ÑOÄNG VIEÂN NGÖÔØI LAO ÑOÄNG

MỤC TIÊU MÔN HỌC

Kết thúc chương này chúng ta có thể:

1. Trình bày quy trình động viên.

2. Mô tả bậc thang nhu cầu của Maslow.
3. Giới thiệu học thuyết X, học thuyết Y.
4. Trình bày học thuyết hai nhân tố.
5. Làm sáng tỏ học thuyết mong đợi.
6. Giải thích những lý thuyết động viên đương
thời
7. ÖÙng duïng lyù thuyeát ñoäng vieân vaøo thöïc tieãn

6–2

1. Định nghĩa động viên

Động viên
Là một quá trình cố gắng hết
mình để đạt được mục tiêu của
tổ chức trong điều kiện một số
nhu cầu được thỏa mãn.

Các yếu tố chủ yếu

1. Cố gắng
2. Mục tiêu của tổ chức
3. Nhu cầu cá nhân
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 6–3

1
 2. QUÁ TRÌNH ĐỘNG VIÊN

o Nhu cầu chưa được thỏa mãn

o Áp lực
o Nỗ lực
o Tìm kiếm hành vi
o Thỏa mãn nhu cầu
o Giảm áp lực

6–4

3. Lý thuyết bậc thang nhu cầu

Lý thuyết bậc thang nhu cầu

Có 5 bậc thang nhu cầu-sinh
lý, an toàn, xã hội, tự trọng và
tự thể hiện mình; mỗi nhu cầu
khi được thỏa mãn thì con
người sẽ hướng đến nhu cầu
cao hơn

Nhu cầu tự thể hiện mình

Mong muốn trở thành một
người mà mình có khả năng

6–5

3. Bậc thang nhu cầu của Maslow

Nhu cầu bậc thấp Nhu cầu bậc cao

Các nhu cầu được Các nhu cầu được
thoả mãn từ bên thoả mãn từ bên
ngoài; nhu cầu trong; nhu cầu xã
sinh lý và an toàn hội, được tôn trọng
và tự hoàn thiện

6–6

2
4. Học thuyết X và học thuyết Y (D.McGregor)

Học thuyết X
Giả định rằng nhân viên không thích
làm việc, lười biếng, vô trách nhiệm
và phải bị cưỡng bức để làm việc

Học thuyết Y
Giả định rằng nhân viên thích làm
việc,sáng tạo, có trách nhiệm và có
thể biết cách tự làm việc

6–7

Áp dụng học thuyết X và Y

X Hệ thống khen thưởng Y

Phụ thuộc vào Mọi người như

cấp độ tổ chức Lợi ích bổ sung nhau
Nhiều Địa vị Ít
Ban lãnh đạo Ra quyết định Gần với phân
quyết định công hành động
Kế hoạch khen
Chia phần thưởng Lợi nhuận cho
nhóm và tổ
chức

6–8

5. Học thuyết hai nhân tố (F.Herzberg)

Học thuyết hai nhân tố

Nhân tố nội tại liên quan đến hài lòng
trong công việc trong khi nhân tố bên
ngoài đi đôi với bất mãn trong công
việc

Nhân tố duy trì

Các yếu tố như chính sách của
công ty, quản lý, giám sát và mức
lương. Khi các yếu tố này phù hợp,
người lao động sẽ không bất mãn

6–9

3
 Yếu tố động viên

Công việc có thách thức hạn Công việc có thách thức và

chế và cơ hội hạn chế để đạt cơ hội để đạt được thành
được thành tựu và thăng tiến tựu và thăng tiến

Không hài lòng Hài lòng

Yếu tố duy trì

Công việc với mức lương, lợi Công việc với mức lương,
ích thấp; an toàn trong công lợi ích cao; an toàn trong
việc kém, điều kiện làm việc công việc, điều kiện làm
không thuận lợi việc thuận lợi

Bất mãn Không còn bất mãn

6–10

6. Học thuyết ERG (Clayton Alderfer)

Học thuyết ERG
Có 3 nhóm nhu cầu chính yếu:
tồn tại (E), quan hệ (R) và phát
triển (G) Khái niệm:
Nhiều nhu cầu có thể được
Nhu cầu chính yếu thực hiện cùng một lúc
Tồn tại: liên quan đến những Nếu nhu cầu bậc cao không
yêu cầu vật chất cơ bản thể thực hiện, thì mong
muốn thoả mãn nhu cầu bậc
Quan hệ: mong muốn thiết lập
thấp sẽ gia tăng
các mối quan hệ với xã
Phát triển: mong muốn phát
triển bản thân

6–11

7. Học thuyết nhu cầu của David McClelland

Nhu cầu thành tựu Nhu cầu liên minh
Cố gắng hết mức để đạt Mong muốn có các
được thành công trong mối mối quan hệ gần gũi và
quan hệ với các tiêu chuẩn thân thiện với mọi người

Nhu cầu quyền lực nPow

Nhu cầu làm cho những
người khác cư xử theo cách này
chứ không phải cách khác.
nAch nAff

6–12

4
 7. Học thuyết nhu cầu của David McClelland

Nhu cầu thành tựu

Cá nhân có nhu cầu về thành tích cao sẽ thành công trong
các hoạt động doanh nghiệp. Nhưng có nhu cầu thành tích cao
không nhất thiết sẽ trở thành một nhà quản lý tốt, đặc biệt trong
các tổ chức lớn. Vì họ chỉ quan tâm để cá nhân mình làm cho tốt
mà không có ảnh hưởng đến những người khác để họ cũng làm
việc tốt.
Trong khi đó, nhu cầu về quyền lực và liên minh có liên
quan chặt chẽ đến thành công trong quản lý. Người quản lý làm
việc tốt nhất khi có nhu cầu về quyền lực cao và nhu cầu liên
minh thấp.

