BSC Final Revised 2008

የኢትዮጵያ የባህር ትራንስፕርትና
ልጂስቲክስ አገሌግልት ዴርጅት የበ
ስትራቴጂክ ዕቅዴ
(2006-2012)
(የተከሇሰ)
ግንቦት 2008
አዱስ አበባ
የውጤት ተኮር (BSC) የሥራ ዕቅዴና ምዘና ስርዓት
ማውጫ ገጽ
መግቢያ ............................................................................................................................................................ 4
ክፌሌ - አንዴ ................................................................................................................................................ 7
1. ስትራቴጂያዊ ትንተና .......................................................................................................................... 7
1.1. የአገራዊ ፕሉሲና ስትራቴጂዎች ቅኝት .......................................................................................... 7
1.1.1. ከግብርናና የገጠር ሌማት ፖሉሲዎች፣ ስትራቴጂዎችና ስሌቶች ጋር ያሇው ትስስር ............................................ 7
1.1.2. ከኢንደስትሪ ሌማት ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር ................................................................................... 9
1.1.3. ከማስፈጸም አቅም ግንባታ ስትራቴጂና ፕሮግራሞች ጋር ያሇው ትስስር ....................................................... 11
1.1.4. ከውጭ ጉዲይና አገራዊ ዯህንነት ፖሉሲና ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር ....................................................... 11
1.1.5. ከዱሞክራሲያዊ ስርዓት ግንባታ ጉዲዮች ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር ......................................................... 12
1.1.6. ማጠቃሇያ ................................................................................................................................. 12
1.2. የመጀመሪያው ዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ (ዕትዕ) አፇጻጸም እንዯ መነሻ ......................... 14
1.3. የሁሇተኛው ዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ እንዯ መነሻ .......................................................... 16
1.4. የዴርጅቱ የ2006-2008 አፇጻጸም እንዯ መነሻ ............................................................................. 19
1.5. የተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎት ትንተና ........................................................................... 23
1.6. የዴርጅቱ ጥንካሬ፣ ዴክመት፣ መሌካም አጋጣሚና ስጋት ትንተና.............................................. 44
1.6.1 ውስጣዊ ትንተና ....................................................................................................................... 44
1.6.2.የውጫዊ ዲሰሳ ........................................................................................................................... 61
የባህር ትራንስፕርት ኢንደስትሪው የገበያ ውዴዴር ገጽታ .................................................................. 61
የኢንደስትሪና ተወዲዲሪነት ትንተና ማጠቃሇያ ................................................................................. 67
አስቻይና ፇታኝ ሁኔታዎች................................................................................................................. 68
1.7. ትኩረት የሚሹ ስትራቴጂያዊ ጉዲዮች .......................................................................................... 69
1.8. ተሌዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች ............................................................................................................... 70
2. የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና እይታዎች ................................................................. 72
2.1. ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች (Strategic Themes) .............................................................. 72
ኢባትልአዴ Page 2 of 163

2.2. የስትራቴጂካዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶቹ መግሇጫዎች ....................................................... 73
3. የትኩረት መስኮች ስትራቴጂያዊ ግቦች ............................................................................................ 76
3.1. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት የትኩረት መስክ .......................................................................... 76
3.2. የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት የትኩረት መስክ........................................................................... 81
3.3. የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም የትኩረት መስክ......................................................................... 91
3.4. ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር የትኩረት መስክ ......................................................................... 98
4. የየትኩረት መስኩ ስትራቴጂያዊ ማፔ ........................................................................................... 104
4.1. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት ስትራቴጂያዊ ማፔ ................................................................... 104
4.2. የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት ስትራቴጂያዊ ማፔ.................................................................... 106
4.3. የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም ስትራቴጂያዊ ማፔ.................................................................. 108
4.4. ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር ስትራቴጂያዊ ማፔ .................................................................. 110
ግቦች የተጠቃሇለበት አግባብ ................................................................................................................ 112
የተጠቃሇለ ግቦች መግሇጫ .................................................................................................................. 117
4.5. የተጠቃሇሇ የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ ማፔ ................................................................................... 132
5. መሇኪያዎችና ዒሊማዎች ................................................................................................................ 134
5.1. የመሇኪያ ዓይነቶች ....................................................................................................................... 134
5.2. የመሇኪያ መግሇጫዎች ................................................................................................................ 138
5.3. የዒሊማዎች መግሇጫ ................................................................................................................... 147
6. የተጠቃሇለ የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች .......................................................................... 155
ስትራቴጂክ ግቦችን ከፔሮጀክቶች ጋር ማነጻጸር .................................................................................. 156
የፔሮጀክቶች ዯረጃ ................................................................................................................................. 157
የፔሮጀክቶች መግሇጫና ፔሮፊይሌ ...................................................................................................... 158

መግቢያ
በአገራችን የተጀመረውን የሌማትና የዱሞክራሲ ሥርዓት ግንባታ ሇማፊጠን ሁሇንተናዊ የማስፇፀም
አቅምን በመገንባት ተቋማት ሇተሌዕኳቸው ብቁ እንዱሆኑ ማዴረግ ይገባሌ፡፡ሇዚህምአፇፃፀምን ሚዛናዊ
በሆነ ዕይታ እና በምክንያት-ውጤት አስተሳስሮ መምራት፣ የሚፇሇገውን ውጤት ከበጀት ጋር አጣጥሞ
መተግበር፣ የዴርጅቱን መፃኢ ዕዴሌ የሚወስኑና ስትራቴጂያዊ ግቦችን ወዯ አፇፃፀምና ተግባራት
ሇመቀየር የቅዴሚያ ትኩረት የሚያስፇሌጋቸውን እርምጃዎች ሇይቶ በማውጣት ስትራቴጂን ወዯ
የዕሇት ተዕሇት ሥራ በመቀየር ሇመፇጸም እንዱቻሌ የውጤት ተኮር ስርዏት የአፇፃፀም ማዕቀፌ
ተመራጭ መሳሪያ ሆኗሌ፡፡
በመሆኑም የኢትዮጵያ የባሕር ትራንስፕርትና ልጂስቲክስ አገሌግልት ዴርጅት (ኢባትልአዴ) የውጤት

ተኮር ሥርዓትን (ው.ተ.ሥ) የመተግበር አስፇሊጊነትን በማመኑ የውጤት ተኮር ስርዓት ተግባራዊ
ማዴረግ ከጀመረ ሶስት አመታት አስቆጥሯሌ፡፡ ይሁን እንጂ የው.ተ.ስ ዕቅዴ ከተዘጋጀ እና ከተተገበረ
በኋሊ በተግባር ከሚያጋጥሙት ችግሮች፤ ቀዴሞ ዕቅደ ሲዘጋጅ ከነበሩት ታሳቢዎች መቀየር፤ ዴርጅቱ
ከዯረሰበት አፇጻጸም ተነስቶ የዉ.ተ.ሥ ዕቅዴን መከሇስ አስፇሊጊ ሆኖ ተገኝቷሌ፡፡ በዚህ መሰረት ያሇፈት
ሶስት ዓመታት አፇጻጸም በማየት ዕቅደን ከሌሷሌ፡፡ የተከሇሰው ዕቅዴ በስዴስት ክፌልች ተዘጋጅቶ
ቀርቧሌ፡፡ በመጀመሪያው ክፌሌ የቅዴመ ሁኔታና ስትራቴጂያዊ ትንተና ማሇትም የአገራዊ ፕሉሲና
ስትራቴጂዎች ቅኝት፣ የዴርጅቱ ተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎት ትንተና፣ ጥንካሬ፣ ዴክመት፣
መሌካም አጋጣሚና ስጋት ትንተና፣ ትኩረት የሚሹ ስትራቴጂያዊ ጉዲዮች (Strategic Issues)፣
የተሌዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች ቅኝት ተዯርጓሌ፡፡ በክፌሌ ሁሇት የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ መስኮች
(Strategic Themes)፣ ስትራቴጂካዊ ውጤቶች እና ዕይታዎች ተመርጠዋሌ፡፡ በክፌሌ ሶስት ዯግሞ
ዴርጅቱ አሳካቸዋሇሁ የሚሊቸውን ግቦች በየትኩረት መስኮቹና በተቋም ዯረጃ በማጠቃሇሌ ተቀምጧሌ፡፡
የሰነደ ክፌሌ አራትና አምስትም ስትራቴጂያዊ ማፕችን የአፇጻጸም መሇኪያዎችና ዒሊሞዎችን እንዯ
ቅዯም ተከተሊቸው አካትቶ ይዞአሌ፡፡ የሰነደ የመጨረሻ ክፌሌ የተቋሙን ግቦች ሇማሳካት የምርጫ
መስፇርት በመቅረጽ የተጠቃሇለ የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎችን ያመሇክታሌ፡፡
የው.ተ.ስ ዕቅዴ ክሇሳ ዓሊማና አስፇሊጊነት
የው.ተ.ስ ዕቅዴ ክሇሳ ዓሊማ የዴርጅቱን አቅም ሇመገንባት፣ የማቴሪያሌና የፊይናንስ ሀብት አጠቃቀምን
ሇማሳዯግ፣ ተገሌጋዮችን በአግባቡ ሇማገሌገሌ እና የዴርጅቱን ተሌዕኮ ሇማሳካት ዉጤት ተኮር መሰረት
ያዯረገ የሰባት አመት ስትራቴጂክ ዕቅዴ በማዘጋጀት ወዯ ትግበራ ምዕራፌ ከተሸጋገረ ሶስት አመት
አስቆጥሯሌ፡፡ በመሆኑም የስትራቴጂክ ዕቅዴ አፇጻጸም በየጊዜው ከተዯረጉ ግምገማዎች በመነሳት
የዕቅዴ ማሻሻሌ እና ክሇሳ እንዯሚያስፇሌግ ዴምዲሜ ተዯርሷሌ፡፡ ሇዕቅደ መከሇስ በምክንያትነት
ከተቀመጡት የተወሰኑት ሇመጥቀስ ያህሌ ቀዴመው የተሳኩ ግቦች መኖራቸው፤ የማይሇኩ ግቦች
መያዛቸው፤ ባሇቤት የላሊቸው ግቦች መቀመጣቸው፤ ሇግቦች የተቀመጠው ክብዯትና አሇካክ ወጥነት

የጎዯሇው መሆኑ እና ሁሇተኛው የዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴን በማካተት የሇውጡን ቀጣይነት

ሇማረጋገጥ ነው፡፡
የው.ተ.ስ ዕቅዴ ወሰን
የዕቅደ ወሰን የኢባትልአዴን የው.ተ.ሥ (BSC) ዘጠኝ ዯረጃዎችን የሚያካትት ሆኖ በየወቅቱ የሚከሇስ
ነው፡፡ በዯረጃ አንዴ የቅዴመ ሁኔታና ስትራቴጂያዊ ትንተና፣ በዯረጃ ሁሇት የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ
የትኩረት መስኮችና እይታዎች፣ በዯረጃ ሦስት ስትራቴጂያዊ ግቦች፣ በዯረጃ አራት የስትራቴጂ ማኘ፣
በዯረጃ አምስት የአፇፃፀም መሇኪያዎችና ኢሊማዎች፣ በዯረጃ ስዴስት ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች፣ በዯረጃ
ሰባት የአፇፃፀም መረጃ ስርዓት፣ በዯረጃ ስምንት ውጤት ተኮር ዕቅዴን በየዯረጃው ሇሚገኙ ፇፃሚዎች
ማውረዴ እና በዯረጃ ዘጠኝ የአፇፃፀም ክትትሌ፣ ግምገማና ምዘና ሥርዓት ይዘጋጃሌ፡፡
የው.ተ.ስ ዕቅዴ ክሇሳ ዘዳ እና የመረጃ ምንጭ
የው.ተ.ስ ዕቅዴን ሇመከሇስ የክሇሳ ቡዴኑ የሚከተለትን ዘዳዎችና የመረጃ ምንጮችን ተጠቅሟሌ፡፡
 የአገሪቷ የግብርናና ገጠር ሌማት ፣የአቅም ግንባታ ፣የኢንደስትሪ ሌማት ፣ ውጪ ጉዲይና

ሀገራዊ ዯህንነት፣ የዱሞክራሲያዊ ስርዏት ግንባታ ጉዲዮች ፕሉሲዎችና ስትራቴጂዎች፤
የመጀመሪያው ዕትዕ አፇጻጸም እና የሁሇተኛው የዕትዕ፣ የዴርጅቱ የ2008 በጀት ዓመት አፇፃፀም
ሪፕርት፣ የዴርጅቱ የ2006-2012 ስትራቴጂካዊ ዕቅዴ ሰነዴ ተቃኝቷሌ፣
 ተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት ያሊቸውን የዕርካታ ዯረጃ እና ፌሊጎታቸውን ሇማወቅ እንዱቻሌ
የአዱስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ከዴርጅቱ ጋር በመተባበር ያጠናው የተገሌጋዮች የዕርካታ ዯረጃ፤
የሰራተኞች የዕርካታ ዯረጃ፤ የተቋማዊ ባህሌ ጥናት እና የሰው ሀብት ስትራቴጂ ጥናት
ድክመንቶች በግብአትነት ተወስዯዋሌ፣
 ዴርጅቱ በተሇያዩ ጊዜያት የውተስ አተገባበር አስመሌክቶ የተዯረጉ የዲሰሳ ጥናቶች በግብአትነት
ተወስዯዋሌ፤
 በትራንስፕርት ሚ/ር፣ በንግዴ ሚ/ር፣ በገንዘብና ኢኮኖሚ ሌማት ሚ/ር፣ በማሪታይም ጉዲዮች
ባሇሥሌጣንና በላልች አካሊት የተጠኑ ጥናቶችን በመዲሰስ የተገሌጋዮችና የባሇዴርሻ አካሊትን
ፌሊጎት ዲሰሳ ተዯርጓሌ፣
 የመንግስት አዋጆች መመሪያዎች፣ የአሇም አቀፌ ህጎችና ስምምነቶች፣ ዴርጅቱ የተቋቋመበትን
ዯንብ በመቃኘት ከዴርጅቱ የሚጠበቁ ጉዲዮች ተሇይተዋሌ፣
 የዴረ ገፅ እና የተሇያዩ በማሪታይም ኢንደስትሪ የሚታተሙ መፅሄቶችና ጽሁፍች ቅኝት
ተዯርጓሌ፣
 ሥራዎችን በዝርዝር በማቀዴ፣ በመከፊፇሌ እና በጋራ የሚሰሩትን በመሇየት ጥናቱ ተከናውኗሌ፣

 ተከሌሶ የቀረበው ድክመንት ሇከፌተኛ አመራሩ ቀርቦ እንዱተች በማዴረግ ግብዓቶችን በማሰባሰብ
እንዱካተት ተዯርጓሌ፡፡

ክፌሌ - አንዴ
1. ስትራቴጂያዊ ትንተና
የስትራቴጂያዊ ትንተናዉ በዋናነት ያስፇሇገበት ምክንያት የአገራዊ ፕሉሲና ስትራቴጂዎችን ከዴርጅቱ
ተሌዕኮ ጋር ያሇውን ትስስር በማየት፤ የተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎት በመሇየት፤ የዴርጅቱ
ጥንካሬ፣ ዴክመት፣ መሌካም አጋጣሚና ስጋት በመተንተን የዴርጅቱን ተሌዕኮ፣ ራዕይና እሴቶች
ከትንተናው ጋር በሚሄዴ አግባብ ሇመከሇስ እና የትኩረት መስኮችን ሇመሇየት ሲሆን ከዚህ አንጻር
በዝርዝር የተዲሰሱት ጉዲዮች እንዯሚከተሇው ቀርበዋሌ፡፡
1.1. የአገራዊ ፕሉሲና ስትራቴጂዎች ቅኝት

አገራችን ባሇፊት አስራ ሁሇት አመታት (ከ1996 እስከ 2007 በጀት ዓመት) በአማካይ ከ10.9 በመቶ
በሊይ የኢኮኖሚ ዕዴገት እንዲስመዘገበች ስታትስቲካዊ መረጃዎች ያመሇክታለ፡፡ በመጀመሪያው ዕትዕ
አፇጻጸም በአማካይ በ10.1 በመቶ ዕዴገት አስመዝግባሇች፡፡ ይህ ዕዴገት ሉመዘገብ የቻሇው በዋናነት
መንግስት ቀርፆ በተገበራቸው የዱሞክራሲያዊ ስርዓት ግንባታ ስትራቴጂ፣ የውጭ ጉዲይና አገራዊ
ዯህንነት ፕሉሲና ስትራቴጂ፣ የገጠር ሌማት ፕሉሲና ስትራቴጂ፣ የኢንደስትሪ ሌማት ስትራቴጂ
የማስፇጸም አቅም ግንባታ ስትራቴጂና ፔሮግራሞች አማካኝነት ነው፡፡
በሌማታዊ መንግስት ፕሉሲ መርህ መሠረት መንግሰት በተመረጠ ሁኔታ በኢኮኖሚው ውስጥ ጣሌቃ
በመግባት የማይተካ ሚናውን መጫወት ስሊሇበት እና የገበያውን ክፌተቶች መሙሊት ስሇሚኖርበት
ኢባትልአዴን መንግስት በባሇቤትነት በማስተዲዯር ፕሉሲዎቹን ሇማስፇፀም እንዯ አንዴ መሣሪያ
ይጠቀምበታሌ፡፡
ስሇዚህ ዴርጅቱ ያስቀመጠውን ራዕይ በማሳካት ሇአገራዊ ራዕይ አስተዋፅኦ እንዱያዯርግ

የሚያከናውናቸውን ተግባራት ከአምስቱ ፕሉሲዎችና ስትራቴጂዎች አኳያ እያስተሳሰረ መሄዴ ስሊሇበት
የፕሉስዎች ትስስር እንዯሚከተሇው ተቃኝቷሌ፡፡
1.1.1. ከግብርናና የገጠር ሌማት ፕሉሲዎች፣ ስትራቴጂዎችና ስሌቶች ጋር ያሇው ትስስር

የግብርናና የገጠር ሌማት ፕሉሲና ስትራቴጂ ህዝቡ በየዯረጃው ተጠቃሚ የሚሆንበት፣ አገራችን
ከተመፅዋችነት የምትሊቀቅበት፣ ፇጣን የኢኮኖሚ እዴገት የሚመጣበት፣ የዲበረ ነፃ የገበያ ኢኮኖሚ
ስርዓት የሚኖርበት እና በገበያ የሚመራ የግብርና ሌማት እንዱኖር የሚያስችሌ ነው፡፡ ከዚህም አንፃር
ዴርጅቱ ሇዚህ ፕሉሲና ስትራቴጂ አፇጻጸም ቀጥተኛ የሆነ አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፡፡ በተሇይም
የግብርናውን ምርታማነት ከማሳዯግ አኳያ ግብዓቶችን በወቅቱና በአግባቡ በማቅረብ በአሇም ገበያ
ተወዲዲሪ ከማዴረግ አንፃር የልጂስቲክስ ትራንስፕርት ሥርዓት ያሇው አስተዋፅኦ ከፌተኛ ነው፡፡

ይኸውም ሇግብርናው ክፌሇ ኢኮኖሚ ብልም ሇገጠር ሌማት ፕሉሲዎችና ስትራቴጂዎች ተፇፃሚነት
የሚረደ እንዯማዲበሪያ፣ ምርጥ ዘር፣ ተባይ መከሊከያ፣ የግብርና ማሺነሪዎች፣ ወዘተ ግብዓቶችን
በፌጥነትና በተወዲዲሪ የማጓጓዣ ዋጋ ወዯ ሀገር ውስጥ በማጓጓዝ እና ሌዩ የአገሌግልት ዴጋፌ
በመስጠት ሇኢኮኖሚው ዕዴገትና ሌማት ዴርጅቱ የራሱን ሚና ይጫወታሌ፡፡ በተጨማሪም የግብርና
ሌማቱ ውጤቶች የሆኑ ምርቶች እንዯ ቡና፣ የቅባት እህልች፣ ጥራጥሬ እንዱሁም የአግሮኢንደስትሪ
ውጤቶች እንዯ ቆዲና የቆዲ ውጤቶች ወዯ ውጭ አገር ሲሊኩ ቀሌጣፊ የሆነና ተወዲዲሪ ዋጋ
አገሌግልት በመስጠት የሊኪዎችን ተወዲዲሪነት ሇማሳዯግ አስተዋጽኦ የሚያዯርግ ሲሆን ሇዴርጅቱም
ከፌተኛ የገበያ ዕዴሌ የሚፇጥር ነው፡፡
በተሇይም የግብርናና የገጠር ሌማት ፕሉሲና ስትራቴጂ ከማስፇፀም አንፃር በሺፑንግ፣ በጭነት
አስተሊሊፉነት፣ በወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልቶች በስትራቴጂክ ዘመኑ ዴርጅቱ የሚያዯርጋቸው
አስተዋፅኦዎች በዝርዝር እንዯሚከተሇው ቀርቧሌ፡፡
ሀ) በባህር ትራንስፕርት አገሌግልት
 ሇግብርናው ክፌሇ ኢኮኖሚ እዴገት የሚያስፇሌጉት ከሊይ የተጠቀሱት ግብዓቶች በዋናነት ብትን
ዕቃዎች (Bulk Shipments) በመሆናቸው ከዚህ አንፃር መዯበኛ ያሌሆነውን አገሌግልት
(Tramp Shipping/Chartering Service) በተሟሊ ሁኔታ ሇመስጠት በአሁኑ ጊዜ በዴንጋይ
ከሰሌ እና ስኳር የተጀመረውን የቻርተሪንግ ስራ ሇማዲበሪያ ተግባራዊ የሚሆንበትን አሠራር
በማጠናከር፣ አቅም በማሳዯግ እንዱሁም በጥናት ሊይና በአገሪቷ የዕዴገት ፌሊጎት ሊይ
በመመስረት የሆርቲካሌቸር፣ የስጋ ውጤቶች እና ላልች የግብርና ምርት ውጤቶች የሆኑትን
የወጪ ዕቃዎች በተወዲዲሪ ዋጋ፣ በቅሌጥፌናና ጥራት ያሇው አገሌግልት በመስጠት ዴርጅቱ
ሇግብርናው ክፌሇ ኢኮኖሚ የበኩለን አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ፡፡
ሇ) በጭነት አስተሊሇፌነት አገሌግልት
 የግብርና ግብዓቶች የሆኑ ብትን ዕቃዎች ወዯ አገር ውስጥ በሚገቡበት ጊዜ እንዱሁም

የሆርቲካሌቸር፣ ቡና፣ ጥራጥሬና የቅባት እህልች እና የስጋ ውጤቶች እና ላልች የግብርና
ምርት ውጤቶች የሆኑትን የወጪ ዕቃዎች በተሟሊ ሁኔታ የጭነት አስተሊሊፉነት አገሌግልት
በመስጠት ሇግብርናው ክፌሇ ኢኮኖሚ የበኩለን አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ፡፡
ሏ) በወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት
 በመሌቲ ሞዲሌ የሚጓጓዙ የግብርና ግብዓቶች ወዯ አገር ውስጥ በሚገቡበት ጊዜ እንዱሁም

የግብርና ምርት ውጤቶች የሆኑትን የወጪ ዕቃዎች በጥናት ሊይ በመመስረት ተገቢ የሆነ

የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት በመስጠት ሇግብርናው ክፌሇ ኢኮኖሚ የበኩለን አስተዋፅኦ

ያዯርጋሌ፡፡
1.1.2. ከኢንደስትሪ ሌማት ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር

የኢንደስትሪ ሌማት ስትራቴጂው ሞተር የግሌ ባሇሀብቱ ከመሆኑም በሊይ ግብርና እና ኤክስፕርት
መር የኢንደስትሪ የሌማት አቅጣጫዎችን የሚከተሌ ስትራቴጂ ነው፡፡ በተሇይም ስትራቴጂው ጉሌበትን
በሰፉው በሚጠቀሙ ኢንደስትሪዎች ሊይ የሚያተኩር፣ መንግስት ጠንካራ የአመራር ሚና
የሚጫወትበት እና መሊው ህብረተሰብ (ማሇትም የመንግስትና የግሌ ባሇሀብትና የአርሶ አዯሩ ቅንጅት፣
የአሰሪውና የሠራተኛው ቅንጅት) ሇኢንደስትሪ ሌማት በጋራ የሚሰሇፌበት የሌማት አቅጣጫዎችን
የሚከተሌ መርሆዎች ያለት ከመሆኑ አንፃር በኢንደስትሪ የበሇፀገች ኢትዮጵያን እውን ከማዴረግ አኳያ
ሁሇት የተሣሠሩ ሥራዎች በመሥራት ሌማታዊ የግሌ ባሇሃብቱን ማብቃትና መዯገፌ ሊይ በተሇይ
ከትራንስፕርትና ልጂስቲክስ ዘርፌ የሚጠበቁ በርካታ ኃሊፉነቶች አለ፡፡
በመጀመሪያ ዯረጃ የግሌ ባሇሃብቱ ተወዲዲሪ ሆኖ እንዱሰራ የተቀሊጠፇ አገሌግልት ማግኘት አሇበት፡፡
ስሇሆነም ዴርጅቱ ሌዩ ዴጋፌ የሚያስፇሌገውን ባሇሃብት በማበረታታትና በመዯገፌ ረገዴ በስትራቴጂው
መርሆዎች ሊይ ቀጥተኛ አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፡፡በተሇይም በፕሉሲው ሇተጠቀሱት ትኩረት የተሰጣቸው
ኢንደስትሪዎች ማሇትም ጨርቃጨርቅና የሌብስ ስፋት ኢንደስትሪ፤የስጋ፣ የቆዲና ቆዲ ውጤቶች
ኢንደስትሪ፣ የአግሮ ፔሮሰሲንግ ኢንደስትሪ፣ የኮንስትራክሽን ኢንደስትሪ፣ አነስተኛና ጥቃቅን
ኢንተርፔራይዝ፣ ሆርቲካሌቸርን ከማጠናከር አንፃር በቅሌጥፌና እና በተወዲዲሪ ዋጋና በወቅቱ
ዕቃዎቻቸውን ከማጓጓዝ በተጨማሪ የደቤ አገሌግልት እና የዋጋ ቅናሽ በመስጠት እንዱሁም የአንዴ
መስኮት አገሌግልት በማመቻቸት ሌዩ ዴጋፌ በማዴረግ እና ኢንደስትሪዎቹን በማጠናከር ዴርጅቱ
ሇፕሉሲውና ስትራቴጂው ተፇፃሚነት የበኩለን ሚና ይጫወታሌ፡፡
በላሊ በኩሌ በአቋራጭ ሇመበሌፀግና ተገቢ ያሌሆነ ውዴዴር ሇመፇፀም ሇሚፇሌጉት በሩን የሚዘጉ
አሠራሮችን በመዘርጋትና ተግባራዊ በማዴረግ ትክክሇኛ ውዴዴር እንዱኖር ዴርጅቱ የራሱን ኃሊፉነት
ይወጣሌ፡፡
በአጠቃሊይ ዴርጅቱ ከፕሉሲዎችና ስትራቴጂዎች ጋር ያሇው ቀጥተኛና ቀጥተኛ ያሌሆነ ትስስር

ከግምት ውስጥ ያስገባና የተሌዕኮውን ከፌተኛነት በመረዲት የሚጠበቅበትን ሃሊፉነት በአግባቡ
ሇመወጣት አሁን የጀመራቸውን የተቋማዊ ሇውጥ ስራዎች አጠናክሮ መቀጠሌ ይጠበቅበታሌ፡፡
እንዱሁም ከኪራይ ሰብሳቢነት የፀዲ አገሌግልት፣ የተጠናከረ የመረጃና የቴክኖልጂ ሥርዓት በመዘርጋት
ፇጣንናና ውጤታማ አገሌግልት መስጠት ተገቢ ይሆናሌ፡፡

በተሇይም የኢንደስትሪ ሌማት ስትራቴጂ ከማስፇፀም አንፃር በሺፑንግ፣ በጭነት አስተሊሊፉነት

አገሌግልትና በወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልቶች ዴርጅቱ የሚያዯርጋቸው አስተዋፅኦ በዝርዝር
እንዯሚከተሇው ቀርቧሌ፡፡
ሀ) በባህር ትራንስፕርት አገሌግልት
 ሇኢንደስትሪ ክፌሇ ኢኮኖሚ እዴገት የሚያስፇሌጉት የፊብሪካ የምርት ግብዓቶች፣ የፔሮጀክት፣

ሌዩ ቅርፅ ያሊቸው እና አዯገኛ ኬሚካሌ ዕቃዎች በዋናነት ጥቅሌ ዕቃዎች (General Cargo)
በመሆናቸው ከዚህ አንፃር በከፉሌ መዯበኛ የሆነውን አገሌግልት (Semi Liner Shipping
Service) በተጠናከረና በተሻሻሇ ሁኔታ ሇመስጠት የሚቻሌበትን ሁኔታ በቀጣይነት በማጥናት፣
ውጤታማ ሉሆን የሚችሌበትን አሠራር በማጠናከር እና አቅም በማሳዯግ የገቢና የወጪ
ዕቃዎች በተወዲዲሪ ዋጋና በቅሌጥፌና በሟጓጓዝ እና ጥራት ያሇው አገሌግልት በመስጠት
ዴርጅቱ ሇኢንደስትሪው ክፌሇ ኢኮኖሚ የበኩለን አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ፡፡
ሇ) በጭነት አስተሊሊፉነት አገሌግልት
 ሇኢንደስትሪ ክፌሇ ኢኮኖሚ እዴገት የሚያስፇሌጉት የፊብሪካ የምርት ግብዓቶች እና ከሊይ

የተጠቀሱ እቃዎች በዋናነት ጥቅሌ ዕቃዎች (General Cargo) ወዯ አገር ውስጥ በሚገቡበትና
ከአገር በሚወጡበት ጊዜ በተሟሊ ሁኔታ የጭነት አስተሊሊፉነት አገሌግልት በመስጠት
የሚጓጓዘውን የዕቃ አይነትና መጠን የሚመጥን የትራንስፕርት አቅርቦት በተመጣጣኝ ዋጋ
እንዱሰጥ በማዴረግ እንዱሁም አገሌግልቱን ወዯ ኢንደስትሪው በማቅረብ ዴርጅቱ ሇክፌሇ
ኢኮኖሚው የበኩለን አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ፡፡
ሏ) በወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት
 በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሥርዓት የሚጓጓዙና ሇኢንደስትሪ ክፌሇ ኢኮኖሚ እዴገት

የሚያስፇሌጉት የፊብሪካ የምርት ግብዓቶችና ውጤቶች እንዱሁም የፔሮጀክት እቃዎች በዋናነት
ጥቅሌ ዕቃዎች (General Cargo) ወዯ አገር ውስጥ በሚገቡበትና ከአገር በሚወጡበት ጊዜ
በተሟሊ ሁኔታ የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት በመስጠት እንዱሁም ተመጣጣኝ የሆነ
የወዯብና የመጋዘን ፊሲሉቲዎች አቅርቦት እንዱሟሊ በማዴረግ ዴርጅቱ ሇክፌሇ ኢኮኖሚው
የበኩለን አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ፡፡
 ያለት የወዯብና ተርሚናሌ ፊሲሉቲዎች እየተገነባ ያሇውን የባቡር መስመርና በአንዴ ጊዜ

ሉጓጓዝና ወዯ ወዯቡ ሉመጣ የሚችሇውን የዕቃ መጠን ከግምት ውስጥ በማስገባት ሇማስተናገዴ
የሚችሌ አቅም በመገንባትና አስፇሊጊውን ቅዴመ ዝግጅት በማዴረግ እንዱሁም ሇወዯፉቱ

የሚገነቡት የወዯብና ተርሚናሌ ፊሲሉቲዎች የባቡር መስመር ዝርጋታውንና የኢንደስትሪ

ፒርኮችን ምስረታና የሚጓጓዘውን የዕቃ መጠን ታሳቢ በማዴረግ ሉሆን ይገባሌ፡፡
1.1.3. ከማስፇጸም አቅም ግንባታ ስትራቴጂና ፔሮግራሞች ጋር ያሇው ትስስር
በአገር ዯረጃ የማስፇጸም አቅም ሇመገንባት የተሇያዩ ስራዎች የተሰሩ ቢሆንም አሁንም ዴረስ ሀገራችን
ካሇችበት የዕዴገት ዯረጃ አንጻር ክፌተት አሇ፡፡ የሺፑንግና የልጂስቲክስ ዘርፌ የማስፇጸም አቅምም ከዚህ
የተሇየ አይዯሇም፡፡ በዚህ መሰረት የዴርጅቱን የማስፇጸም አቅም ሇማሻሻሌና ሇመሇወጥ የሚያስችለ
አገራዊ ፔሮግራሞችን መሠረት በማዴረግ የተሇያዩ የአቅም ግንባታ እና የሪፍርም ሥራዎችን
በማከናወን ሊይ ይገኛሌ፡፡
በተሇይም ዴርጅቱ በሰው ኃይሌ ዕውቀትና ክህልት፣ በአዯረጃጀት እና በአሠራር አቅሙን

በተከታታይነትና በቀጣይነት ሇማሻሻሌ የትራንስፍርሜሽንና ስትራቴጂ ጥናት፣ የዋና መስሪያ ቤትና
የቅርንጫፌ ፅ/ቤቶች አዯረጃጀት ጥናት፣ የቢኤስሲ ዕቅዴ፣ 1ሇ5 አዯረጃጀት፣ ፇጣን ምሊሽ ሰጪ (Quick
Wins) ሥራዎች፣ የካይዘን ሥራ አመራር፣እና ላልች ሇዴርጅቱ አስፇሊጊ የሆኑ የሇውጥ መሳሪያዎችን
በመጠቀም እንዱሁም ተዘጋጅተው ስራ ሊይ የዋለት ፔሮሲጀርና ማኑዋልችን እየፇተሸ በማሻሻሌ
በመተግበር ሇአገሪቷ ሌማትና ዕዴገት የበኩለን አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ፡፡
1.1.4. ከውጭ ጉዲይና አገራዊ ዯህንነት ፕሉሲና ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር
የውጭ ጉዲይና አገራዊ ዯህንነት ፕሉሲ ግብ ፇጣን፣ ህዝቡ በየዯረጃው ተጠቃሚ የሚሆንበት ሌማትና
ዱሞክራሲውን እውን ሇማዴረግ የሚያስችሌ የተመቻቸ የውጭና የዯህንነት ሁኔታ መፌጠር ሆኖ
መነሻውም መዴረሻውም ሌማትና ዱሞክራሲ እውን ማዴረግ ሲሆን የፕሉሲው ስትራቴጂ ኢኮኖሚውን
ማዕከሌ ያዯረገ ነው፡፡ ከዚህም አንፃር መንግስት በሚከተሇው የውጭ ጉዲይ ፕሉሲ ሰሊማዊና ሰጥቶ
በመቀበሌ መርሀ ሊይ የተመሠረተ በመሆኑ ኢንቨስትመንቶችን በመሳብና ንግዴን በማስፊፊት እና
ግንኙትን በማጠናከር ሰፉ ሥራ እየተሰራ በመሆኑ ዴርጅቱ አሇም አቀፌ የንግዴ ትስስሩን በሚያጠናክር
መሌኩ ቀሌጣፊ የባሕር ትራንስፕርትና ልጂስቲክስ አገሌግልት በመስጠት የበኩለን ሚና የሚጫወት
ሲሆን እንዯ ሀገር ተወዲዲሪ ሆኖ ሇመዝሇቅም ከዴርጅታችን የሚጠበቀው የልጂስቲክስ አግሌልትን
ተወዲዲሪ ማዴረግ ነው፡፡
በተጨማሪም ትኩረት ከተሰጣቸዉ ጉዲዮች አንደ የባህር ወዯብ አገሌግልት በጎረቤት አገሮች
የማስፊፊት ስትራቴጂዎችን ተግባራዊ ማዴረግ ነው። ከዚህ አንፃር ዴርጅቱ አገሪቷ በምታዯርጋቸው
የሁሇትዮሽ ስምምነቶች ሊይ ሙያዊ ዴጋፌ በማዴረግ የበኩለን አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ፡፡ በተጨማሪም

ብሔራዊ የመርከብ ባሇቤት መሆን የሀገራችንን ለአሊዊነትና ጥቅም ሇማስከበር በሚዯረገው ትግሌ
እንዱሁም በከባቢያችን የተፇጠሩትን ችግሮች በመቋቋም የሀገራችን ኢኮኖሚ እንዱዯገፌ አዴርጓሌ፡፡
እንዱሁም የአሇም አቀፌ የባሕር ትራንስፕርት አገሌግልት ስምምነቶችና ህጎችን በማክበርና አገሪቷ
white list ሊይ እንዴትመዘገብ ዴርጅቱ ከፌተኛ አስተዋፅኦ ያዯርጋሌ። ከዚህ ጋር በተያያዘም የአሇም
አቀፌ ህጎችንና ስምምነቶችን በአግባቡ ተግባራዊ በማዴረግ የሀገር ገፅታ ግንባታ ሊይ ከፌተኛ አስተዋፆ
ማዴረግ ይጠበቅበታሌ፡፡
1.1.5. ከዱሞክራሲያዊ ስርዓት ግንባታ ጉዲዮች ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር
የዱሞክራሲያዊ ስርዓት ግንባታ ጉዲዮች ስትራቴጂ የመንግስት አሰራር ሇህዝብ ግሌፅ በሆነ መንገዴ
እንዱከናወን የሚያስችሌ እና መሌካም አስተዲዯር የሚረጋገጥበት ስሇሆነ ፇጣን የኢኮኖሚ እዴገትንና
ተወዲዲሪነትን የሚያረጋግጥ ወሳኝ ስትራቴጂ ነው፡፡ በመሆኑም በዴርጅቱ የሚከናወኑ ስራዎች
ሇዱሞክራሲ ስርዓት ግንባታ ያሊቸው አስተዋጽኦ ከፌተኛ ነው፡፡ በመንግስት የሚወጡትን ሃገራዊ
ፕሉሲዎች፣ ስትራቴጂዎችና ፔሮግራሞችን በተመሇከተ የሚዯረጉ የግንዛቤ ማስጨበጫ ውይይቶች፣
የውስጥና የዉጪ መሌካም አስተዲዯር በዴርጅቱ እንዱሰፌን፣ የዴርጅቱ አገሌግልት አሰጣጥ ሇማሻሻሌ
ከፌተኛ ሚና ያሊቸው የህዝብ ክንፌ በተቋም ዯረጃ በመሇየት የተናጠሌና የጋራ ዕቅዴ በማዘጋጀት
የሚሰሩ ሥራዎች፤ በተጨባጭ ሁኔታ ሊይ የተመሰረተ መመሪያዎችን ሇሚመሇከታቸው አካሊት አቅርቦ
ማጸዯቅና ተግባራዊ ማዴረግ፣ የተገሌጋዮች ቻርተር እና የቅሬታ አቀራረብና አያያዝ ሥነ ሥርዓት
እንዱኖር በማሻሻሌ እና በብቃትና ተዯራሽ የሆነ አገሌግልት በመስጠት ሇዳሞክራሲ ስርዓት ግንባታ
የራሱን አስተዋፅኦ እንዱያዯርግ ከዴርጅቱ ይጠበቃሌ፡፡ በተጨማሪ ሇዜጎች እኩሌ አገሌግልት የመስጠት
ኃሊፉነት አሇበት፡፡
1.1.6. ማጠቃሇያ
በአጠቃሊይ ዴርጅቱ የኃሊፉነት ዴርሻውን በከፌተኛ ዯረጃ ሇመወጣት እንዱያስችሇው ከሺፑንግና

ልጂስቲክስ ዘርፌ ጋር በቀጥታ ተያያዥነት ያሊቸውን ችግሮች በመፌታትና በማስወገዴ ትኩረት ሰጥቶ
መስራት እንዲሇበት መገንዘብ ይቻሊሌ፡፡ በተሇይም እነዚህ ፕሉሲዎችና ስትራቴጂዎች ሇዴርጅቱ
መሌካም አጋጣሚ የፇጠሩሇት ከመሆኑ አንፃር ትስስሩን በማየት ዕዴልቹን አሟጦ መጠቀም አስፇሊጊ
ይሆናሌ፡፡
ይህ በእንዱህ እንዲሇ በፕሉሲዎቹ አመቺነት የኢኮኖሚው አንቀሳቃሽ ኃይልች ማሇትም በአምራች፣

በአገሌግልት ሰጪ እና በንግዴ የህብረተሰብ ክፌልች ወዯ ሀገር ውስጥ የሚገቡና ከሀገር ወዯ ውጪ
የሚሊኩ የግብርናና የኢንደስትሪ ግብዓቶችና ምርቶችን በሚፇሇገው ፌጥነት፣ ጥራት፣ ተወዲዲሪ ዋጋ
እና መጠን ወዯሚፇሇጉበት ቦታ ከማዴረስና ከማስረከብ አንፃር ዴርጅታችን በከፌተኛ ዯረጃ አቅሙን
ማጎሌበት ይጠበቅበታሌ፡፡ በተሇይም ሇግብርናው ክፌሇ ኢኮኖሚ የሚፇሌጋቸው የብትን ዕቃዎች እና

የኢንዱስትሪው ክፌሇ ኢኮኖሚ ሇሚጠይቀው በዋናነት የጥቅሌ ዕቃዎች የልጂስቲክስ ፌሊጎት

ከመጨመር አንፃር እንዱሁም ከግብርናው ወዯ ኢንደስትሪ ክፌሇ ኢኮኖሚ ሇሚዯረገው ሽግግር
የሺፑንግ፣ የጭነት ማስተሊሇፌና የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልትን ማሳዯግ በስትራቴጂክ ዘመኑ
ትኩረት ሉሰጠው የሚገባ ጉዲይ በመሆኑ ከዚህ ቀጥል እንዯቀረበው ስትራቴጂክ የትኩረት
አቅጣጫዎችን ማመሊከት አስፇሌጓሌ፡፡
በባህር ትራንስፕርት አገሌግልት ሊሇፈት 52 ዓመታት ዴርጅቱ በዋናነት በጥቅሌ የዯረቅ ጭነት
የማጓጓዝ በከፉሌ የመዯበኛ አገሌግልት እና በተወሰነ ዯረጃ በነዲጅ ማጓጓዝ አገሌግልት ሊይ ተሰማርቶ
የሚገኝ ሲሆን በላሊ በኩሌ መዯበኛ ባሌሆነው የብትን የጭነት ማጓጓዝ አገሌግልት እና ተጨማሪ እሴት
የሚፇጥሩ የካርጎ ኮንሶሉዳሽን አገሌግልት ሊይ ያሇው ተሳትፍ ዝቅተኛ ነበር፡፡ በመሆኑም በፉዚቢሉቲ
ጥናቶች (Technical, Financial, Economical, Social and Stakeholder Analysis) እና ባሇፈት
አመታት በተገኙት ሌምድች ሊይ ተመስርቶ ዴርጅቱ በሚቀጥለት 4 ዓመታት ሉያከናውናቸው የሚችለ
የትኩረት አቅጣጫዎችን መወሰን ያስፇሌጋሌ፡፡
በጭነት አስተሊሊፉነት (Freight Forwarding) አገሌግልት ሊሇፈት 47 ዓመታት ዴርጅቱ በዋናነት

በጥቅሌና በብትን የዯረቅ ጭነት የትራንዚትና የፍርዋርዱንግ አገሌግልት እና በተወሰነ ዯረጃ የዯረቅ
ጭነት ትራንስፕርት አገሌግልት ሊይ ተሰማርቶ የሚገኝ ሲሆን በላሊ በኩሌ የብትን ዯረቅ ጭነት
ትራንስፕርት አገሌግልት እና በጥቅሌ ዕቃዎች የትራንስፕርት አገሌግልት ሊይ ያሇው ተሳትፍ
የኢኮኖሚ ዕዴገቱ በሚፇሌገው ዯረጃ አሌነበረም፡፡ የጭነት ትራንስፕርትን በተመሇከተ የግሌ
ትራንስፕርት ዴርጅቶችን በማስተባበር እየሰራ ነው፡፡ ይሁን እንጂ ከብትን ጭነት ማጓጓዝ አንጻር
የኮንትራት አስተዲዯሩ ክፌተት ነበረው፡፡ ይህንንም ክፌተት በመቅረፌ ወዯፉት ተጠናክሮ የሚሰራ
ይሆናሌ፡፡ በላሊ በኩሌ የጭነት ትራንስፕርት አገሌግልትን ከማስፊት አንጻር ወዯ ዴርጅቱ
የተጠቃሇሇውን የኮሜት ትራንስፕርት ዴርጅትና ወዯፉት በጥናቶች ሊይ ተመስርቶ ዴርጅቱ
በስትራቴጂክ ዘመኑ ሉፇፅማቸው የሚገቡ ፔሮጀክቶችንና ላልች ቴክኖልጂዎችን መሇየት ያስፇሌጋሌ፡፡
በተጨማሪም ከጊዜ ወዯ ጊዜ እየተጠናከረ የሚሄዯውን የመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዏት ከማከናወን
አቅሙን በማሳዯግ ሉታይ ይገባሌ፡፡ አዱሱ ከአዱስ አበባ-ጂቡቲ የተዘረጋው የባቡር መስመር
አገሌግልቱን በሙለ አቅም በሚጀመርበት ጊዜ የትራንስፕርት ችግሩ እንዯሚቀረፌ ይታሰባሌ፡፡
በወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት ሊሇፈት 7 ዓመታት ዴርጅቱ በዋናነት የኮንቴይነር እና የተሸከርካሪ

ጭነት የመጋዘን፣ የመጫን፣ የማራገፌ፣ ዕቃ ከኮንቴይነር የማውጣትና የማራገፌ እና ላልች
የተርሚናሌ አገሌግልቶች ሊይ ተሰማርቶ ይገኛሌ፡፡ በላሊ በኩሌ የብትን ጭነት (ሇምሳላ የስኳር
ምርት)፣ጥቅሌ ዕቃ የወጪ ዕቃዎች እና ተጨማሪ ዕሴት የሚጨምሩና የቀዝቃዛ መጋዘን አገሌግልት
ሊይ ተሳትፍ አሌነበረውም፡፡ ስሇሆነም በስትራቴጂክ ዘመኑ መከናወን ያሇባቸውን ማሇትም ወዯብ

ሇማስፊፊት፣ ተጨማሪ የወዯብ መሣሪያዎችን ሇማሟሊት እንዱቻሌ ፉዚቢሉቲ ጥናቶችን በማዴረግ

እና የአገሪቷን የሴክተሩን ማስተር ፔሊን ከግምት ውስጥ በማስገባት ፌሊጎቶችን በዝርዝር መሇየት ተገቢ
ይሆናሌ፡፡
በላሊ በኩሌ በሁለም ዘርፍች የሚሰጠውን አገሌግልት ከማዘመን አንጻር የመረጃ ቴክኖልጂ
አጠቃቀማችን ትሌቅ ትኩረት ሉሰጠው ይገባሌ፡፡ በመሆኑም ዴርጅቱ የተቀሊጠፇ የሺፑንግ እና
ልጂስቲክስ አገሌግልት እንዱሰጥ የሚያስችሌ የአይ ሲቲ ስርአትና መሰረተ ሌማት ማጠናከር
የሚያስችለ ፔሮጀክቶችን ተግባራዊ ማዴረግ ተገቢ ይሆናሌ
ስሇዚህ ዴርጅቱ ከሊይ የተጠቀሱትን የፕሉሲ ትስስሮችን መሠረት በማዴረግ በሚቀጥለት ቀሪ አራት
ዓመታት ትኩረት ሰጥቶ የሚንቀሳቀስ ሲሆን ይኸውም አስፇሊጊውን ሇውጥ በማምጣት ፕሉሲዎችና
ስትራቴጂዎች ሊይ የበኩለን በመተግበር የሕዝባችንን የሌማት ተጠቃሚነት የበሇጠ እንዯሚያረጋግጥ
ይጠበቃሌ፡፡
1.2. የመጀመሪያው ዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ (ዕትዕ) አፇጻጸም እንዯ መነሻ

የትራንስፕርት ፌሊጎት በተዘዋዋሪ መንገዴ የሚመነጭ (Derived Demand) በመሆኑ በተሇይም
በኢኮኖሚው የሌማት ፌሊጎት ሊይ የሚመሰረት ስሇሆነ የግብርና፣ የኢንደስትሪና የኢነርጂ ክፌሇ
ኢኮኖሚዎች እና የትራንስፕርት መሠረተ ሌማት ፌሊጎቶችን በዝርዝር ማወቅ ተገቢ ይሆናሌ፡፡
በመሆኑም የባሕር ትራንስፕርትና የልጂስቲክስ አገሌግልት ፌሊጎቶችን በዝርዝር ሇመሇየት እንዱቻሌ
የአገሪቷን የኢኮኖሚ ዕዴገት አቅጣጫን ማጤን አስፇሊጊ ነው፡፡ ከዚህ አኳያ በውጤት ተኮር /BSC/
ማዕቀፌ መሠረት የዴርጅቱን ስትራቴጂያዊ ዕቅዴ ሇሚቀጥለት አራት ዓመታት በሚከሇስበት ወቅት
ሀገራዊ የመጀመሪያው ዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ አፇጻጸም ታሳቢና መነሻ ማዴረግ ያስፇሌጋሌ፡፡
በመሆኑም የዕትዕ አፇጻጸም በኢኮኖሚ ሌማት ማሇትም በግብርና፣ በኢንደስትሪ፣ በኤላክትሪክ፣

በቴላኮሙኒኬሽን፣ በመሠረተ ሌማት የተዯረሱት ዋና ዋና ውጤቶች ከዚህ ቀጥል ቀርበዋሌ፡፡
 የግብርና ዕዴገት በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 7.6 በመቶ ወዯ 8.7 ማዴረስ ታቅድ የነበረ
ሲሆን አፇጻጸሙ 6.6 በመቶ ነበር፣ የሰብልች ምርታማነት በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት
15.7 በ2007 ወዯ 22 ኩንታሌ በሄክታር ማዴረስ በታቀዯው መሰረት በ2007 መጨረሻ
የዋናዋና ሰብልች ምርታማነት 21.5 ኩንታሌ በሄክታር ማዴረስ ተችሎሌ፡፡ ሇዚህ ምርታማነት
መሻሻሌ ዋና ምክንያቱ የተጠናከረ የኤክስቴንሽን አገሌግልት፣የግብርና ግብዏት እና የጨመረ
የታረሰ መሬት ሲሆን ዴርጅታችን ከዉጪ የሚገባውን ማዲበሪያና ላልች ጸረ ተባይና ጸረ
አረም ኬሚካልች በወቅቱ በማጓጓዝም ሆነ በማስተሊሇፌ ከፌተኛ አስተዋጽኦ አበርክቷሌ፡፡

 በኢንደስትሪ ሌማት ከግብርናም በሊቀ ፌጥነት እንዱያዴግ ማዴረግና በአንዲንዴ መሠረታዊ

ዘርፍች /ብረታ ብረት ኢንጂነሪንግ፣ ኬሚካሌና ማዲበሪያ፣ ስኳር፣ ሲሚንቶ ወዘተ/ ወሳኝ
እምርታ እንዱመዘገብ ከፌተኛ ጥረት የተዯረገ ሲሆን ሇ 2ኛው ዕትዕ መሰረት ተጥሎሌ፡፡ የስኳር
ምርት መጠን በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 314.5 በ2007 ወዯ 2250 በሺ ቶን ሇማዴረስ
የታቀዯ ሲሆን በመጀመሪያው የዕትዕ ዘመን አስር አዲዱስ የስኳር ፊብሪካዎች ግንባታ የተጀመረ
ሲሆን በሁሇተኛው የዕትዕ ዘመን ስራ እንዯሚጀምሩ ይጠበቃሌ፡፡ የጨርቃ ጨርቅ ስፋት
ኢንደስትሪ የወጪ ንግዴ ገቢ በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 21.8 ሚሉየን በ2007 ወዯ 1
ቢሉየን የአሜሪካን ድሊር ሇማዴረስ ታቅድ 78.61 ሚሉየን፤ የቆዲና ቆዲ ውጤቶች ኢንደስትሪ
ዘርፌ የወጪ ንግዴ ገቢ በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 75.73 በ2007 ወዯ 496.87 ሚሉየን
የአሜሪካን ድሊር ሇማዴረስ ታቅድ 596.2 ሚሉዮን ዯርሷሌ፡፡ ዴርጅታችን ሇዘርፈ ዕቅድች
መሳካት ከፌተኛ አስተዋጽኦ ያዯረገ ሲሆን በተሇይም ሇብረታብረት ኢንጂነሪንግ ስራ ሇፊብሪካ
የሚሆኑ ግብአቶችን፤ እንዱሁም ሇማምረቻ የሚሆኑ ጥሬ ዕቃ በማስገባት፣ የስኳር ፊብሪካ፣
የሲሚንቶ ፊብሪካ ሇማቋቋም የሚያገሇግለ የተሇያዩ የፔሮጀክት ካርጎ በማጓጓዝና በማስተሊሇፌ
አስተዋጽኦ አዴርጓሌ፡፡
 በመንገዴ ሌማት አጠቃሊይ የመንገዴ ርዝመት በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 48.8 በ2007
ወዯ 64.5 ሺህ ኪ.ሜ. ሇማዴረስ በታቀዯው መሰረት በ 2007 መጨረሻ 63664 ኪሜ ሇማዴረስ
ተችሎሌ፡፡ ዴርጅታችን ሇመንገዴ ሌማት የሚውለ ማሽነሪዎችን በባህር በማጓጓዝ፤ እንዱሁም
ሇአስፊሌት ስራ የሚያገሇግለ ቢቱመን በመሌቲሞዲሌ አጓጉዟሌ፡፡
 በባቡር ትራንስፕርት በሀገራችን ያሌነበረውን በኤላክትሪክ ኃይሌ የሚንቀሳቀስ ዘመናዊ የባቡር
ትራንስፕርት ኔትወርክ/መረብ መስመር በ2007 ወዯ 2395 ኪል ሜትር ሇመዘርጋት የታቀዯ
ሲሆን የአዱስ አበባ ቀሊሌ ባቡር ሙለ በሙለ ተጠናቆ አገሌግልት ሲጀምር የአዱስ አበባ
ጂቡቲ ባቡር መስመር 89 በመቶ ሊይ ዯርሷሌ፡፡ የአዋሽ-ወሌዯያ እና የመቀላ-ወሌዱያ-ሀራ ገበያ
በቅዯም ተከተሌ 14 እና 13 በመቶ ሊይ ይገኛሌ፡፡ ዴርጅታችን ሇባቡር ትራንስፕርት ግንባታ
የሚያገሇግለ ፔሮጀክት ካርጎ በማጓጓዝ የበኩለን አስተዋጽኦ አዴርጓሌ፡፡
 በኤላክትሪክ ኃይሌ ሌማት የመብራት አገሌግልት ሽፊን በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 41
በ2007 ወዯ 75 በመቶ ሇማዴረስ ታቅድ 60 በመቶ ዯርሷሌ፤ የኃይሌ ማመንጨት አቅም
በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 2000 ሜጋዋት በ2007 ወዯ 8000 ሜጋ ዋት ሇማዴረስ ታቅድ
4180 ዯርሷሌ፡፡ አዲዱስ የኤላክትሪክ ኃይሌ አገሌግልት የሚያገኙ ዯንበኞች በ2002 መነሻ
ዓመት ከነበረበት 2 በ2007 ወዯ 4 ሚሉየን ማዴረስ ታቅድ 2.31 ሇመዴረስ ተችሎሌ፡፡
ዴርጅታችን ሇዘርፈ መሳካት ከፌተኛ አስተዋጽኦ ያዯረገ ሲሆን በተሇይም የፔሮጀክት ካርጎ
በባህር በማጓጓዝ ተሳትፎሌ፡፡ ሇሀገራችን አዱስ ሇሆነው የነፊስ ኃይሌ ማመንጫ ፔሮጀክት

ግንባታ የዋሇውን የፔሮጀክት ጭነት በባህር አጓጉዟሌ፡፡ ሇዚህም ፔሮጀክቱ በወቅቱ እንዱጠናቀቅ
አስተዋጽኦ አበርክቷሌ፡፡
 በቴላኮሙኒኬሽን የገጠር የቴላፍን አገሌግልት ሽፊን በ5 ኪ.ሜ. ርቀት ውስጥ በ2002 መነሻ
ዓመት ከነበረበት 62.14 በ2007 ወዯ 100 በመቶ ሇማዴረስ ታቅድ 97 በመቶ ሊይ ዯርሷሌ፤፣
የመዯበኛ ስሌክ ተጠቃሚዎች ብዛት በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 1.0 በ2007 ወዯ 3.05
ሚሉዮን ሇማዴረስ የታቀዯ ቢሆንም ብዙ መሻሻሌ አሌታየበትም፤ የሞባይሌ ስሌክ ተጠቃሚዎች
ብዛት በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 6.52 በ2007 ወዯ 40 ሚሉየን ሇማዴረስ ታቅድ 38.8
ዯርሷሌ፡፡ ዴርጅታችን ሇገጠር ቴላፍን ሽፊን የሚውሇውን የፔሮጀክት ጭነት በመሌቲሞዲሌ
ስርዏት በማጓጓዝ እንዱሁም የጉምሩክ መብት ማስፇጸም ስራ በማከናወን በአጭር ጊዜ
ሇሚፇሇገው አገሌግልት እንዱዯርስ አስተዋጽኦ አዴርጓሌ፡፡
 በውሃ ሌማት አጠቃሊይ መጠጥ ውሃ ሽፊን በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 68.5 በ2007 ወዯ
98.5 በመቶ ሇማዴረስ ታቅድ 84 በመቶ የዯረሰ ሲሆን፣ በከተማ የንፁህ መጠጥ ውሃ ሽፊን
በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 51 በመቶ በ2007 ወዯ 91 በመቶ ዯርሷሌ፣ በገጠር የንፁህ
መጠጥ ውሃ ሽፊን በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 65.8 በ2007 ወዯ 82 በመቶ ሇማዴረስ
ተችሎሌ፤፣ በመካከሇኛና በከፌተኛ መስኖ የሇማ መሬት በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 2.5
በ2007 ወዯ 15.6 በመቶ ማዴረስ ታቅድ 283408 አዱስ መሬት በመስኖ ሉሇማ ችሎሌ፡፡
ዴርጅታችን ሇገጠርና ሇከተማ ዉሀ ማስፊፉያ የሚያገሇግለ የፔሮጀክት ጭነቶችን በባህር ሊይ
በማጓጓዝ የበኩለን አበርክቷሌ፡፡
 የኮንስትራክሽንና ከተማ ሌማት መጠሇያና መሰረታዊ አገሌግልት ሇማቅረብ እንዱቻሌ የተገነቡ
ቤቶች ብዛት በ2002 መነሻ ዓመት ከነበረበት 213000 በ2007 ወዯ 370000 ሇማዴረስ ታቅድ
174000 ቤቶች ተገንብተዋሌ፡፡ በዚህ በኩሌ ዴርጅታችን ሇቤቶች ሌማት የሚመጣውን ብረት
በሙለ በባህር በማጓጓዝና በየብስ በማስተሊሇፌ ከፌተኛ አስተዋጽኦ አበርክቷሌ፡፡ ጭነቱ በአጭር
ጊዜ እንዱጓጓዝ በማዴረግ የቤቶቹን የግንባታ ወጪ እንዱቀንስ የበኩለን ዴርሻ አበርክቷሌ፡፡
1.3. የሁሇተኛው ዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ እንዯ መነሻ
ሀገራችን የጀመረችውን ፇጣን ሌማት ሇማስቀጠሌ በመጀመሪያ ዕትዕ አፇጻጸም ሊይ በመመርኮዝ
ሁሇተኛውን የዕትዕ እቅዴ አዘጋችታሇች፡፡ በዚህም መሰረት የሚከተለት ግቦች በቀጥታ ከዴርጅታችን
ስራ ጋር ግንኙነት ያሊቸው በመሆኑ እንዯ መነሻ ተወስዯዋሌ፡፡
 የሰብሌ ሌማት ምርታማነትን ከፌ ሇማዴረግ በ2007 1,223,309 ሜትሪክ ቶን የነበረውን

