Pangalan:

Baitang: Pangkat: Petsa:

Retorikal na Pang-ugnay - Gamit sa Paglalahad

Nagagamit nang wasto ang mga retorikal na pang-ugnay na ginamit sa akda (kung, kapag, sakali, at iba pa), sa paglalahad (una, ikalawa,
halimbawa, at iba pa; isang araw, samantala, at iba pa), sa pagbuo ng editoryal na nanghihikayat (totoo/tunay, talaga, pero/ subalit, at iba pa)
(F7WG-If-g-4)

Alamin Natin!
Kumusta! Isang bagong aralin na naman ang iyong matutunghayan sa araw na ito.
Pagkatapos ng aralin na ito, inaasahan ko na taglay mo na ang sumusunod na
kasanayan:

1. Nakikilala ang mga retorikal na pang-ugnay na ginamit sa pangungusap.

2. Nakagagamit ng mga pang-ugnay sa pagbuo ng pangungusap.

Subukin Natin!
Nasasabik ka na bang magsimula? Upang simulan ang iyong paglalakbay sa pagkatuto,
unahin mo muna ang gawaing ito. Huwag kang mag-alala,dahil ang mga salitang
hinahanap mo ay pangkaraniwan sa iyo, sigurado ako. Halina’t subukan mo!

Panuto: Ikahon ang mga pang-ugnay na ginagamit sa paglalahad sa bawat pangungusap.

1. Una, ang panganay na si Jose, may liberal na pag-iisip.

2. Sumunod ay si Gani, maagang nag-asawa’t nagkaanak ngunit mabilis din silang
nagkahiwalay ni Evelyn.
3. Pagkatapos po ay inihatid ko sa paaralan ang kanilang limang taong gulang na anak na
lalaki.
4. Kinabukasan, muling dumalaw ang dalawang kapatid ni Maria.
5. Sa kabilang banda, umuwi si Pepe sa kaniyang ina upang pagalingin ang kaniyang sugat.

Wasto ba ang iyong sagot? Mahusay! Binabati kita.

Aralin Natin!
Hayan! Tila may ideya ka na kung ano ang iyong matutuhan sa araling ito. Mahusay!
Ngayon, basahin at suriin ang pabula mula sa Mindanao. Pagkatapos, sagutin ang mga
katanungan upang masimulan ang iyong paglalakbay sa pag-aaral.
 Lalapindigowa-i: Kung Bakit Maliit ang Beywang ng Putakti
(Pabula ng Maranao batay sa pananaliksik ni Dr. Nagsura Madale)

Si Lalapindigowa-i na isang putakti ay isang masipag na magsasaka. May dalawa siyang

asawa, sina Odang, isang hipon at si Orak, isang itlog. Tulad ng ibang Maranao, hindi lamang
siya masipag na magsasaka kundi isang tapat na asawa. Nagsusumikap siyang magtrabaho
upang mapakain ang dalawa niyang asawa.
Isang araw, nagwika siya sa mga asawa niya na dalhan siya ng pananghalian sa bukid
nang sa ganoon ay di masayang ang kanyang oras sa pag-uwi. Nagkasundo at nagpasya ang
dalawa niyang asawa na mula noon ay dadalhan siya ng pagkain sa bukid.
Pagkaraan ng maraming araw at buwan ng paghahatid ng pagkain, nagsawa ang mga
asawa ni Lalapindigowa-i. Sa daan papuntang bukid, nagalit si Odang at tumangging magdala
ng pagkain. Si Orak ay ayaw ding maghatid ng pagkain. Nagalit si Odang at nagsimula itong
magdadadamba hanggang sa ito’y mahulog sa kaserola at magkulay pula ang balat. Naawa si
Orak kay Odang dahil ito ay naluto kaya’t ipinaghele niya ito. Sa di sinasadya, tumama siya sa
bunganga ng kaserola at siya’y naluto rin.
Samantala, si Lalapindagowa-i ay ginutom sa kahihintay sa kanyang dalawang asawa.
Pagkaraan ng ilang oras ng paghihintay, nagpasya siyang lumakad pauwi. Sa daan nakita ng
gutom na si Lalapindagowa-i ang basag na kaserola at ang mga asawa niyang naluto.
Galit siya sa mga asawang tamad at sa kaparusahang tinanggap ng mga ito. Gutom na
gutom na siya kaya hinigpitan niya ang kanyang sinturon. Simula noon, ang beywang ni
Lalapindigowa-i ay lumiit dahil batid niyang wala na siyang mga asawang magluluto para sa
kanya.
Sagutin ang gabay na tanong.