6–13

8. Học thuyết thiết lập mục tiêu (Edwin Locke)

Lý thuyết này cho rằng những mục tiêu

cụ thể và khó khăn, có phản hồi kết quả
thực hiện sẽ làm tăng năng suất.

Tự tin vào khả năng của bản thân

Cá nhân có lòng tin rằng mình có
khả năng thực hiện một nhiệm vụ
được giao.

6–14

9. Học thuyết mong đợi

Học thuyết mong đợi

Söùc maïnh höôùng ñeán haønh ñoäng theo moät
caùch naøo ñoù vaø haønh ñoäng naøy seõ ñi keøm
vôùi moät keát quaû vaø haønh ñoäng naøy cuõng
döïa treân ñoä haáp daãn cuûa chính keát quaû ñoù
mang laïi cho caù nhaân

6–15

5
 Mong Mong Muïc
ñôïi E-P ñôïi P-O tieâu caù
nhaân O-
G

Khen
thöôûng

Noã löïc Keát quaû thöïc

hieän Khen
thöôûng

Khen
thöôûng

6–16

 Kỳ vọng E-P: nhân viên có cảm thấy rằng nếu họ

cố gắng thì họ có thể thực hiện tốt công việc hay
không?
 Kỳ vọng P-O: Nhân viên có cảm thấy được khen
thưởng nếu họ thực hiện tốt công việc hay không?
 Kỳ vọng O-G: nhân viên có thích những phần
thưởng nhận được khi thực hiện tốt công việc hay
không?

6–17

10. Hoïc thuyeát coâng baèng

Hoïc thuyeát coâng baèng

Caù nhaân so saùnh yeáu toá
ñaàu vaøo coâng vieäc cuûa hoï
vaø keát quaû vôùi nhöõng
ngöôøi khaùc töø ñoù coù nhöõng
phaûn öùng ñeå loaïi boû söï
baát bình ñaúng
Caùc daïng so saùnh :
Töï so saùnh vôùi beân trong
Töï so saùnh vôùi beân ngoaøi
So saùnh vôùi nhöõng ngöôøi
khaùc trong toå chöùc
So saùnh vôùi nhöõng ngöôøi
khaùc ngoaøi toå chöùc
6–18

6

Xử lý tình huống
 Lan là một nhân viên làm việc 5 năm trong một cửa hàng bán
hoa khô. Công việc của cô là tạo ra những bó hoa xinh xắn.
Lương của cô trả theo giờ làm việc (10.000đồng/giờ). Cô luôn
đạt được năng suất làm việc đề ra (đôi khi còn vượt quá năng
suất quy định) 20 bó hoa/giờ. Do hoạt động kinh doanh phát đạt,
Bà Mai (chủ cửa hàng) đã thuê thêm một nhân công chưa có kinh
nghiệm tên là Trinh. Ngay khi mới vào làm, Trinh đã được trả
mức lương là 10.000đ/giờ.
– Theo lý thuyết công bằng, bạn sẽ dự báo được kết quả
thực hiện công việc của Lan và Trinh như thế nào
không?
– Là bà Mai, bạn sẽ có những thay đổi nào không?
6–19
ÑOÄNG VIEÂN-
ÑI TÖØ LYÙ THUYEÁT ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 6–21
Theo lý thuyết công bằng, dự báo về kết quả thực hiện công việc của Lan và
Trinh có thể như sau:
Lan: Với năng suất làm việc 20 bó hoa/giờ và mức lương 10.000 đồng/giờ,
Lan sẽ kiếm được 200.000 đồng/giờ.
Trinh: Vì Trinh làm việc chưa có kinh nghiệm, nên năng suất làm việc của cô
có thể thấp hơn so với Lan. Tuy nhiên, do cô được trả mức lương giống như
Lan, nên cô có thể kiếm được số tiền tương tự, tức là 200.000 đồng/giờ.
Tuy nhiên, dù lý thuyết công bằng cho rằng cả Lan và Trinh sẽ được trả cùng
mức lương, nhưng trong thực tế, có thể bà Mai sẽ có những thay đổi sau:
Đào tạo và hỗ trợ: Bà Mai có thể quyết định đầu tư vào việc đào tạo Trinh để
cô có thể nâng cao năng suất làm việc và trở thành một nhân viên hiệu quả
hơn. Việc hỗ trợ và đào tạo nhân viên mới có thể là một cách để tạo ra sự
công bằng và cải thiện hiệu suất làm việc của toàn bộ nhóm.
Điều chỉnh lương: Bà Mai có thể xem xét điều chỉnh mức lương của Trinh
sau một thời gian làm việc, dựa trên hiệu suất làm việc thực tế của cô. Điều
này sẽ tạo ra sự công bằng hơn và khuyến khích Trinh nỗ lực và phát triển
trong công việc.