የማዲበሪያ አቅርቦት በ2012 2,062,106 ሜትሪክ ቶን ሇማዴረስ ግብ የተጣሇ ሲሆን
ዴርጅታችን ከውጪ የሚገባውን ማዲበሪያ በቻርተር መርከቦች ሇማጓጓዝና በጂቡቲ ወዯብ
የማስተሊሇፌ አገሌግልት በመስጠት አስተዋጽኦ እንዯሚያዯርግ ይጠበቃሌ፡፡

 የጨርቃጨርቅና አሌባሣት ኢንደስትሪን የማምረት አቅም በማሳዯግ በሁሇተኛው የዕዴገትና

ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ መጨረሻ (በ2012) 2.18 ቢሉዮን የአሜሪካን ድሊር ዋጋ ያሊቸው
ምርቶችን በማምረት 779 ሚሉዮን የአሜሪካን ድሊር የኤክስፕርት ገቢ ሇማግኘት ታቅዶሌ፡፡
ሇዚህም ዴርጅታችን አስፇሊጊውን ገቢ ጭነት በማጓጓዝና በማቅረብ በተሇይም በየብስ
ትራንስፕርትና በባህር ሊይ የፌሬይት ቅናሽ በማቅረብ አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፡፡
 የቆዲና የቆዲ ውጤቶች ኢንደስትሪ የምርትና ምርታማነት አቅምን በማሣዯግ በሁሇተኛው
የዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ የመጨረሻ ዓመት 2.06 ቢሉዮን የአሜሪካን ድሊር ዋጋ
ያሊቸው ምርቶችን ማምረት እና 707 ሚሉዮን የአሜሪካን ድሊር የኤክስፕርት ገቢ ሇማስገኘት
ግብ ተጥሎሌ፡፡ ሇዚህም ዴርጅታችን አስፇሊጊውን ገቢ ጭነት በማጓጓዝና በማቅረብ በተሇይም
በየብስ ትራንስፕርትና በባህር ሊይ የፌረይት ቅናሽ በማቅረብ አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፡፡
 በብረታብረትና ኢንጅነሪንግ ኢንደስትሪ የዱዛይንና የማኑፊክቸሪንግ አቅምበ መገንባት
የብረታብረትና ስቲሌ ውጤቶች፣የማሽነሪ ኢኩዊፔመንቶችን፣ የአውቶሞቲቭና ላልች
ተሽከርካሪዎች የኤላክትሮኒክስና ኤላክትሪካሌ ምርቶችን ሇማምረት፣ ላልች ኢንደስትሪዎችን
ሇመዯገፌና የምርት መጠን ጥራትና ምርታማነትን ሇማሣዯግ፣ ስትራቴጂክ የገቢ ምርቶችን
ሇመተካትና ሇኤክስፕርት ምርቶች የገበያ መዲረሻን ሇማስፊት ብር 376 ቢሉዮን ዋጋ ያሊቸው
የብረታብረት ምርቶችን ማምረት ግብ ተጥሎሌ፡፡ ሇዚህም ዴርጅታችን አስፇሊጊውን ገቢ ጭነት
በባህርና በየብስ በማጓጓዝና በማቅረብ አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፡፡
 የሥጋ፣ ወተትና ማር ኢንደስትሪ የማምረት አቅም አጠቃቀም በማሻሻሌ፣ አዲዱስ
ኢንቨስትመንቶችን በመሳብ የተሻሇ ተሞክሮ ካሊቸው ተቋማት ጋር በማስተሳሰር፣ የምርቶችን
መጠንና ጥራት በማሻሻሌ ገበያን በማስፊፊት የማኑፊክቸሪንግ ዘርፈ በኢኮኖሚው ውስጥ
ያሇውን ዴርሻና የኤክስፕርት ገቢን በማሳዯግ የውጭ ምንዛሬን ሇማዲን የሥጋና እርዴ ተረፇ
ምርት፣ የተቀነባበረ የማርና የሰም ምርት፣ የተቀነባበረ የዓሳ ምርት እና የወተትና የወተት
ውጤቶች ምርት ወዯ ውጭ በመሊክ 374 ሚሉዮን የአሜሪካን ድሊር የውጭ ምንዛሬ ገቢ
ሇማስገኘት ግብ ተጥሎሌ፡፡
 በኬሚካሌና ኮንስትራክሽን ግብዓት ኢንደስትሪ ዘርፌ በሀገር ውስጥ የሚገኙ መሠረታዊ
ግብዓቶችን በመጠቀም ሇግብርናና ኢንደስትሪ ዘርፍች ኤክስፕርት ግብዓት የሚያቀርቡ
መሠረታዊ የኬሚካሌ ኢንደስትሪዎችን በማቋቋም የውጭ ምንዛሬን ሇማዲን በሁሇተኛው
የዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ የመጨረሻ ዓመት የኮንስትራክሽን ግብዓት ምርቶችን 25.67
ሚሉዮን ቶን ሇማዴረስ እና ከኮንስትራክሽን ግብዓቶች ምርት ኤክስፕርት 101.3 ሚሉዮን
የአሜሪካን ድሊር ገቢ ሇማግኘት ግብ ተጥሎሌ፡፡ ዴርጅታችን በዚህ ዘርፌ የወጪ ንግደን
ሇመዯገፌ በባህርም ሆነ በየብስ የበኩለን ዴርሻ ይወጣሌ፡፡

 በአግሮፔሮሰሲንግ ኢንደስትሪ ዘርፌ የምርት ጥራትን በማሻሻሌና የወጪ ንግዴ ስራዎችን

ቀሌጣፊ በማዴረግ የኤክስፕርት ግኝትን ሇማሳዯግ፣የገቢ ምርቶችን መተካት፣የሀገር ውስጥና
የውጭ ባሇሃብቶችን በመሳብ በአዲዱስ ኢንቨስትመንቶች በማሳተፌ በዕቅዴ ዘመኑ መጨረሻ
ዓመት የምግብ ምርት መጠንን በ2007 ከነበረበት 3.8 ሚሉዮን ቶን ወዯ 8.8 ሚሉዮን ቶን፣
የምግብ ኢንደስትሪ አቅም አጠቃቀምን ከ50 በመቶ ወዯ 82 በመቶ እንዱሁም የመጠጥ
ኢንደስትሪ አቅም አጠቃቀምን 100 በመቶ በማዴረስ ምርትና ምርታማነቱን ማሳዯግና ከዘርፈ
የሚገኘውን የውጭ ምንዛሬ ገቢ በ2007 ከነበረበት 44 ሚሉዮን የአሜሪካን ድሊር ወዯ 377
ሚሉዮን የአሜሪካን ድሊር ሇማሳዯግ ታቅዶሌ፡፡
 የስኳር ዓመታዊ ምርትን በዕቅዴ ዘመኑ መጨረሻ 4.9 ሚሉዮን ቶን በማዴረስ 586.2 ሚሉዮን
የአሜሪካን ድሊር የውጭ ምንዛሬ ገቢ ሇማስገኘት ግብ ተጥሎሌ፡፡ በዚህ በኩሌ ዴርጅታችን
ወዯዉጪ የሚሊከውን ስኳር በማጓጓዝና በማስተሊሇፌ እንዱሁም በጂቡቲ የመጫን አገሌግልት
በመስጠት አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፡፡
 በፊርማሲዩቲካሌስ ኢንደስትሪ ነባር የፊርማሲዩቲካሌስ፤የህክምና መገሌገያ አምራችና
የኮስሞቲክስ ኢንደስትሪዎችን አቅም በማሳዯግና አዲዱስ ፊብሪካዎችን በማቋቋም ከውጭ
የሚገቡ መሠረታዊ የመዴኃኒት ምርቶችን በአገር ውስጥ ምርቶች ሇመተካትና ሇውጭ ገበያ
ሇማቅረብ የኢንደስትሪውን የማምረት አቅም በ2007 ከነበረበት 61 በመቶወዯ 85 በመቶ
በማሳዯግ የኤክስፕርት ገቢን ከ3 ሚሉዮን የአሜሪካን ድሊር ወዯ 111.4 ሚሉዮን የአሜሪካን
ድሊር ከፌ ማዴረግ ታቅዶሌ፡፡
 ከማኑፊክቸሪንግ ኢንደስትሪ ማዕዴናት ምርት አንፃር ከ2011 ዓ.ም ጀምሮ ፕታሽ ወዯ ምርት
እንዱገባ በማዴረግ በ2012 ወዯ 74,000 ቶን ፕታሽ ሇውጭ ገበያ እንዱቀርብ ዴጋፌ
ይዯረጋሌ፣በኩባንያዎች የሚመረተውን ታንታሇም በ2007 ከዯረሰበት የ90.8 ቶን ተገቢውን
የውጭ ምንዛሬ ሇማግኘት እንዱቻሌ በሁሇተኛው ዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ
ከመጀመሪዎቹ ሶስት ዓመታት ጀምሮ እሴት እንዱጨመርበት በማዴረግ በ2012 መጨረሻ ወዯ
213 ቶን ታንታሇም ሇገበያ እንዱቀርብ የሚዯረገ ሲሆን በ2007 ሇውጭ ገበያ ቀርቦ 165
የነበረውን 506.04 ሜትሪክ ኩብ ዕብነበረዴ በ2012 ወዯ 1,000 ሜትሪክ ኩብ ማሳዯግ
ታቅዶሌ፡፡ በዚህ በኩሌ ዴርጅታችን ወዯ ዉጪ የሚሊከውን ጭነት በማጓጓዝና በማስተሊሇፌ
እንዱሁም በጂቡቲ የመጫን አገሌግልት በመስጠት አስተዋጽኦ ያዯርጋሌ፡፡
 በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሥርዓት የሚጓጓዘው የጀነራሌ ካርጎ መጠን ወዯ ሀገሪቷ
ከሚገባው ጀነራሌ ካርጎ በ2008 ካሇበት 71 በመቶ በ2012 ወዯ 90 በመቶ ከፌ ማዴረግ፣ ይህ
ማሇት ወዯ ሀገሪቷ ከሚገባው ዯረቅ ጭነት ውስጥ የመሌቲሞዲሌ ጭነት ዴርሻ በ2008
ከነበረበት 40 በመቶ ወዯ 50 በመቶ ማዴረስ ነው፡፡

 የወጪ ዕቃ በሀገር ውስጥ የማሸግ አገሌግልት ወዯ 90 በመቶ ማሳዯግ፤

 የወዯብ አጠቃቀም ሬሾ ሇጅቡቲ 60፣ ሇበርበራ 30፣ ሇፕርት ሱዲን 10 እንዱዯርስ ማዴረግ፣
 የዯረቅ ወዯቦች የጀነራሌ ካርጎ (ብትንና ፇሳሽ ጭነትን ሳይጨምር) ገቢና ወጪ ንግደን
የማስተናገዴ አቅም በዕቅዴ ዘመን መጨረሻ 100 በመቶ ማዴረስ፣
 የገቢና ወጪ ዕቃዎች የትራንዚት ጊዜ በ2008 መጨረሻ በመሌቲሞዲሌ ስርዏት ሇሚጓጓዙ
አማካይ የጂቡቲ ቆይታቸው 10 ቀን ሲሆን የዩኒሞዲሌ ግን 30 ቀን ነው፡፡ ይህንን የቆይታ ጊዜ
በ2012 3 ቀናት ሇመቀነስ ታቅዶሌ፤
ስሇዚህ የዕትዕ በኢኮኖሚ ሌማት በተሇይም በግብርና፣ በኢንደስትሪ፣ በኢነርጂና ቴላኮሙኒኬሽን፣

በመሠረተ ሌማት እና በውጭ ንግዴ እንዱሁም በባህርና ማሪታይም ዘርፌ በኩሌ የተቀመጡ ዋና ዋና
ግቦችና አቅጣጫዎችን በማስፇፀም ረገዴ ኢባትልአዴ ከፌተኛ ኃሊፉነት ስሊሇበት ሚናውን በአግባቡ
መወጣት እንዱችሌ ዴርጅቱ በየጊዜው አቅሙን ማሳዯግ ይጠበቅበታሌ፡፡
1.4. የዴርጅቱ የ2006-2008 አፇጻጸም እንዯ መነሻ
ዴርጅታችን ከ2006-2012 ስትራቴጂክ ዕቅዴ ያወጣ ሲሆን ባሇፈት ሶስት አመታት ተግባራዊ አዴርጓሌ፡
፡ ሇዚህ ዕቅዴ ክሇሳ ምክንያት አንደ የሶስቱ አመታት አፇጻጻም በመሆኑ ከዚህ ቀጥል ቀርቧሌ፡፡
1.4.1. በባህር ትራንስፕርት አገሌግልት አፇፃፀም
 በአጠቃሊይ ከ2006 እስከ 2008 በጀት ዓመት 10,734,662 ቶን ገቢ ጭነት በባህር

ተጓጉዟሌ፡፡ የሶስቱን አመታት አፇፃፀም በተናጠሌ ሲታይ በ2006 በጀት ዓመት 2,769,053
(በዴርጅቱ መርከቦች 1,104,813 እና በኪራይ መርከቦች 1,662,240) ቶን ገቢ ጭነት፣
በ2007 በጀት ዓመት 3,340,135 (በዴርጅቱ መርከቦች 998,597 እና በኪራይ መርከቦች
2,341,538) ቶን ገቢ ጭነት እንዱሁም በ2008 በጀት ዓመት 4,625,474 (በዴርጅቱ
መርከቦች 922,310 እና በኪራይ መርከቦች 3,703,164) ቶን ገቢ ጭነት በባህር ማጓጓዝ
ተችሎሌ፡፡ ባሇፈት ሶስት አመታት በባህር እያጓጓዝን ያሇው ጭነት በየአመቱ በአማካይ
በ16.9% እያዯገ የመጣ ሲሆን ያሇፈትን ዘጠኝ አመታት አፇጻጸም ስንመሇከት በየአመቱ
በአማካይ በ15.2% እያዯገ መጥቷሌ፡፡ በመሆኑም ከሊይ የተገሇጹትን ሂዯቶች በማየት
የ2009-2012 ያሇው ዒሊማ ተከሌሷሌ፡፡
 የ2008 በጀት ዓመት በዴርጅቱ መርከቦች በባህር የተጓጓዘ የገቢ ጭነት አፇፃፀም ከ2006
እና ከ2007 በጀት ዓመት አፇፃፀም ጋር ሲነፃፀር በ 17% እና በ8% እንዯ ቅዯም
ተከተሊቸው ቀንሷሌ፡፡ እንዱሁም በ2008 በጀት ዓመት በኪራይ መርከቦች በባህር የተጓጓዘ
የገቢ ጭነት አፇፃፀም ከ2006 እና ከ2007 በጀት ዓመት አፇፃፀም ጋር ሲነፃፀር በ 123%
እና በ58% እንዯ ቅዯም ጨምሯሌ፡፡ በአጠቃሊይ በሶስቱ ዓመታት ውስጥ በዴርጅቱ
መርከቦች በባህር የተጓጓዘ የገቢ ጭነት መጠን እየቀነሰ የመጣ ሲሆን በኪራይ መርከቦች

በባህር የተጓጓዘ የገቢ ጭነት መጠን ዯግሞ እየጨመረ መጥቷሌ፡፡ ይህ ማሇት ዴርጅታችን
የገቢ ጭነቶችን ከማጓጓዝ አንጻር ያሇው ዴርሻ እየጨመረ የመጣ ቢሆንም የመርከቦቻቸን
ቁጥር ከጭነቱ ዕዴገት ጋር ተመጣጣኝ ባሇመሆኑ የኪራይ መርከቦች ዴርሻ ከፌተኛ ነበር፡፡
በመሆኑም በሚቀጥለት አመታት ሊይ የብሔራዊ መርከብ የማንሳት አቅማችንን ማሳዯግ
እንዯሚገባን ያሳያሌ፡፡
 በሶስቱ አመታት የተጓጓዘውን ጭነት አማካይ አመታዊ ዕዴገት በጭነት በአይነት ስንሇይ
ኮንተይነራይዝዴ ጭነት በ12.4% ፤ተሸከርካሪ በ4.5%፤ ጥቅሌ ዕቃ በ39.4% እና ብረት
በ43.2% ማዯጉን ያሳያሌ፡፡ ብትን ጭነት በተመሇከተ በ2008 ብቻ የተጀመረ ሲሆን በዚሁ
አመት 600,000 ቶን በቻርተር መርከብ ሇማጓጓዝ ተችሎሌ፡፡ በመሆኑም ይህ የጭነት
ስብጥር በ2009-2012 እንዯሚቀጥሌ ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡
 የመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት አፇጻጸምን በተመሇከተ በባህር ከተጓጓዘው ውስጥ ባሇፈት
ሶስት አመታት እያዯገ የመጣ ሲሆን ኮንቴይነራይዝዴ ጭነት በ2006፣በ2007 እና በ2008
83% 87% እና 90% በቅዯም ተከተሌ በባህር በመሌቲሞዲሌ ተጓጉዟሌ፡፡ በዚሁ መሰረት
ከ2009-2012 ይህንኑ በማጠናከር እንዯሚሰራ ተዯርጓሌ፡፡
 ተሽከርካሪን አስመሌክቶ በ2006፣በ2007 እና በ2008 83% 86% እና 94% በቅዯም
ተከተሌ በባህር በመሌቲሞዲሌ ተጓጉዟሌ፡፡ በዚሁ መሰረት እስከ 2012 100%
በመሌቲሞዲሌ እንዯሚጓጓዝ ታሳቢ ተዯርጓሌ፡፡
 በባህር የተጓጓዘ ገቢ ብረት በተመሇከተ ከ2006 እስከ 2008 በጀት ዓመት በመሌቲሞዲሌ
ስርዏት የተጓጓዘ የሇም፡፡ ይሁን እንጂ ከ2009 ጀምሮ ብረት በባህር በመሌቲሞዲሌ
እንዯሚጓጓዝ ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡
 በውጭ ሀገር ወዯቦች መሃከሌ የተጓጓዘ (Cross Trade) በተመሇከተ ከ2006 እስከ 2008
በጀት ዓመት 791,921 ቶን በውጭ ሀገር ወዯቦች መሃከሌ ማጓጓዝ ተችሎሌ፡፡ ባሇፈት
ሶስት አመታት አፇፃፀሙ እየቀነሰ መጥቷሌ፡፡ ይህም የሆነበት ምክንያት በአሇም ነዲጅ ዋጋ
መቀነስ የሚሰጠው የማጓጓዢያ ዋጋ አዋጪ ሆኖ ባሇመገኘቱ ነው፡፡ ይሁን እንጂ ይህ
ሁኔታ ከ2009 ጀምሮ መጠነኛ ዋጋ እንዯሚሻሻሌ ይጠበቃሌ፡፡ በመሆኑም በውጭ ሀገር
ወዯቦች መሃከሌ ማጓጓዝ በ2009 እንዯሚሻሻሌ ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡
 በባህር የተጓጓዘ ወጪ ጭነት በተመሇከተ የዴርጅታችን ዴርሻ በጣም ዝቅተኛ ነው፡፡ ይህም
የሆነበት ምክንያት የኢትዮጵያ ወጪ ጭነት በገዢዎች ፌሊጎት መሰረት በመረጡት መርከብ
በመሆኑ ነው፡፡ የ2008 አፇጻጸም ከ1 በመቶ በታች ነበር፡፡ ይህ ሂዯት ከ2009 ጀምሮ
ሇማሻሻሌ ጥረት እንዯሚዯረግ ታሳቢ በመውሰዴ ተጨማሪ ቶን ወጪ ጭነት በዴርጅታችን
ሇማጓጓዝ ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡

1.4.2. የጭነት ማስተሊሇፌ አገሌግልት አፇፃፀም
በጭነት ማስተሊፌ ዘርፌ የሚከናወነው በዋነኝነት በመሌቲሞዲሌ እና በዩኒሞዲሌ ጭነት ማስተሊሇፌ

ሲሆን በጂቡቲ ቅርንጫፌ የመርከብ ውክሌና፣ ከመርከብ ማራገፌና የመጫን እንዱሁም የኮሜት
ትራንስፕርት አክሲዮን ወዯ ዴርጅታችን ከተቀሊቀሇ ወዱህ የትራንስፕርት አገሌግልት መስጠት ናቸው፡
፡
 በመሌቲ ሞዲሌ ስርዓት ከጂቡቲ ወዯብ ወዯ መሃሌ ሀገር የተጓጓዘ ኮንቴነር በተመሇከተ ከ2006
እስከ 2008 በጀት ዓመት አፇጻጸሙ እየጨመረ የመጣ ሲሆን በዚህም መሰረት አመታዊ
ዕዴገቱ የኮንተይነር 36% እና 42.7% ሲሆን የተሽከርካሪ 151.7% እና 46.9% ነበር፡፡ ይህም
የጨመረበት ምክንያት በ2004 በሙለ ስኬሌ ተግባራዊ የሆነው የመሌቲ ሞዲሌ ስርዓት
በየአመቱ አዯረጃጀቱንና አቅሙን በማሳዯግ አፇጻጸሙን በማሻሻሌ ነው፡፡ በዚህም መሰረት በባህር
በመሌቲሞዲሌ ስርዏት የመጡትን ኮንቴይነሮችና ተሽከርካሪዎች በሙለ ከጂቡቲ ወዯብ ወዯ
መሀሌ ሀገር በመሌቲሞዲሌ በማጓጓዝ ነው፡፡ የሶስቱን አመታት አፇጻጸም ሲታይ ኮንተይነር
82%፣ 97 % እና 100% እንዯቅዯም ተከተሌ የተጓጓዘ ሲሆን ተሸከርካሪ 25%፣ 56% እና
74% በየብስ በመሌቲሞዲሌ ተጓጉዟሌ፡፡ ይህ አፇጻጸም ከ2009 ተጠናክሮ እንዯሚቀጥሌ ታሳቢ
ተወስዶሌ፡፡
 ከ2009 ጀምሮ በመሌቲ ሞዲሌ ስርዓት ከጂቡቲ ወዯብ ወዯ መሃሌ ሀገር ላልች የጭነት
አይነቶችን ሇማጓጓዝ የታቀዯ ሲሆን በተሇይም ከሶስት ቶን በሊይ የሆኑትን ተሽከርካሪዎችና
ብረት እንዯሚሰሩ ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡
 በዩኒ ሞዲሌ የተሊሇፇ ገቢ ዕቃን በተመሇከተ ከ2006 እስከ 2008 በጀት ዓመት በየአመቱ እያዯገ
የመጣ ሲሆን አማካይ ዕዴገቱ 22.4% ነበር፡፡ ይህ ዕዴገት ገቢ ዕቃዎች በመጨመራቸው
ምክንያት እንዯሚጨምር ቢታሰብም የመሌቲሞዲሌ ዴርሻ ከፌ ስሇሚሌ ከ2009 ጀምሮ
ዴርጅታችን በገበያ ውስጥ ያሇው ዴርሻ ከአጠቃሊይ ገቢ ዯረቅ ጭነት አንጻር ሲታይ
እንዯሚቀንስ ይታሰባሌ፡፡
 በዩኒ ሞዲሌ የተስተናገዯ ወጪ ዕቃን በተመሇከተ ከ2006 እስከ 2008 በጀት ዓመት 697,461
ቶን ወጪ ዕቃ ሇማስተሊሇፌ ተችሎሌ፡፡ የሶስቱን አመታት አፇፃፀም በተናጠሌ ሲታይ በ2006
በጀት ዓመት 217,132 ቶን፣ በ2007 በጀት ዓመት 230,329 ቶን እና በ2008 በጀት ዓመት
250,000 ቶን በዩኒ ሞዲሌ ወጪ ዕቃ ማስተሊሇፌ ተችሎሌ፡፡ አማካይ አመታዊ ዕዴገቱ 6.1%
እና 2.1% ሲሆን የሶስቱ አመት አማካይ ዕዴገት 4.2% ነበር፡፡ ይህ ሁኔታ ከ2009 ጀምሮ
በከፌተኛ ሁኔታ በማሳዯግ ወጪ ጭነት የማስተሊሇፌ በ15% እንዯሚያዴግ ታሳቢ ተዯርጓሌ፡፡
በመሆኑም በሚቀጥለት አመታት ወጪ ንግዴን ከማስተሊሇፌ አንጻር ያሇንን የገበያ ዴርሻ
ሇማስፊት ጥረት መዯረግ እንዲሇበት ያሳያሌ፡፡

1.4.3. የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት አፇፃፀም
 በወዯብና ተርሚናሌ የሚስተናገዯው ጭነት በመሌቲ ሞዲሌ ተጓጉዘው ወዯ ወዯቦች የገቡ እና

የወጡ ኮንቴነሮች ሲሆን ከ2006 እስከ 2008 በጀት ዓመት ወጪ ሙለ ኮንቴነር፣ ገቢ ባድ
ኮንቴነር እና ወጪ ባድ ኮንቴነር በየአመቱ እየጨመረ የመጣ ነው፡፡ የሶስቱን አመታት አፇፃፀም
አማካይ ዕዴገት ሲታይ በ44.2% እና በ23.2% ጨምሯሌ፡፡ ተሸከርካሪ በተመሇከተ አማካይ
አመታዊ ዕዴገት በ98% እና በ69.2% ጨምሯሌ፡፡ ይህም የሆነበት በየብስ በመሌቲሞዲሌ
የሚጓጓዘው ኮንቴይነር ጭነት በመጨመሩ ነው፡፡ ይህ አፇጻጸም ከ2009 ጀምሮ እንዯሚቀጥሌ
ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡
 በሀገር ውስጥ ወዯብ የወጪ ጭነት ማሸግ በተመሇከተ እስከአሁን ዴረስ የተሰራው ስራ አጥጋቢ
አይዯሇም፡፡ ይህ ስራ በ2009 በሁሇተኛው ዕትዕ ውስጥ ከተቀመጠው አቅጣጫ ሲታይ መጠናከር
ያሇበት በመሆኑ ከሀገራችን የሚወጡ ወጪ ጭነቶች በአብዛኛው በዯረቅ ወዯቦች እንዱታሸጉ
ይታሰባሌ፡፡ በተሇይም በዴርጅታችን አስተሊሊፉነት በጂቡቲ ወዯብ የሚወጣውን ወጪ ጭነት
በሙለ በሀገር ውስጥ ወዯብ ሇማሸግ ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡
 በወዯቦች የሚገኙ ማሽነሪዎች እና መሳሪያዎች ብዛት በተመሇከተ ሪችስታከር፣ ፍርክሉፌት፣

ክሬን፣ Empty Container Handler፣ Terminal Tractor፣ Terminal Chasis በወዯቦች የሚገኙ
ዋና ዋና ማሽነሪዎች ሲሆኑ በ2006 በጀት ዓመት 72 የተሇያዩ ዋና ዋና ማሽነሪዎች ሲኖሩ
በ2008 በጀት አመት ቁጥራቸው ወዯ 98 (18 ሪች ስታከር፤47 ፍርክሉፌት፤11 ተርሚናሌ
ቻሲ፤11 ተርሚናሌ ትራክተር) አዴጓሌ፡፡ ይህም በ36% ማሳዯግ ተችሎሌ፡፡ ይሁን እንጂ አሁንም
ከሚሰጠው አገሌግልት አንጻር በቂ አይዯሇም፡፡ በላሊ በኩሌ በከፌተኛ ወጪ የተገዙት የወዯብ
መሳሪያዎች እና ማሽነሪዎች ያሇዕረፌት የሚሰሩበት ሁኔታ በመኖሩ ከስራ ጫና ጋር ተያይዞ
ማሽነሪዎች ሇብሌሽት የተዲረጉ አለ፡፡ ብሌሽትም ሲያጋጥም በአፊጣኝ ጥገና እንዱያገኙ የጥገና
ወርክሾፐ የተሟሊ እንዱሁም በጥገና ሊይ የተሰማራውን የሰው ኃይሌ አቅም ማሳዯግ
ይኖርበታሌ፡፡ በተጨማሪም በዯረቅ ወዯቦች መስፊፊት ምክንያት እየጨመረ ያሇውን ጭነት
ሇማስተናገዴ ተጨማሪ የወዯብ ማሽነሪዎች ግዢ ያስፇሌጋሌ፡፡
1.4.4. የዴርጅቱ የፊይናንሺያሌ አፇፃፀም በተመሇከተ
 ከ2006 እስከ 2008 በጀት ዓመት የዴርጅቱ ገቢ ብር 38.997 ቢሉዮን ሲሆን ወጪ ብር 36.242
ቢሉዮን ነበር፡፡ በመሆኑም በሶስቱ አመታት የተገኘው ትርፌ 2.755 ቢሉዮን ነበር፡፡ የሶስቱን
አመታት አማካይ አመታዊ ዕዴገት ስንመሇከት ገቢ በ17.7%፣ ወጪ በ17% ያዯገ ሲሆን ትርፌ
በ27.8% አዴጓሌ፡፡ ትርፌ በተመሇከተ በ2008 በከፌተኛ ሁኔታ የጨመረው ከአሁን በፉት ሇብቻ

ሲሰራ የነበረው የኮሜት ትራንስፕርት አክሲዮን ማህበር ወዯ ዴርጅታችን በመቀሊቀለና 215

አዲዱስ ተሸከርካሪዎች በመገዛታቸው ነው፡፡ በዚህ መሰረት ከ2009 ጀምሮ ገቢ እንዯሚጨምር
እንዯ አንዴ ታሳቢ ተወስዶሌ፡፡
 በላሊ በኩሌ የተከሇሰውን የዴርጅቱን ያሇፈት ዘጠኝ አመታት የትርፌ ዕዴገት ግንዛቤ ሲወሰዴ
በአማካይ በ29% ሲያዴግ ነበር፡፡ ይህ ሂዯት አሁን ዴርጅቱ ከዯረሰበት የዕዴገት ዯረጃና ከተገዙት
አዲዱስ መርከቦችና ተሸከርካሪዎች እንዱሁም እየተስፊፊ ካሇው የሀገር ውስጥ ወዯቦች አንጻር
አመታዊ ዕዴገቱ በ40% እንዯሚዯርስ ታሳቢ በመውሰዴ የዴርጅቱ የአራት አመታት ትርፌ
ተሰሌቷሌ፡፡ የወጪ ጥምርታ ሲታይ ከ2006-2008 0.93፣0.94 እና 0.92 በቅዯም ተከተሌ ነው፡
፡ ይህ ማሇት ዴርጅቱ ኦፔሬሽኑን በማስፊት የገቢው መጠን ከአመት ወዯ አመት እየጨመረ
ቢመጣም ወጪውም በዚሁ ሌክ እየጨመረ መጥቷሌ፡፡ ስሇሆነም ወጪ ቅነሳ ሊይ ብዙ ሉሰራ
ይገባዋሌ፡፡
 የዴርጅቱን ትርፌ በየዘርፈ ሲታይ የ2007 እና የ2008 አፇጻጸም በመውሰዴ 57.1% ከሺፔንግ
ዘርፌ፣18.1% ከጭነት ማስተሊሇፌ ዘርፌ፣ 24.3% ከወዯብና ተርሚናሌ እንዯሚገኝ ታሳቢ
ተወስዶሌ፡፡
1.5. የተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎት ትንተና
ዴርጅቱ ዕቅደን ሲከሌስ ትኩረት ሉሰጥባቸዉ ከሚገባዉ ጉዲዮች መካከሌ አገሌግልት የሚሰጣቸዉን
ተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊትን በመሇየት ሇአገሌግልት አሰጣጡ ስሌት መቀየስ ስሇሚኖርበት
የተገሌጋይና ባሇዴርሻ አካሊትን ፌሊጎት ትንተናማዴረግ ይጠበቅበታሌ፡፡ ተገሌጋዮች ሲባሌ የዴርጅቱን
አገሌግልት በቀጥታ የሚጠቀሙ ሲሆን ባሇዴርሻ አካሊት የሚባለት ዯግሞ ከዴርጅቱ ጋር ጠንካራ የስራ
ግንኙነት ያሊቸዉና ሇዴርጅቱ ስራ መሳካት አወንታዊ/አለታዊ ተፅዕኖ የሚያዯርጉ ናቸዉ፡፡
የዯንበኞች ሁኔታን ሇመገምገም ዴርጅታችን ከአዱስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ጋር በመተባበር የእርካታ ዯረጃን
ሇመሇካት ጥናት ተካሂዶሌ፡፡ በዚህም መሰረት በ2007 መጨረሻ የዯንበኞች አርካታ ዯረጃ ተሇይቷሌ፡፡
በጥናቱ ሊይ ዯንበኞች ከዴርጅቱ ምን እንዯሚጠብቁ አስቀምጠዋሌ፡፡ በመሆኑም የዴርጅቱ ዕቅዴ ሲከሇስ
እነዚህን ጉዲዮች ታሳቢ አዴርጓሌ፡፡
1. የተገሌጋዮች ዝርዝር
 አስመጪዎች
 ሊኪዎች
 የስቴቬድሪንግ አገሌግልት ተጠቃሚዎች
 የመርከብ ውክሌና አገሌግልት ተጠቃሚዎች

2. ባሇዴርሻና ተባባሪ አካሊት ዝርዝር
ሠንጠረዥ 1፣ የባሇዴርሻና ተባባሪ አካሊት ዝርዝር

ግንኙነት
በተቋሙ ሊይ የሚኖረው
የተገሌጋዮች/ባሇዴርሻ አካሊት
ተፅዕኖ ዯረጃ
1. ተገሌጋዮች
1.1 አስመጪዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
1.2 ሊኪዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
1.3 የስቴቬድሪንግ አገሌግልት ተጠቃሚዎች ቀጥተኛ መካከሇኛ
1.4 የመርከብ ውክሌና አገሌግልት ተጠቃሚዎች ቀጥተኛ መካከሇኛ
2. ባሇዴርሻ አካሊት
2.1 የኢባትልአዴ የስራ አመራር ቦርዴ ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.2 የሥራ መሪዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.3 የየብስ እና የባሕር ሰራተኛ ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.4 የሰራተኛ ማሕበር ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.5 የፒርሊማ የመንግስት ሌማት ዴርጅቶች ቋሚ ኮሚቴ ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.6 ሀገርአቀፌ የወጪ ዕቃ ንግዴ አሳተባባሪ ኮሚቴ ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.7 የመንግስት ሌማት ዴርጅቶች ሚኒስቴር ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.8 የትራንስፕርት ሚኒስቴር ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.9ገንዘብና ኢኮኖሚ ሌማት ሚኒስቴር ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.10ንግዴ ሚኒስቴር ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.11የውጭ ጉዲይ ሚኒስቴር ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.12የማሪታም ጉዲዬች ባሇስሌጣን ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.13የኢትዮጵያ ገቢዎችና ጉምሩክ ባሇስሌጣን ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.14ፋዯራሌ ትራንስፕርት ባሇስሌጣን ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.15የፋዳራሌ ፕሉስ ቀጥተኛ መካከሇኛ
2.16ኢትዮ ቴላኮም ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.17 የመገናኛ ብዙሀን ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.18የክሌሌ መንግስታት ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.19 የኢትዮጵያመንገድች ባሇስሌጣን ቀጥተኛ መካከሇኛ
2.20 ኢንቨስትመንት ኤጀንሲ ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.21 ሥነምግባርና ፀረሙስና ኮሚሽን ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.22. ዋና ኦዱተር ጀኔራሌ ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.23 የየብስ ትራንስፕርተሮች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.24 የጅቡቲ መንግስት ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.25 የወዯብ ባሇስሌጣናት እና የጅቡቲ ጉምሩክ ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.26 የዕቃ አስተሊሊፉዎች በጅቡቲ እና በኢትዮጵያ ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.27 ዓሇም አቀፌ የዯረጃ መዲቢዎችና ጠባቂዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
(classification society and IMO)
2.28 እስቴቨድሪንግ ኩባንያዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.29 ዓሇም አቀፌ የመርከብ ኩባንያዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.30 ኮንቴነር አከራይ ኩባንያዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.31 የኮንቴነር ጠጋኝ ዴርጅቶች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.32 አበዲሪዎች /የሀገር ውስጥና የውጪ ባንኮች/ ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.33 ዕቃ አቅራቢዎች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.34 የመርከብ ጠጋኝ ዴርጅቶች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.35 የዴርጅታችን መርከብ ወኪልች ቀጥተኛ ከፌተኛ
2.36 ዓሇም አቀፌ ብሮክርስ ቀጥተኛ ከፌተኛ

ግንኙነት
በተቋሙ ሊይ የሚኖረው
የተገሌጋዮች/ባሇዴርሻ አካሊት
ተፅዕኖ ዯረጃ
2.37 ኮንቴነር አምራች ዴርጅቶች ተዘዋዋሪ መካከሇኛ
2.38 የኢንሹራንስ ኩባንያዎች ቀጥተኛ መካከሇኛ
2.39 የኢትዮጵያ ምግብና መዴኃኒት ቁጥጥር ባሇስሌጣን ተዘዋዋሪ ዝቅተኛ
2.40 የተስማሚነትና ምዘና ዴርጅት ተዘዋዋሪ ዝቅተኛ
2.41 የእንስሳት መዴኃኒት ቁጥጥር ባሇስሌጣን ተዘዋዋሪ ዝቅተኛ

ሠንጠረዥ 2፡- በጥናቱ የተሇዩ የተገሌጋይ/ባሇዴርሻና ተባባሪ አካሊት ፌሊጏት ማነፃፀሪያ
የተገሌጋዮች/ባሇዴርሻ
ተቋሙ ከተገሌጋዮች/ባሇዴርሻ አካሊት ተገሌጋዮች/ባሇዴርሻ አካሊት
የተገሌጋዮች/ባሇዴር ተገሌጋዮች/ባሇዴርሻ አካሊት ከተቋሙ አካሊት በተቋሙ ሊይ
የሚፇሌጋቸው ባህርያት/ቅዴመ በተቋሙ ሊይ አለታዊ ተፅዕኖ
ሻ አካሊት የሚፇሌጉት አገሌግልት የሚኖረው ተፅዕኖ ዯረጃ
ሁኔታዎች የሚያሳዴሩባቸው ጉዲዮች
ከፌተኛ/መካከሇኛ/ዝቅተኛ1
1. ተገሌጋዮች
1.1 አስመጪዎች  የተሟለ ሰነድች(በተገሌጋዮች  እምነት ማጣት፣ ከፌተኛ
 ዕቃ በባህር የማጓጓዝ አገሌግልት ቻርተር ውስጥ የተዘረዘሩት  መሌካም ስም ማጉዯፌ፣
መረጃዎች)  ከተቋሙ ጋር ሇመሥራት
 የክሉሪንግና ፍርዋርዱንግ አገሌግልት ፇቃዯኛ አሇመሆን፣
 መንግስት በተቋሙ ሊይ
 የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት የፕሉሲ ሇውጥ እንዱያዯርግ
ግፉት የማዴረግ
 የየብስ ትራንስፕርት አገሌግልት
1.2 ሊኪዎች  ዕቃ በባህር የማጓጓዝ አገሌግልት፣  የተሟለ ሰነድች(በተገሌጋዮች  እምነት ማጣት፣
ቻርተር ውስጥ የተዘረዘሩት  መሌካም ስም ማጉዯፌ፣ ከፌተኛ
 የክሉሪንግና ፍርዋርዱንግ አገሌግልት መረጃዎች)  ከተቋሙ ጋር ሇመሥራት
ፇቃዯኛ አሇመሆን፣
 የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት  መንግስት በተቋሙ ሊይ
የፕሉሲ ሇውጥ እንዱያዯርግ
 የየብስ ትራንስፕርት አገሌግልት ግፉት የማዴረግ
1.3 የስቴቬድሪንግ  በአንዴ ሺፌት ከአንዴ መርከብ የሚራገፇው  የተሟለ ሰነድች(በተገሌጋዮች  ዯንበኝነት ማቋረጥ
አገሌግልት መጠን ከፌ እንዱሌ፤ ቻርተር ውስጥ የተዘረዘሩት  የተቋሙን ስም ማጉዯፌ መካከሇኛ
ተጠቃሚዎች  በዕቃዎች ሊይ ጉዴሇት (Shortage) እና ጉዲት መረጃዎች)
(Damage) አሇመኖር፤
1.4 የመርከብ  የጭነትም ሆነ የመርከብ ባሇቤትን በወዯብ ህግ  የተሟለ ሰነድች(በተገሌጋዮች  የተቋሙን ስም ማጉዯፌ
ውክሌና መሠረት ማስተናገዴ፤ ቻርተር ውስጥ የተዘረዘሩት  ዯንበኝነት ማቋረጥ መካከሇኛ
አገሌግልት  የዕቃ መሌቀቂያ (D/O) ሰነዴ አዘጋጅቶ መረጃዎች)
ተጠቃሚዎች መስጠት
1
የተጽዕኖ ዯረጃ ከፌተኛ/መካከሇኛ/ ዝቅተኛ የተሇየው ዯንበኞች/ ባሇዴርሻ አካሊት ሇዴርጅቱ ከሚያስገኙት ገቢ፣ ካሊቸው ጠቀሜታና ከሚያዯርሱት ተጽዕኖ
መሰረት በማዴረግ ነው፡፡
ኢባትልአዴ
Page 26 of 163
2. ባሇዴርሻ አካሊት
2.1 የኢባትልአዴ  ተሌዕኮውን መወጣት የሚችሌ ተቋም እንዱሆን  ተቋሙ ሇሚያወጣቸው የተሇያዩ  የተቋሙን አመራር መቀየር
የስራ አመራር  ውጤታማነት፣ ትርፊማነት፣ ተወዲዲሪነት ፕሉሲዎች እስትራቴጂዎች ወዘተ  የበጀት ጥያቄ ውዴቅ ከፌተኛ
ቦርዴ  በህብረተሰቡ ዘንዴ ጥሩ ስም ማግኘት፣ ወቅታዊ ምሊሽ መስጠት ማዴረግ/መቀነስ
2.2 የሥራ መሪዎች  የስራ ኃሊፉነትን ሇመወጣት የሚያስችሌ  ስራዎችን እስትራተጂካዊ በሆነ  ከስራ መሌቀቅ
ስሌጠና ፊሲሉቲ /መሰረተ ሌማትን ጨምሮ/፣ መንገዴ እንዱመራና እንዱያስፇፅም  የዴርጅቱ ተሌዕኮ አይሳካም፤ ከፌተኛ
 ክህልትን ሇማሳዯግ የሚረዲ የተመቻቸ ሁኔታ፣  መሌካም ሥነ ምግባርን የተሊበሰና ህሌውናውንም ይፇታተናሌ
 ሇሇውጥ ዝግጁ የሆነ ስራተኛ፣ አርአያ መሆን፤  የስራ ተነሳሽነት ማጣት
2.3የየብስ እና የባሕር  የተመቻቸ የስራ ከባቢ፣  የስራ ተነሳሽነትና መሌካም  ኃሊፉነት በአግባቡ ባሇመወጣት
ሰራተኛ  ከገበያው አንፃር የሚስብ ዯመወዝ ፣ ዱሲኘሉን፣ ተቋሙን ሇኪሳራ መዲረግ፣ ከፌተኛ
ጥቅማጥቅም እና የስራ ዋስትና፣  ወቅታዊ ብቃት ያሇው እና  ሙያዊ ዴጋፌ አሇመስጠት፣
 ሇዕዴገት ምቹ የሆነ መዋቅርና አዯረጃጀት፣ በየጊዜው የራሱን ክህልት
 ክህልት ሇማሳዯግ የሚያስችሌ ስሌጠና የሚያሳዴግ፣
 ሁሇገብ መሆንንና የቡዴን ስራ፣
2.4የሰራተኛ  የሰራተኛውን መብትና ጥቅም የሚያስከብር  ሰራተኛው የዴርጀቱን ህግና ዯንብ  የኢንደስትሪ ሰሊም ይናጋሌ
ማሕበር የህብረት ስምምነት እንዱኖርና መብቱ አክብሮ እንዱሰራ ማዴረግ  የዴርጅቱ ተሌዕኮ መሳካት ሊይ
እንዱከበር  በዴርጅቱና በሰራተኛው መሀሌ እንቅፊት ይፇጥራሌ ከፌተኛ
 የኢንደስትሪ ሰሊም እንዱሰፌን የሚነሱ አሇመግባባቶች በሰሊማዊ
መንገዴ እንዱፇቱ
2.5 የፒርሊማ  የተሳሇጠ የልጂስቲክስ አገሌግልት እንዱሰጥ፣  ዕገዛና ዴጋፌ  ፕሉሲ አስከማስቀየርና
የመንግስ  ሪፕርትና ዕቅዴ በተሰጠው ጊዜ ገዯብ  ሇስራ ማሳሇጥ የሚረዲ ግሌጽ ዴርጅቱን እስከመዝጋት
ት ሌማት እንዱቀርብ፣ አቅጣጫና ግብረመሌስ
ከፌተኛ
ዴርጅቶች
ቋሚ
ኮሚቴ
2.6 ሀገር አቀፌ  የውጭ ንግዴን ሇመዯገፌ የተሟለና የተቀሊጠፇ  ግሌጽ አቅጣጫ  የፕሉሲ ሇውጥ ያመጣሌ
የወጪ ዕቃ የልጂስቲክስ አገሌግልት እንዱሰጥ  የዴርጅቱን ህሌውና
ከፌተኛ
ንግዴ የሚፇታተኑ ውሳኔዎች
አሳተባባሪ ሉተሊሇፈ ይችሊለ
ኢባትልአዴ
Page 27 of 163
ኮሚቴ
2.7. የመንግስት  ዕቅዴና ሪፕርት በወቅቱ እንዱቀርብ፣  ተቋሙ የተሰጠውን
ተሌዕኮ  ተጠያቂነት ማስከተሌ፤ ከፌተኛ
ሌማት  የዴርጅቱን የፊይናንስ አፇጻጸም መከታተሌ እንዱወጣ አቅጣጫና
ዴጋፌ  የመሥራያ ቤቱን ዘሊቂ ጥቅም
ዴርጅቶች  በዴርጅቱ ውስጥ በአጠቃሊይ መሌካም መስጠት፣ ማሳጣት፤
ሚኒስቴር አስተዲዯር አንዱሰፌን፣  የተቋሙን
ዕቅዴ እና በጀት  መስሪያ ቤቱን እንዱፇርስ
ማፅዯቅ፣ ማዴረግ፤
 የሠራተኞች መጉሊሊትን
መበተን፤
2.8. የትራንስፕርት  መሌቲ ሞዲሌን በተሟሊ መሌኩ በመተግበር  ተቋሙ የተሰጠውን ተሌዕኮ  ተጠያቂነት ማስከተሌ፤
ሚኒስቴር የልጂስቲክስ አገሌግልት በማሳሇጥ እንዱወጣ ዴጋፌ መስጠት፣  መካከሇኛ
ኢኮኖሚውን በመዯገፌ ትርፊማ አንዱሆን፣ 
2.9. ገንዘብና  ሇሚጠየቁ የበጀት ጥያቄዎች በቂ ማብራሪያ  ሇተቋሙ በወቅቱ በጀት (ሇሌማት  ሇተቋሙ በጀት አሇመፌቀዴ፣
ኢኮኖሚ ሌማት እንዱቀርብ፣ የሚሆን የኢንደስትሪ ፤ሌማት  የበጀት መጠን መቀነስ፣ ከፌተኛ
ሚኒስቴር  የሀገሪቱን ዕዴገት ሇማፌጠንና ሇመዯገፌ ፇንዴ) መፌቀዴ  ሇዘርፈ ትኩረት አሇመስጠት፣
የሚወጡ ፕሉሲዎችንና እስትራቴጂዎችን
የዴርሻውን እንዱወጣ፣
2.10. ንግዴ  የተረጋጋና የንግዴ ስርዓቱን የሚያሳሌጥ  የተቋሙን የንግዴ ስራ ፇቃዴ  የስራ ፇቃዴ መከሌከሌ
ሚኒስቴር የልጂስቲከስ አገሌግልት በወቅቱ መፌቀዴ ከፌተኛ
 ሇዋጋ ማረጋጋት በመንግስት በኩሌ በሚገቡና  የተቀሊጠፇ የጥራት ቁጥጥር
ሌዩ ትኩረት ሇተሰጣቸው ጭነቶች የበኩሊችንን  ሕጋዊና በውዴዴር ሊይ የተመሰረተ
ዴርሻ በተገቢው መጠን እንዴንወጣ፣ የንግዴ አሰራር
2.11 የውጭ ጉዲይ  የውጭ ጉዲይ ሚኒስቴር የልጂስቲክስ  በስምምነቶች መሰረት ተጠቃሚ  በዘርፈ የአህጉራዊና ዓሇም መካከሇኛ
ሚኒስቴር ዘርፈን በተመሇከተ ወዯብ ካሊቸው አገራት መሆናችን እንዱረጋገጥ፣ አቀፊዊ ግንኙነት መጓተት፣
ጋር የሚገቡዋቸውን ውልችና ስምምነቶች  ግሌጽና ቀጣይነት ያሇው  ሀገራዊ ጥቅም ማጣትና
አፇጻጸምን አስመሌክቶ ክትትሌና ሪፕርት መሌካም ግንኙነት፣ መብት አሇመከበር፣
እንዱቀርብ፣  የገጽታመበሊሸት፣
2.12 የማሪታይም  ዘርፈን በሚመሇከት የሚወጡ ፕሉሲዎች፣  የትራንዚት ጊዜን የሚያሳጥርና  የልጅስቲክ ሥርዓት ይዛባሌ፣
ጉዲዬች መመሪያዎችና እስትራቴጂዎች በተሟሊ መሌኩ ወጪ ቆጣቢ የሆኑ ፕሉሲዎችን  የሥራ ፇቃዴ ይከሇከሊሌ፣ ከፌተኛ
ባሇስሌጣን መተግበር፣ መቅረፅ፣
 የባህር ትራንስፕርት ሙያተኞች
ኢባትልአዴ
Page 28 of 163
 የውጪ ንግዴ የተቀሊጠፇ የተሳሇጠና ወጪ የችልታ ማረጋገጫ ሰርተፉኬት
ቆጣቢ አንዱሆን፣ መስጠት፣
  በባህር ወዯብ አጠቃቀም ሊይ ችግር
 ዯህንነቱና አሇም አቀፌ ዯረጃውን የጠበቀ የሀገር ሲያጋጥም መፌታት
ውስጥ ወዯብ አገሌግልት መስጠት  የሀገር ውስጥ ወዯብ ኦፔሬሽን
ፌቃዴ ማግኘት
2.13 የኢትዮጵያ  የተሟሊ፣ ሕጋዊ እና ትክክሇኛ የመርከብ  የአሠራር ስርዓትና መመሪያ  የትራንዚት ጊዜና ወጭ
ገቢዎችና ጭነትና የክሉራነስ ሰነዴ ማቅረብ፣ ማውጣት መጨመር፣ ከፌተኛ
ጉምሩክ  ትክክሇኛ የቀረጥ ስላት እንዱሰሊና ታክስ  የትራንዚት ፇቃዴ በወቅቱ  የሀገር ሏብት እንዱባክን
ባሇስሌጣን በወቅቱ እንዱከፇሌ፣ መስጠት፣ ማዴረግ፣
 ዕቃ በወቅቱ ፇትሾ መሌቀቅ፣
 ዱክሇራሲዎን በወቅቱ መበተን፣
2.14 ፋዯራሌ  የጭነት ተሽከርካሪዎች ስምሪት የተቀሊጠፇ  ጭነት ሇማንሳት ወዯ ጅቡቲ እና  በትራንስፕርት አገሌግልት
ትራንስፕርት እንዱሆንና ምሌሌስ እንዱጨመር፣ ላልች ወዯቦች ሇሚገቡ ከባዴ ዘርፌ ሥርአት አሌበኝነት ከፌተኛ
ባሇስሌጣን  ተሽከርካሪዎችን አስመሌክቶ የሚወጡ የጭነት ተሽከርካሪዎች ፇቃዴ ይፇጠራሌ፣
መመርያዎች ዯንቦች ባግባቡ እንዱተገበሩ መስጠት፣  ወዯብ ይጨናነቃሌ፣
 ያሰራርና የስነምግባር ችግር
ያሇባቸው የትራንስፕርት
ማህበራት ሊይ ዕርምጃ መውሰዴ፤
2.15 የፋዳራሌ  ህገ ወጥ አሰራርን በመረጃ አስዯግፍ ጥቆማ  ፇጣን ምሊሽ፣ ዴጋፌና ትብብር  ስርዓት አሌበኝነት ይነግሳሌ
ፕሉስ እንዱቀርብ  ሰሊምና መረጋጋት እንዱረጋገጥ መካከሇኛ
 ህጋዊ አገሌግልት እንዱሰጥ  የትራንዚት ኮሪዯር ዯህንነት
2.16 ኢትዮ  ግሌጽ የፌሊጎት መግሇጫ  ያሌተቋረጠ የኢንተርኔት፣ የስሌክና  ሇዯንበኛ የሚሰጥ አገሌግልት
ቴላኮም ተያያዥ አገሌግልቶች፤ ያስተጓጉሊሌ ከፌተኛ
 ሇመርከቦች ዓሇም አቀፌ የባህር  የመረጃና የግንኙነት መስመር
ዯህንነት ሲስተም ዋስትና መስጠት ይቋረጣሌ
2.17 የመገናኛ  የስራ እንቅስቃሴን አስመሌክቶ ጥያቄ ሲቀርብ  ዴርጅቱን አስመሌክቶ ሚዛናዊ  የዴርጅቱ ገጽታ መበሊሸት
ብዙሀን ወቅታዊ ምሊሽ መስጠት የሆነ መግሇጫ ሇህብረተሰቡ መካከሇኛ
 የዴርጅቱ የስራ እንቅስቃሴ አስመሌክቶ እንዱቀርብ
ሇህብረተሰቡ ተከታታይ መግሇጫ መስጠት
2.18 የክሌሌ  በየክሌለ የሚሰጡ አገሌግልቶች የተቀሊጠፈ  ሇወዯብ፣ ሇቢሮና ሇመሳሰለት  የአገሌግልት ሽፊን ፌትሏዊነት
ኢባትልአዴ
Page 29 of 163
መንግስታት እንዯሆን፣ ማስፊፉያዎች መሬትና ላልች ሊይ ቅሬታ መፌጠር፣ መካከሇኛ
 የስራ ዕዴሌ እንዱፇጥር፣ ዴጋፍች እንዱሰጡ፤  የመፇፀመ አቅም ማጓዯሌ፣
 መሌካም ግኑኝነት እንዱኖር፣  የሚቀርቡ የማስፊፉያ
 የሰውና የአካባቢ ዯንነት እንዱጠበቅ፣ ኘሮጀክቶች ጥያቄዎች ተቀብል
አሇማስተናገዴ
2.19 የኢትዮጵያ  ወዯ ሀገር የሚገቡና ከሀገር የሚወጡ ዕቃዎችን  በየኮሪዯሮች ያለ መንገድችና  የትራንስፕርት አገሌግልት
መንገድች የሚያጓጉዙ ተሽከርካሪዎች በተፇቀዯው አክስሌ ዴሌዴዮች ከባዴ መኪናዎች ዘርፌ ውጤታማ አይሆንም፣ መካከሇኛ
ባሇስሌጣን ልዴ መሰረት እንዯጭኑ ማዴረግ፣ የመሸከም አቅም እንዱኖራቸው  የሥራ መስተጓጏሌ ይፇጠራሌ፣
ማዴረግ፣
 በሚዛን ጣቢያዎች ሊይ ያሇ
የስነምግባር ችግር የሚቀርፌ አሰራር
እንዱዘረጋ፣
2.20 ኢንቨስትመንት  በኢንቨስትመንት መሌክ ሇሚገቡ ዕቃዎች/  ሇሚቀርቡ የኢንቨስትመንት ዕቃ  የኢንቬስትመንት ፇቃዴ
ኤጀንሲ መሳሪያወች ጥናት እንዱቀርብ ቀረጥ ነፃ ፇቃዴ ጥያቄዎች አሇመስጠት፣ መካከሇኛ
ወቅታዊ ምሊሽ መስጠት፤  የዴርጅቱ ዕዴገት ይገታሌ፣
2.21 ሥነምግባርና  የሥነ ምግባር መመሪያዎችን አክብሮ  አዲዱስ ሕጏች፣ ዯንቦችና  ሕጋዊ እርምጃ መውሰዴ
ፀረሙስና መሥራት፣ መመሪያዎች ሲወጡ በወቅቱ  የተቋሙን ገጽታ ያበሊሻሌ መካከሇኛ
ኮሚሽን የማሳወቅ፣
 የሚፇሇገውን የምክር አገሌግልት
የቴክኒክ ዴጋፌና ስሌጠና
የመስጠት፣
2.22ኦዱተር  ሰነድችን፣ መረጃዎችን፣ ማብራሪያዎችን  የሚፇሇገውን የምክር አገሌግልት  ሕጋዊ እርምጃ መውሰዴ መካከሇኛ
ጀኔራሌ በተገቢው ሁኔታ ማቅረብ፣ የቴክኒክ ዴጋፌና ስሌጠና  የተቋሙን ገጽታ ያበሊሻሌ
የመስጠት፣
 ወቅቱን የጠበቀ ኦዱት የማዴረግ፣
2.23የየብስ  ጭነቶችን ያሇማንም ጣሌቃ ገብነት በወቅቱ  ሇሚያጓጉዟቸው ዕቃዎች የመዴን  የትራንዚት ጊዜ ይራዘማሌ፣
ትራንስፕርተሮች የማግኘት ሽፊን ማቅረብ፣  የንግዴ እንቅስቃሴ በማዛባት ከፌተኛ
 በመዲረሻና በመነሻ ቦታዎች ጭነቶች በፌጥነት  የተሟሊና ብቃት ያሊቸው ኢኮኖሚውን
እንዱራገፈና አንዱጫኑ እና ምሌሌስ ተሽከርካሪዎች ማቅረብ፣ ይጎዲሌ፣
እንዱጨምር፣  ዕቃዎችን በወቅቱና በተረከቡበት  ሇወዯብ መጋዘን ኪራይና
ሁኔታ ዯህንነቱን ጠብቆ ማስረከብ፣ ሇኮንቴይነር ዳመሬጅ መጋሇጥ
ያስከትሊሌ፣
ኢባትልአዴ
Page 30 of 163
2.24 የጅቡቲ  ሌዩ ሌዩ ታክሶችን በወቅቱ እንዱከፌሌ፣  በወዯብ አጠቃቀም ዙሪያ በሁሇቱ  ወዯቡን እንዲንጠቀም እስከ
መንግስት  የወዯብ አጠቃቀሙን በማሳዯግ በሁሇቱ ሀገሮች ሀገራት የተዯረሱ ስምመነቶች መከሌከሌ ያዯርሳሌ፣ መካከሇኛ
መካከሌ ያሇውን ግንኙነት በማጠናከርና እንደከበሩ፤
በማሳዯግ የበኩለን ሚና እንዱጫወት፣  ሇስራ ምቹ የሆነ ዯህንነት
 የሀገሪቱን ህግና ዯንብ ተከትል እንዯሰራና እንዱኖር፣
ተግባራዊ እንዱዯርግ፣
2.25 የወዯብ  የዓሇም አቀፌና የሀገራቸውን የባሕርና የወዯብ  የወዯብ ታሪፌ የተረጋጋና ሚዛናዊ  ግንኙነት እስከማቋረጥ
ባሇስሌጣናት ዯንቦችና ሕጏች እንዱከበሩ ማዴረግ፣ ያዯርሳሌ፡፡ ከፌተኛ
እና የጅቡቲ  እቃዎች ከወዯብ በፌጥነት እንዱነሱና  የወዯብ ኦኘሬሽን (የመርከብ እና  የትራንዚት ጊዜ ያራዝማሌ፣
ጉምሩክ መጨናነቅ እንዲይኖር የዕቃ ክሉራንስ) አሰራርን ቀሌጣፊ  ሇአሊስፇሊጊና ከፌተኛ ወጪ
ማዴረግ፣ ይዲርጋሌ
2.26 የዕቃ  የተሟሊ ሰነዴ በወቅቱ እንዱቀርብ፣  ቀሌጣፊ የክሉራንስ ስራ በመስራት  ወዯብ ያጨናንቃሌ፣
አስተሊሊፉዎች  የD/o ሽያጭ/ግዢ የተቀሊጠፇ እንዱሆን፣ በወቅቱ ሇጭነት ዝግጁ ማዴረግ፤  የትራንዚት ጊዜን ያራዝማሌ፣ ከፌተኛ
በጅቡቲ እና  በቂ የተሽከርካሪ አቅርቦት  የተሟሊ የክሉራንስ ሰነዴ እና  የትራንዚት ዋጋ ያንራሌ፣
በኢትዮጵያ  የባድ ኮንቴነር አቅርቦት የተሟሊና ፇጣን ተሽከረካሪ በማቅረብ ዕቃን ከባህርና  መንግስት ፕሉሲ እንዱሇውጥ
አንዱሆን፣ ከዯረቅ ወዯብ ማንሳት፣ ግፉት ማዴረስ
 ፇጣንና ጥራት ያሇው የሰነዴ ዝግጅት  የተሟሊ ሰነዴ በማቅረብ ዕቃ
እንዱረከቡ፣
2.27 ዓሇም አቀፌ  የዓሇም አቀፌ ህጏች፣ ዯንቦችና ስምምነቶች  መርከብ በተመዘገበበት ሀገር ስም  የንግዴ እንቅስቃሴው ይዛባሌ
የዯረጃ ማክበር፣ የመርከቡን ቴክኒካሌና ኦፔሬሽናሌ  የመርከብ እንቅስቃሴ ይገታሌ ከፌተኛ
መዲቢዎችና ዯረጃ በመቆጣጠር በአሇም አቀፌ
ጠባቂዎች መሥፇርቶች መሠረት ተገቢውን
ሰርተፌኬት መስጠት
2.28 እስቴቨድሪንግ  የተሟሊ የጭነት ሰነዴ፣  ተወዲዲሪ የአገሌግልት ዋጋ  ሥራ ይስተጓጏሊሌ፣
ኩባንያዎች  መርከብ በወጣው ኘሮግራም መሠረት ወዯብ  የተሟሊ የዕቃ መጫኛና ማራገፉያ  በወዯብ የመርከቦች ቆየታ ከፌተኛ
እንዱገባ፣ መሣሪያ ማቅረብ፤ ይረዝማሌ፣
 የሚሰራ የመርከብ ክሬንና መሳሪያዎች፣  የተቀሊጠፇ የዕቃ መጫንና  ሇከፌተኛ ወጭ ይዲርጋሌ፣
ማራገፌ፤
 በመጫንና በማራገፌ ሂዯት
የዕቃዎች ዯህንነትን መጠበቅ፤
2.29 ዓሇም አቀፌ  መርከቦቻቸውን እንዴንከራይ፣  በመጫኛ ወዯቦች ሊይ ሇተፇሇገው  የንግዴ እንቅስቃሴው እንዱዛባ
ኢባትልአዴ
Page 31 of 163
የመርከብ  ባድ ኮንቴነሮች ዯህንነት እንዱጠበቅና በወቅቱ መጠንና ዓይነት የባድ ኮንቴነር ያዯርጋሌ፣ ከፌተኛ
ኩባንያዎች እንዱመሇሱ፣ አቅርቦት  ዕቃ በሚፇሇገው መጠን
 በጫኝ ወዯቦች ሊይ የሚዘጋጁ ሰነድች የተሟለና  አጭር የትራንዚት ጊዜና አይጓጓዝም የማጓጓዣ ዋጋም
ከስህተት የፀደ እንዱሆኑ፣ አስተማማኝ ኘሮግራም ይንራሌ፣
 በዯረቅ ወዯብ የሚገኙ ባድ ኮንቴነሮች ሇሊኪዎች  የመጫኛ ወዯቦችን ሽፊን ማሳዯግ  የተቋሙ ገቢ ይቀንሳሌ፣
መስጠት፣  ተወዲዲሪና የቀነሰ የፌሬት ዋጋ  የትራንዚት ጊዜ ያራዘማሌ፣
 ሇሰጡት አገሌግልት በወቅቱ ክፌያ እንዱፇፀም፣
2.30 ኮንቴነር  የኪራይ ውሌ በወቅቱ እንዱታዯስ  ጥራት ያሇው ኮንቴነር በዓይነትና  ጭነት በሚፇሇገው መጠን
አከራይ  የአገሌግልት ጥያቄ በወቅቱ እንዱቀርብ በሚፇሇገው መጠን በወቅቱ አሇመጓጓዝ፣ ከፌተኛ
ኩባንያዎች  በኪራይ የተገኙ ኮንቴነር ዯህንነታቸው ተጠብቆ እንዱቀርብ፣  የንግዴ አንቅስቃሴው ይዛባሌ፣
በወቅቱ እንዱመሇሱ፣
 የኪራይ ክፌያ በወቅቱ አንዱፇፀም
2.31 የኮንቴነር  የሚጠገኑ ኮንቴነሮች ዝርዝር  ተመጣጣኝ አገሌግልት ዋጋ  በኮንቴነር ዕጥረት አገሌግልት
ጠጋኝ  ወቅቱን የጠበቀ የአገሌግልት ክፌያ  የኮንቴነር ጥገናና ጽዲት ይዛባሌ ከፌተኛ
ዴርጅቶች አገሌግልት በወቅቱ እንዱሰጥ  የእስቶሬጅ ዋጋን ያንራሌ
2.32 አበዲሪዎች  ጤናማ የፊይናንስ ብቃት ማረጋገጫ፣  ሇኢንቨስትመንትና ሇመሳሰለት  የሥራ መስተጓጏሌ ይፇጥራሌ፡፡
/የሀገር ውስጥና  የብዴር ክፌያ በወቅቱ መፇፀም፣ የሚውሌ ብዴር ሲጠየቅ መፇቀዴ፣  የዴርጅቱ ዕዴገት ይገታሌ፡፡ ከፌተኛ
የውጪ ባንኮች/  ሇብዴር የሚያበቃ የጥናትና ሪፕርት አቅም  ዴርጅቱ ሇባህር ማጓጓዝ ሇሰጠው  የዴርጅቱ ኘሮጀክቶች
ማሳዯግ፣ አገሌግልት ከአስመጪው እንዲይንቀሳቀሱ ያዯርጋሌ
 የተሟሊና ትክክሇኛ ሰነድች እና ገንዘብ የተሰጠውን ብር ተመጣጣኝ በሆነ
የመሰብሰቢያና/የማስተሊሇፌያ ማዘዣ የወጪ ምንዛሪ በዴርጅቱ አካውንት
በወቅቱ ማስገባት፣
 በውጭ ምንዛሪ መክፇሌ/ መሰብሰብ
2.33 ዕቃ  ግሌጽና ዯረጃውን የጠበቀ የፌሊጎት መግሇጫ  በስምምነቱ መሰረት ጥራትና  ዴርጅቱ ተሌዕኮውን እንዲይወጣ
አቅራቢዎች  የስምምነት ውሌ ዯረጃውን የጠበቀ ግብዓት በወቅቱ ያዯርጋሌ፣ ከፌተኛ
 ክፌያ በወቅቱ መፇጸም እንዱቀርብ
2.34 የመርከብ  ዝርዝር የፌሊጏት መግሇጫ  ጥራት ያሇውና ዯረጃውን የጠበቀ  በባህር ዕቃ የሟጓጓዝ
ጠጋኝ  የስራ ውሌ ጥገና፣ አገሌግልት ይስተጓጏሊሌ ከፌተኛ
ዴርጅቶች  የሚጠገነው መርከብ በወቅቱ አንዱቀርብ፣  ተመጣጣኝ ዋጋ፣  በንብረትና በሕይወት ሊይ አዯጋ
 በወቅቱ የአገሌግልት ክፌያ እንዱፇፀም  ተዓማኒነት፣ ያስከትሊሌ፣
 የአገሌግልት ክፌያ ጥያቄ በወቅቱ  የአካባቢ ብክሇት ያስከትሊሌ፣
ኢባትልአዴ
Page 32 of 163
እንዱቀርብ፣
2.35 የዴርጅቱ  ውክሌናቸው ዘሊቂና አትራፉ በሆነ መሌኩ  የመርከብ መዴረሻ ጊዜን በወቅቱ  ሥራ ይስተጓጏሊሌ፣
የመርከብ ተጠብቆ ከኩባንያው ጋር መዝሇቅ፣ ማሳወቅ፣  የመርከቦች የወዯብ ቆይታ ከፌተኛ
ወኪልች  የመርከብ መዴረሻ ጊዜን በወቅቱ ማሳወቅ፣  ወዯብ ሇገባች መርከብ ተገቢውን ይጨመራሌ፣
 የተሟሊና በወቅቱ የተሊሊፇ የጭነት ትዕዛዝ፣ መስተንግድ እንዱሰጥ፣  ተቋሙ አስፇሊጊ ሊሌሆነ ወጭ
 ሇሚቀርቡ ጥያቄዎች ፇጣን ምሊሽ ማግኘት፣  የተሇያዩ የሂሳብ ሰነድች (S/A & ይዲረጋሌ፣
D/A) በወቅቱ እንዱቀርብ
 የጭነት ሰነዴ በጥራት ማዘጋጀትና
በወቅቱ ሇሚመሇከተው
ማሰራጨት፣
 ጭነት በውለ መሰረት መፇሇግና
ቡክ ማዴረግ
 የባድ ኮንቴነር አቅርቦትን ማረጋገጥ
እና ሙለም ሆነ ባድ ኮንቴነር
መጫኑን መከታተሌ፣
 በሰነዴ ሊይ ሇሚያጋጥሙ ስህተቶች
አፊጣኝ ምሊሽ መስጠት፣
2.36 ዓሇም  የጭነት ፌሊጎት ጥያቄዎች  ሇመርከብ ጭነት የሚሆን በቂ  ዴርጅቱ ጭነት በማጣት ገቢው
አቀፌ  የቻርተር ውሌ ጭነት አንዱዘጋጁ ይቀንሳሌ
ከፌተኛ
ብሮክረስ  በባህር ሊይ ዕቃን በዯህንነት የሚያጓጉዝ  መርከብ ተከራይ እንዱያፇሊሌጉሌን  የመርከብ ወጪ ይቀንሳሌ
መርከብ እንዱቀርብ
2.37 ኮንቴነር  የስራ ውሌና ትዕዛዝ  የዓሇምአቀፌ ዯረጃና ጥራት የጠበቀ  ሇዕቃ ማጓጓዣ የሚሆን ኮንቴነር
አምራች  የአገሌግልት ክፌያ በወቅቱ እንዱፇጽም ኮንቴነር በወቅቱ ማቅረብ እጥረት መፇጠር መካከሇኛ
ዴርጅቶች  ተመጣጣኝና ተወዲዲሪ ዋጋ
2.38 የኢንሹራንስ  የመዴን ዋስትና ሇሚገባሊቸው የሕይወት፣  ሇገቢ ዕቃዎችና ሇንብረት ዋስትና  ተቋሙ በስጋት እንዱኖር
ኩባንያዎች የሕክምና የጭነትም ሆነ ንብረቶች የተሟሊ የሚከፇሇው ክፌያ ተመጣጣኝ ያዯርጋሌ፡፡
ሰነዴ ማቅረብ አንዱሆን፣  ተቋሙ ሇከፌተኛ ወጭ
መካከሇኛ
 አዯጋ ሲያጋጥም በወቅቱ ማሳወቅ  ዴርጅቱ የሚያሲዘውን የከስተም ይዲረጋሌ፣
 የውሌ ዕዴሳት በወቅቱ ማሳወቅ ቦንዴ ክፌያ ተመጣጣኝ ማዴረግ፣
 የካሳ ክፌያ በወቅቱ መፇፀም፣
 ከሪስክ ጋር በተያያዘ ወቅታዊ
ኢባትልአዴ
Page 33 of 163
ስሌጠና መስጠት፣
2.39 የኢትዮጵያ  በወዯቦች ውስጥ አስፇሊጊውን ቢሮ ማመቻቸት  ዯንበኞች ዕቃቸውን ሇመውሰዴ  አስፇሊጊውን አገሌግልት
ምግብና መዴኃኒት በሚመጡበት ጊዜ ባሇዴርሻው ሇዯንበኞች ካሌሰጡ ዯንበኛው
ቁጥጥር ባሇስሌጣን አካሌ አስፇሊጊውን አገሌግልት ዕቃውን በጊዜ ማውጣት
ዝቅተኛ
በጊዜ መስጠት አይችሌም፡፡
 የስራ ሰዏታቸውን ከዴርጅታችን
ጋር ማዋሀዴ
2.40  በወዯቦች ውስጥ አስፇሊጊውን ቢሮ ማመቻቸት  ዯንበኞች ዕቃቸውን ሇመውሰዴ  አስፇሊጊውን አገሌግልት
የተስማሚነትና በሚመጡበት ጊዜ ባሇዴርሻው ሇዯንበኞች ካሌሰጡ ዯንበኛው
ዝቅተኛ
ምዘና ዴርጅት አካሌ አስፇሊጊውን አገሌግልት ዕቃውን በጊዜ ማውጣት
2.41 የእንስሳት  በወዯቦች ውስጥ አስፇሊጊውን ቢሮ ማመቻቸት  ዯንበኞች ዕቃቸውን ሇመውሰዴ  አስፇሊጊውን አገሌግልት
መዴኃኒት ቁጥጥር በሚመጡበት ጊዜ ባሇዴርሻው ሇዯንበኞች ካሌሰጡ ዯንበኛው ዝቅተኛ
ባሇስሌጣን አካሌ አስፇሊጊውን አገሌግልት ዕቃውን በጊዜ ማውጣት
ሠንጠረዥ 3፡- ተገሌጋይ/ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጏት ትንተና
ኢባትልአዴ
Page 34 of 163
የአገሌግልቱ መገሇጫ ባህርያት

