მოგესალმებით დღევანდელ ჩემს საპრეზეტაციო თემას წარმოადგენს წამლის ეფექტი- სრული

აგონისტი შინაგანი აქტივობისას.

ალბათ ყველას კარგად მოგვეხსენება, რომ წამალი არის ნებისმიერი ნივთიერება ,ან
ნივთიერებათა ერთობლიობა , რომლის ორგანიზმში შეყვანა და კავშირი
მაკრომოლეკულებთან(სპეც.რეცეპტორებთან) იწვევს ბიოლოგიური ფუნქციის ცვლილებებს .
რაც შემდგომში წამლის ეფექტს განსაზღვრავს.

უფრო კონკრეტულად რომ განვიხილოთ აგონისტი უკავშირდება რცეპტორს და იწვევს

ბიოლოგიურ პასუხს. ამ პასუხის მოცულობა აგონისტის კონცენტრაციასა და გააქტიურებული
რეცეპტორის ფრაქციაზეა დაამოკიდბული. წამალმა შესაძლოა რეცეპტორი გააქტიუროს
სრულად ან ნაწილობრიაც, რაც წამლის შინაგან აქტივობაზეა დამოკიდებული. შინაგანი
აქტივობისა და Ecmax ის მნიშველობის მიხედვით წამლები სხვადასხვა კატეგორიად იყოფა .
კერძოდ : სრული აგონისტები , ნაწილობრივი აგონისტები,ინვერსიული აგონისტები და
ანტაგონისტები (კონკურენტული,შეუქცევადი,ალოსტერყკუ,ფუნქციური,

თუ წამალი უკავშირდება რეცეპტორს და იწვევს მაქსიმალურ ბიოლოგიურ პასუხს, რომელიც

ენდოგენური ლიგანდით განპირობებული რეაქციის მსგავსია, მას სრული აგონისტი
ეწოება.სრული აგონისტი უკავშირდება რეცეპტორს და უნარჩუნებს სტაბილურობას აქტიურ
კონფორმაციულ მდგომარეობაში. სრული აგონისტის შინაგანი აქტივობა უდრის 1 ს.
(რეცეპტორების ერთი ტიპის ყველა სრული აგოისტი ერთი და იმავე ემაქს@ -ით უნდა
ხასიათდებოდეს,)

სრული აგონისტები საკმაოდ დიდი ჯგუფია და დღეს მე განვიხილავ

ფენილეფრინი ა1 - ადრენორეცეპტორების სრული აგონისტია.( რადგან მისი ეცმაქს

ენდოგენური ლიგანის ნორეპინეფრინის მსგავსია.) სისხლძარღვების გლუვი კუნთის
მემბრანაზე ლოკალიზებული ა1-ის ადრენორეცეპტორებთან შეკავშირების
შემდეგ,ფენილეფრინის საშუალებით მიიღწევა რეცეპტორის სტაბილურობა აქტიურ
კონფორმაციულ მდგომარეობაში.რაც იწვევს უჯრედშიდა Ca -ის მობილიზაციას ,აქტინისა და
მიოზინის ერთმანეთთან დაკავშირებასა და გლუვი კუნთის უჯრედების დამოკლებას.
არტერიოლების დიამეტრი ვიწროვდება,რის გამოც სისხლძარღვების რეზისტენტობა
იზრდება.სისხლის ნაკადის შესანარჩუნებლად არტერიული წნევაც მატულობს. (აქედან
გამომდინარე შეგვიძლია დავასკვნათ რომ აგონისტი მრავალ გაზომვად ეფექტს ახდენს
უჯრედშიდა მოლეკულებზე, უჯრედებზე, ქსოვილებზე, აგრეთვე ინტაქტურ ორგაიზმზე.
ყოველივე ეს განპირობებულია წამლისა და რეცეპტორების მოლეკულების
ურთიერთქმედებით.)
მეტადონი ორალურად აქტიური სინთეზური ოპიოიდია. იგი ცხიმში ხსნად წამლებს
მიეკუთნება. ოპოიოიდური რეცეპტრორების სრული აგონისტია და შედგება 2
ენანტიომერისაგან რ და ს მეთადონისაგან.აღსანიშნავია რომ რ მეთადონს 10 ჯერ უფრო მაღალი
აფინურობა გააცნია ვიდრე ს -ს . პერ ორალურად მიღების შემდეგ 30 წუთში უკვე აღინიშნება
პლაზმაში და კონცენტრაციის პიკს აღწევს ხსნარის შემთხვევაში 2.5 სთში ხოლო ტაბლეტი 3 სთ..
ბიოშეღწევადობა( 67-95 პროცენტამდეა ), საშუალოდ 80პროც. ნახევრადდაშლის პერიოდ
ვარიაბელურია (8საათიდან 90 მდე საშუალოდ 24). მორფინზე ერთ მეორეჯერ უფრო
ძლიერია.მისი ბიოტრანფორმაცია ღვიძლში მიმდინარეობს , ხოლო ორგანიზმიდან კი ფეკალურ
მასებთან ერთად გამოიყოფა . შესაბამისად პაციეტებს რომელთაც ღვიძლის პრობლემა აქვთ
უფრო დიდხანს რჩება ორგანიზმში.