1. Anong uri ng insekto si Lalapindagowa-i?

_________________________________________________________________________________________
2. Ano ang ugnayan ni Lalapindagowa-i kina Orak at Orang?
_________________________________________________________________________________________
3. Ano ang naging utos ni Lalapindagowa-i sa dalawang asawa?
_________________________________________________________________________________________
4. Bakit lumiit ang beywang ni Lalapindogowa-i?
_________________________________________________________________________________________
5. Paano naging tapat na asawa si Lalapindagowa-i?
_________________________________________________________________________________________

Gawin Natin!
Kumusta na? Natututo ka ba sa iyong pagsasanay? Sa puntong ito, Balikan natin ang
pabula sa itaas para higit na maunawaan ang nais sabihin ng may-akda.

Panuto: Salunguhitan ang mga pang-ugnay na ginagamit sa paglalahad sa bawat pangungusap

1. Isang araw, nagwika siya sa mga asawa niya na dalhan siya ng pananghalian sa bukid nang
sa
ganoon ay di masayang ang kanyang oras sa pag-uwi.
2. Simula noon, ang beywang ni Lalapindigowa-i ay lumiit dahil batid niyang wala na siyang
mga
asawang magluluto para sa kanya.
3. Samantala, si Lalapindagowa-i ay ginutom sa kahihintay sa kanyang dalawang asawa.
 Sanayin Natin!
Kumusta? Nasagutan mo ba ang mga nakaraan na gawain? Nalilito ka ba sa mga
gawain? Huwag kang mag-alala, makatutulong sa iyo ang susunod na gawain.

Panuto: Ilahad ang tamang pagkakasunod-sunod sa pagluto ng batchoy sa pamamagitan ng

paglalagay ng mga bilang 1 hanggang 6 sa patlang. Salungguhitan ang mga salitang nagsasaad
ng pagkakasunod-sunod.

_____ At siyempre, ihain at kainin habang mainit.

_____ Huling ilagay ang atay ng baboy at hayaang kumulo bago ilagay ang sili.
_____ Ikalawa, lagyan ng patis at pamintang buo at isangkutsa nang isang minuto.
_____ Ikatlo, maglagay ng gustong dami ng sabaw. Takpan at hayaang kumulo upang lumambot
ang karne.
_____ Sunod na ilagay ang sayote at miswa. Haluin at saka timplahan ng asin ayon sa panlasa.
_____ Una, igisa ang bawang, sibuyas, at luya. Isunod ang hiniwa-hiwang karne at halo-haluin

Tandaan Natin!
Naniniwala akong mayroon ka ng ideya kung ano ang iyong natutuhan sa pagtatapos
ng modyul na ito.Kaya mo yan! Basahin ang talata sa ibaba at ibigay ang nawawalang
salita upang mabuo ito.

Ang pang-ugnay ay mga salitang bahagi ng wika na ang pangunahing tungkulin ay

umagapay sa (1) ______________ ng konsepto o kaisipang taglay ng mga salita sa isang
pahayag, halimbawa ay ng dalawang salita, o ng parirala o ng dalawang sugnay.
Sa paglalahad malaki ang naitutulong ng mga pang-ugnay. Ito ay nagbibigay-linaw sa
mga mahihirap na bahagi ng teksto at naghuhudyat ng (2) ____________________ ng
pangyayari.
Sa pagsusunod-sunod ng hakbang o panuto ay gumagamit tayo ng mga salitang una,
ikalawa, huli, para masundan ng mamababasa ang mga hakbang na inilalahad.
Subalit, kapag isang kuwento na ang isinasalaysay o pinagsunod-sunod ay mas
kaiga-igayang basahin ang pagsasalaysay kung gagamitan ng mga salitang nagpapakita ng
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kuwento tulad ng mga salitang isang araw,
samantala, maya-maya,hindi nagtagal, sa wakas at iba pa.

Suriin Natin!
Opps! Hindi pa tayo tapos. Mangyaring gawin ang gawain sa ibaba upang masuri kung
hanggang saan mo naiintindihan ang aralin. Handa ka na ba?

Panuto:Punan ng angkop na pang-ugnay upang mabuo ang talata.

Samantala sa wakas hindi nagtagal

Isang araw maya-maya

(1) _______________, isang pangkat ng mga taong nakaputi ang dumating sa tambakan.
Dala ang isang straightjacket o isang kasuotang may mahabang manggas na puwedeng itali sa
likuran upang hindi makapalag ang susuotan,hinanap nila si Pedro. (2) ____________________,
ang lahat ng kapitbahay ay nagsilabas upang makita ang susunod na mangyayari. (3)
__________________ pa’y naririnig na ang sigaw ng tumututol na si Pedro habang sinusuotan siay
ng straightjacket. (4) ______________ ay umalingawngaw ang tunog ng papalayong ambulansiya.
(5) ________________, may nagmalasakit din upang mapagamot si Pedro.

