34 ჯგუფი

ნიკა ენდ გერლზ პრედსტავლაიეტ

ყელყურის კონსპექტი

ბილეთი 1

1.ოტორინოლარინგოლოგიის განვითარების ისტორია

ოტორინოლარინგოლოგია ( ბერძნ. Otos- ყური, rhinos-ცხვირი larynx- ხორხი ,logos-
მოძღვრება), მეცნიერება , რომელიც ყურისა და ზედა სასუნთქი გზების ( ყელ0ყურ-ცხვირის)
სნეულებებს სწავლობს, მედიცინის შედარებით ახალი დარგია. იგი დამოუკიდებელ
მეციერულ დისციპლინად ჩამოყალიბდა და განვითარდა მე-19 საუკუნის 40-იანი წლებიდან,
თუმცა ყელის, ყურისა და ცხვირის დაავადებათა დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის შესახებ
მონაცემები მოიპოვება უძველეს სამედიცინო ლიტერატურულ წყაროებშიც. ასე,
მაგალითად , ჰიოკრატეს ჰქონდა წარმოდგენა ყურის ანატომიის სესახებ, კერძოდ, რომ
სმენის ორგანო ჰაერის შემცველი ღრუებისგან შედგება და ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს
ბგერების გათარებისათვის. ჰიპოკრატეს აღწერილი აქვს სხვადასხვა სახის ანგინა , იგი
ფლეგმონური ანგინის ( პარატონზილური აბსცესის) დროს საჭიროდ მიიჩნევდა მახვილი
იარაღით ჩირქგროვის გაკვეთას. ჰიპოკრატე ხორხის სტეოზის დროს მოხრილი მილით
ახორციელებდა ინტუბაციას.

რომეელი ექიმის ასკლეპიადის სახელს უკავშირებენ პირველად ტრაქეოტომიის ჩატარებას.

როგორც ცნობილია , შუა საუკუნეებში, ინკვიზიციისა და რელიგური სქოლასტიკური

დოგმების ბატონობის პერიოდში შეფერხებული იყო წინსვლა-განვითარება, ამითმ ეს
მეცნიერება ნელა ვიტრდებოდა ამ პერიოდში, ემპირიული ხასიათის იყო და მეცნიერული
საფუძველი არ ქონდა.

მეცნიერული ოტორინოლარინგოლოგია განვითარდა მას შემდეგ , რაც შეიქმნა ყურისა და

ხედა სასუნთქი გზების დათვალიერებისა და შესწავლის ტექნიკური შესაძლებლობა. საქე ის
არის რომ ლორ-ორგანოები საკმაოდ ღრმად მდებარე ღრუების სისტემაა , მათი გამოკვლევა
და მეცნიერული შესწავლა შესაძლებელია მხოლოდ ენდოსკოპიის გზით. ენდოსკოპიური
მეთოდის გარეშე არ არსებობს მეცნიერული ოტორინოლარინგოლოგია . ეს მეთოდი
შემოიღეს მე-19 საუკუნის 40-იანი წლებიდან.

1841 წელს გერმანელმა პრაქტიკოსმა ექიმმა ფრიდრიხ ჰოფანმა პირველად შეძლო

ლორორგანოების დათვალიერება ენდოსკოპირი მეთოდით.

ენდოსკოპიური მეთოდის შემოღებამ შესაძლებელი გახადა ყურის, ცხვირის , ხახის , ხორხის,

, ტრაქეის, ბრონქებისა და საყლაპავის უშუალო დათვალიერება ამ ორგანოების დაავადების
სისტემური აღწერა დინამიკაში , მათზე სამკურნალო საშუალებათა ზემოქმედების
ეფექტურობის შესწავლა , რის შედეგადაც ოტორინოლარინგოლოგია დადგა მყარ
მეცნიერულ საფუძველზე და ცამოყალიბდა დამოუკიდებელ სამედიცინო დისციპლინად.

მე-19 საუკუნის ბოლოდან ქირურგიული ოტორინოლარინგოლოგია სწრაფად განვიტარდა .

ამ მიმართულებით დიდი ღვაწლი მიუძღვის ვენელ მეცნიერს და ექიმს ადამ პოლიტცერს.

კიბოს შემთხვევაში ხორხის მთლიანი ექსტირპაცია გააკეთა ცნობილმა ვენელმა ქირურგმა

ბილროთმა 1875 წელს , ხოლო ხორხის ნახევრის ამოკვეთა ( ჰემილარინგექტომია)- რუსმა
ქირურგმა ნ.ვ. სკლიფოსოვსკიმ.

2. შუა ყურის ანატომია

შუა ყური ( auris media ) ჰაერის შემცველი ღრუების სისტემაა. რომლის ცენტრალური
ნაწილია დაფის ღრუ ( cavum tympani) . ამ უკანასკნელიგან წინ , ქვემოთ და შიგნით
მიემართება სასმენუ ლულა ( tyba auditive Eustachii). დაფის ღრუ უკან უკავშირდება
მღვიმეს ( antrum mastoideum ) და დვრილისებრი მორჩის ჰაერის შემცველ უჯრედებს
( celululae mastoideae).

დაფის აპკი საზღვრავს გარედან დაფის ღრუს ყველაზე დის შუა ნაწილს-
მეზოტიმპანუმს. იგი სამიშრისგან შედგება : გარეთა შრე წარმოდგენილია
ეპიდერმისით , რომელიც გარეთა სასმენი მილის კანის გაგრძელებაა , შიგნითა შრე
დაფის ღრუს ლორწოვანის გაგრძელებაა, ხოლო შუა შრე
შემაერთებელქსოვილოვანია, რომელიც რადიალურაი და ცირკულარული
შრეებისგან შედგება.

დაფის აპკი ჩასმულია დაფის რგოლის ღარში. დაფის აპკის ზედა მცირე
ნაწილისთვის აღნისნული რარი არ არსებობს . იგი უმაგრდება უშუალოდ
საფეთქლის ძვლის ქიცვის ნაწილს ( აღნიშნულია ლურჯად) . ამ ნაწილს უწოდებენ
დაფის აპკის მოდუნებულ ანუ შრაპნელის ნაწილს . დაფის აპკის უდიდეს ნაწილს კი
დაჭიმული ნაწილი ეწოდება. დაფის აპკის დაჭიმულ და მოდუნებულ ნაწილებს
შორის იქმნება წინა მოკლე ნაოჭი და უკანა გრძელი ნაოჭი , რომელთა შორის ჩანს
მცირე ამობურცული ადგილი. გარდა ამისა დაფის აპკზე გარედან დაედვისას ცანს
მოკლე მორჩიდან ქვემოთ და უკან მიმართული ზოლი, რომელიც იქმნება შიგნიდან
დაფის აპკზე მიმაგრებული ჩაქუჩის ტარით და რომელსაც ჩაქუჩის ზოლი ( stria
Stria malleolaris
malleolaris ) ეწოდება. ცაქუჩის ზოლი გრძელდება დაფის აპკის ცენტრამდე,
რომელიც ძაბრისებურად ჩაზნექილია და ჭიპის (umbo) სახელწოდებიტაა ცნობილი.
დაფის ღრუ ( cavum tympani) კლინიკურად ყურის
ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია .
იგი საფეთქლის ძვლის პირამიდაში
მდებარეობს. დაფის ღრუს ყოფენ სამ
სართულად: ზედა სართული- ანუ
ეპიტიმპანუმი , დაფის აპკის ზედა
პოლუსის ზემოთაა , შუა სართული-
მეზოტიმპანუმი დაფის აპკს
სეესაბამება, ხოლო ქვედა სართული -
ჰიპოტიმპანუმი, მცირე ზომის
ჩაღრმავებაა დაფის აპკის ქვედა
პოლუსის ქვემოთ.

დაფის ღრუს 6 კედელი აქვს:

გარეთა კედელი ( pariess

membranaceus) - დაფის აპკი

ზედა კედელი - დაფის ღრუს სახურავი ( tegment tympan) , წარმოდგენილია თხელი

ძვლოვანი ფირფიტით , რომელიც დაფის ღრუს გამოყოფს ქალას შუა ფოსოსგან.

ქვედა კედელი ( paries jugularis) - ანუ დაფის ღრუს ფსკერი, უშუალოდ ესაზღვრება
საუღლე ვენის ბოლქვს, რომელიც ამ კედლის ქვემოთ შესაბამის ფოსოშა.წინა კედელი
( paries caroticus) ესაზღვრება შიგნითა საძილე არტერიას . აქვე იხსნება ორი
ნახევარარხი- ერთი დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთის , ხოლო მეორე მის
ქვემოთევსტაქის სამენი ლულის.ნახევარარხები გაყოფილია თხელი ძვლოვანი
ფირფიტით და ერთად ქმნის კუნთლულოვან არხს. ამავე კედელში აღინიშნება
წვრილი ხვრელები , რომელშიც გადის სისხლზარღვები და ნერვები.
 უკანა კედელი
( PARIES
MASTOIDDEUS)
ესაზღვრება
დვრილისებრ
მორჩს. მის ზედა
ნაწილში ხვრელია (
aditus ad antrum),
რომლითაც დაფის
ღრუს ზედა
სართული - ატიკი
დაკავშირებულია
დვრილისებრი
მორჩის ყველაზე
დიდ უჯრედთან
-მღვიმესთან
( antrum
mastoideum). მის
ქვემოთ ჩანს
ძვლოვანი შემლება
ე.წ პირამიდული
მორჩი , რომლის წინა ზედა პოლუსდან გამოდის უზანგის კუნთის მყესი და
უმაგრდება უზანგის თავს.

მედიალური კედელი( paries labirinticus ) ერთდროულად ლაბირინთის გარეთა

კედელია და გამოყოფს მას დაფის ღრუსგან. მის შუაში ჩანს საკმაოდ მოზრდილი
შემაღლება , რომელიც შექმნილია ლოკოკინის ძირითადი ხვეულის გარეთა კედლით
და რომმელსაც კონცხს უწოდებენ ( promontorium). კონცხის უკან და ზემოთ
შეინიშნება ჩაღრმავება რომლის ფსკერზე ოვალური სარკმელია., რომელიც გადადის
ლაბირინთის კარიბჭეში . ოვალურ სრკმელში ჩასმულია უზანგის საფეხე ფირფიტა
და ფიქსირებულია რგოლისებრი იოგით. კონცხის უკან და ვემოთ მეორე
ჩაღრმავებაა , რომლის ფსკერზე მრგვალი სარკმელია . ეს უკანასკნელი გადადის
ლოკოკინას დფუს კიბეში და დაფარულია თხელი აპკით - membrana tympani
secundaria.

დაფის ღრუში შემდეგი წარმონაქმნებია : სამენი ძვლები , მათი იოგოვანი აპარატი და

კუნთები.
სასმენი ძვლები:

ჩაქუჩი- არჩევენ თავს ყელსა და ტარს. ტარის ზედა ბოლოდან გამოდის მოკლე
მორჩი , რომელიც მიემართება ლატერალურად დაფის აპკისკენ და გამობურცავს მას
გარეთა სასმენ მილში.

გრდემლი- აქვს სხეული , რომლიდანაც გამოდის ორი მორჩი . გრძელი და მოკლე

მორჩები.

უზანგი- აქვს თავი , ორი ფეხი და საფეხე ფირფიტა.

კუნთები : 1) დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთი ( ინერვაცია სამწვერა ერვის ქვედაყბის

ტოტი)

2) უზანგის კუნთი ( ინერვაცია სახის ნერვის ტოტი )

ევსტაქის სამენი ლულა დაფის ღრუს აერთებს ცხვირ -ხახასთან. მისი სიგრძე
დაახლოებით 35-36 მმ-ია. იგი შედგება ორი ნაწილისგან. მოკლე ანუ ძვლოვანი
ნაწილი 1/3 და გრძელი აპკოვან- ხრტილოვანი 2/3. ხრტილოვან აპკოვანი ნაწილი
იხსნება ცხვირ - ხახის გვედით კედელზე , ხვირის ქვედა ნიჟარის უკანა ბოლოს
დონეზე არსებული ხვრელით - ostium pharingem tubae.

შუა ყურის კვება:

გარეთა საძილე არტერია - 1) a. tympanica

2) a. stylomastoidea

3) a. meningea media -ს ტოტები

4) a. pharyngea- ს ტოტები.

შიგნითა საძილე - 1) a. carotika interna-ს წვრილი ტოტრბი.

ვენები თავს იყრიან- 1) plexus pterigeoideus

2) v. menigea media

3) plexus caroticus და სხვა ( ყველაფერი არ გვეცოდინება

ახლა :D)

ინერვაცია : 1) ენა- ხახის ნერვი

2) სამწვერა ნერვი

3) სახის ნერვი
3. შუა ყურის დაავდებების დიაგნოსტიკა.
პირველ რიგში იწყება მეტყველებითი გამოკვლევა.- გამოსაკვლევი პირი არ უნდა უყურებდეს
ექიმს. ექიმისკენ მიმართულია გამოსაკვლევი ყური, ხოლო მეორე ყური დახშულია ბამბით ან
თითით. ექიმი სიტყვებს წარმოთქვამს ჩურჩულით. გამოიყენება დაბალი და მაღალი
ბგერების შემცველი სიტყვები. სმენანორმალურ ადამიანს დაბალი ესმის 5მ მანძილზე ხოლო
მაღალი- 20მ. თუ ჩურჩული არ ესმის , გამოკვლევა ტარდება ჩვეულებრივი ხმით ან
ყვირილით :დ.

სმენის გამოკვლევა კამერტონით.

კამერტონი გამოიყენება როგორც სმენის სიმახვილის განსაზღვრისთვის ასევე ყურის

დაავადებათა დი. დიაგნოსტიკისთვის. ხშირად გამოიყენება რინეს და ვებერის ცდები.

რინეს ცდა. ამ დროს ჰაეროვან და ძვლოვან გამტარობას ადარებენ.ნორმალური ყური

ჰაეროვანი გზით ბგერას აღიქვამს დაახლოებით 2-ჯერ უფრო ხანგრძლივად , ვიდრე
ძვლოვანი გზით. ჟღერებულ კამერტონს ათავსებენ დვრილისებრ მორჩზე . მას შემდეგ, რაც
გამოსაკვლევი პირი აღნიშნავს , რომ ბგერა არარ ესმის , კამერტონს გადაიტანენ გარეთა
სასმენ ხვრელტან. თუ ჰაეროვანი გზიტ ბგერის აღქმა გრძელდება , მაშასადამე , რინეს ცდა
დადებითია , თუ ბგერის აღქმა ჰაეროვანი გზიტ აღარ გაგრძელდა, ეს ნიშნავს , რომ რინეს
ცდა უარყოფითია. რინეს უარყოფითი ცდა ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანების
მაჩვენებელია. ბგერის მიმღები აპარატის დაზიანებისას რინეს ცდა , ისევე როგორც ნორმის
პირობებში, დადებითი რჩება, მაგრამ როგროც ძვლოვანი , ისე ჰაეროვანი გზიტ ბგერის
აღქმის ხანგრძლივობა სემცირებულია.

ვებერის ცდა. თუ ნორმალური სმენის მქონე ადამიანს თხემის შუაში დაადებენ კამერტონს,
იგი ბგერას გაიგებს თავის შუაში ან ორივე ყურში ერთნაირად, რადგან ბგერა ძვლის გზიტ
ორივე მხარეს თანაბრად გაივლის. თუ ამის შემდეგ მას ერთ ყურს დაუხშობენ თითით ან
ბაბმბით, ბგერას გაიგონებს მხოლოდ დახშულ მხარეს , მოხდება ბგერის ე.წ.
ლატერალიზაცია. ხოლო როდესაც ჰაეროვან გზაზე არსებობს დაბრკოლება ბგერა არ
იკარგება და უკეთ აღიქმება. მასასადამე, ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანების დროს
ლატერალიზაცია ვებერის ცდის შემთხვევაში დაავადებულ მხარესაა, ბგერის მიმღებ
აპარატის დაზიანებისას - საღ მხარეს.

არსებოს ასევე შვაბახის , ჟელეს და სხვათა გამოკვლევის მეთოდები.

აუდიომეტრია . აუდიომეტრიით შესაძლოა ბგერითი სიხშირისა და ძალის უფრო ზუსტი

დოზირები შესაძლებლობა . ტონების ასე ვთვქათ გენერატორია რომელშიც გამოიყენება 128-
8000 ჰერცამდე სიხშირის ტალღები.

მნიშვნელოვანია ასევე აკუსტიკური იმპედანსომეტრია.

4. ცხვირის ძგიდის გამრუდება . ცხვირის ატრეზია.

ცხვირის ძგიდის დეფორმაცია გვხვდება გამრუდების , ქედის , წვეტისა და
ამოვარდნილობის სახით. შეიძლება იყოს კომბინირებული სახითაც. დზირითადად
გამოყოფენ ძგიდის ლათინურ C-სებრ S-ებრ გამრუდებას. ტრავმული დეფორმაციის დროს
მოსალოდნელია ძგიდის მკვეთრად გამოხატული უსწორმასწორობა წვეტიანი კიდეებით.

ეტიოპათოგენეზი. გამომწვეი მიზეზის მიხედვით არჩევენ ცხვირის ძგიდის

ფიზიოლოგიურ, ტრავმულ და კომპენსაციურ დეფორმაციას.

ფიზიოლოგიურ დეფორმაციაში იგულისხმება განვითარების გარკვეული ანომალია ,

როდესაც ცხვირის თაღსა და მაგარ სასას შორის სივრცე უფრ ნაკლებია , ვიდრე ეს საჭიროა
მოზრდილი ძგიდისთვის . ( ძირითად მიზეზად უდევს ფილოგენეზი).

ტრავმული დეფორმაცია ცხვირის ტრავმის დროს მოტეხილი ძგიდის ნაწილების არასწორი

შეხოორცების შედეგია. ცხვირის ძგიდის ამოვარდნილობას უკავშირებენ შობის პროცესსი
მიღებულ ტრავმას.

კომპენსაციურს უწოდებენ ცხვირის ღრუში არსებულ სხვადასხვა სიმსივნური წარმონაქმნი

ზეწოლით გამოწვეულ დეფორმაციას ( კეთილთვისებიანი ან ავთვისებიანი სიმსივნე ,
პოლიპები).

სიმპტომატიკა: სუნთქვის ორმხრივი ან ცალმხრივი გაძნელება. ამასთან სუნთქვის

გაძნელებას მოყვება შეგუბებითი მოვლენები ცხვირის ღრუში, რაც თავის მხვრივ, ცხვირისა
და დანამატი წიაღების , აგრეთვე ხახისა და ევსტაქის ლულების ქრონიკულ ანტებით
პროცეს.

მკურნალობა- ქირურგიულია და მისი ჩვენებებია:

1) პაციენტი უჩივის სუნთვქის გაძნელებას

2) აღინიშნება დანმატი ღრუების ქრონიკული ანთებითი პროცესი
3) როდესაც ძგიდის დეფორმაცია იწვევს კოსმეტკურ ნაკლს
4) როდესაც საჭიროა ცხვირის ღრუს უფრო ღრმა ნაწილებთან ქირურგიული
მიდგომა , რასაც ხელს უშლის ძგიდის დეფორმაცია.

ატრეზია. თანდაყოლილია და ყველაზე ხშირია უკანა ატრეზია ანუ ქოანების ატრეზია,

როდესაც ქოანები დახშულია ძვლით. განსაკუთრებთ საშიშია ახალშობილტა ორმხვრივი
ატრეზია, როგროც ცნობილია , ჩვილი ბავშვის ხორხსარქველი ზეაწეულია , თითქმის ნაქის
უკან მდებარეობს, რის გამოც პირით სუნთქვა ძალიან უჭირს. ორხვრივი ატრეზიის დროს
მოსალოდნელია ასფიქსია დაბადებისთანავე.

დიაგნოსტიკა- ზონდირებით, თითით გასინჯვით, ფიბროსკოპიით.

მკურნალობა- ოპერაციული.

5. ტონზილექტომიის ჩვენებები
ტონზილექტოია კეთდება ქრონიკული დეკომპენსირებული ტოზილიტის ისეთ
შემთხვევებში , როდესაც დეკომპენსაციის მოვლენები მუდმივია და ინტენსიურადაა
გამოხტული, როდესაც ვიტარდება გართულება პარატონზილიტების ან ტონზილოგენური
სეფსისის სახით, როდესაც ქრონიკული ტონზილიტი ეტიოპათოგენეზურად
დაკავშირებულია სხვადასხვა ორგანოში განვიტარებულ ორგანულ პათოლოგიურ
პროცესთან.

