PAGBAS

A
Ang pagbasa ay nagtataglay ng maraming kahulugan, depende sa sitwasyon. Iba-iba ang
pagpapakahulugan nito batay sa mga manunulat at dalubhasa bagamat iisa ang kaisipang
nakapaloob dito. Narito ang ilan:

Ang pagbasa ay pagkilala, pag-unawa, pagpapakahulugan at pagtataya ng mga ideya sa mga

nakalimbag na simbolo. Ito ay proseso ng pag-unawa sa mga kaisipang hatid ng awtor sa mga
mambabasa. Sa pamamagitan ng pagbasa, nahahasa ang iba’t ibang kasanayan ng isang
indibidwal. Ang pagbasa kung gayon ay napakahalaga sa isang indibidwal sapagkat ito ang
tutugon sa kanyang pagkatuto tungo sa mas malawak na kaalaman sa kanyang kapaligiran, sa
bansa at marami pang iba na nahuhubog ng kanyang pagkatao.

Ang pagbasa ay isa sa mga kasanayang pangwika na tulay ng mga estudyante upang mapahusay
at malinang ang kasanayan sa mabisang pag-unawa sa teksto. Ito ay may malaking kaugnayan sa
iba pang makrong kasanayang pakikinig, pagsasalita, pagsulat, at panonood ng isang tao dahil
nagkakaroon ng kakayahang makabuo ng mga kaisipan at makapagpahayag ng damdamin at
maayos na makipagkomunikasyon sa lahat ng disiplina o larangan. Ang mga kaisipang nakukuha
at nabubuo sa pamamagitan ng pagbasa, pakikinig, pagsasalita at panonood ay maaaring sulatin
upang maibahagi sa iba.

Batay sa maraming pananaliksik, ang pagbasa ay isang kompleks na gawaing pangwika at

pangkaisipan na kinapapalooban ng higit pa sa interaksyon ng mambabasa at ng teksto.
Ipinaliwanag ni Johnston (1990) na ito’y isang kompleks o masalimuot na gawaing
nangangailangan ng konsyus at di-konsyus na paggamit ng mga estratehiya o kasanayan gaya ng
paglutas ng suliranin upang makabuo ng kahulugang ninanais ipahatid ng awtor. Bilang isang
kompleks na prosesong pangkaisipan, ang mambabasa ay aktibong nagpaplano, nagdedesisyon at
nag-uugnay ng mga kasanayan at estratehiyang nakatutulong sa pag-unawa.

Ang pagbasa ay isa ring kognitibong proseso ng pag-unawa sa mensaheng nakalimbag o ng

anumang wikang nakasulat. May kaugnayan ito sa pagsulat, sapagkat anomang binabasa natin ay
maaaring isulat at ang anomang naisusulat ng kamay ay nababasa ng mata na kakambal ng
pagpapakahulugan gayundin sa pagkatuto sapagkat ang kakayahan sa pagbasa ay daan tungo sa
kaalaman.

Ayon naman kay Baltazar (1977), ang pagbasa ay kasangkapan sa pagkatuto ng mga kabatiran
ukol sa iba’t ibang larangan ng pamumuhay. Sa katunayan, 90% sa napag-aralan ng tao ay mula
sa kanyang karanasan sa pagbasa.

"Ayon kay Henry Gleason, ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili
at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura."

Ang Proseso ng Pagbasa

Ang pagbasa ay isang proseso ng pagbibigay-kahulugan ng mga simbolo at salita. Bilang

proseso, ito ay may apat na hakbang ayon kay William S. Gray (1950), ang kinilalang “Ama ng
Pagbasa”: (1)persepsyon, (2)komprehensyon, (3)reaksyon, at (4)integrasyon (Belvez, et al.,
1990; Villamin, et al., 1994; Resuma at Semorlan, 2002).

1. Persepsyon - Ito ay pagkilala at pagtukoy sa mga nakalimbag na simbolo at kakayahan sa

pagbigkas ng mga tunog.

2. Komprehensyon - Ito ay pag-unawa sa mga nakalimbag na simbolo o salita.

3. Reaksyon - Ito ay kaalaman sa pagpasiya o paghatol ng kawastuhan, kahusayan,

pagpapahalaga at pagdama sa teksto.