Payabungin Natin!
Ngayon, ikaw naman ang mag-isip ng isang resipe o hakbang sa pagbuo ng isang
bagay. Ilahad mo ito sa mga patlang sa ibaba sa tulong ng mga salitang ginamit sa
paglalahad ng pagkakasunod-sunod tulad ng una, ikalawa, ikatlo, kasunod, huli.
Tiyaking kapag sinundan ang hakbang o prosesong inilahad mo ay angkop o tama ang
kinahihinatnan.

Una ________________________________________________________________________

Ikalawa ________________________________________________________________________

Ikatlo ________________________________________________________________________

Kasunod _______________________________________________________________________

Huli _______________________________________________________________________
RUBRIK SA PAGSULAT NG TALATA
Anyo 5 4 3 2 1
Pagsunod sa uri ng anyong hinihingi o
ipinasusulat

Balirala
Wastong gamit ng wika/ salita
Baybay, bantas, estruktura ng mga pangungusap
Hikayat
Paraan ng pagtalakay sa paksa
Lohikal ng pagkakaayos / daloy ng mga ideya
Pagkakaugnay ng mga ideya

5- Pinakamahusay 2- Mapaghuhusay
4- Mahusay 1- Nangangailangan pa ng mga pantulong na pansanay
3- Katangap-tanggap
Puntos _____/15

Pagnilayan Natin!
Mahusay! Mukhang natapos mo ang mga gawain sa modyul na ito. Binabati kita sa
aktibong pagsagot sa bawat gawain na inihanda para sa iyo.
Ang pag-aaral kung paano at kailan gagamitin ang mga pang-ugnay ay makatutulong sa
iyo upang mapabuti ang iyong kasanayan sa kumunikasyon at pagsulat. Mas madali kang
mauunawaan ng iba kung gumagamit ka ng wastong pang-ugnay sa iyong mga pangungusap
maging ito man ay pasulat o pasalita. Sa kabilang banda, ang hindi tamang paggamit nito ay
magdudulot ng kalituhan at pag-aalinlangan sa kung anong ideya ang nais mong iparating.
Huwag kang mag-alala kung paminsan-minsan ay nahihirapan kang gamitin ang bawat isa sa
kanila, sapagkat kakailanganin ng oras upang makabisado mo ito. Ang mahalaga ay dahan-
dahan kang natututo at handang mapabuti ang iyong sarili.

Writer: GABRIEL ANGELO G. DADULA

Illustrator: GABRIEL ANGELO G. DADULA
Template developer: Neil Edward D. Diaz, PDO II – LRMS, Davao del Norte
Susi ng pagwawasto ng mga Gawain

Subukin Natin!

1. Una, ang panganay na si Jose, may liberal na pag-iisip.

2. Sumunod ay si Gani, maagang nag-asawa’t nagkaanak ngunit mabilis din silang

nagkahiwalay ni Evelyn.

3. Pagkatapos po ay inihatid ko sa paaralan ang kanilang limang taong gulang na anak na

lalaki.

4. Kinabukasan, muling dumalaw ang dalawang kapatid ni Maria.

5. Sa kabilang banda, umuwi si Pepe sa kaniyang inau pang pagalingin ang kaniyang sugat.

Aralin Natin!

Sagutin ang gabay na tanong.

1. Putakti
2. Asawa ni Lalapindagowa-I ang dalawa
3. Dalhan siya ng pananghalian
4. Dahil hinigpitan niya ang sinturon sa kaniyang beywang
5. Nagsumikap siyang magtrabaho upang mapakain ang dalawa niyang asawa.

Gawin Natin!

1. Isang araw, nagwika siya sa mga asawa niya na dalhan siya ng pananghalian sa bukid nang
sa ganoon ay di masayang ang kanyang oras sa pag-uwi.
2. Simula noon, ang beywang ni Lalapindigowa-i ay lumiit dahil batid niyang wala na siyang
mga asawang magluluto para sa kanya.
3. Samantala, si Lalapindagowa-i ay ginutom sa kahihintay sa kanyang dalawang asawa.

Sanayin Natin!

6 At siyempre, ihain at kainin habang mainit.

5 Huling ilagay ang atay ng baboy at hayaang kumulo bago ilagay ang sili.
2 Ikalawa, lagyan ng patis at pamintang buo at isangkutsa nang isang minute.
3 Ikatlo, maglagay ng gusting dami ng sabaw. Takpan at hayaang kumulo upang lumambot ang
karne.
4 Sunod na ilagay ang sayote at miswa. Haluin at saka timplahan ng asin ayon sa panlasa.
1 Una, igisa ang bawang, sibuyas, at luya. Isunod ang hiniwa-hiwang karne at halo-haluin
 Tandaan Natin!

1. pag-uugnay/dugtong/konekta
2. pagkasunod-sunod

Suriin Natin!

1. Isang araw
2. samantala
3. Maya-maya
4. Hindi nagtagal
5. Sa wakas

Payabungin Natin!

Maaring magkaiba ang mga sagot.