ტონზილექტომია უნდა განხორციელდეს მაშინაც , როდესაც კონსერვატული წესებიტ

მკურნალობა არაეფექტურია . ისეთ შემთხვევაში როდესაც ორგანიზმის ესა თუ ის
დაავადება არ არის ეტიოპათოგენეზურად დაკავშირებული ქრონიკულ ტონზილიტთან ,
მაგრამ ტონზილიტი , როგროც ინფექციის კერა , უარყოფით გავლენას ახდენს დაავადების
მიმდინარეობაზე , ასევე საჭიროა ტონზილექტომია, როგროც ერთ-ერთი რგოლი ამ
დაავადებათა მკურნალობის კომპლექსში.

ბილეთი 2

1. ორგანოების პროფესიული დაავადებები.

ყურის პროფესიული დაავადებანი

სხვადასხვა საწარმოო ფაქტორმა შეიძლება გამოიწვიოს სმენის სისტემის მეტ-

ნაკლები დაზიანება.ნაწილი მოქმედებს უშუალოდ ყურზე, ხოლო მეორე ნაწილი
მთლიან ორგანიზმზე , მაგ: სამრეწველო შხამი, ზოგიერთი იჩენს განსაკუთრებულ
ტროპიზმს სმენის რეცეპტორისადმი და იწვევს ე.წ. ტოქსიკურ ნევრიტს.

პროფესიული დაავადებები, რომელიც დაკავშირებულია ხმაურთან და

ვიბრაციასთან : ხმაური რხევის სხვადასხვა სიხშირისა და პერიოდის მქონე ბგერების,
უსისტემო, ქაოსური ნარევია. არჩევენ მის 3 ხარისხსს: 1.ხმაურის ინტენსივობა 70დბ-
ზე ნაკლებია(სმენის ორგანო არ ზიანდება ); 2. 70დბ-დან 95დბ-მდე(ხანგრძლივი
ზემოქმედებისას ზიანდება) 3. 95დბ.-ზე მეტი (ხანმოკლე ზემოქმედებითაც ზიანდება
).

სხვადასხვა საწარმოს ხმაურიან საამქროებში მომუშავე ადამიანებზე დაკვირვებამ

გვიჩვენა რომ ხმაური უარყოფით გავლენას ახდენს ორგანიზმზე, ირღვევა ცნსის
დინამიკა და ვეგეტატიური ნერვულის სისტემის ფუნქცია, იცვლება არტერიული
წნევა და პულსი, ქვეითდება კუჭის მჟავიანობა... განსაკუთრებით მოქმედებს სმენის
ორგანოზე.

საწარმოო ვიბრაცია იქმნება პნევმატურ ხელსაწყო-იარაღებთან მუშაობისას.რასაც

მოჰყვება სხეულის ძიგძიგი იატაკის რყევისას, ეს იწვევს სპირალური (კორტის )
ორგანოს დეგენერაციულ-ატროფიულ ცვლილებებს. ვიბრაციის სიხშირე შეიძლება
იყოს 40-100ჰც , ხოლო ამპლიტუდა 5დან 600-700 მკ-მდე.

დასაწყის სტადიებში პროცესი უპირატესად ლოკალიზებულია ლოკოკინას ფუძის

(პირველი) ხვეულის კორტის ორგანოს გარეთა წამწამოვან უჯრედებში,
ზემოქმედების გახანგრძლივებისას პროცესი ვრცელდება მე-2 და მე-3 ხვეულებზე,
ნერვულ ბოჭკოებსა და განგლიურ ხვეულებზე.დეგენერაციული პროცესი
ყოველთვის იწყება ლოკოკინას ფუძის ხვეულში , სადაც იგი უპირატესადაა
გამოყოფილი დაავადების ყველა სტადიაში. ვიბრაციის და ხმაურის ერთდროული
ზემოქმედებისას ზიანდება ლოკიკინას ზედა ხვეულებიც და სმენის დაქვეითება
უნივერსალურია. ვიბრაციასთანაა დაკავშირებული ზოგჯერ გამოხატული
ვესტიბულარული მოვლენებიც.

სიმპტომატიკა: დაკავშირებულია პროფესიული ფაქტორების ინტენსივობაზე,

მოქმედების ხანგრძლივობასა და ორგანიზმის ამტანიანობაზე. გამოხატულია
ყურჩქამი, თავბრუ, არამყარი დგომა, სმენის დაქვეითება მოგვიანებიტ ვლინდება ,
რადგან პროცესი ვითარდება ნელა ,ჯერ მაღალი ბგერები არ ესმით და დროთა
განმავლობაში დაბალიც.

პროფილაქტიკა: ნიროსენსორული სმენანაკლულობის მკურნალობის

არაეფექტურობის გამო ,დიდი მნიშვნელობა აქვს საწარმოებში ვიბრაციისა და
ხმაურის აღკვეთას, სპეციალური მუზარადების გამოყეენებასა და ყურის ბამბით
დახშობას.

2. დაფის ღრუს ანატომია . მის ტოპოგრაფიულად მდებარე

სტრუქტურები.
დაფის ღრუ (cavum tympani)- განლაგებულია საფეთქლის ძვლის პირამიდაში, აქვს
წაგრძელებულ კუბის ფორმა(მოცულობა 1 სმ3).მის შემადგენლობაში შედის სასმენი
ძვლები,მათი იოგოვანი აპარატი და კუნთები. ყოფენ 3 სართულად. 1.ზედა
სართული ანუ დაფისზედა სივრცე (epitympanum)2. შუა სართული დაფის აპკს
შეესაბამება(mesotympanum)3.ქვედა სართული ანუ დაფისქვედა
სივრცე(hypotympanum).

დაფის ღრუს 6 კედელი აქვს.

გარეთა კედელი: ზედა სართულის, ატიკის ,გარეთა კედელს ქმნის სასმენი მილის
ზედაძვლოვანი მედიალური ბოლო, ყველაზე დიდ შუა სართულს გარედან
საზღვრავს დაფის აპკი, ხოლო ქვედა სართულის გარეთა კედელს ქმნის სასმენი
მილის ქვედა ძვლოვანი კედლის მედიალური ბოლო.

ზედა კედელი: ანუ დაფის ღრუს სახურავი (tegmen tympani) წარმოდგენილია თხელი
ძვლოვანი ფირფიტით, რომელიც დაფის ღრუს გამოყოფს ქალას შუა ფოსოსგან
(მდებარეობს საფეთქლის წილი), ზოგჯერ ეს ფირფიტა დეჰისცენცირებულია და
დაფის ლორწოვანი გარსი , ტვინის მაგარ გარსს ებჯინება. აქვე გადის
სისხლძარღვოვანი ანასტომოზები.ახალშობილებს ეს ფირფიტა ნაპრალით აქვთ
გამოყოფილი. ბავშვის შუა ყურის ანთების დროს ამით აიხსნება ტვინის
გაღიზიანების სიმპტომები.

ქვედა კედელი: ესაზღვრება საუღლე ვენის ბოლქვს, რომელიც ამ კედლის ქვემოთ

შესაბამის ფოსოშია, რაც უფრო ღრმაა ფოსო მით თხელია კედელი, ზოგჯერ საუღლე
ვენის ბოლქვი უშუალოდ დაფის ღრუშია შეღწეული. ამის გამო პარაცენტეზისას ან
გამოფხეკისას იწყება ძლიერი სისხლდენა , ხოლო ანთებითი პროცესების დროს
შეიძლება განვითარდეს თრომბოფლებიტი და სეფსისი.

წინა კედელი:ესაზღვრება შიგნითა საძილე არტერიას. აქვე იხსნება ორი ნახევარარხი

:დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთის და ქვემოთ ევსტაქის სასმენი ლულის,
ერთმანეთისგან გამოყოფილია თხელი ფირფიტით და ერთად ქმნის კუნთლულოვან
არხს. წვრილ ხვრებში გადის სისხლძარღვები და ნერვები. პარაცენტეზებისა და ღრუს
ინფექციების დროს შეიძლება დაზიანდეს საძილე არტერია ან აქედან გავრცელდეს
ინფექცია.

უკანა კედელი: ესაზღვრება დვრილისებრ მორჩს. მის ზედა ნაწილში ხვრელია ,

რითაც დაფის ღრუს ზედა სართული უკავშირდება დვრილისებრი მორჩის ყველაზე
დიდ უჯრედს -მღვიმეს. მის ქვემოთ ძვლოვანი შემაღლებაა ე.რ. პირამიდული მორჩი
უზანგის კუნთის მყესისთვის,მორჩი შექმნილია უზანგის კუნთის
შემაერთებქსოვილოვანი გარსის გაძვალების შედეგად. პირამიდული მორჩის გარეთა
ზედაპირზე ხვრელია , ამ გზით დაფის ღრუში შედის დაფის სიმი(გამოეყოფა სახის
ნერვს სადგის-დვრილისებრი ხვრელიდან გამოსვლის წინ.)

მედიალური კედელი: ლაბირინთის გარეთა კედელია, მის შუა ნაწილში ვხვდებით

კონცხს,ეს ლოკოკინის ძირითადი ხვეულის გარეთა კედლის შემაღლებაა , ზედა
ნაწილში იგი ევსტაქის ლულის შიგნითა კედელში გადადის, კონცხის ზემოთ
გაივლის დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთის ნახევარარხი, იგი მთავრდება ოვალურ
ხვრელთან კოვზისებრი შემაღლებით.კონცხის უკან და ზემოთ ნიშაა , რომლის
ფსკერზე ოვალური სარკმელია ( ლაბირინთის კარიბჭეში გადადის ), ამ სარკმლის
კიდეები დაფარულია ელასტიკური ხრტილოვანი ქსოვილით. ოვალური ხვრელის
ზემოთ არსებული შემაღლება შეესაბამება სახის ნერვის არხის (ფალოპიუსის არხი)
გარეთა კედელს, იგი არხის ჰორიზონტალური მუხლია, პირამიდული მორჩის
დონეზე იწყება მეორე ვერტიკალური მუხლი. ზოგჯერ დაფის ღრუს უშუალოდ ეხება
სახის ნერვი , დაფის ღრუს მედიალურ კედელზე არსებული ნაპრალების გამო, ამით
აიხსნება სახის ნერვის დამბლის შემთხვევები შუა ყურის მწვავე ანთების დროს, ან
სხვადასხვა ოპერაციების ჩატარებისას. სახის ნერვის არხის ზემოთ გარეთა
რკალოვანი არხის შემაღლება ჩანს. კონცხის უკან და ქვემოთ მეორე ნიშაა , რომლის
ფსკერზე მრგვალი სარკმელია, იგი გადადის ლოკოკინას დაფის კიბეში და
დაფარულია თხელი აპკით.
3. გოგირდის საცობი და გარეთა სასმენი მილის უცხო სხეულები.
გარეთა სასმენი მილი შეიცავს გოგირდოვან ჯირკვლებს. როგორც წესი ,
გოგირდი სასმენ მილში არ გრვდება, იგი გარეთ თავისუფლად გამოდის ღეჭვისა და
მეტყველების დროს . გოგირდის დაგროვება განპირობებულია ჯირკვლების
ჰიპერსეკრეციული მდგომარეობით, მის ჰიპერსეკრეციას ხელს უწყობს სასმენი
მილის ჰიპერემია და ანთებითი პროცესები , ასევე ანატომიური თავისებურებები
(ვიწრო სასმენი მილი,მისი დაკლანილობა, თმის საფარველი), სეკრეტის წებოვნების
მომატება.

სიმპტომატიკა: თავდაპირველად არანაირი სიმპტომი არ ვლინდება , სანამ სასმენ

მილში არის თუნდაც მცირედი თავისუფალი სივრცე ამით დასტურდება , რომ
არანაირი კავშირი არ არსებობს სასმენი მილის სიფართოვესა და სმენის
გამტარებლობას შორის, უეცრად გამოვლინდება სმენის დაქვეითება რაც გოგირდით
სანათურის სრულად დახშობის მაუწყებელია, ხშირად ეს ხდება ბანაობის დროს
რადგან ყურსი მოხვედრილი წყალი გოგირდს აფუებს. ავადმყოფი გრზნობს შულის
ყურში და ავტოფონიას. აღწერილია ცდომილი ნერვის ტოტის გაღიზიანების
სიმპტომები : გულისრევა , ღებინება ,რეფლექსური ხველა , გულის მოქმედების
დარღვევა.

დიაგნოსტიკა: ყურის დატალიერებიისას ყურში ცანს მოყვითალო -ყავისფერი

(ადრეული სტადია) ან შავი მასა, რომელიც ზრულად ავსებს მილის სანათურს.
ზონდირებით ვლინდება მისი რბილი ან მკვრივი კონსისტენცია. დიაგნოზს
ადვილად ადგენენ ოტოსკოპიური სურათით.

მკურნალობა: გოგირდოვანი საცობი უნდა მოაშორონ

გამორეცხვით.გამორეცხვამდე სასურველია საცობი დავარბილოთ 2-3 დღის
განმავლობაში სოდა-გლიცერინის თბილი ხსნარით(ამავე მიზნით იყენებან
წყალბადის ზეჟანგის 3% იან ხსნარს ), ამ დროს საცობი ფუვდება და სმენა უფრო
ქვეითდება. გამორეცხვა ხდება 150-200 მლიანი შპრიცით 37 გრადუსიანი წყლით,
ყურის გასწორები უკან დ ზევით გადაწევის შემდეგ წყლის ნაკად საშუალო წნევით
მიმართავენ უკანა-ზედა კედლის მიმართულებით. უკუჩვენებაა ყურიდან ჩირქდენა.

პროფილაქტიკა: ანთებითი დაავადებების დროული მკურნალობა. ნებისმიერი

მექანიკური გაღიზიანება იწვევს გოგირდის ჰიპერსეკრეციას.

გარდა გოგირდოვანი მასებისა სასმენ მილში შეიძლება მოხდეს უცხო სხეული ,

ძირითადად ბავშვობის ასაკში.
 სიმპტომატიკა: დამოკიდებულია უცხო სხეულის ხასიათსა და სიდიდეზე. მაგ:
ცოცხალი უცხო სხეულები მოძრაობენ სასმენ მილში დაიწვევენ უსიამოვნო
შეგრძნებას, ორგანული უცხო სხეული წყალზე ფუვდება (მაგ: ლობიოს მარცვალი)
დაახშობს სმენას . მახვილკიდიანმა უცხო სხეულმა შესაძლოა გამოიწვიოს ყურის
რეაქციული ანთება. მცირე ზომის უცხო სხეული შესაძლოა დიდი დროის
განმავლობაში იდოს სასმენ მილში.

დიაგნოზის დასმა ძნელდება კანის დაზიანების დროს , ჩვეულებრივ უცხო

სხეული სასმენი მილის აპკოვან-ხრტილოვან ნაწილშია და კარგად ჩანს
ოტოსკოპიით.

მკურნალობა: უცხო სხეული გამოაქვთ გამორეცხვით 100-150 მლ-იანი ჟანეს

შპრიცით, ყურის გასწორები უკან დ ზევით გადაწევის შემდეგ გასტერილებული
წყლის ნაკადს მიმართავენ უკანა-ზედა კედლის მიმართულებით. სითხე შეაღწევს
დაფის აპკთან და აირეკლება უცხო სხეულთან ერთად გამოდის გარეთ. თუ წყლით
გამორეცხვა ვერ მოხერხდა უცხო სხეული გამოაქვთ კავით. ცოცხალი უცხო
სხეულისა და გაფუებულის სემთხვევაში აწვეთებენ სპირტს და ისე გამოაქვთ.

4.ცხვირის დანამატი წიაღების ანატომია. მათი

ურთიერთგანლაგება და კავშირი.
ცხვირის დანამატი წიაღები, რომლებიც ჰაერის შემცვლელი ღრუებია,
მდებარეობს ზედა ყბის , შუბლის, ცხავისა და ძირითად (სოლისებრ )ძვლებში.

ყველაზე დიდი ჰაიმორის წიაღი.(მისი მოცულობა 5-30 სმ3 ვარირებს), მისი ფორმა
წააგავს არასწორ ოთხწახნაგოვან პირამიდას, მისი მწვერვალი -ზედა ყბის ძვლის
ყვრილმალის მორჩია, ხოლო ფუძე მედიალური კედელია და შეესაბამება ცხვირის
ქვედა და შუა სავალების უმეტეს ნაწილს (ამ კედლის ქვედა ნაწილი სქელია და
ზემოთ იმდენად თხელდება რომ ცხვირის შუა სავალში წარმოდგენილია ლორწოვანი
გარსის ორი ფურცლით). მის ზედა უკიდურეს ნაწილში ცხვირის ღრუში შემავალი
ხვრელია, ხვრელის ასეთი მდებარეობა ანთების დროს აძნელებს ექსუდატის
ევაკუაციას წიაღიდან ცხვირის ღრუში. მედიალური კედლის ზედა ნაწილი
ესაზღვრება ცხავის ძვლის ლაბირინთის უჯრედებს (განაპირობებს ინფექციის
გავრცელებას ერთი წიაღიდან მეორეში ). წინა კედელი სქელია დაფარულია ლოყის
რბილი ქსოვილით, მასზე აღინიშნება ჩაღრმავება , ძაღლის ფოსო (აქ კედელი
ყველაზე თხელია)საიდანაც ტრეპანაციის დროს ხვდებიან წიაღში, მის ზედა
კიდესთან ხვრელია საიდანაც გამოდის თვალბუდის ქვედა ნერვი. ზედა ანუ
თვალბუდის კედელი ყველაზე თხელია,აქ გადის ძვლოვანი არხი , რომელშიც
თვალბუდის ქვედა ნერვი , არტერია და ვენაა მოქცეული , სისხლძარღვები ზედა
კედელის ლორწოვან გარსს უშუალოდ ებჯინება და ეს გასათვალისწინებელია
ჰაიმორის ღრუზე სხვადასხვა ოპერაციულ ჩარევების დროს ,ასევე ჰაიმორის წიაღის
ანთებითი დაავადებების დროს ზედა კედელზე არსებული ნაპრალები განაპირობებს
სხვადასხვა ორბიტალურ გართულებებს. ქვედა კედელი შექმნილია ზედა ყბის
ძვლის ალვეოლური მორჩით(ზედა 4 უკანა კბილის ალვეოლით) ზოგჯერ ამ კბილთა
ფესვები უშუალოდაა შეჭრილი წიაღში და ეს განაპირობებს , ოდონტოგენური
ჰაიმორიტის განვითარებას.უკანა კედელი შეესაბამება ზედა ყბის ბორცვს.

შუბლის წიაღი- (მოცულობა 3-5 სმ 3 ) წააგავს სამსახნაგოვან პრამიდას ფუძით

ქვემოთ და მწვერვალით ზემოთ. მისი წინა კედელია შუბლის ძვლის ქიცვი( შუბლის
ძვლის ცხვირის მორჩი, წარბზედა რკალი და შუბლის ფოსო) , ქვემოდან თვალბუდის
ზედა კედელი, უკანა კედელის მიმართულია ქალას წინა ფოსოსკენ აქედან საშიშია
ანთებითი პროცესების გავრცელება ტვინის გარსებსა და მის შუბლის
წილზე.მედიალური კედელი კი შუბლის წიაღის ორ ნაწილს ერთმანეთისგან ყოფს.
შუბლის წინა მედიალურ კუთხეში არსებული ხვრელიდან იწყება შუბლ-ცხვირის
არხი, რომელიც იხსნება ცხვირის შუა გასავლის წინა ნაწილში.

ცხავის ძვლის ლაბირინთი ცხავის ძვლის სხეულში მდებარეობს. იგი შუბლის და

ძირითად წიაღებს შორისაა მოქცეული , და მდებარეობს საგიტალურ სიბრტყეში .
შეიცავს 5დან 8მდე ჰაერის შემცველ ღრუს. ზემოდან ცხავის ძვლის ფირფიტებს
საზღვრავს ცხავის ძვლის დაცხრილული ფირფიტა, რომლითაც გამოყოფილია ქალას
წინა ფოსოსგან, ლატერალური ფირფიტა თხელია (ქაღალდისებრი ფირფიტა)
იმავდროულად თვალბუდის შიგა კედელია, ხოლო მედიალური მონაწილეობს
ცხვირის ლატერალური კედლის შექმნაში. განარჩევენ წინა, შუა (იხსნება ცხვირის
შუა გასავალში) და უკანა (იხსნება ზედა გასავალში) უჯრედებს. აქვე გაივლის
მხედველობის ნერვი და საშიშია ანთებითი პროცესების გავრცელების
თვალსაზრისით. ერთ-ერთი წინა უჯრედი bulla ethmoidalis დიდია და შეჭრილია
ცხვირის ღრუში.