ተቋሙ
ሉገነባቸው ሉገነባ የሚገባ
የሚከፇሌ ዋጋ
ተገሌጋይ/ባሇዴር አገሌግልትን
ሇአገሌግልት
አገሌግልት የሚገባ የተቋሙ ገጽታ
ሻ አካሊት የአገሌግልት ጠቀሜታ ጥራት ሇማግኘት ግንኙነት (Image)
የሚወስዯው ጊዜ Relationship
1. ተገሌጋይ
1.1 አስመጪና  ዕቃ በባህር የማጓጓዝ አገሌግልት፣  ሇግብዓትና ሇፌጆታ  የዓሇም አቀፌ በስታንዲርዴ  ተመጣጣኝ  አገሌጋይና  ተመራጭነት
ሊኪዎች የሚውለ ዕቃዎችን ዯረጃውን በተቀመጠው ጊዜ ዋጋ፣ ተገሌጋይ፣  ተዓማኒነት፣
 የክሉሪንግና ፍርዋርዱንግ በማጓጓዝ፣ በተመጣጣኝ የጠበቀና  ተጠያቂነት
አገሌግልት ዋጋ፣ በአጭር ተወዲዲሪ እና ግሌፅነት፣
የትራንዚት ጊዜ የሆነ፣
 የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት ዯህንነቱ ተጠብቆ  የሀገሪቱን
 የትራንስፕርት አገሌግልት ወዯሚፇሇገው ቦታ የኢኮኖሚ
ሇማዴረስና ሇማስረከብ ዕዴገት
ያገናዘበ፣
1.2 የስቴቨድሪንግ  ዕቃ መርከብ ሊይ የመጫንና/የማራገፌ  መርከብ ሇቀጣይ  ዕቃዎች በስታንዲርዴ  በስምምነቱ  ተባባሪ  ተመራጭነት
አገሌግልት አገሌግልት ስምሪት ዝግጁ ዯህንነታቸው በተቀመጠው ጊዜ መሰረት  ተጠያቂነትና  ተዓማኒነት
ተጠቃሚዎች  የሾር ሏንዴሉንግ እና ዕቃን ከመጋዘን እንዴትሆን ሇማዴረግ ተጠብቆ ሆኖ ግሌፅነት
የማስረከብ አገሌግልት  የመርከብ የወዯብ ሳይጓዯለ ተመጣጣኝ
ቆይታን ሇማሳጠር ዕቃን መጫን/ማራገ ዋጋ
በጊዜያዊነት በመጋዘን ፌ፣
ሇማቆየት
1.3 የመርከብ  የመርከብ ውክሌና አገሌግልት፣  የመርከብ ግብዓት  በስምምነቱ  በስምምነቱ  በስምምነቱ  አስተማማኝና  መሌካም
ውክሌና  የተቀሊጠፇ ዕሇታዊ የመረጃ ሌውውጥ፣ ሇማሟሊት በተገሇጸው መሰረት፣ መሰረት ቀጣይነት ተጠቃሽነት፣
አገሌግልት የጥራት ሆኖ ያሇው፣
ተጠቃሚዎች ዯረጃ ተመጣጣኝ
መሰረት፣ ዋጋ፣
2. ባሇዴርሻ
አካሊት
2.1 የኢባትልአዴ  ተሌዕኮውን መወጣት የሚችሌ ተቋም  ተቋሙ በምን ዯረጃ ሊይ  በመመርያው  ተከታታይነት  ተመጣጣኝ  መሌካም  መሌካም
የሥራ እንዱሆን እንዲሇ ሇመገምገም፣ እና በተሰጠ ያሇውና ወቅታዊ ና ግንኙነት ተጠቃሽነት
አመራር  ውጤታማነት፣ ትርፊማነት፣  በቀጣይም አቅጣጫና አቅጣጫ ተወዲዲሪ  ተሰሚነት  ግሌፅና
ቦርዴ ተወዲዲሪነት ውሳኔ ሇመስጠት፣ መሰረት  ፇፃሚና ተጠያቂነት፣
ኢባትልአዴ
Page 35 of 163

ተቋሙ
 በህብረተሰቡ ዘንዴ ጥሩ ስም ማግኘት፣  የሀገሪቱን የገቢና ወጪ አስተባባሪ  መሌካም

ንግዴ እንቅስቃሴ አስተዲዯር
ሇማሳሇጥና ዴጋፌ የሰፇነበት፣
ሇመስጠት፣
2.2 የሥራ  የስራ ኃሊፉነትን ሇመወጣት የሚያስችሌ  የተቋሙን ተሌዕኮ  ከተሌዕኮው  ወቅታዊ፣  ተመጣጣኝ  አሳታፉነት፣  ብቃት ያሇው
መሪዎች ስሌጠና ፊሲሉቲ /መሰረተ ሌማትን ሇመወጣት ማስቻሌ፣ ጋር  የመንግስትን  ፌትሀዊነት
ጨምሮ/፣  የስራ ተነሳሽነትን የተዛመዯ የዕዴገትና
 ክህልትን ሇማሳዯግ የሚረዲ የተመቻቸ ሇመጨመር፣ አገሌግልት የሌማት አቅጣጫ
ሁኔታ፣ የተከተሇ፣
 ሇሇውጥ ዝግጁ የሆነ ስራተኛ፣
2.3 የየብስ እና  የተመቻቸ የስራ ከባቢ፣  ዯንበኛ ተኮር  በመመርያና  ሇየስራው  ተመጣጣኝ  አሳታፉ፣  ወቅታዊ
የባህር  ከገበያው አንፃር የሚስብ ዯመወዝ ፣ አገሌግልት በመስጠት ዯንብን በተቀመጠው  ተባባሪ፣ ብቃት ያሇው
ሰራተኛ ጥቅማጥቅም እና የስራ ዋስትና፣ የተቋሙን ተሌዕኮ መሰረት፣ እስታንዲርዴና  ግሌፅነት፣
 ሇዕዴገት ምቹ የሆነ መዋቅርና ሇማሳካት፣ ዕቅዴ መሰረት፣
አዯረጃጀት፣
 ክህልት ሇማሳዯግ የሚያስችሌ ስሌጠና
2.4 የሰራተኛ  የሰራተኛውን መብትና ጥቅም  የኢንደስትሪ ሰሊም  የተገሌጋዩን  በስምምነቱ -  ተባባሪነት  አሳታፉነት
ማሕበር የሚያስከብር የህብረት ስምምነት እንዱሰፌን ሇማዴረግ፣ ፌሊጏት መሠረት  አጋርነት  ተባባሪ
እንዱኖርና መብቱ እንዱከበር  ሠራተኛው መብትና ያሟሊና ግሌጽ
 የኢንደስትሪ ሰሊም እንዱሰፌን ግዳታውን በግሌጽ የሆነ
እንዱታወቅ ሇማዴረግ፣  በመሌካም
ግንኙነት ሊይ
የተመሠረተ
 አሳታፉና
ሁለን አቀፌ፣
2.5 የፒርሊማ  የተሳሇጠ የልጂስቲክስ አገሌግልት  የልጂስቲክስ  ትክክሇኛ  በተቀመጠው እና -  በመተማመን  ተጠቃሽነት
የመንግስት እንዱሰጥ፣ እንቅስቃሴን መረጃ በተጤቀ ጊዜ ሊይ
ሌማት  ሪፕርትና ዕቅዴ በተሰጠው ጊዜ ገዯብ ሇመከታተሌ፣ሇመዯገፌና የተመሠረተ
ዴርጅቶች እንዱቀርብ፣ ሇመገምገም ፇጻሚነት፣
ኢባትልአዴ
Page 36 of 163

ተቋሙ
ቋሚ
ኮሚቴ
2.6 ሀገር አቀፌ  የውጭ ንግዴን ሇመዯገፌ የተሟለና  የተቀሊጠፇ የንግዴ  ዯረጃውን  ተከታታይነትና -  ቀጣይነት  ተባባሪነት
የወጪ የተቀሊጠፇ የልጂስቲክስ አገሌግልት ሥርዓት እንዱኖር የጠበቀ የተገሌጋዩን  አጋርነት
ዕቃ ንግዴ እንዱሰጥ ሇማዴረግ፣ አገሌግልት ጠቀሜታ ያገናዘበ
አስተባባሪ እነዱኖር
ኮሚቴ
2.7 የመንግስት  ዕቅዴና ሪፕርት በወቅቱ እንዱቀርብ፣  በጀትና ዕቅዴ ሇማፀዯቅ  ዯረጃውን  ወቅቱን የጠበቀ  በመተማመን  ተአማኒነት፣
ሌማት  በዴርጅቱ ውስጥ በአጠቃሊይ መሌካም  የአፇፃፀም ዯረጃን የጠበቀ ሊይ  ተባባሪ፣
ዴርጅቶች አስተዲዯር አንዱሰፌን፣ በማሳየት አቅጣጫ የተመሠረተ፣
ሚኒስቴር ሇመስጠት፣
2.8ትራንስፕርት  መሌቲ ሞዲሌን በተሟሊ መሌኩ  ዯረጃውን  ወቅቱን የጠበቀ፣ -
ሚኒስቴር በመተግበር የልጂስቲክስ አገሌግልት የጠበቀ
በማሳሇጥ ኢኮኖሚውን በመዯገፌ
ትርፊማ አንዱሆን፣
2.9 ገንዘብና  ሇሚጠየቁ የበጀት ጥያቄዎች በቂ  በጀት ሇማፀዯቅ  ግሌፅና  በተቀመጠው -  በመተማመን  ተአማኒነት፣
የኢኮኖሚ ማብራሪያ እንዱቀርብ፣  የወዯብ አጠቃቀምና አሳማኝ፣ የጊዜ ገዯብ፣ ሊይ  ተባባሪ፣
ሌማት ሚ/ር  የሀገሪቱን ዕዴገት ሇማፌጠንና ልጂስቲክስ፣ የተመሠረተ፣
ሇመዯገፌ የሚወጡ ፕሉሲዎችንና በማቀሊጠፌ ዯንበኛን
እስትራ ቴጂዎችን የዴርሻውን ሇማርካት፣
እንዱወጣ፣
2.10 ንግዴ  የተረጋጋና የንግዴ ስርዓቱን የሚያሳሌጥ  ፇቃዴ ሇመስጠት፣  በመመርያው  ወቅቱን የጠበቀ፣ -  በመተማመን  ተአማኒነት፣
ሚኒስቴር የልጂስቲከስ አገሌግልት  ፇቃዴ ያሌተሰጠባቸው መሰረት፣ ሊይ  ተባባሪ፣
 ሇዋጋ ማረጋጋት በመንግስት በኩሌ ዕቃዎች ወዯ ሀገር የተመሠረተ፣
በሚገቡና ሌዩ ትኩረት ሇተሰጣቸው እንዲይገቡ/እንዲይወጡ
ጭነቶች የበኩሊችንን ዴርሻ በተገቢው ሇመቆጣጠር፣
መጠን እንዴንወጣ፣
2.11 የውጭ  የውጭ ጉዲይ ሚኒስቴር  በባህር በማጓጓዝ ሂዯት  በሚዯረጉ  የተፊጠነ ምሊሽና -  ተባባሪነት  ተባባሪ፣
ጉዲይ የልጂስቲክስ ዘርፈን በተመሇከተ
ኢባትልአዴ
Page 37 of 163

ተቋሙ
ሚኒስቴር ወዯብ ካሊቸው አገራት ጋር ሊይ ችግር ቢያጋጥም የጋራ በወቅቱ  አጋርነት

የሚገቡዋቸውን ውልችና መፌትሄ ሇማፇሊሇግ ስምምነቶች
ስምምነቶች አፇጻጸምን አስመሌክቶ  በዓሇምአቀፌ መሰረት
ክትትሌና ሪፕርት እንዱቀርብ፣ የልጂስቲክስ እንቅስቃሴ
ሰንሰሇት ውስጥ የሚገኙ
ተዋንያን ግኑኝነት
የተሳሇጠ እንዱሆን
2.12 የማሪታይም  ዘርፈን በሚመሇከት የሚወጡ  የባህረኛ ብቃት  መመሪያና  ወቅታዊና -  ፇፃሚ፣  ተባባሪ፣
ጉዲዬች ፕሉሲዎች፣ መመሪያዎችና ማረጋገጫ ሇመስጠት፣ ዯንቡን ተከታታይነት
ባሇስሌጣን እስትራቴጂዎች በተሟሊ መሌኩ  ከልጅስቲክስ ጋር የጠበቀ ያሇው፣
መተግበር፣ በተያያዘ ፕሉሲና አሰራር፣
 የውጪ ንግዴ የተቀሊጠፇ የተሳሇጠና መመሪያ ሇመቅርፅ፣
ወጪ ቆጣቢ አንዱሆን፣
2.13 የኢትዮጵያ  የተሟሊ፣ ሕጋዊ እና ትክክሇኛ  የትራንዚት ፇቃዴ  ከስህተት  በወቅቱ እና  ሕግና ሥርዓትን  ተባባሪ፣
ገቢዎችና የመርከብ ጭነትና የክሉራነስ ሰነዴ መስጠት፣ የፀዲና ተከታታይነት - የተከተሇ ግሌጽ፣
ጉምሩክ ማቅረብ፣  ዕቃ በወቅቱ ፇትሾ የተሟሊ ያሇው  በመግባባትና የተፊጠነ
ባሇስሌጣን  ትክክሇኛ የቀረጥ ስላት እንዱሰሊና በትብብር ሊይ
ሇዯምበኛ ሇመስጠት፣ ምሊሽ፣
የተመሠረት
ታክስ በወቅቱ እንዱከፇሌ፣  ቀረጥና ታክስ አጋርነት
ሇመሰብሰብ፣
2.14 ፋዳራሌ  የጭነት ተሽከርካሪዎች ስምሪት  የተቀሊጠፇ የየብስ  መመሪያና  ተከታታይነት -  ፇፃሚና  መሌካም
ትራንስፕር የተቀሊጠፇ እንዱሆንና ምሌሌስ ትራንስፕርት አገሌግልት ዯንቡን ያሇው፣ ተባባሪ፣ ተጠቃሽነት፣
ት እንዱጨመር፣ ሇመስጠት፣ የጠበቀ
ባሇስሌጣን  ተሽከርካሪዎችን አስመሌክቶ የሚወጡ  የወዯብ መጨናነቅን አሰራር፣
መመርያዎች ዯንቦች ባግባቡ እንዱተገበሩ ችግር ሇመፌታት፣
 የተሽከርካሪ ምሌሌስን
ሇመወሰን፣
2.15 የፋዳራሌ  ህገ ወጥ አሰራርን በመረጃ አስዯግፍ  ህግና ዯንብን ሇማስከበር  ፌትሀዊነትን  ወቅታዊና ባስፇሇገ -  አጋርነት  ተጠቃሽነት
ፕሉስ ጥቆማ እንዱቀርብ ያረጋገጠ ጊዜ፣  ተባባሪነት
ኢባትልአዴ
Page 38 of 163

ተቋሙ
 ህጋዊ አገሌግልት እንዱሰጥ

2.16 ኢትዮ  ግሌጽ የፌሊጎት መግሇጫ  በስሌክ፣ በፊክስ፣   በተከታታይ  ተመጣጣኝ  አጋርነት  ተባባሪነት
ቴላኮም በኢንተርኔት ወዘተ ያሌተቆራረጠ  ተባባሪነት
የሚዯረጉ ግንኙነቶች አገሌግልት
ሇመስጠት
2.17 የብዙሀን  የስራ እንቅስቃሴን አስመሌክቶ ጥያቄ  መረጃን ሇማስተሊሇፌ  ሚዛናዊ  ወቅታዊና -  ተባባሪነት  ተአማኒነት
መገናኛ ሲቀርብ ወቅታዊ ምሊሽ መስጠት  ገፅታን ሇመገንባት ተከታታይነት  መሌካም
 የዴርጅቱ የስራ እንቅስቃሴ አስመሌክቶ ያሇው፣ ገጽታ
ሇህብረተሰቡ ተከታታይ መግሇጫ
መስጠት
2.18 የክሌሌ  በየክሌለ የሚሰጡ አገሌግልቶች  የልጅስቲክስ የስራ  ቀሌጣፊ  በሚፇሇገው ጊዜ -  አጋርነት  መሌካም
መንግስታት የተቀሊጠፈ እንዯሆን፣ እንቅስቃሴ ጋር በተያያዘ ግሌፅ ተጠቃሽነት፣
 የስራ ዕዴሌ እንዱፇጥር፣ ዴጋፌ ሇመስጠት፣ አሰራር፣  ተባባሪ፣
 መሌካም ግኑኝነት እንዱኖር፣  ተዓማኒነት፣
 የሰውና የአካባቢ ዯንነት እንዱጠበቅ፣
2.19 የኢትዮጵያ  ወዯ ሀገር የሚገቡና ከሀገር የሚወጡ  የመንገዴ አገሌግልት  መመሪያና  ተከታታይነት -  አጋርነት፣  መሌካም
መንገድች ዕቃዎችን የሚያጓጉዙ ተሽከርካሪዎች ዕዴሜን ሇማራዘምና ዯንቡን ያሇው፣ ተጠቃሽነት፣
ባሇስሌጣን በተፇቀዯው አክስሌ ልዴ መሰረት ሇመቆጣጠር፣ የጠበቁ
እንዯጭኑ ማዴረግ፣  ከመንገዴ ሁኔታ ጋር አሰራር፣
የተያያዙ መረጃዎችን
ሇማሰባሰብ፣
2.20  በኢንቨስትመንት መሌክ ሇሚገቡ  ሇኢንቨስትመንት ዴጋፌ  የተሟሊና  በሚፇሇገው ጊዜ፣ -  ተባባሪነት፣  ተጠቃሽ
ኢንቨስትመንት ዕቃዎች/ መሳሪያወች ጥናት እንዱቀርብ ሇመስጠት፣ አግባብነት አገሌግልት
ኤጀንሲ ያሇው ሰነዴ፣ መስጠት፣
2.21ሥነ  የሥነ ምግባር መመሪያዎችን አክብሮ  ሙስናንና ብሌሹ  የተሟሊ፣  ወቅታዊና -  ህግ አክባሪና  ታማኝ፣
ምግባርና መሥራት፣ አሰራርን ሇመከሊከሌ ግሌፅና በተጠየቀ ጊዜ አስከባሪ፣  መሌካም ስነ
ፀረ ሙስና  ሰነድችን፣ መረጃዎችን፣  ግሌፅነትና ተጠያቂነትን ያሌተወሳሰበ የሚዯርስ፣  ሀገራዊ ራዕይ ምግባር፣
ኮሚሽን ማብራሪያዎችን በተገቢው ሁኔታ ሇማስፇን፣ ሰነዴ፣ በጋራ  ግሌፅነትና
ኢባትልአዴ
Page 39 of 163

ተቋሙ
ማቅረብ፣  ህግና ዯንብ ማሳካት፣ ተጠያቂነት

የጠበቀ ያሇው፣
አሰራር፣  ምሊሽ ሰጪ
እና ከሙስና
የፀዲ፣
2.22 ኦዱተር  ሰነድችን፣ መረጃዎችን፣  ግሌፅነትና ተጠያቂነትን  የተሟሊ፣  ወቅታዊና  ህግ አክባሪና  ታማኝ፣
ጀነራሌና ማብራሪያዎችን በተገቢው ሁኔታ ሇማስፇን፣ ግሌፅና በተጠየቀ ጊዜ አስከባሪ፣  መሌካም ስነ
ማቅረብ፣ ያሌተወሳሰበ የሚዯርስ፣  ሀገራዊ ራዕይ ምግባር፣
ሰነዴ፣ በጋራ  ግሌፅነትና
 ህግና ዯንብ ማሳካት፣ ተጠያቂነት
የጠበቀ ያሇው፣
አሰራር፣  ምሊሽ ሰጪ
እና ከሙስና
የፀዲ፣
2.23 የየብስ  ጭነቶችን ያሇማንም ጣሌቃ ገብነት  የተቀሊጠፇ የየብስ ዕቃን  በውለ  በስምምነቱ  ተመጣጣኝ  አጋርነት፣  ተባባሪ፣
ትራንስፕር በወቅቱ የማግኘት የማጓጓዝ አገሌግልት መሰረት፣ መሰረት፣ በስምምነት
ተሮች  በመዲረሻና በመነሻ ቦታዎች ጭነቶች ሇመስጠት፣ መሰረት፣
በፌጥነት እንዱራገፈና አንዱጫኑ እና
ምሌሌስ እንዱጨምር፣
2.24 የጅቡቲ  ሌዩ ሌዩ ታክሶችን በወቅቱ እንዱከፌሌ፣  የሁሇቱ ሀገራትን  መመሪያና  በስምምነቱ  በስምምነቱ  አጋርነት፣  ተባባሪ፣
መንግስት  የወዯብ አጠቃቀሙን በማሳዯግ በሁሇቱ ግኑኝነት ሇማጠናከር፣ ዯንቡን መሰረት፣ መሰረት፣  አጋርነት፣
ሀገሮች መካከሌ ያሇውን ግንኙነት  የወዯብ አጠቃቀምን የጠበቀ
በማጠናከርና በማሳዯግ የበኩለን ሚና ሇማጠናከር፣ አሰራር፣
እንዱጫወት፣
 የሀገሪቱን ህግና ዯንብ ተከተል
እንዯሰራና ተግባራዊ እንዱዯርግ፣
2.25 የወዯብ  የዓሇም አቀፌና የሀገራቸውን የባሕርና  የተሟሊ የወዯብ፣  በስምምነቱ  በተጠየቀው ጊዜና  ተወዲዲሪ፣  አጋርነት፣  መሌካም
ባሇስሌጣናት የወዯብ ዯንቦችና ሕጏች እንዱከበሩ አገሌግልት ሇመስጠት መሰረት፣ በወቅቱ፣  ተባባሪነት፣ ተጠቃሽነት፣
ኢባትልአዴ
Page 40 of 163

ተቋሙ
እና የጅቡቲ  እቃዎች ከወዯብ በፌጥነት እንዱነሱና  ዯንበኛን ሇማርካት፣

ጉምሩክ መጨናነቅ እንዲይኖር
2.26 ዕቃ  የተሟሊ ሰነዴ በወቅቱ እንዱቀርብ፣  ባሇቤቱን ወክል  በስምምነቱመ  በስምምነቱ  ተመጣጣኝ  አጋርነት፣  ተባባሪ፣
አስተሊሊፉዎች  የD/o ሽያጭ/ግዢ የተቀሊጠፇ የወዯብና የየብስ ሰረት፣ መሰረት፣ በስምምነት
በጅቡቲ እና እንዱሆን፣ ክሉራንስ በወቅቱ መሰረት፣
በኢትዮጵያ  በቂ የተሽከርካሪ አቅርቦት ሇመስጠት፣
 የባድ ኮንቴነር አቅርቦት የተሟሊና  የልጅስቲክስ
ፇጣን አንዱሆን፣ አገሌግልትን
 ፇጣንና ጥራት ያሇው የሰነዴ ዝግጅት ሇማቀሊጠፌ ዕገዛ
ሇማዴረግ፣
2.27ዓሇም አቅፌ  የዓሇም አቀፌ ህጏች፣ ዯንቦችና  መርከቦች ያሇ ስጋት  የዓሇም አቀፌ  በስምምነቱ  ተወዲዲሪ፣  አጋርነት፣  መሌካም
የዯረጃ ስምምነቶች ማክበር፣ እንዱንቀሳቀሱ ህግንና መሰረት፣  ተባባሪነት፣ ተጠቃሽነት፣
መዲቢዎች/ ሇማስቻሌ፣ ዯረጃውን
ጠባቂዎች የጠበቀ፣
2.28 እስቴቬድሪን  የተሟሊ የጭነት ሰነዴ፣  ዯህንነቱን ጠብቆ ዕቃን  አስተማማኝ  በስምምነቱ  ተወዲዲሪና  አጋርነት፣  ተባባሪ፣
ኩባንያዎች  መርከብ በወጣው ኘሮግራም መሠረት ሇመጫን/ሇማራገፌ፣ የሆነ፣ መሰረት፣ በስምምነት
ወዯብ እንዱገባ፣ መሰረት፣
 የሚሰራ የመርከብ ክሬንና መሳሪያዎች፣
2.29 ዓሇም አቀፌ  መርከቦቻቸውን እንዴንከራይ፣  የባሕር ትራንስፕርት  ተገቢውን  በወቅቱና  ተወዲዲሪ፣  ስምምነት ሊይ  ተባባሪ፣
የመርከብ  ባድ ኮንቴነሮች ዯህንነት እንዱጠበቅና አገሌግልት ሇመስጠት፣ የዓሇም አቀፌ በታቀዯው የተመሠረተ  መሌካም
ኩባንያዎች በወቅቱ እንዱመሇሱ፣  የገቢና ወጪ ንግዴ እስታንዲርድ መሠረት፣ ትብብር፣ ተጠቃሽነት፣
 በጫኝ ወዯቦች ሊይ የሚዘጋጁ ሰነድች እንቅስቃሴ ሇማሳሇጥ፣ ች የጠበቀና  አጋርነት፣
የተሟለና ከስህተት የፀደ እንዱሆኑ፣ ያሟሊ፣
 በዯረቅ ወዯብ የሚገኙ ባድ ኮንቴነሮች
ሇሊኪዎች መስጠት፣
 ሇሰጡት አገሌግልት በወቅቱ ክፌያ
እንዱፇፀም፣
2.30 ኮንቴነር  የኪራይ ውሌ በወቅቱ እንዱታዯስ  ፌሊጏትን በተገቢው  የተሟሊና  በተጠየቀ ጊዜ፣  በስምምነቱ  አጋርነት፣  መሌካም
ኢባትልአዴ
Page 41 of 163

ተቋሙ
አከራይ  የአገሌግልት ጥያቄ በወቅቱ እንዱቀርብ መንገዴ ሇማሟሊት አግባብነት መሰረት ተጠቃሽነት፣
ኩባንያ  በኪራይ የተገኙ ኮንቴነር ዯህንነታቸው ያግዛሌ፣ ያሇው ሰነዴ፣
ተጠብቆ በወቅቱ እንዱመሇሱ፣
 የኪራይ ክፌያ በወቅቱ አንዱፇፀም
2.31 የኮንቴነር  የሚጠገኑ ኮንቴነሮች ዝርዝር  በባህር ሊይ ዕቃ  በአይ.ኤስ.ኦ  በስምነቱ ጊዜ  በውለ  አጋርነት  ተአማኒነት
ጠጋኝ  ወቅቱን የጠበቀ የአገሌግልት ክፌያ ዯህንነቱን ጠብቆ ዯረጃ መሰረት መሰረት ተባባሪነት ተጠቃሽነት
ዴርጅቶች ሇማጓጓዝ
 ገቢና ወጪ ንግደን
ሇማሳሇጥ የሚያስችሌ
በቂ ኮንቴነር እንዱኖር
ሇማስቻሌ
2.32አበዲሪዎች/  ጤናማ የፊይናንስ ብቃት ማረጋገጫ፣  ብዴር ሇመስጠት፣  ግሌፅ  በወቅቱ እና  በስምምነቱ በግሌፅ አሰራር  ተአማኒነት
ባንኮች  የብዴር ክፌያ በወቅቱ መፇፀም፣  የውጭ ምንዛሬ አሰራር፣ በተጠየቀ ጊዜ፣ መሠረት፣ ሊይ ያሇው፣
 ሇብዴር የሚያበቃ የጥናትና ሪፕርት ሇመፌቀዴና የተመሠረተ፣ ተጠቃቂነት
አቅም ማሳዯግ፣ ሇማስተሊሇፌ፣ ያሇው፣
 የተሟሊና ትክክሇኛ ሰነድች እና ገንዘብ
የመሰብሰቢያና/የማስተሊሇፌያ ማዘዣ
2.33 ዕቃ  ግሌጽና ዯረጃውን የጠበቀ የፌሊጎት  የግብአት አቅርቦት  ዯረጃውን  በተፇሇገ  ተመጣጣኝ/  ተባባሪነት  ተዓማኒነት
አቅራቢዎች መግሇጫ እንዱኖር ሇማዴረግ የጠበቀ ጊዜ/በወቅቱ ተወዲዲሪ  አጋርነት  ተመራጭነት
 የስምምነት ውሌ
 ክፌያ በወቅቱ መፇጸም
2.34 የመርከብ  ዝርዝር የፌሊጏት መግሇጫ  ዯህንነቱ ተጠብቆ  ዯረጃውን  በወቅቱና  ተመጣጣኝ/  አጋርነት  ተአማኒነት
ጠጋኝ  የስራ ውሌ በባሕር ሊይ የሚሠራ የጠበቀ በተጠየቀ ጊዜ ተወዲዲሪ ተባባሪነት ተጠቃሽነት
ዴርጅቶች  የሚጠገነው መርከብ በወቅቱ መርከብ እንዱኖር
አንዱቀርብ፣ ሇማዴረግ
 በወቅቱ የአገሌግልት ክፌያ እንዱፇፀም
2.35  ውክሌናቸው ዘሊቂና አትራፉ በሆነ  ዴርጅቱን ወክል  እስታንዲርደ  በስምምነቱ  ተወዲዲሪ፣  አጋርነት፣  መሌካም
የዴርጅታች መሌኩ ተጠብቆ ከኩባንያው ጋር ሇመርከቦችና ሇጭነቶች ን የጠበቀ መሠረት፣  ተባባሪነት፣ ተጠቃሽነት፣
ኢባትልአዴ
Page 42 of 163

ተቋሙ
ን የመርከብ መዝሇቅ፣ አገሌግልት ሇመስጠት አገሌግልት

ወኪልች  የመርከብ መዴረሻ ጊዜን በወቅቱ  የገቢና ወጪ ንግዴ መስጠት፣
ማሳወቅ፣ እንቅስቃሴን ሇማሳሇጥ፣
 የተሟሊና በወቅቱ የተሊሊፇ የጭነት
ትዕዛዝ፣
 ሇሚቀርቡ ጥያቄዎች ፇጣን ምሊሽ
ማግኘት፣
2.36ዓሇም  የጭነት ፌሊጎት ጥያቄዎች  የሚጫን ዕቃ ሇማግኘት  ሲፇሇግና  በሥምምነት  አጋርነት  ተአማኒነት
አቀፌ  የቻርተር ውሌ በወቅቱ መሠረት  ተባባሪነት  ተጠቃሽነት
ብሮከርስ  በባህር ሊይ ዕቃን በዯህንነት የሚያጓጉዝ
(spot market) መርከብ እንዱቀርብ
2.37 ኮንቴነር  የስራ ውሌና ትዕዛዝ  ዯህንነቱ ተጠብቆ  ዓሇምአቀፌ  በስምምነቱ በውለ  አጋርነት  ተአማኒነት
አምራች  የአገሌግልት ክፌያ በወቅቱ እንዱፇጽም በባሕር ሊይ የሚሠራ ሰታንዲርደን መሰረት መሰረት  ተባባሪነት  ተጠቃሽነት
ዴርጅቶች ኮንቴነር እንዱኖር የጠበቀ
ሇማዴረግ
2..38የኢንሹራንስ  የመዴን ዋስትና ሇሚገባሊቸው  የካሳ ክፌያን በወቅቱና  ከስህተት  በስምምነት  ተወዲዲሪ  አጋርነት፣  መሌካም
ኩባንያዎች የሕይወት፣ የሕክምና የጭነትም ሆነ በተገቢው መሌኩ የፀዲ እና መሰረት፣  ተባባሪነት፣ ተጠቃሽነት
ንብረቶች የተሟሊ ሰነዴ ማቅረብ ሇመፇፀም፣ ትክክሇኛ
 አዯጋ ሲያጋጥም በወቅቱ ማሳወቅ  የውሌ ዕዴሳት በወቅቱ መረጃ፣
 የውሌ ዕዴሳት በወቅቱ ማሳወቅ ሇማከናወን፣
ኢባትልአዴ
Page 43 of 163
የውጤት ተኮር (BSC) የሥራ ዕቅዴና ምዘና ስርዓት ዕቅዴ
1.6. የዴርጅቱ ጥንካሬ፣ ዴክመት፣ መሌካም አጋጣሚና ስጋት ትንተና
በውጤት ተኮር አሰራር መሰረት የትኩረት መስኮችን ሇመምረጥ በቅዴሚያ የውስጣዊና ውጫዊ ነባራዊ
ሁኔታ ዲሰሳ ማካሄዴ የሚያስፇሌግ ሲሆን ወጥ የሆነ ዲሰሳ ሇማዴረግና ትኩረት የሚዯረግባቸውን
ነባራዊ ሁኔታዎች በትክክሌ ሇይቶ ትንተና ሇማካሄዴ አግባብነት ያሊቸውን ጉዲዮች በመሇየት ውስጣዊና
ውጫዊ ትንተና ተካሂዶሌ፡፡
1.6.1 ውስጣዊ ትንተና

የውስጣዊ ትንተና ሇማዴረግ የዕሴት ሰንሰሇት ትንተና (Value Chain Analysis)፣ የሃብትና
የማስፇፀም አቅም ትንተና (Resource and capability assessment) እና 7s model (structure,
system, shared value, skill, style, strategy and staff) ዘዳን በማቀናጀት ማሇትም አዯረጃጀት፣
የአሠራር ስርዓትና የአሠራር ባህሌ፣ የሰው ኃይሌ ሁኔታ፣ የፊይናንስ አቋም፣ የኢንፍርሜሽን
ኮሙኒኬሽን ቴክኖልጂ፣ ቁሳዊ ሃብት አመራርና አጠቃቀም፣ አገሌግልት አሰጣጥ ርዕሶች ሊይ
በመመስረት በሚከተለት ዝርዝር የትኩረት ነጥቦች ሊይ ትንተና ተካሂዶሌ፡፡
1. አዯረጃጀት፣ የአሠራር ስርዓትና የአሠራር ባህሌ

ኢባትልአዴ ሶስት የኦፔሬሽን ዘርፍች እና አንዴ የኮርፕሬት አገሌግልት የሚሰጥ ዘርፌ ያለት ሲሆን
አራቱም ዘርፍች በምክትሌ ዋና ስራ አስፇጻሚ ይመራለ፡፡ የዴርጅቱ ተጠሪነት ሇመንግስት የሌማት
ዴርጀቶች ሚኒስቴር ሲሆን የስራ አመራር ቦርዴ አሇው፡፡ በተጨማሪም ሰባት የሀገር ውስጥ ወዯቦች
ያለበት ቅርንጫፌ ጽ/ቤትና አንዴ የማሪታይም ማሰሌጠኛ ኢንስቲትዩት ያሇው ሲሆን በጂቡቲ
ቅርንጫፌ ጽ/ቤት አሇው፡፡ ዴርጅቱ በአጠቃሊይ በዋና መ/ቤት ሰባት የኦፔሬሽን መምሪያዎችና 11
የኮርፕሬት ዴጋፌ የሚሰጡ መምሪያዎች ያለት ሲሆን በመምሪያዎች ስር ዋና ክፌልች አለት፡፡
መዋቅሩን በተመሇከተ ከፇጻሚ እስከ ዋና ስራ አስፇጻሚ ዴረስ ስዴስት እርከኖች ያለት ሲሆን ይህ
ዯግሞ ከመሰረታዊ የስራ ሂዯት መርህ አንጻር ረጂም መዋቅር ነው፡፡ ይሁን እንጂ ከሚያካሂዯው
የኦፔሬሽን ስራዎች ስፊትና ውስብስብነት አንጻር ጥሩ ዯረጃ ሊይ ያሇ ቢሆንም ወዯፉት የስራውን
ስፊትና ጥሌቀት በመፇተሽ አዯረጃጀቱን ማስተካከሌ ያስፇሌገዋሌ፡፡ ዴርጅቱ ሇሁለም የስራ ክፌልች
የስራ መመሪያዎች ያዘጋጀ ሲሆን በየጊዜው እየፇተሸ የማስተካከሌ ስራ እየተሰራ ነው፡፡ የውሳኔ አሰጣጥ
በተመሇከተ ስራዎች ወዯ ሊይኛው እርከን የመሰብሰብ አዝማሚያ የነበረ ቢሆንም በየጊዜው በመፇተሸ
የውክሌና ዯረጃ እየተሻሻሇ መጥቷሌ፡፡ ይሁን እንጂ አሁንም በቅጥርና በግዢ ጉዲይ በዋና መ/ቤትም
ሆነ በቅርንጫፌ ጽ/ቤቶች ዯረጃ ማሻሻያ የሚፇሌጉ ጉዲዮች አለ፡፡ ከሰው ሀብት አስተዲዯር አንጻር
መሻሻሌ ያሇባቸው ጉዲዮች ያለ ሲሆን በተሇይም የሰው ሀብት ስትራቴጂ ድክመንት መዘጋጀት አሇበት፡፡
የትምህርትና ስሌጠና ፕሉሲ፣ የብዴር ፕሉሲ፣ የግዢ መመሪያዎች ሇወዯፉት ከሴክተሩ ጋር በሚሄዴ
መሌኩ መከሇስ ያስፇሌጋቸዋሌ፡፡ የስራ ክፌልች በስራ ቡዴን የሚሰሩ ሲሆን በተወሰነ ዯረጃ ክፌተቶች
ኢባትልአዴ
Page 44 of 163
አለ፡፡ በተሇይም የመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርአት ከመተግበር አንጻር በሺፑንግ እና በጭነት

ማስተሊሇፌ መካከሌ በመረጃ ፌሰት መሻሻልች ቢኖሩም የተወሰኑ ክፌተቶች አለ፡፡ የስራ ባህሌን
ከማዲበር አንጻር በአንዴ ሇአምስት ቡዴን በመዯራጀት ሰራተኛው የስራ ዕቅደን በማውጣትና በመገምገም
የተሻሇ ውጤት ሇማምጣት የሚጥር ሲሆን ወጥነት ባሇው መሌኩ በሁለም የስራ ከፌልች እየተተገበረ
አይዯሇም፡፡ በተሇይም ከመረጃ አያያዝ ጋር እንዱሁም የስራ ምዘናን በተመሇከተ በክፌልች መካከሌ
ሌዩነት ይታያሌ፡፡
የኢትዮጵያ የባህር ትራንስፕርትና ልጅስቲከስ አገሌግልት ዴርጅት በሚኒስትሮች ምክር ቤት
ዯንብ ቁጥር 255/2004 ከተቋቋመ በኋሊ የዴርጅቱን ሥራ ያሇ ችግር ማስቀጠሌ እንዱቻሌ
የአሰራር ሥርዓቶችን የሚያሳዩ ማኑዋልች በቅዴሚያ እንዱዘጋጁ የተዯረገ ሲሆን የፊይናንስና
አካውንትስ ሥራዎችን ያሇችግር ማከናወን እንዱቻሌ አጠቃሊይ የአሰራር ፕሉሲና ዝርዝር
ኘሮሲጀር ማኑዋሌ እንዱዘጋጅ ተዯርጎና ፀዴቀው በሥራ ሊይ የዋለ ሲሆን በአሁኑ ሰዓትም
እየተሰራባቸው ይገኛሌ፡፡
2. የሰው ኃይሌ ሁኔታ

ኢባትልዴ የሰው ኃይለን ከጊዜ ወዯ ጊዜ እየጨመረ የመጣ ሲሆን ባሇፈት አምስት አመታት በአመት
በአማካይ በ23.4 በመቶ እያዯገ መጥቷሌ፡፡ በ2008 በጀት አመት በሶስተኛው ሩብ ዓመት የየብስ እና
የባህር ሊይ ሰራተኞችን ጨምሮ አጠቃሊይ የዴርጅቱ ሰራተኞች ብዛት 3271 ዯርሷሌ፡፡ ከዚህ ውስጥ
2744 የየብስ ሰራተኞች እና 527 የባህር ሊይ ሰራተኞች ናቸው፡፡ ዴርጅቱ በአጠቃሊይ በ2006 በጀት
ዓመት 2049 እንዱሁም በ2007 በጀት አመት 3134 የሰው ኃይሌ ሲኖረው ከዴርጅቱ ስራዎች
መስፊፊት ጋር ተያይዞ የዴርጅቱ የሰው ኃይሌ ቁጥር ከጊዜ ወዯ ጊዜ በመጨመር ሊይ ይገኛሌ፡፡ በ2008
በሶስተኛው ሩብ ዓመት ዴርጅቱ ያሇው የሰው ኃይሌ ብዛት ከ2006 በጀት ዓመት ካሇው ጋር ሲነፃፀር
የሰው ኃይለ ቁጥር በ 59% ጨምሯሌ፡፡ሇቁጥሩ መጨመር ዋናው ምክንያት ኮሜት ቅ/ጽ/ቤት ወዯ
ዴርጅቱ በመቀሊቀለ፣ በተጨማሪ ከስራዎች መስፊፊት ጋር ተያይዞ ቅጥር በመጨመሩ የሰው ኃይሌ
ብዛት በከፌተኛ መጠን ሉጨምር ችሎሌ፡፡
የሰው ሀብት ምርታማነትን በተመሇከተ ባሇፈት ሶስት አመታት አማካይ ምርታማነት ብዙ ጭማሪ
አሌታየበትም፡፡ በዚህም መሰረት በ2006 የበጀት አመት 371,072 ሺ የነበረ ሲሆን በ2008 የበጀት
አመት 368,978 ብር ዯርሷሌ፡፡ ጭማሪ ምርታማነት በተመሇከተ ግን በከፌተኛ ሁኔታ ጨምሯሌ፡፡
በመሆኑም የዴርጅታችን የዕዴገት ዯረጃ ጅምር ሊይ መሆኑን ያሳያሌ፡፡ ስሇሆነም አገሌግልቱን ማስፊት
ይጠበቅበታሌ፡፡ ስሇዚህ ዴርጅቱ ከአሁን በኋሊ የሚቀጥራቸው ተጨማሪ የሰው ኃይሌ በጥንቃቄ መሆን
እንዲሇበት ነው፡፡
ኢባትልአዴ
Page 45 of 163
የትምህርት ዝግጅት በተመሇከተ ዴርጅቱ ካሇው የየብስ ሰራተኞች ውስጥ 63 ሁሇተኛ ዱግሪ፣533
የመጀመሪያ ዱግሪ፣ 580 ዱፔልማ እና 1922 ሰርተፉኬትና ከዚያ በታች ናቸው፡፡ የብቃት ማረጋገጫ
በተመሇከተ ዴርጅቱ ካለት 580 የዯረጃ አራት ሰራተኞች ውስጥ የብቃት ማረጋገጫ ያሊቸው 100 ብቻ
ናቸው፡፡ በዴርጅቱ ውስጥ ካለት ሰራተኞች ውስጥ 594 (18.2%) ሴቶች ናቸው፡፡ አመራሩን
በተመሇከተ ካለት 68 የአመራር የስራ መዯቦች ውስጥ 25% በሴቶች የተያዘ ነው፡፡ በመሆኑም የጾታ
ተዋጽኦ በተመሇከተ ወዯፉት ሉሰራ ይገባሌ፡፡ የትምህርት አይነት በተመሇከተ በዘርፈ በቀጥታ ግንኙነት
ባሇው የትምህርት መስክ የሰሇጠነው በጣም ዝቅተኛ ሲሆን ዘርፈ በሀገራችን የትምህርት ስርዏት ውስጥ
ባሇመካተቱ ክፌተቶች አለበት፡፡ በተሇይም በማሪታይም ሴክተር በሁሇተኛ ዱግሪም ሆነ በመካከሇኛ ዯረጃ
የሰሇጠኑት በጣም ውስን በመሆናቸው ዴርጅቱ ሇወዯፉቱ ትኩረት ሰጥቶት ሉሰራ ይገባሌ፡፡ በልጂስቲክስ
ሴክተር ትምህርትና ስሌጠናዎችም ቢሆኑ ሉታሰብበት ይገባሌ፡፡ የወዯብና ተርሚናሌ አስተዲዯር ሊይ
የተሇያዩ አጫጭር ስሌጠናዎች እየተሰጡ ያለ ቢሆንም ሇወዯፉት ተጠናክረው መቀጠሌ ይኖርባቸዋሌ፡፡
በባህር ዘርፌ በSTCW-2010 እና በMLC-2006 ዯንቦች መሰረት ዴርጅታችን ካሇው 512 ባህረኛ ውስጥ
የሚፇሇገውን ስሌጠና ያሌወሰደት 350 ሲሆኑ ከነዚህ ውስጥ በ2008 208 ባህረኞች እንዯሚሰሇጥኑ
ይታሰባሌ፡፡ በመሆኑም ቀሪው 142 ባህረኛ በ2009 ሇማሰሌጠን ታቅዶሌ፡፡
ዴርጅቱ ሇሰራተኛ ምዘና የሚጠቀመው የውጤት ተኮር ካርዴ ሲሆን ዕቅደ መጀመሪያ ሊይ ሲዘጋጅ
ከነበረው ሌዩነት የተነሳ የውጤት መናር በስራ ክፌልች መካከሌ ይታያሌ፡፡ ዕሇታዊ መረጃ መያዝ
የተጀመረ ቢሆንም በስራ ከፌልች መካከሌ እንዱሁም ቀጣይነት ሊይ ችግሮች ይታዩበታሌ፡፡ ይህ
በመሆኑ አመታዊ የሰራተኛ ቦነስ ሲሰጥ እንዯ ዴርጅት አንዴ ወጥ በመሆኑ ከፌተኛ ውጤት ያመጡት
ሌዩ ሽሌማት የሚያገኙበት ስርዏት የሇም፡፡ ይህ ዯግሞ የስራ ተነሳሽነት ሊይ አለታዊ ተጽዕኖ
ከመፌጠሩም በሊይ የግሌ ጥረትን ያዲክማሌ፡፡
አንዴ ዴርጅት ከሰራተኛ ጋር ሲዋዋሌ ከፌተኛ ዉጤት እንዯሚጠብቅ ሁለ ሰራተኛውም ከዴርጅቱ