4. Integrasyon - Ito ay kaalaman sa pagsasanib o pag-uugnay at paggamit ng mambabasa sa

kanyang dati at mga bagong karanasan sa tunay na buhay.
Isang komplikado o masalimuot na proseso ang pagbasa sapagkat maraming kasanayan ang
nililinang at kailangang malinang dito upang magiging epektibo ang pagbabasa. Isa kang
mahusay at epektibong mambabasa kung natutukoy mo ang layunin ng iyong binabasa,
nagagamit ang mga estratehiya at teknik sa pagbasa, nakabubuo ng hinuha o hula sa susunod na
pangyayari at iniuugnay ang dating kaalaman at karanasan upang maunawaan ang kahulugan ng
binabasang teksto.

Mga Teorya sa Pagbasa

Ano ang teorya sa pagbasa?

Ang teorya sa pagbasa ay pananaw ukol sa pagbasa. Ito ay nagtatangkang ipaliwanag sa mga
proseso at salik na kasangkot at may kaugnayan sa mga gawaing nararanasan sa akto ng pagbasa
at ang pag-unawa sa mga ito (Singer at Ruddell, 1985).

Napakahalagang kasanayan dapat na matutuhan ng mga estudyante ang isang matibay na pag-
unawa sa proseso ng pagbasa. May iba’t ibang paniniwala o pananaw na maaaring magamit sa
pagtalakay sa konsepto ng pagbasa.

Sa kasalukuyan, apat (4) ang popular na modelo, teorya o pananaw tungkol sa pagbasa.
Tunghayan ang mga paniniwala tungkol sa pagbasa batay sa mga modelong makikita sa tsart:
(A) teoryang itaas-pababa (top-down), (B) teoryang ibaba-pataas (bottom-up), (C)teoryang
interaktibo, at (D) teoryang iskema.

Teoryang Itaas – Pababa (Top-Down)

Ang teoryang ito ay naniniwalang ang pag-unawa ay nagmumula sa isipan ng mambabasa

mayroon nang dating kaalaman at karanasan.
Ang daloy ng impormasyon sa teoryang ito ay nagsisimula sa itaas (top) patungo sa ibaba
(down) na ang ibig sabihin, ang pag-unawa ay batay sa kabuuang kahulugan ng teksto.

Ang impormasyon ay nagmumula sa dating kaalaman ng mambabasa patungo sa teksto (Smith,

1994).

Ang mambabasa ay gumagamit ng kanyang dating kaalaman (prior knowledge) at mga kaalaman
(schema) na nabubuo na sa kanyang isipan batay sa kanyang mga karanasan at pananaw sa
paligid. Nakabubuo siya ng mga palagay at hinuha at ito ay iniuugnay niya sa mga ideya na
inilahad ng may-akda sa teksto.

Ayon kay Goodman (1967), ang pagbasa ay isang saykolinguwistikong larong pahulaan
(psycholinguistic guessing game). Sa larong ito, ang mambabasa ay nagsisilbing “taya” kung
saan siya ay bumubuo ng sariling hula, hinuha at ipotesis kaugnay ng tekstong binasa. Sa
teoryang ito, ang mambabasa ang sentro ng proseso ng pagbasa sa halip na ang teksto dahil ang
mambabasa ay madalas nang may dating kaalaman o iskema tungkol sa paksa. Samakatuwid, sa
teoryang ito, ang mambabasa ay higit na nakapokus sa kung ano ang alam niya upang
maunawaan ang binabasa.

Ang teoryang ito ay tinatawag ding inside-out model, concept-driven model, at whole to part
model (Goodman, 1985 at Smith 1994).

Mga Proponent ng Teoryang Itaas – Pababa (Top Down)

Kenneth S. Goodman (1985) at Frank Smith (1994)

Teoryang Ibaba – Pataas (Bottom – Up)

Ito ay salungat sa teoryang top-down.

Ito ay pananaw sa pagbasa na naniniwalang ang pag-unawa sa teksto ay batay sa mga nakikita
rito tulad ng salita, pangungusap, larawan, diyagram o iba pang simbolo.

Tinatawag itong teoryang ibaba-pataas o bottom-up na nangangahulugang ang pag-unawa ng

isang bagay ay nag-uumpisa sa ibaba (bottom), ito ang teksto (reading text) at napupunta sa itaas
(up), sa utak ng mambabasa matapos maproseso sa tulong ng mata at utak o isipan.

Ang kaisipang ito ay batay sa teoryang behaviorist at sa paniniwalang ang utak ay isang
blangkong papel o tabula raza.
Ayon kay Smith (1994), ang impormasyon ay hindi nagmumula sa mambabasa kundi sa teksto.

