Чесниот крадец (Жан Валжан) го жигоса француското општество

Челник на францускиот романтизам и гигант на светската литература е Виктор

Иго, човекот што ќе ја одбележи епохата со бројни, прозни , поетски и драмски дела.
“Клетници” е реалистичен, психолошки и социјален роман чија непосредна
инспирација е мислењето дека општеството кое е лошо организирано може чесните
луѓе да ги симне на најниското општествено скалило.

Централната личност, чија животната сторија ги поврзува останатите ликови

на романот е избеганиот затвореник Жан Валжан. Носителот на дејстовото, Валжан, е
претставен како жртва на судбината, чија животна сила произлегува од физичката
снага, и од неговото длабоко човекољубие, благородност во страдањето,
подготвеноста на жртвата и одрекување. Во неговата животна судбина на падот и
покореноста, авторот ја олицетворува својата идеја за патот и начинот на човечкото
воздигнување и исцелување-преку покореноста, страдањето, љубовта и жртвата.
Жан Валжан за“кражба и ноќно обивање во куќа” добил 5 години робија. Окован
околу вратот како најголем злосторник тргнал за Тулон на галија. Наеднаш изгубил
се, станал само број 24601. Обидите за бегство му ја зголемиле казната на 19 години.
Под влијание на синџирите и малтретирањата почнал да размислува. Осудувајќи се
самиот себе сфатил дека направил безумно дело (скршил стакло и украл леб ) .
Гладот не го оправдува делото и сигурно не би го одбиле ако побарал леб.

Размислувајќи за казната што ја добил, го осудил општеството за својата

несреќна судбина и се заколнал дека при првата можност ќе се пресмета со него.
Некогашниот смирен работник станал злосторник. Кога излегол од затвор, отфрлен
од сите, чукнал на вратата од која никој не бил вратен. Подарениот сребрен прибор
значел нов живот. Жан Валжан бил мртов, се родил сер Мадлен.

Тој воведува некои нови техники за производство и изградува две фабрики и

станува еден од најбогатите луѓе во таа област. Со јавно признание тој е направен
градоначалник (откако еднаш ја одбил понудата и ја одбил наградата Легија на
честа). Тој се соочува со Жафер преку казната на Фантина, се пријавува во
полицијата за да спаси друг човек од доживотен затвор (за кого полицијата мисли
дека е Жан Валжан) и ја спасува Козета од Тенардиеви.

Откриен од Жавер во Париз поради неговата навика да дава премногу пари на

сиромашните, тој успева да избега во еден манастир кај човек кој бил вработен кај
него и му го спасил животот додека бил градоначалник и сакал да му ја врати
услугата и да му помогне. Тој го спасува Мариус од затвор и можна смрт на
барикадата, им го открива својот вистински идентитет на Мариус и Козета по нивната
венчавка, и повторно се среќава со нив пред неговата смрт, одржувајќи го
ветувањето кое им го даде на епископот и на Фантина.

Преку своите ликови Иго слика општествена ситуација на своето време, во кое
наизменично се одвиваат колективните сцени и индивидуалните судбини на неговите
јунаци, на кои им останува единствено надежта. „Ретки се оние кои паѓаат без да
бидат деградирани, постои средна точка каде несреќните и озогласените се поврзани
и вметнати во еден збор, фатален збор… клетници.“

Клетници

Моменталната позиција на телото на човекот може да одреди цели животни судбини,

ќе напише Виктор Иго во оној момент кога Фантина од немоќ ја остава својата ќерка
Козета кај Тенардиеви на издржување. Клучниот момент бил што газдарицата била
седната, додека во стоечка позиција таа ја оддавала сета своја злоба и Фантина не би
го направила тој чекор. Со таквиот осет за детали, Иго живописно, конкретно и пред
сѐ маестрално ја раскажува приказната за луѓето од самото дно на Франција во
раниот XIX век. Жан Валжан, Фантина, Козета, Гаврош, Мариус, Тенардиеви и уште
многу ликови одигруваат една комплексна меѓусебно преплетена судбина борејќи се
за опстанок некаде низ лизгавите калдрми на постоењето. Деталистичките описи не
се за сечиј вкус, но тоа е стилот на Иго. Во „Богородичната црква во Париз“ само 50-
тина страни одвојува за опис на Париз сосѐ канализацискиот систем, додека во
„Морепловци“ борбата со полипот трае малку подолго отколку што треба, но тоа само
ја збогатува тежината на неговото дело.