የተሇያዩ ጥቅማጥቅሞችን ይጠብቃሌ፡፡ በዚህ ረገዴ ኢባትልአዴ ሇሰራተኛው ከዯሞዝ ዉጪ የተሇያዩ
ጥቅማጥቅሞችን የሚሰጥ ቢሆንም አሁንም ሰራተኛው አሌረካም፡፡ ሇዚህም የአዱስ አበባ ዩኒቨርሲቲ
ያጠናው የሰራተኛ እርካታ ውጤት አመሊካች ነው፡፡ በተሇይም የህክምና አገሌግልት፣ የቤተሰብ የህክምና
አገሌግልት ሉጠቀሱ ይችሊለ፡፡ የዯሞዝ ስኬሌም ቢሆን በአሁኑ ግዜ ተመሳሳይ ስራ ከሚሰሩ ዴርጅቶች
ጋር ሲነጻጸር ዝቅተኛ ነው፡፡ በአሁኑ ጊዜ የሰራተኛ ፌሌሰትን በተመሇከተ የባህርና የየብስ ሰራተኞችን
ጨምሮ በአመት በአማካይ 3.5 በመቶ ሰራተኛ ዴርጅቱን ሇቆ ይሄዲሌ፡፡ ይህ ዯግሞ ሇወዯፉት ዴርጅቱ
ተወዲዲሪ ሆኖ እንዲይቀጥሌ ሉያዯርገው ይችሊሌ፡፡ ሇሰራተኛው መሌቀቅ የተሇያዩ ምክንያቶች ቢጠቀሱም
በዋነኝነት የዴርጅቱ የክፌያ ስኬሌ፣ ጥቅማጥቅሞች ናቸው፡፡
ኢባትልአዴ
Page 46 of 163
በላሊ በኩሌ ዯግሞ የኢኮኖሚውን ዕዴገት ተከትል እያዯገ የመጣው የግለ ሴክተር የልጂስቲክስ
ሙያተኛ ፌሊጎት እየጨመረ በመምጣቱ በመካከሇኛ ዯረጃና ከዚያ በሊይ ያለት ሙያተኞች ዴርጅቱን
እየሇቀቁ ወዯ ግለ ዘርፌ የሚሄደበት መጠን ከጊዜ ወዯ ጊዜ እየጨመረ መጥቷሌ፡፡ ቁጥሩ ቀሊሌ
የማይባሌ ኃይሌ ዯግሞ በመስኩ ፌቃዴ አውጥቶ የግሌ ስራ ሇመስራት እንዯሚወጣም ታውቋሌ፡፡
በሀገሪቷ የልጂስቲክስ ሙያተኛ ምንጭ ይኸው ብቸኛ ተቋም በመሆኑና የዴርጅታችን የዯመወዝና
ጥቅማ ጥቅም ክፌያ ተወዲዲሪ አሇመሆኑን በመጥቀስ ወዯ ላልች የተሻሇ ክፌያ ወዯሚከፌለት ተቋማት
የመሄዴ ሁኔታ ይታያሌ፡፡ የመሌካም አስተዲዯርና የስራ ቦታ ምቹ አሇመሆንን እንዯምክንያት በማንሳት
የሚሇቁም አለ፡፡
ሇሠራተኛ የኑሮ ሁኔታ መሻሻሌ ሇጤንነትና ሇዯህንነቱ የሚዯረግ ዴጋፌ በተመሇከተ እንዯዴርጅት
የተሰራ ስራ ብዙ የሇም፡፡ በተሇይም በሀገራችን ካሇው የኑሮ ውዴነት አንጻር መንግስት በሸማቾች
ማህበር አማካይነት የተሇያዩ መሰረታዊ መገሌገያዎችን ሲያቀርብ በኢባትልአዴ ውስጥ ግን አይታይም፡፡
የመኖሪያ ቤት እጥረትን ሇመቅረፌ እንዯዴርጅትም ሆነ ከመንግስት አካሊት ጋር ሰራተኛው የቤት
ባሇቤት የሚሆንበት መንገዴ የተመቻቸ የሇም፡፡ በስራ ቦታም ቢሆን ሰራተኛው የሚጠቀምበት ካፌቴሪያ
ባሇመኖሩ ሰራተኛው በየጊዜው ቅሬታ አሇው፡፡ በተጨማሪም በሰራተኛው መሀከሌ ማህበራዊ
ግንኙነቶችን የሚያጠናክሩ ስራዎች መሰራት እንዲሇባቸው ጥናቱ አመሊክቷሌ፡፡
ነዚህን ችግሮች መፌታት የሚያስችሌ ስራ መስራት የአመራሩ ከፌተኛ የቤት ስራ በመሆኑ

በሚቀጥለት አመታት ተጠናክሮ ይሰራሌ፡፡ ይህንንም ችግር በተጠናና በተዯራጀ መሌክ ሇመፌታት
የአዱስአበባ ዩኒቨርሲቲ ያጠናውን የሰው ኃይሌ ስትራቴጂ እንዯግብዏት በመውሰዴ እርምጃዎች
የሚወሰደ ይሆናሌ፡፡
ሲጠቃሇሌ ከሠራዊቱ የመንግሥት ክንፌ እንቅስቃሴ አንፃር የሚከተለት ክፌተቶች ተሇይተዋሌ፡፡
 በየዯረጃው ያሇው የአመራር ቁርጠኝነት ማነስ፣ ሇመዯበኛ ኦፔሬሽን አገሌግልት ትኩረት

መስጠት፣ በተሇመዯው መንገዴ የመሄዴ ፌሊጎት ማሳየት፣ አስፇሊጊውን ዴጋፌና ክትትሌ
አሇማዴረግ የሇውጥና መሌካም አስተዲዯር ስራዎችን እንዯተጨማሪ ሥራ አዴርጎ የማየት
ዝንባላዎች፣ በውስጥና በውጭ የሚቀርቡ የመሌካም አስተዲዯር ችግሮችን በፌጥነት
አሇመፌታት፣ ግብረ-መሌስ በተዯራጀ መሌኩ በጽሐፌ አሇመስጠት፣
ኢባትልአዴ
Page 47 of 163
 በፇፃሚዎች ዘንዴም ከጊዜ ወዯ ጊዜ እየተሻሻሇ የመጣ ቢሆንም የልጂስቲክ ሰራዊት

አዯረጃጀትን ተጨማሪ/የተሇየ ሥራ አዴርጎ የመመሌከት፣ ስብሰባ በዝቷሌ የማሇት፣
ሇቁጥጥር የተፇጠረ መዴረክ አዴርገው የማየት፣
 በኪራይ ሰብሳቢነትና በዋናዋና የመሌካም አስተዲዯር ችግሮች ዙሪያ ጠንከር ያሇትግሌ

ያሇማዴረግ ክፌተቶች ነበሩ፡፡
3. የፊይናንስ አቋም
የአንዴ ዴርጅት ዋናዎቹ የሂሳብ ሰነድች የትርፌና ኪሳራ (Profit and Loss Statement)
እና የሀብት ሚዛን (Balance Sheet) መግሇጫ ናቸው፡፡ ዴርጅቱ በአንዴ በጀት አመት
ውስጥ ያገኘውን ትርፌ ወይም ኪሳራ የሚነግረን የትርፌና ኪሳራ መግሇጫ ሲሆን የሀብት
ሚዛን መግሇጫ ባንፃሩ የዴርጅቱን አጠቃሊይ ሀብት በዴርጀቱ ባሇቤቶች ካፑታሌና በውጭ
በተገኘ ካፑታሌ በመከፊፇሌ ያሳያሌ፡፡
በነዚህና በመሳሰለት ምክንያቶች የተነሳ ሂሳብ ሰነድች ጠቃሚነታቸው የጎሊ ቢሆንም

ሇማኔጅመንት ውሳኔ አስፇሊጊ የሆኑ ጥያቄዎች ቀጥተኛ መሌስ በመስጠት በኢትዮጽያ
የባህር ትራንስፕርትና ልጀስቲክስ አገሌግልት ዴርጅት የ2008 ዓ.ም የአስር ወራት የስራ
አፇፃፀምና የዴርጅቱን አጠቃሊይ የፊይናንስ አቋም የሚጠቁሙ ሬሺዎች ትንተና
እንዯሚከተሇው ተዘጋ ጅቶ ቀርቧሌ፡፡
ሀ.ትርፊማነት -በኢንቨስትመንተና በጠቅሊሊ ሀብት ሊይ የተገኘ ትርፌ (ROI AND ROA)
ካፑታሌ ኢንቨስትመንት ሲባሌ የዴርጅቱ መዋዕሇ ንዋይ (Net Asset) ማሇት ሲሆን ይህም
ከጠቅሊሊው የዴርጀቱ ሀብት (Total Asset) ሊይ ጊዜያዊ እዲ (Current Liability)
በመቀነስ ተሰሌቶ የሚገኝ ውጤት ነው፡፡
ካፑታሌ ኢንቨስትመንት ከተገኘው የተጣራ ትርፌ ጋር በማ ዛመዴ የሚገኝ ስላት

የሚጠቁመን በእያንዲንደ ብር ኢንቨስትመንት ምን ያህሌ ትርፌ/ኪሳራ እንዯተገኘ/እንዯዯረሰ/
ነው፡፤ በዚህም መሰረት የኢትዮጲያ የባህር ትራንስፕርትና ልጂስቲክስ አገሌግልት ዴርጅት
በራሱ ካፑታሌ ሊይ የመጀመሪያ የዘጠኝ ወራት 20.64% ትርፌ አግኝቷሌ፡፡ ከአጠቃሊይ
የዴርጅቱ ሃብት ጋር ሲነፃፀር (Net Profit/Total Asset X100) 5.27% እንዯሆነ
ታውቋሌ፡፡
ሇ.ትርፊማነት-ከጠቅሊሊ ገቢ የተገኘ ትርፌ (Profit Margin)
ኢባትልአዴ
Page 48 of 163
ይህ ሬሽዎ ከዴርጅቱ ገቢ ምን ያህለ እጅ ትርፌ እንዯሆነ ሇማስገንዘብ ይረዲሌ፡፡ በዚህ ሬሽዎ የማምረቻ
ወጪን (Operational Cost) በመቀነስ እና ገቢን በመጨመር ማኔጅመንት የሚኖረውን ጥንካሬ
ያመሇክታሌ፡፡ በዚህም መሰረት የመጀመሪያ ዘጠኝ ወራት ከያንዲንደ 100ብር ገቢ 13.18% ወይም ብር
13.18 ያሌተጣራ ትርፌ (Gross Profit Margin) መገኘቱን ያመሇክታሌ፡፡
ሏ.የስራ ቅሌጥፌናን የሚጠቁም ሬሽዎ-የገቢና የመዎሇ ንዋይ ንጽጽር (Sales to Total Asset)
የዚህ ሬሽዎ ዋና ተግባር በስራ ሊይ ባሇው ሀብት በቂ ገንዘብ መገኘቱን መጠቆም ነው፡፡ በስራ ሊይ
በዋሇው መዋዕሇ ንዋይ ሊይ የተገኘው ትርፌ አነስተኛ የሚሆነው ወይም ኪሳራ የሚዯርሰው በተሇያዩ
ምክንያቶች ገቢን ማሳዯግ ባሇመቻለ ትርፌ ሲቀንስ እና የዴርጅቱን ንብረቶችን በሚገባ መጠቀም
ባሇመቻለ ነው፡፡ በተቃራኒውም ሬሽዎው የሚጨምረው የገቢ መጠን ሲጨምርና የዴርጅቱ ንብረቶችን
በአግባቡ መጠቀም ሲቻሌ ነው፡፡ በመሆኑም በስራ ቅሌጥፌና ረገዴ ዴርጅቱ በመጀመሪያ ዘጠኝ ወራት
0.78 በመሆኑ የዴርጅቱን ሃብት በተዯጋጋሚ የመጠቀም ሁኔታ መጠነኛ መሆኑን ማየት ይቻሊሌ፡፡
ሆኖም የተሻሇ ግንዛቤ ሉገኝ ይችሌ የነበረው በተመሳሳይ ጊዜ የተሰሩ የላልች ተመሳሳይ ዴርጅቶች
ሬሽዎች ጋር ቢነፃፀር ነበረ፡፡
መ.የዴርጅቱን ዕዲ የመክፇሌ አቅም የሚመረምሩ ሬሽዎች-ሉኪዌዱቲ (Liquidity Ratio)
ይህ ሬሽዎ የአጭር ጊዜ ዕዲዎችን (Current liability) ቋሚ ካሌሆኑ የዴርጅቱ ንብረቶች (Current

Asset) ጋር በማዛመዴ የዴርጅቱን የአጭር ጊዜ ዕዲን የመክፇሌ አቅም የሚሇካ ነው፡፤ በዚህም መሰረት
ኢ.ባ.ት.ል.አ.ዴ የመጀመሪያ ዘጠኝ ወራት (Liquidity Ratio) 1.11 በመሆኑ ዴርጅቱ ያሇምንም ችግር
ዕዲ የመክፇሌ አቅም እነዲሇው ያመሇክታሌ፡፡
ሠ.የረጅም ጊዜ ዕዲ ሬሽዮ (Debt Ratio)
ይህን ሬሽዎ በመጠቀም ከጠቅሊሊው የዴርጅቱ ሃብት ምን ያህሌ እጅ ዕዲ እንዯሆነ ሇማወቅ ይቻሊሌ፡፡
በዚህ መሰረት የዴርጅቱ ዕዲ ከጠቅሊሊው ሃብት ጋር ሲነፃፀር 75% (Total Liabilities/Total Asset
x100) ነው፡፡ ይህ ማሇት ዴርጅታችን ተጨማሪ ኢንቨስትመንት ሇማካሄዴ ብዴር ቢጠይቅ አበዲሪ
ዴርጅቶች ፌቃዯኛ ሊይሆኑ ይችሊለ፡፡ በዴርጅቱ ውስጥ በሼር ሆሌዯርነትም ሇመሳተፌ ያሇውን ፌሊጎት
ይገዴባሌ፡፡
የዴርጅቱ የኢንቨስትመንት ገንዘብ ሁኔታ
ዴርጅቱ የተቋቋመበትን ዓሊማ በማሳካት አገራዊ ተሌዕኮውን ሇመወጣት እንዱያስችሇው ከፌተኛ አገራዊ
ፊይዲ ያሊቸውን የኢንቨስትመንት ሥራዎች ያከናወነና በማከናወን ሊይ ያሇ መሆኑ ይታወቃሌ፡፡
ኢባትልአዴ
Page 49 of 163
ዴርጅቱ እስካሁን ባሇው አፇጻጸም በየዓመቱ ትርፊማ ሆኖ በመጓዝ ሊይ ያሇ መሆኑ የሚታወቅ ቢሆንም
ከታክስ በኋሊ ያሇውን ትርፌ ሙለ በሙለ ሇመንግስት ፇሰስ እንዱያዯርግ የሚጠበቅ በመሆኑ
ሇኢንቨስትመንት ሥራ የሚውሌ ገንዘብ በእጁ አይኖረውም፡፡
ሇኢንቨስትመንት ሥራ የሚያስፇሌግ ገንዘብ የሚገኘው ከብዴር፣ ከኢንደስትሪ ሌማት ፇንዴ ወይም

እንዯ ኘሮጀክቱ ጠቀሜታና አስፇሊጊነት እየታየ ከመንግስት ከሚሰጥ የካፑታሌ ዴጎማ ነው፡፡ በመሆኑም
የኢንቨትስመንት ዕቅዴ ተዘጋጅቶ በጀቱ እንዱፀዴቅ ሲቀርብ የፊይናንስ ምንጩም ቀርቦ መፅዯቅ
ይኖርበታሌ፡፡
ዴርጅቱ የተሇያዩ የኢንቨስትመንት ኘሮጀክቶችን በየጊዜው ቀርፆ ወዯ ሥራ ሲገባ የኘሮጀክቶቹ በጀት

በዝርዝር ተዘጋጅቶ በሥራ አመራር ቦርዴ እየፀዯቀ ተግባራዊ ሲያዯርግ የቆየ ሲሆን የኘሮጀክቶቹ
የፊይናንስ ምንጭ ተዯርጎ ሲወሰዴ የነበረውም ሇመንግስት ፇሰስ የሚዯረግ የትርፌ ዴርሻ ነበር፡፡ ይህንኑ
የትርፌ ዴርሻ በቀጣይነት መጠቀም እንዱቻሌ ሇገንዘብና ኢኮኖሚ ትብብር ሚኒስቴር ጥያቄ ቀርቧሌ፡፡
በገንዘብና ኢኮኖሚ ትብብር ሚ/ር የሚፇቀዯው የፊይናንስ ምንጭ መጠን በሂዯት ሊይ ያለትን
የኢንቨስትመንት ሥራዎች ሇማጠናቀቅ ብቻ የሚረዲ በመሆኑ በቀጣይ የሚኖሩ አዲዱስ የኢንቨስትመንት
ዕቅድች የፀዯቀ በጀትና በግሌፅ የታወቀ የፊይናንስ ምንጭ ሉኖራቸው ይገባሌ፡፡
4. የኢንፍርሜሽን ኮሚኒኬሽን ቴክኖልጂ
የኢንፍርሜሽንና ኮሚኒኬሽን ቴክኖልጂ ሇዴርጅቱ ዘመናዊ የመረጃና የግንኙነት ቴክኖልጂ ሲስተም

ማዯራጀት፣ መረጃን ሇመሇዋወጥ እና ሇመጋራት የሚያስችሌ የኮምፑውተር ኔትወርክ መዘርጋት እና
ላልች የተሇያዩ የክትትሌ እና ዴጋፌ ስራዎችን የሚያጠቃሌሌ ነው፡፡ የአይ.ሲ.ቲ. ሲስተም ጥሬ መረጃን
በተዯራጀ የመረጃ ቋት ሇመመዝገብ፣ ሇመያዝ፣ ሇመተንተን እና ትርጉም በሚሰጥ የተጠቃሇሇ አጭር
መረጃ ሇማቅረብ፣ዴርጅቱ ሇዯንበኞች የሚሰጠውን አገሌግልት ሇማቀሊጠፌና ውጤታማ ሇማዴረግ እና
ከመረጃ በመነሳት ዴርጅቶች የተሇያዩ ጠቃሚ ውሳኔዎችን ሇማሳሇፌና ዴርጅቱን ሇማሳዯግ ይችሊለ፡፡
በአሁኑ ጊዜ ዴርጅቱ የሚጠቀምበት የICT ሲስተም የቀዴሞ ነባር ዴርጅቶች የነበሯቸው እና በሽግግር
ወቅት በውስጥ አቅም የተሰሩ ሲስተሞች ሲሆን ከእነዚህም በዋናነት የSealiner (ሲሊይነር) ሶፌትዌር፣
የSES (ኤስኢኤስ) ሶፌትዌር፣ የCTTS (ሲቲቲኤስ) እና የDPOIS (ዱፕአይኤስ) ሶፌትዌር
በተጨማሪም የዩኒሞዲሌ ኢንቮይስ ማዘጋጃና የdemurrage መከታተያ፣ የመሳሰለት ናቸው፡፡ በውስጥ
አቅም የተሰሩ ሶፌትዌሮች በአብዛኛው ሇብቻቸው የሚሰሩና በጊዜያዊ መፌትሔነት የቀረቡ ናቸው፡፡
ከእነዚህ መሀከሌ የአራት ሶፌትዌሮችን (ሲሊይነር፤ ኤስ.ኢ.ኤስ፤ ፌሬት ፍርዋርዱንግ ሲስተሞች
ኢባትልአዴ
Page 50 of 163
[ማስተር ማኒፋስት፤ ሲቲቲኤስ፤ የዩኒሞዲሌ ኦፔሬሽን፤ Truck Assignment] እና ዱ.ፑ.ኦ.አይ.ኤስ)

ትስስር የማሻሻሌ ስራ እየተሰራ ነው፡፡
የሲሊይነርና የኤስኢኤስ ሶፌትዌሮች off-the-shelf ሲሆኑ የሺፑንግ ዘርፌ ስራዎችን በአይቲ የተዯገፈ
ሇማዴረግ የሚያግዙና አብዛኛው የሶፌትዌሮቹ ክፌልች በስራ ሊይ የዋለ ናቸው፡፡ሆኖም ከሲሊይነር
የተወሰኑ ክፌልችና ከ ኤስ.ኢ.ኤስ የፊይናንስ ሞጁሌ ትግበራ ሇማስጀመር በስራ ሊይ ነው፡፡
በላልች ዘርፍች ማሇትም በጭነት አስተሊሊፉነት፣ በወዯብና ተርሚናሌ እና በኮርፕሬት አገሌግልት
በውስጥ አቅም ከተሰሩ አነስተኛ ሲስተሞች ውጪ ስራዎች በማንዋሌ አሰራር የሚሰራ ነው፡፡እንዱሁም
በጅቡቲ ቅ/ጽ/ቤት እና በዯረቅ ወዯቦችም ያሇው ሁኔታ በውስጥ አቅም የተሰሩ ወይም አነስተኛ የሆኑ
ሲስተሞችን ከመጠቀም ያሇፇ አይዯሇም፡፡ ከረጅም ጊዜ አኳያ ዴርጅቱ የአይ.ሲ.ቲ. ፌሊጉቱን ማስጠናትና
በጥናት ሊይ የተመሰረተ የተቀናጀ ወይም በቀሊለ የሚተሳሰሩ ሲስተሞች የሚተገበርበት አቅጣጫ
መቀመጥ ይኖርበታሌ፡፡
ከአይ.ሲ.ቲ መሰረተ ሌማትና ተዯራሽነት አኳያ በዋና መስሪያ ቤትና በቀዴሞ ማሪታይም ህንፃ
በአንፃራዊነት የተሻሇ የመሰረተ ሌማት ቢኖርም ቴክኖልጂው በከፌተኛ ሁኔታ የሚቀያየር በመሆኑ
መሻሻልችን የሚፇሌግ ይሆናሌ፡፡ በዯረቅ ወዯቦች አካባቢም የ ICT መሠረት ሌማት ዯረጃውን የጠበቀ
አይዯሇም፡፡
ከቴክኖልጂ አጠቃቀም ብቃትና ክህልት አኳያ የዴርጅቱ ሰራተኞች ተከታታይ ስሌጠና በሲስተም
አጠቃቀም ዙሪያ የሚያስፇሌጋቸው ሲሆን ይህን ሇሟሟሊት ጥረት እየተዯረገ ነው፡፡ በአጠቃሊይ
የዴርጅቱ ሰራተኞች በአይቲ ሲስተም ዙሪያ ያሇው ግንዛቤ በቂ የሚባሌ ቢሆንም በቀጣይነት በተሇዩ
የአጠቃቀም ክፌተቶች ሊይ መስራት ይጠበቃሌ፡፡
አዲዱስ ቴክኖልጂዎችን ተቀብል ስራ ሊይ የማዋሌ ሁኔታ ስንመሇከት አንዲንድች በሲስተም መጠቀም

የሚፇሌገው ስነስርዓት አሇመከተሌ ወይም ሲስተም ስራ የሚያበዛ አዴርጎ በመመሌከት ሊሇመጠቀም
የመፇሇግ አዝማሚያ ቢኖርም ይህ በጊዜ ሂዯት የሚቀረፌ ይሆናሌ፡፡ በሲስተም እንዱሰራ ክትትሌ
የማዴረግና ስራው በሲስተሙ አማካኝነት መከናወኑን ከማረጋገጥ መሻሻሌ የሚገባውን ግብዏት
በመስጠት እንዱሻሻሌ ከማዴረግ ይሌቅ ወዯ ማንዋሌ አሰራር የመጎተት ሁኔታ ይስተዋሊሌ፡፡
5. ቁሳዊ ሃብት አመራርና አጠቃቀም

ኢባትልአዴ አስራ አንዴ መርከቦች (9 ሁሇገብ የኮንተይነርና ብትን ዕቃ ጫኝ መርከቦችን 2 የነዲጅ ጫኝ
መርከቦች)፣430 ከባዴ ተሽከርካሪ፣ 114 ቀሊሌና መካከሇኛ የሰርቪስ ተሽከርካሪዎች፣ በአዱስ አበባ ሁሇት
ኢባትልአዴ
Page 51 of 163
ነባር ህንፆዎች፣አንዴ G+19 የሆነ ግንባታው በመጠናቀቅ ሊይ ያሇ ህንፃ፣ እንዱሁም ዯረቅ ወዯብና
ተርሚናሌ በሞጆ፣ቃሉቲ፣ገሊን፣ ሰመራ፣ ኮምቦሌቻ፣ ዴሬዲዋና መቐላ፣ በሞያላ ቢሮና መጋዘን፣በአዲማ
መሇስተኛ ቢሮ እና በቃሉቲ የሚገኝ የጋራዥና ተያያዥ አገሌግልት ቢሮዎች ሊይ አለት፡፡ በተጨማሪም
በጂቡቲ እና በሮተርዲም የራሱ ህንጻዎች አለት፡፡ በቢሾፌቱ ሇማሪታይም ማሰሌጠኛ ኢንስትቲዩት አንዴ
ነባር ህንፃና አዱስ G+4 የሆነ ግንባታው በመጠናቀቅ ሊይ ያሇ ህንፃ አሇው፡፡ በተጨማሪም በወዯብና
ተርሚናልች የተሇያዩ የወዯብ መሳሪያዎችና ኮንቴይነሮች አለት፡፡
6. አገሌግልት አሰጣጥ
 በባህር ትራንስፕርት፡ ዴርጅቱ በባህር ትራንስፕርት ዘርፌ የተሇያዪ ጥቅሌ ዕቃዎች፤ብረትና
ኮንቴይነራይዝዴ ጭነት እንዱሁም ተሸከርካሪ የሚያጓግዝ ሲሆን ይህንንም በራሱ መርከቦችና
በኪራይ መርከቦች ነው፡፡ የዴርጅታችን መርከቦች የማንሳት አቅም ከኪራይ መርከቦች አንጻር
ሲታይ ዝቅተኛ ሲሆን ያሇፈት ሶስት አመታት አፇጻጸም በክፌሌ አንዴ ውስጥ በዝርዝር
ተገሌዿሌ፡፡
 በጭነት አስተሊሊፉነት በዋነኝነት የመሌቲሞዲሌ፤ የዩኒሞዲሌ ጭነት ማስተሇሊፌ ሲሆን በጂቡቲ
ወዯብ ዯግሞ መርከብ ሊይ መጫንና ከመርከብ ማራገፌ እንዱሁም የሾር ሀንዱሉንግ እና
የመርከብ ውክሌና አገሌግልት ይሰጣሌ፡፡ ዝርዝር አፇጻጸሙ በክፌሌ አንዴ ውስጥ ተገሌዿሌ፡፡
 በወዯብና ተርሚናሌ በመሌቲሞዲሌ የትራንስፕርት ስርዏት ተጓጉዘው ወዯሀገር ውስጥ የገቡትን
በኮንቴይነር ታሽገው ሇሚመጡ ጭነቶችና ሇተሸከርካሪ አገሌግልት ይሰጣሌ፡፡
የአገሌግልት መገሇጫዎች
የአገሌግልት ቅሌጥፌና መገሇጫዎችን በተመሇከተ ጥራት፤ጊዜ/ፌጥነት፤ወጪ፤ተዯራሽነት፤ የአገሌግልት
ሽፊን፤ሴፌቲና ሴኩሪቲ፤የመረጃ አሰጣጥ፤የመስተንግድ ሁኔታ፤የዯንበኛ ፌሊጎት ማርካት በሚለት
ሇማየት የተሞከረ ሲሆን ቀጥል ባሇው ሰንጠረዥ የ2008 የአስር ወራት አፇጻጸም ተቀምጧሌ፡፡
በተጨማሪም ከነዚህ ሁለ አገሌግልቶች በኋሊ የተገሌጋይ እርካታ ሇማየት በተሞከረው መሰረት በአሁኑ
ጊዜ 71 በመቶ ዯንበኞቻችን የረኩ መሆናቸውን የአዱስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ያጠናው ጥናት ያሳያሌ፡፡
ይሁን እንጂ ዴርጅታችን በሚሰጣቸው አገሌግልቶች ሊይ በስታንዲርደ በተቀመጠው መሰረት
ባሇመሰጠቱ የመሌካም አስተዲዯር ችግሮች ይታያለ፡፡ በተሇያዩ ጊዜያት በሚዯረገው ውይይትም
የመሌካም አስተዲዯር ችግሮች ሲነሱ ነበር፡፡ ሇአብነትም እቃን ከመጫኛ ወዯብም ሆነ ከጂቡቲ በቶል
አሇማንሳት፣ የሮሮ ጭነት ወዯሀገር ውስጥ ሲጓጓዝ የዕቃዎች መሰረቅ፣ በጂቡቲ የማራገፌ አገሌግልት
ቀሌጣፊ አሇመሆንና የጥራት መጉዯሌ፣ በወዯብና ተርሚናሌ ኮንተይነሮች አሇቦታቸው ማራገፌ (ሞጆ
የነበረውን ቃሉቲ ማራገፌ)፣ የጭነት ተሽከርካሪ ባሇቤቶች ክፌያ በወቅቱ አሇማግኘት መሻሻሌ ካሇባቸው
ጉዲዮች ናቸው፡፡
ኢባትልአዴ
Page 52 of 163
ተ.ቁ የቅሌጥፌና መሇኪያ መሇኪያ ዕቅዴ ክንዉን አፇፃፀም(%)

1 የመሌቲሞዲሌ ኮንቴነር ጅቡቲ ቀናት 5 10. 50
ቆይታ
2 የሮሮ(ተሸከርካሪ) ጅቡቲ መዯብ " 8 12 50
ቆይታ
3 የመርከቦቻችን ጅቡቲ ወዯብ " 7 12 58
ቆይታ(ሇማራገፌ)
4 የመርከቦቻችን የስራ ዝግጁነት % 96 92.2 96
5 የዩኒ-ሞዲሌ ዕቃዎች ወዯብ ሊይ ቀናት 29 50 28
ቆይታ
6 በዴርጅቱ መርከቦች ሇማንሳት " 7 11.33 61
የወሰዯው ጊዜ
7 በኪራይ መርከቦች ዕቃ ሇጭነት " 7 6.6 100
ዝግጁ በሆነ በአማካይ በ 7 ቀናት
ውስጥ ማንሳት፣
8 የመርከቦቻችን የወጪና የገቢ ጉዞ % 70 75 100
የቦታ አጠቃቀም
9 የዴርጅቱ መርከቦች የዯርሶ መሌስ % 95 80.9 84
ጉዞ (round voyage)
10 ወዯብና ተርሚናሌ የገቡ ቀናት 30 55.3 16
ኮንቴነሮች የዯረቅ ወዯብ ቆይታ
11 የወዯብና ተርሚናሌ የመሣሪያዎች % 95 86 90
የሥራ ዝግጁነት
12 የዴርጅቱ ተሽከርካሪ አቅም % 95 78 82
አጠቃቀም
13 ተሽከርካሪዎች ከአዱስ አበባ ጅቡቲ ምሌሌስ 4.5 3.93 87
ምሌሌስ በወር
14 የሚያዝያ ወር የተሽከርካሪ % 90 72 80
አቅርቦት
15 ወጪ ዕቃ በወዯብና ተርሚናሌ TEU 1375 92 6.7
ስታፉንግ (Stuffing) % 15 1 6.7
16 አማካይ በዯረቅ ወዯብ ሙለ ዯቂቃ 10 11.6 86
ኮንቴነር መረከብ
17 አማካይ በዯረቅ ወዯብ ሙለ ዯቂቃ 30 29.7 101
ኮንቴነር ማስረከብ
18 አማካይ ባድ ኮንቴነር ዯቂቃ 8 7.2 111
አገሌግልት/8ዯቂቃ
19 የተሽከርካሪ/ሮሮ/ መረከብ ዯቂቃ 10 9.76 102
20 የተሽከርካሪ/ሮሮ/ ማስረከብ ዯቂቃ 34 31.2 109
ኢባትልአዴ
Page 53 of 163
ዘርፌ ብዙ ጉዲዮችን በተመሇከተ ኢባትልአዴ የተሇያዩ ስራዎችን የሚሰራ ሲሆን በተሇይም ሇተፇጥሮ
አዯጋ ተጋሊጭ ያሌሆነ ኢኮኖሚ (Climate Resilient Economy) ከመገንባት አንጻር የዴርጅቱ
መርከቦች ወዯ ከባቢ አየር የሚሇቁትን የካርቦን መጠን በመቆጣጠር ይሰራለ፡፡ ይሁን እንጂ በወዯብና
ተርሚናሌ ያለ መሳሪያዎቻችን ከመቆጣጠር አንጻር ከመረጃ አያያዝ ጀምሮ ክፌተቶች አለ፡፡ በዴርጅቱ
የጾታ እኩሌነትን ከመተግበር አንጻር ስራዎች የተሰሩ ቢሆንም እንዯመርህ ሴቶችን ሇአመራር ከማብቃት
አኳያ ብዙ መሰራት አሇበት፡፡ ዴርጅቱ በልጂስቲክስ ሴክተር ከመስራቱ አንጻር መሊው ሰራተኛ
በተሇይም ባህረኛው፣ የከባዴ መኪና አሽከርካሪዎች እንዱሁም በወዯብና ተርሚናሌ የሚሰሩ ሰራተኞች
ሇኤችአይቪ/ኤይዴስ የተጋሇጡ ናቸው፡፡ ይህንን ሇመከሊከሌ የተሇያዩ የግንዛቤ ማስጨበጫ ስራዎች
የሚሰሩ ቢሆንም ከዘርፈ ተጋሊጭነት አንጻር በቂ አይዯሇም፡፡ በተሇይም በቫይረሱ የተጎደ ወገኖችንና
በዚሁ ምክንያት ወሊጆቻቸውን ያጡ የዴርጀቱ ማህበረሰብ ከመርዲት አንጻር በቂ ስራ አሌተሰራም፡፡
አካሌ ጉዲተኞችን በተመሇከተ ከዴርጅቱ የህንጻ አሰራርና ተጓዲኝ አገሌግልቶች ጀምሮ ሇአካሌ ጉዲተኞች
የተመቸ አይዯሇም፡፡ ማህበራዊ ኃሊፉነትን ከመወጣት አንጻር የዴርጅቱ ወዯብና ተርሚናልች
በሚገኙባቸው አካባቢዎች የተሰራ ስራ የሇም፡፡ በመሆኑም ወዯፉት ሉሻሻሌ ይገባሌ፡፡
በአጠቃሊይ በዚህ ዯረጃ በውስጣዊ ትንተናው የተሇዩ የዴርጅቱ ዴክመቶችና ጥንካሬዎች እንዯሚከተሇው
ተጠቃሇው ቀርቧሌ፡፡
ኢባትልአዴ
Page 54 of 163
ሠንጠረዥ - 4፣ የውስጣዊ ሁኔታ ትንተና ማጠቃሇያ
በዴርጅቱ የወዯፉት
አፇፃፀም ሊይ ካሇው
ጥንካሬ ዴክመት ተጽዕኖ አንፃር አመዣኝ
የሆነው በንጽጽር
ተጠቃል ሲታይ
1. አዯረጃጀት፤  የአዯረጃጀትና የአሰራር ሇውጥ መኖርና  ዴርጅቱ በዓሇምአቀፌ ዯረጃ ተወዲዲሪ ዘመኑ ከዯረሰበት
አሰራርና የስራ ባህሌ በሇውጥ አስፇሊጊነት ሊይ እምነት መሆን የሚያስችሇው የጎሇበተ አዯረጃጀት፣የአሰራር
መያዙ የአዯረጃጀት፣ የአሰራር ስርዓትና ባህሌ ስርዓትና የስራ ባህሌ
 ዴርጅቱ በዓሇም አቀፌ ዯረጃ ተወዲዲሪ ያሌዲበረ መሆኑ አንፃር ሲታይ ዴርጅቱ
እንዱሆን የሚያግዘው አዯረጃጀትና ብዙ ስሇሚቀረው ዴክመቱ
አሠራር ስርዓት ሇመፌጠር ጥረት  የኢባትልአዴ ከላልች የሚሇይበት፣ ያመዝናሌ፡፡
እየተዯረገ መሆኑ፣ የሚገሇፅበትና ተወዲዲሪ የሚያዯርገው
 የውጤት ተኮር አሰራር ስርዓት አንዴ ወጥ የሆነ ዴርጅታዊ ባህሌ
በዴርጅቱ ተግባራዊ መሆኑ፣ (Organizational Culture) የሚፇሇገው
 የሇውጥ ስራዎችን ሇማካሄዴ መሌካም ዯረጃ ሊይ አሇመዴረሱ፣
ጅምሮች መኖራቸው  የዴርጅቱን መርሆዎችና ዕሴቶች ወጥነት
 አዯረጃጀቱ ሊይ ክፌተት መኖሩ ባሇው ሁኔታ ከመተግበር አንጻር የተሟሊ
ተረጋግጦ የማስተካከያ እርምጃዎች አሇመሆን
መወሰዲቸው፣  በስራ ክፌልች መካከሌ ተናቦና ተቀናጅቶ
 የኪራይ ሰብሳቢነት ምንጮችን አሇመስራት
ከመሇየት አንጻር ስራዎች  ሠራተኞችን ሇበሇጠ ውጤት የሚያነሳሳና
መሰራታቸውና በተወሰነ ዯረጃ የሚያተጋ አሠራር አሇመኖሩ (ዕውቅና
ሇመቅረፌ መሞከሩ መስጠት፣ መሸሇም)
 የስራ አፇፃፀምን በዘርፌና እስከ ግሇሰብ
ዯረጃ በአግባቡ ሇመሇካት የሚያስችሌ
አሰራር በተሟሊ መሌኩ ተግባራዊ
አሇመሆኑ፣
 የኪራይ ሰብሳቢነት አመሇካከትና የስነ-
ምግባር ችግር በተሟሊ መሌኩ መቅረፌ
አሇመቻለ፣
2. አመራር  በአመራር ዯረጃ የአመሇካከትና የግብዓት  የዴርጅቱን መርሆዎችና ዕሴቶች ወጥነት ሇማንኛውም ዴርጅት
ችግሮችን ሇመቅረፌ ጥረት እየተዯረገ ባሇው ሁኔታ ከማስጠበቅና መሌካም የአመራሩ ሚና እጅግ
መሆኑ አስተዲዯርን ከማስፇን አንፃር ውስንነት ከፌተኛ ሲሆን ከዚህ
 አሳታፉ የውይይትና የግምገማ መኖሩ አንፃር ኢባትልአዴ
መዴረኮችን በማመቻቸት የአቅም  በጥቃቅን ዕሇታዊ ስራዎች ሊይ በመጠመዴ ካሇው ሰፉ ስራና ሃገራዊ
መገንቢያ ስሌት አዴርጎ መጠቀሙ ሇእስትራቴጂያዊ አመራር በቂ ትኩረት ተሌዕኮ ጋር የሚመጣጠን
Page 55 of 163
 ወሣኝ የሆኑ የግብዓት ችግሮችን አሇመስጠት አመራር ያስፇሌገዋሌ፡፡
በመሇየት በየዯረጃው ሇማሟሊት ጥረት  የሇውጥ ስራዎችን በትኩረትና በቁርጠኝነት ነገር ግን የተጠቀሱ
ማዴረጉ፣ አሇመምራት፣ ዴክመቶች በዴርጅቱ
 ሇስራ መሪዎችና ሇሠራተኛው ከዴርጅቱ  ፇጣን ውሣኔ መስጠት ሊይ መዘግየት አፇፃፀም ሊይ ቀሊሌ
ተሌዕኮ ጋር ቀጥታ ግንኙነት ባሊቸው መኖሩ እንዱሁም መረጃን በጥራት የማይባሌ ተጽዕኖ
ጉዲዮች ሊይ የአመሇካከትና የግንዛቤ ዯረጃ የመያዝና ማዯራጀት ክፌተት ስሇሚኖራቸው ዴክመቱ
ሇማሳዯግ ስሌጠና እንዱሰጥ ማዴረጉ  ሇገጽታ ግንባታ የተሰጠው ትኩረት ያመዝናሌ፡፡
 ስራን ቆጥሮ ሰጥቶ በመከታተሌና ቀጣይነት የላሇው መሆኑን
መዯገፌ መጀመሩ፣
3. የሰው ኃይሌ  የዴርጅቱን የሰው ኃይሌ ሇማሟሊት፣  በቂ ሌምዴና እውቀት ያሇው ሙያተኛ
አቅሙን ሇማጎሌበትና ሇመዯገፌ ጥረት ዕጥረትና የክህልትና የአመሇካከት ችግር  የሰው ኃይሌ ሇዴርጅት
በመዯረግ ሊይ መሆኑ መኖር፣ ህሌውና ወሳኝ
 የስራ ጫና ባሇባቸው የስራ ክፌልች  ከባህረኞችና ላልች ሠራተኞች ሇሚቀርቡ በመሆኑ በቁጥር፣
ተጨማሪ የሰው ኃይሌ መመዯብ አስተዲዯራዊ ጥያቄዎች ፇጣን ምሊሽ በእውቀትና ክህልት፣
የሚያስችሌ የተሻሻሇ መዋቅር አጥንቶ መስጠት ሊይ ውስንነት መኖር፣ በአመሇካከት
ተግባራዊ ማዴረጉና ቅጥር በመከናወን  በዕቅዴ ሊይ የተመሠረተ ሠራተኛን በአስተዲዯርና ሇስራ
ሊይ መሆኑ፣ የማብቃትና መተካካት አሰራር ዝቅተኛ ምቹ ሁኔታ ከመፌጠር
 የባሕረኛውን እጥረት ሇማቃሇሌ ቀጣይ መሆን፣ አንፃር አሁን ያሇበት
የሆነ አዱስ ተመራቂዎች ምሌመሊና  በባህር ትራንስፕርትና በልጂስቲክስ ዘርፌ ዯረጃ ሲታይ ዝቅተኛ
ስሌጠና መስጠት መጀመሩ እና ዴርጅቱ ካሇው የረዥም ጌዜ ቆይታ አንፃር ስሇሆነ ዴክመቱ
የዯመወዝና ጥቅማጥቅም ማስተካከያ በዘርፈ ባሇሙያዎችን ማፌራት ያመዝናሌ፡፡
በመዯረጉ የባህረኞች ፌሌሰት መቀነሱን የሚችሌዯረጃውን የጠበቀ የማሰሌጠኛ ተቋም
 የ1ሇ5 አዯረጃጀት በመገንባት የሠራተኛ አሇመሆኑ፣
እውቀትና ክህልት፣ ተነሳሽነት፣
እንዱሁም በቡዴን የመስራት ባህሌ
እየዲበረ መምጣቱ
4. ኢንፍርሜሽን አገሌግልት አሰጣጥና አሰራርን በኢንፍርሜሽን የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ ዴጋፌና አጠቃቀም  ከዴርጅቱ የስራ ባህሪ
ቴክኖልጂ ቴክኖልጂ ሇማስዯገፌ ጥረት እየተዯረገ መሆኑ በዝቅተኛ ዯረጃ ሊይ መገኘት አንፃር ሲታይ
የኢንፍርሜሽን
 የቢሮ ስራዎችን ሇመዯገፌ የሚያስችሌ  ዯረጃውን የጠበቀ የአይሲቲ መሠረተ-ሌማት ቴክኖልጂ ዴጋፌ
የIT ኔትዎርክ ዝርጋታ መኖሩና አሇመኖርና ስራው በበቂ ሁኔታ በአይቲ ወሳኝ በመሆኑና
ሇአገሌግልት አሰጣጥ የሚረደ ቴክኖልጂ የተዯገፇ አሇመሆን፣ ዴርጅቱ አሁን ያሇው
የተሇያዩ ሶፌትዌሮች ስራ ሊይ  ዘርፍችና ቅርንጫፍች በኢንፍርሜሽን የአጠቃቀም ዯረጃ
Page 56 of 163
መዋሊቸው፣ ቴከኖልጂ የተገናኙ አሇመሆን ውስን ስሇሆነ
 በዴርጅቱ መርከቦች ሊይ ዘመናዊ የሆነ  የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ ክህልት የጎሇበተ ዴክመቱ ያመዝናሌ፡፡
ኮሙኒኬሽን አገሌግልት መዘርጋቱ፤ አሇመሆን
 የIT ጠቀሜታን በተመሇከተ በሁለም  የመረጃ አያያዝ ስርዓት ዯካማ መሆንና
ዯረጃ በቂ ግንዛቤ መኖሩና ትኩረት የቴክኖልጂ አጠቃቀም ውስንነት፣
የተሰጠው መሆኑ  ያለት የተሇያዩ ሲስተሞች ተቀናጅተው
የተሻሇ ውጤት እንዱያስገኙ አሇመዯረጉ ፣
 አዲዱስ ቴክኖልጂ ተቀብል በቶል ስራ ሊይ
ሇማዋሌ አሇመቻሌ
5. የአገሌግልት  የመሌቲ-ሞዲሌ የአገሌግልት አሰጣጥ  የመሌቲሞዲሌ ሽፊን በአይነትና በብዛት
አሰጣጥ ከጊዜ ወዯ ጊዜ እየተሻሻሇ መሄዴ ከሚጠበቀው አንጻር የሚቀር መሆኑ  አጠቃሊይ በሁለም
 የመሌቲ ሞዲሌ ስርዓት አፇፃፀም ከጊዜ  የተወሰኑ አገሌግልት አሰጣጦች ስታንዲርዴ ዘርፍች ያሇው
ወዯ ጊዜ መሻሻሌና ባሇሀብቶች ያሌወጣሊቸውና በቴክኖልጂ የተዯገፈ የአገሌግልት
ዕቃዎቻቸውን በሀገር ውስጥ አሇመሆናቸው፣ አሰጣጥ ጥራትና
በመረከባቸው ገንዘብና ጊዜያቸውን  ሂሳብ በቶል አሇማሳወቅ፣ ክፌያ ቶል ቅሌጥፌና በተወዲዲሪ
በአግባቡ መጠቀም የሚችለበት ዕዴሌ አሇመቀበሌና ዕቃ ቶል አሇመሌቀቅ፣ ዋጋ፣ ከዯንበኞችና
መፇጠሩ፣  የመሌቲሞዲሌ ጭነት የሚጭኑ ባሇዴርሻዎች ፌሊጎት
 የትራንዚት ጊዜን ከማሳጠር አንፃር ተሸከርካሪዎች ምሌሌስ ዝቅተኛ መሆን፣ አንፃር ሲታይ
ጂቡቲ ሊይ የነበረውን ኮንቴይነሮች  የዕቃዎች የጂቡቲ ወዯብ ቆይታ ችግር መካከሇኛ ዯረጃ ሊይ
ቆይታ በከፌተኛ ዯረጃ መቀነስ መቻለ፣ አሁንም በተሟሊ ሁኔታ አሇመቀረፈና የሚገኝ በመሆኑ
 በመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ሇአሊስፇሊጊ ወጪ መዲረጉ ጥንካሬው
እንቅስቃሴ የተሽከርካሪዎች ምሌሌስ  በኦፔሬሽን አከፊፇት ሊይ ዘርፍች ያመዝናሌ፡፡
መጨመር አሇመናበብና ዕቃ ጂቡቲ ሊይ መቆየት፣
 የከባዴ ተሽከርካሪ እጥረትን ሇማቃሇሌ  በመሌቲሞዲሌ የሚጫኑ ጭነቶች ሊይ
የ215 መኪና ግዥ ተፇጽሞ ስራ ሊይ የመዲረሻ ቦታ ስህተት፤የዕቃ ስርቆት፤
መዋሊቸው የመረጃ ጉዴሇት ሙለ በሙለ አሇመቀረፈ
 ዴርጅቱ በባህር ትራንስፕርት  መርከቦቻችን በአሁኑ ጊዜ ቁጥራቸው
አገሌግልት ከ50 ዓመታት በሊይ በመቀነሱ ዕቃ የማጓጓዝ አቅማችን ቀንሷሌ፡  ዴርጅቱ ዓሇምአቀፌ
በአዯረጃጀት፣ በአሰራርና በሰው ሃይሌ ፡ ስሇዚህ ከኢንደስትሪው አንፃር ሲታይ ገበያ ሊይ በውዴዴር
በተወሰነ ዯረጃም ቢሆን የካበተ የመርከብ አቅም፣ ብዛት፣ አይነትና የሚሰራ ከመሆኑ
ሌምዴ/እርሾ/ ያሇው መሆኑና በአዲዱስ ማኔጅመንት ዝቅተኛ ዯረጃ ሊይ መሆኑ አንፃር አሁን ያሇበት
መርከቦች መጨመሩ  አገሌግልቱ በውሱን የመርከብ ዓይነትና ዯረጃ ሲታይ በመጫን
 ሁሇገብ ዯረቅ ጭነት መርከቦች ዓሇም ብዛት፣ ዝቅተኛ የመጫን አቅም፣ ውስን አቅም፣ በመርከብ
Page 57 of 163
አቀፌ እስታንዲርዴ አሟሌተው የንግዴ መስመሮች መገዯቡ ዓይነት፣ ብዛት፣
መንቀሳቀስ መቻሊቸው፣  መርከቦች ከንግደ ዓይነትና ከወቅቱ ጋር በውስን የንግዴ
 የራሱን አቅም ከመጠቀም በተጨማሪ ተሰማሚ ሇማዴረግ አሇመቻሌ መስመሮች መገዯቡ፣
ላልች መርከቦችን በመከራየት ከታሊሊቅ  በጥቅሌ ዯረቅ እቃ አገሌግልት ብቻ በከፉሌ የመዯበኛ
ኩባንያዎች ጋር በአጋርነትና በትብብር ማተኮሩና በቻርተሪንግና ትራምፔ ሌምዴ የሺፑንግ አገሌግልት
መስራት መቻለ አሇማጎሌበቱ ሊይ የተወሰነ በመሆኑ
 መርከቦችን ቻርተር በማዴረግ ብትን  ዴርጅቱ በአሁኑ ጊዜ እየተገበረ ያሇው ዴክመቱ ያመዝናሌ፡፡
ዕቃ ማጓጓዝ መጀመሩ የኢንተርናሽናሌ ሴፌቲ ማኔጅመንት (ISM)
ስታንዲርዴ ዯረጃ የነዲጅ መርከቦችን
ሇመምራት ያሇው አቅም ዝቅተኛ መሆኑ፣
 መርከቦችን ዓሇምአቀፌ ዯረጃውን በጠበቀ
ሁኔታ ሇመምራት ያሇው አቅም አነስተኛ
መሆኑ፣
 የመርከብ ወጪን ሇመቆጣጠር የሚያስችሌ
የጎሇበተ አሰራር የላሇው መሆኑ፣
 በዴርጅቱ መርከቦች የሚሰጠው አገሌግልት
በተወሰነ ዯረጃ አትራፉ አሇመሆናቸው
 የኮንቴይነር ክትትሌና ዝውውር ዯካማ መሆን
 የአገር ውስጥ ዯረቅ ወዯቦች  የአገር ውስጥ ዯረቅ ወዯቦች የማስተናገዴ
የማስተናገዴ አቅም መጨመርና አቅምና አሰራር በሚፇሇገው ዯረጃ አሇመዴረስ  አበረታች ሇውጦች
የማስፊፊት ስራዎች የሚቀጥሌ መሆኑ  ካሇው ፌሊጎት አንፃር ያለት ወዯቦች ቢኖሩም ኢኮኖሚው
 የሞጆ ወዯብ መሠረተ ሌማት በመገሌገያዎችና ሌዩ ሌዩ ግብዓቶች የጎሇበቱ ከሚፇሌገው አንፃር
ግንባታና ወሳኝ የሆኑ መገሌገያ ባሇመሆናቸው የማስተናገዴ አቅም ውስን የወዯብ ሴፌቲና
መሳሪያዎች አቅርቦት መሻሻሌና መሆን፣ ሴኩሪቲ ጉዲይ
በቀጣይም የማስፊፊት ስራ የሚሰራ  የወዯብ ሴፌቲና ሴኩሪቲ ጉዲይ በአስተማማኝ ዝቅተኛ ዯረጃ ሊይ
መሆኑ ዯረጃ ሊይ አሇመገኘቱ መገኘቱና ወዯብን
 በመቀላ፤በኮምቦሌቻ እና በዱሬዲዋ  ወዯብን የመምራትና የማስተዲዯር ክህልት የመምራትና
ሇወዯብ አገሌግልት ማስፊፉያ የሚሆን በሚፇሇገው ዯረጃ አሇመዴረሱ የማስተዲዯር ክህልት
መሬት መያዙና ጊዜያዊ አገሌግልት  የተዯራጀ የማሽነሪና ተሽከርካሪ ጥገና በቂ ባሇመሆኑ
መጀመሩ ወርክሾኘ አሇመኖር፣ ዴክመቱ ያመዝናሌ፡፡
 ከባሇዴርሻ አካሊት ጋር ያሇው  የመሠረተ ሌማት ግንባታዎች በወቅቱ
ቅንጅታዊ አሠራር ጠንካራ መሆን፣ አሇመጠናቀቅ እና አዲዱስ ወዯቦች በበጀት
 የወዯብ አስተዲዯር ሌምዴን ሇማዲበር ምክንያት አሇመጀመር
Page 58 of 163
የተሇያዩ ስሌጠናዎችን መሰጠት
መጀመሩ
 ወጪ ንግደን ሇመዯገፌ የተሇያየ  በወጪ እቃ አገሌግልት ዴርጅቱ ያሇው  ወጪ ንግደን
ጥረት የሚዯረግ መሆኑ ዴርሻ ዝቅተኛ መሆን ሇመዯገፌ
 የዋጋ ቅናሽ፣ የደቤ አገሌግልት፣ የባድ  ሇወጪ ንግዴ ማዯራጃ ተዘጋጅቶ የነበረው የሚዯረገው ጥረት
ኮንቴይነር አቅርቦት፣አገሌግልት የገሊን ተርሚናሌ መፌረሱ እንዯተጠበቀ ሆኖ
ሇመስጠት የተሇያዩ ስራዎች በመሰራት የወጪ ንግዴን
ሊይ መሆናቸውና  ወጪ ጭነትን ሀገር ውስጥ ሇማሸግ በሚፇሇገው ዯረጃ
 ሌዩ ዴጋፌ ሇሚዯረግሊቸው ዘርፍች የተዯረገው ጥረት አናሳ መሆኑ የልጂስቲክስ
በተሇይ ሇማኑፊከቸሪንግ ኢንደስትሪው ወጪ እንዱቀንስ
የተወሰነ ዴጋፌ ማዴረግ መጀመሩ ከማዴረግ አኳያ
 በቃሉቲ ቅርንጫፌ ሇኤክስፕርት አፇፃፀሙ
ማዯራጃ የተወሰነ መሬት መዘጋጀቱ ዝቅተኛ ስሇሆነ
በዴክመት
የሚታይ ነው፡፡
6. ፊይናንስ አቅም  ዴርጅቱ በየጊዜው ሃብቱን እያጎሇበተ  የዴርጅቱ የፊይናንስ፣ የሃብት አጠቃቀምና
መምጣቱና ሇስራ ማስኬጃ የሚሆን አስተዲዯር (asset management) ዯካማ  አትራፉ ሆኖ
የፊይናንስ አቅም ያሇው መሆኑ መሆን እየተንቀሳቀሰ ቢሆንም
 ከውህዯት በፉትም ሆነ ከውህዯት  የኢንቨስትመንት ገንዘብ እጥረት መኖር፣ አቅሙን ሇማጎሌበትና
በኋሊ ሀገራዊ ኃሊፉነትን እየተወጣ  ብዴር መበዯር የሚያስችሌ በቂ ማስያዣ ሃገራዊ ተሌዕኮውን
አትራፉ ሆኖ መቀጠሌ መቻለ የላሇው መሆኑ ሇመወጣት
 የወጪ ቅነሳ ስትራቴጂ ወጥቶ እተሰራ በሚያዯርገው
አሇመሆኑ ፣ እንቅስቃሴ ከፌተኛ
 የዴርጅቱ ወጪ ከሚገኘው ገቢ ጋር የኢንቨስትመንት ገንዘብ
ሲነፃፀር ከፌተኛ መሆኑ የሚያስፇሌገው ሲሆን
 ተሰብሳቢና ተከፊይ ሂሳቦችን ሇይቶ በወቅቱ ኢንቨስትመንቱን በራስ
እርምጃ አሇመውሰዴ፣ ገቢ መሸፇን
 የሃብት አጠቃቀም ዯካማመሆኑ ስሇማይቻሌና ገንዘብ
 መርከቦች ከጂቡቲ ሲመሇሱ (Out bound/ ከላሊ ምንጭ በቀሊለ
return voyage) ባዶቸውን የሚሄደ ማግኘት ስሇማይቻሌ
መሆኑ እንዱሁም ዴርጅቱ
 ኮንቴይነሮች በአብዛኛው በዯንበኛ እና ያሇውን ውስን ሃብት
በየወዯቦች ሇረጂም ጊዜ መቀመጥና በብቃት ኢኮኖሚያዊ በሆነ
Page 59 of 163
መጠቀም አሇመቻሌ መንገዴ ሇመጣቀም
 በኦዱት የተመረመረ የዴርጅቱ የፊይናንስ እንዱሁም የሀብት
ሪፕርት በየዓመቱ በወቅቱ አሇመቅረቡ፣ አጠቃቀም ዯካማ
በመሆኑ ዴክመቱ
ያመዝናሌ፡፡
7. አጠቃሊይ  ዴርጅቱ የተሰጠውን ሃገራዊ ተሌዕኮ  ሏገራዊ ፕሉሲና ስትራቴጂ በአግባቡ
ሇመወጣት ያሇው ዝግጁነት እንዱሰርፅ ሇማዴረግ የሚቀሩ ስራዎች በዴርጅቱ የሃገራዊ
 ሃገራዊ ፕሉሲዎችን መሠረት ባዯረገ መኖራቸው ፕሉሲና እስትራቴጂ
መንገዴ አቅድ ሇመንቀሳቀስ እየተዯረገ ሇማስረጽ ያሇው ጅምር
ያሇው ጥረትና በመንግስት ፕሉሲዎች በጎ በመሆኑ ጥንካሬው
ስትራቴጂዎችና ኘሮግራሞች ሊይ ያመዝናሌ፡፡
ግንዛቤ ሇመፌጠር ጅምር መኖሩ
 የባሇ ብዙ ዘርፌ ጉዲዮችን ሇማስፇፀም  በዘርፇ ብዙ ፔሮግራሞችና ኤች አይ ቪ
ጥረት በመዯረግ ሊይ መሆኑ ዙሪያ በሚፇሇገው ዯረጃ ትኩረት  በዴርጅት ዯረጃ ዘርፇ
 ሴቶች የሌዩ ዴጋፌ ርምጃ ተጠቃሚ አሇመሰጠቱ ብዙ ስራዎችን
መሆናቸው  የስርዓተ ፆታ ጉዲይ ሜይንስትሪም በማዴረግ ሇማከናወን ጥረቶች
 ኤች አይ ቪ ቫይረስ በዯማቸው የሚገኝ አሇመተግበርና በቂ ግንዛቤ የሚያሰጨብጥ ቢኖሩም ያሌተሰሩ
ሠራተኞችን ሇመዯገፌ የሚያስችሌ ስራ አሇመሰራቱ ፣ በርካታ ስራዎች ስሊለ
ጅምር ስራ መኖሩ፣  ሠራተኞች በቅርብ በሥራ ቦታ ዴክመቱ ያመዝናሌ፡፡
የኤች.አይ.ቪ/ኤዴስ የምክርና የዯም ምርመራ
እንዱያዯርጉ የቅስቀሳና የማበረታቻ ሥራዎች
ተከታታይነት ባሇው መንገዴ አሇመሠራት
 አካባቢ ጥበቃ አንጻር በዴርጅቱ ወዯቦችና
ተርሚናሌ እንዱሁም ተሸከርካሪዎች ሊይ
ተፇጻሚነቱ ዝቅተኛ መሆኑ
 ማህበራዊ ሀሊፉነትን ሇመወጣት የተዯረገ
ጥረት አናሳ መሆኑ
Page 60 of 163
1.6.2.የውጫዊ ዲሰሳ
ዴርጅቱ የሚያዘጋጀው የ4 ዓመት ስትራቴጂክ ዕቅዴ በመሆኑ የውጫዊ ነባራዊ ሁኔታዎችን መዲሰስና
መሌካም አጋጣሚዎችንና ስጋቶችን በመሇየት ከሚኖረው ሇውጥ ጋር መራመዴ ይኖርበታሌ፡፡ ሇዚህም
እንዱረዲ የተሇመዯውን የPESTEL ሞዳሌ ተከትል ዲሰሳ ሇማዴረግ የተሞከረ ሲሆን በተሇይ የPESTEL
ዲሰሳና ትንተና ሲዯረግ ሁለም ክስተቶች በዴርጅቱ አፇፃፀም ሊይ ቀጥተኛ ተጽዕኖና እኩሌ ክብዯት
ስሇማይኖራቸው ሇዴርጅቱ ፊይዲ ያሊቸውን ርዕሶች ብቻ በመምረጥ ትንታኔ ተዯርጓሌ፡፡ በዚህ መሠረት
በዓሇምአቀፌ ዯረጃ የዓሇም ኢኮኖሚ ሁኔታ፣ የባህር ትራንስፕርት ሁኔታ፣ የነዲጅ ሁኔታ፣ ከባቢያዊ
ሁኔታ፣ ዓሇምአቀፌ የባህር ህጎችና ስምምነቶችና የሇጋሸና አበዲሪ ተቋማት ፕሉሲዎች በዴርጅቱ ቀጥተኛ
ተጽዕኖ ስሊሊቸው እንዱታዩ ተዯርጓሌ፡፡ በላሊ በኩሌ በሀገር ውስጥ የፕሇቲካ፣ የኢኮኖሚ፣ የማህበራዊ፣
የቴክኖልጂ፣ የፉዚካሌ ከባቢ እና ህጋዊ ሁኔታዎች ሊይ ሁለም ርዕሶች ተይዘው በተመረጡ ጉዲዮች ሊይ
ትንተና ተዯርጓሌ፡፡
የባህር ትራንስፕርት ኢንደስትሪው የገበያ ውዴዴር ገጽታ