სოლისებრი ძვლის წიაღი ძირითადი ძვლის სხეულშია. ძგიდის საშუალებით იგი

გამოყოფილია ორ განცალკევებულ ღრუდ. წინა კედელზე არსებული ხვრელებით
იხსნება ცხვირის ზედა გასავალში. ქვედა კედელი ცხვირისა და ცხვირ ხახის თაღის
შენადგენლობაშია.გვერდითა კედელს ესაზღვრება მღვიმოვანის სინუსი , აგრეთვე
თვალის მამოძრავებელი, ჭაღისებრი, განმზიდველი და სამწვერა ნერვის პირველი
ტოტი,მასზე არსებულ ღარში გაივლის შიგნითა საძილე არტერია. ზედა კედელი
ესაზღვრება ქალას წინა ფოსოს, თურქულ კეხს, ჰიპოფიზსა და მხედველობის ნერვის
ჯვარედინს. უკანა კედელი ქალას უკანა ფოსოსკენაა მიმართული.

ამგვარად ,თვალბუდე ქვევით ემიჯნება ზედა ყბის წიაღს, ხოლო ზემოთ შუბლის
წიაღს, მხედველობის ნერვის უკნიდან ცხავის ძვლის ლაბირინთის უჯრედები და
ძირითადის წიაღი საზღვრავს. საცრემლე პარკი და ცხვირ-საცრემლე არხი მხოლოდ
თხელი ქაღალდისებრი ფირფიტითაა გამოყოფილი, ცხავის ძვლის ლაბირინთისგან.
ზედა ყბის კბილები მჭიდროდ ეკვრის ცხვირისა და ჰაიმორის ღრუებს , ქალას წინა
ფოსო ესაზღვრება შუბლსა და ძირითად წიაღებს, ცხავის ძვლის ლაბირინთსა და
დაცხრილულ ფირფიტას. თურქული კეხი თავისი ჰიპოფიზით მდებარეობს
ძირითადი წიაღის უკან.

5. ხახის დიფტერია, მისი ფორმები, პროფილაქტიკა და

მკურნალობა.
ეტიოლოგია: ხუნაგის გამომწვევია დიფტერიის ჩხირი. ინფექციის წყაროა
დიფტერიიტ დაავადებული ადამიანი და ბაცილმტარებელი. გადაცემის ძირითადი
მექანიზმის ჰაერ-წვეთოვანია.

პათომორფოლოგიურად ინფექციის შეჭრის ადგილას გამოიხატება ფიბრინული

ანთება, ლორწოვანი გარსის მფარავი ეპითელიუმი ნეკროზდება.

სიმპტომატიკა : ინფექციური პერიოდი გრძელდება 2-10 დღემდე. არჩევენ ხუნაგი

3 ძირითად ფორმას. 1.ლოკალიზებული- სასის ტონზილები დაფარულია , მორუხო-
თეთრი ფერის სადაზედაპირიანი, გამოყოფილ კიდიანი ნადებით , რომელიც
ტონზილების საზღვრებს არ სცილდება. რეგიონული ლიმფური ძარღვები
ზომიერად გადიდებულია და პალპაციით მტკივნეული. ყლაპვისას ტკივილი
ძლიერი არაა, ინტოქსიკაციაც შედარებით ნაკლებია(სუბფებრილური ტემპ.
ზომიერი ტაქიკარდია, უმადობა,სისუსტე.) 2.გავრცელებული- ფიბრინული ნადები
სასის ტონზილებს სცილდება და ვრცელდება სასის რკალებსა და რბილ სასაზე.
ყლაპვისას ტკივილი, რეგიონული და ზოგადი ინტოქსიკაციის მოვლენები
შედარებით მეტადაა გამოხატული. 3. ტოქსიკური-იწყება მაღალი ტემპ.-ით, ტავის
ძლიერი ტკივილი, უძილობა , უმადობა, ზოგჯერ მუცლის ტკივილი დაღებინება.
რინოსკოპით ჩანს ხორკლიანზედაპირიანი, ჭუჭყიანი მორუხო-მოთეთრო ფერის
ნადები, გავრცელებული რბილი და მაგარი სასის ლორწ. გარსზე. ხახიდან
ავადმყოფს ცუდი სუნი ამოსდის. ლიმფური კვანძების შესიებასთან ერთად მის
გარშემო რბილი ქსოვილებიც შეშუპებულია. შეშუპების გავრცელების მიხედვით
არჩევენ ხახის ტოქსიკური დიფტერიის სიმძიმის 3 ხარისხს:I.შეშუპებულია კისრის
ზედა ნახევარი. II.შეშუპება ვრცელდება ლავიწამდე. III.შეშუპება გადადის ლავიწს
ქვემოთ. განსაკუთრებით საშიშია ჰიპერტოქსიული და ჰემორაგიული ფორმები.

გართულებები: გამოხატულია მიოკარდიუმის დაზიანება, რაც ვლინდება ეკგზე.

იგი სწრაფად პროგრესირებს და მოსალოდნელია კოლაფსი და სიკვდილი.
პერიფერიული ნერვების დაზიანება და დამბლა. ხშირია რბილი სასის დამბლა ენა-
ხახისა და ცდომილი ნერვების დაზიანების გამო. თვალის აკომოდაციის დარღვევა ,
სიელმე. საშიშია ხორხის ქვედა ნერვების , ნეკნებშუა, დიაფრაგმისა დაგულის
ნერვული აპარატის დაზიანება.

დიაგნოზი: დიფ. დიაგნოზით უნდა გამოვრიცხოთ ფოლიკულური,ლაკუნური ,

წყლულოვან-აპკოვანი , მონოციტური და აგრანულოციტური ანგინა. საჭიროა
ხახიდან აღებული ლორწოს ბაქტერიოლოგიური გამოკვლევა .

მკურნალობა: მკურნალობა სტაციონალურია , დროულად უნდა ინას

ჩატარებული სეროთერაპია(დიფტერიულ ანტიტოქსიური შრატი). მიმართავენ
სისხლისა და სისხლის შემცვლელების გადასხმას. გლუკოზის ინექციებს ,
ვიტამინოთერაპიას, ავადმყოფს უნიშნავენ საგულე საშუალებებს.

ბილეთი 3

3.1 გარეთა ყურის ანატომია

გარეთა ყური შედგება ნიჟარისა და გარეთა სასმენი მილისგან. ნიჟარა წარმოდგენილია კანით
დაფარული ელასტიკური ხრტილით რომელიც გადადის გარეთა სასმენ მილში. ყურის ნიჟარის
გარეთა შემსხვილებულ კიდეს ჭავლს უწოდებენ წინ და პარალელურად მეორე შემაღლება წინა
ჭავლი. მათ შორის ჩაღრმავება ნავი . წინა ჭავლი ქვემოთ იწყება უკანა სახურით ხოლო ზემოთ
იყოფა ორ ფეხად რომელთა შორის ჩაღრმავებას სამკუთხა ფოსო ჰქვია . უკანა სახურის
მოპირდაპირედ მდებარეობს წინა სახური რომელიც გარეთა სასმენი მილის გაგრძელებაა მათ
შორის იქმნება სახურთაშუა ნაჭდევი. ყურის ნიჟარა გარეთა სასმენ მილში გადასვლამდე ქმნის
ჩაღრმავებას კონხა აურიკულე რომელიც ჭავლის ფეხით ორ ნაწილად იყოფა ზედა და
ქვედა.ბიბილო მოკლებულია ხრტილს და შეიცავს სისხლძარღვებით და ნერვებით ღარიბ
ცხიმოვან ქსოვილს. გარეთა სასმენი მილი მიემართება გარედან შიგნით საფეთქლის ძვლის
სიღრმეში შედგება ორი ნაწილისგან გარეთა აპკოვან ხრტილოვანი და შიგნითა ძვლოვანი
ნაწილისგან . აპკოვანის ზედა და უკანა კედლები ფიბროზული შემაერთებელი ქსოვილია წინა
და ქვედა ხრტილოვანი. ხრტილოვანი ნაწილი შეიცავს ორ სანტორინის ნაპრალს .აპკოვანი
ნაწილი ძვალთან ელასტიკური ქსოვილითაა დაკავშირებული რაც მის ძვრადობას
განაპირობებს.სანტორინის ნაპრალები ესაზღვრება ყბაყურა ჯირკვალს რაც ქმნის ანთებითი
პროცესის გავრცელების შესაძლებლობას.გარეთა სასმენ მილს ოთხი კედელი აქვს წინა
ესაზღვრება ქვედა ყბის სახსარს რის გამოც მილის ანტების დროს ღეჭვა აძლიერებს ტკივილს
და პირიქით ქვედა ყბის ტრავმა აზიანებს სასმენ მილს . ზედა კედელი ესაზღვრება ქალას შუა
ფოსოს რის გამოც ფუძის მოტეხილობის დროს ვითარდება სისხლდენა ყურიდან . უკანა
კედელი დვრილისებრი მორჩის წინა კედელია და მასტოიდის დროს ანთებით პროცესში
ჩართვის გამო დამახასიათებლად იცვლება . გარეთა მილის სიგრძე 3 – 3.5 სმ 2/3 აპკოვანი
ნაწილი. გარეთა სასმენ მილს კვებავს გარეთა საძილე არტერია . აურიკულარის პოსტერიორ და
ტემპორალის სუპერფიციალის . ღრმა ნაწილებს აურიკულარის პროფუნდა ზედა ყბის
შიგნითა არტერიის ტოტი . ინერვაცია სამწვერა ნერვი და კისრის მესამე კვანძი ასევე
მონაწილეობს ვაგუსი რასთანაც დაკავშირებულია რეფლექსური ხველა გარეთა სასმენი მილის
გამოწმენდისას. მამოძრავებელი ნერვები სახის ნერვიდან.
3.2 შუა ყურის მწვავე და ქრონიკული კატარი
(სალპინგოოტიტი)

ევსტაქის ლულა კავშირშია დაფის ღრუსთან მოსვენების დროს ის დახურულია ხოლო

დამთქნარების ან ყლაპვის დროს იხსნება და ჰაერი ხახიდან გადადის დაფის ღრუში.თუ
დაირღვა ევსტაქის ლულის გამავლობა იწყება პათოლოგია შუა ყურის სისტემაში. ჰაერი ვეღარ
აღწევს დაფის ღრუში ასევე დვრილისებრი მორჩის უჯრედებში წნევა ეცემა და ატმოსფერული
ჰაერი აწვება დაფის აპკს და იწვევს მის ჩაზნექას თუ პროცესი გაგრძელდა ლორწოვანი გარსის
სისხლძარღვები განიერდება იმატებს კედლების ჟონვადობა და ვითარდება ტრანსუდაცია ეს
პროცესები იწვევს აკუსტიკური იმპედანსის გაზრდას(წინააღმდეგობა ბგერისადმი) და სმენის
დაქვეითებას . ევსტაქის მილის ფუნქციის მოშლის მიზეზთა ორი ჯგუფია ა) ლულის ხახისკენა
ხვრელის მხოლოდ მექანიკური დახშობა ადენოიდური ვეგეტაციებით ტონზილის
ჰიპერპლაზიით ან ცხვირის ქვედა ნიჟარის გადიდებული უკანა ბოლოებით. ბ ) სანათურის
დახშობა ანთებითი ექსუდატით. ამ დაავადებას ერთიან სახელად ვუწოდებთ ლულის კატარს ,
სალპინგოოტიტს . მწვავე პროცესის დროს პაციენტი უჩივის ყურის დახშობას ზეწოლის და
სისავსის შეგრძნებას სმენის დაქვეითებას . შუილი და აუტოფონია. ტკივილი არ არის
ტემპერატურა ნორმალურია . დაფის ღრუში ტრანსუდატის არსებობისას ავადმყოფი თავის
დახრის დროს გრძნობს ყურში სითხის გადაადგილებას რასაც თან სდევს სმენის გაუმჯობესება
ან გაუარესება . ოტოსკოპიით ჩანს აპკის პათოლოგიური ჩაზნექილობა . აპკზე შეიძლება
მოჩანდეს სითხის დონე მენისკი სმენის დაქვეითება კკონდუქტიური ბგერისგამტარი ტიპის.
დიაგნოზი ანამნეზი ოტოსკოპიური მონაცემები სმენის გამოკვლევა ცხვირისა და ხახის
დათვალიერება . მკურნალობა სისხლძარღვთა შემავიწროებელი საშუალებები თუ დაავადების
მიზეზია ადენოიდური ვეგეტაციები ან ძგიდის გამრუდება მაშინ ქირურგიული . ანთების
ჩაცხრობის შემდეგ მიმართავენ ყურში ჩაბერვას პოლიტცერის წესით და აპკის მასაჟს .

ქრონიკული შეიძლება მწვავე გაქრონიკულდეს ან იმთავითვე იყოს . ძირითადი ჩივილია სმენის

დაქვეითება და ყურებში შუილი სმენის დაქვეითება ბგერის გამტარი ტიპისაა დაქვეითებულია
დაბალ ბგერებზე მაღალი შენარჩუნებულია . ძვლოვანი გამტარობა გახანგრძლივებულია .
ავადმყოფები აღნიშნავენ პერიოდულ გაუმჯობესებას. შუილი გამოწვეულია ყურის დახშობით .
ოტოსკოპიით დაფის აპკის კოლაფსი ატროფია დიაგნოზი ოტოსკოპია ანამნეზი აკუმეტრია
ასევე ვიკვლევთ ლულის გამავლობასა და დაფის აპკის ძვრადობას . მკურნალობა ქირურგია
ძირითადად მასაჟი აპკის და ჩაბერვა .

ევსტაქის ლულის ქრონიკული ატროფიული კატარი იშვიათი დაავადება თანმხლებია

ორგანიზმის გამომფიტავი დაავადებების დროს. ძირითადი ჩივილია აუტოფონია ავადმტოფს
განუწყვეტლივ ესმის სუნთქვითი ხმაური და საკუთარი ხმა ევსტაქის ლულის მუდმივი ღიაობის
გამო.

სეკრეციული შუა ოტიტი ბოლო პერიოდში გახშირდა . სეკრეტი დასაწყისში სეროზულ

ლორწოვანია თანდათანობით სქელდება . უფრო ხშირია სკოლამდელ ასაკში ძირითადი
სიმპტომია სმენის პროგრესირებადი დაქვეითება ზეწოლა და სისავსე ყურში.

3.3 ცხვირის ძგიდის ჰემატომა და აბსცესი

ჰემატომა ვითარდება ტრავმის შედეგად რომელსაც მოჰყვება სისხლჩაქცევა ლორწოვანი
გარსის და პერიქონდრიუმის ქვეშ . ჩაქცეული სისხლი იწვევს რბილი ქსოვილების აშრევებას
ხრტილისგან და ღრუს სანათურის შევიწროვებას . ჰემატომა ჩირქდება მეორადი ინფექციის
შედეგად და წარმოიქმნება ძგიდის აბსცესი . ჰემატომა ასევე შეიძლება განვითარდეს გრიპის
დროს ხოლო აბსცესი ზედა წინა საჭრელი კბილების კარიესის დროს თუმცა იშვიათად.
ცხვირის ფურუნკული შეიძლება გართულდეს ძგიდის აბსცესით . სიმპტომატიკა პაციენტს
აწუხებს სუნთქვის გაძნელება და თავის ტკივილი აბსცესის დროს მოსალოდნელია ცხელება
სიწითლე და შეშუპება ცხვირის არეში. დიაგნოზი რინოსკოპიით ჩანს ორმხრივი სფეროსებრი
გამობერილობა ძგიდეზე ადვილად იჩუტება ზონდის შეხებით. თუ ყურადღება არ მიექცა
მოსალოდნელია ოთხკუთხა ხრტილის ნეკროზი . რასაც მოყვება უნაგირა ცხვირი. მკურნალობა
ოპერაციული .

ეს არამგონია იკითხოს მარა თავი დავიზღვიოთ სქრინი იყოს ქვემოთ

პერფორაცია:

3.4 რეტრონაზალური ანგინა, მწვავე ადენოიდიტი

ცხვირ ხახის ტონზილის ანგინა

უვლინდებათ ბავშვებს და ჰიპერპლაზირებული ცხვირ ხახის ტონზილის მწვავე ანთებაა

მოზრდილებს ემართებათ თუ არ მოხდა ტონზილის ასაკობრივი ინვოლუიცა. მიზეზია როგორც
მიკრობული (სტაფ სტრეპტო პნევმოკოკი) ასევე ვირუსული ადენოვირუსი .

სიმპტომატიკა დაავადება იწყება მაღალი სიცხით 39-40 ცხვირიდან სუნთქვის გაძნელებით

არცთუ იშვიათია შეტევითი ხასიათის ხველა და ზოგადი ინტოქსიკაცია კუჭის აშლილობა
ღებინება მენინგიზმი შეტევითი ხველა მიუთითებს იმაზე რომ ანთებითი გამონადენი
გადადის ხორხსა და ტრაქეაში რასაც შეიძლება მოყვეს პნევმონია. რეგიონული ლიმფური
კვანძები გადიდებულია . ინფექცია ევსტაქის ლულის მეშვეობით ვრცელდება შუა ყურზე და
იწვევს ანთებას . ფარინგოსკოპიით ჩანს ჰიპერემიული ხახის უკანა კედელი უკანა რინოსკოპიით
ჰიპერემიული შეშუპებული ტონზილა . შეიძლება გართულდეს ხახის უკანა აბსცესით .
მკურნალობა სისხლძარღვთა შემავიწროვებელი საშუალებები ადგილობრივად .
ანტისეპტიკური ხსნარები . მწვავეს ჩაცხრომიდან 2-3 კვირაში ადენოტომია.

3.5 იოგქვეშა ლარინგიტი,ცრუ კრუპი ეს დაავადება მწვავე ლარინგიტის

განსაკუთრებული ფორმაა. ამ დროს ანთებითი პროცესი არის სახმო ნაოჭების
ქვემოთ,სადაც ლორწივანი გარსი შეშუპებულია,ვითარდება სტენოზი. ხორხის ამ უბანში
ლორწოვანს და ელასტიურ ფირფიტას შორის სივრცეა,რომელიც ფაშარი ქსოვილით
არის ამოვსებული და ადვილად შუპდება. სიმპტომები: მყეფავი ხასიათის ხველა,ჰაერის
უკმარისობა,ინსპირაციული ქოშინი,ხმა შენარჩუნებულია,სუნთქვაში მონაწილეობს
დამხმარე კუნთები, შემდეგ ოფლი ასხამს, და ეს გრძელდება ნახევარ საათამდე,
უმეტესად ღამით, თუმცა შეიძლება დღისითაც. ღამით ხშირია,რადგან ავადმყოფი არის
ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში,რის გამოც სისხლის მიწოლა ხორხში იმაყებს და
ვითარდება შეშუპება. დიაგნოზი: კლინიკური ნიშნები და არაპირდაპირი
ლარინგოსკოპია- სახმო ნაოჭების ქვემოთ ჩანს მოწითალო ლორწოვანი მორგვების
სახით და ხორხში არის 3 შემაღლება: მოვარდისფრო, მოწიყალო და მოთეთრო
მორგვები. დიფ. დიაგნოზი უნდა გატარდეს ნამდვილ კრუპთან,რომლის დროსაც
აღინიშნება ხმის ჩახლეჩა,კისრის ლიმფური კვანძების გადიდება. ხორხსარქველზე კი
არის მორუხო ფერის ჭუჭყიანი ნადები. მკურნალობა: ცრუ კრუპის დროს ფეხების
ცხელი აბაზანა,ოთახის განიავება, ტუტოვანი ინჰალაცია,უკიდურეს შემთხვევაში
კორტიკოსტეროიდები.