Магнум опусот без било каква дилема е „Клетници“ која со својата должина и
комплексност го заслужува челното место во епохалните ремек дела
карактеристични по својата должина „Војна и мир“ на Толстој, „Браќата Карамазови“
на Достоевски и „Во потрага по изгубеното време“ на Пруст. Би била потребна
докторска дисертација за убаво да се долови што ја прави оваа книга грандиозна. Од
небројните прашања што ги отвора преку религијата, социјалното уредување,
етиката, власта и хиерархијата, егзистенцијализмот, успешниот флерт со
филозофијата која на моменти како да ни носи заборав дека пред себе имаме
литературно, а не филозофско парче хартија, па портретирање на цели региони
чиниш се работи за детален урбанистички план, несомнемната фантастична меморија
која Иго ја имал, политичките збиднувања од тоа време раскажани подобро дури и од
професионални записничари па сѐ до она што можеби е и главна мотивација за
читање на широкиот публикум - самата приказна, дејствието, авантурата, наративата
или од ова време кажано филмско движење на акцијата, интересните заплети кои те
тераат да ја свртиш следната страница. Креативноста и имагинацијата кои Иго ги
вложил во едно такво долго дело се за сите почести. Без видливо да направи ниту
една грешка хроношки и логички, без некаков парадокс или апсурд кој би открил
дека сепак се работи за човек од крв и месо кој не може 1500 страници да ги води
совршено. Мултиталентот е шлагот на тортата. Иго е воедно историчар, поет,
филозоф, книжевник, прозаист, географ, психолог, политичар, биолог, разноразен
занаетчија и многу, многу повеќе, одразувајќи го сето тоа на самата книга правејќи ја
безжанровска или уште поточно општожанровска иако поради нескриените симпатии
кон ниските слоеви, нагласеноста на трагичните судбини и внесувањето на мрачни
позадини, ситуации и емоции неретко е класифицирана во папката на романтизмот.

Зошто оваа книга е врвна класика може да послужи и анегдотата за кратката

преписка што ја имал Иго со издавачката куќа на Клетници.

Суштина на „преписката“ е романот "Les Miserables" („Јадници“, „Клетници“) кој

Виктор Иго го подготвувал пар децении. Знаел дека напишал нешто големо и бил
многу заинтересиран да биде тоа објавено, особено заради неговиот политички
статус и комплициран однос со власта.
Бил на одмор кога романот требало да биде објавен. Нестрплив да слушне дали
книгата се појавила и какви се реакциите, на својот издавач му напишал писмо со
следнава содржина

Клетници – Виктор Иго
[Романтизмот во литературата се јавува на преминот помеѓу  18 и 19 век како
реакција на класицизмот, а е одбележан од појавата на Француската Република.
Во француските аристократски салони почнува да се провлекува чуството на
неизвесност, отуѓеност во светот.
Како гласноговорници на новата чуственост и на новата свест за улогата на
литературата се јавуваат творечките заложби на првите француски
романтичари: Шатобријан и Мадам де Стал.
Преку осаменоста, чувството на светската тага, потрага по нови егзотични
светови, поминувањето на величенственоста и надмоќноста на поетскиот гениј
во височините на неговата осаменост, тие ќе се огласат со духот на новото време.
Челник на францускиот романтизам и гигант на светската литература е Виктор
Иго, човекот што ќе ја одбележи епохата со бројни, прозни , поетски и драмски
дела. “Клетници” е ремек-дело напишано во прогонство,во кое Иго дава слика на
своето време,пишувајќи за угнетените, прогонетите. понижените, несреќните, а
истовремено ги разобличува лагите, пороцоите, скандалозното присуство на
гнилите темели на јулската монархија, ги посочува и осудува причините за
моралниот пад на француското општество. “Клетници” е реалистичен,
психолошки и социјален роман чија непосредна инспирација е мислењето дека
општеството кое е лошо организирано може чесните луѓе да ги преобрази во
криминалци и проститутки односно да ги симне на најниското општествено
скалило. Централната личност, чија животната сторија ги поврзува останатите
сижејни линии на романот е избегнатиот затвореник Жан Валжан. Покрај
животната сторија на Валжан и неговата трансформација во злосторник и
обратно сезнаечкиот наратор преку нарација од паралелен тип не запознава и со
судбината на Фантина врз која општеството немилосрдно влијаело претворајќи ја
во жена со низок морал, но и со животот на Козета. Носителот на дејстовото,
Валжан, е претставен како жртва на судбината, чија животна сила произлегува од
физичката снага, толку и од неговото длабоко човекољубие, благородност во
страдањето, подготвеноста на жртвата и одрекување. Во неговата животна
судбина на падот и покореноста, авторот ја олицетворува својата идеја за патот и
начинот на човечкото воздигнување и исцелување-преку покореноста,
страдањето, љубовта и жртвата.]
[Жан Валжан “кражба и ноќно обивање во куќа” добил 5 години робија. Окован
околу вратот како најголем злосторник тргнал за Тулон на галија. Наеднаш
изгубил се, станал само број н*24601. Обидите за бегство му ја зголемиле казната
на 19 години. Под влијание на синџирите и малтретирањата почнал да
размислува. Осудувајќи се самиот себе сфатил дека направил безумно дело
(скршил стакло и украл леб ). Гладот не го оправдува делото и сигурно не би го
одбиле ако побарал леб. Размислувајќи за казната што ја добил, го осудил
општеството за својата несреќна судбина и се саколнал дека при првата можност
ќе се пресмета со него. Некогашниот смирен работник станал злосторник. Кога
излегол од затвор, отфрлен од сите, чукнал на вратата од која никој не бил
вратен. Подарениот сребрен прибор значел нов живот. Жан Валжан бил мртов, се
родил сер Мадлен. Фантина е жртва на една страсна љубов од која останало едно
невино дете. Не знаејќи да се бори со интригите на околината, почнала да се
продава дел по дел за да ја спаси ќерка си ( “на моето дете веќе не му е ладно, го
облеков со својата коса” ). Нејзиниот крај е фатален, но пред тоа успеала да го
осуди општеството што од чесни жени создава несреќни и неморални жени.
Значајна нишка во романот е љубовната сторија на Козета и Маркус, во чиј однос
е олицетворена младоста, нејзината огнена предаденост на љубовта и идеалите,
но и нејзиното невино страдање ]