የዓሇም ዓቀፌ የንግዴ ፌሰት ገጥሞት ከነበረው መቀዛቀዝ በተወሰነ ዯረጀ እያገገመ ቢሆንም በዓሇም ሊይ
ተከስቶ ከነበረው የፊይናንስ ቀውስ በፉት ከነበረው አንፃር አሁን ሊይ ያሇው የዓሇም የንግዴ እንቅስቃሴ
መጠን አነስተኛ ነው፡፡ ይህም በዓሇም የመርከቦች ብዛት ከጊዜ ወዯ ጊዜ መጨመር ጋር ተዲምሮ በባህር
የሚጓጓዘው የዕቃ መጠን እና የመርከብ አቅርቦትና ፌሊጎት እንዲይጣጣም ስሇሚያዯርግ ኢባትልአዴ
በተሰማራባቸው የንግዴ መስመሮች ከፌተኛ የገበያ ሽሚያ ሉፇጥር ይችሊሌ፡፡
ይህን የገበያ ውዴዴር ሇመቋቋም እንዱያስችሊቸው በዓሇም አቀፌ የባህር ትራንስፕርት አገሌግልት
የተሰማሩ ትሊሌቅ የመርከብ ዴርጅቶች ራሳቸውን በማዋሀዴና በማጣመር የአሰራርና ዴርጅታዊ
አቅማቸውን የበሇጠ በማጎሌበት የተሻሇ ምሌሌስና ዝቅተኛ ዋጋ በመስጠት ገበያውን ሰብሮ በመግባት
ሇመቆጣጠር በሚያዯርጉት እንቅስቃሴ የተነሳ አሁን ሊይ የዓሇም የመርከብ አገሌግልት የዓሇም አቀፌ
አውታር ባሊቸው ታሊሊቅ የመርከብ ኩባንያዎች (Mega carriers) ስር እየተሰባሰበ ይገኛሌ፡፡ እነዚህ
የመርከብ ዴርጅቶች ዓሇም አቀፌ አዯረጃጀት፣ ዘመናዊና በርካታ ቁጥር ያሊቸው መርከቦች፣ ፇጣን
ምሌሌስ፣ የተቀሊጠፇ (flexible) አሰራር፣ ጠንካራ የገበያ ዘዳና ዘመናዊ የመገናኛና የመረጃ ሌውውጥ ዘዳ
ያሊቸው ናቸው፡፡
ከዚህ ጎን ሇጎን እነዚህ ታሊሊቅ የመርከብ ዴርጅቶች ከወቅቱ ንግዴ ጋር የሚስማሙ ዘመናዊ መርከቦችን
በማስገንባትና በማሰማራት ሇመርከብ ሥራ ማስኬጃ የሚወጣውን ወጪ በመቀነስና አነስተኛ የማጓጓዣ
ዋጋ በመስጠት የገበያ አዴማስን (Economies of scale & scope) ሇማስፊትና የተሻሇ ገቢ ሇማግኘት
ባዯረጉት እንቅስቃሴ በአንዴ ጊዜ እስከ 18,000 ኮንቴነሮች የሚጭኑ መርከቦችን በማሰራት የመርከብ
ኦፔሬሽን ወጪያቸው እንዱቀንስ በማዴረግ ሇገበያ ውዴዴር ይበሌጥ እራሳቸውን እያዘጋጁ ይገኛለ፡፡
Page 61 of 163
በላሊ በኩሌ የሀገራችን የወጪና የገቢ ዕቃ ዋነኛ መተሊሇፉያ የሆነው የጅቡቲ ወዯብ ሇእነዚህ ዓሇም አቀፌ
ተወዲዲሪ የመርከብ ዴርጅቶች ሇተሰማሩበት የኮንቴነር አገሌግልት በጣም አመቺ በመሆኑ እና ወዯቡ
በሰሜን - ዯቡብ አንዱሁም በምስራቅ - ምዕራብ የሺፑንግ ቀጠና (Shipping Zone) ማሇትም የምዕራቡ
ዓሇም ከመካከሇኛው ምስራቅ፣ እስያና ሩቅ ምስራቅ ጋር በሚያዯርገው ንግዴ ዋነኛ የመርከቦች መተሊሇፉያ
በሆነው የቀይ ባህር መስመር የሚገኝና ከጉዞ መስመሩ (Shipping Lane) በቅርብ ርቀት ያሇ በመሆኑ
በአካባቢው የሚያሌፈት መርከቦች በእግረ መንገዴ ጉዟቸው የኢትዮጵያንና የአጎራባች አገራት ዕቃ ሇመጫን
ከፌተኛ ፌሊጎት አሊቸው፡፡ ሀገራችን አሁን እያስመዘገበች ባሇችው ተከታታይ ዕዴገትና የሌማት ሥራዎች
ጋር ተያይዞ የገቢና የወጪ ንግዴ ዕቃዎች መጠን መጨመርን እነዚህ የመርከብ ዴርጅቶች ስሇተገነዘቡ
በዚህ ጭነት ውስጥ ሇመሳተፌ ያሊቸው ፌሊጎት ከምን ጊዜውም በበሇጠ እየጨመረ መጥቷሌ፡፡
በተጨማሪም በአሁኑ ጊዜ የአገራቸን የወጪ ንግዴ ከ 90% በሊይ የሚሆነው እና ከገቢ ንግዴ ዕቃዎች
ከግማሽ በሊይ የሚሆነው በኮንቴነር ታሽጎ የሚጓጓዝ በመሆኑ በቀጣይም አብዛኛው ዕቃ በኮንቴነር
እንዱጓጓዝ በሊኪዎችና አስመጪዎች እንዱሁም በእነዚህ የመርከብ ዴርጅቶች እየተዯረገ ባሇው ግፉት
የተነሳ አብዛኛው የሀገራችን የገቢና የወጪ ዕቃ በኮንቴነር የታሸገ እየሆነ የሚመጣ በመሆኑ ከጅቡቲ ወዯብ
አመቺነት ጋር ተዲምሮ የውጭ የመርከብ ዴርጅቶች ቀሌብ ይበሌጥ መሳቡ የማይቀር ነው፡፡ በመሆኑም
በአከባቢው ያሇው የመርከብ አገሌግልት የገበያ ውዴዴር እየከረረ እንዯሚሄዴ ከዚህ እውነታ በቀሊለ
መገመት ይቻሊሌ፡፡ ስሇሆነም በሚቀጥለት ጊዜያት ኢባትልአዴ የበሇጠ ጠንካራ ውዴዴር ይጠብቀዋሌ፡፡
ከዓሇም አቅፌ የባህር ትራንስፕርት ሕግ አኳያ የመርከቦችንና የመርከብ ሊይ ሠራተኞችን ዯህንነት ከአዯጋ
እንዱሁም የባህር አካባቢን ከብክሇት ሇመከሊከሌ እንዱያስችለ በዓሇም አቀፌ ዯረጃ ስምምነት ተዯርጎባቸው
የተዯነገጉ ሕግና ዯንቦች በየጊዜው እየተሻሻለ መጥተዋሌ፡፡ ቀዯም ብል በስራ ሊይ ከነበሩ ሕጏች
በተጨማሪ የመርከብ ዴርጅቶች በየብስ ቢሮአቸውና በመርከቦቻቸው ሊይ በቂ የsafety ማኔጅመንት
ክትትሌ እንዲሊቸው ሇማረጋገጥና በባህር ሊይ የሚዯርሱ አዯጋዎችን ሇመቆጣጠር እንዱያስችሌ የዓሇም
አቀፌ የሴፌቲ ማኔጅመንት (International Safety Management) ስምምነት ወጥቶ እየተተገበረ ይገኛሌ፡
፡
ኢባትልአዴም በ ISM ሕግ መሰረት ከፌተኛ ጥረት በማዴረግ የዴርጅቱ መርከቦች በሙለ ተፇሊጊውን
ሠርተፌኬት እንዱኖራቸው ማዴረግ ቢችሌም የተወሰኑ የመርከቦቹ ዕዴሜ በመግፊቱ እና በዓሇም አቀፌ
የመርከብ ኢንዴስትሪው ባሇው የመርከብ ሊይ ሠራተኞች ዕጥረት እና የጥራት ችግር ተቋዲሽ በመሆኑ
ISM በሚጠይቀው መሰረት ዯረጃቸውን በቀጣይነት ሇመጠበቅ የሚዯረገው ጥረት ከፌተኛ ከመሆኑ ላሊ
በዴርጅቱ ሊይ የወጪ ጫና መፌጠሩ የማይቀር ነው፡፡ በተሇይም በአንዲንዴ የወዯብ ባሇቤት ሀገራት
የሚዯረገው ቁጥጥር (port state control) ከጊዜ ወዯ ጊዜ እየጠነከረ በመምጣቱ ወዯቦቹ የሚፇሌጉትን
የመርከቦች የቴክኒካሌ አቋም አሟሌቶ ሇመንቀሳቀስ የሚጠይቀው ጥረትና ወጪ ቀሊሌ የሚባሌ አይሆንም፡፡
Page 62 of 163
ኢባትልአዴ በአሁኑ ወቅት 13 መርከቦች ያለት ሲሆን ከዚህ ውስጥ 7 አዲዱስ መካከሇኛ የመጫን አቅም
ያሊቸው ዯረቅ ጥቅሌ ዕቃ ጫኝ (General cargo) መርከቦች፣ 2 አዱስ ታንከር መርከቦች በታይም ቻርተር
ሥራ ሊይ የሚገኙ፣ 2 መርከቦች ዕዴሜያቸው ከ 8 – 9 ዓመት የሆነ የዯረቅ ጥቅሌ ዕቃ መርከቦችና
ሁሇት ከ 25 ዓመት በሊይ ዕዴሜና አነስተኛ የመጫን አቅም ያሊቸው መርከቦች ናቸው፡፡ የእነዚህ
መርከቦች ዓይነትና የመጫን አቅም በተሇያየ መሌክ ታሽገው ሇሚመጡ የሀገሪቱ የገቢና የወጪ ዕቃዎችን
ሇማጓጓዝ የሚስማሙ ቢሆንም እያዯገ ከመጣው የኮንቴነር አገሌግልትና ትሌቅ የመጫን አቅም ባሊቸው
መርከቦች በመጠቀም የመርከብ ወጪን በመቀነስ በዋጋ ተወዲዲሪ ሆኖ ሇመቅረብ የማያስችለ ናቸው፡፡
በአጠቃሊይ በሺፑንግ ኢንደስትሪው ያሇው የውዴዴር መንፇስ ከጊዜ ወዯ ጊዜ እየጨመረ እና ትሊሌቅ

የመርከብ ዴርጅቶች ኢንዯስትሪውን እየተቆጣጠሩ የመጡ በመሆኑ እንዯ ኢባትልአዴ ሊለ ዴርጅቶች ትሌቅ
ስጋት በመሆኑ ይህን ተቋቁሞ ሇመዝሇቅ ከፌተኛ ትግሌ ይጠይቃሌ፡፡ ስሇሆነም ካሇው ተጨባጭ ሁኔታ
በመነሳት ኢባትልአዴ በሚቀጥለት ዓመታት ጠንካራ ውዴዴር እንዯሚገጥመው መገመት ይቻሊሌ፡፡
መንግስት የውጭ ምንዛሪ አጠቃቀምን ሇማሻሻሌ ባወጣው መመሪያ ዴርጅቱ በተሰጠው ኃሊፉነት መሰረት
የሀገሪቷ የመርከብ አገሌግልት እንዲይጓዯሌ በራሱ አቅምና ከተወዲዲሪ የመርከብ ዴርጅቶች ጋር በጋራ
ጥቅም ሊይ በተመሰረተ መርህ በአንዴ ሊይ በመስራት ሊይ ይገኛሌ፡፡ ዴርጅቱ በተሰማራበት አካባቢ
አገሌግልት ከሚሰጡ ታሊሊቅ የመርከብ ዴርጅቶች ጋር አብሮ የሚሰራ ቢሆንም ከእነዚህ ዓሇም አቀፌ
አውታር ካሇው ዴርጅቶች ሙለ በሙለ መወዲዯር የሚያስችሇው አቅም የላሇው በመሆኑ የውዴዴር
ገጽታ የሚያተኩረው ሇኩባንያው መርከቦች ተስማሚ በሆኑ አካባቢዎችና ዕቃዎች የማጓጓዝ አገሌግልት
ሊይ ብቻ ይሆናሌ፡፡
በላሊ በኩሌ በአገራችን እየተካሄዯ ያሇው የኢኮኖሚ ዕዴገት ቀሌጣፊና ወጪ ቆጣቢ የልጂስቲክስ
አገሌግልት በመጠየቅ ሊይ ይገኛሌ፡፡ መንግስትም ከ ኢባትልአዴ ብዚ ይጠብቃሌ፡፡ ሇዚህም ይረዲው ዘንዴ
በአገር ዉስጥ ዯረቅ ወዯቦችን ማስፊፊትና የመሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዏትን ማጠናከር በዋነኝነት
የሚያተኩርባቸው ዲዮች ናቸው፡፡ ይህንን ነባራዊ ሁኔታዎችና አጋጣሚዎች በመጠቀም ዴርጅታችን
አገሌግልት በማስፊትና ፇጣንና ቀሌጣፊ የልጂስቲክስ አገሌግልት ሇመስጠት ዕቅድችን አውጥቷሌ፡፡
የጭነት ማስተሊሇፌ
የጭነት ማስተሊሇፌ በዋነኝነት በመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዏትና በዩኒሞዲሌ የገቢ ጭነቶችን
ማሰተሊሇፌ፤ ወጪ ጭነቶችን ማስተሊሇፌና በጂቡቲ የስቴቨድሪንግና ሾር ሀንዱሉንግ እና የመርከብ ውክሌና
አገሌግልት ይሰጣሌ፡፡ይህ አገሌግልት ከመሌቲሞዲሌ ጭነት ማሰተሊሇፌ በስተቀር በግሌ አስተሊሊፉዎች
የሚሰራ በመሆኑ ተወዲዲሪዎች አለት፡፡ በተሇይም የግሌ አስመጪዎች ወዯ ሀገር ውስጥ የሚያስገቡትም
ሆነ ወዯ ዉጪ የሚሌኩት ጭነት ሇማሰተሊሇፌ ከፌተኛ ውዴዴር አሇው፡፡ ዴርጅታችን በአብዛኛው
የመንግስት ዴርጅቶች ያስመጡትን ብትን ጭነት የሚያስተሊሌፌ ሲሆን ላልች ጭነቶችን ሇማስተሊሇፌ
Page 63 of 163
በዋጋ፣በጥራት እንዱሁም በመስተንግድ ከላልች በሌጦ መገኘት አሇበት፡፡ የመሌቲሞዲሌ አገሌግልትን

በተመሇከተ የተሇያዩ ዴርጅቶች ሇመሳተፌ ሇመንግስት ጥያቄ እያቀረቡ ያለ ሲሆን ሇወዯፉት ከፌተኛ
ውዴዴር ሉኖር ይችሊሌ፡፡ በጂቡቲ ሊሇው አገሌግልት የጂቡቲ የወዯብ አስተዲዯር ባሇስሌጣን በየጊዜው
በሚያወጣቸው መመሪያዎች በዴርጅታችን ስራዎች ሊይ ከፌተኛ ጫና ይፇጥራሌ፡፡ በተሇይም
በስቴቨድሪንግና ሾር ሀንዱሉንግ ስራ አዱሱ የጂቡቲ ወዯብ ሲከፇት ስራውን ወዯቡ ራሱ ሉሰራው
እንዯሚችሌ ይገመታሌ፡፡ በላሊ በኩሌ አራጋፉ ዴርጅቶች ሇእቃ አስተሊሊፉዎች በራሳቸው የወዯብ መሳሪያ
መጫን እንዲሇባቸው እንዱሁም ሇሁለም አገሌግልቶች የተሇየ ፌቃዴ ማውጣትና ሇዚህም ከፌተኛ ገንዘብ
ማስያዝ በአጠቃሊይ ስራው ሊይ ተጽዕኖ ፇጥሯሌ፡፡
የትራንስፕርት አገሌግልትን በተመሇከተ በቅርቡ 215 አዲዱስ ተሸከርካሪዎች የተገዙ ሲሆን የጭነት
ሌካቸው ከአሁን ቀዯም ከነበሩት ተሸከርካሪዎች የበሇጠ በመሆኑ ሇዴርጅቱ ጭነት ማንሳት ከፌተኛ አቅም
ይፇጥራሌ፡፡
ወዯብና ተርሚናሌ ዘርፌ
በወዯብና ተርሚናሌ ዘርፌ በሀገራችን የተሳተፇ ዴርጅት ባሇመኖሩ ዴርጅታችን ብቸኛ አገሌግልት ሰጪ
ነው፡፡ በላሊ በኩሌ ዘርፈ ከሚጠይቀው ከፌተኛ መዋዕሇ ንዋይ አንጻር የግሌ ዴርጅቶች በአጭር ጊዜ
ይሳተፈበታሌ ተብል አይጠበቅም፡፡ ይሁን እንጂ በወዯብና ተርሚናሌ የማስተናገጃ ዋጋ የሚወሰነው
ከዴርጅቱ ዉጪ ባሇ አካሌ በመሆኑ ዴርጅቱ ወዯቡን ኢኮኖሚያዊ በሆነ መንገዴ ሇመጠቀም ያስቸግራሌ፡፡
በዚህም ምክንያት አስመጪዎች ወዯቡን እንዯ መጋዘን በመጠቀማቸው የዕቃዎች የወዯብ ቆይታ እየናረ
ይገኛሌ፡፡
በማጠቃሇሌ ሇዴርጅቱ መሌካም አጋጣሚዎችና ስጋቶች ሉሆኑ የሚችለ ጉዲዮች ተሇይተው እንዯሚከተሇው
ተጠቃል ቀርበዋሌ፡፡
Page 64 of 163
ሠንጠረዥ 5፣ ውጫዊ ሁኔታ ዲሰሳ ማጠቃሇያ
መሌካም አጋጣሚ ስጋቶች
1. የዓሇም አቀፌ የኢኮኖሚ እንቅስቃሴ እየተሻሻሇ መሄዴና የኢትዮጵያ 1. ዴርጅቱ የተሠማራበት የስራ ዘርፌ ያሇው ውዴዴር ጠንካራ መሆን
የኢኮኖሚ እዴገትም ፇጣንና ቀጣይ እንዯሚሆን የሚጠበቅ መሆኑ፣  በትሊሌቅ ኩባንያዎች ጥቅም ሊይ የዋለ መርከቦች አቅም ከፌተኛ በመሆኑ ጠንካራ
 ባሇፈት 12 ዓመታት ፇጣን የኢኮኖሚ ዕዴገት መመዝገቡና በቀጣይ የገበያ ውዴዴር መኖሩና ይህንን የሚመጥን ዝግጅት አሇመኖሩ ፣
በዕቅዴና ትራንስፍርሜሽን እቅዴ ዓመታትም ተመሳሳይ ዕዴገት  በባህር ዘርፌ ትራንስፕርት የተሰማሩ ኩባንያዎች ውህዯትና ትብብር በመፌጠር
የሚጠበቅ መሆኑ፣ አቅማቸውን የበሇጠ እያጠናከሩ መምጣታቸውና ገበያውን መቆጣጠራቸው፣
 ዯንበኞች በተሇያዩ የሌማት መስኮች /ኮንስትራክሽን፣ ትራንስፕርት፣  በውዴዴር ምክንያት የባህር ትራንስፕርት ክፌያ አዋጭነት እየቀነሰ መምጣት፣
እርሻ፣ ኢንደስትሪ…ወዘተ/ ተሳታፉ ሇመሆን ሰፉ መነቃቃት መኖሩ፣  ሀገሪቱ የዓሇም ንግዴ ዴርጅት አባሌ ስትሆን በነፃ ገበያ መርህ ምክንያት ላልች
 አበዲሪ ተቋማት ሇኢኮኖሚያችን የሚያግዙ ብዴር፣ ዕርዲታ እና አቅም ያሊቸው የውጭ ተወዲዲሪዎች መምጣት የሚችለበት ዕዴሌ መኖሩ፣
ቴክኒካሌ ዴጋፍች የሚሰጡ መሆናቸው፣  አንዲንዴ አገሮች በአገራቸው ወይም በኮንፇረንስ መርከቦች ዕቃዎች እንዱጫኑ
 ከ2 አሃዝ በሊይ ሲያዴግ የነበረውን ግሽበት ወዯ ነጠሊ አሃዝ የሚያስገዴዴ መመሪያ ያሊቸው መሆኑ የኢባትልአዴን ተሳትፍ የሚገዴብ መሆኑ፣
እንዱወርዴ መዯረጉ 2. ሇትሊሌቅ ግዢዎችና ሇጂቡቲ ጽ/ቤት መሌቲሞዲሌ ማካሄጃ የውጭ ምንዛሬ እጥረት
2. በሀገር አቀፌ ዯረጃ የመንገዴ መሰረተ ሌማትን ሇማስፊፊት ትኩረት
የተሰጠው መሆንና በተሇይ ከአዱስ አበባ ጅቡቲ እንዱሁም የአዋሽ ወሌዯያ 3. በተሇያየ ምክንያት ዕቃ ከአገር ውስጥ ዯረቅ ወዯቦች በወቅቱ አሇመውጣትና ከቆይታ ብዛት
ሀራ ገበያ መቀላ የባቡር ሃዱዴ በመዘርጋት ሊይ መሆኑ ላልችም በጉምሩክ ሇሚወረሱ ዕቃዎች ምክንያት የዴርጅታችን የስራ ካፑታሌ መያዙ
በሁሇተኛው ዕትዕ የተያዙ ላልች ፔሮጀክቶች መኖራቸው
3. መንግስት ሇማሪታይምና ልጂስቲክስ ዘርፈ ከፌተኛ ትኩረት የሠጠው 4. ከብክሇትና ከባህረኛ ጋር የተያያዙ አስገዲጅ ሕጎች ተጨማሪ ወጪ የሚጠይቁና በመርከብ
መሆኑንና የፕሉሲ ዴጋፌ መኖሩ እንቅስቃሴ ሊይ ተጽዕኖ የሚያሳዴሩ መሆናቸው
 የዴርጅቱን ካፑታሌ ከ3.75 ቢሉዮን ወዯ 20 ቢሉየን ብር
ማሳዯጉ ከብክሇት ጋር በተያያዘ የሚወጡ አሇም አቀፌ እና ሀገር አቀፌ አስገዲጅ ሕጎች
 መሌቲ ሞዲሌ ትራንስፕርትን በተሟሊ ሁኔታ ተግባራዊ በየጊዜው መውጣታቸው፣
ሇማዴረግና ሇዚህ የሚሆን የዯረቅ ወዯቦች ሇማስፊፊት ጥረት  የብክሇት መከሊከሌ፣የሴፌቲና ሴኩሪቲ ህጎች በነዲጅ ጫኝ (ታንከር) መርከቦች ሊይ
እየተዯረገ መሆኑ፣ ጠንካራ መሆኑና የተሇያየ የብቃት ማረጋገጫ መጠየቁ
 የFOB መመሪያ መኖሩ 5. ከአገር ወስጥና ከውጪ የFOB ዲይሬክቲቭ እንዱነሳ ግፉት መኖሩና ይህ መመሪያ ቢነሳ
4. በሀገሪቱ የሚታየው የተረጋጋ የፕሇቲካ ሁኔታና ጤናማ የውጪ ግኑኝነት የዴርጅቱ የባህር ትራንስፕርት አገሌግልት ሉቆም የሚችሌበት አጋጣሚ መኖር
ፕሉሲ መኖር
6. በዴርጅቱ መርከቦች የሚሰጠው አገሌግልት ተወዲዲሪ ባሇመሆኑ የወጪ ዕቃ ገዥዎች
 በኢትዮጵያና ጅቡቲ መንግስታት መካከሌ መሌካም የስራ ግንኙነት መርከቦቻችንን የሚመርጡበት ሁኔታ አናሳ መሆን፣
መኖሩና የሁሇትዮሽ ስምምነት መዯረጉ፣
 በሃገር ውስጥ ሰሊምና ዱሞክራሲን ሇማስፇን የሚዯረገው ጥረት 7. በአገር ዯረጃ ከአጭር ጊዜ አኳያ ያዯገና ጥራት ያሇው የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ አሇመኖር
መኖሩ፣ ዓሇምአቀፌ የንግዴ ትስስር በመፌጠር ኢኮኖሚ ማሳዯግ
የሚቻሌ መሆኑ፣ 8. በጅቡቲ ጭነት ማስተሊሇፌ ስራ ሊይ የተሰማሩት ዴርጅቶች አሰራርና አቅም ችግር
 የወጪ ግንኙነት ፕሉሲው ኢንቨስትመንትና ንግዴን የሚያጠናክር የሚታይበት መሆኑ
መሆኑ
Page 65 of 163
መሌካም አጋጣሚ ስጋቶች
9. በአገር አቀፌ ዯረጃ የኪራይ ሰብሳቢነት አመሇካከት ሙለ በሙለ ሉወገዴ አሇመቻለ

5. ከኢኮኖሚ እንቅስቃሴው መጎሌበት ጋር ተያይዞ የገቢና ወጪ ዕቃ እያዯገ
መሄዴ 10. ከአፌሪካ ቀንዴ ሀገሮች (በተሇይም በሶማሉያና በኤርትራ) አሇመረጋጋት አማራጭ የወዯብ
አጠቃቀም ሊይ አለታዊ ተፅእኖ ማሳዯሩ
6. ከረጂም ጊዜ አኳያ የቴክኖልጂ አቅርቦትና የዕውቀት ሽግግር መፌጠር
የሚያስችሌ ጅምር መኖር 11. ተስማሚ የማሪታይም ገዢ ህግ አሇመቀረፁ
Page 66 of 163
የኢንደስትሪና ተወዲዲሪነት ትንተና ማጠቃሇያ

ዴርጅቱ የሚገኝበትን ኢንደስትሪ ትንተና ሇማዴረግ የማይክሌ ፕርተር ማዕቀፌን መሠረት በማዴረግ የሺፑንግ፣
የጭነት ማስተሊሇፌ እና የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት ዘርፌ የኢንደስትሪ ትንተና ተዯርጓሌ፡፡ በትንተናውም
የውዴዴር ሁኔታ (Rivalry)፣ የአቅራቢዎች የመዯራዯር አቅም (Suppliers Power)፣ የምትክ አገሌግልት
(Substitute) ስጋት፣ የተወዲዲሪዎች ወዯ ዘርፈ የመግባትና ከዘርፈ የመውጣት ሁኔታ (Barrier to Entry) እና
የአገሌግልት ተጠቃሚዎች የመዯራዯር አቅም (Buyers Power) ተዲሰዋሌ፡፡
የውዴዴር ሁኔታ /Intensity of Rivalry/፣ በሶስቱም ዘርፍች ያሇውን የውዴዴር ሁኔታ ሲቃኝ በተሇይ በሺፑንግና
በጭነት ማስተሊሇፌ አገሌግልቶች ሊይ ከፌተኛ የውዴዴር ሁኔታ ያሇ ሲሆን በወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት ሊይ
መካከሇኛ የሚባሌ የውዴዴር ሁኔታ እንዲሇ መረዲት ይቻሊሌ፡፡
የምትክ አገሌግልት ስጋት (Threat of Substitute)፣ ከምትክ አገሌግልት ስጋት አንፃር በሶስቱም ዘርፍች ያሇው
ስጋት በተሇያየ ዯረጃ ማስቀመጥ የሚቻሌ ቢሆንም በአጠቃሊይ መካከሇኛ ነው ማሇት ይቻሊሌ፡፡
የተወዲዲሪዎች ወዯ ዘርፈ የመግባትና ከዘርፈ የመውጣት ሁኔታ /Threat of Entrants/፣ የተወዲዲሪዎች ወዯ ዘርፈ
የመግባትና ከዘርፈ የመውጣት ሁኔታ አንፃር በሺፑንግ እና በጭነት ማስተሊሇፌ ዘርፌ ከፌተኛ ስጋት ያሇ ሲሆን
በወዯብና ተርሚናሌ መካከሇኛ ነው ማሇትይቻሊሌ፡፡
የአገሌግልት ተጠቃሚዎች የመዯራዯር አቅም /Bargaining Power of Buyers/፣ የዴርጅቱ የአገሌግልት

ተጠቃሚዎች በዋናነት የመንግስት ዴርጅቶች፣ ባሇሃብቶች እና የግሌ አስመጪ ዴርጅቶች ሲሆኑ ወሳኝ የሚባለት
ተጠቃሚዎች የፕሉሲ አውጪ የሆኑት የመንግስት አስፇፃሚ ተቋማት እና መንግስት ትኩረት ሰጥቶ
የሚከታተሊቸው የሌማት ሥራዎች ጋር የተያያዙ ተጠቃሚዎች ስሇሆኑ ዴርጅቱ ሊይ ከፌተኛ ተፅእኖ የማዴረስ
ብልም ፕሉሲ ሇማሻሻሌ የሚያስችሌ አቅም ያሊቸው ናቸው፡፡ በመሆኑም አገሌግልት አሰጣጥን በማሻሻሌ
ፌሊጎታቸውን ማሟሊት ተገቢ ይሆናሌ፡፡
የአቅራቢዎች የመዯራዯር አቅም /Bargaining Power of Suppliers/፣በተነፃፃሪ ሲታይ የአቅራቢዎች የመዯራዯር

አቅም ከዴርጅቱ የመዯራዯር አቅም በሺፑንግ፤በጭነት ማስተሊሇፌና በወዯብና ተርሚናሌ በተሻሇ ዯረጃ ሊይ ስሇሚገኝ
ስጋቱን ሇመቀነስ የሚያስችሌ የአቅም ማሳዯግና አዯረጃጀትን የማጠናከር ስትራቴጂዎችን መንዯፌ ይጠይቃሌ፡፡
በአጠቃሊይ ከኢንደስትሪ ትንተናው ሇመረዲት እንዯሚቻሇው መሌካም አጋጣሚዎች ቢኖሩም የተጠቀሱትን ስጋቶች
ወዯ መሌካም አጋጣሚዎች ሇመቀየር የሚያስችለ የትኩረት መስኮችን በመሇየት የአጭር ጊዜ እና የረዥም ጊዜ
ስትራቴጂዎችን መንዯፌ አስፇሊጊ መሆኑን ነው፡፡
Page 67 of 163
አስቻይና ፇታኝ ሁኔታዎች

ሠንጠረዥ 5፣ አስቻይና ፇታኝ ሁኔታዎች
ተሌዕኮ ፇታኝ ሁኔታዎች = ዴክመት + ስጋት
አስቻይ ሁኔታዎች = ጥንካሬ + መሌካም አጋጣሚ
1. ሇባሕር ትራንስፕርት የሚከፇሇውን የውጭ ምንዛሬ አጠቃቀምን 1. በሺፑንግ ኢንደስትሪው ካዯጉና ከፌተኛ ዯረጃ ሊይ ከዯረሱ ትሊሌቅ አሇም
ተቋማዊ አቅም በመገንባትና በማሻሻሌ አሇምአቀፌ ዯረጃውን የጠበቀና

በመስጠት
የአገሪቷን ሌማትና ተወዲዲሪነት ትርጉም ባሇው ዯረጃ መዯገፌ ነው፡፡
ሇመሻሻሌ የወጣው መመሪያ (Cargo Preferential Directive) አቀፌ የመርከብ ኩባንያዎች ጋር የሚዯረገው ውዴዴር ከፌተኛ መሆን፣
ቀጣይነት ሇዴርጅቱ የገቢ ዕቃ ሇማጓጓዝና አገሌግልት ሇመስጠት 2. የመርከቦችን ቁጥርና አይነት ሇመጨመርና ላልች የልጅስቲክስ መሠረተ
አገሌግልት
ምቹ ሁኔታ መፌጠሩ፣ ሌማት ሇማሟሊት የገንዘብና የውጭ ምንዛሪ እጥረት ማነቆ መሆን፣
2. የመሠረተ-ሌማት (መንገዴ፣ የባቡር መስመር፣ መብራትና 3. የአመራሩንና የሠራተኛውን አመሇካከትና ክህልት ወዯ ሚፇሇገው ዯረጃ
ቴላኮሙኒኬሽን) መስፊፊትና መሻሻሌ፣ የማዴረስ ሥራ ረጅም ጊዜና ከፌተኛ ጥረት የሚጠይቅ መሆኑ፣
የልጅስቲክስ
3. ሇትራንስፕርትና ልጂስቲክስ አገሌግልት ዘርፌ በመንግሥት 4. በንግዴ፣ በትራንስፕርትና በላልች የአገሌግልት ዘርፍች የሚንፀባረቀው
የተሰጠው ትኩረትና ዴጋፌ ተጠናክሮ የሚቀጥሌ መሆኑ፣ የኪራይ ሰብሳቢነት አመሇካከትና ተግባር የዕቅዴ ዘመኑን ዓሊማዎችና
4. ከጎረቤት አገሮች ጋር የተፇጠረው የሁሇትዮሽ ሥምምነት፣ ግቦች ሇማሣካት የሚዯረጉትን ጥረቶች በከፌተኛ ዯረጃ ሉፇታተን ይችሊሌ፡
የመሠረተ-ሌማትና የኢኮኖሚ ትስስር እየተጠናከረ መሄዴ፣ ፡
የሺፑንግና
5. ቀጣይነት ያሇው የኢኮኖሚ ዕዴገትና የወጪና ገቢ ንግዴ ዕቃዎች 5. በአንዴ የባህር ወዯብና የልጂስቲክስ ኮሪዯር ሊይ የተመሠረተው አሠራር
እየጨመረ መሄዴ፣ ከቁጥጥር ሥራዎች ጋር ተዲምሮ የልጂስቲክስ ቅሌጥፌናን መፇታተኑ፣
6. በቀጠናው እየታየ ያሇው አንፃራዊ ሠሊምና የፕሇቲካ መረጋጋት፣
የሆነ
7. ከአሇም አቀፌ ግዙፌ የመርከብ ኩባንያዎች ጋር በቅንጅትና
በትብብር በመሥራት የተገኘው ሌምዴና አቅም፣
ተወዲዲሪ
Page 68 of 163
1.7. ትኩረት የሚሹ ስትራቴጂያዊ ጉዲዮች
ስትራቴጂክ ጉዲዮች የሚባለት በአንዴ ተቋም ስሌጣን፣ ተሌዕኮ እና ዕሴቶች የአገሌግልት ዯረጃና
ስብጥር ዯንበኞች/ተጠቃሚዎች እና ባሇዴርሻ አካሊት አመራር ሊይ ተፅእኖ ያሊቸው ወሳኝ ተግዲሮቶች
ወይም መሰረታዊ የፕሉሲ ጥያቄዎች ናቸው፡፡
የስትራቴጂካዊ ጉዲዮች ባህሪያት፣ በቦርዴ ወይም በተመረጡ የተቋሙ ባሇሥሌጣናትና መሪዎች አጀንዲ
ሊይ የሰፇሩ በባህሪያቸው የረዥም ጊዜ የሆኑ ተፅእኖዋቸው መሊው ተቋሙን የሚያዲርስ ከፌተኛ
ፊይናንሺያሌ ተፅእኖ ያሊቸው በመፌትሄቸው አዲዱስ ፔሮግራሞችን የሚጠይቁ በቁሌፌ ባሇዴርሻዎች
ወይም ባሇጥቅሞች የስጋት ምሌክቶች የሆኑ ተጨማሪ ሰራተኞችን ሉጠይቁ የሚችለ ናቸው፡፡
ስሇሆነም ከሃገራዊ ፕሉሲና እስትራቴጂ ትንተና፣ ከተገሌጋዬች ፌሊጏት ትንተና እና አስቻይና ፇታኝ
ሁኔታዎች በመነሳት ትኩረት የሚሹ ጉዲዬች ከዚህ ቀጥል እንዯሚከተሇው ቀርቧሌ፡፡
1. ተቋማዊ አቅም ውስንነት፣
o የሰው ኃይሌ ብቃት ማነስ፣
o የአሠራር ሥርዓት የተሟሊ አሇመሆን፣
o የአዯረጃጀት ክፌተት መኖሩ፣
o ከፌተኛ የሆነ የመሠረተ-ሌማትና የአገሌግልት መስጫ መሣሪያዎችና ተሽከርካሪዎች

እጥረት መኖሩ፣
 የዯረቅ ወዯቦች የመያዝ አቅም በሚፇሇገው ዯረጃና ቦታ ሊይ አሇመገኘት፣
 የመርከቦቻችን ቁጥርና የመጫን አቅም ከኢንደስትሪው አንጻር ሲታይ አነስተኛ

መሆን፣
 የወዯብ ማሽነሪዎችና መሣሪያዎች አቅም የተሟሊ አሇመሆን፣
 የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ አጠቃቀም በዝቅተኛ ዯረጃ ሊይ መሆን
2. የልጂስቲክስ ወጪ ከፌተኛ መሆን
3. አገሌግልት አሠጣጡ ጥራትና ቅሌጥፌና እንዱሁም ተዯራሽነት ዝቅተኛ መሆን፣
4. የመሌቲ-ሞዲሌ ትራንስፕርት አገሌግልት ሽፊን ከኮንተይነርና ሶስት ቶን በታች ተሸከርካሪዎች

ሊይ ብቻ መወሰኑ፤
5. የወጪ ዕቃዎችን (የኤክስፕርት ካርጎ) የማጓጓዝ ተሣትፍ ዝቅተኛ ዯረጃ ሊይ መገኘት፣
6. አሇምአቀፌ ስታንዲርድች፣ የሴፌቲና ሴኩሪቲ የሥራ አመራር ሥርዓት ትግበራ በመርከቦች

ዘንዴ የተሻሇ ቢሆንም በወዯብና ተርሚናሌ ዯረጃ ዝቅተኛ ዯረጃ ሊይ መገኘት፣
69
7. ትርፊማነትና የፊይናንስ አቅም ትርጉም ባሇው ዯረጃ የማሣዯግና የማስፊፉያ ሥራዎችን

በአብዛኛው በውስጥ አቅም የመሸፇን እጥረት መኖር፣
8. የዘርፇ-ብዙ ጉዲዮች ትግበራ አናሣ መሆን፣
9. የተጠናከረና ቀጣይነት ያሇው የገፅታ ግንባታና የኮርፕሬት ብራንዱንግ ሥርዓት አሇመዲበር፣
10. ከባሇዴርሻ አካሊት ጋር ያሇው ቅንጅታዊ አሰራር በሚፇሇገው ዯረጃ ሊይ ያሌዯረሰ መሆኑ
ኢባትልአዴ በአዱስ መሌክ ሲቋቋም በመንግስት የተጣሇበትን ኃሊፉነት ሇመወጣት የሰባት አመት
ስትራቴጂካዊ ዕቅዴ በማዘጋጀት ሊሇፈት ሶስት አመታት ሲፇጽም የነበረ ሲሆን ከሊይ የተገሇጹትን
የመጀመሪያው የዕትዕ አፇጻጸሞች፣ የዴርጅቱን የሶስት አመታት አፇጻጸም፣ የባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎት
ትንተና፣ጠንካራና ዯካማ ጎኖች በመገምገም እንዱሁም ትኩረት የሚሹ ጉዲዮችን በመሇየት የዴርጅቱን
ተሌዕኮ፣ ራዕይና እሴቶች ቃኝቷሌ፡፡
1.8. ተሌዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች

የኢትዮጵያ ራዕይ
“በህዝቦች ተሳትፍና መፇቃቀዴ ሊይ የተመሰረተ ዱሞክራሲያዊ ስርዓትና መሌካም አስተዲዯር የሰፇነባት

ማህበራዊ ፌትህ የነገሰባት፣ ከዴህነት ተሊቃ መካከሇኛ ገቢ ያሊት ኢትዮጵያን እውን ሆና ማየት ነው፡፡”
ከዚህ በሊይ የተቀመጠውን ሀገራዊ ራዕይ፣ ፕሉሲዎች፣ ውስጣዊና ውጫዊ ሁኔታዎች፣ የተገሌጋይና
የባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጏት ትንተና ከግምት በማስገባት የዴርጅቱ ራዕይና ተሌዕኮ እንዱቀመጥ ተዯርጓሌ፡
፡
የዴርጅቱ ተሌዕኮ
ተቋማዊ አቅም በመገንባትና በማሻሻሌ አሇምአቀፌ ዯረጃውን የጠበቀና ተወዲዲሪ የሆነ የሺፑንግና
የልጅስቲክስ አገሌግልት በመስጠት ሇፇጣን እና ተወዲዲሪ ኢኮኖሚ ግንባታ አስተዋፅኦ ማዴረግ፡፡
የዴርጅቱ ራዕይ
ተወዲዲሪ የሺፑንግና የልጅስቲክስ አገሌግልት በማቅረብ በ2017 ዓ.ም. ተመራጭና ስመጥር አፌሪካዊ
ተቋም ሆኖ ማየት፡፡
የዴርጅቱ እሴቶች
 ታማኝነት፣ ግሌፅነትና ተጠያቂነት

 ቀሌጣፊነት፣ ውጤታማነትና ፔሮፋሽናሉዝም
 ሇመማማርና ሇዕዴገት ዝግጁ መሆን
የዴርጅቱ መሪ ቃሌ (Motto)
 We add value to your Business

 ሇጥረትዎ እሴት እንጨምራሇን
70
ከዚህም በመቀጠሌ ከዴርጅቱ ተሌዕኮ፣ ራዕይና እሴቶች ጋር በማገናዘብ የትኩረት መስኮችን መሇየት
ተገቢ ይሆናሌ፡፡
71
2. የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና እይታዎች

በተዯረገዉ የውስጣዊና ውጫዊ ሁኔታ ቅኝት፣ የዴርጅቱ ተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎት
ትንተና ዉጤት፣ የዴርጅቱ ውስጣዊና ውጪያዊ ጥንካሬ፣ ዴክመት፣ ስጋቶችና መሌካም አጋጣሚዎች
ትንተና ውጤት እንዱሁም የዴርጅቱ ተሌዕኮ፣ ራዕይና እሴቶች ቅኝትን መነሻ በማዴረግ ዴርጅቱ
በቀጣይ አራት የስትራቴጂ ዓመታት የሚከናወኑ አራት የትኩረት መስኮችን ሇይቷሌ፡፡ ሇእያንዲንደ
የትኩረት መስክና ውጤት መግሇጫ ተዘጋጅቷሌ፡፡
2.1. ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች (Strategic Themes)

ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችንና ውጤቶችን ሇመሇየት ቀዯም ሲሌ በዯረጃ አንዴ የተሇዩ የዴርጅታዊ
ዲሰሳ ውጤቶችን መሠረት በማዴረግ በተሇዩ አስቻይና ፇታኝ ሁኔታዎች እንዱሁም በተገሌጋይና
ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎቶች ውስጥ ስትራቴጂያዊ የሆኑ ወሳኝ ጉዲዮችን ትኩረት መስጠትና ዴርጅቱ
ሉያሳካው የሚያስበውን ራዕይና የራዕዩን ውጤት እንዱሁም የዴርጅቱን ተሌዕኮ መነሻ ማዴረግ
ያስፇሌጋሌ፡፡
በዚህም መሠረት ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችን ሇመምረጥ የዴርጅቱን ተሌዕኮ ከውስጣዊና ውጫዊ
ሁኔታ ግምገማ የተሇዩ ጥንካሬና ዴክመቶች፣መሌካም አጋጣሚና ስጋቶች፣ ከኢንደስትሪ ትንተና እና
የተገሌጋይና ባሇዴርሻ ፌሊጎት ትንተናዎች እንዱሁም የክሇሳ ቡዴኑ ባዯረገው ሰፉ ውይይት (Brain
Storming) በመነሳት የሚከተለት አራት የትኩረት መስኮችና ውጤቶቻቸው ተሇይተው እንዯሚከተሇው
ቀርበዋሌ፡፡
የትኩረት መስክ የትኩረት መስክ ውጤት
የሰው ሃብት አመራርና ሌማት የዯንበኛ ዕርካታ እና ትርፊማነትን የሚያሳዴግ ብቃቱ

የተረጋገጠና (Qualified) የረካ አመራርና ሰራተኛ
የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት የዯንበኛ ዕርካታ እና ትርፊማነትን የሚያረጋግጥ የአገሌግልት

ቅሌጥፌናና ውጤታማነት
የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም ያዯገ የማቴሪያሌና የፊይናንስ ሀብት ምርታማነት፣

ውጤታማነትና ትርፊማነት
ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር የዯንበኛና የባሇዴርሻ አካሊት ዕርካታ እንዱሁም ትርፊማነትን

የሚያመጣ ትብብርና ቅንጅት
72
2.2. የስትራቴጂካዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶቹ መግሇጫዎች
የሰው ሀብት አመራርና ሌማት
የሰው ሃብት አመራርና ሌማት ማሇት በስትራቴጂክ ዘመኑ የሚያስፇሌገውን ብቁ የሆነና የረካ ከፌተኛና
መካከሇኛ አመራር እንዱሁም የየብስና የባሕር ሊይ ሰራተኞች ማፌራትና ውጤታማ በሆነ መንገዴ
መምራት ነው፡፡
በዚህ መሰረት የሰው ኃይሌ ሌማት ፕሉሲና ስትራቴጂ በመንዯፌ የአመራር ብቃት በማሳዯግ፣ መሌካም
አስተዲዯር በማስፇን፣ የሙያ ክህልት በማሳዯግ፣ ሰራተኛው በየጊዜው እራሱን የሚያሻሽሌበትን እዴሌ
በማመቻቸት፣ ውጤት ሊይ የተመሠረተ የሥራ አፇፃፀም መሇኪያና የማትጊያ ሥርዓት በመዘርጋት፣
የሴቶች እኩሌ ተሳትፍና ተጠቃሚነት በማረጋገጥ፣ ምቹ የሥራ ከባቢ በመፌጠር፣ በክህልቱ፣
በእውቀቱና በአመሇካከቱ ብቁ የሆነ አመራርና ባሇሙያ ማፌራትና በአግባቡ መምራት አንደ የትኩረት
መስክ ይሆናሌ፡፡
የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት
የአገሌግልት አሰጣጥ ሌህቀት ማሇት አሰራርን በየጊዘው በመፇተሽ፣ ምርጥ ተሞክሮዎችን በመቀመር፣
አዲዱስ አሰራሮችን በመፌጠር፣ ሇአሰራሮች እስታንዲርዴ በማውጣትና ዓሇምአቀፌ ዯረጃውን እንዱጠብቅ
በማዴረግ የሊቀ ዯንበኛ ተኮር አገሌግልት መስጠት ነው፡፡
የአገሌግልት ሌህቀትን ሇማምጣት ዴርጅቱ በሚሰጣቸው ሁለም አገሌግልቶች በጥራት (ፇጣን ምሊሽ፣
አገሌጋይነት፣ ትክክሇኛ መረጃ በወቅቱ መስጠት፣ ቅሌጥፌና፣ አስተማማኝነት፣ የአንዴ መስኮት
አገሌግልት፣ ኦን ሊይን አገሌግልት ወዘተ)፣ ያጠረ ጊዜ፣ ተዯራሽነት፣ ተመጣጣኝ ዋጋ፣ ተገቢ የቅሬታ
መስተናገጃ ስርዓትና መሌካም ግንኙነት እንዱኖር በማዴረግ ዯንበኛ ተኮር አገሌግልት በመስጠት
እንዱሁም የተሟሊና ወጥነት ያሇው ወቅታዊና ተዯራሽ የሆነ የመረጃ ፌሰት እንዱኖር የሚያስችሌ
ዘመናዊ የመረጃ ስርዏት በመዘርጋት የተገሌጋይና የባሇዴርሻ አካሊትን እርካታ ማረጋገጥ ሲቻሌ ነው፡፡
በተጨማሪም ከዴርጅቱ ጋር ተያይዞ በእዴገትና ትራንስፍርሜሽን እቅደ ሊይ የተቀመጡ ግቦችንና
በእስትራቴጂክ እቅዴ ዘመኑ ዴርጅቱ ሉዯርስባቸው የሚገቡ ኦፔሬሽናሌና የዴጋፌ ሠጪ ግቦችን
በከፌተኛ ዯረጃ እንዱሳካ ይዯረጋሌ፡፡
የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም
የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም ማሇት የአገሌግልት አሰጣጥ ሌህቀትን ሇማረጋገጥ እንዱቻሌ ሀብቱን
በአግባቡ ማስተዲዯርና ምርታማነቱን በሚያረጋግጥ ሁኔታ በብቃትና በውጤታማነት ጥቅም ሊይ
እንዱውሌ እና ኢኮኖሚያዊ ጠቀሜታ እንዱያስገኝ ማዴረግ ነው፡፡
የማቴሪያሌ ሀብትን ከመጠቀም አንፃር የዴርጅቱን መርከቦች፣ ኮንቴይነሮች፣ የወዯብ መሠረተሌማቶች፣

መጋዘኖች፣ ትሊሌቅ የወዯብ ማሽነሪዎችና መሳሪያዎች፣ ከባዴ ተሽከርካሪዎች፣ ህንፃዎች በአግባቡ
ማስተዲዯርና ምርታማነቱን በሚያረጋግጥ ሁኔታ በመጠቀም የልጂስቲክስ ወጪ እንዱቀንስ ማዴረግና
ተሌዕኮውን ከማስፇፀም አኳያ ከፌተኛ ውጤት እንዱያስመዘግብ ይዯረጋሌ፡፡
የፊይናንስ ሃብትን በተመሇከተ የዴርጅቱን ገቢ በማሳዯግ፣ የወጪ ቁጥጥር በማዴረግ፣ በጀት በአግባቡ
በማስተዲዯር፣ ተሰብሳቢና ተከፊይ ሂሳብን በአግባቡ በማስተዲዯር፣ በባንክ የሚገኘውን የአገር ውስጥ
73
ገንዘብና የውጭ ምንዛሬ አጠቃቀምን በማጎሌበት፣ ትርፊማነትንና ሇኢንቨስትመንት የሚያስፇሌገውን

የፊይናንስ አቅም በማሳዯግ ተሌዕኮውን በሊቀ ዯረጃ ይፇጸማሌ፡፡
ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር
ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር ማሇት ከተገሌጋይና ባሇዴርሻ አካሊት ጋር የረዥም ጊዜ ስሌት በመንዯፌ
የዴርጅቱን ተሌዕኮና ራዕይ እውን እንዱሆን ተቀናጅቶ መስራት ማሇት ነው፡፡
በአገር ውስጥ ካለ ተገሌጋይ/ባሇዴርሻ አካሊት (አስመጪና ሊኪዎች፣ ገቢዎችና ጉምሩክ፣ ትራንስፕርት

ዴርጅቶች፣ ባንኮች፣ ተቆጣጣሪ መ/ቤቶች ወ.ዘ.ተ) እና በአሇም አቀፌ ዯረጃ የሚገኙ የማሪታይም
ኢንደስትሪ ተቋማት (ማሇትም አቅራቢዎች፣ የመርከብ ኩባንያዎች፣ የወዯብ አገሌግልት ሰጪዎች፣
የመርከብ ወኪልች፣ የመርከብ/ኮንቴይነር ግንባታና ጥገና ኩባንያዎች፣ የወዯብ ባሇቤት አገሮች እና
ሬጉሊቶሪ ተቋማት) ጋር ሇጋራ ጥቅም ስትራቴጂያዊ ቅንጅት በመፌጠር ዴርጅቱ ተሌዕኮውን በብቃት
ሇመወጣት የሚያስችሌ ምቹ ሁኔታ ይፇጠራሌ። በተጨማሪም ውስጣዊ ቅንጅትና ትብብር አስመሌክቶ
በዘርፍች መሀከሌ የሚዯረገውን ግንኙነት ማሻሻሌ እንዱሁም በዘርፌ ውስጥ በስራ ክፌልች መሀከሌ
መሻሻሌ ያሇበትን ግንኙነት ያመሊክታሌ፡፡
የተመረጡ የዴርጅቱ ዕይታዎች /Perspectives/
ዕይታዎች የዴርጅቱን አፇፃፀም ከተሇያዩ አቅጣጫዎች አንፃር ሇማየት የሚያስችለ ሚዛናዊ ላንሶች
ሲሆኑ በተሇይም ስትራቴጂን በተሇያየ ሁኔታ በጥሌቀት ሇማየት የሚረደ ናቸው፡፡ በዉጤት ተኮር ስኮር
ካርዴ ሰፉ ጥናት ያካሄደት ኖርተንና ካፔሊን ያወጡትና የተሇመደ ዕይታዎች አራት ሲሆኑ እነርሱም
ፊይናንስ/ በጀት፣ ተገሌጋዮች/ ዯንበኞች፣ የሥራ ሂዯት እና የመማማርና እዴገት ናቸው፡፡
ዴርጅቶች ተሌዕኳቸውን መሠረት በማዴረግ እነዚህን ዕይታዎች በተሇያየ ሁኔታ እንዯተቋማቱ ባህርይ
የሚሰይሙ ሲሆን ሇትርፌ የተቋቋሙ ተቋማትና ሇትርፌ ያሌተቋቋሙት ሇዕይታዎች የሚሰጡት ግምት
ተመሳሳይ አይሆንም፡፡ በዚሁ መሠረት ሇትርፌ የተቋቋሙ ዴርጅቶች ሇፊይናንስ ዕይታ ከፌተኛ ግምት
ሲሰጡ፣ መንግሥታዊና ሇትርፌ ያሌተቋቋሙት ግን ተገሌጋዮችን ዋነኛ የዕይታ መስክ አዴርገው
ይመሇከታለ፡፡
ኢባትልአዴ መንግስታዊ የሌማት ዴርጅት በመሆኑ ከተቋቋመበት ዓሊማ፣ ተሌዕኮ፣ ራዕይና የትኩረት
መስኮች አኳያ ሇትርፌ ከተቋቋሙት ጋር በተወሰነ ዯረጃ ተመሳሳይነት ያሇው ስሇሆነ ከዚህ ቀጥል
የተገሇፁት አራቱ ዕይታዎች በቅዯም ተከተሌ ቀርበዋሌ፡፡
ፊይናንስ
ተገሌጋይ
የውስጥ አሰራር እና
መማማርና ዕዴገት ናቸው፡፡
74
የዕይታዎች አጠቃቀምመግሇጫ
ሀ) የፊይናንስ ዕይታ፡- ይህ ዕይታ የኦፔሬሽናሌና ላልች ገቢዎችን ከማሳዯግና የበጀት አጠቃቀምን