ბილეთი 4

4.1 ოტომიკოზი
გარეთა ყურის სოკოვანი დაავადება ანუ ოტომიკოზი

მიზეზია გარეთა სასმენ მილში ობისა და საფუარის სოკოების მოხვედრა, ობის სოკოებიდან
ყველაზე ხშირია ასპერგილუსის და პენიცილიუმის გვარის სოკოები ხოლო საფუარის
სოკოებიდან კანდიდა . განვითარებას ხელს უწყობს გარეთა ყურის დერმატიტი ეგზემა შუა
ყურის ქონიკული ჩირქოვანი ანთება მიკროტრავმა ანტიბიოტიკების და სტეროიდების
ხანგრძლივი ხმარება . ასევე პროფესიული მრეცხავები და აბანოშ მომუშავენი

სიმპტომატიკა ავადმყოფს აწუხებს ქავილი სასმენ მილში დახშობის შეგრძნება ტკივილი

ზოგჯერ შუილი და თავის ტკივილი დაავადებულ მხარეს . სიმპტომები ვლინდება თანდათან
თავიდან წააგავს დიფუზურ გარეთა ოტიტის მაგრამ გულმოდგინე გასინჯვით ვლინდება
განსხვავება სასმენი მილი შევიწროებულია როგორც აპკოვან ისე ძვლოვან ნაწილში
ინფილტრაციის გამო მაგრამ შევიწროება დიფუზური ანთებისგან განსხვავებით უმნიშვნელოა

ოტოსკოპიური სურათი დამოკიდებულია გამომწვევზე ასპერგილუსს ახასიათებს

პათოლოგიური შიგთავსის მოშავო მოყავისფრო ფერი ან მოყვითალო ასპერგილუს ფლავუსი
ან მონაცრისფრო ასპერგილუს ფუმიგატუსი. პენიცილიუმის დროს თხიერი სეროზული
გამონადენი . გამონადენი უსუნოა . კანდიდას დროს სურათი სველ ეგზემას გავს. გარეთა
სასმენი მილი ფართოა ჰიპერემია და ინფილტრაცია უმნიშვნელოა . ალაგ ალაგ მოყვითალო
ნადები რომელიც სცილდება. ყურის სოკოვანი დაავადება შეიძლება განვითარდეს შუა ყურის
რადიკალური ოპერაციის შემდეგ პოსტოპერაციულ ღრუში . დიაგნოზი ანამნეზი და
მიკრობიოლოგია მკურნალობა ანტიმიკოზურები

4.2 შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანთება პარაცენტეზი

ანთების გამომწვევი ხშირად არის სტრეპტოკოკი და სტაფილოკიკი ძირითადად აღწევს
ევსტაქის მილით. იყოფა პერიოდებად დაავადების პირველი პერიოდი-ექსუდატი
განუწყვეტლივ მატულობს თავიდან სეროზული შემდგომ ჩირქოვანი და იწვევს დაფის აპკის
გამობერვას . მეორე პერიოდი- ექსუდატის ზეწოლისა და სისხლის მიმოქცევის მოშლის
შედეგადად დაფის აპკი გაიხევა და ვითარდება ჩირქდენა ყურიდან ოტორეა . მესამე პერიოდი-
ანთება ცხრება იწყება რეპარაცია სმენა აღდგება .

სიმპტომატიკა იწყება უეცრად ყურში ტკივილით მჩხვლეტავი ხასიათის პერიოდული შეტევით

შემდეგ ხდება მუდმივი ინტენსიური . უმადობა უძალობა ემთხვევა პირველ პერიოდს .
შემდეგ იმატებს ტემპერატურა 38 39 ედსის მატება ზომიერი ლეიკოციტოზი მარცხნივ
გადახრა არ აღინიშნება . ოტოსკოპიურად დასაწყისში ჰიპერემია ჩაქუჩის ტარის გაყოლებით
ზედა ნაწილში ინიცირებული სისხლძარღვები . სმენის დაქვეითება გამტარი ხასიათის
.ზოგჯერ ირღვევა სმენის ბგერის აღქმაც ლაბირინთის სარკმელზე ექსუდატის ზეწოლით.
ავადმყოფს აქვს ყურჩქამი . პერფორაციული ხვრელი ლოკალიზდება დაფის აპკის ქვედა
კვადრანტებში ჩვეულებრივ მცირე ზომისაა და ნაპრალისებრი ფორმა აქვს . ოტოსკოპიის დროს
ხვრელის კონტურები არ ჩანს მაგრამ ჩანს პულსური რეფლექსი განათებული წერტილის
რიტმული მოძრაობა გულის ცემასთან სინქრონულად. დიაგნოზი ანამნეზი ოტოსკოპია.
მკურნალობა პირველ პერიოდში გაყუჩება. მეორე და ასევე პირველსავე პერიოდში ყურში
ჩაბერვა რაც აუმჯობესებს ევსტაქის ლულის დრენაჟს.

პარაცენტეზი . პარაცენტეზის ჩვენების და ვადის საკითხი სიძნელეებთანაა დაკავშირებული.

არსებობს შვარტცეს კლასიკური მითითება რომლის მიხედვით პარაცენტეზი
რეკომენდებულია შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანთების დროს თუ დაფის აპკის სპონტანური
პერფორაცია არ ხდება 3 დღის განმავლობაში ამ დროს გვაქვს

შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანთების დამახასიათებელი ტრიადაა ყურის ტკივილი

ტემპერატურა დაფის აპკის გამობერილობა .

გარდა ამისა პარაცენტეზი აუცილებლად უნდა ჩაატარონ თუ აპკზე აღინიშნება

შემოფარგლული ან დიფუზური გამობერილობა ხოლო დაავადებიდან 3-4 დღის შემდეგაც არ
მოხდა პერფორაცია . პარაცენტეზს ახორციელებენ მაშინაც როდესაც აპკის გამობერილობა
არ ჩანს მაგრამ ტკივილი ან ტემპერატურული რეაქციაა და კონსერვატიული მკურნალობა
შედეგს არ იძლევა . პარაცენტეზი უნდა განახორციელონ მწვავე შუა ოტიტის ნებისმიერი
მიმდინარეობის ყველა ეტაპზე როდესაც ვლინდება გართულების საშიშროება .

(მაინცდამაინც თუ გადაირია და ტექნიკა იკითხა პს. ეს ხმამაღლა არ წაიკითხო გოიმო )

4.3 შუა ყურის ანატომია

შუა ყური ( auris media ) ჰაერის შემცველი ღრუების სისტემაა. რომლის ცენტრალური
ნაწილია დაფის ღრუ ( cavum tympani) . ამ უკანასკნელიგან წინ , ქვემოთ და შიგნით
მიემართება სასმენუ ლულა ( tyba auditive Eustachii). დაფის ღრუ უკან უკავშირდება
მღვიმეს ( antrum mastoideum ) და დვრილისებრი მორჩის ჰაერის შემცველ უჯრედებს
( celululae mastoideae).

დაფის აპკი საზღვრავს გარედან დაფის ღრუს ყველაზე დის შუა ნაწილს-
მეზოტიმპანუმს. იგი სამიშრისგან შედგება : გარეთა შრე წარმოდგენილია
ეპიდერმისით , რომელიც გარეთა სასმენი მილის კანის გაგრძელებაა , შიგნითა შრე
დაფის ღრუს ლორწოვანის გაგრძელებაა, ხოლო შუა შრე
შემაერთებელქსოვილოვანია, რომელიც რადიალურაი და ცირკულარული
შრეებისგან შედგება.

დაფის აპკი ჩასმულია დაფის რგოლის ღარში. დაფის აპკის ზედა მცირე
ნაწილისთვის აღნისნული რარი არ არსებობს . იგი უმაგრდება უშუალოდ
საფეთქლის ძვლის ქიცვის ნაწილს ( აღნიშნულია ლურჯად) . ამ ნაწილს უწოდებენ
დაფის აპკის მოდუნებულ ანუ შრაპნელის ნაწილს . დაფის აპკის უდიდეს ნაწილს კი
დაჭიმული ნაწილი ეწოდება. დაფის აპკის დაჭიმულ და მოდუნებულ ნაწილებს

Stria malleolaris
შორის იქმნება წინა მოკლე ნაოჭი და უკანა გრძელი
ნაოჭი , რომელთა შორის ჩანს
მცირე ამობურცული ადგილი.
გარდა ამისა დაფის აპკზე გარედან
დაედვისას ცანს მოკლე მორჩიდან
ქვემოთ და უკან მიმართული
ზოლი, რომელიც იქმნება შიგნიდან
დაფის აპკზე მიმაგრებული ჩაქუჩის
ტარით და რომელსაც ჩაქუჩის ზოლი
( stria malleolaris ) ეწოდება. ცაქუჩის
ზოლი გრძელდება დაფის აპკის
ცენტრამდე, რომელიც ძაბრისებურად
ჩაზნექილია და ჭიპის (umbo)
სახელწოდებიტაა ცნობილი.

დაფის ღრუ ( cavum tympani) კლინიკურად ყურის

ყველაზე მნიშვნელოვანი
ნაწილია . იგი საფეთქლის ძვლის
პირამიდაში მდებარეობს. დაფის ღრუს ყოფენ სამ სართულად: ზედა სართული- ანუ
ეპიტიმპანუმი , დაფის აპკის ზედა პოლუსის ზემოთაა , შუა სართული-
მეზოტიმპანუმი დაფის აპკს სეესაბამება, ხოლო ქვედა სართული - ჰიპოტიმპანუმი,
მცირე ზომის ჩაღრმავებაა დაფის აპკის ქვედა პოლუსის ქვემოთ.

დაფის ღრუს 6 კედელი აქვს:

გარეთა კედელი ( pariess membranaceus) - დაფის აპკი

ზედა კედელი - დაფის ღრუს სახურავი ( tegment tympan) , წარმოდგენილია თხელი

ძვლოვანი ფირფიტით , რომელიც დაფის ღრუს გამოყოფს ქალას შუა ფოსოსგან.

ქვედა კედელი ( paries jugularis) - ანუ დაფის ღრუს ფსკერი, უშუალოდ ესაზღვრება
საუღლე ვენის ბოლქვს, რომელიც ამ კედლის ქვემოთ შესაბამის ფოსოშა.

წინა კედელი ( paries caroticus) ესაზღვრება შიგნითა საძილე არტერიას . აქვე იხსნება
ორი ნახევარარხი- ერთი დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთის , ხოლო მეორე მის
ქვემოთევსტაქის სამენი ლულის.ნახევარარხები გაყოფილია თხელი ძვლოვანი
ფირფიტით და ერთად ქმნის კუნთლულოვან არხს. ამავე კედელში აღინიშნება
წვრილი ხვრელები , რომელშიც გადის სისხლზარღვები და ნერვები.
 უკანა კედელი
( PARIES
MASTOIDDEUS)
ესაზღვრება
დვრილისებრ
მორჩს. მის ზედა
ნაწილში ხვრელია (
aditus ad antrum),
რომლითაც დაფის
ღრუს ზედა
სართული - ატიკი
დაკავშირებულია
დვრილისებრი
მორჩის ყველაზე
დიდ უჯრედთან
-მღვიმესთან
( antrum
mastoideum). მის
ქვემოთ ჩანს
ძვლოვანი შემლება
ე.წ პირამიდული
მორჩი , რომლის წინა ზედა პოლუსდან გამოდის უზანგის კუნთის მყესი და
უმაგრდება უზანგის თავს.

მედიალური კედელი( paries labirinticus ) ერთდროულად ლაბირინთის გარეთა

კედელია და გამოყოფს მას დაფის ღრუსგან. მის შუაში ჩანს საკმაოდ მოზრდილი
შემაღლება , რომელიც შექმნილია ლოკოკინის ძირითადი ხვეულის გარეთა კედლით
და რომმელსაც კონცხს უწოდებენ ( promontorium). კონცხის უკან და ზემოთ
შეინიშნება ჩაღრმავება რომლის ფსკერზე ოვალური სარკმელია., რომელიც გადადის
ლაბირინთის კარიბჭეში . ოვალურ სრკმელში ჩასმულია უზანგის საფეხე ფირფიტა
და ფიქსირებულია რგოლისებრი იოგით. კონცხის უკან და ვემოთ მეორე
ჩაღრმავებაა , რომლის ფსკერზე მრგვალი სარკმელია . ეს უკანასკნელი გადადის
ლოკოკინას დფუს კიბეში და დაფარულია თხელი აპკით - membrana tympani
secundaria.

დაფის ღრუში შემდეგი წარმონაქმნებია : სამენი ძვლები , მათი იოგოვანი აპარატი და

კუნთები.
სასმენი ძვლები:

ჩაქუჩი- არჩევენ თავს ყელსა და ტარს. ტარის ზედა ბოლოდან გამოდის მოკლე
მორჩი , რომელიც მიემართება ლატერალურად დაფის აპკისკენ და გამობურცავს მას
გარეთა სასმენ მილში.

გრდემლი- აქვს სხეული , რომლიდანაც გამოდის ორი მორჩი . გრძელი და მოკლე

მორჩები.

უზანგი- აქვს თავი , ორი ფეხი და საფეხე ფირფიტა.

კუნთები : 1) დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთი ( ინერვაცია სამწვერა ერვის ქვედაყბის

ტოტი)

2) უზანგის კუნთი ( ინერვაცია სახის ნერვის ტოტი )

ევსტაქის სამენი ლულა დაფის ღრუს აერთებს ცხვირ -ხახასთან. მისი სიგრძე
დაახლოებით 35-36 მმ-ია. იგი შედგება ორი ნაწილისგან. მოკლე ანუ ძვლოვანი
ნაწილი 1/3 და გრძელი აპკოვან- ხრტილოვანი 2/3. ხრტილოვან აპკოვანი ნაწილი
იხსნება ცხვირ - ხახის გვედით კედელზე , ხვირის ქვედა ნიჟარის უკანა ბოლოს
დონეზე არსებული ხვრელით - ostium pharingem tubae.

შუა ყურის კვება:

გარეთა საძილე არტერია - 1) a. tympanica

2) a. stylomastoidea

3) a. meningea media -ს ტოტები

4) a. pharyngea- ს ტოტები.

შიგნითა საძილე - 1) a. carotika interna-ს წვრილი ტოტრბი.

ვენები თავს იყრიან- 1) plexus pterigeoideus

2) v. menigea media

3) plexus caroticus და სხვა ( ყველაფერი არ გვეცოდინება

ახლა :D)

ინერვაცია : 1) ენა- ხახის ნერვი

2) სამწვერა ნერვი

3) სახის ნერვი
4.4 ცხვირის ფიზიოლოგია
ცხვირი ასრულებს სასუნთქ,საყნოსავ,დაცვით და რეზონატორულ
ფუნქციებს.ნორმალურ პირობებში ადამიანი სუნთქავს ცხვირით. მხოლოდ უკიდურესი
დატვირთვისას,როდესაც მკვეთრად იზრდება ჟანგბადის მოხმარება,იგი სუნთქავს
პირით ან შრეულად.ცხვირი გარკვეულ როლს ასრულებს სუნთქვის რე
გულაციაში.შესუნთქული ჰაერის ნაკადი აღიზიანებს ცხვირის ღრუს ლორწოვან გარსში
არსებულ ნერვულ რეცეპტორებს,რეფლექსურად გავლენას ახდენს სუნთქვის სიღრმესა
და სიხშირეზე. ცხვირის სუნთქვითი ფუნქციის დარღვევა იწვევს ორგანიზმის
სხვასხვაგვარ მოშლილობას,რაც განპირობებულია ცხვირის ღრუს ლორწოვანი გარსის
რეცეპტორებიდან აფერენტული იმპულსაციის ამოვარდნით. ცხვირის დაცვითი
ფუნქცია მდგომარეობს იმაში,რომ ცხვირის ღრუში გავლისას შესუნთქული ჰაერი
თბება,ტენიანდება და იწმინდება. მასვე მიეკუთვნება რეფლექსური რეაქციები ცხვირის
ღრუდან. ჰაერის გათბობა ხდება ცხვირის ღრუში არსებული ნიჟარებისა და
ჩაღრმავებების საშუალებებით ჰაერის დაყოვნებით,სისხლძარღვების გაფართოებით.
შესუნთქული ჰაერი ტენიანდება ცხვირის ღრუში მუდმივად გამოყოფადი ბიოლოგიური
სითხეებით. ჰაერის გათბობასა და დატენიანებაში დანამატი წიაღებიც მონაწილეობენ.
ჰაერის გაწმენდას ემსახურება რამდენიმე მექანიზმი : კარიბჭეში არსებული
თმებითწებოვანი ლორწო,რომელთანაც ერთად ის გადაადგილდება ხახისკენ,საიდანაც
ხდება მათი ამოხველება და ჩაყლაპვა. ეს გადაადგილება ხორციელდება მოციმციმე
ეპითელიუმის საშუალებით.მიკროორგანიზმებისგან დაცვა ხდება ლორწოსა და
ცრემლში არსებული ლიზოციმის ანტიბაქტერიული მოქმედებით. ცხვირის ღრუში
რეფლექსური რეაქციები ხორციელდება სამწვერა ნერვისა და ნაწილობრივ ყნოსვის
ნერვის გზით. მავნე მინარევების შემცველი ჰაერის მოხვედრის შედეგად
რეფლექსურად ვიწროვდება ცხვირის ღრუს სანათრი,სუნთქვა ხდება ზერელე და
შენელებული. დაცვით რეფლექსურ რეაქციებს ეკუთვნის აგრეთვე ცემინება და
ცრემლდენის რეფლექსი. ცხვირისა და დანამატი ღრუების რეზონატორული ფუნქცია
დაკავშირებულია ხმის ტემბრის ფორმირებასთან. სხვადასხვა ადამიანში ცხვირის
ღრუსა და დანამატი წიაღების განსხვავებული ზომა განაპირობებს განსხვავებულ
ობერტონებს და შესაბამისად განსხვავებულ ხმის ტემბრს. (რინილალია-
ჰიპონაზალური საუბარი,ღია რინოლალია- რბილი სასის დამბლის გამო,დახურული
რინოლალიაცხვირის ღრუს ობტურაციის დროს). ყნოსვითი ფუნქცია განპირობებულია
გამღიზიანებელი სუნიანი ნივთიერებების მოლეკულებით,რომელთაც
ოდორივექტორებს უწოდებენ. მათი ზემოქმედების მექანიზმი ბოლომდე გარკვეული
არა არის,თუმცა უპირატესობას ადსორბციის თეორიას ანიჭებენ.

4.5 ქრონიკული ფარინგიტი

საკმაოდ გავრცელებული დაავადებაა . არჩევენ სამ ფორმას ქრონიკული მარტივი ანუ
კატარული ჰიპერტროფიულ( გრანულოზურ და გვერდით) და ატროფიულ ფარინგიტს. უფრო
ხშირად მამაკაცებს ემართებათ ქალებში უპირატესად ატროფიული ფორმით მიმდინარეობს

ეტიოლოგია მწვავე ანთების ხშირი განმეორების შედეგია . ხელს უწყობს ცხვირის და დანამატი
ღრუების ქრონიკული ანთებითი დაავადება ქრონიკული ტონზილიტი კბილების კარიესი .
ასევე პროფესიული ფაქტორი მუშაობა ცემენტის მარმარილოს საწარმოებში . თამბაქო
ალკოჰოლი. ცხვირით სუნთქვის გაძნელება და პირით იძულებული სუნთქვა დიდ როლს
ასრულებს ქრონიკული ფარინგიტის განვითარებაში.

მარტივი ფორმის დროს ხახის ლორწოვანი ჰიპერემიულია , გასქელებული . ლორწოვანი

ჯირკვლები გადიდებულია რის გამოც ლორწოს გამოყოფა გაძლიერებულია.

ჰიპერტროფიულის ფორმის დროს ეს ცვლილება უფრო ინტენსიურადაა გამოხატული

ლორწოვანი ალაგ ალაგ დაფარულია ჩირქოვანი ნადებით . ანთებით პროცესში ჩართულია
ხახის ლიმფოიდური ელემენტები . ნორმაში ეს ლიმფოიდური ფოლიკულები არ ჩანს ანთების
დროს ჯგუფად ერთდებიან და ჰიპერპლაზიის გამო ჩანან მათ გრანულებს უწოდებენ და
მკაფიო წითელი ფერის შემაღლებების სახით ჩანს ამ დროს საუბრობენ გრანულურ
ფარინგიტზე.

ატროფიული ფორმის დროს განლეულია ლორწოვანი და მისი ელემენტები სისხლძარღვები

შევიწროებული და ნაწილობრივ ობლიტერირებული . ლორწოვანი ისე ბრწყინავს თითქოს
ლაქი წაუსვიათო.