მეთადონი წამლის მიმართ ფიზიკურ დამოკიდებულებას იწვევს, მაგრამ მას აქტიური

მეტაბოლიტები არ გააჩნია და ამიტომაც ნაკლები ნეიროტოქსიკურობით ხასიათდება.
მეთადონი ახანგრძლივებს QT ინტერვალს და ზოგჯერ იწვევს პარკუჭოვან არითმიას(გულის
კალიუმის არხებზე მოქმედების შედეგად)

(მეთადონი დიდი სიფრილით ენიშნებათ პაციენტებს , რომელთაც აღენიშებათ QTინტერვალის

გახანგრძლივების გენეტიკური ან პერსონალური ანამნეზი, გარდა ამისა პირებს რომლებიც
იღებენ QT ინტერვალის გამახანგრძლივენელ წამლებს )

 heroin, oxycodone, methadone, hydrocodone, morphine, opium and others.

(ოპიოდური მიუ კაპა და ლამბდა)

ჰეროინი იგივე დიაცეტილმორფინი არის ნახევრად სინთეზური მორფინი და ოპიოიდური

რეცეპტორების სრული აგონისტი. ვხვდებით როგორც ინტრავენურ , ისე
ინრამუსკულარულ,ინტრანაზალური,საინჰალაციო ფორმით. ინტრავენური შეყვანიდან 30-40
წუთში შეუძლებელია უკვე მისი აღმოჩენა. ნახევრად დაშლის პერიოდი 1.3 დან 7.8 წუთამდე.
მეტაბოლიზმი ძირითადად პერიფერიულ ქსოვილში ესტერაზების საშუალებით მიმდინარეობს,
რაც განაპირობებს სწორედ ორგანიზმიდან მის სწრაფ ელიმინაციას. გამოყოფა ხდება შარდთან
ერთად. აქვს აქტიური მეტაბოლიტი რომელიცმიიღება ჰეროინის შეყვანიდან 0.7 დან 2.7 წუთში
და ეს აქტიური მეტაბოლიტი არის 6.მონოაცეტილმორფინი, არის ძალიან ლიპოფილური და
აქვს უფრო მეტი აფინურობა რეცეპტორების მიმართ ვიდრე თავად ჰეროინს. ამ მეტაბოლიტის
გამოყოფა ხდება შედარებით ნელა და ნახევრად დაშლის პერიოდი მერყეობს 5.4 დან 52
წუთამდე. ჰეროინის შეყვანიდან დაახლოებით 3 საათის ინტერვალში შეგვიძლია აღმოჩენა.

ანალგეზია,სედაციური, რესპირაციული დეპრესია, დამოკიდებულება და ტოლერანტობა