Ang teoryang ito ay tinatawag ding data-driven model o part to whole model. Ibig sabihin, higit
na umaasa ang mambabasa sa mga impormasyong nasa teksto.

Mga Proponent ng Teoryang Ibaba – Pataas (Bottom – up)

Rudolf Flesch (1955), Philip B. Gough (1985), at David La Berge at S. Jay Samuels (1985)

Teoryang Interaktibo

Ito ang kombinasyon ng teoryang bottom-up at top-down sapagkat ang proseso ng

komprehensyon ay may dalawang direksyon (McCormick, 1998).

Sa paggamit ng dalawang paraan (bottom-up at top-down), nagaganap ang interaksyon sa

pagitan ng teksto at ng mambabasa. Ito’y nabubuo mula sa kaalaman at ideya na dala ng
mambabasa sa pag-unawa sa teksto.

Samakatuwid, nagkakaroon ng epektibong pag-unawa sa teksto kapag ginagamit ng isang

mambabasa ang kaalaman niya sa estruktura ng wika at sa bokabularyo kasabay ang paggamit ng
dating kaalaman (schema) at mga pananaw.

Mga Proponent ng Teoryang Interaktibo:

David E. Rumelhart (1985); Rebecca Barr, Marilyn Sadow, Camille Blachowicz (1990); at
Robert Ruddell, Robert Speaker (1985)

Teoryang Iskema (Schema)

Ang lahat ng ating naranasan at natutuhan ay nakaimbak sa ating isipan o memorya. Ito ay
nagiging dating kaalaman (prior knowledge). Ito’y nakakaimpluwensya nang malaki sa pag-
unawa kung ano ang alam na o hindi alam ng mambabasa.

Iskemata (schemata), ang sistema ng pag-iimbak ng impormasyon sa utak ng tao (Anderson at

Pearson, 1984).

Ang dating kaalaman (iskema) ang unang kailangan sa pag-unawa sa binasa upang maunawaan
ang binasang teksto.

Ang iskema ay nararagdagan, nalilinang, nababago at napauunlad.

Ayon sa dating pananaw, ang pagbasa ay ang pagbibigay ng ideya o kaisipang nasa teksto.sa
kasalukuyang pananaw naman, ang mambabasa ay may ideya nang nalalaman batay sa dati
niyang kaalaman (iskema) sa paksa o tekstong babasahin. Binabasa ang teksto upang patunayan
kung ang mga hinuha o palagay ng mambabasa ay tama, wato, kulang o may dapat baguhin.
Samakatuwid, ang tekstong nabubuo sa isipan ng mambabasa ang sentrong iniikutan ng pang-
unawa at hindi ang teksto mismo. Dahil ditto, dapat bigyang pansin ang interaksyon ng
mambabasa sapagkat ito ang nilalaman ng kanyang isipan.

Metakognisyon sa Pagbasa

Ayon kay Flavel (1976), ang metakognisyon ay tumutukoy sa pagkakaroon ng kamalayan at

kasanayan sa pagkontrol sa sariling proseso ng pag-unawa. Ito rin ang mataas na kasanayang
pampag-iisip na kinapapalooban ng aktibong pagkontrol sa mga prosesong kognitibo sa
pagkatuto. Ang isang mahusay na mambabasa ay metakognitibo kapag naiintindihan nila ang
kanilang sarili bilang mambabasa at nagagamit nila ang angkop na estratehiya sa pagbasa.

Sa pamamagitan ng metakognisyon, nalalampasan ang kognisyon dahil nagagawa nitong

malinang sa mambabasa ang may kamalayang paggamit ng mga estratehiyang kognitibo at
pahalagahan sa halip na simpleng gamitin lamang ang mga ito. Binibigyang-diin din ng
metakognisyon ang malawakang control sa mga proseso sa halip na sa mga tiyak na estratehiya o
gawain.

Ang prosesong metakognisyon sa pagbasa ay binubuo ng tatlong uri (Schunk at Zimmerman,

1998).

Prosesong Metakognisyon

Kaalaman ng mambabasa sa kanyang sariling kahinaan at kalakasan sa pagbasa at Kaalaman ng

mambabasa kung aling estratehiya ang angkop na gamitin ayon sa sitwasyon at Kaalaman ng
mambabasa sa pagsubaybay sa kanyang pag-unawa kung kalian siya hindi nakauunawa

Ayon kay Graves, et al. (2007), ang isang metakognitibong mambabasa ay itinatanong sa sarili
ang sumusunod: naunawaan ko ba ang sinasabi ng awtor?; ano ang ginagawa ko kapag hindi ko
naunawaan ang aking binabasa?; ano ang maaari kong gawin upang lalong maunawaan ko ang
sinasabi ng awtor?; may magagawa ba ako upang mas lalong maalala ang binasang teksto?;
anong mga estratehiya sa pagbasa ang aking kailangang gamitin kaugnay ng teksto.
Mga Kasanayan sa Pagbasa

Ang mga kasanayan sa pagbasa ay nahahati sa dalawang malawak na pangkat o uri: (A)
Kasanayan sa Bilis at (B) Kasanayan sa Pang-unawa.