სიმპტომატიკა მარტივი და ჰიპერტროფიული ფორმების დროს ავადმყოფი აღნიშნავს

უსიამოვნო შეგრძნებას ყელში წვა ღიტინი ჩახევის შეგრძნებას . გამოიყოფა დიდი
რაოდენობით სქელი და წებოვანი ლორწო რომელიც გროვდება ყელში და იწვევს
ამოხველების მოთხოვნას . ატროფიულის დროს პაციენტს აწუხებს სიმშრალე ყელში უცხო
სხეულის შეგრძნება ლაპარაკის დროს ხმის დაღლა მშრალი ხველა .
მკურნალობა ხელშემწყობი ფაქტორების მოცილება პირველ რიგში 1 პროცენტიანი
ნატრიქლორი ლორწოვანზე გამოსავლებად ქერქის მოსაცილებლად პროტეოლიზური
ფერმენტები . ჰიდროკორტიზონი. ატროფიულის დროს ისეთი პრეპარატები რომელიც
აძლიერებს სისხლის მიმოქცევას და კვების სტიმულაციას . იოდ გლიცერინი.

ბილეთი 5

5.1 .კამერტონული
გამოკვლევები(ვებერის,რინეს,შვაბახის,ჟელეს,ბინგის,ფედერიჩის
ცდები)
მეტყველებით გამოკვლევის დროს არ შეგვიძლია გამღიზიანებელი ბგერის სიხშირისა და
ძალის ზუსტი განსაზღვრა . ამიტომ სმენის სიმახვილის განსაზღვრისათვის აგრეთვე
დიფერენციული დიაგნოსტიკისათვის იყენებენ კამერტონებს რომლებიც განსაზღვრული
სიხშირის შედარებით სუფთა ტონებს გამოსცემენ. გამოყენებადია სამი კამერტოცი C128 C512
C2048 დაბალი საშუალო და მაღალი სიხშირის კამერტონები. დავაწყებინებთ რხევას და
მსუბუქად მიგვაქვს გარეთა სასმენ ხვრელთან 0.5 სმზე ისე რომ აკუსტიკური ღერძი და სასმენი
მილის ღერძი ერთ ხაზზე მოექცეს ჰაეროვანი გამტარობის გამოსაკვლევად. ვზომავთ დროს
რომლის განმავლობაში ესმით ბგერა . ძვლოვან გამტარობას იკვლევენ ჩვეულებრივ ერთი
C128 კამერტონით ვინაიდან უფრო დაბალი სიხშირის კამერტონები იწვევს ვიბრაციას ხოლო
მაღალი ჰაეროვანი გზითაც გადაეცემა . რხევის შემდეგ ვათავსებთ ვერტიკალურად
დვრილისებრ მორჩზე ვინიშნავთ დროს რომლის განმავლობაშიც ესმის ბგერა .

რინეს ცდა ამ ცდის დროს ჰაეროვან და ძვლოვან გამტარობას ადარებენ . ნორმალური ყური
ჰაეროვანი გზით ბგერას აღიქვამს დაახლოებით 2ჯერ უფრო ხანგრძლივად ვიდრე ძვლოვანი
გზით . კამერტონს ვათავსებთ დვრილისებზე მას შემდეგ რაც პირი იტყვის რომ არ ესმის
ვათავსებთ გარეთა სასმენ ხვრელთან თუ ჰაეროვანი გზით ბგერის აღქმა გრძელდება
მაშასადამე რინეს ცდა დადებითია თუ აღქმა ვერ გაგრძელდა მაშინ უარყოფითი.

რინეს უარყოფითი ცდა ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანების მაჩვენებელია . ბგერის

მიმღები აპარატის დაზიანებისას რინეს ცდა დადებითი რჩება მაგრამ როგორც ძვლოვანი ისე
გაეროვანი გზით ბგერის აღქმის ხანგრძლივობა შემცირებულია.

ვებერის ცდა თუ ნორმალური სმენის მქონე ადამიანს თხემის შუაში დაადებენ კამერტონს იგი
ბგერას გაიგონებს თავის შუაში ან ორივე ყურში ერთნაირად რადგან ბგერა ძვლის გზით
თანაბრად გაივლის .. თუ ერთ ყურს დავუხშობთ ბგერას გაიგონებს მხოლოდ დახშულ
მხარეს მოხდება ბგერის ლატერალიზაცია. ნორმის პირობებში ძვლის გზით შიგნითა
ყურისკენ გაგზავნილი ბგერის ნაწილი იკარგება. როდესაც ჰაეროვან გზაზე არსებობს
დაბრკოლება ბგერა არ იკარგება და უკეთ აღიქმება . მაშასადამე ბგერისგამტარი აპარატის
დაზიანების დროს ლატერალიზაცია ვებერის ცდის შემთხვევაში დაავადებულ მხარესაა,
ბგერის მიმღები აპარატის დაზიანებისას საღ მხარეს.

შვაბახის ცდა ადარებენ დაავადებული და საღის ყურის ძვლოვან გამტარობას . კამერტონს

ადებენ დაავადებული ყურის დვრილისებრ მორჩზე და სმენადობის შეწყვეტის შემდეგ
გადააქვთ საღი ყურის დვრილისებრ მორჩზე თუ ჟღერადობა გაგრძელდა ამბობენ რომ
შვაბახის ცდა შემოკლებულია თუ საღ ყურზე არ გრძელდება მაშინ ცდას ჩაატარებენ
პირიქით . თუ ავადმყოფის დვრილისებრ მორჩზე ბგერა უფრო დიდხანს აღიქმება ამბობენ
რომ შვაბახის ცდა გაგრძელებულია . ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანების დროს
შვაბახის ცდა გაგრძელებულია ბგერის მიმღები აპარატის დაზიანებისას შემოკლებული.

ჟელეს ცდა ამ ცდას იყენებენ ოვალურ სარკმელში უზანგის ძვრადობის დასადგენად.

ოტოსკლეროზის დიაგნოსტიკა. გარეთა სასმენ მილში მოათავსებენ ოლივას და რეზინის
ბალონის საშუალებით იწვევენ ჰაერის შეკუმშვასა და გაიშვიათებას . ყოველი შეკუმშვისას
ჰაერის წნევა დაფის აპკის და სასმენი ძვლებით გადაეცემა პერილიმფას და იწვევს
ინტრალაბირინთული წნევის მომატებას და სმენის დაქვეითებას რასაც ადგენენ თხემზე
დადებული აჟღერებული კამერტონის აღქმის ცვალებადობით - ჰაერის შეკუმშვისას ბგერის
აღქმა ქვეითდება გაიშვიათებისას კი უმჯობესდება ჟელეს ცდა დადებითია . თუ უზანგი
ოვალურ სარკმელში არ მოძრაობს (ოტოსკლეროზის დროს) აღნიშნული ცვალებადობა არ
იქმნება (ჟელეს უარყოფითი)

ბინგის ცდა აჟღერებულ კამერტონს ადებენ დვრილისებრ მორჩზე რის შემდეგ ამოწმებენ
სმენადობას დახურული და ღია სასმენი მილის პირობებში.ბგერის გამტარი აპარატის
ნორმალური მდგომარეობისას სასმენი მილის დახურვა იწვევს ძვლოვანი გზით ბგერის
აღქმის გახანგრძლივებას.თუ სასმენი ძვლების ძვრადობა დარღვეულია სასმენი მილის
დახურვა და გაღება სმენადობაზე გავლენას არ ახდენს .

ფედერიჩის ცდა კამერტონს ჯერ ადებენ დვრილისებ მორჩზე და როდესაც სმენადობა

შეწყდება გადააქვთ წინა სახურზე . ნორმალურ ყურს წინა სახურიდან ბგერა ესმის უფრო
ხანგრძლივად . ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანებისას , განსაკუთრებით ოტოსკლეროზის
დროს, პირიქით, სმენადობა უფრო ხანგრძლივია დვრილიბესრი მორჩიდან .

5.2 კოქლეარული
ნევრიტი(ინფექციური ,ტოქსიური ,პროფესიული)
სხვადასხვა ეგზო და ენდო ფაქტორების ზეგავლენით შეიძლება დაზიანდეს ყურის ნერვული
სტრუქტურები. ერთ ნაწილში ზიანდება სენსორული ეპითელური უჯრედები მეორეში
სპირალური კვანძის უჯრედები და ნერვული ბოჭკოები აგრეთვე ნერვული ღერო. უფრო
ხშირად ჩართულია რამდენიმე კომპოტენტი . რის შედეგად სმენის ფუნქცია მკვეთრად
ირღვევა რასაც ნეიროსენსორულ სმენანაკლულობას უწოდებენ . ფილოგენეზურად უფრო
გვიანი წარმონაქმნი უფრო მეტად მგრძნობიარეა დაზიანებისადმი რითიც აიხსნება ის რომ
ვესტიბულური აპარატის რეცეპტორების დაზიანება შედარებით იშვიათია . უფრო ხშირად
ვითარდება ინფექციური დაავადებების შედეგად გრიპი პაროტიტი ტიფი მალარია .
მეორე ჯგუფია ტოქსიკური ნივთიერებები ძირითადად ანტიბიოტიკები განსაკუთრებით კი
ამინოგლიკოზიდები აგრეთვე ზოგიერთი დიურეტიკი და სალიცილატები . მნიშვნელოვან
როლს ასრულებს ასევე ტრავმა . პათოგენეზური თვალსაზრისით დიდი მნიშვნელობა აქვს
ჰემატოენცეფალურ და ჰემატოლაბირინთული ბარიერების შეღწევადობის დარღვევას.
ინფექციური ნევრიტის დროს ვლინდება ანთებითი ხასიათის ცვლილებები რომლებიც
თავდაპირველად ვითარდება ნერვული სტრუქტურების ირგვლივ მდებარე ქსოვილებში
შემდეგ გადადის ნერვულ უჯრედებზე და იწვევს ატროფიას .

სიმპტომატიკა

მაღალი ბგერების აღქმის გაუარესება . რადგანაც ყველაზე ადრე ზიანდება ლოკოკინის

პირველი ხვეული. პროგრესირების კვალდაკვალ ზიანდება სხვა სხეულებიც რასაც მოყვება
დაბალი ბგერების სმენის დაქვეითება . თუ დაზიანდა ღერო სმენის ნერვის მაშინ სმენა ყველა
სიხშირეზე ქვეითდება. მეორე დამახასიათებელი ნიშანია ყურჩქამი რომელიც შეიძლება
იყოს სუბიექტური და ობიექტური . სუბიექტური გამოწვეულია მავნე აგენტების
ზემოქმედებით უშუალოდ სპეციფიკურ ნერვულ ელემენტებზე რაც შეიძლება იყოს
ანთებითი ან დისტროფიული ხასიათის . ობიექტურის დროს ბგერა ესმის გამომკვლევსაც

დიაგნოზი ანამნეზი ოტოსკოპია (დაფის აპკზე არ არის ცვლილებები) და დეტალური

აუდიოლოგიური მონაცემები .სმენის ნერვი შეიძლება დაზიანდეს თითქმის ყველა მწვავე
ინფექციური დაავადების დროს ყველაზე სახიფათოა ცერებრულ სპინური მენინგიტი 4
----6 პროცენტში იწვევს გართულებას მენინგოგენური ლაბირინთიტი.

გრიპის ვირუსი აზიანებს შიგნითა ყურის სისხლძარღვოვან აპარატს რასაც მოყვება

ტროფიკის დარღვევა.

ეპიდემური პაროტიტის ვირუსი იწვევს ცალმხრივ ნევრიტს უეცარი სრული სიყრუით .

შიგნითა ყური ზიანდება ასევე თანდაყოლილი ათაშანგის დროს .

ტოქსიკური ნევრიტის გამომწვევი საყოფაცხოვრებო და სამრეწველო შხამებიდან ხშირია

ნახშირჟანგი ვერცხლისწყალი ტყვია ფოსფორი.

მკურნალობა სასწრაფო ჰოსპიტალიზაცია დეზინტოქსიკაცია სპაზმოლიზები ვიტამინები

5.3 ცხვირის და მისი დანამატი წიაღების გამოკვლევის

მეთოდები
გამოკვლევა იწყება ანამნეზით ჩივილი ცხვირში ტკივილი სუნთქვის გაძნელება ყნოსვის
მოშლა და ასშ. შემდეგ ინსპექცია ვუყურებთ დეფექტს შემსივნებას ჰერპესს სახეზე
ცხვირის დეფორმაციას. ვათვალიერებთ ცხვირის კარიბჭეს. ცხვირის ღრუს ვიკვლევთ წინა
შუა და უკანა რინოსკოპიით.

წინა რინოსკოპიას ახორცილებენ ორ პოზიციაში 1 როცა ავადმყოფს თავი სწორად უჭირავს

ათვალიერებენ ცხვირის კარიბჭეს , ქვედა ნიჟარას , ქვედა გასავალს , ცხვირის ფსკერსა და
ცხვირის ძგიდის წინა ქვედა ნახევარს . 2 როცა ავადმყოფს თავი რამდენადმე გადაწეული
აქვს უკან - ათვალიერებენ ცხვირის შუა ნიჟარას , შუა გასავალსა და ძგიდის დანარჩენ
ნაწილს .

შუა რინოსკოპია ამ მიზნით ცხვირის ღრუს ანესთეზიის შემდეგ ცხვირის შედარებით

მოგრძობრანშებიანი სარკე შეაქვთ ცხვირის ღრუში ისე რომ ბრანშების ბოლოები მოთავსდეს
შუა ნიჟარის კიდის ქვეს შემდეგ შლიან ბრანშებს . ათვალიერებენ ცხვირის შუა გასავალს და
ცხვირის ღრუს სხვა ღრმა ნაწილებს.

უკანა რინოსკოპიას მიმართავენ ცხვირის ღრუს უკანა ნაწილების აგრეთვე ცხვირ ხახის
დათვალიერებისთვის .. შპადელით აწვებიანს ენის წინა ორ მესამედს ავადმყოფს ეუბნებიან
ცხვირით ისუნთქოს რის შემდეგ ხორხის მცირედიამეტრიან სარკეს შეიტანენ პირის ღრუს
გზით ხახაში ნაქსა და ხახის უკანა კედელს შორის . ათვალიერებენ ქოანებს ნიჟარების უკანა
კიდეებს ძგიდის უკანა კიდე ცხვირ ხახის თაღი, ადრეული ასაკის ბავშვებისთის უკანა
რინოსკოპიის ჩატარება არ ხერხდება . ამიტომ მიმართავენ ცხვირ ხახის და ცხვირის უკანა
ნაწილების თითით გასინჯვას . ფუნქციურ მდგომარეობას ამოწმებენ სუნთქვისა და ყნოსვის
ფუნქციების გამოკვლევით. სუნთქვის მეთოდებიდან იყენებენ ვოიაჩეკის წესს. პაციენტს
უხშობენ თითოეულ ნესტოს რიგრიგობით და ღია ნესტოსთან მიაქვთ ძაფი ან ბამბა და
ეუბნებიან ისუნთქოს მშვიდად. რხევის მიხედვით მსჯელობენ გამტარობაზე.ცხვირის
გამტარობის ზუსტი რაოდენობრივი გამოკვლევისათვის განკუთვნილია სხვადასხვა
კონსტრუქციის რინოპნევმომეტრები.

ყნოსვის ფუნქციის შეფასებისათვის უნდა განსაზღვრონ ყნოსვის სიმახლე და სინატიფე.

ყნოსვის სიმახვილეს ზომავენ სუნიანი ნივთიერების იმ მინიმალური კონცენტრაციით
რომელსაც შეიგრძნობს გამოსაკვლევი პირი. სინატიფეში იგულისხმება სხვადასხვა სუნის ან
ერთი და იმავე სუნის მცირედ განსხვავებული ინტენსივობის გარჩევის უნარი .

დანამატი ღრუების გამოკვლევა. გარდა პალპაციისა და რინოსკოპიისა არსებობს

ინსტრუმენტული მეთოდები. ანტროსკოპია ანუ სუნისკოპია .

დიაფანოსკოპია შუბლისა და ჰაიმორის წიაღების გამოკვლევის შედარებით მარტივი წესია

რომელიც მდგომარეობს შემდეგში დაბნელებულ ოთახში დიაფანოსკოპის ნათურიანი
ბოლო შეაქვთ ავადმყოფის პირის ღრუში და ტუჩებს ჰერმეტულად მოაკუმინებენ. თუ
ღრუები საღია ორივე მხარეს სიმეტრიულად ჩანს განათებული ველები ლოყების არეში
თვალბუდის ქვემოთ და გუგებზე სხვადასხვა პათოლოგიის დროს განათება შესაბამის
მხარეზე არ ხდება . რენტგენოდიაგნოსტიკა ძირითადად სამი პროექცია 1 კეფანიკაპი 2
კეფაშუბლი 3 კეფაცხვირი.

5.4 მწვავე ჰაიმორიტი

თუ გრიპის ან სხვადასხვა ინფექციური პროცესის დამთავრების შემდეგ კვლავ
აღინიშნება სუნთქვის გაძნელება,გამონადენი ცხვირიდან ,თავის ტკივილი,გრძელდება
ორგანიზმის ინტოქსიკაციის ნიშნები უნდა ვივარაუდოთ ცხვირის დანამატი ღრუების
მწვავე ანთებაზე .მწვავე ჰაიმორიტის დროს რინოსკოპიულად ცხვირის შუა გასავალში
ვნახულობთ ჩირქოვან ზოლის,რომმელიც გამოწმენდის შემდეგ კვლავ ივსება თავის წინ
ან გვერდზე გადახრისას.წიაღების ცხვირის ღრუსთან დამაკავშირებელი ხვრელის
შევიწროვების გამო ექსუდატის დაგროვება იწვევს ძლიერ ტკივილს,რომელიც
შესაძლებელია ირადირებდეს სამწვერა ნერვის პროექციის არეში,ზოგჯერ აღინიშნება
ლოყებისა და ქუთუთოების შეშუპება დაზიანებულ მხარეს. დიაგნოსტიკა:ჩირქოვანი
ზოლი ცხვირის შუა გასავალში,რენდგენოგრაფია,საცდელი
პუნქცია(გართულებები:სისხლდება,ჰაერის ემბოლია,ნემსის მოხვედრა
თვალბუდეში),ჰაიმორის ღრუს გამორეცხვა. მკურნალობა:ადგილობრივი და
ზოგადი.უნდა შეიქმნას დრენირებისთვის ხელსაყრელი პირობები ამისთვის
სისხლძარღვთა შემავიწროვებლები. ვიღენებთ ანტიბიოტიკოთერაპიას .

5.5 ნამდვილი და ცრუ კრუპი

ეს დაავადება მწვავე ლარინგიტის განსაკუთრებული ფორმაა. ამ დროს ანთებითი პროცესი
არის სახმო ნაოჭების ქვემოთ,სადაც ლორწივანი გარსი შეშუპებულია,ვითარდება სტენოზი.
ხორხის ამ უბანში ლორწოვანს და ელასტიურ ფირფიტას შორის სივრცეა,რომელიც ფაშარი
ქსოვილით არის ამოვსებული და ადვილად შუპდება. სიმპტომები: მყეფავი ხასიათის
ხველა,ჰაერის უკმარისობა,ინსპირაციული ქოშინი,ხმა შენარჩუნებულია,სუნთქვაში
მონაწილეობს დამხმარე კუნთები, შემდეგ ოფლი ასხამს, და ეს გრძელდება ნახევარ საათამდე,
უმეტესად ღამით, თუმცა შეიძლება დღისითაც. ღამით ხშირია,რადგან ავადმყოფი არის
ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში,რის გამოც სისხლის მიწოლა ხორხში იმაყებს და
ვითარდება შეშუპება. დიაგნოზი: კლინიკური ნიშნები და არაპირდაპირი ლარინგოსკოპია-
სახმო ნაოჭების ქვემოთ ჩანს მოწითალო ლორწოვანი მორგვების სახით და ხორხში არის 3
შემაღლება: მოვარდისფრო, მოწიყალო და მოთეთრო მორგვები. დიფ. დიაგნოზი უნდა
გატარდეს ნამდვილ კრუპთან,რომლის დროსაც აღინიშნება ხმის ჩახლეჩა,კისრის ლიმფური
კვანძების გადიდება. ხორხსარქველზე კი არის მორუხო ფერის ჭუჭყიანი ნადები. მკურნალობა:
ცრუ კრუპის დროს ფეხების ცხელი აბაზანა,ოთახის განიავება, ტუტოვანი ინჰალაცია,უკიდურეს
შემთხვევაში კორტიკოსტეროიდები.

