CHƯƠNG 6

CHỨNG MINH , BÁC BỎ VÀ

NGỤY BIỆN
 1. Chứng minh
Là thao tác lập luận tính chân thực của phán đoán
1.1.Khái nhờ các phán đoán chân thực khác có mối liên hệ với nó.
niệm
Luận đề: trả lời “c/m cái gì?”
1.2. Cấu Luận cứ: “c/m dựa trên cơ sở nào?”
trúc Luận chứng: “c/m bằng pp nào?”
Quy tắc 1: Luận đề phải rõ ràng, nhất quán
và khả chứng
1.3.Các Qui tắc 2: Luận cứ phải chân thực, có giá trị
quy tắc logic độc lập với luận đề và làm sáng tỏ luận đề

Quy tắc 3: Luận chứng phải hợp logic

 2. BÁC BỎ
Là thao tác lôgíc dựa vào các luận cứ chân thực và
các qui tắc, qui luật lôgíc để vạch ra tính chất giả
dối của một luận đề nào đó.

Bác bỏ là một kiểu chứng minh, nhưng không phải

chứng minh cho tính đúng đắn, chân thực của
luận đề mà vạch trần tính giả dối, sai lầm của luận
đề.
 2. BÁC BỎ
Các kiểu (hình thức) bác bỏ
• Bác bỏ luận đề
• Bác bỏ luận cứ
• Bác bỏ luận chứng.
 3. NGỤY BIỆN
Là lối lập luận quanh co, vi phạm luật lôgíc nhằm làm cho
người khác hiểu sai sự thật.
Ví dụ: Chó có bốn chân.
Dê cũng có bốn chân.
Vậy, Dê là Chó.
Phân biệt ngụy biện, ngụy tạo, ngộ biện

Ngụy biện (sophism): là trò của tư duy lý luận

dùng lời lẽ để đánh lừa người khác

Ngụy tạo (irrcreation): là hành động làm cho

người khác hiểu sai vấn đề nhưng không chủ ý
dùng lời lẽ
Ngộ biện (ingnorance): là hình thức lập luận ngây
ngô vì thiếu tri thức hiểu biết và tri thức logic
khoa học
 Các loại ngụy biện
- Ngụy biện dựa vào uy tín cá nhân
- Ngụy biện dựa vào dư luận đám đông
- Ngụy biện dựa vào quyền lực
- Ngụy biện dựa vào lòng trắc ẩn
- Ngụy biện bằng cách đánh tráo luận đề
- Ngụy biện dựa vào nhân quả sai
- Ngụy biện dựa vào không biết
- Ngụy biện dựa vào cách lập luận vòng quanh
- Ngụy biện dựa vào thuật ngữ mờ nghĩa
- …
 Cách bác bỏ ngụy biện

Bác bỏ luận đề

Bác bỏ luận cứ

Bác bỏ phương
thức lập luận
3.3.1. Bác bỏ luận đề
- Bác bỏ dữ kiện
- Bác bỏ tính giả dối của hệ quả rút ra
từ luận đề
- Bác bỏ tính bất khả chứng của luận đề

9
3.3.2. Bác bỏ luận cứ
▪ Bác bỏ luận cứ sai

▪ Bác bỏ luận cứ không liên

quan đến luận đề
▪ Bác bỏ luận cứ không đủ

10
3.3.3. Bác bỏ luận chứng
▪ Bác bỏ luận chứng vi phạm quy
tắc khái niệm, phán đoán và suy
luận.
▪ Bác bỏ luận chứng vi phạm các
quy luật của suy luận.

11