ውጤታማ ከማዴረግ እንዱሁም የማቴሪያሌና የፊይናንስ ሀብትን ኢኮኖሚያዊ በሆነ መሌኩ ከመጠቀም
አንፃር በተሇይም የወጪ ቅነሳ ስትሬቴጂ ውጤታማነትንና ምርታማነትን በማረጋገጥ የልጂስቲክስ
ወጪ የቀነሰ መሆኑ የሚታይበት ዕይታ ነው፡፡
ሇ) የተገሌጋይ ዕይታ፡- በዚህ ዕይታ ስር ተገሌጋይ ማሇት የዴርጅቱን አገሌግልት በቀጥታ የሚጠቀሙ
ሲሆን አስመጪዎች፣ ሊኪዎች፣ የስቴቬድሪንግ አገሌግልት ተጠቃሚዎች እና የመርከብ ውክሌና
አገሌግልት ተጠቃሚዎች የሚያካትት ነው፡፡ ተገሌጋዮቹ በዴርጅቱ የሚሰጡ አገሌግልቶችን የሚጠቀሙ
ከመሆኑም በሊይ የሺፑንግና የልጂስቲክስ አገሌግልቶች እንዱሁም የመሌካም አስተዲዯር ፌሊጎት
ሇማሟሊትና ሇተገሌጋዩ ተገቢውን አገሌግልት ሇመስጠት እና የገበያ ዴርሻ ሇማሳዯግ ዴርጅቱ
ያስቀመጣቸውን ግቦች የአፇጻጸም ስኬት ዕውን ሇማዴረግ የሚያይበት እይታ ነው፡፡
ሏ) የውስጥ አሰራር ዕይታ፡- የውስጥ አሰራር ዕይታ በዘርፈ ስትራቴጂያዊ ውጤቶች

የሚረጋገጡባቸውን የሺፑንግና ልጂስቲክስ የኦፔሬሽናሌ እና የዴጋፌ ሰጪ ጉዲይ ስራዎችን
የሚያመሇክት ነው፡፡
መ) የመማርና ዕዴገት ዕይታ፡- ይህ ዕይታ ከሊይ የተጠቀሱትን ሶስት ዕይታዎች ወዯ ተጨባጭ ውጤት
ሇመሇወጥ የሚያስችለ ተቋማዊ አሰራሮች (institutional capital)፣ አዯረጃጀቶች (organizational
capital)፣ የሰው ሀብት (human capital) እና የኢንፍርሜሽን ሀብት (information capital)
የሚያካትት ነው፡፡
75
3. የትኩረት መስኮች ስትራቴጂያዊ ግቦች

3.1. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት የትኩረት መስክ
ሇትኩረት መስክ ውጤቱን ሇማሳካት በውይይት ከተሇዩት ዕጩ ስትራቴጂካዊ ግቦች መካከሌ
ስትራቴጂያዊ ሉሆኑ የሚችለትን ግቦች በመሇየትና በማዋዋጥ እንዱሁም ግቦቹን በአራቱ ዕይታዎች
ስር በማስቀመጥ ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን ስትራቴጂያዊ ግቦች ተቀርጿሌ፡፡
1. ትርፊማነት ማሳዯግ
2. የዯንበኛ/ባሇዴርሻ አካሊት ዕርካታ ማሳዯግ
3. የአገሌግልት ቅሌጥፌና ማሳዯግ
4. የአገሌግልት ጥራት ማሳዯግ
5. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት ማሻሻሌ
6. የአመራርና የሰራተኛ ዕርካታ ማሳዯግ
7. የአመራርና የሰራተኛው ብቃት ማሳዯግ
ከዕይታዎች አንፃር የተቀመጡ ስትራቴጂያዊ ግቦች
የሰው ሃብት አመራርና ሌማት
የትኩረት መስኩ ግቦች ከዕይታዎች አንፃር
ተ.ቁ. ዕይታዎች ወዯ ውጤት የሚያዯርሱ ግቦች
1 ፊይናንስ  ትርፊማነት ማሳዯግ
2 ተገሌጋይ  የዯንበኛ/ባሇዴርሻ አካሊት ዕርካታ ማሳዯግ
3 የውስጥ አሠራር  የአገሌግልት ቅሌጥፌና ማሳዯግ
 የአገሌግልት ጥራት ማሳዯግ
4 መማማርና ዕዴገት  የሰው ሃብት አመራርና ሌማት ማሻሻሌ
 የአመራርና የሰራተኛ ዕርካታ ማሳዯግ
 የአመራርና የሰራተኛው ብቃት ማሳዯግ
76
የግብ መግሇጫ (Objective Commentary)
ተ.ቁ. የስትራቴጂያዊ ግብ ስያሜ የግቡ ወሰንና ይዘት ከግቡ የሚጠበቀው ውጤት
1 ከፊይናንስ ዕይታ
1.1 ትርፊማነት ማሳዯግ ወሰን
የተቀሊጠፇ የቅጥር፣ ዕዴገት፣ ዝውውር፣ የስሌጠና፣ የስንብት እና

ላልች አስተዲዯራዊ አገሌግልት ሥርዓት በመዘርጋት ምርታማና
ቀሌጣፊ የሆነ የሰው ሃብት በማሟሊት ገቢ ሇመጨመርና ወጪ
ሇመቀነስ የሚያስችለ አሠራሮች መኖራቸውን ማረጋገጥ፡፡
 ምርታማና ቀሌጣፊ በሆነ የሰው ኃብት ያዯገ
ይዘት ትርፊማነት
የተሟሊና ክህልት ያሇው የሰው ሃብት እንዱኖር እና መሌካም

ዴርጅታዊ ባሕሌ እንዱሰፌን የሚያስችሌ የሰው ሃብት አመራርና
ሌማት ሥርዓት በመዘርጋት ምርታማና ቀሌጣፊ የሆነ ብቃት ያሇው
የሰው ኃብት እንዱኖር ማዴረግ፡፡
2 ከተገሌጋይ/የባሇዴርሻ አካሊት ዕይታ
2.1 የዯንበኛ ዕርካታ ማሳዯግ ወሰን

 ምርታማና ቀሌጣፊ በሆነና መሌካም ሥነ
የዯንበኞችን ቅሬታ እና የእርካታቸውን ዯረጃ ሇመሇየት የሚያስችሌ
ምግባር ባሇው የሰው ኃብት ያዯገ የዯንበኛ እና
መጠይቅ አዘጋጅቶ በማሰራጨት፣ በአካሌ ጉብኝት በማዴረግ፣ ቃሇ
የባሇዴርሻ አካሊት እርካታ
መጠይቅና ላልች ዘዳዎችን በመጠቀም መረጃ በመሰብሰብና በመተንነት
ከሰው ሃብት መሟሊትና ብቃት ጋር በተያያዘ የዯንበኞችን እርካታ
ማረጋገጥ፡፡
77
ይዘት
የዯንበኞች አገሌግልት አሠጣጥ ሊይ የሚቀርቡ ቅሬታዎችን በመተንተን

የእውቀት፣ የክህልትና የሥነ ምግባር ክፌተቶችን ሇማሟሊት
የሚያስችሌ ተገቢ የሰው ሃብት በማሟሊትና ብቃት የሚያሳዴጉ
ሥራዎችን በተከታታይ በማከናወን እንዱሁም የሰው ኃብት አመራርና
ሌማት የአሠራር ሥርዓቶችን በማሻሻሌ የዯንበኞችን እርካታ ማሳዯግ
ነው፡፡
3 ከውስጥ አሠራር ዕይታ
3.1 የአገሌግልት ቅሌጥፌና ማሳዯግ ወሰን
ውጤታማና ፇጣን ምሊሽና ውሳኔ በመስጠት፣ የወጪ ቅነሳ ስትራቴጂ

ተግባራዊ በማዴረግ፣ ክህልት ያሇውን የሰው ሃብት በመሳብ፣
ያሇውንም አቅሙን በማጎሌበትና በማቆየት እና በተገሌጋዮች ቻርተር
በተቀመጠው መሠረት ዯረጃውን የጠበቀ አገሌግልት መስጠትና
ቀሌጣፊ የሆነ አገሌግልት መኖሩን ማረጋገጥ፡፡  በአገሌግልት አሰጣጥ ስታንዲርዴ መሰረት
ዯረጃውን የጠበቀና ቀሌጣፊ አገሌግልት
ይዘት
ውጤታማና ፇጣን ምሊሽ እና ውሳኔ መስጠት፣ የወጪ ቅነሳ

ስትራቴጂን በመቀየስና ተግባራዊ ማዴረግ፣ ክህልት ያሇው የሰው
ሃብት መሳብና ሇማቆየትና አቅም ሇማሳዯግ የሚያስችሌ አሠራር
ሥርዓት መዘርጋት እና ዯረጃውን የጠበቀ አገሌግልት መስጠት፡፡
3.2 የአገሌግልት ጥራት ማሳዯግ ወሰን
በአገሌግልት ጥራት ማረጋገጫ ስርዓት መሠረት የሚሰጠው  በአገሌግልት ጥራት ማረጋገጫ ሥርዓት መሰረት
አገሌግልት ዯረጃውን የጠበቀ በማዴረግ የዯንበኞች በዴርጅቱ ጥራቱንና ዯረጃውን የጠበቀ አገሌግልት
አገሌግልት መርካታቸውን ማረጋገጥ፡፡
78
ይዘት
የአገሌግልት ጥራት ማረጋገጫ ስርዓት በመዘርጋትና ተግባራዊ

በማዴረግ ጥራቱንና ዯረጃውን የጠበቀ አገሌግልት መስጠት፡፡
4 ከመማርና ዕዴገት ዕይታ
4.1 የሰው ሃብት ሥራ አመራርና ሌማት ወሰን

ማሻሻሌ
የተቀሊጠፇ የቅጥር፣ ዕዴገት፣ ዝውውር፣ የስሌጠና፣ የስንብት እና
ላልች አስተዲዯራዊ አገሌግልት ሥርዓት በመዘርጋት ውጤታማ የሆነ
የሰው ሃብት መሟሊቱንና መኖሩን ማረጋገጥ፡፡
በአመራሩና በሠራተኛ ሊይ መሌካም እሴቶችና ባህሪያት መስረፁን፣

ዴርጅታዊ ገፅታ በሊቀ ሁኔታ መገንባቱን እና የዴርጅትና የግሌ ስኬት
መጣጣሙን ማረጋገጥ፡፡
ይዘት
 የተቀሊጠፇ የቅጥር፣ ዕዴገት፣ ዝውውር፣
የቅጥር፣ ዕዴገት፣ ዝውውር፣ የስሌጠና፣ የስንብት የሥራ መሪና
የስሌጠና፣ የስንብት እና ላልች አስተዲዯራዊ
የሠራተኞች አስተዲዯር መመሪያዎችን በማሻሻሌ ተግባራዊ ማዴረግ
አገሌግልት ሥርዓት፣
እንዱሁም የሰው ሃብት አመራርና ሌማት የመረጃ አያያዝ ሥርዓት
 የተሟሊና ውጤታማ የሆነ የሰው ሃብት
በመዘርጋት የተሟሊና ወቅታዊ መረጃ በመያዝ የአሰራር ስርዓቱን
ማሻሻሌ፡፡
የአመራርና የሰራተኛውን አመሇካከትና ሙያዊ ስነምግባር የሚያሻሽለ
ሥርዓቶችን ተግባራዊ ማዴረግ፣ ግሌፅ የሆነ ራዕይ በመቅረፅ፣
የዴርጅቱን የስሌጣን ወሰን፣ ተሌዕኮ፣ አዲዱስ እሴቶችን ማስረፅ፣
የቁጥጥርና የክትትሌ ሥርዓት በመዘርጋት፣ ዴርጅታዊ መዋቅር
በማሻሻሌ የስሌጣን አወቃቀሩን በመፇተሸ እና የአሠራር ሌማድችን
በመቃኘት አዲዱስ ዴርጅታዊ ባህልችን ተግባራዊ ማዴረግ፣ ከፌተኛ
አመራሩ ሇውጡን በግንባር ቀዯምትነትና አርዓያ በመሆን መምራት፣
የአዱስ አመራሮችን ማህበራዊ ግንኙነት ማጠናቀር፣ አዱስ ሇሚቀጠሩ
ሠራተኞች የዴርጅቱን እሴቶች ሇማስረፅ እንዱቻሌ ሠፉ የግንዛቤ
79
ማስጨበጫ ፔሮግራም (Induction) ማዘጋጀት፣ሇአመራሩና ሇሰራተኛው

መሌካም እሴቶችና ባህርያቶችን የሚያሰርጹ ስሌጠና ፔሮግራሞችን
ማዘጋጀት፡፡
4.2 የአመራር የሰራተኛውን ብቃት ማሳዯግ ወሰን
የዴርጅቱን የማሰሌጠኛ ተቋም አቅም በማሳዯግና ላልች ማሰሌጠኛ

ተቋማትን በመጠቀም ብቁ አመራርና ሰራተኛ መኖሩን ማረጋገጥ፡፡
ይዘት
 ብቁ አመራርና ሠራተኛ
የሰው ሃብት ሌማት አሠራር ሥርዓትን በማሻሻሌ ተግባራዊ ማዴረግ፣
 የሊቀ የዴርጅቱ የማሠሌጠኛ ተቋም
ምርጥ ተሞክሮዎችን በመቀመር ተግባራዊ ማዴረግ፣ የዴርጅቱን
የማሰሌጠኛ ተቋም አዯረጃጀት፣ የሰው ሃብት ፌሊጎት፣ የውስጥ አሠራር
ሥርዓትና ላልች የግብዓት ፌሊጎቶችን በመሟሊት አቅሙን ማሳዯግ፣
ሇየብስና ሇባሕር ሊይ ሠራተኞች ውጤታማ የሆነ የአገር ውስጥና
የውጭ አገር ስሌጠና በመስጠት የአመራሩንና የሠራተኛውን ብቃት
ማሳዯግ፡፡
4.3 የአመራርና የሰራተኛ ዕርካታ ማሳዯግ ወሰን፣
የረካ፣ በሥራ ተነሳሽ እና ችግር ፇቺ የሆነ፣ የዴርጅት ባሇቤትነት

ስሜት ያሇውና ምርታማነቱና ውጤታማነቱ ያዯገ አመራርና ሰራተኛ፣
የቀነሰ የአመራርና የሰራተኛ ፌሌሰት መኖሩን ማረጋገጥ፡፡
 የረካ በሥራው ተነሳሽ የሆነ አመራርና ሰራተኛ፣
ይዘት፣
 የቀነሰ የአመራርና የሰራተኛ ፌሌሰት
መሌካም አስተዲዯር ማስፇን፣ ፌትሃዊ የሆነ የዕዴገት፣ የዝውውርና
የሰራተኞችና የሥራ መሪዎች አስተዲዯራዊ አገሌግልት ሥርዓት፣
የጥቅማጥቅም፣ የማበረታቻና የማትጊያ ሥርዓት ተግባራዊ ማዴረግ
እና አመራሩንና ሰራተኛውን ስሇዴርጅቱ እንቅስቀሴ ወቅታዊና የተሟሊ
መረጃ እንዱኖረው ማዴረግ፡፡
80
3.2. የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት የትኩረት መስክ

ሇስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኩ ውጤት መሳካት ዕጩ ግቦችን ሇመሇየት የእርስ በርስ ውይይት /Brain
Storming/ በማዴረግና ሌዩ ሌዩ ሰነድችን በማገናዘብ ስትራቴጂያዊ ግቦች ሉሆኑ የሚችለትን ግቦች
በመሇየት የትኩረት መስኩን ውጤት ሉያሳኩ የሚችለ አስር ግቦችን እንዯሚከተሇው ተሇይተዋሌ፡፡
የተመረጡ ስትራጂያዊ ግቦች
1. የዯንበኛ ዕርካታን ማሳዯግ፣

2. ተዯራሽነትን ማሳዯግ፣
3. ትርፊማነት ማሳዯግ፣
4. የሃብት አጠቃቀም ማሻሻሌ፣
5. የአገሌግልት መጠንና ዓይነት ማሳዯግ፣
6. ቅንጅታዊ ሥርዓት ማሻሻሌ፣
7. የአሰራር ቅሌጥፌና ማሻሻሌ
8. የአሰራር ጥራት ማሻሻሌ፣
9. የሰው ሀይሌ ብቃት ማሳዯግ
10. የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ አጠቃቀም ማጎሌበት
ተ.ቁ ዕይታ የስትራቴጂያዊ ግቦች
1. ፊይናንስ የሃብት አጠቃቀም ማሻሻሌ

ትርፌ ማሳዯግ
2. ዯንበኛና/ ባሇዴርሻ የዯንበኛ እርካታን ማሳዯግ
ተዯራሽነትንማሣዯግ
3. የውስጥ አሰራር የአገሌግልት መጠንና ዓይነት ማሳዯግ
የአሰራር ቅሌጥፌና ማሻሻሌ
የአሰራር ጥራት ማሻሻሌ፣
ቅንጅታዊ ስርዏት ማሻሻሌ፣
4. መማር እና እዴገት
የሰው ሀይሌ ብቃት ማሳዯግ
የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ አጠቃቀም ማጎሌበት
81
1.1 የሃብት አጠቃቀምን ማሻሻሌ ወሰን
የዴርጅቱን ሀብትና ንብረት ውጤታማ በሆነ መሌኩ ጥቅም ሊይ እንዱውሌ  ያዯገ ምርታማነት
ማዴረግ ነው፡፡  የጨመረ ምሌሌስ
ይዘት
 ሀብትን በአግባቡ መጠበቅና መጠቀም፣ ግዢዎችን በወቅቱ የማከናወን ሥራን

ማሻሻሌ
 ተሰብሳቢ በወቅቱ መሰብሰብ
 መርከብ፤ ተሽከርከሪ፤ መሳሪያዎችና ማሽነሪዎች ያሇስራ የሚቆሙበትን ጊዜ
(Down time) መቀነስና ምርታማነታቸውን ማሳዯግ
 ባድ ኮንቴነር ከዯንበኛና ከወዯብ በወቅቱ ተነስቶ ወዯ ስምሪት እንዱገባ ማዴረግ
 የስቶክ፣ የቋሚ ንብረት የድክመንት ቆጠራ ስርዓት እንዱኖር ማዴረግ፣
 የሀብት አጠቃቀም ቁጥጥር ስርዓት ተግባራዊ በማዴረግ የቁጠባ ባህሌን
ማዲበር፣
 የዴርጅቱ የውስጥ ኦዱት፤ የአሰራር ክፌተቶችን እየሇየ ሇውሳኔ እና ሇአፇፃፀም
እንዱያቀርብ ማዴረግ፣
ከውጪ ኦዱተሮች የሚቀርቡ አስተያየቶችን በወቅቱ ተግባራዊ ማዴረግ፣
1.2 ወሰን
የአገሌግልቱን ተዯራሽነት በማስፊትና የተገሌጋዮችን እርካታ በማሳዯግና

የዯንበኛ ቁጥር በመጨመር ከአገሌግልት ክፌያ የሚሰበሰበውን ገቢ ማሳዯግ
ትርፌ ማሳዯግ አንዱሁም የዴርጅቱን ኦፔሬሽናሌ እና አስተዲዯራዊ ወጪዎችን ስርዓት ባሇው  ያዯገ ትርፌ
ሁኔታ እና በአግባቡ በመቆጣጠር ትርፌን ማሳዯግ ነው
ይዘት
82
 የአገሌግልት ታሪፌን ተወዲዲሪ ማዴረግ

 የተገሌጋዮች ቁጥር እንዱጨምር ማዴረግ
 የአገሌግልት ሽፊን ማሳዯግ
 የአገሌግልት አይነት ማሳዯግ
 የመርከቦች የወዯብ ሊይ ቆይታ ጊዜ (Operational and technical down

time) እንዲይራዘም ቁጥጥር ማዴረግ፣
 በጂቡቲና በዯረቅ ወዯቦች የገቢ እቃዎች ቆይታ ጊዜ እንዱያጥር የሚያስችሌ

የአሰራር ስርዓት በመዘርጋት ሇዴርጅቱ የስቶሬጅና የኮንቴነር ዳመሬጅ ወጪ
እንዱቀንስ ማዴረግ፣ ባድ ኮንቴይነር በወቅቱ እንዱመሇስ የሚያስችሌ ስርዓት
መዘርጋት
 የመርከብ ጥገናና የአቅርቦት (ነዲጅ፣ ምግብ፣መሇዋወጫ፣ መዴሀኒት፣ወዘተ)

ወጪዎችን መቆጣጠር
 የጭነት ተሸከርካሪ እና የወዯብ ማሽነሪዎች የጥገናና የአቅርቦት(ነዲጅ፤ ቅባት፤

መሇዋወጫ፤ወዘተ) ወጪዎችን መቆጣጠር
 ኦፔሬሽናሌ አሰራሮችን ቀሌጣፊና ጥራት ያሇው እንዱሆን በማዴረግ

የትራንዚት ጊዜና ወጪ መቀነስ
 የወጪ ቁጥጥር ስርዓት መዘርጋትና የኦዱት ስራዎችን ማጠናከር
 የግዥ ሂዯት ስርዓትና ዯንብን የተከተሇ እንዱሆን በማዴረግ አሊስፇሊጊ

ወጪዎችን ማስቀረት፣
2 ከተገሌጋይ/የባሇዴርሻ አካሊት
ዕይታ
83
2.1 የዯንበኛን እርካታ ማሳዯግ

ወሰን
ዯረጃቸውን የጠበቁ አገሌግልቶችን በማቅረብ፣ የዋጋ ተወዲዲሪነትን

በማሳዯግ፣ የአገሌግልት ጥራትና አስተማማኝነትን በመጠበቅ ዕርካታ መፌጠር
ነው፡፡  በአገሌግልት የረካ ተገሌጋይ
ይዘት  የቀነሰ ቅሬታ
 ጥራቱን የጠበቀ ፇጣንና አስተማማኝ አገሌግልት መስጠት

 ሇአገሌግልቱ ተመጣጣኝ ክፌያ ማስከፇሌ
 የዯንበኛን ፌሊጎት መረዲት
 Online& SMSአገሌግልት ሇተገሌጋዮች መስጠት
 የቅሬታ ማስተናገጃ ሥርዓት መዘርጋት፣
2.2 ተዯራሽነትን ማሳዯግ
ወሰን  የጨመረ የገበያ ዴርሻ፣
ዴርጅቱ የተሰማራበትን የባህር ትራንስፕርት፣ የጭነት ማስተሊሇፌና እና የአገር  አገሌግልትን ተዯራሽ በማዴረግ የጨመረ
ውስጥ ወዯብ አገሌግልቶችን አሁን ካሇበት ዯረጃ በማሳዯግ ሇተገሌጋይ ተዯራሽ ተገሌጋይ
ማዴረግ
ይዘት
 የባህርትራንስፕርት፤የጭነት አስተሊሊፉነት እና የወዯብ አገሌግልት ሽፊንን

በመጨመርና በማስፊፊት አገሌግልቱን ተዯራሽ ማዴረግ፤
 በመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዏት የሚጓጓዝ የዕቃ ዓይነት መጨመር
/ብረት፤ከ3 ቶን በሊይ የሆነ ተሸከርካሪ ወ.ዘ.ተ./
3 የውስጥ አሰራር
3.1 የአገሌግልት መጠን ማሳዯግ

ወሰን
የባህር ትራንስፕርት፣ የእቃ አስተሊሊፉነት፣ የመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት፣  ያዯገ የገበያ ዴርሻ

የመርከብ ውክሌና፣ እስቴቨዯሪንግና ሾርሀንዴሉንግ፣ የዯረቅ ወዯብ፣ የመጋዘንና
ላልች ልጅስቲክስ አገሌግልቶችን የሀገሪቱን ኢኮኖሚ ሉዯግፌ በሚችሌ መሌኩ
84
ማሳዯግ ነው
ይዘት
 በባህር የሚጓጓዝ የጭነት አይነትና መጠን መጨመር
 በመሌቲሞዲሌ የሚጓጓዘ ጭነት መጠንና አይነት መጨመር
 በሀገር ውስጥ ወዯብ የሚስተናገዴ የእቃ መጠንና አይነት ማሳዯግ
 በጭነት አስተሊሊፉነት የሚጓጓዝ የጭነት መጠንና አይነት ማሳዯግ
 በወጪ ንግዴ ሇተሰማሩ የማኑፊክቸሪንግ ኢንደስትሪዎችና በኢኮኖሚው

ውስጥ ከፌተኛ ዴርሻ ሊሊቸው የDoor to Door Delivery Service መስጠት
 የባህርና የየብስ ትራንስፕርት ምሌሌስ መጨመር
 ሇወጪ ንግዴ የተሇየ ትኩረት በመስጠት በመዯገፌ፣ በመርከቦቻችን የሚጓጓዝ

የወጪ እቃ መጠን ከፌ ማዴረግ፣
 እስቴቨዯሪንግና ሾርሀንዴሉንግ የሚስተናገዴ እቃ መጠንና አይነት ማሳዯግ

የመርከቦቻችንን የመጫንና የማንሳት አቅም ማሳዯግ
3.2 የአሠራር ቅሌጥፌና ማሻሻሌ

ወሰን
ዴርጅቱ በሚሰጣቸው ሁለም አገሌግልቶች ፇጣን ምሊሽ፣ ትክክሇኛ መረጃ

የአንዴ መስኮት አገሌግልት፣ ኦን ሊይን አገሌግልት በወቅቱ መስጠት፣ ያጠረ
ጊዜ እንዱኖር በማዴረግና ዯንበኛ ተኮር አገሌግልት በመስጠት የተገሌጋይና  ያጠረ የትራንዚት ጊዜ፣
የባሇዴርሻ አካሊትን እርካታ ማረጋገጥ ነው፡፡
 የቀነሰ የልጂስቲክስ ወጪ
ይዘት
 ቀሌጣፊ የልጂስቲክስ አገሌግልት መስጠት
 የትራንዚት ጊዜን ማሳጠር
 ከመነሻ ወዯብ ዕቃው በተጫነ በ72 ሰዓት የጭነት ሰነዴ ሇተገሌጋይ እንዱዯርስ
85
ማዴረግ
 ዕቃ ወዯ መርከብ የመጫንና ከመርከብ የማራገፌ አገሌግልት ፇጣን እንዱሆን

ማዴረግ
 ጭነት ከባህር ወዯብ በፌጥነት እንዱነሳ ማዴረግ
 የዕቃ መሌቀቅ አገሌግልት ቀሌጣፊ እንዱሆን ማዴረግ
 የክፌያ መሰብሰቢያ ሰነዴ ዝግጅት ፇጣን እንዱሆን ማዴረግ
 ፇጣን የማስፇተሸና የመጫን አገሌግልት እንዱሰጥ ማዴረግ
 በመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዓት ውስጥ ዋና ተዋናይ የሆኑ የጅቡቲ

ትራንዚተሮችና ትራንስፕርተሮች አሰራር ቀሌጣፊ እንዱሆን ክትትሌና
ቁጥጥር ማዴረግ፣
 ሇተገሌጋዮች የአንዴ መስኮት አገሌግልትመስጠት
 በአገሌግልት መስጫ ቦታዎች የተዯራጀ የመረጃ ማዕከሌ(Call Center)

እንዱኖር ማዴረግ
 የተሟሊ ሰነዴ ሲቀርብ ዕቃውን ሇባሇመብቱ በወቅቱ ማስረከብ፣
 ሇገቢም ሆነ ሇወጪ ዕቃ ዱክሇራሲዮን በወቅቱ እንዱበተን ማዴረግ
 አገሌግልት ሇተሰጠባቸው ዕቃዎች ኢንቮይስ በወቅቱ አዘጋጅቶ መስጠት
 ከወዯብ የሚጫኑ ዕቃዎች በፌጥነት እንዱነሱ ማዴረግ
 የጭነት መነሻና መዴረሻ መረጃ ሇዯንበኞች /Arrival Notification/ በወቅቱ

ማሰራጨት
 የኮንቴይነር ዱፕዚትና ቀረጥ ተመሊሽ በወቅቱ እንዱከፇሌ ማዴረግ
 የሰነዴ ዝግጅት ፇጣን እንዱሆን ማዴረግ
 የኦፔሬሽን የስራ እንቅስቃሴ መረጃ ፌሰት ወቅታዊና የተቀናጀ እንዱሆን

ማዴረግ
86
 በመዲረሻና በመነሻ ቦታዎች ጭነቶች በፌጥነት እንዱራገፈና አንዱጫኑ

 የተሽከርካሪ ምሌሌስ እንዱጨምር ማዴረግ
 የመርከብ ምሌሌስ እንዱጨምር ማዴረግ
 የሂሳብ አያያዘን ወቅታዊ ማዴረግ፣
 የአሰራር ማንዋልችን፣ መመሪያዎችና ዯንቦችን ወቅታዊ ማዴረግ፣
 በአመራር ዯረጃ ቋሚ ግንኙነት መዴረክ በመፌጠር ፇፃሚውን መዯገፌና

ችግሮች በወቅቱ እንዱፇቱ ማዴረግ፣
 ዕቅዴ የማዘጋጀት፣ ክትትሌ፣ ዴጋፌ፣ አፇፃፀምን መመዘን እና ግብረ መሌስ

በመስጠት ተግባራት በወቅቱእንዱፇጸሙ ማዴረግ፤
 የግብዓት አቅርቦት በወቅቱ እንዱሟሌ ማዴረግ፣
 የካሳ ክፌያ ጥያቄዎች በህጉና በዯንቡ መሰረት በወቅቱ ምሊሽ እንዱያገኙ

ማዴረግ
 ጉዲትና ጉዴሇት ሇዯረሰባቸው ዕቃዎች ሇካሳ ክፌያ የሚያበቁሰነድችን በወቅቱ

አዘጋጅቶ መስጥ
 የመረጃ አመዘጋገብ ወቅታዊነትን ማሻሻሌ

3.3
የአሠራር ጥራት ማሻሻሌ ወሰን
ዴርጅቱ አስተማማኝ፣ ዯህንነቱ የተጠበቀ እና ከስህተት፣ ከጉዴሇት እና ጉዲት

የፀዲ አገሌግልቶችን በመስጠት የተገሌጋይና የባሇዴርሻ አካሊትን እርካታ
ማረጋገጥ ነው፡፡  አስተማማኝነት/Reliability/
ይዘት  የቀነሰ የአዯጋ /ጉዴሇት/ ጉዲት መጠን፣
 የሰነዴ ዝግጅት ከስህተት የጸዲና የተሟሊ መረጃ ያሊቸው እንዱሆኑ ማዴረግ

 በዕቃዎች ሊይ ጉዴሇት፤ ብክሇት እና ጉዲት እንዲይዯርስ አስቀዴሞ የመከሊከሌ
እርምጃ መውሰዴ
 በስራ ቦታዎች አስተማማኝና አሇምአቀፌ ዯረጃውን የጠበቀ የሴፌቲና ሴኩሪቲ
87
ስርዏት እንዱኖር ማዴረግ፣
 አስተማማኝ የሆነ አገሌግልት መስጠት /ማሇት አገሌግልቶች በወጣሊቸው

ስታንዲርዴ መሰረት መሰራታቸው ነው፡፡/
 መርከቦች በአሇም አቀፌ ህግ መሰረት መሟሊት የሚገባቸውን ግዳታዎች

ማሟሊታቸውን ማረጋገጥ፣
 የመረጃ አመዘጋገብ ጥራት ማሻሻሌ
3.4 ቅንጅታዊ የአሰራር ስርአት

ወሰን
ማሻሻሌ
ውጤታማ አዯረጃጀትና ቀሌጣፊ የአሰራር ስርዓት በመዘርጋት ከተገሌጋዮች/
የውስጥና የውጪ ዯንበኛ/፣ ከባሇዴርሻና ተባባሪ አካሊት ጋር በቅንጅትና
በትስስር በመስራት የሚመዘገብ ጉሌህ ውጤት ነው፡፡
ይዘት
 የተሳሇጠና የተቀናጀ የልጂስቲክስ አገሌግልት እንዱሰጥ ማዴረግ
 የልጂስቲክስ ስርዓት ትግበራ ሊይ የሚያጋጥሙ ችግሮችን ሇመፌታት
ከሁለም ባሇዴርሻ አካሊት ጋር ተቀናጅቶ መስራት፣  የተሳሇጠ የልጂስቲክስ አገሌግልት፤
 አዯረጃጀትና የአሰራር ስርዏት ማሻሻሌ  ትክክሇኛና ወቅታዊ መረጃ
 አጋርነትንና ትብብርን ማጎሌበት
 የኦፔሬሽን የስራ እንቅስቃሴ መረጃ ፌሰት ወቅታዊና የተቀናጀ እንዱሆን  የተዘረጋ ፇጣን የመረጃ ስርዓት፤
ማዴረግ የተዘጋጁ የክትትሌ፣ የግምገማ እና የግ/መሌስ
 በዴርጅቱ ውስጥ ተናቦና ተቀናጅቶ የመስራት ሁኔታ ማስፇን፣
 የተቀናጀ እና ዘመናዊ የመረጃ ቴክኖልጂን በመጠቀም የመረጃ ፌሰቱን
አስተማማኝ ማዴረግ
 በዘመናዊ ቴክኖልጂ የተዯገፇ የተሟሊ መረጃ አያያዝን ማጎሌበት፣
 ዯንበኞች ባለበት(On line)መረጃ ማግኘት እንዱችለ ማዴረግ
 የጭነት መነሻና መዴረሻ መረጃ ሇዯንበኞች/arrival notice/ በወቅቱ
ማሰራጨት
 የተገሌጋይ ፔሮፊይሌ በዘመናዊ መረጃ አያያዝ መዯገፌ
88
 የዓሇም አቀፌ የባሕርና የወዯብ ዯንቦች ሕጏችና ስምምነቶች እንዱከበሩ

ማዴረግ
 የተገሌጋዮችን አጋርነት በማሳዯግ የጋራ አሊማ እንዱኖረንና የአጋርነት ሥራ

እየተሻሻሇ እንዱመጣ ማስቻሌ'
 በስራ ሑዯት የሚገጥሙ ችግሮችን በመሇየት ሇመፌትሔው ተገቢውን ሁለ

በጋራ መፇፀም፣
 የባሕር ትራንስፕርትና የልጂስቲክስ አገሌግልት ዘርፌን በሚመሇከት

የሚወጡ ፕሉሲዎች፣ መመሪያዎችናስትራቴጂዎች በተሟሊ መሌኩ
እንዱተገበር ማዴረግ
 የዴርጅቱ የስራ እንቅስቃሴ አስመሌክቶ ሇህብረተሰቡ፡ ሇተገሌጋይና ሇባሇዴርሻ

አካሊት ተከታታይ መግሇጫ መስጠት
 ባድ ኮንቴነሮች ዯህንነት እንዱጠበቅና በወቅቱ እንዱመሇሱ ማዴረግ
 ህገወጥነት ሇመከሊከሌ ከፌትህ አካሊት ጋር በቅንጅት መስራት
 ከባሇዴርሻ አካሊት ጋር የጋራ መዴረክ መፌጠርና በቅንጅት መስራት

 ተአማኒነት ያሊቸውን ሰነድች በማመንጨትና ሇሚጠየቁ ማብራሪያዎች
አስፇሊጊውን ምሊሽ በመስጠት ሇፌትህ ሥርዓቱ ዴጋፌ ማዴረግ
4 መማርና ዕዴገት
4.1 የሰው ሀይሌ አቅም ማሳዯግ ወሰን

 ክህልቱ ያዯገ ሰራተኛና አመራር፣
የአመራሩንና የፇጻሚውን ክህልትና ብቃት በማሳዯግ፣ የተስተካከሇ  ያዯገ የአመራር ብቃት፣
አመሇካከትና የተነሳሽነት መንፇስ ያሇው፣ ወቅታዊ ውሳኔ መስጠት የሚችሌ  የተዯረገ የሌምዴ ሌውውጥና ምርጥ ተሞክሮ
አመራር መኖሩን ሇማረጋገጥ የሰራተኞችና የአመራሩን ክህልትና ብቃት  የተሇየና የተሻሻለ የአሰራር ክፌተት
ማሳዯግ ነው፡፡  ከፌተኛ የስራ አፇጸጸም ያስመዘገቡ ሰራተኞች
 በዕቅዴ ዘመኑ የተፇጠረ ተተኪ አመራር
ይዘት  በዕቅዴ ዘመኑ የተፇጠረሩ ሴት አመራሮች
 የስጋትና የኪራይ ሰብሳቢነት ምንጮችን በመሇየት የተሟሊ የክትትሌና
89
የቁጥጥር ስርዓት መዘርጋት፣

 በፇፃሚና አስፇፃሚ አካሊት ሊይ የኪራይ ሰብሳቢነት አመሇካከትን ሇማስቀረት
የግንዛቤ ማስጨበጫ ስራዎችን መስራት፤
 ሇኪራይ ሰብሳቢነት ተጋሊጭ የሆኑ የአሰራር ክፌተቶችን መዝጋት፣
 ፌትሃዊና ግሌፅነት ያሇው አገሌግልት መስጠት፣
 በአመሊካከትና ኪራይ ሰብሳቢነት ችግሮች ሊይ በቁርጠኝነት እርምጃ መውሰዴ፣
 የአገሌጋይነት ስሜት በማሳዯግ ዯንበኛ ተኮር አገሌግልት መስጠት፣
 የስሌጠና ፌሇጎትን መሰረት ያዯረገ ስሌጠና መስጠት፣
 የሌምዴ ሌውውጥና ምርጥ ተሞክሮ በመቀመር ክህልት ማሳዴግና አሰራሮችን
ማሻሻሌ፣
 ሰራተኞች ሁሇገብ ማዴረግ፤
 ጥሌቅ የሆነ ሙያዊ ክህልትንና ዕውቀትን ማስጨበጥ፣
 የአመራርና የማስፇፀም ብቃት ማሳዯግ
 የሥነ ምግባር መመሪያዎችን አክብሮ መሥራት፣
 የመወሰን ስሌጣን ውክሌናን በየዯረጃ ማስፊት፣
4.2 የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ ወሰን
አጠቃቀም ማሻሻሌ
የዴርጅቱን የመረጃ ቴክኖልጂ ግብዓቶችን በአግባቡ መጠቀምና ከግዜው ጋር
የሚሄደ ተጨማሪ የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ ውጤቶችን ጥቅም ሊይ ማዋሌ
ነው፡፡
ይዘት  የተቀሊጠፇ፣ ወቅታዊ፣ ዯህንነቱ የተጠበቀ እና

የተናበበ መረጃ፣
 አዱሱን የአይ ቲ ፔሮጀክት ሙለ በሙለ ተግባራዊ ማዴረግ
 ያዯገ የቴክኖልጂ አጠቃቀም
 የመረጃ ስርዓትን web based ማዴረግ እና የተሟሊ፣ ወጥነት ያሇው፣
 በመረጃ አቅርቦት የረካ ተገሌጋይና ባሇዴርሻ አካሌ
ወቅታዊ real time መረጃን መያዝና ተዯራሽ ማዴረግ፣
 የተቀናጀ፣ ወቅታዊ፣ ወጥነት ያሇው እና ዯህንነቱ የተጠበቀ የመረጃ
አቅርቦት መፌጠር፣
 ከሳይንስና ቴክኖልጂ ማህበረብ የሚመነጭን ፊና ወጊ /አዱስ ዕውቀት/
መቅሰም
 የሰራተኞችና የአመራሩን የቴክኖልጂ አጠቃቀም ብቃት ማሳዯግ፣
90
3.3. የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም የትኩረት መስክ

ዴርጅታዊ ስኬትን ያመጣለ ተብሇው የታመነባቸውን አስር ስትራቴጂያዊ ግቦች ተሇይተዋሌ፡፡
1) የፊይናንስ አቅምን ማሳዯግ፣
2) ትርፊማነትን ማሳዯግ
3) የዯንበኛን ባሇዴርሻ አካሊት እርካታ ማሳዯግ
4) የአገሌግልት ተዯራሽነትን ማሣዯግ
5) ምርታማነትን ማሣዯግ፣
6) የበጀት ውጤታማነትን ማሻሻሌ
7) የማቴሪያሌ ሀብት አመራር ማሻሻሌ
8) ክህልት ማጎሌበት
9) የመረጃ ቴክኖልጂ አጠቃቀምን ማሻሻሌ
10) ተወዲዲሪ ዋጋ ማቅረብ
ተ.ቁ ዕይታ የስትራቴጂያዊ ግቦች
1. ፊይናንስ የፊይናንስ አቅም ማሳዯግ

ትርፊማነትንማሳዯግ
2. ዯንበኛና/ የዯንበኛ እርካታን ማሳዯግ
ተወዲዲሪ ዋጋ ማቅረብ
ባሇዴርሻ
የአገሌግልት ተዯራሽነት ማሣዯግ
3. የውስጥ አሰራር ምርታማነትን ማሣዯግ፣
የበጀት ውጤታማነትን ማሻሻሌ
የማቴሪያሌ ሀብት አመራር ማሻሻሌ

ሌማታዊ ተሳትፍንና የባሇቤትነት ስሜትን ማዲበር፣
4. መማር እና እዴገት ክህልት ማጎሌበት
የመረጃ ቴክኖልጂ አጠቃቀምን ማሻሻሌ
91
የስትራቴጂያዊ ከግቡ የሚጠበቀው

ተ.ቁ የግቡ ወሰንና ይዘት
ግቡ ስያሜ ውጤት
1. ከፊይናንስ ዕይታ
1.1 የፊይናንስ አቅምን ወሰን፡-

ማሳዯግ፣
የስራ ቅሌጥፌናና ውጤታማነትን በማረጋገጥ ከአገሌግልት ዘርፍች ያዯገ የፊይናንስ
የሚገኙ ገቢዎችን ማሳዯግና በየገቢው ዘርፌ በመመዝገብ እንዱሁም አቅም
በመተንተን እና አማራጭ የገንዘብ ምንጮችን በመጠቀም ዴርጅቱን
ተወዲዲሪ የሚያዯርገውን የፊይናንስ አቅም መፌጠር፡፡
ይዘት
 ሪዘርቭ መጠን መጨመር/የመንግስት ተከፊይ እንዱቀንስ ማዴረግ
 አማራጭ የገንዘብ ምንጮችን መጠቀም
1.2 ትርፊማነትን ወሰን፡- ያዯገ ትርፊማነት

ማሳዯግ ዴርጅቱ ከሚሰጣቸው ሌዩ ሌዩ አገሌግልቶች እና ከላልች የገቢ ምንጮች
ገቢን ማሳዯግና በየገቢው ዘርፌ በመመዝገብ እንዱሁም በመተንተን እና
አጠቃሊይ የዴርጅቱን ወጪ እንዱቀንስ በማዴረግ እና የተሇያዩ ውጤታማ
የአሰራር ዘዳዎችን ተግባራዊ በማዴረግ ትርፊማነትን ማረጋገጥ፡፡
ይዘት
 የዯንበኞችን ቁጥር መጨመር
 ያለትን ዯንበኞች አብረው እንዱዘሌቁ ማዴረግ
 የአገሌግልት ዓይነቶችን ማስፊትና ተጨማሪ አገሌግልት መስጠት
 የአገሌግልት መጠንን መጨመር
 ሇዴርጅቱ ትርፊማነት ከፌተኛ ጠቀሜታ ካሊቸው ዯንበኞች ጋር
በትኩረት መስራት
92

 የተሇያዩ ውጤታማ የአሰራር ዘዳዎችን ተግባራዊ ማዴረግ

 ምርታማነትን ማሳዯግ
 ብክነትን መከሊከሌ
 ወጪ ቆጣቢ አሰራሮችን መከተሌ/የስራ ማስኬጃና አስተዲዯራዊ
ወጪዎችን መቀነስ
 ተሰብሳቢ ሂሳብን በወቅቱ መሰብሰብ
 በጀትን በአግባቡ መጠቀም
2 ከተገሌጋይ ዕይታ
2.1 የዯንበኞችንና ወሰን፡ ያዯገ የዯንበኛ

ባሇዴርሻ አካሊትንተዯራሽነትን በማስፊት እንዱሁም የአገሌግልት ዋጋን ተመጣጣኝና ተወዲዲሪ እርካታ
እርካታ በማዴረግ የዯንበኛንና ባሇዴርሻ አካሊትን እርካታ ከፌ ማዴረግ፡፡
ይዘት፡-
ማሳዯግ
 ተጨማሪ አገሌግልቶችን መስጠት/የአገሌግልት ዓይነቶችን ማስፊት
 ተመጣጣኝ (ተወዲዲሪ) የአገሌግልት ክፌያ ማቅረብ
 አገሌግልትን በተገባው ውሌ መሰረት መፇጸም (ቃሌ መጠበቅ)
2.2 የአገሌግልት ዋጋ ወሰን፡
ተወዲዲሪ ማዴረግ
በባህርና በየብስ ትራንስፕርት እንዱሁም በወዯብ እና ተርሚናሌ በዴርጅቱ
ከሚሰጡ አገሌግልቶች ጋር ተያይዞ የሚወጡ ወጪዎችን በመቀነስ ሇተገሌጋዩ
የተወዲዲሪ አገሌግልት ክፌያ ተጠቃሚ እንዱሆን ማዴረግ፡፡ ተወዲዲሪ ዋጋ
ይዘት፡-
 የትራንዚት ጊዜን ማሳጠር

 ከላልች አጋር መርከብ ዴርጅቶችና ትራንስፕርተሮች ዋጋ እንዱቀንሱ
93

ማዴረግ
 የስራ ማስኪያጂያ ወጪዎችን በቁጠባ መጠቀም
 አገሌግልት መሳሪያዎችን እና ፊስሉቲዎችን በተሻሇ ብቃት መጠቀም
 አስተዲዯራዊ ወጪዎችን በቁጠባ መጠቀም
 ተወዲዲሪ የአገሌግልት ዋጋ (ታሪፌ) በስራ ሊይ ማዋሌ
2.3 የአገሌግልት ወሰን፡
ተዯራሽነትን የሰውሃይሌ፣ መሰረተ ሌማቶችን፣ መሳሪያዎችንና ፊሲሉቲዎችን በማሟሊት ያዯገ ተዯራሽነት

ማሣዯግ የሚሰጡ አገሌግልቶችን በዓይነት፣ በመጠን እና በቦታ ተዯራሽ ማዴረግ
ይዘት
 አዋጪነታቸውን በማጥናት ወዯቦችን ማስፊፊት/ የመስተናገዴ

አቅማቸውን ማሳዯግ
 ተጨማሪ መርከቦች መግዛት እና የንግዴ መስመሮች ማስፊት
 ተጨማሪ የአገሌግልት መስጪያ መሳሪያዎች መግዛት
 የአገሌግልት ዓይነቶችን ማስፊትና ተጨማሪ አገሌግልቶች መስጠት
 መረጃ ኦንሊይን አገሌግልት መስጠት
 ሇአገሌግልት ጥያቄዎች ወቅታዊ ምሊሽ መስጠት
 የዯንበኞች ቁጥር መጨመር
3 የውስጥ አሰራር
3.1 ምርታማነትን ወሰን፡-

ማሣዯግ፣
የማቴሪያሌ እና የፊይናንስ ሀብትን በአግባቡ በማስተዲዯር እና በብቃት
በመጠቀም ውጤታማነትን ማረጋገጥ፡፡
ያዯገ ምርታማነት
ይዘት
 የማቴሪያሌ ሀብት ያሇብክነት ሇታሇመሇት ስራ እንዱውሌ ማዴረግ

94

(ያሇ ስራ እንዲይቀመጥ ማዴረግ)

 የመርከቦችን እና የተሸከርካሪዎች ምሌሌስ መጨመር
 የመርከብና የከባዴ ጭነት ተሸከርካሪዎች የወዯብ ሊይ ቆይታ ጊዜ
ማሳጠር
 የአገሌግልት መስጫ መሳሪያዎችን የስራ ዝግጁነት ከፌ ማዴረግ
 የኮንቴይነር የወዯብ ሊይ ቆይታ ጊዜ መቀነስ
 የማቴሪያሌ ሃብትን ውጤታማ በሆነ መንገዴ መጠቀም
 በጀትን በብቃትና በውጤታማነት መጠቀም
3.2 የበጀት ወሰን፡-
ውጤታማነትን
በመረጃ የተዯገፇ የበጀት ዕቅዴ በማዘጋጀት ኢኮኖሚያዊ እና ውጤታማ ውጤታማ የበጀት
ማሻሻሌ
በሆነ መንገዴ መጠቀም፡፡ አጠቃቀም
ይዘት
 በመረጃ (በጥናት) የተዯገፇ የበጀት ዝግጅት
 በጀትን በእቅዴ መሰረት ሇታሇመሇት ዓሊማ እንዱውሌ ማዴረግ
 የበጀት አጠቃቀም ስርዓት በመፌጠር ብክነትን መቀነስ
 በጀትን በቁጠባ ፣ በብቃትና በውጤታማነት መጠቀም
3.3 የማቴሪያሌ ሀብት ወሰን፡-

አመራር ማሻሻሌ የማቴሪያሌ ሀብት አመራር ስርዓት በመዘርጋትና በአግባቡ በማቀዴ፣  የተሻሻሇናውጤ
በማዯራጀት፣ በመቆጣጠር እና በብቃት በማስተዲዯር ኢኮኖሚያዊ ታማ
ጠቀሜታ እንዱያስገኝ ማዴረግ፡፡ የማቴሪያሌ
ሀብት አመራር
95

ይዘት፡-
 የካፑታሌ ፔሮጀክቶች በበቂ ጥናት ሊይ የተዯገፈ በማዴረግ በጥራት፣

በወቅቱ እና በተያዘሊቸው በጀት እንዱጠናቀቁ ማዴረግ
 የግዥ ሂዯቶችን እና የኮንትራት አስተዲዯርን ማሻሻሌ
 የንብረት አያያዝ እና አወጋገዴ ስርዓትን መዘርጋት
 እሴት የማይጨምሩ ንብረቶችን ማስወገዴ
 የስጋት አመራር ስርዓት መዘርጋት፡፡
 መሇስተኛ የመርከብ ጥገና ወርክ ሾፔ ጂቡቲ ፕርት ማቋቋም
 ብቃት ያሇው የተሽከርሪዎች ጥገና ዎርክ ሾፔ ማቋቋም
 በእቅዴ ሊይ የተመሰረተ ጥገና ማዴረግ
 ሀብትን እሴት በሚጨምር ስራ ሊይ ማዋሌ
 የዴርጅቱን መርከቦች፣ ኮንቴይነሮች፣ የወዯብ መሠረተ ሌማቶች፣
መጋዘኖች፣ ትሊሌቅ የወዯብ ማሽነሪዎችና መሳሪያዎች፣ ከባዴ
ተሽከርካሪዎች እና ፣ ህንፃዎች በአግባቡ ማስተዲዯር እና ሙለ
አቅማቸውን መጠቀም፡፡
4 መማር እና እዴገት
4.1 ክህልት ማጎሌበት ወሰን፡-
የማቴሪያሌና የፊይናንስ ሀብት አመራርና አጠቃቀም ክህልትንና

አመሇካከትን በተሇያዩ መንገድች በማሳዯግ የባሇቤትነት ስሜት ያሇው
ሰራተኛ እና አመራር በመፌጠር የሃብት ብክነትን ማስወገዴ፡፡
ይዘት
 ያዯገ ክህልት
 ተከታታይነት ባሇው መንገዴ ግንዛቤን ማሳዯግና ሃብትን በቁጠባና
በባሇቤትነት ስሜት መጠቀም
96

 የማቴሪያሌ እና የፊይናንስ ሀብት አመራር እና አጠቃቀም የሌምዴ

ሌውውጥ ማዴረግ እና መሌካም ተሞክሮዎችን መቅሰም፡፡
4.2 የመረጃ ቴክኖልጂ ወሰን፡- የጎሇበተ የቴክኖልጂ
አጠቃቀም አጠቃቀም
የኢንፍርሜሽን ፣ የመገሌገያ መሳሪያዎች እና ፊሲሉቲዎች ቴክኖልጂ
ማጎሌበት
በአግባቡ ስራ ሊይ ማዋሌ የሚያስችሌ ክህልት ማጎሌበትና የእውቀት
ሽግግር እንዱኖር በማዴረግ የቴክኖልጂ አጠቃቀምን ማሳዯግ፡፡
ይዘት
 አዲዱስ ቴክኖልጂዎችን መጠቀም
 ፇጻሚውን በየጊዜው ከዘመናዊ ቴክኖልጂ ጋር ማስተዋወቅ
 የማቴሪያሌ እና የፊይናንስ መረጃ በቴክኖልጂ ማስዯገፌ
 ፊሲሉቲዎችና የመገሌገያ መሳሪያዎች በዘመናዊ ቴክኖልጂ እንዱዯገፈ

ማዴረግና አጠቃቀም ማሻሻሌ
97
3.4. ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር የትኩረት መስክ

ዴርጅታዊ ስኬትን ያመጣለ ተብሇው የታመነባቸውን ዘጠኝ ስትራቴጂያዊ ግቦች ተሇይተዋሌ፡፡
1. የፊይናንስ ምንጮችን ማሳዯግ፣

2. የተገሌጋይና የባሇዴርሻ አካሊት እርካታ ማሳዯግ፣
3. ተዯራሽነትን ማሳዯግ፣
4. የህግ ማዕቀፍችን ማዘጋጀት፤መተግበርና ማሻሻሌ
5. የቅንጅትና የትብብር አሠራር ሥርዓትን ማሻሻሌ፣
6. ምርጥ ተሞክሮዎቸን የመቀመርና የመተግበር አሠራርን ማጎሌበት፣
7. ከባሇዴርሻ አካሊት ከተገሌጋይና ከተቆጣጣሪ መ/ቤቶች ጋር ያሇውን ግንኙነት በመረጃ
ቴክኖልጂ ማበሌጸግ
8. ስርዓተ ፆታንና ላልች ባሇዘርፇ ብዙ ተግባራትን ውጤታማ ማዴረግ
9. የአመራር እና ፇጻሚ ዕውቀት፣ ክህልት እና አመሇካከትን ማሳዯግ፣
ዕይታ ስትራቴጂያዊ ግቦች
የፊይናንስ የፊይናንስ ምንጮችን ማሳዯግ፣
ተገሌጋይ የተገሌጋይና የባሇዴርሻ አካሊት እርካታ ማሳዯግ፣
ተዯራሽነትን ማሳዯግ፣
የውስጥ የህግ ማዕቀፍችን ማዘጋጀት፤መተግበርና ማሻሻሌ

አሠራር
የቅንጅትና የትብብር አሠራር ሥርዓትን ማሻሻሌ፣
ከባሇዴርሻ አካሊት ከተገሌጋይና ከተቆጣጣሪ መ/ቤቶች ጋር ያሇውን ግንኙነት በመረጃ

ስርዓተ ፆታንና ላልች ባሇዘርፇ ብዙ ተግባራትን ውጤታማ ማዴረግ
የመማማርና የአመራር እና ፇጻሚ ዕውቀት፣ ክህልት እና አመሇካከትን ማሳዯግ፣

ዕዴገት
ምርጥ ተሞክሮዎቸን የመቀመርና የመተግበር አሠራርን ማጎሌበት፣
98
የስትራቴጂያዊ ግቡ
ተ.ቁ የግቡ ወሰንና ይዘት ከግቡ የሚጠበቀው ውጤት
ስያሜ
1. ከፊይናንስ ዕይታ
1.1 የፊይናንስ ምንጮችን ወሰን፡- ከአበዲሪ ተቋማት/የኢትዮጵያ ሌማት  አስተማማኝና ቀጣይነት

ማሳዯግ ባንክ፣ የኢትዮጵያ ንግዴ ባንክ፣ ኤግዚም ባንክ እና ያሇው የፊይናንስ ምንጭ
ላልች የፊይናንስ ተቋማት ጋር መሌካም የአሰራር
ስርዏት በመፌጠር ተጨማሪ የፊይናንስ ምንጮችን
ማሳዯግ፣
ይዘት
 ከአበዲሪ ፊይናንስ ተቋማት ብዴር የማግኘት

አቅም ማሳዯግ፣
 የፔሮጀክቶችና ኢንቨስትመንት ማስፊፉያ
ፔሮፕዛልችን ማዘጋጀት፣
 የፊይናንስ አቅም የሚያሳዴጉ ፔሮፕዛልችን
ጥናት በማዴረግ መቅረጽ፣
2 ከተገሌጋይ ዕይታ
2.1 የተገሌጋይና የባሇዴርሻ ወሰን፡- ባሇዴርሻ አካሊት፤ተገሌጋይና ተቆጣጣሪ  የሊቀ ቅንጅታዊ አሰራር
አካሊትን እርካታ መ/ቤቶች ጋር መሌካም የስራ ግንኙነት በመፌጠር
ማሳዯግ፣ እርካታ ማሳዯግ፣
ይዘት፡-የተገሌጋዮችና የባሇዴርሻ አካሊትን ዕርካታ

በማሊቅ የሀገሪቱን ኢኮኖሚ ትርጉም ባሇው ዯረጃ
መዯገፌ
 የተገሌጋዮችና የባሇዴርሻ አካሊትን የዕርካታ
99
ስያሜ
ዯረጃ ጥናት በማከናወን ማወቅና ችግሮችን