ბილეთი 6

6.1 ვესტიბულური აპარატის ფიზიოლოგია

ვესტიბულური ანალიზატორი უდიდეს როლს ასრულებს ცოცხალი ორგანიზმის
ცხოველმყოფელობაში. იმისთვის რომ გადაადგილება მიზანშეწონილი იყოს ცხოვრების
პირობების მოთხოვნათა შესაბამისად საჭიროა სხეულის და მისი ცალკეული ნაწილის
მოძრაობის ნატიფი ანალიზი და კოორდინაცია ამას ასრულებს ვესტიბულური აპარატი
კანის კუნთ სახსროვან და მხედველობის რეცეპტორებთან ერთად. რკალოვან არხებში
მდებარეობს ამპულური რეცეპტორები. თითოეულში არის მგრძნობიარე უჯრედების
წამწამები ამპულის თითქმის მოპირდაპირე კედლამდე აღწევს და ბოლოვდება
ჟელესმაგვარი წარმონაქმნებით . ეს უკანასკნელი თავისუფლად მდებარეობს
ენდოლიმფაში. თუ რაიმე ძალა გამოიწვევს ენდოლიმფის გადაადგილებას კუპულაც
გადაიხრება იმავე მიმართულებით ამ უკანასკნელის გადახრა კი იწვევს ნეიროეპითელური
უჯრედების გაღიზიანებას. ენდოლიმფის დინებას რკალოვან არხში თან სდევს თვალის
კაკლის გადაადგილება ენდოლიმფის დინების მიმართულებით . თვალის ეს გადაადგილება
ენდოლიმფის დინების დროს ქმნის თვალის კაკლის რიტმულ რხევას ---
ნისტაგმს,რომელშიც არჩევენ ორ კომპონენტს ნელ და სწრაფ კომპონენტებს . ნისტაგმის ნელი
კომპონენტი ლაბირინთული წარმოშობისაა...ენდოლიმფის მოძრაობა იწვევს კუპულის
გადახრას ნერვის გაღიზიანებას პროცესი გადაეცემა თვალის მამოძრავებელ და განმზიდველ
ნერვებს. ნისტაგმის სწრაფი კომპონენტი ცენტრალური წარმოშობისაა( სუბკორტიკული
ცენტრები). იგი ვითარდება თვალის კაკლის ნელი გადაადგილების პასუხად და მიჩნეულია
დაცვით რეაქციად- ცენტრალური ნერვული სისტემა აღადგენს წონასწორობას და აბრუნებს
თვალის კაკალს საწყის მდგომარეობაში. ოტოლითური რეცეპტორის ნეიროეპითელურ
უჯრედებს ფარავს ფირფიტა რომლის ზედაპირზე განლაგებულია კალციუმის კარბონატის
შემცველი კრისტალები ოტოლითები. შედარებით მძიმე სხეულებია რომელიც აწვება
უჯრედების წამწამებს და იწვევს გაღიზიანებას . ამის გამო ოტოლითური აპარატიდან
განუწყვეტლივ გამოდის ნერვული იმპულსები რომლებიც მიემართებიან ჩონჩხის
კუნთებისკენ და მათ უნარჩუნებენ ნორმალურ ტონუსს.ვესტიბულური ნერვი გაივლის
შიგნითა სასმენ მილში , ქმნის კვანძს და შემდგომში შედის მოგრძო ტვინის რომბისებრ
ფოსოში, სადაც მთავრდება ვესტიბულურ ბირთვებში. მოგრძო ტვინში 4 ვესტიბულური
ბირთვია ბეხტერევის დეიტერსის შვალბეს და როლერის ბირთვები . ამ ბირთვებიდან
იწყება გზები სხავასხვა სტრუქტურისაკენ . 1 tractus vestibulo longitudinalis მიემართება
თვალის მამოძრავებელი ნერვების ბირთვებთან . ამ გზით ნისტაგმი წარმოიქმნება . 2.tractus
vestibulo reticularis ჰიპოთალამური არისა და მოგრძო ტვინის ვეგეტატიურ ბირთვებთან . ამ
გზით ხორციელდება ვეგეტატიური ინერვაციის მქონე ორგანოების ფუნქციის შეცვლა.
3.vestibulo spinalis მთავრდება ზურგის ტვინის წინა რქების მოტორულ უჯრედებში. ეს გზა
უზრუნველყოფს ჩონჩხის განივზოლიანი კუნთების ტონუსის შეცვლას. 4. Vestibulo corticalis
რომლის მეოხებითაც ადამიანი შეიგრძნობს მოძრაობის სიჩქარისა და მიმართულების
შეცვლას. 5.vestibulo cerebellaris კორელაციური კავშირი ნათხემის ბირთვებთან .

პათოლოგიური ვესტიბულური რეაქციის გამომწვევი მიზეზებია 1) ლაბირინთის

ხელოვნური გაღიზიანება 2) სხეულის სწრაფი გადაადგილება სივრცეში ან რყევა 3)
ლაბირინთში პათოლოგიური პროცესი. ასეთ პირობებში ვითარდება შემდეგი
პათოლოგიური რეაქციები: 1)ვესტიბულურ სენსორული რეაქციები 2)ვესტიბულურ
მოტორული 3)ვესტიბულურ ვეგეტატიური.

6.2 .შუა ყურის მწვავე ანთება.დამახასიათბელი თავისებურებანი ბავშთა

ასაკში.
შუა ყურის ანთების დროს შუა ყურის სისტემაში ვითარდება ინფექცია მასში სხვადასხვა
მოკრობის შეჭრის შდეგად (სტრეპტოკოკი,სტაფილოკოკი,პნევმოკოკი და
სხვ).მიკრობები უმეტესწილად ევსტაქის ლულის გზით აღწევს რესპირაციული
დაავადებების დროს - სურდო,სინუსიტი,გარინგიტი,ლარინგიტი.მწვავე შუა ყურის
ოტიტი ხშირია მწვავე ინფექციური დაავადებების ფონზე
(ანგინა,გრიპი,წითელა,ქინთრუშა,ყივანახველა). მწვავე რესპირაციული ინფექციის
დროს ირღვევა ევსტაქის ლულის დამცველობითი ფუნქცია და იხსნება გზა დაფის
ღრუში მიკრობთა შსაჭღელად. მიკრობები აგრეთვე შეიძლება შიჭრას ტრავმის
შედეგად ან ჰემატოგენური გზით (ტიბერკულოზი).
გამოყოფენ დაავადების 3 პერიოდს: 1 პერიოდი- შუა ყურის ამომფენ ლორწოვან გარსში
ვითარდება ჰიპერემია,ინფილტრაცია და ექსუდაცია. ექსუდატი განუწყვეტლივ
მატულობს აწვება დაფის აპკს და იწვევს მის გამობერვას. 2 პერიოდი (5-7 დღე)-
ექსუდატის ზეწოლისა და სისხლის მიმოქცევის მოშლის შედეგად დაფის აპკი
გაიხევა,პერფორიდება, და იწყება ოტორეა ანუ ჩირქდენა ყურიდან. 3 პერიოდია-ანთება
თანდათან ცხრება.ექსუდაცია შეწყდება, იწყება რეპარაციული პროცესები და სმენის
აღდგენა. სიმტომატიკა: დაავადება იწყება უეცრად,ტკივილით ყურში,კეფის
არეში,ხახასთან,კბილებში. ტემპერატურის მატება,სმენის მკვეთრი დაქვეითება და
ცვლილებები სისხლში (ედს მატება,ლეიკოციტოზი).ოტოსკოპიურად დაფის აპკზე-
ჰიპერემია,საორინტაციო ნიშნები და დაფის აპკის კონტური წაშლილია. ეპიდერმული
უჯრედების ჩამოფცქვნის გამო დაფის აპკს მოთეთრო ფერი გადაჰკრავს. პალპაციით
მტკივნეულია დვრილისებრი მორჩის არე. მეორე პერიოდში ახასიათბს პულსური
რეფლექსი - განათბული წერტილის რიტმული მოძრაობა გულის ცემასთან
სინქრონულად (სისტოლაში დაფის ღრუს სისხლძარღვები ივსება სისხლით და
ლორწოვანის მოცულობა იმატებს).
გართულებები: უმწვავესი შუა ოტიტი,როდესაც ინფექცია ვრცელდება თავის ქალა
ღრუში,სახის ნერვის პარეზი პირველი პერიოდის დროს,კედლების ნაადრევი შეწებება
დვრილებისა და გრანულაციების წარმოქმნით,რაც დაფის ღრუში დესტრუქციულ
ცვლილებებზე მიუთითებს.შესაძლებელია მასტიდიტიც.
ლატენტურად მიმდინარე შუა ყურის ანთება - მუკოზური ოტიტი გამოწვეული
სტრეპტოკოკით. ამ დროს დაავადება მიმდინარეობს დუნედ,ნორმალური
ტემპერატურით,მცირე ჩირქდენით,დაფის აპკი ვარდისფერია.
დიაგნოზი : ანამნეზი და დაფის აპკის დათვალიერება. მკურნალობა: წოლითი
რეჟიმი,ინტენსიური ადგილობრივი და ზოგადი მკურნალობა. სხვა წინა რესპირაციული
დაავადების მკურნალობა. ტკივილგამაყუჩებელი,სიცხისდამწევები,ფართო სპექტრის
ანტიბიოტიკები. შეიძლება დასჭირდეს პარაცენტეზი.
ჩვილ ბავშთა შუა ყურის მწვავე ანთებას გარკვეული თავისებურებანი ახასიათებს,რაც
აიხსნება ამ ასაკში შუა ყურის ანატომიურ-ფიზიოლოგიური თავისებურებებით.ჩვილი
ბავშვის ევსტაქის ლულა მილეა,ფართო და უფრო ჰორიზონტალურად
მდებარეობს.გარდა ამისა დაფის ღღუში ჯერ არ არის ჩამოყალიბებული ლორწოვანი
გარსი,იგი თითქმის ამოვსებულია ემბრიონული მიქსოიდური ქსოვილით,რომელიც
ხელსაყრელი ნიადაგს ქმნის ინფექციისთვის. მშობიარობის დროს დაფის ღრუში
შეიძლება შეაღწიოს სანაყოფე სითხემ,რომელიც ასევე ხელს უწყობს ინფექციის
განვითარებას.ძუძმწოვარი ბავშვების ჰორიზონტალური პოზიციიდან გამომდინარე
ხშირია ცხვირის უკანა ნაწილში სტაზის განვითარება,აგრეთვე ლორწოს დაგროვება
ხახაში,ხოლო ამოხველების უნარი ჯერ არ აქვთ. ყველა ამ ფაქტორის გავლენით ჩვილ
ბავშვში შუა ყურის მწვავე ანთბა უფრო ხშირია. სიმტომატიკა
:მოუსვენრობა,ტირილი,ცუდი ძილი. ბავშვი უფრო მშვიდად წოვს იმ ძუძუს რომელიც
დაავადებული ყურის საწინააღმდეგო მხარესაა,როდესაც ეყრდნობა მტკივნეულ ყურს.
აღინიშნება ტემპერატურის მატება.წინასახურავზე ხელის დაჭრით ტკივილი
ძლიერდება და ბავშვი ტვირის და თავს მკვეთრად გადასწევს უკან. საორიენტაციო
ნიშნები წაშლილია,აღინიშნება ჰიპერემია და დაფის აპკის გამობერვა. ზოგჯერ ბავშვს
უვლინდება ტვინის გარსების გაღიზიანების სიმპტომები-ღებინება,კისრის კუნთების
რიგიდობა,კრუნჩხვა,სოპორული მდგომარეობა,ფიქსირებული ხედვა. მდგომარეობას
ეწოდება მენინგიზმი და განპირობებულია ექსუდატის ზეწოლით ტვინის გარსებზე.
შეიძლება ახასიათბდეს ტოქსიკური დისპეფსია. მკურნალობა: მოზრდილების
ანალოგიური.

6.3 ცხვირიდან სისხლდენა და მისი შეჩერების მეთოდები

ეპისტაქსისი მიზეზი შეიძლება იყოს ტრავმა ან დაავადებით გამოწვეული პათოლოგია .

ცხვირიდან სისხლის დენა ორგანიზმის სხვადასხვა პათოლოგიური პროცესის სიმპტომია და

არა დამოუკიდებელი დაავადება. ცხვირიდან სისხლის დენის ადგილობრივი მიზეზებია:

1) ცხვირის ძგიდის ქვედაწინა ნაწილში კისელბახის არეში არსებული

სისხლძარღვების დაზიანება. ამ არეში ლორწოვანი გარსი თხელია და
მარტივია დაზიანება
2) ცხვირის ტრავმა
3) ცხვირის ლორწოვანი გარსის დაზიანება
4) ცხვირის ძგიდის სისხლმდენი პოლიპი
5) ცხვირის და დანამატი ღრუების ავთვისებიანი სიმსივნე დესტრუქციის ფაზაში
6) ცხვირ ხახის ყმაწვილთა ფიბრომა
7) ცოცხალი სხეულის მოხვედრა
მიზეზი შესაძლებელია ასევე იყოს სხვადასხვა დაავადება
1) მწვავედ მიმდინარე ინფექციური დაავადებანი
2) სისხლის თითქმის ყველა დაავადება
3) გულსისხლძარღვთა დაავადება
4) ციროზი გულის მანკი ნეფრიტი ემფიზემა დაავადებანი რომლებიც
იწვევენ შეგუბებას სისხლძარღვთა სისტემაში
5) ფსიქიური მომენტი
6) რანდიუ ოსლერის დაავადების დროს

სისხლის დენა ცხვირიდან შეიძლება დაიწყოს უეცრად სხვა შემთხვევებში მას წინ
უსწრებს თავის ტკივილი თავბრუ ყურჩქამი უსიამოვნო შეგრძნებები ცხვირში. უფრო
ხშირად სისხლდენა ცალმხრივია .ზოგჯერ შეიძლება გადავიდეს მეორე მხარეს . ღია
წითელი ფერისაა ყოველგვარი მინარევების გარეშე. თუ სისხლი ფილტვებიდანაა
მაშინ ქაფიანია და შეცვლილი.

მკურნალობა პირველ რიგში დაუყოვნებელი შეჩერება

 ყველაზე ხშირად სისხლის დენა ძგიდის წინა ნაწილებიდანაა და შეჩერება უნდა
დაიწყონ მარტივი წესით - ნესტოებზე ხელის დაჭერით რამდენიმე წუთით თუ
საკმარისი არ არის ცხვირის კარიბჭეში შეაქვთ წყალბადის 3 პროცენტიანი ზეჟანგით
გაჟღენთილი ტამპონი. თუ მაინც მოსდის მოწვავენ სისხლმდენ ადგილს. თუ მაინც
ვერ ვიღებთ ეფექტს მაშინ წინატამპონადა ავადმყოფს გაუტკივარების მიზნით
წინასწარ ცხვირში გამოუსვამენ დიკაინს შემდეგ ცხვირის ღრუს ამოავსებენ
ვაზელინით გაჟღენთილი მარლის ტამპონით . თუ წინა ტამპონადა შედეგს არ იძლევა
მიმართავენ უკანა ტამპონადას რომელიც შეიმუშავა ბელოკმა. უკანა ტამპონადა
საჭირო ხდება მაშინ,როდესაც არტერიული სისხლის დენაა ცხვირის ღრუს უკანა
ნაწილებიდან ან სისხლის დენაა ცხვირ ხახიდან განსაკუთრებით სიმსივნის
მოცილების მიზნით ჩატარებული ოპერაციის შემდეგ.

ტექნიკა თუ იკითხა და :

6.4 ცხვირის პოლიპები

ცხვირის პოლიპო ცხვირის ღრუსა და დანამატი ღრუების ქრონიკული ანთებითი პროცესის
შედეგად ვითარდება.თუმცა მას კეთილთვისებიან სიმსივნესაც კი ადარებენ.
მორფოლოგიურად შედგება შემაერთებელქსოვილოვანი მარყუჟისებრი ბოჭკოებისგან
რომლებიც ამოვსებულია სეროზული სითხით და პლაზმური უჯრედებით.

სიმპტომატიკა ავადმყოფები უჩივიან მუდმივ გამონადენს ცხვირიდან. თანთადანობით

სუნთქვის გაძნელებას საბოლოოდ დახშობას. გარდა ამისა თავის ტკივილი ადვილად
გადაღლა აგრეთვე ყნოსვის დაქვეითება . რინოსკოპიით ჩანს მორუხო ან მოყვითალო
ვარდისფერი სადაზედაპირიანი სიმსივნური წარმონაქმნი რომლის კონსისტენცია
ჟელესებრია. პოლიპი შეიძლება იყოს ერთეული მთლიანი ზოგჯერ კი მრავალწილაკოვანი ან
მრავლობითი . შორსწასულ შემთხვევებში იწვევს ცხვირის ღრუს დეფორმაციას. თუ პოლიპი
ჰაიმორის წიაღიდან გამოდის იგი ხშირად იზრდება უკანა მიმართულებით ქოანისკენ და მას
ქოანურ პოლიპს უწოდებენ. ზოგჯერ პოლიპის ზრდა სცილდება ქოანის ფარგლებს გადადის
ცხვირ ხახაში ამოავსებს მას და შეიძლება ნაქის უკანაც ჩანდეს რეტრონაზალური პოლიპი.

დიაგნოზი წინა და უკანა რინოსკოპიით აგრეთვე ზონდირებით.

მკურნალობა მხოლოდ ქირურგიულია .

6.5 სასის ტონზილების ჰიპერტროფია;ადენოიდური ვეგეტაციები

უმეტესად ბავშვებში ვითარდება. ჰიპერპლაზირებული
ტონზილები ნორმალურისაგან მხოლოდ ზომით
განხვავდება,ზედაპირი სადაა და რბილი კონსისტენციის.
ჰიატოლოგიურად ვლინდება მრავალრიცხვოვანი
ფოლიკულები. არსებობს სამი ხარისხის ჰიპერპლაზია, მის
დასადგენად მანძილი სასის მედიალურ კიდესა და ნაქს
შორის წარმოსახვით უნდა დაყოთ 3 ნაწილად. თუ ტონზილა
იკავებს ამ მანძილის 1/3- ს, ეს არის I ხარისხის. თუ იკავებს -
2/3- ს , არის II ხარისხის, თუ ტონზილა აღწევს შუა ხაზს ანუ
ორი ტოზილა ეხება ერთმანეთს, ეს უკვე არის III ხარისხი.
ჰდსიმპტომატიკა: ზოგჯერ გადიდებული ტონზილები
შერწყმულია ადენოიდურ ვეგეტაციებთან, რაც კიდე უფრო
ართულებს სუნთქვას. ავადმყოფს უჭირს ყლაპვა და
მეტყველება არის დარღვეული.
დიაგნოსტიკა: ფარინგოსკოპია,მარტივი ჰიპერტროფია უნდა
განასხვავონ ქრონიკული ტონზილიტისგან( ამ დროს
ჰიპერტროფია ხდება შემაერთებელი ქსოვილის ხარჯზე,და
ის შეიცავს პათოლოგიურ შიგთავსს)
მკურნალობა: ტონზილოტომია.
 ადენოიდური ვეგეტაციები - ის საკმაოდ ხშირია, ბავშვთა 5-
8%ს აქვს ადენოიდები. ის პათოლოგიურად ითვლება მაშინ,
როდესაც იწვევს ცხვირიდან სუნთქვის გაძნელებას და
ხურავს ევსტაქის ლულის ხვრელებს.
სიმპტომატიკა: სუნთქვის დაღრვევის სიმძიმე
დამკკიდებულია ცხვირ-ხახის ტონზილების ჰიპერტროფიის
ხარისხზე. არსებობს 4 ხარისხი. თუ ტონზილა ფარავს
სახნისის 1/3-ს, არის I ხარისხი. თუ ფარავს ნახევარს II
ხარისხი, თუ ფარავს 2-3, III ხარისხი, და IV ხარისხი,როცა
მთლიანად სახხინი არის დაფარული.ადენოიდები იწვევს
სისხლისმიმოქცევის მოშლას,რის გამოც ვითარდება
შეგუბება,ეს კიდევ უფრო აძნელებს ცხვირით
სუნთქვას,ადენოიდებით დაავადებულ ბავშვებს სძინავთ
გაღებული პირით,ხვრინავენ, არიან მოუსვენრები. თუ
მკურნალობას დროზე არ ჩააატარებენ, ის იწვევს სახის
სტრუქტურის ცვლილებას და ბავშვი იღებს ადენოიდურ
სახეს.ადენოიდები იწვევს ასევე ევსტაქის ლულის
დახშობას ,რის გამოც ვენტილაცია ირღვევა.
დიაგნოზი: კლინიკური სურათი, ანამნეზი,რინოსკოპია.
მკურნალობა: ადენოტომია.