[Преку своите ликови Иго слика една монументална општествена фреска на

своето време, во кое наизменично се одвиваат колективните сцени и
индивидуалните судбини на неговите јунаци, на кои им останува единствено
надежта. Надежта дека од најниското скалило на општеството ќе се искачат на
највисокот и оттаму ќе ги фрлат довчерашните среќници, која важи за секого.

Виктор Иго.
Клетници.
Писмена за III-година.
Romantizmot e literaturen pravec koj se pojavuva kon krajot na XVIII i pochetokot na XIX
vek, vo uslovi koga selanstvoto kako klasa isceznuva. Site pisateli od ovoj period imaat
chuvstvo na pesimizam I beznadezhnost poradi shto tie svojata uteha ja naogjale vo
minatoto I religijata, pritoa begajkji od realnosta. Romantizmot pretstavuva subjektivno
iskazhuvanje na lichnite chuvstva, a najchesto se prikazhuvani nezadovolstvata od
segashnosta, poradi shto se kopneelo po neshto novo, nepoznato , egzotichno. Se gradel
kult kon minatoto, mistichnosta, sredniot vek, heroizmot, zhenata i dr.Vo Francija
romantizmot se pojavuva vednash po francuskata burzoarska revolucija.Razocaranosta na
sirokite narodni masi i aristokratijata dovela do oformuvanje na novo opstestveno
ureduvanje poznato pod imeto - Kapitalizam. Viktor Igo stanuva nesporen vodach na
francuskite romanticari , a so nego se istaknuvaat Lamartin, A.De Vinji , A.de Mise ,
A.Dima i dr.
* Viktor Igo vo romanot "Kletnici" ja otslikuva sirokata drustvena sostojba vo Francija ,
dobata posle francuskata revolucija i napoleonovite vojni.Vo ovoj roman dominiraat
socijalni, istoriski, ljubovni, psiholoshki, moralnofilozofski i religiozni elementi.Dejstvoto
na deloto se odviva vo Francija vo gradovite Paris i Tulon.Ova delo e polifoniski kako i
roman na likovi,prikazano preku zivotot na trite glavni likovi cii sto prikazni se ilustrirani
preku sinhronija i diahronija.
Naracijata na dejstvoto e od seznaecki karakter , so naracija od paralelen tip niz koj
istovremeno tecat tri sizetni linii so elementi od retrospekcija i introspekcija i
opisi.Viktor Igo svoite likovi gi baziral nad specifikite na romanticarskite junaci, taka se
prepoznava ottugenosta, otfrlenosta, razocaranosta kako i osamenosta na Zan Valzan ,
Kozeta i Fantina.Doloveni se osnovnite kritiki na opstestvoto sto gi deli lugjeto na paraziti
nasproti ponizeni i ugneteni. Ukazuva na kriminalot i prostitucijata kako rezultatot na
nepravednoto opstestvo. Kriminalot ni go dolovuva preku zivotniot tek i pat na Zan Valzan
koj go nasledil celoto na semejstvoto po smrtta na svojot tatko po sto bil primoran da se
grizi za negovata sestra i sedumte nejzini deca.So cel da prezivee go storil toj lesen
kriminal, provala vo furna za eden leb. Za edna takva postapka , toj bil kaznet so zolt
pasosh steknat so devetnaesette godini robija. Prikazot na prostitucijata se naogja vo
prikaznata na majkata na malata Kozeta - Fantina.So cel da go plati smeshtajot na
svojata kjerka kaj familijata na tenardievi pravela mnogu poroci , i zla. Od prostitucija se
do prodavanje na kosa i zabi. Ushte eden prikaz od strana na Igo za nepravednoto
opshtestvo vo Francija toj period po bitkite.Vo ovoj roman se rasprava za bitkata
pomegju dobroto i zloto, pravdata i zakonot kako i politikata i religijata i nivnoto vlijanie
vrz opshtestvoto. Vo kontekst na francuskata istorija, no i karakteristicnite sudbini na
glavnite protagonisti.Osnovnata tema na romanot e stradanijata na kletnicite preku koi se
identifikuvaat opstestvenite zla, zlostorot, zloupotrebata na decata i gorenavedenata
prostitucija i slicno.
* Deloto kletnici pretstavuva velicenstvena slika na iskusvoto na eden cel zivot opfakjajki
gi site opstestveni sloevi.Toe e opstesveno reformatorsko delo, posocuvajki gi ogromnite
opstestveni nepravdi, voedno ukazuvajki go patot po koj opstestvoto treba da trgne za da
stane poharmonicno.