Kasanayan sa Bilis

- Pagpansin o pagtingin nang higit na malawak ang agwat

- Pagtingin sa higit na maraming salita

- Pagbasa nang higit na mabilis

- Pagkakaroon ng mas kakaunting pagbabalik mata

Kasanayan sa Pang-unawa

- Paglilinang ng talasalitaan

- Pag-unawa ng talata

- Pagsunod sa hudyat o pahiwatig na palimbag

- Pagbasa namg pahapyaw at pasuri

- Pagbasa at pag-unawa sa mahihirap na babasahin

Ayon kay Lalunio (1985), ang bilis ay tumutukoy sa ikatatagal ng mambabasa sa pagbabasa ng
teksto. Ito ay ang bilang ng salitang nabasa sa loob ng isang minuto. Ang mambabasa na may
katamtamang bilis ay nakababasa ng 250 salita bawat minuto. Ang mahusay na mambabasa
nakababasa ng 500 – 600 salita bawat minuto. Ang napakahusay na mambabasa na may bilis ay
nakababasa ng 1,000 salita bawat minuto. Ang bilis sa pagbasa ay dapat mapag-iba-iba ayon sa
layunin ng mambabasa at kahirapan ng binabasa.

Wala ring kabuluhan ang mabilisang pagbasa kung hindi mauunawaan ang binabasa, kaya pang-
unawa ang siyang mahalagang bagay na isaalang-alang sa makabuluhang pagbasa. Ang pang-
unawa ay karaniwang inilalahad sa bahagdan kung ilang bahagdan ang pang-unawang natamo ng
mambabasa sa pagsusumikap niyang maunawaan nang husto ang binabasa. Ang isang mahusay
na mambabasa ay nakatatamo ng 70 – 90% na pag-unawa sa teksto at 90 – 95% sa mga tekstong
nasa malayang antas.

Upang maging mahusay na mambabasa, dapat na alamin kung bakit ka babasa at kung ano ang
gusto mong malaman. Kapag may tiyak ka nang layunin sa iyong pagbasa, dapat ding
magkaroon ka ng lubos na pagkakakilala sa babasahin at antas ng kahirapan nito. Ang kuwento,
editoryal, ang isang kolum; ang pagbasa sa pahayagan, sa panitikan, sa agham, matematika,
pilosopiya – ang bawat isa’y naglalahad ng iba’t ibang suliranin. Bukod pa riyan, ang manunulat
ay nagkakaiba ng estilo, talasalitaan at pamaraan ng paglalahad. Dahil dito, makabuluhan ang
pag-aakma ng bilis sa pagbasa sa uri ng teksto.

Mga katangian ng Mahusay na Mambabasa

Ang isang mambabasa ay hindi lamang marunong kumilala ng mga salita. Ang isang mahusay na
mambabasa ay nakakakuha rin ng mas malawak na kahulugan ng salita; natatanto niya ang
gustong buuing konsepto ng isang tao; ang parirala, sugnay, pangungusap at kahit na ang
sanaysay, kabanata o ang mismong buong aklat.

Ang galaw ng mga mata sa pagbasa ay mahalaga rin. Nakapokus ang paningin sa unang bahagi
ng pangungusap. Titigil doon ng ilang saglit; pagkatapos ay magpapatuloy; titigil na naman sa
ibang bahagi ng pangungusap ng ilang saglit at saka uli magpapatuloy sa susunod pang mga
pangungusap o mga pahina. Ito ang karaniwang tinatawag na fixations. Ang pagbabalik sa
naunang bahagi ay tinatawag na regression. Sa paghinto ng mata nagkakaroon ng
pagpapakahulugan sa binabasa. Kung gaano ang pagtatagal ng pagtigil ng mata ay siya ring tagal
ng pagbibigay-kahulugan ng isipan sa binabasa. Habang gumagalaw ang mata, ang mga anino o
imahe ay Malabo at hindi mabibigyang-kahulugan ng isipan.