ბილეთი 7

7.1 სმენის აღქმის თეორიები

7.2 დაფის ღრუს ანატომია
დაფის ღრუ ( cavum tympani) კლინიკურად ყურის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია .
იგი საფეთქლის ძვლის პირამიდაში მდებარეობს. დაფის ღრუს ყოფენ სამ
სართულად: ზედა სართული- ანუ ეპიტიმპანუმი , დაფის აპკის ზედა პოლუსის
ზემოთაა , შუა სართული- მეზოტიმპანუმი დაფის აპკს სეესაბამება, ხოლო ქვედა
სართული - ჰიპოტიმპანუმი, მცირე ზომის ჩაღრმავებაა დაფის აპკის ქვედა პოლუსის
ქვემოთ.

დაფის ღრუს 6 კედელი აქვს:

გარეთა კედელი ( pariess membranaceus) - დაფის აპკი

ზედა კედელი - დაფის ღრუს სახურავი ( tegment tympan) , წარმოდგენილია თხელი

ძვლოვანი ფირფიტით , რომელიც დაფის ღრუს გამოყოფს ქალას შუა ფოსოსგან.

ქვედა კედელი ( paries jugularis) - ანუ დაფის ღრუს ფსკერი, უშუალოდ ესაზღვრება
საუღლე ვენის ბოლქვს, რომელიც ამ კედლის ქვემოთ შესაბამის ფოსოშა.

წინა კედელი ( paries caroticus) ესაზღვრება შიგნითა საძილე არტერიას . აქვე იხსნება
ორი ნახევარარხი- ერთი დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთის , ხოლო მეორე მის
ქვემოთევსტაქის სამენი ლულის.ნახევარარხები გაყოფილია თხელი ძვლოვანი
ფირფიტით და ერთად ქმნის კუნთლულოვან არხს. ამავე კედელში აღინიშნება
წვრილი ხვრელები , რომელშიც გადის სისხლზარღვები და ნერვები.
 უკანა კედელი
( PARIES
MASTOIDDEUS)
ესაზღვრება
დვრილისებრ
მორჩს. მის ზედა
ნაწილში ხვრელია (
aditus ad antrum),
რომლითაც დაფის
ღრუს ზედა
სართული - ატიკი
დაკავშირებულია
დვრილისებრი
მორჩის ყველაზე
დიდ უჯრედთან
-მღვიმესთან
( antrum
mastoideum). მის
ქვემოთ ჩანს
ძვლოვანი შემლება
ე.წ პირამიდული
მორჩი , რომლის წინა ზედა პოლუსდან გამოდის უზანგის კუნთის მყესი და
უმაგრდება უზანგის თავს.

მედიალური კედელი( paries labirinticus ) ერთდროულად ლაბირინთის გარეთა

კედელია და გამოყოფს მას დაფის ღრუსგან. მის შუაში ჩანს საკმაოდ მოზრდილი
შემაღლება , რომელიც შექმნილია ლოკოკინის ძირითადი ხვეულის გარეთა კედლით
და რომმელსაც კონცხს უწოდებენ ( promontorium). კონცხის უკან და ზემოთ
შეინიშნება ჩაღრმავება რომლის ფსკერზე ოვალური სარკმელია., რომელიც გადადის
ლაბირინთის კარიბჭეში . ოვალურ სრკმელში ჩასმულია უზანგის საფეხე ფირფიტა
და ფიქსირებულია რგოლისებრი იოგით. კონცხის უკან და ვემოთ მეორე
ჩაღრმავებაა , რომლის ფსკერზე მრგვალი სარკმელია . ეს უკანასკნელი გადადის
ლოკოკინას დფუს კიბეში და დაფარულია თხელი აპკით - membrana tympani
secundaria.

დაფის ღრუში შემდეგი წარმონაქმნებია : სამენი ძვლები , მათი იოგოვანი აპარატი და

კუნთები.
7.3 შუა ყურის ქრონიკული ჩირქოვანი ანთება;მისი კლასიფიკაცია

კლასიფიკაცია
7.4 ვაზომოტორული სურდო
არჩევენ ორ ფორმას ალერგიულ და არაალერგიულ ანუ ნეიროვეგეტატიურ ფორმებს.

ალერგიული ფორმის შემთხვევაში პათოლოგიური ცვლილებები ცხვირის ღრუში

დაკავშირებულია ორგანიზმის გაუკუღმართებული იმუნოლოგიური რეაქტიულობის
პირობებში ღვირის ღრუს ლორწოვან გარსზე ამა თუ იმ ალერგენის ზემოქმედებასთან.
არაალერგიულის დროს წამყვანია ორგანიზმში ნეიროვეგეტატიური და ენდოკრინული
ძვრები რომლებიც განაპირობებენ ინტრანაზალურ სისხლძარღვოვან ნევროზს.

ალერგიული რინიტიც ორი ტიპისაა სეზონური რომელსაც ასევე პოლინოზი ეწოდება და

მეორე ტიპის რომელიც ვლინდება ყველა პერიოდში და დაკავშირებულია ალერგიებთან
რომლებთანაც ადამიანი მუდმივად შეიძლება იყოს კონტაქტში.

სიმპტომატიკა-ორივე ფორმის ვაზომოტორული რინიტი ვითარდება მეტნაკლები შეტევის

სახით ავადმყოფს ეწყება პაროქსიზმული ცემინება რომელსაც თან სდევს თხიერი უხვი
გამონადენი სუნთქვა ცხვირიდან მკვეთრად ძნელდება აღინიშნება წვა და ქავილი
ცხვირის ღრუში. ცხვირის ღრუს დათვალიერებისას ლორწოვანი გარსი შეშუპებულია და
მკრთალი ზოგჯერ ჩანს ვეჟანი და თეთრი ლაქები ლორწოვანი გარსის ზედაპირზე რაც
განპირობებულია სისხლძარღვების არათანაბარი სპაზმით სხვადასხვა უბანში . ალერგიული
პროცესების დროს როგორც წესი ჩართულია ასევე დანამატი ღრუებიც განსაკუთრებით
ცხავის ლაბირინთები და ჰაიმორის წიაღები. ეს გამოწვეულია იმით რომ ლორწოვანი გარსის
შეშუპება იწვევს წიაღების გამოსავალი ხვრელების დახშობას . ქრონიკულმა პროცესებმა
შეიძლება გამოიწვიოს პოლიპების ჩამოყალიბება .

დიფერენციალური დიაგნოზი არის ჩასატარებელი ალერგიულ და ნეიროვეგეტატიურ

ფორმებს შორის.

მკურნალობა შეტევის კუპირება ასევე სისხლძარღვთა შემავიწროებელი საშუალებები

ალერგიის დროს ანტიჰისტამინები.

არ შეიძლება სისხლძარღვთა შემავიწროებელი საშუალებების ხანგრძლივად მიღება

ვინაიდან იწვევს ლორწოვანი გარსის მყარ ატონიას . მისი ეპითელური საფარის
პათომორფოლოგიურ ცვლილებებსა და ფუნქციის მკვეთრ დარღვევას. მედიკამენტური
რინოპათია .

7.5 ქრონიკული ლარინგიტი

ქრონიკული ლარინგიტი უფრო ხშირად მწვავე ლარინგიტის შემდეგ ვითარდება , როდესაც

ავადმყოფი არ იცავს სათანადო რეჟიმს და მავნე ფაქტორის მოქმედება გრძელდება.

ბავშვის ქრონიკული ლარინგიტი იშვიათია ვითარდება მწვავე ინფექციურ დაავადებათა

გადატანის შემდეგ . არჩევენ ქრონიკული ლარინგიტის სამ ფორმას კატარულს
ჰიპერპლაზიურს და ატროფიულს.

ქრონიკული კატარული ლარინგიტი ამ ფორმის დროს აღინიშნება ხორხის ლორწოვანი

გარსის ზომიერი ინფილტრაცია, მისი ელემენტების მცირედ გამოხატული
ჰიპერპლაზია,სისხლძარღვთა გაგანიერება. ვითარდება ცილინდრული ეპითელიუმის
მეტაპლაზია ბრტყლად.
სიმპტომატიკა -ძირითადი სიმპტომია ფონაციური ფუნქციის დარღვევა. ხმა ადვილად
ეღლებათ და ეცვლებათ. ზოგჯერ ხმის შეცვლა ოდნავ შესამჩნევია. შეიძლება დილით ხმა
სრულებით ნორმალური იყოს,საღამოს კი აღინიშნება მისი ჩახლეჩა. ზოგჯერ კი ჩახლეჩა
მუდმივადაა გამოხატული. გარდა ამისა, ავადმყოფს აწუხებს ღიტინის ან უცხო სხეულის
შეგრძნება ყელში , ხშირად აქვს ჩახველების სურვილი. პროცესი ხშირად მწვავდება და
ვლინდება მწვავე ლარინგიტის კლინიკური ნიშნები.

ლარინგოსკოპით აღინიშნება ხორხის ლორწოვანის ზომიერი ჰიპერემია და გასქელება

განსაკუთრებით სახმო ნაოჭების არეში . ზოგჯერ შეიმჩნევა გაგანიერებული სისხლძარღვები
აგრეთვე ლორწოს დაგროვება ხორხის სანათურში .. დიაგნოზი ანამნეზით და
ლარინგოსკოპია,. მკურნალობა მენთოლის ინსტილაციით.

ქრონიკული ჰიპერპლაზიური ლარინგიტი

ლარინგიტის ამ ფორმას ახასიათებს ლორწოვანი გარსის ელემენტების მეტნაკლები მაგრამ

ყოველთვის მკაფიოდ გამოხატული ჰიპერპლაზია და ინფილტრაცია. ზოგ შემთხვევაში
ლორწოვანი გარსის ჰიპერპლაზია უპირატესად შემაერთებელქსოვილოვან ნაწილშია სხვა
შემთხვევაშ ჭარბობს ეპითელური ზოგჯერ გარქოვანება.

სიმპტომატიკა ავადმყოფის ჩივილი ისეთივეა როგორც ქრონიკული კატარული

ლარინგიტის დროს, ოღონდ უფრო მკვეთრადაა გამოხატული. ჰიპერპლაზიური
ლარინგიტის დროს ლარინგოსკოპიული სურათი საკმაოდ მრავალფეროვანია: ლორწოვანი
გარსი მორუხო-წითელი ფერისაა,გასქელებული რასაც ხშირად დიფუზიური ხასიათი აქვს
-აღინიშნება დიფუზური ჰიპერპლაზიური ლარინგიტი - და ეხება ხორხის ყველა უბანს .
ზოგ შემთხვევაში თვალში საცემია გასქელებული და ინფილტრირებული სახმო
ნაოჭები,რომელთაც მოწითალო ფერის სქელი მორგვების შესახედაობა აქვთ. სხვა
შემთხვევებში ასეთი მორგვები ჩანს ნაოჭქვეშა სივრცეში. ზოგჯერ სახმო ნაოჭები
გასქელებული და გაგანიერებულია აშკარად გამოხატული შეშუპების გამო ისე,რომ
სუნთქვის დროს შეიმჩნევა მათი კიდეების რხევა ზემოთ და ქვემოთ საკმაოდ დიდი
ამპლიტუდით.არჩევენ აგრეთვე შემოფარგლულ ჰიპერპლაზიურ ლარინგიტს,როდესაც
ხორხის ამა თუ იმ უბანში აღინიშნება ლორწოვანი გარსის მკაფიოდ შემოფარგლული
წანაზარდები,ხოლო ლორწოვანი გარსის მკაფიოდ შემოფარგლული წანაზარდები,ხოლო
ლორწოვანი გარსის დანარჩენი ნაწილი ოდნავაა შეცვლილი ან სრულებით შეუცვლელია.
ქრონიკული ლარინგიტის ამ ფორმას მიეკუთვნება: 1.ხორხის პაქიდერმია რომელიც
უმეტესად ვითარდება სახმო ნაოჭების უკანა ნაწილებსა და ციცხვთაშია
სივრცეში.ლარინგოსკოპით ჩანს მოთეთრო ფერის შემოფარგლული წანაზარდები
ხორკლების ან კვანძების სახით .ისინი იქმნება ლორწოვანი გარსის
შემაერთებელქსოვილოვანი შრის გამრავლებისა და მათი მფარავი ეპითელიუმის
გარქოვანების შედეგად. ზოგჯერ ჭარბობს ეპითელური გარქოვანების პროცესი,რის
შედეგად სახმო ნაოჭების ამა თუ იმ ნაწილში ჩანს თეთრი ფერის ფირფიტისებრი
წარმონაქმნი,რომელსაც ლეიკოპლაკიას უწოდებენ.
2.მომღერალთა კვანძები ისინი უვითარდებათ ისეთ პირებს ,რომლებიც ზედმეტად
ტვირთავენ ხმას პირველად აღმოუჩინეს მომღერლებს თუმცა აღენიშნებათ სხვა პროფესიის
ადამიანებსაც ,რომელთაც ბევრი ლაპარაკი უწევთ.

3.ციცხვისებრი ხრტილის სახმო მორჩზე ცალ მხარეს შემოფარგლული წანაზარდი , ხოლო

მეორე მხარეს სიმეტრიულ ადგილას ლორწოვანი გარსის გაბრტყელება ჩაღრმავება და
გრანულაციებით დაფარვა-კონტაქტური წყლული.

4.მორგანიუსის პარკუჭის გამოვარდნა .

დიაგნოზი ანამნეზი ლარინგოსკოპია უნდა გამოირიცხოს ხორხის ინფექციური

გრანულომები. ასევე სიმსივნე.

მკურნალობა იგივე რაც კატარული.

ქრონიკული ატროფიული ლარინგიტი. ხშირად თან სდევს ასეთივე პათოლოგიური პროცესი

ცხვირსა და ხახაში. ამ დროს ხორხის ლორწოვანი გარსის შემაერთებელქსოვილოვანი შრე
გამკვრივებული და ჰიალინიზებულია. ასეთივე პროცესები მიმდინარეობს სისხლძარღვების
კედლებსა და ლორწოვან ჯირკვლებში რასაც მოყვება ობლიტერაცია და დისტროფია .

ლორწო ხდება სქელი წებოვანი .

სიმპტომატიკა ავადმყოფს აწუხებს სიმშრალე და უცხო სხეულის შეგრძნება ყელში .

ამოხველების სურვილი . ხმა შესუსტებული . ადვილად ეღლება შემდგომში დისფონიის
მოვლენები პროგრესირებს , ზოგჯერ ამონახველები მასა სისხლნარევია , ლარინგოსკოპიით -
ხორხის ლორწოვანი გარსი გათხელებულია, მკრთალი , მშრალი ,დაფარულია სქელი
ლორწოთი ალაგ ალაგ ქერქებით.

მკურნალობა - პათოგენეზური ფაქტორების მოცილება.. ინსტალაცია მეთანოლით. იოდ

გლიცერინის წასმა ხორხში.

ბილეთი 8

1)ბგერა.ბგერის ძირითადი თვისებები,სმენის დაღლა და

ადაპტაცია,უკუადაპტაციის ფენომენი.ოტოტოპიკა.
ბგერა ფიზიკური მოვლენაა. იგი შეგვიძლია განვმარტოთ როგორც დრეკადი გარემოს
ნაწილაკების რხევითი მოძრაობა,რომელიც ტალღისებურად ვრცელდება
აირისებრ,თხევად და მყარ გარემოში. სხვაგვარად,ბგერა დრეკადი გარემოს
ნაწილაკების ისეთი რხევითი მოძრაობაა,რომელიც მოქმედებს ადმიანის სმენის
ორგანოზე და იწვევს მასში გარკვეულ სუბიექტურ შეგრძნებებს. რხევის სიხშირე
იზომება ჰერცებში (ჰც),ხოლო მანძილს რხევადი სხეულის შუა და კიდით მდებარეობებს
შორის ეწოდება ამპლიტუდა. ჰაერის შეკუმშვისა და გაფართოების მონაცვლეობით
გავრცელებას ბგერითი ტალღა ეწოდება.რხევითი მოძრაობის ხასიათის მიხედვით
ბგერები იყოფა სამ ჯგუფად: სუფთა ტონები,რთული ტონები და ხმაური.
კამერტონისგან მიღებული ჰარმონიული,სინუსოიდური რხევა მიეკუთვნება სუფთა
ტონს,თუმცა ბუნებაში ჭეშმარიტი სუფთა ტონი არ არსებობს. რთული რხევების მაღალ
ტონებს უწოდებენ ობერტონებს. რაც შეეხება ხმაურს იგი იქმნება სხეულის
არაპერიოდული და არათანაბარი სიჩქარითა და ამპლიტუდით რხევის დროს.
რეზონანასი ეწოდება 2 განსხვავებული სისტემის თანახმიერებას,რაც იწვევს ბგერის
გაძლიერებას.
სმენის ორგანოს ძირითად თვისებებს მიეკუთვნება ბგერის სიმაღლის,ხმიანობისა და
ტემბრის განსხვავების უნარი. ადამიანის ყური აღიქვამს ბგერებს,რომელთა რხევის
სიხშირეა 16-დან 20 000მდე ჰც.ბგერის სიმაღლე წარმოადგენს ბგერის
სიხშირის,როგორც ფიზიკური მოვლენის სუბიექტურ ეკვივალენტს. ადამიანის
სმენადობის დიაპაზონს სიმაღლის მიხედვით ყოფენ 4 საფეხურად :
1.დაბალსიხშირიანი ტონები -500ჰც-მდე, 2.საშუალოსიხშირიანი -500-3000ჰც-მდე.
3.მაღალი -3000-8000ჰც და 4.ზემაღალი -8000 ჰერცის ზევით. ყური ყველაზე
მგრძნობიარეა 1000-4000 ჰც ბგერის მიმართ. ტემბრი არის ბგერითი ტალღის ფორმის
სუბიექტური ეკვივალენტი.
სმენის ორგანოს ერთ-ერთი დამახასიათებელი თვისებაა ე.წ. ადაპტაციური
უნარი.ადაპტაცია რთული პროცესია,რომლისთვისა ძირითადი მნიშვნელობა აქვს
სმენითი მგრძნობელობის შეცვლას. კერძოდ,ძლიერი ბგერების ზემოქმედებისას
სმენითი მგრძნობელობა კლებულობს,სიჩუმეში,პირიქით-მატულობს,სმენა
მახვილდება.ადაპტაცირ ეფექტს გააჩნია დაცვითი მნიშვნელობა და იგი ემსახურება
ბგერითი სიგნალების ოტიმალურ აღქმას. ადაპტაცია გრძელდება მანამდე,სანამ ბგერა
მოქმედებს. ბგერის ზემოქმედების შწყვეტის შემდეგ იგი გარკვეული დროის
განმავლობაში გრძელდება,ხოლო მერე თანდათან უბრუნდება საწყის მდგომარეობას (
უკუადაპტაცია). ამ ფენომენს იყენებენ ყურის დაავადებათა დიფერენციალური
დიაგნოსტიკისათვის. ადაპტაციის ფენომინისაგან უნდა გავარჩიოთ ისეთი
მოვლენა,რომელიც სმენის დაღლის სახელწოდებითაა ცნობილი. სმენის დაღლა
ყურზე ძლიერი ბგერების ხანგრძლივი ზემოქმედების შედეგია,რომელიც სმენის
გადაძაბვასა და გამოფიტვას იწვევს. ადაპტაცია ფიზიოლოგიური მოვლენაა,ხოლო
დაღლა პათოლოგიას მიეკუთვნება. ბგერის ზემოქმედების შწყვეტისა და ხანგრძლივი
დასვენების შედეგად სმენის დაღლის მოვლენები უკვალოდ გაივლის,მაგრამ თუ სმენის
დაღლის პროცესი ხშირად მეორდება,იგი იწვევს სმენის ორგანოს სხვადასხვა
ელემენტის ორგანულ დაზიანებას.
ოტოტოპიკა-სმენის ორგანოს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი თვისებაა ბგერის
მიმართულების გარკვევის უნარი,რაც ემყარება ბინაურული სმენის არსებობას (ორ-ორი
ყურია ქონას).ოტოტიპიკის ფიზიოლოგიური მექანიზმი:თუ ბგერის წყარო
მარჯვნივაა,მაშინ მარჯვენა ყურზე ბგერა იმოქმედებს უფრო ადრე ვიდრე მარცხენაზე.
ამასთან მარცხენა ყური ბგეროვან ჩრდილშია და მარცხენა ყურთან უფრო
შესუსტებული ბგერა აღწევს. ოტოტიპიკა საგრძნობლად მცირდება როცა ბგერა
მოქმედებს ვერტიკალურად. ყურის ნიჟარების მეშვეობით შსაძლებელია საგიტალური
სიბრტყეში ბგერის აღქმა (წინიდან მიღწეული ბგერების გარჩვა უკნიდან მიღწეული
ბგერებისაგან).