ወይም ቅሬታዎች መሇየት፣
 ተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት በስራ ሑዯት
የሚያጋጥማቸው ችግሮችን በመሇየት
የመፌትሔ ሃሳብ ማቅረብ፣
 በጥናት የተሇዩ የተገሌጋዮችና የባሇዴርሻ አካሊት
ችግሮች ወይም ቅሬታዎች በጊዜ በመፌታት
የአሰራር ስርአት ማሻሻሌ፣
2.2 ተዯራሽነትን ማሳዯግ ወሰን-የወጪና ገቢ ንግዴ እንቅስቃሴ ሊይ  ያዯገ የተገሌገይ ብዛት
የተሰማሩ ዴርጅቶች ጋር መሌካም የስራ ግንኙነት
በመፌጠር የሀገሪቱን የንግዴ እንቅስቀሴ ማሳሇጥ፣
ይዘት፡-
 በወጪና ገቢ ንግዴ ሇተሰማሩ ባሇሀብቶች
ሌዩ ዴጋፌ በመስጠት የዯንበኞችን ቁጥር
ማሳዯግ
 በወጪና ገቢ ንግዴ ሇተሰማሩ ባሇሀብቶች
የአገሌግልት ፌሊጎት በማጥናት የአገሌግልት
አሰጣጥ አቅም ማሳዯግ፣
 ወዯቦችን ማስፊፊትና የወጪ እና የገቢ
ዕቃዎች የማስተናገዴ አቅም ማሳዯግ፣
 የአገሌግልት አይነቶችን በተጨማሪ ማስፊትና
ማሻሻሌ፣
3 ከውስጥ አሰራር ዕይታ
3.1 የህግ ማዕቀፍችን  ወሰን፡- ከተገሌጋይና ባሇዴርሻ አካሊት ጋር  ህጋዊ አሰራሮችን ያሟለ
ማዘጋጀት፤መተግበርና በቅንጅት ሉያሰሩ የሚችለ ህጎች፣ ዯንቦች፣ የህግ ማዕቀፍች
ማሻሻሌ መመሪያዎች፣ ማንዋልች በማሻሻሌ አመቺ
የአሰራር ስርዓት መዘርጋት፣
ይዘት
100
ስያሜ
 የፕሉሲ ማዕቀፍች፣ መመሪያዎችን፣

ማንዋልችና ውልችን በማሟሊት የአሰራር
ስርዓትና ስታንዲርዴ ማዘጋጀት
 በወጪ እና ገቢ ንግዴ፣ በወዯብ

አገሌግልት አሰጣጥ ዙርያ የሚወጡ
ፕሉሲዎች፣ መመሪያዎችና ስትራቴጂዎች
በተሟሊ መሌኩ መተግበር፣
 በወጪ እና ገቢ ንግዴ፣ በወዯብ
አገሌግልት አሰጣጥ ዙርያ ያለትን የህግ
ማዕቀፍችንና ፕሉሲዎች መገምገም፣
ማሻሻሌ እንዱሁም ሇባሇዴርሻ አካሊት እና
አካሊት ማሳወቅ፣
3.2 የቅንጅትና የትብብር ወሰን፡-ከከባሇዴርሻ አካሊት፤ ከተገሌጋይና  የተሻሻለ እንዱሁም አዲዱስ
ስርዓትን ማሻሻሌ ከተቆጣጣሪ መ/ቤቶች ጋር በቅንጅት የአሠራር የተቀረጹ የአሰራር ስርዓቶች
ሥርዓትን ማሻሻሌ  የጎሇበተ እና ውጤታማ
ቅንጅታዊ አሰራር፣
ይዘት፡- ነባር አሰራሮችን ማሻሻሌና አዲዱስ
አሰራሮችን መቅረጽ፣
 የዴርጅቱ የስራ እንቅስቃሴ አስመሌክቶ
ሇተገሌጋይና ሇባሇዴርሻ አካሊት ማሳወቅ፣
3.3 ምርጥ ተሞክሮዎቸን ወሰን፡- በሃገር ውስጥና በወጭ ሃገሮቸ የተሞከሩ
የመቀመርና መተግበር እና ውጤታማ የሆኑ ምርጥ ተሞክሮዎችን
አሰራርን ማጎሌበት ማምጣት፣ መቀመርና መተግበር
 የተተገበሩ ምርጥ
ይዘት፡- ምርጥ ተሞክሮዎች የሚሇዩበት፣
ተሞክሮዎች፣
የሚቀመሩበት እና የሚስፊፈበት አሠራር
እንዱጎሇብት ማዴረግ፡፡
 በዘርፈ የተሻሇ አሰራርና ሌምዴ ያሊቸዉን
101
ስያሜ
ዴርጅቶችን በመሇየት ምርጥ ተሞክሮዎቸን

መቅሰም፣
 የተገኙ ምርጥ ተሞክሮዎቸን የመቀመርና ወዯ
ራስ ዴርጅት መሇወጥና መተግበር፣
3.4 ስርዓተ ፆታንና ላልች ወሰን፡- በዴርጅታችን ውስጥ የስርዓተ ፆታን
ባሇዘርፇ ብዙ እኩሌነትና የዘርፇ ብዙ ተግባራት ውጤታማ
ተግባራትን ውጤታማ መሆናቸውን ማረጋገጥ፡፡
ማዴረግ
ይዘት፡-  በአመራር ዯረጃ የጨመረ
የሴቶች
 የሴቶች ተሳትፍና ተጠቃሚነትን ማረጋገጥ
 የቀነሰ የካርቦን ሌቀት
 የአካሇ ጉዲተኞችን ጥቅም ማስከበር
 የኤችአይቪ መከሊከያ ተግባራትን ማከናውን
 የአካባቢ ጥበቃ ተግባራትን መፇፀም
 ፆታዊ ጥቃትን መከሊከሌ
4 ከመማማርና ዕዴገት
ዕይታ አንጻር
4.1 ቅንጅታዊ አሠራር ወሰን፡- በቅንጅታዊ አሠራር ሊይ የአመራሩንና

ሊይየአመራር እና የፇጻሚውን ክህልትና ብቃት በማሳዯግ
 ፌትሀዊና ቀሌጣፊ
ፇጻሚ ዕውቀት፣ የተስተካከሇ አመሇካከትና ተነሳሽነት ያሇው
አገሌግልት የሚሰጥ
ክህልት እና አመራርና ፇጻሚ መፌጠር፡፡
አመራርና ሠራተኛ
አመሇካከትን ማሳዯግ፣
ይዘት
 ከተሇያዩ የትምህርት ተቋማትና አማካሪ

ዴርጅቶች ጋር ቅንጅትና ትስስር በመፌጠር
የዴርጅቱን የሰው ሀይሌ ክህልት ማሳዯግ
4.2 ከተገሌጋይና ከባሇዴርሻ ወሰን፡- ዘመናዊና ዯህንነቱ የተጠበቀ የመረጃ  የበሇጸገ የመረጃ ቴከኖልጂ
102
ስያሜ
አካሊት ጋር ያሇውን አያያዝ ሥርዓትን መዘርጋት፣ ግንኙነት

ግንኙነት በመረጃ
ይዘትወቅታዊ፣ የተሟሊና አስተማማኝ መረጃን
መያዝና መስጠት
 የአሰራር ስርአትን በዘመናዊ የመረጃ አያያዝ

ስርአት ማሻሻሌ
 በዘመናዊ የመረጃ አያያዝ ስርአት የሰሇጠነ ብቁ
የባሇሙያ ወይም የሰራተኛ አቅም መፌጠር
 ተገሌጋይና ባሇዴርሻ አካሊት ኦን ሊይን መረጃ
እንዱያገኙ ማዴረግ፣
103
4. የየትኩረት መስኩ ስትራቴጂያዊ ማፔ
4.1. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት ስትራቴጂያዊ ማፔ

የስትራቴጂያዊ ግቦች ምክንያትና ውጤት ትስስር (ከዕይታዎች)
104
(በ20/08/2008 የተከሇሰ)
የስትራቴጂያዊ ግቦች ምክንያትና ውጤት ትስስር
105
4.2. የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት ስትራቴጂያዊ ማፔ

106
107
4.3. የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም ስትራቴጂያዊ ማፔ

108
109
4.4. ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር ስትራቴጂያዊ ማፔ

110
111
ግቦች የተጠቃሇለበት አግባብ

በአራቱ የስትራቴጂክ የትኩረት መስክ በጥቅለ የወጡት 36 ስትራቴጂያዊ ግቦች በዝርዝር ይዘታቸው ውይይት ከተዯረገበት በኋሊ ይዘታቸው
ተመሳሳይ የሆኑትን በማዋዋጥ 11 ተቋማዊ ስትራቴጂያዊ ግቦች እንዯሚከተሇው ተቀርጸዋሌ፡፡
ተ.ቁ ዕይታ በየትኩረት መስኮች የተሇዩ ግቦች የተጠቃሇለ ግቦች በዕይታ
I. የሰው ሀብት አመራርና ሌማት የትኩረት መስክ
1. ትርፊማነት ማሳዯግ
የፊይናንስ ሀብት አመራርና አጠቃቀም የትኩረት መስክ
1. ትርፊማነትን ማሳዯግ
2. ትርፊማነትን ማሳዯግ
የአገሌግልት አሰጣጥ ሌህቀት የትኩረት መስክ

3. ትርፌ ማሳዯግ
4. የፊይናንስ አቅምን ማሳዯግ

2. የፊይናንስ አቅምን ማሳዯግ፣
ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር የትኩረት መስክ
5. የፊይናንስ ምንጮችን ማሳዯግ
ፊይናንስ

3. የሀብት አጠቃቀም ማሻሻሌ
6. የሃብት አጠቃቀም ማሻሻሌ
112
7. የማቴሪያሌ ሀብት አመራር ማሻሻሌ
8. የበጀት ስርዏትን ማሻሻሌ
II. የፊይናንስ ሀብት አመራርና አጠቃቀም የትኩረት መስክ
9. የዯንበኛን ባሇዴርሻ አካሊት እርካታ ማሳዯግ
የሰው ሀብት አመራርና ሌማት የትኩረት መስክ
10. የዯንበኛ ዕርካታ ማሳዯግ

4. የዯንበኛ ዕርካታን ማሳዯግ
11. የዯንበኛ ዕርካታን ማሳዯግ
12. የተገሌጋይና የባሇዴርሻ አካሊት እርካታ ማሳዯግ
የተገሌጋይ/ባሇዴርሻ አካሊት

13. ተወዲዲሪ ዋጋ ማቅረብ
የአገሌግልት አሰጣጥ ሌህቀት የትኩረት መስክ 5. የአገሌግልት ተዯራሽነት ማሳዯግ
14. ተዯራሽነትን ማሳዯግ
113
15. የአገሌግልት ተዯራሽነትን ማሣዯግ

16. ተዯራሽነትን ማሳዯግ
III. የአገሌግልት አሰጣጥ ሌህቀት የትኩረት መስክ
17. የአገሌግልት መጠንና ዓይነት ማሳዯግ
18. የአገሌግልት ቅሌጥፌና ማሳዯግ

19. የአሰራር ቅሌጥፌና ማሻሻሌ
የፊይናንስ ሀብት አመራርና አጠቃቀም የትኩረት መስክ 6. አገሌግልት ማሻሻሌ
20. ምርታማነትን ማሣዯግ

21. የአገሌግልት ጥራት ማሳዯግ

የውስጥ አሰራር
22. የአሰራር ጥራት ማሻሻሌ

7. ቅንጅታዊ ስርዓት ማሻሻሌ
23. ቅንጅታዊ የአሰራር ሥርዓት ማሻሻሌ
114

24. የቅንጅትና የትብብር አሠራር ሥርዓትን ማሻሻሌ
25. ስርዓተ ፆታንና ላልች ባሇዘርፇ ብዙ ተግባራትን
ውጤታማ ማዴረግ
26. የህግ ማዕቀፍችን ማዘጋጀት፤መተግበርና ማሻሻሌ
27. ምርጥ ተሞክሮዎቸን የመቀመርና የመተግበር
አሠራርን ማጎሌበት
28. የቴክኖልጂ አጠቃቀምን ማሻሻሌ

8. የመረጃ ስርዓት ውጤታነት ማሳዯግ
29. የኢንፍርሜሽን ቴክኖልጂ አጠቃቀም ማጎሌበት
IV. የሰው ሀብት አመራርና ሌማት የትኩረት መስክ
30. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት የአሰራር ሥርዓት
ማሻሻሌ
መመርና ዕዴገት
31. የአመራርና የሰራተኛው ብቃት ማሳዯግ 9. የአመራርና የሰራተኛው ብቃት ማሳዯግ

32. የሰው ሀይሌ አቅም ማሳዯግ
115

33. የአመራር እና ፇጻሚ ዕውቀት፣ ክህልት እና
አመሇካከትን ማሳዯግ
34. ክህልት ማጎሌበት


36. ከባሇዴርሻ አካሊት ከተገሌጋይና ከተቆጣጣሪ
11. ዘመናዊ የመረጃ ስርዓት ዓቅም ማሳዯግ
መ/ቤቶች ጋር ያሇውን ግንኙነት በመረጃ ቴክኖልጂ
ማበሌጸግ
116
የተጠቃሇለ ግቦች መግሇጫ

የስትራቴጂያዊ ግብ
ስያሜ
1.1 ትርፊማነት ማሳዯግ ወሰን
 የአገሌግልቱን ተዯራሽነት በማስፊት ገቢ በመጨመርና የዴርጅቱን ኦፔሬሽናሌ እና

አስተዲዯራዊ ወጪዎችን ስርዓት ባሇው ሁኔታ እና በአግባቡ በመቆጣጠር ወጪ
በመቀነስ ትርፊማነትን ማሳዯግ፡፡
ይዘት
 የአገሌግልት ታሪፌን ተወዲዲሪ ማዴረግ

 የተገሌጋዮች ቁጥር እንዱጨምር ማዴረግ
 የአገሌግልት ሽፊን ማሳዯግ
 የአገሌግልት አይነት ማሳዯግ  ያዯገ ትርፊማነት
 ያለትን ዯንበኞች አብረው እንዱዘሌቁ ማዴረግ
 ከዯንበኞች ጋር የጋራ ተጠቃሚነትን ማረጋገጥ
 የመርከቦች የወዯብ ሊይ ቆይታ ጊዜ (Operational and technical down time)
እንዲይራዘም ቁጥጥር ማዴረግ፣
 በጂቡቲና በዯረቅ ወዯቦች የመሌቲ ሞዲሌ ገቢ እቃዎች ቆይታ ጊዜ እንዱያጥር
የሚያስችሌ የአሰራር ስርዓት በመዘርጋት ሇዯንበኛወም ሆነ ሇዴርጅቱ የስቶሬጅና
የኮንቴነር ዳመሬጅ ወጪ እንዱቀንስ ማዴረግ፣
 የመርከብ ጥገናና የአቅርቦት (ነዲጅ፤ ምግብ፤መሇዋወጫ፤ መዴሀኒት፤ወዘተ)
ወጪዎችን መቆጣጠር
 የጭነት ተሸከርካሪ እና የወዯብ ማሽነሪዎች የጥገናና የአቅርቦት (ነዲጅ፤ ቅባት፤
መሇዋወጫ፤ወዘተ) ወጪዎችን መቆጣጠር
117
ስያሜ
 ብክነትን መከሊከሌ፣
 ወጪ ቆጣቢ አሰራሮችን እና ዘመናዊ የመረጃ ቴክኖልጂ በመጠቀም የስራ
ማስኬጃና አስተዲዯራዊ ወጪዎችን መቀነስ፣
 የወጪ ቁጥጥር ስርዓት መዘርጋትና የኦዱት ስራዎችን ማጠናከር
 የግዥ ሂዯት ስርዓትና ዯንብን የተከተሇ እንዱሆን በማዴረግ አሊስፇሊጊ ወጪዎችን
ማስቀረት፣
1.2 የፊይናንስ አቅምን ወሰን፡-

ማሳዯግ
 ዴርጅቱን ተወዲዲሪና ዘሊቂ የሚያዯርገውን የፊይናንስ አቅም መፌጠር፡፡  ያዯገ የፊይናንስ አቅም
ይዘት
 ጤናማ የፊይናንስ አቋም እንዱኖር ማዴረግ

 የፊይናንስ አቅም ሉያሳዴጉ የሚችለ ምርጥ ተሞክሮዎችን በመቀመር እና
የፊይናንስና የኦፔሬሽናሌ የአሠራር ሥርዓት በማሻሻሌ ተግባራዊ ማዴረግ
 የተጠራቀመ ትርፌ (Retained Earning) እና የካፑታሌ መጠን እንዱያዴግ፣
የውጭ ምንዛሪ አቅርቦት እንዱጨምር የሚያስችለ እና ላልች የፊይናንስ አቅም
የሚያሳዴጉ የፕሉሲ ዴጋፍችን ማግኘት፣
 ሇፔሮጀክቶችና ሇኢንቨስትመንት ማስፊፉያ የፊይናንስ አቅም ማግኘት
 አማራጭ የፊይናንስ አቅም መፌጠሪያ ምንጮችን ማፇሊሇግ
 የመንግስት ፕሉሲ ዴጋፌ እንዱኖር ጥናት በማጥናትና የህግ ማዕቀፌ በማዘጋጀት
በማቅረብ፣
 የአቅራቢዎች ብዴር (Suppliers Credit) እንዱገኝና የመክፇያ ጊዜው እንዱራዘም
[ማሇትም Slot Carriers, Shipyards, Dry Dock, Suppliers, Transporters
other vendors, etc] ማዴረግ
 የባንክ ብዴር እንዱገኝ ጥረት ማዴረግ
118
ስያሜ
1.3 የሃብት አጠቃቀምን

ወሰን
ማሻሻሌ
 የዴርጅቱን የሰው፣ የቁሳዊ፣ የፊይናንስና የመረጃ ሀብቶችን ውጤታማ በሆነ መሌኩ
ጥቅም ሊይ እንዱውሌ ማዴረግ ነው፡፡
ይዘት
 ሀብትን በአግባቡ መጠቀም፣ ግዢዎችን በወቅቱ የማከናዎን ሥራን ማሻሻሌ
 ተሰብሳቢ ሂሳብ በወቅቱ መሰብሰብ
 መርከብ፤ ተሸከርካሪ፤ መሳሪያዎችና ማሽነሪዎች ያሇስራ የሚቆሙበትን ጊዜ (Down
time) መቀነስና ምርታማነታቸውን ማሳዯግ
 ባድ ኮንቴነር ከዯንበኛና ከወዯብ በወቅቱ ተነስቶ ወዯ ስምሪት እንዱገባ ማዴረግ
 የሀብት አጠቃቀም ቁጥጥር ስርዓት ተግባራዊ በማዴረግ የቁጠባ ባህሌን ማዲበር፣
 የዴርጅቱ የውስጥ ኦዱት፤ የአሰራር ክፌተቶችን እየሇየ ሇውሳኔ እና ሇአፇፃፀም
እንዱያቀርብ ማዴረግ፣  ያዯገ የሃብት አጠቃቀም
 ትክክሇኛ የመረጃ ስርዓት በትክክሇኛው የስራ ዘርፌ መተግበሩን ማረጋገጥ
 ዕውቀትና ሌምዴን ያገናዘበ የባሇሙያ ዴሌዴሌ እንዱኖር ማስቻሌ
 የመረጃ ስርዓት አጠቃቀምና አፇጻጸምን በየጊዜው ማሻሻሌ
 ወጪ ቆጣቢ የመረጃ ቴክኖልጂ ውጤቶችን ስራ ሊይ ማዋሌ
 የመርከቦችን እና የተሸከርካሪዎች የወዯብ ሊይ ቆይታ ጊዜ በማሳጠርና ላልች
ተግባራትን በማከናወን ምሌሌስ መጨመር
 የዴርጅቱን መርከቦች፣ ኮንቴይነሮች፣ የወዯብ መሠረተ ሌማቶች፣ መጋዘኖች፣ ትሊሌቅ
የወዯብ ማሽነሪዎችና መሳሪያዎች፣ ከባዴ ተሽከርካሪዎች እና ህንፃዎች በአግባቡ
ማስተዲዯር እና ሙለ አቅማቸውን መጠቀም
 የዴርጅቱን ተሸከርካሪዎች እና የአገሌግልት መስጫ መሳሪያዎች የስራ ዝግጁነት ከፌ
ማዴረግ
 መርከቦችን ሇባህር ሊይ ስምሪት ብቁ እንዱሆኑ ማዴረግ (Seaworthiness)
 በእቅዴ ሊይ የተመሰረተ ጥገና ማዴረግ
119
ስያሜ
 የቴክኒካሌ ጉዴሇት/ጉዲት ሲያጋጥም በአፊጣኝና በአግባቡ መጠገን

 በመረጃ (በጥናት) የተዯገፇ በጀት በማዘጋጀት በብቃትና በውጤታማነት መጠቀም
 የካፑታሌ ፔሮጀክቶች በበቂ ጥናት ሊይ የተዯገፈ በማዴረግ በጥራት፣ በወቅቱ እና
በተያዘሊቸው በጀት እንዱጠናቀቁ ማዴረግ
 የግዥ ሂዯቶችን እና የኮንትራት አስተዲዯርን ማሻሻሌ
 የንብረት አያያዝ እና አወጋገዴ ስርዓትን መዘርጋት
 እሴት የማይጨምሩ ንብረቶችን ማስወገዴ
 የስጋት አመራር ስርዓት በመዘርጋት ተግባራዊ ማዴረግ
 ሀብትን እሴት በሚጨምር ስራ ሊይ ማዋሌ
2 ከተገሌጋይ/የባሇዴርሻ
አካሊት ዕይታ
2.1 የዯንበኛ እርካታን ወሰን

ማሳዯግ
 ዯረጃቸውን የጠበቁ አገሌግልቶችን በማቅረብ፣ የዋጋ ተወዲዲሪነትን በማሳዯግ፣
የአገሌግልት ጥራትና አስተማማኝነትን በመጠበቅ፣ ወቅታዊ መረጃን በማቅረብ፣
ከባሇዴርሻ አካሊት ጋር በቅንጅትና በትብብር በመስራት፤የሰው ሀብትን እውቀትና
ክህልት በማጎሌበት እና አመሇካከትን በማሻሻሌ የዯንበኛንና የባሇዴርሻ አካሊት ዕርካታ
ማሳዯግ ነው፡፡  ያዯገ የዯንበኛ እርካታ
ይዘት
 ምሊሽ ሰጪነት (Responsiveness) እና አሳታፉነትን ማሳዯግ

 የዯንበኛን ፌሊጎት መረዲት
 ጥራቱን የጠበቀ ፇጣንና አስተማማኝ አገሌግልት መስጠት
 ሇአገሌግልቱ ተመጣጣኝ ክፌያ ማስከፇሌ
 Onlineአገሌግልት ሇተገሌጋዮች መስጠት
 የቅሬታ ማስተናገጃ ሥርዓት መዘርጋት፣
120
ስያሜ
 ተጨማሪ አገሌግልቶችን መስጠት

 የአገሌግልት ዓይነቶችን ማስፊት
 የዯንበኞችንና የባሇዴርሻ አካሊት የመረጃ ፌሊጎት ማሟሊት
 የአሠራር ሥርዓቶችን ማሻሻሌ
 ከላልች አጋር መርከብ ዴርጅቶችና ትራንስፕርተሮች ዋጋ እንዱቀንሱ በማዴረግ
ዯንበኞችን ተጠቃሚ እንዱሆኑ ማስቻሌ
 የዴርጅቱን የወጪ መዋቅር እና የገበያውን ዋጋ በማጥናት የታሪፌ ማስተካከያ
ማዴረግ
121
ስያሜ
2.2 የአገሌግልት ተዯራሽነት ወሰን

ማሣዯግ
 ዴርጅቱ የተሰማራበትን የባህር ትራንስፕርት፣ የጭነት ማስተሊሇፌ እና የአገር ውስጥ
ወዯብ አገሌግልቶችን አሁን ካሇበት ዯረጃ በማሳዯግና ተወዲዲሪ ዋጋ በመስጠት
የሚሰጡ አገሌግልቶችን በዓይነት፣ በመጠን እና በቦታ ተዯራሽ ማዴረግ
ይዘት
 የባህር ትራንስፕርት፤የጭነት አስተሊሊፉነትና የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት ሽፊንን
በመጨመርና በማስፊፊት አገሌግልቱን ተዯራሽ ማዴረግ፤
 በመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዏት የሚጓጓዝ የዕቃ ዓይነት መጨመር
 ያዯገ የአገሌግልት
 ወዯቦችን የማስተናገዴ አቅማቸውን ማሳዯግ
ተዯራሽነት
 የንግዴ መስመሮች ማስፊት
 መረጃ ኦንሊይን እና SMS አገሌግልት መስጠት
 ሇዯንበኞች አገሌግልት ባለበት ቦታ እንዱዯርስ ማዴረግ
 የዯንበኛው ፌሊጎት በቅዴሚያ በማጤን አገሌግልት ማቅረብ
 በአገር ውስጥ ወዯቦች ተጨማሪ ዕሴት የሚጨምሩና ላልች አገሌግልቶችን መስጠት
3 የውስጥ አሠራር
3.1 አገሌግልት ማሻሻሌ ወሰን

የተሻሻሇ የልጂሲቲክስ
 ዴርጅቱ ሇሚሰጣቸው አገሌግልቶች አቅሙን በማጎሌበትና የአገሌግልት አዴማሱን አገሌግልት
በማሳዯግ ፇጣን፤ጥራት ያሇውና ዯረጃውን የጠበቀ አገሌግልት መስጠት እንዱሁም
122
ስያሜ
አስተማማኝ፣ ዯህንነቱ የተጠበቀ፣ ከስህተት፣ ከጉዴሇት እና ጉዲት የፀዲ እና ዯረጃውን

የጠበቀ አገሌግልቶችን በመስጠት የተገሌጋይና የባሇዴርሻ አካሊትን እርካታ ማረጋገጥ
ነው፡፡
ይዘት
 ቀሌጣፊ የልጂስቲክስ አገሌግልት መስጠት

 የትራንዚት ጊዜን ማሳጠር
 ከመነሻ ወዯብ ዕቃው በተጫነ በፌጥነት የጭነት ሰነዴ ሇተገሌጋይ እንዱዯርስ ማዴረግ
 ዕቃ ወዯ መርከብ የመጫንና ከመርከብ የማራገፌ አገሌግልት ፇጣን እንዱሆን
ማዴረግ
 ጭነት ከባህር ወዯብ በፌጥነት እንዱነሳ ማዴረግ
 የዕቃ መሌቀቅ አገሌግልት ቀሌጣፊ እንዱሆን ማዴረግ
 የክፌያና መሰብሰቢያ ሰነዴ ዝግጅት ፇጣን እንዱሆን ማዴረግ
 ፇጣን የማስፇተሸና የመጫን አገሌግልት እንዱሰጥ ማዴረግ
 በመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዓት ውስጥ ዋና ተዋናይ የሆኑ የጅቡቲ
ትራንዚተሮችና ትራንስፕርተሮች አሰራር ቀሌጣፊ እንዱሆን ክትትሌና ቁጥጥር
ማዴረግ፣
 ሇተገሌጋዮች የአንዴ መስኮት አገሌግልት መስጠት
 በአግሌግልት መስጫ ቦታዎች የተዯራጀየመረጃማዕከሌ(Call Center) በማዯራጀት
አገሌግልት መስጠት
 የተሟሊ ሰነዴ ሲቀርብ ዕቃውን ሇባሇመብቱ በወቅቱ ማስረከብ፣
 ሇገቢም ሆነ ሇወጪ ዕቃ ዱክሊራሲዮን በወቅቱ እንዱበተን ማዴረግ
 አገሌግልት ሇተሰጠባቸው ዕቃዎች ኢንቮይስ በወቅቱ አዘጋጅቶ መስጠት
 ቀረጥ ከተከፇሇባቸው ዕቃዎች ጋር በተያያዘ ከጉምሩክ ተመሊሽ የሚሆን ገንዘብ
በወቅቱ እንዱመሇስ ማዴረግ
 ከወዯብ የሚጫኑ ዕዎች በፌጥነት እንዱነሱ ማዴረግ
123
ስያሜ

ማሰራጨት
 የኮንቴይነር ዱፕዚትና ቀረጥ ተመሊሽ በወቅቱ እንዱከፇሌ ማዴረግ
 የሰነዴ ዝግጅት ፇጣን እንዱሆን ማዴረግ
 የኦፔሬሽን የስራ እንቅስቃሴ መረጃ ፌሰት ወቅታዊና የተቀናጀ እንዱሆን ማዴረግ
 በመነሻና በመዲረሻ ቦታዎች ጭነቶች በፌጥነት አንዱጫኑና እንዱራገፈ ማዴረግ
 የተሽከርካሪና የመርከብ ምሌሌስ እንዱጨምር ማዴረግ
 የሂሳብ አያያዘን ወቅታዊ ማዴረግ፣
 የአሰራር ማንዋልችን፣ መመሪያዎችና ዯንቦችን ወቅታዊ ማዴረግ፣
 በአመራር ዯረጃ ቋሚ ግንኙነት መዴረክ በመፌጠር ፇፃሚውን መዯገፌና ችግሮች
በወቅቱ እንዱፇቱ ማዴረግ፣
 ዕቅዴ የማዘጋጀት፣ ክትትሌ፣ ዴጋፌ፣ አፇፃፀምን መመዘን እና ግብረ መሌስ
በመስጠት ተግባራት በወቅቱ እንዱፇጸሙ ማዴረግ፤
 የግብዓት አቅርቦት በወቅቱ እንዱሟሊ ማዴረግ፣
 የካሳ ክፌያ ጥያቄዎች በህጉና በዯንቡ መሰረት በወቅቱ ምሊሽ እንዱያገኙ ማዴረግ
 ጉዲትና ጉዴሇት ሇዯረሰባቸው ዕቃዎች ሇካሳ ክፌያ የሚያበቁሰነድችን በወቅቱ አዘጋጅቶ
መስጠት
 የመረጃ አመዘጋገብ ወቅታዊነትን ማሻሻሌ
 ውሳኔ አሰጣጥ ፇጣንና ውጤታማ እንዱሆን ማዴረግ፣
 ክህልት ያሇው የሰው ሃብት መሳብና ማቆየት
 አቅም ሇማሳዯግ የሚያስችሌ አሠራር ሥርዓት መዘርጋት፡፡
 በባህር የሚጓጓዝ የጭነት አይነትና መጠን መጨመር
 በመሌቲሞዲሌ የሚጓጓዘ ጭነት መጠንና አይነት መጨመር
 በሀገር ውስጥ ወዯብ የሚስተናገዴ የእቃ መጠንና አይነት ማሳዯግ
 በጭነት አስተሊሊፉነት የሚጓጓዝ የጭነት መጠንና አይነት ማሳዯግ
 የባህርና የየብስ ትራንስፕርት ምሌሌስ መጨመር
124
ስያሜ
 ሇወጪ ንግዴ የተሇየ ትኩረት በመስጠት በመዯገፌ፣ በመርከቦቻችን የሚጓጓዝ የወጪ

እቃ መጠን ከፌ ማዴረግ፣
 እስቴቨዯሪንግና ሾርሀንዴሉንግ የሚስተናገዴ እቃ መጠንና አይነት ማሳዯግ
 የመርከቦቻችንን የመጫንና የማንሳት አቅም ማሳዯግ
 የሰነዴ ዝግጅት ከስህተት የጸዲና የተሟሊ መረጃ ያሊቸው እንዱሆኑ ማዴረግ
 በዕቃዎች ሊይ ጉዴሇት፤ ብክሇት እና ጉዲት እንዲይዯርስ አስቀዴሞ የመከሊከሌ እርምጃ
መውሰዴ
 በስራ ቦታዎች አስተማማኝና አሇም አቀፌ ዯረጃውን የጠበቀ የሴፌቲና ሴኩሪቲ ስርዏት
እንዱኖር ማዴረግ
 አስተማማኝ የሆነ አገሌግልት መስጠት /ማሇት አገሌግልቶች በወጣሊቸው ስታንዲርዴ
መሰረት መስራት/
 መርከቦች በአሇም አቀፌ ህግ መሰረት መሟሊት የሚገባቸውን ግዳታዎች
ማሟሊታቸውን ማረጋገጥ፣
 የመረጃ አመዘጋገብ ጥራት ማሻሻሌ
 የአገሌግልት ጥራት ማረጋገጫ ስርዓት በመዘርጋትና ተግባራዊ በማዴረግ ጥራቱንና
ዯረጃውን የጠበቀ አገሌግልት መስጠት፡፡
3.2 የቅንጅት ስርዏት ማሻሻሌ ወሰን
 ሇውስጥ ተገሌጋይ የተሟሊና አገሌግልት ሇማስጠት የሚያስችሌ ውጤታማ

አዯረጃጀትና ቀሌጣፊ የአሰራር ስርዓት መዘርጋት፣
 በቅንጅትና በትብብር መስራት የሚያስችሌ የአሰራር ስርዓት መዘርጋትና ተግባራዊ  የተሻሻሇ የውስጥ አሰራርና
ማዴረግ፣ የቅንጅት ስርዏት ማሻሻሌ
ይዘት
 የዓሇም አቀፌ የባሕርና የወዯብ ዯንቦች ሕጏችና ስምምነቶች እንዱከበሩ ማዴረግ

 የተገሌጋዮችን አጋርነት በማሳዯግ የጋራ አሊማ እንዱኖረንና የአጋርነት ሥራ
እየተሻሻሇ እንዱመጣ ማስቻሌ
125
ስያሜ
 በስራ ሑዯት የሚያጋጥሙ ችግሮችን በመሇየት ሇመፌትሔው ተገቢውን ሁለ በጋራ

ዕቅዴ በማዘጋጀት መፇፀም፣
 ዴርጅቱን በሚመሇከት የሚወጡ ፕሉሲዎች፣ መመሪያዎችናስትራቴጂዎች በተሟሊ
መሌኩ እንዱተገበር ማዴረግ
 የዴርጅቱ የስራ እንቅስቃሴ አስመሌክቶ ሇህብረተሰቡ፡ ሇተገሌጋይና ሇባሇዴርሻ አካሊት
ተከታታይ መግሇጫ መስጠት
 ህገወጥነት ሇመከሊከሌ ከፌትህ አካሊት ጋር በቅንጅት መስራት
 ከባሇዴርሻ አካሊት ጋር የጋራ መዴረክ መፌጠርና በቅንጅት መስራት
 ተአማኒነት ያሊቸውን ሰነድች በማመንጨትና ሇሚጠየቁ ማብራሪያዎች አስፇሊጊውን
ምሊሽ በመስጠት ሇፌትህ ሥርዓቱ ዴጋፌ ማዴረግ
 የመሌቲሞዲሌ ትራንስፕርት ስርዓት ትግበራ ሊይ የሚያጋጥሙ ችግሮችን ሇመፌታት
ከሁለም ባሇዴርሻ አካሊት ጋር ተቀናጅቶ መስራት፣
 በሃገር ውስጥና በወጭ ሃገሮቸ የተሞከሩ እና ውጤታማ የሆኑ ምርጥ

ተሞክሮዎችን ማምጣት፣ መቀመርና መተግበር
 የቅጥር፣ ዕዴገት፣ ዝውውር፣ የስሌጠና፣ የስንብት የሥራ መሪና የሠራተኞች
አስተዲዯር መመሪያዎችን በማሻሻሌ ተግባራዊ ማዴረግ
 የሰው ሃብት አመራርና ሌማት የመረጃ አያያዝ ሥርዓት በመዘርጋት የተሟሊና
ወቅታዊ መረጃ መያዝ
 የውስጥ አሠራሮችን ማሻሻሌና አዲዱስ አሰራሮችን መቅረጽ፣
 የተሳሇጠና የተቀናጀ የልጂስቲክስ አገሌግልት እንዱሰጥ ማዴረግ
 አዯረጃጀትና የአሰራር ስርዏት ማሻሻሌ
 ትብብርን በማጎሌበት በዴርጅቱ ውስጥ ተናቦና ተቀናጅቶ የመስራት ሁኔታ ማስፇን
 የኦፔሬሽን የስራ እንቅስቃሴ መረጃ ፌሰት ወቅታዊና የተቀናጀ እንዱሆን ማዴረግ
 የተቀናጀ እና ዘመናዊ የመረጃ ቴክኖልጂን በመጠቀም የተሟሊ መረጃ አያያዝን
ማጎሌበትና የመረጃ ፌሰቱን አስተማማኝ ማዴረግ
126
ስያሜ

ማሰራጨት
 ሥርዓተ ፆታን፣ አካሌ ጉዲተኞችን እና ኤች አይቪን በተመሇከተ መመሪያዎችን
በማሻሻሌ ተግባራዊ ማዴረግ
ስርዓተ ፆታንና ላልች ባሇዘርፇ ብዙ ተግባራትን ውጤታማ ማዴረግ
3.3 የመረጃ ስርዏት ወሰን
ውጤታማነት ማሳዯግ
 የዴርጅቱን የመረጃ ተዯራሽነት፣ የመረጃ ስርዓት ዯህንነት እና አስተማማኝነት
በማሳዯግ የመረጃ ስርዓቱ ሇታቀዯሇት አሊማ መዋለን በማረጋገጥ ውጤታማነትን
ማሳዯግ
ይዘት
 የማኔጅመንት ኢንፍርሜሽን ሲስተም (MIS) እና የቢዝነስ ኢንተሇጀንስ (BI) ሲስተም

መዘርጋትና መጠቀም
 የማኔጅመንት ኢንፍርሜሽን ሲስተም እና የቢዝነስ ኢንተሇጀንስ ሲስተሞችን
የተቀሊጠፇ፣ ወቅታዊ፣
በመጠቀም መረጃዎች በሚፇሇገው መሌኩ እንዱቀርቡ ማዴረግ
አስተማኝነቱና ዯህንነቱ
 ሇዯንበኛው የሚያስፇሌጉ ወቅታዊ መረጃዎችን በተሟሊ መሌኩ በዴረገጽ፣ኢሜሌና
የተጠበቀ እና የተናበበ መረጃ
አጭር መሌዕክት እንዱዲረስ ማዴረግ
 ሇዯንበኞች መረጃ የሚሰጥ የጥሪ ማዕከሌ (call center) እና ዘመናዊ የመረጃ ዳስክ
ተግባራዊ መሆኑን መከታተሌ
 የተሟሊ አስተማማኝና ወቅታዊ መረጃ አቅርቦትን ማረጋገጥ
 የመረጃ ስርዓቱ በሁለም የስራ ክፌልች በአግባቡ ጥቅም ሊይ መዋለን መፇተሽና
ማረጋገጥ፣
 የመረጃ ስርዓቱ ሇአጠቃቀም ቀሊሌና ምቹ እንዱሆን፣ ማስቻሌ እንዱሁም የዕሇት
ተሇት ስራን የሚያቃሌሌ መሆኑን ማረጋገጥ፣
 የመረጃ ስርዓቱን በየጊዜው በመፇተሽ ተጨማሪ አገሌግልቶችን እንዱሰጥ ማስቻሌ፣
 የተዘረጋው የመረጃ ስርዓት ትስስር ስራ ሊይ መዋለን ማረጋገጥ፣
127
ስያሜ
 የመረጃ ስርዓቱ በተቀሊጠፇ መሌኩ ጥቅም ሊይ እንዱውሌ በ OPM እንዱዯገፌ

ማዴረግ፣
 በመረጃ ስርዓቱ አገሌግልት ሊይ እንቅፊት ሉፇጥሩና ሉያዯናቅፈ የሚችለ ስጋቶችን
በመሇየት በዘሊቂነት እንዱቀረፈ ማዴረግ፣
 የመሰረተ ሌማት፣ሶፌትዌርና የመረጃ ቋት ሊይ ዯህንነት የሚያጠነክር ስራ መስራት፣
 የአዯጋ መከሊከሌና መሌሶ ማሌማት (Disaster Prevention & Recovery) ስርዓት
እንዱኖር ማዴረግ፣
 የመረጃ አያያዝ ጥራትን የሚያሳዴግ ተከታታይ ስራ መስራት፣ የመረጃ ስርዓቱን
ዯህንነትና አስተማማኝነት በየጊዜው መፇተሽና ማሻሻሌ፣
የመረጃ ስርዓት አጠቃቀም ሊይ ክትትሌና ቁጥጥር በማዴረግ አስተማማኝነቱንና
ዯህንነቱን ማረጋገጥ፣
4. መማርና ዕዴገት
4.1 የአመራርና የሰራተኛው ወሰን

ብቃት ማሳዯግ
 የአመራሩንና የፇጻሚውን ክህልትና ብቃት በማሳዯግ፣ የተስተካከሇ አመሇካከትና
የተነሳሽነት መንፇስ እንዱኖረው በማዴረግ ወቅታዊ ውሳኔ መስጠት የሚችሌ የሰው
ሃብት መኖሩን ማረጋገጥ፡፡  ያዯገ የአመራርና የፇፃሚ
ብቃት
ይዘት
 የአመራር ስብዕና (Leadership Integrity) ብቃት ማሳዯግ፣

 የሰራተኛ ብቃት ማሳዯግ
 ብቁ አመራርና ሰራተኛ እንዱኖር የሚያስችለ የስሌጠና ሥርዓቶችን በመዘርጋት ተግባራዊ
ማዴረግ
 የባሇቤትነት ስሜት ያሇው ሰራተኛ እና አመራር በመፌጠር የሃብት ብክነትን ማስወገዴ
 የሥነ ምግባር መመሪያዎችን አክብሮ ሇመሥራት እና በፇፃሚና አስፇፃሚ አካሊት ሊይ የኪራይ
ሰብሳቢነት አመሇካከትን ሇማስቀረት የግንዛቤ ማስጨበጫ ስራዎችን መስራት፤
128
ስያሜ
 ከአዴል የጸዲ ፌትሏዊ አገሌግልት በመስጠትና የአገሌጋይነት ስሜት ማሳዯግ፣

 የስሌጠና ፌሇጎትን መሰረት ያዯረገ ስሌጠና መስጠት፣
 የሇውጥ ሠራዊት ግንባታ ማዴረግ
 የሌምዴ ሌውውጥና ምርጥ ተሞክሮ በመቀመር ክህልት ማሳዴግ፣
 የመወሰን ስሌጣን በመስጠት ክህልት ማጎሌበት፣
 የመረጃ ስርዓቱን በሚገባ ሇመጠቀምና ሇማስተዲዯር የሚችለ ሰራተኞችና ባሇሙያዎችን
ማፌራት
 በመረጃ ስርዓት አጠቃቀምና አስተዲዯር አኳያ የክህልት ክፌተትና ፌሊጎትን በመሇየት
የክህልት ማሳዯጊያ ስርዓት እንዱኖር ማዴረግ፤
 አዲዱስ ቴክኖልጂዎችን መጠቀም እና ፇጻሚውን በየጊዜው ከዘመናዊ ቴክኖልጂ ጋር
ማስተዋወቅ
 ከተሇያዩ የትምህርት ተቋማትና አማካሪ ዴርጅቶች ጋር ቅንጅትና ትስስር በመፌጠር
የዴርጅቱን የሰው ሀይሌ ክህልት ማሳዯግ
 ሰራተኞች ሁሇገብ ማዴረግ እና የአመራርና የማስፇፀም ብቃት ማሳዯግ
 የዴርጅቱ የማሰሌጠኛ ተቋም የሊቀ እንዱሆን ሇማዴረግ እንዱቻሌ የማሰሌጠኛ ተቋሙን
አዯረጃጀት፣ የሰው ሃብት ፌሊጎት፣ የውስጥ አሠራር ሥርዓትና ላልች የግብዓት ፌሊጎቶችን
በመሟሊት አቅሙን ማሳዯግ፣ ሇየብስና ሇባሕር ሊይ ሠራተኞች ውጤታማ የሆነ የአገር
ውስጥና የውጭ አገር ስሌጠና መስጠት፡፡
4.2 የአመራርና የሰራተኛ ወሰን

ዕርካታ ማሳዯግ
የረካ፣ በሥራ ተነሳሽ እና ችግር ፇቺ የሆነ፣ የዴርጅት ባሇቤትነት ስሜት ያሇውና
የረካ በሥራው ተነሳሽ የሆነ
ምርታማነቱና ውጤታማነቱ ያዯገ አመራርና ሰራተኛ፣ የቀነሰ የአመራርና የሰራተኛ
ፌሌሰት መኖሩን ማረጋገጥ፡፡ አመራርና ሰራተኛ እና
ይዘት የቀነሰ ፌሌሰት
መሌካም አስተዲዯር ማስፇን፣ ፌትሃዊ የሆነ የዕዴገት፣ የዝውውርና የሰራተኞችና የሥራ

መሪዎች አስተዲዯራዊ አገሌግልት ሥርዓት፣ የጥቅማጥቅም፣ የማበረታቻና የማትጊያ
129
ስያሜ
ሥርዓት ተግባራዊ ማዴረግ እና አመራሩንና ሰራተኛውን ስሇዴርጅቱ እንቅስቀሴ

ወቅታዊና የተሟሊ መረጃ እንዱኖረው ማዴረግ፡፡
4.3 ዘመናዊ የመረጃ ስርዏት ወሰን
አቅምን ማሳዯግ
 የዴርጅቱን የመረጃ ስርዓት ዓቅም ሇማሳዯግና ዘመናዊ ሇማዴረግ በጥናት ሊይ
የተመሰረተ ኢንቨስትመንት በማዴረግ የመረጃ ስርዓት አቅምን መገንባት
ይዘት
 ISMICS ፔሮጀክት መጠቀም፣

 የSEA LINER & SES ሽፊን ማሳዯግ፣
 የCTTS & DPOISየመሳሰለ በዴርጅቱ ውስጥ ያለ የተሇያዩ የቴክኖልጂ
ውጤቶችን በአግባቡ መጠቀም፣  ያዯገ እና የተገነባ ዘመናዊ
የመረጃ ስርዓት አቅም
 የመረጃ ስርዓትን web based ማዴረግ እና የተሟሊ፣ ወጥነት ያሇው፣
ወቅታዊ real time መረጃን መያዝና ተዯራሽ ማዴረግ፣
 ሥራዎችን ኦውቶሜት ማዴረግ
 የተቀናጀ፣ ወቅታዊ፣ ወጥነት ያሇው እና ዯህንነቱ የተጠበቀ የመረጃ አቅርቦት
መፌጠር፣
 ከሳይንስና ቴክኖልጂ ማህበረብ የሚመነጭን ፊና ወጊ /አዱስ ዕውቀት/ መቅሰም
 የሰራተኞችና የአመራሩን የቴክኖልጂ አጠቃቀም ብቃት ማሳዯግ፣
 ሇዘመናዊ የመረጃ ስርዓት ዝርጋታ አስፇሊጊ የሆኑ የሀርዴዌር፣ የመሰረተ
ሌማት፣ የሶፌትዌርና አገሌግልት አቅርቦቶችን ማሟሊት
 በዴርጅቱ የተሇያዩ የስራ ክፌልች የሚጠቀሙባቸው የመረጃ ስርዓቶች እርስ
በርስ እንዱተሳሰሩና (Interfacing) የመረጃ ሌውውጥ እንዱኖር ማስቻሌ
130
ስያሜ
 ሉቀናጁ የሚችለ የመረጃ ስርዓቶች ተሇይተው እንዱቀናጁ (Integrate) ማዴረግ

 ከተሇያዩ የባሇዴርሻ አካሊት ጋር የመረጃ ሌውውጥ እንዱኖር ሇማስቻሌ የመረጃ
ስርዓቱ እንዱተሳሰር ማዴረግ
 የመረጃ ስርዓት አጠቃቀም ሽፊንን ማሳዯግና ጥቅም ሊይ መዋለን ማረጋገጥ
እንዯ አስፇሊጊነቱም ማሻሻሌ
 ወቅታዊ፣ የተሟሊና አስተማማኝ መረጃን መያዝና መስጠት
131
4.5. የተጠቃሇሇ የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ ማፔ

የስራቴጂክ ግቦች ምክንያትና ውጤት ትስስር ከዕይታዎች አንፃር
የመረጃ ስርዓት
ውጤታማነትን
ማሳዯግ
የቅንጅት ስርዓት
ማሻሻሌ
ዘመናዊ የመረጃ
ስርዓት ዓቅም
ማሳዯግ
132
የቅንጅት የመረጃ ስርዓት

ስርዓት ማሻሻሌ ውጤታማነትን
ማሳዯግ
ዘመናዊ የመረጃ
ስርዓት ዓቅም
የተጠቃሇሇ ተቋማዊ ስትራቴጂያዊ ማፔ
ማሳዯግ
133
5. መሇኪያዎችና ዒሊማዎች
5.1. የመሇኪያ ዓይነቶች
የመሇኪያው
ተ.ቁ. ዕይታዎች ስትራቴጂያዊ ግብ መሇኪያ
ዓይነት
1 ፊይናንስ 1. የወጪ ገቢ ጥምርታ የውጤት መሇኪያ

(Output
Measure)
2. ያዯገ ትርፌ መጠን የስኬት መሇኪያ

(Outcome
1.ትርፊማነትን ማሳዯግ Measure)
3. እዲ የመክፇሌ አቅም በጥምርታ (Current የስኬት መሇኪያ

Ratio) (Outcome
Measure)
4. የረጅም ጊዜ ዕዲ የመክፇሌ ጥምርታ የስኬት መሇኪያ

(Debt Ratio) (Outcome
Measure)
5. ውጤታማ ዕዲ የመክፇሌ ጥምርታ የውጤት መሇኪያ
(Effective Liquidity) (Output
2.የፊይናንስ አቅምን ማሳዯግ Measure)
6. የጨመረ የሰው ሃብት ምርታማነት የውጤት መሇኪያ

3.የሀብት አጠቃቀም ማሻሻሌ (Average Labour Productivity) (Output
134
የመሇኪያው
ዓይነት
Measure)
7. Fixed Asset Turnover የስኬት መሇኪያ

(Outcome
Measure)
2 ተገሌጋይ/የባሇዴርሻአካሊት 8. የዯንበኞች እርካታ በመቶኛ የስኬት መሇኪያ

(Outcome
4.የዯንበኛ ዕርካታን ማሳዯግ Measure)
9. ያዯገ የአገሌግልት አይነት የግብዓት መሇኪያ

5.የአገሌግልት ተዯራሽነት ማሳዯግ (Input Measure)
3 የውስጥ አሠራር 10. የአገሌግልት ጥራት አፇፃፀም በመቶኛ የሂዯት አፇፃፀም

መሇኪያ (Process
Measure)
11. በስታንዲርዴ መሰረት የተሰጠ አገሌግልት የሂዯት አፇፃፀም

በመቶኛ መሇኪያ (Process
Measure)
12. የአገሌግልት መጠን አፇፃፀም በመቶኛ የውጤት አፇፃፀም

መሇኪያ (Output
6.አገሌግልት ማሻሻሌ Measure)
13. ያዯገ የገበያ ዴርሻ የውጤት መሇኪያ

(Output Measure)
135
የመሇኪያው
ዓይነት
የሂዯት አፇፃፀም
Measure)
14. የተፇጠረ የጋራ የምክክር መዴረክ በቁጥር
የሂዯት አፇፃፀም
Measure)
7.የቅንጅት ስርዏት ማሻሻሌ
15. የተሻሻለ የቅንጅታዊ አሰራር ስርዏቶች ብዛት
16. በስራ ሊይ የዋለ የመረጃ ሰርዏቱ ሞጅልች የግብዓት መሇኪያ
በመቶኛ (Input Measure)
17. ዯረጃውን የጠበቀ የመረጃ ስርዏት ያሊቸው የሂዯት አፇፃፀም

8.መረጃ ስርዏት ውጤታማነትን የስራ ቦታዎች በመቶኛ መሇኪያ (Process
ማሳዯግ Measure)
4 መማርናዕዴገት 18. የሰሇጠኑ አመራሮችና ሰራተኞች ብዛት የግብዓት መሇኪያ

በመቶኛ (Input Measure)
9.የአመራርና የሰራተኛው አቅም 19. ሇተዘጋጀው የሙያ ዯረጃ የበቁ አመራርና የግብዓትመሇኪያ
ማሳዯግ ሰራተኞች በመቶኛ (Input Measure)
20. የአመራርና ሠራተኛዕርካታ በመቶኛ የስኬት መሇኪያ

(Outcome
Measure)
21. ሥራ መሪንና ሠራተኛን ማቆየት በመቶኛ የሂዯት መሇኪያ

10.የአመራርና የሰራተኛ ዕርካታ (Retention Rate) (Process
ማሳዯግ measure)
136
የመሇኪያው
ዓይነት
22. ከዴርጅቱ የመረጃ ስርዓት ጋር የተሳሰሩ የሂዯት አፇፃፀም

ዯንበኛና ባሇዴርሻ አካሊት ብዛት በመቶኛ መሇኪያ (Process
Measure)
23. የመረጃ ስርዓት የተዘረጋሊቸው የስራ የግብዓት መሇኪያ

ክፌልች በመቶኛ (Input Measure)
11.ዘመናዊ የመረጃ ስርዓት አቅምን
ማሳዯግ፣ 24. የተሳሰሩ የተቋሙ ሶፌትዌሮች በመቶኛ የግብዓት መሇኪያ
(Input Measure)
137
5.2. የመሇኪያ መግሇጫዎች
የቀመሩ መግሇጫ መረጃውን

ስትራቴጂያዊ የመሇኪያው
ቀመር መስፇሪያ የመረጃ ምንጭ ዴግግሞሽ የተነተነው/
ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
የፊይናንስ ዕይታ
የኮርፕሬት
የበጀት ዓመቱ ጠቅሊሊ አገሌግልት
የወጪ ገቢ የበጀት ዓመቱ ጠቅሊሊ ወጪ
ወጪ ሲካፇሌ ሇበጀት ጥምርታ የፊይናንስ ሪፕርት በየሩብዓመቱ ዘርፌ
ጥምርታ ዓመቱ ጠቅሊሊ ገቢ (ፊይናንስና
አካውንትስ
የበጀት ዓመቱ ጠቅሊሊ ገቢ መምሪያ
1. ትርፊማነት
ማሳዯግ በእቅዴ ዘመኑ መጨረሻ ብር በየሩብዓመቱ የኮርፕሬት
ያዯገ ትርፌ ሊይ በዴርጅቱ አገሌግልት
መጠን የበጀት ዓመቱ ጠቅሊሊ ትርፌ የተመዘገበውን ጠቅሊሊ የፊይናንስ ዘርፌ
ትርፌ በብር ያሳያሌ፡፡ ሪፕርት (ፊይናንስና
አካውንትስ
መምሪያ
እዲ የመክፇሌ Current Asset (ሀብት) የበጀት ዓመቱ ያሇውን የኮርፕሬት

አቅም Current Asset አገሌግልት
በጥምርታ Current liability(እዲ) (ሀብት) ሇበጀት ዓመቱ የፊይናንስ በየሩብ ዘርፌ
2. የፊይናንስ
ጥምርታ
አቅም Current liability ሪፕርት ዓመቱ (ፊይናንስና
( Current
ማሳዯግ (እዲ)በማካፇሌ ይሰሊሌ፡፡ አካውንትስ
Ratio)
መምሪያ
138

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
የበጀት ዓመቱ ያሇውን የኮርፕሬት

ጠቅሊሊ ሏብት ሇበጀት አገሌግልት
የረጅም ጊዜ የበጀት ዓመቱ ጠቅሊሊ እዲ ዓመቱ ጠቅሊሊ እዲ የፊይናንስ በየሩብ ዘርፌ
ዕዲ ጥምርታ በማካፇሌ ይሰሊሌ፡፡ ጥምርታ
ሇበጀት ዓመቱ ጠቅሊሊ ሀብት ሪፕርት ዓመቱ (ፊይናንስና
(Debt
አካውንትስ
Ratio)
መምሪያ
ውጤታማ ዕዲ

cash በበጀት ዓመቱ ያሇውን የኮርፕሬት
የመክፇሌ ካሽ ሇበጀት ዓመቱ እዲ አገሌግልት
Currentlia bility የፊይናንስ
ጥምርታ በማካፇሌ ይሰሊሌ፡፡ ዘርፌ
ጥምርታ በየወሩ
ሪፕርት (ፊይናንስና
(Effective
አካውንትስ
Liquidity)
መምሪያ
በበጀት አመቱ የተገኘው የኮርፕሬት

የተጣራ ትርፌ በበጀት አገሌግልት
የጨመረ የበጀት አመቱ የተጣራ ትርፌ
አመቱ ውስጥ ሇነበሩት የፊይናንስ በየሩብ ዘርፌ
የሰው ሀብት በብር
ሇጠቅሊሊ ሰራተኛ ቁጥር ሰራተኛ ቁጥር ሪፕርት ዓመቱ (ፊይናንስና
ምርታማነት
በማካፇሌ የሚሰሊ አካውንትስ
ይሆናሌ፡፡ መምሪያ
3. የሃብት
አጠቃቀምን በበጀት አመቱ ከኦፔሬሽን Asset Turnover
የኮርፕሬት
ማሻሻሌ ማሇት ዴርጅቱ በዕቅዴ
Fixed Asset የተገኘ ገቢ አገሌግልት
ዘመኑ ከኦፔሬሽን
Turnover ያገኘው ገቢ፤ የፊይናንስ በየሩብ ዘርፌ
በዴርጅቱ ስራ ሊይ የዋሇ ሃብት በቁጥር
አገሌግልቱን ሇመስጠት ሪፕርት ዓመቱ (ፊይናንስና
አካውንትስ
በወጣው አጠቃሊይ
ሃብት ሲካፇሌ የሚገኝ መምሪያ
ውጤት ነው፡፡
139

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
የተገሌጋይ/ ባሇዴርሻ ዕይታ
4. የዯንበኛና ከጠቅሊሊ ዯንበኞች የዋ/ሥ/አ

የባሇዴርሻ ወካይ ዯንበኞችን ፅ/ቤት
አካሊት የዯንበኞች sample በመውሰዴና የዯንበኛ (የሇውጥ
እርካታን እርካታ ፌሊጎታቸውን በመጠየቅ አማካኝ (ባሇዴርሻ አካሊት) አመራር
ማሳዯግ በመቶኛ የዯንበኞች እርካታ ነጥብ ዴምር X 100 እንዱሞሊ በማዴረግ በየ 6 ወር
በመቶኛ እርካታ መጠይቅ መምሪያ)
አማካኝ እርካታቸውን
በዲሰሳው የተሳተፈ ዯንበኞች ብዛት ሪፕርት
በማስሊት
ማርኬቲንግ
ይካሄዲሌ፡፡ ዋና ክፌሌ
በዕቅዴ ዘመኑ በዴርጅቱ በዕቅዴ ዘመኑ በዴርጅቱ በመቶኛ  የዘርፌ ሪፕርት በዓመት የዋ/ሥ/አ
በባህር የገበያ የተጓጓዘ ጭነት ማሇት ሁሇት ጊዜ ፅ/ቤት
መርከቦች የተጓጓዘ ጭነት x 100
ዴርሻ በመቶኛ በባሕር ትራንስፕርት  የማሪታይም
በዕቅዴ ዘመኑ ወዯ አገሪቷ ጉዲዩች ባሇስሌጣን ፔሊኒንግና
(ብትን ዕቃን ጨምሮ)
 ጉምሩክና ገቢዎች ቢዝነስ
የተጓጓዘ ወጪና ገቢ ባሇሥሌጣን
የተጓጓዘ ጭነት
ጭነት ዳቨልፔመንት
5. የአገሌግልት
ተዯራሽነት በጭነት በዕቅዴ ዘመኑ በዴርጅቱ የተሊሇፇ ጭነት) x በዕቅዴ ዘመኑ በዴርጅቱ በመቶኛ  የዘርፌ ሪፕርት በዓመት የዋ/ሥ/አ
ማሣዯግ ማስተሊሇፌ 100 በጭነት አስተሊሊፉነት ሁሇት ጊዜ ፅ/ቤት
የገበያ ዴርሻ የተሊሇፇ ወይም የተጓጓዘ  የማሪታይም
በዕቅዴ ዘመኑ ወዯ አገሪቷ ጉዲዩች ባሇስሌጣን ፔሊኒንግና
በመቶኛ ወጪና ገቢ ጭነት በቶን
 ጉምሩክና ገቢዎች ቢዝነስ
የተጓጓዘ ጭነት ነው፡፡ ባሇሥሌጣን
ዳቨልፔመንት
140

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
በበጀት ዓመቱ በባህር ሺፑንግ ዘርፌ

ትራንስፕርት፤
በበጀት ዓመቱ አዲዱስ የተጀመሩ በጭነት ማስተሊሇፌና ጭነት
አገሌግልቶች ብዛት በወዯብና ተርሚናሌ ማስተሊሇፌ
ያዯገ በቁጥር
ዴርጅቱ የጀመራቸው በየስዴስት ሁለም
የአገሌግልት ወዯብና
አዲዱስ አገሌግልቶች ወሩ ዘርፍች
አይነት ተርሚናሌ
በማስሊት የሚሇካ ነው
ኮርፕሬት
አገሌግልት
ሪፕርቶች
የውስጥ አሰራር ዕይታ
የአገሌግልት በአገሌግልት አሠጣጥ በመቶኛ ወቅታዊ የዲሰሳ በዓመት ዋ/ሥ/አ

ጥራት የያንዲንደ የአገሌግልት ጥራት አፇፃፀም ዯረጃ የጥራት ዯረጃ ጥናት ሁሇት ጊዜ ጽ/ቤት
አፇፃፀም ዴምር × 100 መስፇርት መሰረት የሇውጥ
በመቶኛ በአፇፃፀም ተሇክቶ አመራር
የተገኘው አማካኝ መምሪያ
6. አገሌግልት ሇአገሌግልት አይነቶች ብዛት
የጥራት ዯረጃ
ማሻሻሌ
(ማሇትም ≤50%
ዝቅተኛ የጥራት ዯረጃ፣
75% መካከሇኛ የጥራት
ዯረጃ እና >95% ጥሩ
የጥራት ዯረጃ)
141

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
በስታንዲርዴ ከተሰጠው አግሌግልት

በስታንዲርዴ መሰረት የተሰጠ አገሌግልት ብዛት x100
መሰረት ምን ያህለ ዴርጅቱ
የተሰጠ ባወጣው ሰታንዲርዴ መቶኛ የዘርፍች ሪፕርት በየወሩ ዘርፍች
አገሌግልት ጠቅሊሊ አገሌግልት ብዛት
መሰረት መሰራቱን
በመቶኛ የሚሇካ ነው
በበጀት ዓመቱ ያዯገ በባህር የተጓጓዘ፤በየብስ በበጀት ዓመቱ ያዯገ

የተጓጓዘና በወዯብና ተርሚናሌ የተስተናገዯ፤ በባህር የተጓጓዘ፤በየብስ
የአገሌግልት
ከመርከብ የተራገፇ ጭነት /በመጠን/፤ሇዉጪ የተጓጓዘና በወዯብና
መጠን ተርሚናሌ በቶን
ሰሌጣኞች የተሰጠ ስሌጠና ከዕቅደ ጋር
አፇጻጸም የተስተናገዯ፤ከመርከብ የዘርፍች ሪፕርት በየወሩ ዘርፍች
በማነጻጸር የተራገፇ ጭነት
በመቶኛ
/በመጠን/ ከዕቅደ ጋር
በማነጻጸር የሚሰሊ ነው፡
፡
ዘርፍች
ዴርጅቱ ከተገሌጋይና ሇውጥ

የተፇጠረ የጋራ ባሇዴርሻ አካሊት ጋር አመራር
7. የቅንጅት በየሩብ
የምክክር የተፇጠረ የጋራ የምክክር መዴረክ በቁጥር ችግሮቻቸውን ሇመፌታት ቁጥር ዘርፍች መምሪያ
ስርዏት ዓመቱ
መዴረክ በጋራ የሚያካሂደት
ማሻሻሌ
በቁጥር መዴረክ ነው፡፡ ፔሊንና ቢዝነስ
ሌማት
መምሪያ
142

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
የተሻሻለ የተሻሻለ የአሰራር ስርዓቶች ብዛት የዴርጅቱ የአሰራር በቁጥር የሇውጥ አመራር በአመት ዋ/ሥ/አ
የአሰራር ስርዓቶችን በየጊዜው መምሪያ ሪፕርት አንዴ ጊዜ ፅ/ቤት
ስርዓቶች በመፇተሽ ማስተካከያ
ብዛት የተዯረገባቸውን
የአሰራር ስርዓቶችን
ብዛት ያመሇክታሌ፡፡
8. የመረጃ የመረጃ ስርዓቱ ሞጅሌ

ስርዏት በስራ ሊይ ማሇት አንዴ የመረጃ የመረጃ ስርዓቱ
ስርዓት(ሶፌትዌር)በውስጥ
ውጤታማነ የዋለ የመረጃ ትግበራና ኮርፕሬት
በስራ ሊይ የዋለ የመረጃ ሰርዏቱ ሞጅልች X 100
የያዘው የተሇያዩ ክፌልች በየሩብ
ትን ማሳዯግ ሰርዏቱ በመቶኛ አጠቃቀም አገሌግል
ጠቅሊሊ የመረጃ ስርዓቱ የሞጅልች ብዛት ማሇት ሲሆን ቀመሩ አመት
ሞጅልች በመረጃ ስርዓቱ ውስጥ
ሪፕርት፣ ዘርፌ
በመቶኛ ያለትን ሶፌትዌሮች አይሲቲ መምሪያ
ያካትታሌ፡፡
የመረጃ
ስርዏት ዴርጅቱ ካሇው አስራ
ያሊቸው የስራ ሁሇት የስራ ቅርንጫፍች የመረጃ ስርዓቱ
ቦታዎች ውስጥ ዯረጃውን የጠበቀ ትግበራና ኮርፕሬት
ዯረጃውን የጠበቀ የመረጃ ስርዏት ያሇቸው ክፌልች X 100
በየሩብ
በመቶኛ የመረጃ ስርዏት ያሇውን በመቶኛ አጠቃቀም አገሌግል
ጠቅሊሊ የስራ ክፌልች አመት
ክፌሌ ሇጠቅሊሊው (አስራ ሪፕርት፣ ዘርፌ
ሁሇት) በማካፇሌ የሚሰሊ አይሲቲ መምሪያ
ይሆናሌ፡፡2
2
የድርጅቱ አስራ ሁሇት የስራ ክፍልች ማሇት በዋናው መ/ቤት የቀድሞው ኢንመ፤ባህር ትራንዚት እና የሀ ህንጻ ውስጥ እንዱሁም በቅርንጫፎች ድሬዲዋ፤ሞጆ፤ገሊን፤ቃሉቲ፤ሰመራ፤ኮምቦሌቻ፤መቐሇ፤ባቦ ጋያ
የማሪታይም ማሰሌጠኛ ኢንስቲትዩት እና ጂቡቲ ማሇት ነው፡፡
143

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
መማርና ዕዴገት
9. የአመራርና የሰሇጠኑ የሰሇጠኑ አመራሮችና ሰራተኞች ብዛት የየብስና የባሕር ሊይ መቶኛ የሰው ሃብት በየሩብ ኮርፕሬት
የሰራተኛው አመራሮችና ሇዴርጅቱ አጠቃሊይ አመራሮችና ሠራተኞች ብዛት
አመራሮችንና አመራርና ሌማት አመቱ አገሌግልት
ብቃት ሰራተኞች ሠራተኞችን ያጠቃሌሊሌ መምሪያ ሪፕርት ዘርፌ
ማሳዯግ ብዛት በመቶኛ
ሇተዘጋጀው የየበቁ አመራሮችና ሰራተኞች ብዛት × 100 በዴርጀቱ ውስጥ ከላቨሌ መቶኛ የሰው ሃብት በአመት ኮርፕሬት
የሙያ ዯረጃ 4 እና በታች ያለትን አመራርና ሌማት ሁሇት ጊዜ አገሌግልት
የበቁ ሰራተኞችና አመራሮች፤ መምሪያ ሪፕርት ዘርፌ
በዴርጅቱ ሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሉያገኙ ከሚገባቸው በሺፑንግ ውስጥ ባህረኛ
አመራርና አመራሮችና ሠራተኞች ብዛት
ሰራተኞች የሆኑ፤ በወዯብና
በመቶኛ ተርሚናሌ ማሽን
ኦፔሬተሮች እና
በትራንዚት ስራ ሊይ
የተሰማሩትን ሰራተኞችና
አመራሮች በማሰሌጠን
የሙያ ብቃት ማረጋገጫ
ያገኙትን ሇጠቅሊሊው
በማካፇሌ የሚሰሊ
ይሆናሌ፡፡
144

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
10. የአመራርና የአመራርና የረኩ አመራሮችና ሰራተኞች ብዛት የረኩ አመራሮችና መቶኛ የሰው ሃብት በአመት የዋ/ሥ/አ
× 100 ሰራተኞች ማሇት
የሰራተኛ የሠራተኛ አመራርና ሌማት ሁሇት ጊዜ ፅ/ቤት እና
ምሊሽ ሇሰጡ አመራሮችና ሰራተኞች ብዛት ሇመጠይቁ በጣም
ዕርካታ ዕርካታ መምሪያ ኮርፕሬት
ከፌተኛ፤ ከፌተኛና
ማሳዯግ በመቶኛ አገሌግልት
መካከሇኛ የዕርካታ ዯረጃ
ዘርፌ
እንዲሊቸው ምሊሽ የሰጡ
አመራሮችና ሰራተኞች
ብዛት ሲሆን ምሊሽ የሰጡ
ማሇት ሇመጠይቁ
ጥያቄዎች የተሠጡ
ምሊሾች ብዛት ነው፡፡
ሥራ መሪንና RR= Retention Rate መቶኛ የሰው ሃብት በየሩብ ኮርፕሬት

ሠራተኛን አመራርና ሌማት ዓመቱ አገሌግልት
( EL  ( ES  EP  ED )) EL= ጠቅሊሊ ከዴርጅቱ
ማቆየት መምሪያ ሪፕርት ዘርፌ
RR  1  *100 የሇቀቁ (የተሰናበቱ)
በመቶኛ TE (SES)
ብዛት
(Retention
Rate) ES =በህክምና በሞት፣
EP=በጡረታ፣
ED=ዱሲፔሉን ግዴፇት
የተሰናበቱ ብዛት
TE= ጠቅሊሊ የሰው

ሃብት ብዛት
145

ግብ መጠሪያ
ያረጋገጠው
11. ዘመናዊ የስራ ክፌልች ማሇት

የመረጃ በዋናው መ/ቤት፣በጅቡቲና
ስርዓት የመረጃ ሞጆ (አገሌግልቶች፣ ዋና
የመረጃ ስርዓት የተዘረጋሊቸው የስራ ክፌልች የአይሲቲ የመረጃ
አቅምን ስርዓት ክፌልች) እንዱሁም ኮርፕሬት
ስርዓት ዝርጋታ በየሩብ
ማሳዯግ፣ የተዘረጋሊቸው X 100 መርከቦች፣ማሪታይም በመቶኛ አገሌግልት
አፇጻጸም ዓመቱ
የስራ ክፌልች ኢንስትቲዩት እና ዘርፌ
በዴርጅቱ ያለ ጠቅሊሊ የስራ ክፌልች
ቅ/ጽ/ቤቶች የመረጃ ሪፕርት
በመቶኛ
ሥርዓት የሚያስፇሌጋቸ
የሥራ ክፌልች ናቸው
ከዴርጅቱ
የተሳሰሩ ማሇት በመረጃ በመረጃ ስርዓት
የመረጃ
ስርዓት ከዴርጅቱ ጋር ትስስር ሊይ ኮርፕሬት
ስርዓት ጋር ከዴርጅቱ የመረጃ ስርዓት ጋር የተሳሰሩ
ትስስር የፇጠሩ በቁጥር የተዘጋጀ በየአመት አገሌግልት
የተሳሰሩ ባሇዴርሻ አካሊት ብዛት
ባሇዴርሻ አካሊት ማሇት የአይሲቲ ዘርፌ
ባሇዴርሻ
ነው ሪፕርት
አካሊት ብዛት
ሶፌትዌር ማሇት የስራ

ሂዯቶችን አሰራር
የሚያሳሌጡ ሲስተሞች
የተሳሰሩ በሶፌትዌር
(software) ናቸው፡፡ ኮርፕሬት
የተቋሙ የተሳሰሩ ሶፌትዌሮች ብዛት
ትስስር ሊይ
በመቶኛ በየ 6 ወር አገሌግልት
ሶፌትዌሮች የቀረበ የአይሲቲ
X 100
ትስስር ማሇት ሇመረጃ ዘርፌ
በመቶኛ ቅብብልሽ የሚረዲ ሪፕርቶች
ጠቅሊሊ ሉተሳሰሩ የሚችለ ሶፌትዌሮች ብዛት
የሶፌትዌሮች ግንኙነት
ነው፡፡
146
5.3. የዒሊማዎች መግሇጫ

ግብ መሇኪያ መስፇርት የኢሊማዎ መነሻ የስትራቴጂክ ዘመኑ የአፇጻጸም ዯረጃዎች 20 2 20 20
ች (2008) 09 0 11 12
ምንጮች ቀይ ቢጫ አረንጓዳ ሰማያ 1
ዊ 0
የፊይናንስ ዕይታ
ትርፊማነት ጥምርታ የፊይናንስ 0.923 1.1ዒ< አ ≤ አ<1.0 0.8 0. 0. 0.7

ማሳዯግ የወጪ ገቢ ሪፕርት 1.25ዒ (ዒ 8 83 79 5
ጥምርታ
አ>1.25(ዒ) 1.0ዒ<አ< 1.1ዒ
ቢሉየን ብር የፊይናንስ 1.2 0.80(ዒ)<አ<0.9

አ>1. 1.9 2. 3. 4.0
የትርፌ መጠን ሪፕርት አ< 0.80 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0( ዒ 2 63 34 4
(ዒ) ዒ)
እዲ የመክፇሌ ጥምርታ የፊይናንስ 1.11 አ>1. 1.2 1. 1. 1.5

የፊይናንስ አቅም ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.9 ዒ 3 4
አቅም በጥምርታ አ< 0.80 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
ማሳዯግ (ዒ) ዒ)
( Current
Ratio)
የረጅም ጊዜ ጥምርታ የፊይናንስ .75 አ>1. .72 .6 .6 .63

አ< 0.80 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0(
ዕዲ ጥምርታ ሪፕርት ዒ 9 6
(ዒ) 5(ዒ) ዒ)
(Debt Ratio)
ውጤታማ ዕዲ ጥምርታ የፊይናንስ .87 አ>1.ዒ .90 .9 .9 1.0

አ< 0.80 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0(
የመክፇሌ
3
የወጪ/ገቢ ጥምርታ ሇማስሊት የታሰበው ከ2009 ጀምሮ የድርጅቱ ገቢ በ2% እንዯሚያድግ እንዱሁም የድርጅቱ ወጪ በ3% እንዯሚቀንስ ተወስዶ ነው፡፡
147

ች (2008) 09 0 11 12
ጥምርታ ሪፕርት (ዒ) 5(ዒ) ዒ) 2 5 0
ምንጮች 1
(Effective
0
Liquidity)
የሀብት ብር በ ሰራተኛ የአፇጻጸም 368979 0.80(ዒ)<አ<0.9 አ>1.ዒ 58 79 99 11
የጨመረ የሰው
አጠቃቀምን ሪፕርት አ< 0.80 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0( 40 27 56 92
ሀብት
ማሻሻሌ (ዒ) ዒ) 08 94 08 70
ምርታማነት
9
የዝውውር ጊዜ የአፇጻጸም 1.64 0.80(ዒ)<አ<0.9 አ>1.ዒ 1.8 2. 2. 2.5

ሪፕርት አ< 0.80 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0( 4 06 31 8
Fixed Asset
(ዒ) ዒ)
Turnover
የዯንበኞች/ ባሇዴርሻ አካሊት ዕይታ
የዯንበኛ መቶኛ ሰርቬይ 71.6 አ>1.ዒ 75 80 85 90

እርካታን
ማሳዯግ
የዯንበኞች
አ< 0.80 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0(
እርካታ
(ዒ) 5(ዒ) ዒ)
በመቶኛ
148

ች (2008) 09 0 11 12
በቁጥር የአፇጻጸም 21 25 29 33 37
ምንጮች 1
ሪፕርት
የአገሌግል ያዯገ አ>1.ዒ 0
ት የአገሌግልት 0.80(ዒ)<አ<0.9
ተዯራሽነት አይነት4 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
አ< 0.80 ዒ)
ማሳዯግ
(ዒ)
የውስጥ አሰራር ዕይታ
አገሌግልት የአገሌግልት መቶኛ ሰርቨይ 71 0.80(ዒ)<አ<0.9 አ>1.ዒ 75 80 85 90

0.95ዒ<አ<1.0(
ማሻሻሌ ጥራት አ< 0.80 (ዒ) 5(ዒ)
ዒ)
አፇፃፀም
በመቶኛ የአፇጻጸም አ>1.ዒ 100 10 100 100
0
በስታንዲርዴ ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.9
መሰረት 0.95ዒ<አ<1.0(
አ< 0.80 (ዒ) 5(ዒ)
የተሰጠ ዒ)
አገሌግልት
ያዯገ በባህር የዘርፌ 4,625, አ>1.ዒ 5,5 6, 7, 8,4

የተጓጓዘ ገቢ ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.9 12, 34 18 65,
474 0.95ዒ<አ<1.0(
5(ዒ) 02 3, 19
የአገሌግልት ጭነት(በመጠን አ< 0.80 (ዒ) 2,
ዒ) 4 06 6
መጠን ና ዓይነት)በቶን 59
7
አፇጻጸም 1
የገበያ ዴርሻ ፔቢዳ 60 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0( አ>1.ዒ 65 6 70 75

አ< 0.80 (ዒ)
በመቶኛ ሪፕርት 5(ዒ) ዒ) 8
4
የአገሌግልት አይነት ማሇት ድርጅቱ እስከአሁን ድረስ በሺፒንግ፤ በጭነት ማስተሊሇፍ፤ወዯብና ተርሚናሌ እንዱሁም በሰው ሐይሌ ስሌጠና ሲሰጡ ከነበሩት አገሌግልቶች በተጨማሪ በአይነት ወይም በከባቢ
ሽፋን ማሳዯግ ማሇት ነው፡፡ በዚህም መሰረት በ2008 ሊይ 21 የተሇያዩ አገሌግልቶች እየተሰጡ ያለ ሲሆን በሚቀጥለት 4 አመታት 16 አዲዱስ አገሌግልቶች ይጀመራለ፡፡ ዝርዝሩ በአባሪ ተገሌጾአሌ፡፡
149

ች (2008) 09 0 11 12
ያዯገ በባህር የዘርፌ 1000 አ>1.ዒ 25 36 58 73
ምንጮች 1
የተጓጓዘ ወጪ ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0( 72 70 91 54
አ< 0.80 (ዒ) 9 0 6
ጭነት(በመጠን 5(ዒ) ዒ) 7 5
ና ዓይነት)በቶን
የገበያ ዴርሻ ፔብዳ 1.0 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0( አ>1.ዒ 1. 2 3. 3.

አ< 0.80 (ዒ)
በመቶኛ ሪፕርት 5(ዒ) ዒ) 5 5
ያዯገ የዘርፌ 2,771,5 አ>1.ዒ 4,1 4, 5, 6,8

0.80(ዒ)<አ<0.9
በመሌቲሞዲሌ ሪፕርት 24 14, 99 85 63,
5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
ወዯ አገር አ< 0.80 (ዒ) 79 7, 7, 24
ዒ)
ውስጥ የተጓጓዘ 7 74 89 9
ጭነት መጠንና 5 7
ዓይነት) ቶን
ያዯገ መቶኛ 63 አ< 70 78 85 90
በመሌቲሞዲሌ 0.80
0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0(
ስርዏት ሀገር አ< 0.80 (ዒ) (ዒ)
5(ዒ) ዒ)
ውስጥ የገባ
ከጅነራሌ ካርጎ
ዴርሻ
ያዯገ ወዯ ዯረቅ የዘርፌ 2,494, 0.80(ዒ)<አ<0.9 አ>1.ዒ 30 34 38 41
ወዯብ የገባ ገቢ ሪፕርት 372 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0( 86 98 07 17
አ< 0.80 (ዒ)
ጭነት በቶን ዒ) 09 42 63 95
8 1 3 0
በዩኒ ሞዲሌ የዘርፌ 3,395,5 አ>1.ዒ 28 30 33 35

የአገሌግልት ወዯ አገር ሪፕርት 14 35 51 63 46
0.80(ዒ)<አ<0.9
መጠን ውስጥ የገባ 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0( 35 49 08 63
አ< 0.80 (ዒ)
አፇጻጸም በዩኒሞዲሌ ዒ) 4 4 0 9
የተስተናገዯ
ጭነት(በመጠን
150

ች (2008) 09 0 11 12
ና ዓይነት)በቶን
ምንጮች 1
0
የገበያ ዴርሻ ፔብዳ 44 አ>1.ዒ 33 33 33 31

0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0(
(ከጠቅሊሊ ገቢ ሪፕርት አ< 0.80 (ዒ)
5(ዒ) ዒ)
ጭነት
በዩኒሞዲሌ የዘርፌ 250000 አ>1.ዒ 28 33 38 43

የተስተናገዯ ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.9 75 06 02 77
5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
ወጪ አ< 0.80 (ዒ) 00 25 19 52
ዒ)
ጭነት(በመጠን
ና ዓይነት)በቶን5
የገበያ ዴርሻ ፔብዳ 16 አ< 17 18 19 21

0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0(
ሪፕርት አ< 0.80 (ዒ) 0.80
5(ዒ) ዒ)
(ዒ)
ከአገሪቱ ወጪ የዘርፌ 1.0 25 30 35 40

አ<
ዕቃ በዴርጅቱ ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0(
አ< 0.80 (ዒ) 0.80
በአገር ውስጥ 5(ዒ) ዒ)
(ዒ)
የማሸግ ዴርሻ
የቅንጅት የተፇጠረ የጋራ በቁጥር

የዴርጅቱ 2 0.80(ዒ)<አ<0.9 0.95ዒ<አ<1.0( አ>1.ዒ 4 4 4 4
አ< 0.80 (ዒ)
ስርዏት ሪፕርት 5(ዒ) ዒ)
የምክክር
5
በዩኒሞዲሌ የሚተሊሇፈው ወጪ ጭነት ሲገመት በሚቀጥለት ዓመታት ኤክስፖርት የሚዯረግ ስኳር በታሳቢነት አሌተወሰዯም፡፡ በመሆኑም የስኳር ፋብሪካዎች ምርት በሚጀምሩበት ወቅትና ወዯዉጪ
የሚሊክ ከሆነ ዕቅደ የሚከሇስ ይሆናሌ፡፡
151

ች (2008) 09 0 11 12
ማሻሻሌ መዴረክ
ምንጮች 1
የተሻሻለ በቁጥር የዴርጅቱ - 0.80(ዒ)<አ<0.9 8 0
8
የአሰራር ሪፕርት 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
አ< 0.80 (ዒ)
ዒ)
ስርዓቶች ብዛት
የመረጃ መቶኛ አፇጻጸም 80 አ>1.ዒ 90 95 98 10

በስራ ሊይ 0.80(ዒ)<አ<0.9
ስርዏት ሪፕርት 0
የዋለ የመረጃ 5(ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
ውጤታማነ አ< 0.80 (ዒ)
ሰርዏቱ ዒ)
ትን
ሞጅልች
ማሳዯግ
መማማርና ዕዴገት
የአመራርና የሰሇጠኑ በቁጥር አፇጻጸም 25 0.80(ዒ)<አ<0.95 አ>1.ዒ 25 25 25 25

ሰራተኛው አመራሮችና ሪፕርት አ< 0.80 (ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
ን አቅም ሰራተኞች (ዒ) ዒ)
ብዛት6
ማሳዯግ
ሇተዘጋጀው በቁጥር አፇጻጸም 308 አ>1.ዒ 26 12 12 12
የሙያ ዯረጃ ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.95 2 0 0 0
አ< 0.80 (ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0(
የበቁ አመራርና
(ዒ) ዒ)
ሰራተኞች
በመቶኛ7
6
በአሁኑ ጊዜ ከ68 የስራ መሪዎች ውስጥ የሁሇተኛ ዱግሪ ያሊቸው 32 ሲሆኑ 36 የሊቸውም፡፡ በዚህም መሰረት የሁሇተኛ ዱግሪ የላሊቸው መማር እንዲሇባቸው በመውሰድ፤ ከሰራተኛ ውስጥ ተተኪን
ከማፍራት አንጻር ሇእያንዲንደ የስራ መሪ መዯብ ሁሇት ተተኪ ሇማስተማር በመውሰድ በአጠቃሊይ በሚቀጥለት አራት አመታት ውስጥ 100 ሰራተኞችና የስራ መሪዎች የሁሇተኛ ዱግሪ ሇማስተማር ታሳቢ
ተወስዷሌ፡፡
7
በድርጅቱ ውስጥ የሙያ ብቃት ማረጋገጫ የሚያስፈሌጋቸው ሰራተኞች ሇየብስ ሇቨሌ አራት ወይም ዱፒልማ ያሊቸው ሲሆን ሇባህረኛ በSTCW2010 አስገዲጅ ህግ ስሌጠና የሚያስፈሌጋቸውን ነው፡፡
በዚህም መሰረት አሁን ካለት የየብስ ሰራተኞች ውስጥ ሲኦሲ ያሇቸው 100 ብቻ ሲሆን 420 በሚቀጥለት አራት አመታት ሇማብቃት ተይዟሌ፡፡
152

ች (2008) 09 0 11 12
የአመራርና የአመራርና በመቶኛ ሰርቬይ 29 አ>1.ዒ 70 75 80 85
ምንጮች አ< 0.80 0.80(ዒ)<አ<0.95 0.95ዒ<አ<1.0( 1
የሠራተኛ የሠራተኛ
(ዒ) (ዒ) ዒ) 0
ዕርካታ ዕርካታ
ማሳዯግ
ሥራ መሪንና በመቶኛ አፇጻጸም 98.5 አ>1.ዒ 98 98 98 98.
ሠራተኛን ሪፕርት .6 .7 .8 9
0.80(ዒ)<አ<0.95
ማቆየት አ< 0.80 0.95ዒ<አ<1.0(
(ዒ)
በመቶኛ (ዒ) ዒ)
(Retention
Rate)
ዘመናዊ የመረጃ ስርዓት በመቶኛ አፇጻጸም 65 አ>1.ዒ 75 85 95 10
የመረጃ የተዘረጋሊቸው ሪፕርት አ< 0.80 0.80(ዒ)<አ<0.95 0.95ዒ<አ<1.0( 0
ስርዓት የስራ ክፌልች (ዒ) (ዒ) ዒ)
አቅምን በመቶኛ
ማሳዯግ፣
ከዴርጅቱ ቁጥር አፇጻጸም 3 አ>1.ዒ 4 5 6 8
የመረጃ ስርዓት ሪፕርት 0.80(ዒ)<አ<0.95
አ< 0.80 0.95ዒ<አ<1.0(
ጋር የተሳሰሩ (ዒ)
(ዒ) ዒ)
ባሇዴርሻ
አካሊት ብዛት
የተሳሰሩ መቶኛ አፇጻጸም 85 0.80(ዒ)<አ<0.95 አ>1.ዒ 90 95 10 10
የተቋሙ ሪፕርት አ< 0.80 (ዒ) 0.95ዒ<አ<1.0( 0 0
ሶፌትዌሮች (ዒ) ዒ)
በመቶኛ
መግሇጫ፣
 ዒ ማሇት የዘመኑ ዒሊማን ያመሇክታሌ

 አ ማሇት የዘመኑን አፇጻጸም ያመሇክታሌ
 በየአመቱ በዕዴገት ሇተቀመጡት ዒሊማዎች ቀይ ማሇት የዒሊማው 80% በታች፣ ቢጫ ማሇት የዒሊማው 80% - 94.9% ; አረንጓዳ ማሇት
የዒሊማው 95% እስከ 100% ሰማያዊ የዒሊማው ከ100%በሊይ ነው፡፡
153
 በላሊ በኩሌ በየአመቱ እየቀነሱ ሇተቀመጡት ዒሊማዎች ቀይ ማሇት የዒሊማው 125% በሊይ፣ ቢጫ ማሇት የዒሊማው 110% በሊይ እስከ 125%፤
አረንጓዳ ማሇት የዒሊማው 100% በሊይ እስከ 110% ሲሆን ሰማያዊ የዒሊማው ከ100% በታች ነው፡፡
154
6. የተጠቃሇለ የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች
በውጤት ተኮር (BSC) የሥራ ዕቅዴና ምዘና ስርዓት ግንባታ ማንዋሌ መሠረት ስትራቴጂያዊ
እርምጃዎች በተቋሙ የአፇጻጸም መነሻ (Performance Baseline) እና በተቀረጹት ዒሊማዎች
መካከሌ ያሇውን ክፌተት ሇመሙሊት የሚቀረጹ አስቻይ ፔሮግራሞች፣ ፔሮጀክቶችና ዋና ዋና
ተግባራት ናቸው፡፡ በላሊ አባባሌ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ስትራቴጂያዊ ግቦችን በማስፇጸም
ስኬታማነትን ሇማረጋገጥ የሚረደ፣ ከስትራቴጂያዊ ግቦች ጋር ትስስር ያሊቸውና ወዯ ተግባር
የሚቀየሩ እንዱሁም ትርጉም ያሇው ተቋማዊ ሇውጥ ሇማምጣት ሰፉ እዴሌ የሚፇጥሩ የአጭርና
የረጅም ጊዜ ፔሮጀክቶች ናቸው፡፡
በዚህ መሠረት በአራቱ የትኩረት መስክ ቡዴኖች የተመረጡትን ስትራቴጂካዊ ዕርምጃዎችን

መሠረት በማዴረግ በው.ተ.ስ ስትራቴጂያዊ አመራር የክሇሳ ቡዴኑ አምስት ስትራቴጂያዊ
እርምጃዎች የተሇዩ ሲሆኑ እነሱም፣
1. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት ፔሮግራም

2. የአይሲቲ ሌማት ፔሮግራም
3. የልጂስቲክስ መሰረተ ሌማት ግንባታ እና መሳሪያዎች አቅርቦት ፔሮግራም
4. የአሠራር ሥርዓት ማሻሻያ ፔሮግራም እና
5. የጥናትና ሌማት (R&D) ፔሮግራም ናቸው፡፡
155
ስትራቴጂክ ግቦችን ከፔሮጀክቶች ጋር ማነጻጸር

ፔሮጀክት (ስትራቴጂያዊ ዕርምጃዎች)
የልጂስቲክስ መሰረተ የጥናትና

ዕይታ ስትራቴጂያዊግብ የሰው ሃብት የአይሲቲ
የአሠራር
ሌማት ግንባታ እና ሌማት
ሥርዓት ማሻሻያ
አመራርና ሌማት ሌማት መሳሪያዎች (R&D)
ፔሮግራም
ፔሮግራም ፔሮግራም አቅርቦት ፔሮግራም ፔሮግራም
ትርፊማነትን ማሳዯግ * * * * *
ፊይናንስ የፊይናንስ አቅም ማሳዯግ * * *
የሃብት አጠቃቀምን ማሻሻሌ * * *
ተገሌጋይ/ባ የዯንበኛ እርካታን ማሳዯግ * * * * *

ሇዴርሻ የአገሌግልት ተዯራሽነት ማሣዯግ * * * * *
አገሌግልት ማሻሻሌ * * * * *
ውስጥ
የቅንጅት ሥርዓት ማሻሻሌ * * *
አሰራር
የመረጃ ስርዏት ውጤታማነት ማሳዯግ * * *
የአመራርና የሰራተኛ ዕርካታ ማሳዯግ * * * *

መማርና የአመራርና ሰራተኛ ብቃት ማሳዯግ * * *
እዴገት ዘመናዊ የመረጃ ስርዓት አቅምን
* * *
ማሳዯግ
የሚያሳካው ግብ ብዛት 11 10 6 10 5
156
የፔሮጀክቶች ዯረጃ
ራዕዩን
የሚሸፌናቸው የሚፇጀው
የማሳካት የሚያስፇሌገው ዴምር
ተ.ቁ. የስትራቴጂካዊ ዕርምጃዎች ዝርዝር ግቦች ብዛት ጊዜ ዯረጃ
ዕዴሌ ወጪ (10%) (100%)
(30%) (20%)
(40%)
የሰው ሃብት አመራርና ሌማት

1 35 30 14 6 85 1
ፔሮግራም
2 የአይሲቲ ሌማት ፔሮግራም 30 25 14 6 75 2
የልጂስቲክስ መሰረተ ሌማት ግንባታ እና

3 35 20 11 4 70 3
መሳሪያዎች አቅርቦት ፔሮግራም
4 የአሠራር ሥርዓት ማሻሻያ ፔሮግራም 25 25 11 6 67 4
5 የጥናትና ሌማት (R&D) ፔሮግራም 25 15 14 6 60 5
መግሇጫ፣
1. ራዕዩን የማሳካት ዕዴሌ (40%)፣ በጣም ከፌተኛ= (35%)፣ ከፌተኛ= (30%)፣ መካከሇኛ=
(25%)፣ ዝቅተኛ= (20%)
2. የሚሸፌናቸው ግቦች ብዛት (30%)፣ ከ10 ግቦች በሊይ= (30%)፣ ከ8-10 ግቦች= (25%)፣
ከ6-7 ግቦች= (20%)፣ ከ6 ግቦች በታች= (15%)
3. የሚፇጀው ጊዜ (20%)፣ አጭር (1.6 ዓመት በታች) = 17%፣ መካከሇኛ (1.6-3
ዓመት)=14%፣ ረዥም (ከ3ዓመት በሊይ) =11%
4. የሚያስፇሌገው ወጪ (10%)፣ ዝቅተኛ=8%፣ መካከሇኛ= 6%፣ ከፌተኛ= 4% (በጋራ
ውይይት የተገመተ ነው፡፡)
157
የፔሮጀክቶች መግሇጫና ፔሮፊይሌ
የስትራቴጂያዊ ዕርምጃዎች መግሇጫ ይዘት ውስጥ ምን ምን መካተት እንዯሚገባው ሇመወሠን

እንዱቻሌ የው.ተ.ሥ. የስሌጠና ማንዋሌንና የኢንተርኔት ምንጮችን በመጠቀም እና ከዚህ ቀዯም
የተዘጋጁ የውጤት ተኮር የምዘና ሥርዓት ጥናት ሰነድችን ተዲሰዋሌ፡፡
በው.ተ.ሥ. የሥሌጠና ማንዋሌ በስትራቴጂክ እርምጃዎች መግሇጫ ውስጥ መካተት እንዲሇባቸው

የተመሊከቱት ጉዲዮች፣
 ወሰን (Scope)፣ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች ምን ምን ጉዲዮችን እንዯሚያካትቱ

ማመሌከት፣
 ጠቀሜታ (Importance)፣ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎቹ የሚፇጥሩትን መሌካም አጋጣሚና
የሚሸፌኗቸውን ስትራቴጂያዊ ግቦች ብዛት መዘርዘር፣
 የሚጠበቁ ውጤቶች (Deliverables)፣ እርምጃዎቹን ተግባራዊ ሇማዴረግ የሚጠበቀውን
ውጤትና የመጨረሻ ስኬቱን ከወዱሁ ማሳየት፣
 የሚከናወኑ ዝርዝር ተግባራት ማሳየት፣
 የሚያስፇሌጉ ግብዓቶች (Inputs)፣ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎቹን ተግባራዊ ሇማዴረግ
የሚያስፇሌጉ ግብዓቶችና የሚያስፇሌገው በጀት ማመሊከት፣
 መሇኪያዎችና ዒሊማዎችን ማስቀመጥ፣
 ፇጻሚ አካሊት እና የፔሮጀክቱ ባሇቤት (አስተባባሪ አካሌ) ናቸው፡፡
ሆኖም ስትራቴጂያዊ ዕርምጃዎችን ሇማሳካት የሚያስፇሌገው በጀት ዓመታዊ ዕቅዴ በሚዘጋጅበት

ወቅት በፇፃሚው አማካኝነት በዝርዝር የሚዘጋጅ በመሆኑ መሇኪያዎችና ዒሊማዎች በዚህ ጥናት
በመግሇጫው ውስጥ እንዱካተቱ አሌተዯረገም፡፡ በመሆኑም ከዚህ ቀጥል ባሇው ሠንጠረዥ
እንዯተመሇከተው በስትራቴጂያዊ እርምጃዎች መግሇጫ ውስጥ እንዱካተቱ የተዯረጉት ወሰን፣
የሚሸፌኗቸው ስትራቴጂያዊ ግቦች ብዛት፣ የሚጠበቁ ውጤቶች፣ የሚከናወኑ ዝርዝር ተግባራት፣
የሚያስፇሌጉት ግብአቶች እና ፇጻሚ አካሊት ብቻ ናቸው፡፡
158
ስትራቴጂያዊ የሚሸፌናቸው የሚጠበቁ የሚያስፇሌጉት

ወሰን የሚከናወኑ ዝርዝር ተግባራት ፇጻሚ አካሌ
ዕርምጃው ግቦች ብዛት ውጤቶች ግብአቶች
የሰው ሃብት  የሰው ሀብት አመራርና 11  ያዯገ የማስፇጸም  ባቡጋያን ማዕከሌ ያዯረገ ክህልት ማሳዯጊያ ፔሮጀክት  አጥኚ ቡዴን፣  ዋና ስራ አስፇጻሚ
አመራርና ሌማት ሌማት፣ አዯረጃጀት፣ አቅም o የባቡጋያ ማሪታይም ማሰሌጠኛ ኢንስቲትዩት  የጥናትና የትግበራ ጽ/ቤት
ፔሮግራም የአሰራር ስርዓት እና ማስፊፉያ ግንባታ ጊዜ፣  ኮርፕሬት
ተቋማዊ ባህሌ በማሻሻሌ  በጀት፣ አገሌግልት ዘርፌ
o የባቡጋያ ኢንስቲትዩት አዯረጃጀት ማሻሻያ
የዴርጅቱን አቅም  የቢሮና የቢሮ  ዘርፍች
ማጎሌበት፡፡ o የባቡጋያ ካሪኩሇም ቀረፃ መገሌገያ
o ስሌጠና መስጠት መሳሪያዎች፣
 ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፉኬት (COC)  የመኪና
 የአመራር ተተኪ ማፌራት አገሌግልት፣
 የዯሞዝና ጥቅማጥቅም ማሻሻያ ፔሮጀክት  በስራ ያለ
 የሪፍርም ሥራዎች ፔሮጀክት መመሪያዎች
 ላልች ግብዓቶች፣
 ሴቶችን ሇአመራር ማብቃት (Empowerment)
 የሰው ሀብት ሌማት ስትራቴጂ ማዘጋጀት
 የዴርጅቱን የመረጃ ስርዓት 10  እርስ በእርስ  የአይ.ሲ.ቲ መምሪያ አዯረጃጀትና አሰራረር ማሻሻያ  አጥኚ ቡዴን፣  ዘርፍች፣
(TOS, ERP ወዘተ) የተሳሰሩና ፔሮጀክት  የጥናትና የትግበራ  ኮርፕሬት
መሰረታዊ ሇውጥ የተተገበሩ  የአይ.ቲ ክህልት ማሳዯጊያ ስርዓት ዝርጋታ ፔሮጀክት ጊዜ፣ አገሌግልት ዘርፌ
በሚያመጣና አሰራሩን  አይ ሲ ቲ መምሪያ
ዘመናዊ  የዴርጅቱ አጠቃሊይ የመረጃ ስርዓት ፌሊጎት ጥናት  በጀት፣
ከጫፌ እስከ ጫፌ
የኮምፑውተር ፔሮጀክት  የቢሮና የቢሮ
እንዱዯግፌ ማዴረግ፡፡
ኔትወርኮች፡፡  የኮምፑውተር ኔትወርክ ማሻሻሌና ማስፊፊት ፔሮጀክት መገሌገያ
 ዘመናዊ የመረጃ  የተቀናጀ ዘመናዊ የመረጃ ስርዓት ትግበራ ፔሮጀክት መሳሪያዎች፣
የአይሲቲ ሌማት
ስርዓት፣  የISMICS ፔሮጀክት ቀሪ ስራዎች ማጠናቀቅ  የመኪና
ፔሮግራም
 ተዯራሽ የሆነና ፔሮጀክት አገሌግልት፣
ያዯገ የመረጃ  የመረጃ አያያዝ ማሻሻሌ ፔሮጀክት  ላልች ግብዓቶች፣
አቅርቦት  የዴርጅቱን የመረጃ ስርዓት ዯህንነትና አስተማማኝነት
ማሳዯግ ፔሮጀክት
 ከባሇዴርሻና ተገሌጋይ አካሊት ጋር Online ግንኙነት
መመሥረት ፔሮጀክት
 የመረጃ አቅርቦትና ተዯራሽነትን ማሳዯግ ፔሮጀክት
ኢባትልአዴ
Page 159 of 163

 የዴርጅቱ ተሌእኮና ራዕይ  ዴርጅቱን  የመርከብ የአዋጭነት ጥናት፣ ዱዛይን፣ ግንባታ  የጸዯቀ የካፑታ  ዘርፍች፣
6
እውን ሇማዴረግ ተወዲዲሪ ፔሮጀክት በጀት (የተገኘ  ኮርፕሬት
የሚያስፇሌጉ መሠረተ እንዱሆን  አዲዱስ ወዯብ እና ተርሚናልች ማስፊፉያ ዱዛይንና ብዴር፣ የተፇቀዯ አገሌግልት ዘርፌ
 ግዢ መምሪያ
ሌማትና ግብዓቶች የሚያስችሌ ግንባታ ፔሮጀክት የመንግስት በጀት
 ንብረት አስተዲዯር
የልጂስቲክስ መሟሊታቸውን ማረጋገጥ፡፡ የተሟሊ መሠረት  የወዯብ መሳሪዎች እና ማሽነሪዎች አቅርቦት እና የውጭ
መምሪያ
መሰረተ ሌማት ሌማት እና  የጭነት ተሸከርካሪዎችና ስፓሊሻይዝዴ ትራክ አቅርቦት ምንዛሬ)፣
ግንባታ እና ግብዓት፡፡  የኤክስፕርት ዌር ሃውስ ግንባታ ፔሮጀክት  አጥኚ ቡዴን፣
መሳሪያዎች  ሇፏሪሼብሌ እቃዎች የሚሆን ፊሲሉቲ ግንባታ  የጥናትና የትግበራ
አቅርቦት ፔሮጀክት ጊዜ፣
ፔሮግራም  መሇስተኛ የመርከብ ጥገና ወርክ ሾፔ በሆም ፕርት  በጀት፣
ማቋቋም ፔሮጀክት  የቢሮና የቢሮ
 ብቃት ያሇው የተሽከርሪዎችና ማሺነሪዎች ጥገና ዎርክ መገሌገያ
ሾፔ ማቋቋም ፔሮጀክት መሳሪያዎች፣
 የውስጥ የአሠራር ሂዯቶች  የተሻሻለ  የአይ ኤስኦ (ISO) ሰርተፉኬቶች ማግኘት ፔሮጀክት  አጥኚ ቡዴን፣  ዋና ሥራ
10
 መመሪያዎች እንዱሻሻለ የአሠራር o የአገሌግልት ጥራት (quality)ማጎሌበቻ  የጥናትና የትግበራ አስፇፃሚ ጽ/ቤት
ማስቻሌ፡፡ ሥርዓቶችና o የአካባቢ ጥበቃ (Environmental Protection)፣ ጊዜ፣  ዘርፍች፣
 የሇውጥ አመራር
መመሪያዎች o የሀይሌ (Energy) አጠቃቀም፣  በጀት፣
መምሪያ
o የዯህንነትና ጥበቃ (Safety & Security)  የቢሮና የቢሮ  የሕግና ኢንሹራንስ
o የጤና (Health) መገሌገያ መምሪያ
የአሠራር  የተገሌጋይና የባሇዴርሻ እርካታ መሇኪያ ስርአት መሳሪያዎች፣
ሥርዓት ማሻሻያ መዘርጋት  የመኪና
ፔሮግራም  የካይዘን ሥራ አመራር ተግባራዊ ማዴረግ አገሌግልት፣
 የምርጥ ተሞክሮ የመቅሰም የመቀመርና የመተግበር  ላልች ግብዓቶች፣
 የስጋት ስራ አመራር ስርዓት ዝርጋታ
 የህግ ማዕቀፌ ማሻሻያ ፔሮጀክት
o የውጭ ቅንጅትና ትብብር አሰራር ሊይ ማነቆ
የሆኑ የሕግ ማዕቀፍችን መሇየት
o ሀገራዊና ዓሇም አቀፊዊ የሕግ ማዕቀፍችንና
አሰራሮችን መቃኘት
ኢባትልአዴ
Page 160 of 163

o ውጤታማ የውጭ ቅንጅትና ትብብር አሰራር

የሚዘረጉ የሕግ ማዕቀፍችን መንዯፌ
o በሚመሇከተው አካሌ አቅርቦ ማፀዯቅና መተግበር
 የስራ ሂዯት ማሻሻያ ፏሮጀክት
o የስራ ሂዯት ማሻሻሌ
o አዯረጃጀት ማሻሻሌ
o የአሠራር መመሪያዎች ማሻሻሌ
 የባሕር ትራንስፕርት፣ 5  የተስፊፇና  የገበያ ማስፊፉያ ፔሮጀክት  አጥኚ ቡዴን፣  ዘርፍች፣
የጭነት ማስተሊሇፌ እና ተዯራሽነቱ ያዯገ o የወጪ እቃዎች (export) አገሌግልት መጠን  የጥናትና የትግበራ  ዋና ሥራ
የወዯብና ተርሚናሌ የባሕር ማሳዯግ ጥናት ጊዜ፣ አስፇፃሚ ጽ/ቤት
 ፔሊንና ቢዝነስ
አገሌግልት ተዯራሽ ትራንስፕርት፣ o የቻርተሪንግ ገበያ ጥናት  በጀት፣
የጥናትና ሌማት ዳቨልፔመንት
እንዱሆን ማስቻሌ፡፡ የጭነት o አማራጭ የባህር ወዯቦችን ማስፊፊት ጥናት  የቢሮና የቢሮ
(R&D)  ኮንሰሌታንት
ማስተሊሇፌና  የልጂስቲክስ እሴት መጨመሪያ (Value Adding መገሌገያ
ፔሮግራም
የወዯብና Logistics Service) ጥናት ፔሮጀክት መሳሪያዎች፣
ተርሚናሌ  ከራዕዩ ጋር በተያያዘ በአፌሪካ ገበያ ሇመግባት  የመኪና
አገሌግልት የሚከናወኑ የጥናት ፔሮጀክቶች አገሌግልት፣
ኢባትልአዴ
Page 161 of 163
አባሪ 1
ሰንጠረዥ የኢባትልአዴ የ2006-2008 የኦፔሬሽናሌና ፊይናንስ አፇጻጸም
አመታዊ የኦፔሬሽናሌ አፇፃፀም አመታዊ አመታዊ

ዕዴገት ዕዴገት
ተ.ቁ የአገሌግልት አይነት መሇኪያ 2006 2007 20088 (%) (%)
1 ሺፑንግ አገሌግልት
38.5
20.6
1.1 አጠቃሊይ በባህር የተጓጓዘ ቶን 2,769,053 3,340,135 4,625,474
-9.6 -7.6
1.2 በዴርጅቱ መርከቦች የተጓጓዘ ቶን 1,104,813 998,597 922,310
40.9 58.2
1.3 በኪራይ መርከቦች የተጓጓዘ ቶን 1,662,240 2,341,538 3,703,164
9.3 15.5
1.4 በባህር የተጓጓዘ ኮንቴይነር TEU 130,638 142,724 164,870
በባህር በመሌቲ ሞዲሌ የተጓጓዘ 14.5 19.8
1.6 ኮንቴይነር TEU 107,968 123,581 148,016
6.6 2.4
1.7 በባህር የተጓጓዘ ተሸከርካሪ ቁጥር 20,839 22,207 22,740
በባህር በመሌቲ ሞዲሌ የተጓጓዘ 10.6 11.5
1.8 ተሸከርካሪ ቁጥር 17,220 19,053 21,253
-32.4 118.8
1.9 በባህር የተጓጓዘ ብረት ቶን 553,971 374,509 819,390
46.6 -11.6
ፌ/ቶን 464,698 681,221 602,296
95.3 -16.6
1.10 በባህር የተጓጓዘ ጥቅሌ ዕቃ ቶን 295,259 576,675 480,957
በውጭ ሀገር ወዯቦች መሃከሌ -31.3 -86.9
1.11 የተጓጓዘ (Cross Trade) ቶን 445,707 306,214 40,000
2 የጭነት አስተሊሊፉነት አገሌግልት
ከጅቡቲ ወዯ መሃሌ ሃገር 42.7
36.0
2.1 የተጓጓዘ መሌቲ ሞዲሌ ኮንቴነር TEU 88,559 120,404 171,765
ከጅቡቲ ወዯ መሃሌ ሃገር
151.7 46.9
በመሌቲ ሞዲሌ የተጓጓዘ
2.2 ተሸከርካሪ ቁጥር 4,225 10,636 15,624
የገቢ ዕቃ የዩኒ-ሞዲሌ ክሉሪንግና
17.4 27.4
ፍርዋርዱንግ አገሌግልት (በሃገር
2.3 ውስጥ) ቶን 2,271,403 2,665,725 3,395,514
የወጪ ዕቃ የዩኒ-ሞዲሌ
6.1 2.1
ክሉሪንግና ፍርዋርዱንግ
2.4 አገሌግልት (በሃገር ውስጥ) ቶን 217,132 230,329 235,206
8
የ2008 አፈጻጸም የአስር ወሩን በመውሰድ አመታዊ ግምት ተሰርቷሌ፡፡
ኢባትልአዴ
Page 162 of 163
አመታዊ የኦፔሬሽናሌ አፇፃፀም አመታዊ አመታዊ

ዕዴገት ዕዴገት
ተ.ቁ የአገሌግልት አይነት መሇኪያ 2006 2007 20088 (%) (%)
3 የወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት
23.2
44.2
3.1 ኮንቴነር TEU 315,431 454,723 560,025
34.8 25.7
3.1.1 ገቢ ሙለ ኮንቴነር TEU 84,869 114,369 143,745
43.2 20.9
3.1.2 ወጪ ሙለ ኮንቴነር TEU 80,842 115,739 139,921
49.9 23.3
3.1.3 ገቢ ባድ ኮንቴነር TEU 75,018 112,433 138,609
50.2 22.8
3.1.4 ወጪ ባድ ኮንቴነር TEU 74,702 112,182 137,750
97.8 69.2
3.2 ወዯ ወዯብ የገባ ተሸከርካሪ ቁጥር 4,183 8,275 13,999
4 የፊናንስ አፇጻጸም
18.4 16.9
4.1 ገቢ ሺ ብር 10,903,805 12,907,159 15,094,546
ሺ ብር 19.4 14.7
4.2 ወጪ 10,143,479 12112753 13,893,889
ሺ ብር 4.5 51.1
4.3 ትርፌ 760,326 794,406 1,200,657
ኢባትልአዴ
Page 163 of 163

BSC Final Revised 2008

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

BSC Final Revised 2008

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

የኢትዮጵያ የባህር ትራንስፕርትና

ልጂስቲክስ አገሌግልት ዴርጅት የበ

ክፌሌ - አንዴ ................................................................................................................................................ 7

1. ስትራቴጂያዊ ትንተና .......................................................................................................................... 7

1.1. የአገራዊ ፕሉሲና ስትራቴጂዎች ቅኝት .......................................................................................... 7

1.1.2. ከኢንደስትሪ ሌማት ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር ................................................................................... 9

1.1.3. ከማስፈጸም አቅም ግንባታ ስትራቴጂና ፕሮግራሞች ጋር ያሇው ትስስር ....................................................... 11

1.1.5. ከዱሞክራሲያዊ ስርዓት ግንባታ ጉዲዮች ስትራቴጂ ጋር ያሇው ትስስር ......................................................... 12

1.1.6. ማጠቃሇያ ................................................................................................................................. 12

1.3. የሁሇተኛው ዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴ እንዯ መነሻ .......................................................... 16

1.4. የዴርጅቱ የ2006-2008 አፇጻጸም እንዯ መነሻ ............................................................................. 19

1.5. የተገሌጋዮችና ባሇዴርሻ አካሊት ፌሊጎት ትንተና ........................................................................... 23

1.6. የዴርጅቱ ጥንካሬ፣ ዴክመት፣ መሌካም አጋጣሚና ስጋት ትንተና.............................................. 44

1.6.1 ውስጣዊ ትንተና ....................................................................................................................... 44

1.6.2.የውጫዊ ዲሰሳ ........................................................................................................................... 61

የባህር ትራንስፕርት ኢንደስትሪው የገበያ ውዴዴር ገጽታ .................................................................. 61

የኢንደስትሪና ተወዲዲሪነት ትንተና ማጠቃሇያ ................................................................................. 67

አስቻይና ፇታኝ ሁኔታዎች................................................................................................................. 68

1.7. ትኩረት የሚሹ ስትራቴጂያዊ ጉዲዮች .......................................................................................... 69

1.8. ተሌዕኮ፣ ራዕይ፣ እሴቶች ............................................................................................................... 70

2. የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮችና እይታዎች ................................................................. 72

2.1. ስትራቴጂያዊ የትኩረት መስኮች (Strategic Themes) .............................................................. 72

ኢባትልአዴ Page 2 of 163

2.2. የስትራቴጂካዊ የትኩረት መስኮችና ውጤቶቹ መግሇጫዎች ....................................................... 73

3. የትኩረት መስኮች ስትራቴጂያዊ ግቦች ............................................................................................ 76

3.1. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት የትኩረት መስክ .......................................................................... 76

3.2. የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት የትኩረት መስክ........................................................................... 81

3.3. የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም የትኩረት መስክ......................................................................... 91

3.4. ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር የትኩረት መስክ ......................................................................... 98

4. የየትኩረት መስኩ ስትራቴጂያዊ ማፔ ........................................................................................... 104

4.1. የሰው ሃብት አመራርና ሌማት ስትራቴጂያዊ ማፔ ................................................................... 104

4.2. የአገሌግልት አሠጣጥ ሌህቀት ስትራቴጂያዊ ማፔ.................................................................... 106

4.3. የፊይናንስ አመራርና አጠቃቀም ስትራቴጂያዊ ማፔ.................................................................. 108

4.4. ስትራቴጂካዊ ቅንጅትና ትብብር ስትራቴጂያዊ ማፔ .................................................................. 110

ግቦች የተጠቃሇለበት አግባብ ................................................................................................................ 112

የተጠቃሇለ ግቦች መግሇጫ .................................................................................................................. 117

4.5. የተጠቃሇሇ የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ ማፔ ................................................................................... 132

5. መሇኪያዎችና ዒሊማዎች ................................................................................................................ 134

5.1. የመሇኪያ ዓይነቶች ....................................................................................................................... 134

5.2. የመሇኪያ መግሇጫዎች ................................................................................................................ 138

5.3. የዒሊማዎች መግሇጫ ................................................................................................................... 147

6. የተጠቃሇለ የዴርጅቱ ስትራቴጂያዊ እርምጃዎች .......................................................................... 155

ስትራቴጂክ ግቦችን ከፔሮጀክቶች ጋር ማነጻጸር .................................................................................. 156

የፔሮጀክቶች ዯረጃ ................................................................................................................................. 157

የፔሮጀክቶች መግሇጫና ፔሮፊይሌ ...................................................................................................... 158

ኢባትልአዴ Page 3 of 163

በመሆኑም የኢትዮጵያ የባሕር ትራንስፕርትና ልጂስቲክስ አገሌግልት ዴርጅት (ኢባትልአዴ) የውጤት

የው.ተ.ስ ዕቅዴ ክሇሳ ዓሊማና አስፇሊጊነት

ኢባትልአዴ Page 4 of 163

የጎዯሇው መሆኑ እና ሁሇተኛው የዕዴገትና ትራንስፍርሜሽን ዕቅዴን በማካተት የሇውጡን ቀጣይነት

የው.ተ.ስ ዕቅዴ ወሰን

የው.ተ.ስ ዕቅዴ ክሇሳ ዘዳ እና የመረጃ ምንጭ

 የአገሪቷ የግብርናና ገጠር ሌማት ፣የአቅም ግንባታ ፣የኢንደስትሪ ሌማት ፣ ውጪ ጉዲይና

ኢባትልአዴ Page 5 of 163

ኢባትልአዴ Page 6 of 163

1.1. የአገራዊ ፕሉሲና ስትራቴጂዎች ቅኝት

ስሇዚህ ዴርጅቱ ያስቀመጠውን ራዕይ በማሳካት ሇአገራዊ ራዕይ አስተዋፅኦ እንዱያዯርግ

1.1.1. ከግብርናና የገጠር ሌማት ፕሉሲዎች፣ ስትራቴጂዎችና ስሌቶች ጋር ያሇው ትስስር

ኢባትልአዴ Page 7 of 163

ሀ) በባህር ትራንስፕርት አገሌግልት

ሇ) በጭነት አስተሊሇፌነት አገሌግልት

 የግብርና ግብዓቶች የሆኑ ብትን ዕቃዎች ወዯ አገር ውስጥ በሚገቡበት ጊዜ እንዱሁም

ሏ) በወዯብና ተርሚናሌ አገሌግልት