2.შუა ყურის მწვავე ანთება.დამახასიათბელი თავისებურებანი

ბავშთა ასაკში.
შუა ყურის ანთების დროს შუა ყურის სისტემაში ვითარდება ინფექცია მასში სხვადასხვა
მოკრობის შეჭრის შდეგად (სტრეპტოკოკი,სტაფილოკოკი,პნევმოკოკი და
სხვ).მიკრობები უმეტესწილად ევსტაქის ლულის გზით აღწევს რესპირაციული
დაავადებების დროს - სურდო,სინუსიტი,გარინგიტი,ლარინგიტი.მწვავე შუა ყურის
ოტიტი ხშირია მწვავე ინფექციური დაავადებების ფონზე
(ანგინა,გრიპი,წითელა,ქინთრუშა,ყივანახველა). მწვავე რესპირაციული ინფექციის
დროს ირღვევა ევსტაქის ლულის დამცველობითი ფუნქცია და იხსნება გზა დაფის
ღრუში მიკრობთა შსაჭღელად. მიკრობები აგრეთვე შეიძლება შიჭრას ტრავმის
შედეგად ან ჰემატოგენური გზით (ტიბერკულოზი).
გამოყოფენ დაავადების 3 პერიოდს: 1 პერიოდი- შუა ყურის ამომფენ ლორწოვან გარსში
ვითარდება ჰიპერემია,ინფილტრაცია და ექსუდაცია. ექსუდატი განუწყვეტლივ
მატულობს აწვება დაფის აპკს და იწვევს მის გამობერვას. 2 პერიოდი (5-7 დღე)-
ექსუდატის ზეწოლისა და სისხლის მიმოქცევის მოშლის შედეგად დაფის აპკი
გაიხევა,პერფორიდება, და იწყება ოტორეა ანუ ჩირქდენა ყურიდან. 3 პერიოდია-ანთება
თანდათან ცხრება.ექსუდაცია შეწყდება, იწყება რეპარაციული პროცესები და სმენის
აღდგენა. სიმტომატიკა: დაავადება იწყება უეცრად,ტკივილით ყურში,კეფის
არეში,ხახასთან,კბილებში. ტემპერატურის მატება,სმენის მკვეთრი დაქვეითება და
ცვლილებები სისხლში (ედს მატება,ლეიკოციტოზი).ოტოსკოპიურად დაფის აპკზე-
ჰიპერემია,საორინტაციო ნიშნები და დაფის აპკის კონტური წაშლილია. ეპიდერმული
უჯრედების ჩამოფცქვნის გამო დაფის აპკს მოთეთრო ფერი გადაჰკრავს. პალპაციით
მტკივნეულია დვრილისებრი მორჩის არე. მეორე პერიოდში ახასიათბს პულსური
რეფლექსი - განათბული წერტილის რიტმული მოძრაობა გულის ცემასთან
სინქრონულად (სისტოლაში დაფის ღრუს სისხლძარღვები ივსება სისხლით და
ლორწოვანის მოცულობა იმატებს).
გართულებები: უმწვავესი შუა ოტიტი,როდესაც ინფექცია ვრცელდება თავის ქალა
ღრუში,სახის ნერვის პარეზი პირველი პერიოდის დროს,კედლების ნაადრევი შეწებება
დვრილებისა და გრანულაციების წარმოქმნით,რაც დაფის ღრუში დესტრუქციულ
ცვლილებებზე მიუთითებს.შესაძლებელია მასტიდიტიც.
ლატენტურად მიმდინარე შუა ყურის ანთება - მუკოზური ოტიტი გამოწვეული
სტრეპტოკოკით. ამ დროს დაავადება მიმდინარეობს დუნედ,ნორმალური
ტემპერატურით,მცირე ჩირქდენით,დაფის აპკი ვარდისფერია.
დიაგნოზი : ანამნეზი და დაფის აპკის დათვალიერება. მკურნალობა: წოლითი
რეჟიმი,ინტენსიური ადგილობრივი და ზოგადი მკურნალობა. სხვა წინა რესპირაციული
დაავადების მკურნალობა. ტკივილგამაყუჩებელი,სიცხისდამწევები,ფართო სპექტრის
ანტიბიოტიკები. შეიძლება დასჭირდეს პარაცენტეზი.
ჩვილ ბავშთა შუა ყურის მწვავე ანთებას გარკვეული თავისებურებანი ახასიათებს,რაც
აიხსნება ამ ასაკში შუა ყურის ანატომიურ-ფიზიოლოგიური თავისებურებებით.ჩვილი
ბავშვის ევსტაქის ლულა მილეა,ფართო და უფრო ჰორიზონტალურად
მდებარეობს.გარდა ამისა დაფის ღღუში ჯერ არ არის ჩამოყალიბებული ლორწოვანი
გარსი,იგი თითქმის ამოვსებულია ემბრიონული მიქსოიდური ქსოვილით,რომელიც
ხელსაყრელი ნიადაგს ქმნის ინფექციისთვის. მშობიარობის დროს დაფის ღრუში
შეიძლება შეაღწიოს სანაყოფე სითხემ,რომელიც ასევე ხელს უწყობს ინფექციის
განვითარებას.ძუძმწოვარი ბავშვების ჰორიზონტალური პოზიციიდან გამომდინარე
ხშირია ცხვირის უკანა ნაწილში სტაზის განვითარება,აგრეთვე ლორწოს დაგროვება
ხახაში,ხოლო ამოხველების უნარი ჯერ არ აქვთ. ყველა ამ ფაქტორის გავლენით ჩვილ
ბავშვში შუა ყურის მწვავე ანთბა უფრო ხშირია. სიმტომატიკა
:მოუსვენრობა,ტირილი,ცუდი ძილი. ბავშვი უფრო მშვიდად წოვს იმ ძუძუს რომელიც
დაავადებული ყურის საწინააღმდეგო მხარესაა,როდესაც ეყრდნობა მტკივნეულ ყურს.
აღინიშნება ტემპერატურის მატება.წინასახურავზე ხელის დაჭრით ტკივილი
ძლიერდება და ბავშვი ტვირის და თავს მკვეთრად გადასწევს უკან. საორიენტაციო
ნიშნები წაშლილია,აღინიშნება ჰიპერემია და დაფის აპკის გამობერვა. ზოგჯერ ბავშვს
უვლინდება ტვინის გარსების გაღიზიანების სიმპტომები-ღებინება,კისრის კუნთების
რიგიდობა,კრუნჩხვა,სოპორული მდგომარეობა,ფიქსირებული ხედვა. მდგომარეობას
ეწოდება მენინგიზმი და განპირობებულია ექსუდატის ზეწოლით ტვინის გარსებზე.
შეიძლება ახასიათბდეს ტოქსიკური დისპეფსია. მკურნალობა: მოზრდილების
ანალოგიური.

3.ყმაწვილთა ცხვირხახის ფიბრომა.

ცხვირ-ხახის,ანუ ქალას ფუძის ფიბრომა წარმოადგენს კეთილთვისებიან
სიმსივნეს,რომელიც ჩვეულებრივ უვლინდებათ 10-25 წლამდე ასაკის ვაჟებს,რის გამოც
მას ყმაწვილთა ფიბრომასაც უწოდებენ. სიმსივნე თავისი
მიკრომორფოლოგიით,ზრდისა და გავრცელების ხასიათით პირობითად
კეთილთვისებიანია,თუმცა კლინიკური მიმდინარეობითა და შედეგებით ავთვისებიანს
გავს. კერძოდ,მას ახასიათბს ზრდის საკმაოდ აქტიური ენერგია,იგი ანგრევს ცხვირ-
ხახის მიმდინარე სტრუქტურებს,შეიჭრება ცხვირის ღრუსა და დანამატ
წიაღებში,თვალბუდეში,ქვედა ყბის უკანა და საფეთქლის ქვედა არეებში,თავის ქალას
ღრუში,რასაც მოჰყვება უმძიმესი გართულებანი,არცთუ იშვიათად- სიკვდილი.
ამოკვეთს შმდეგ ახასიათბს რეცედივები,ხანგრძლივი მიმდინარეობისას-
მალიგნიზაცია და ფიბროსარკომის განვითარება. ეტიოლოგია : მიზეზი საბოლოდ
გარკვეული არ არის. ვარაუდობენ მის ემბრიონულ წარმოშობას,კერძოდ იგი
ვითარდება კეფისა და ძირითადი ძვლების ემბრიონული ხრტილისაგან.
დაკავშირებულია სქესობრივი მომწიფების პერიოდში ჰორმონული ხასიათის
დარღვევებთან და ჰიპოფიზის ჰიპერფუნქციასთან. პათოლოგიური ანატომია : ქალას
ფუძის ფიბრომა მკვრივი კონსისტენციისაა,სადაზედაპირიანი,მოლურჯო წითელი
ფერის. მიკროსკოპულად უპირატესად შედგება კოლაგენური ბიჭკოებისგან. მათ შორის
უხვადაა მსხვილი კალიბრის ემბრიონული წარმოშობის სისხლძარღები,რის გამოც ამ
სიმსივნეს ხშირად ანგიოფიბრომასაც უწოდებენ. სიმპტომატიკა : ცხვირიდან სუნთქვის
თანდათნობითი გაძნელება,პერიოდული სისხლდენა,ხმის შეცვლა და მეზობელი
სტრუქტურების დაზიანების ნიშნები -სახის დეფორმაცია,ქალასშიგა
გართულებანი,სიბრმავე. რინოსკოპით ლორწოვანი გარსი
შეშუპებულია.მკრთალია,აღნიშნება ლორწოს დაგროვება,სიმსივნური წარმონაქმნი
ცხვირის ღრუს უკანა ნაწილში,რომელიც შეხებისას სიხლმდენია.შორსწასულ
შმთხვევაში ქოანას დახურვა. დიაგნოზი : რინოსკოპიით,თითის გასინჯვით და
რენტგენოგრაფიით. მკურნალობა : ქირურგიული მკურნალობა. ოპერაციამდე სხივური
ზემოქმედება რეციდივის აცილების მიზნით.

4.ცხვირის ძვლების მოტეხილობა.

ცხვირის ტრავმა მისი ანატომიური თავისებურებებიდან გამომდინარე ხშირია. იგი
გამოწვეულია სხვადასხვა ბლაგვი საგნით,ბასრი ან ცეცხლსასროლი იარაღით. არჩევენ
ცხვირის ძვლოვანი ჩონჩხის მარტივ და რთულ მოტეხილობას. ბლაგვი საგნით
მიყენებული ტრავმა ხშირად იწვევს ცხვირის დახურულ დაზიანებას. ცხვირის კიდეების
მცირე მოტეხილობამ შეიძლება არც გამოიწვიოს ცხვირის დეფორმაცია და იგი
აღმოჩნდება მხოლოდ რენტგენოლოგიური გამოკვლევით. ცხვირის ზურგის პირდაპირი
ძლიერი ტრავმა იწვევს ცხვირის ძვლებისა და ხრტილების მოტეხილობას,რასაც
მოჰყვება ცხვირის გაბრტყელება,აგრეთვე ცხვირის ძგიდის დეფორმაცია და
მოტეხილობა,რასაც ჰემატომა მოყვება. უფრო ხშირია ცხვირის გვერდითი ტრავმა. ამ
დროს,ჩვეულებრივ,ნაკერი იხსნება ცხვირის ძვალსა და ზედა ყბის ძვლის შუბლის
მორჩს შორის დარტყმის მხარეზე,ხოლო მეორე მხარეს შუბლის მორჩის მოტეხილობაა
რსაც,რასაც მოჰყვება ცხვირ გადახრა დარტყმის საწინააღმდეგო მხარეს. ზოგჯერ
ძვლის მოტეხილი ფრაგმენტიცაა ჩაწეული ღრუში.ასეთი ჩატეხილი ძვალი ხშირად
იწვევს ლორწოვანის დაზიანებას და სისხლდენას.წვეტიანი საგნის ზემოქმედებით
შიძლება დაზიანდეს ცხვირის ღრუს ზედა კედელი,ტვინის მაგარი გარსი,ტვინის
ქსოვილი და შემდგომ მენინგიტი და ტვინის აბსცესიც განვითარდეს. შიძლება
დაზიანდეს საყნოსავი ნერვის ბიჭკოები და განივათრდეს ანოსმია. დაცხრილული
ფირფიტის დაზიანება. შეიძლება გამოიწვიოს ქალას ფუძს მოტეხილობა შმდგომი
ლოქვორეით. სიმპტომატიკა: ძლიერი ტრავმის დროს ვითარდება შოკის მდგომარეობა.
ძლიერი ტკივილი,ცხვირისა და მის ირგვლივ სახის არის შეშპება,კანზე
სისხლჩაქცევები,კანქვეშა ემფიზემა. დიაგნოზი: ტრავმის პირველ საათებში დიაგნოზის
დადაგენა ძნელია-ცხვირის ფორმის შცვლა,ტკივილი ზეწოლისას,კრეპიტაცია.
რენტგენოლოგიური გამოკვლევა. მკურნალობა : შოკის საწინააღმდეგო
ღონისძიებები,მოტეხილი ძვლების და ხრტილების რეპოზიცია. ქირურგიულად.

5.ბანალური არასპეციფური ანგინები.

ანგინა მწვავე ინფექციური დაავადებაა,რომლის დროს პათოლოგიური პროცესი
უპირატესად ლოკალიზებულია ხახაში,მის ლიმპოიდურ ორგანოებში უფრო ხშირად
ხახის პირსა და სასის ტონზილებში. ანგინას ნიშნავს მოჭერას ,შევიწროებას ,ზოგჯერ
ამიგდალიტსაც უწოდებენ. ანგინა შეიძლება გამოიწვიოს მიკრობმა.ვირუსმა,აგრეთვე
სოკომ როგორც ეგზო ისე ენდოგენური გზით. უპირატესი გამომწვევებია : A ჯგუფის
სტრეპტოკოკი,ოქროსფერი სტაფილოკოკი,ადენოვირუსი,გრიპის ვირუსი.
წარმოშობის ხასიათის მიხედვით არჩვენ ანგინის 3 ფორმას : 1) ეპიზოდურს,რომელიც
დაკავშირებულია აუტოინფექციასთან. ეპიზოდური ანგინა ქტიურდება გარემოს
არახელსაყრელ პირობებში,უფრო ხშირად გაციების შედეგად. 2) ეპიდემიურს,როდესაც
დასნებოვნება ხდება ანგინით დაავადებულისგან 3) ანგინას,ქრონიკული ტონზილიტის
გამწვავების შედეგად. სასის ტონზილების ეგზოგენური ინფიცირება ხდება
ჰაერწვეთოვანი,ალიმენტური გზით,აგრეთვე ვირულენტური ინფექციის
ბაცილმატარებლისგანაც. ანგინა უმეტესწილად ქრონიკული ტონზილიტის
გამწვავებაა. არჩვენ არასპეციფიკური (ბანალური) ანგინის 5 ფორმას :
კატარული,ფოლიკულური,ლაკუნური,ფიბრინული და ფლეგმონური.
კატარული ანგინა- მიეკუთვნება ანგინის მსუბუქ ფორმას, ამ დროს საქმე გვაქვს
ტონზილებისა და სასის რკალების მფარავი ლორწოვანი გარსის მწვავე კატარულ
ანთებასთან. ლორწოვანი გარსი
ჰიპერემიულია,შეშუპებული,ინფილტრირებული,ზოგჯერ გადაჰკრაცს მოლურჯო
ელფერი. ტონზილები გადიდებული,ზოგჯერ მტკივნეული რეგიონული ლიმფური
კვანძები. ავამყოფობა იწყება მწვავედ,სიმშრალისა და წვის შეგრძნებით
ყელში,ზომიერი ტკივილი ყლაპვისას,თავის ტკივილი,სხეულში ტეხა,სუბფებრილური
ტემპერატურა. კატარული ანგინა როგორც წერსი 3-5 დღში განკურნებით მთავრდება.
ფოლიკულური ანგინა- ანგინის ამ შმთხვევაში ადგილი აქვს ჩირქოვან
ანთებას,რომელიც ლოკალიზებულია ტონზილების ლიმფოიდურ
ფოლიკულებში,ხდება მათი ჩირქოვანი გალღობა. ტონზილები
გადიდებულია,ლორწოვანი გარსი ჰიპერემიული.ჩანს დაჩირქებული ფოლიკულები
მოყვითალო-მოთეთრო წერილების სახით. დაჩირქებული ფოლიკულები შეიძლება
შეერთდეს და ტონზილების პარენქიმაში წარმოიქმნას მცირე ზომის
აბსცესები,რომლებიც ტონზილების ზედაპირებზე ტოვებენ წყლულს.
სიმპტომები:ტემპერატურის მატება,ყელის ტკივილი განსაკუთრებით ყლაპვის
დროს,ზოგადი სისუსტე,თავის ტკივილი,სხეულში ტეხა,მოსალოდნელია მენინგიზმის
სურათი.
ლაკუნური ანგინა - ამ ფორმის დროს ანგინ იწყება ლაკუნების გამომფენი ლორწოვანი
გარსიდან. გაგანიერებულ ლაკუნებში გროვდება ექსუდატი,რომელიც ამოდის მათი
ხვრელებიდან და ჩანს მოყვითალო-თეთრი საცობების სახით. ექსუდატი ვრცელდება
ტონზილების ზედაპირზე და ქმნის ნადებს რომელიც არ სცილდება ტონზილების
ფარგლებს. აღინიშნება გადიდებული და მტკივნეული ლიმფური
კვანძები,გამოხატულია ინტოქსიკაციის მოვლენები.
ფიბრინული ანგინა - ამდროს ტონზილა დაფარულია აპკით,რომელიც შეიძლება
სცილდებოდეს მის ფარგლებს. ასეთი ანგინა ჩვეულებრივ ლაკუნური ან ფოლიკულური
ანგინის შემდეგ ვითარდება და ახასიათბს იგივე სიმპტომატიკა. შესახედაობით
დიფტერიულ ნადებს წააგავს ამიტომ ფსევდოდიფტერიულანგინას უწოდებენ.
მკურნალობა : წოლითი რეჟიმი,იზოლაცია ოჯახის წევრებისგან, გამოსავლები
საშუალებები,ანგეზიურები,სიცხის დამწევები, ანთების საწინააღმდეგო და
ანიბაქტერიული საშუალებები,ანტიბიოტიკები.
ფლეგმონური ანგინა - სასის ტონზილების ისეთი პათოლოგიაა როდესაც
ტონზილების პარენქიმაში იზოლირებული ჩირქგროვაა. იგი როგორც წესი ცალმხრივია
და გამოწვეულია წვრილი და ბასრი უცხო სხეულით (თევზის ფხით,ძვლის ნატეხით)
ტონზილის ქსოვილის დაზიანებით,შეიძლება განვითარდეს ბანალური ანგინის
ნიადაგზეც. სიმპტომატიკა იგივე რაც სხვა ბანალური ანგინების,ტკივილი
ყლაპვისას,გადიდებული მტკივნეული ლიმფური კვანძები. მკურნალობა:
ინტრატონზილური აბსცესები უნდა გაიხსნას ქირურგიული წესით.

ბილეთი 9

1.გარეთა ყურის ანატომია

ანატომია გარეთა ყური შედგება ნიჟარისა და გარეთა სასმენი მილისგან. ნიჟარა
წარმოდგენილია კანით დაფარული ელასტიკური ხრტილით რომელიც გადადის
გარეთა სასმენ მილში. ყურის ნიჟარის გარეთა შემსხვილებულ კიდეს ჭავლს
უწოდებენ წინ და პარალელურად მეორე შემაღლება წინა ჭავლი. მათ შორის
ჩაღრმავება ნავი . წინა ჭავლი ქვემოთ იწყება უკანა სახურით ხოლო ზემოთ
იყოფა ორ ფეხად რომელთა შორის ჩაღრმავებას სამკუთხა ფოსო ჰქვია . უკანა
სახურის მოპირდაპირედ მდებარეობს წინა სახური რომელიც გარეთა სასმენი
მილის გაგრძელებაა მათ შორის იქმნება სახურთაშუა ნაჭდევი. ყურის ნიჟარა
გარეთა სასმენ მილში გადასვლამდე ქმნის ჩაღრმავებას კონხა აურიკულე
რომელიც ჭავლის ფეხით ორ ნაწილად იყოფა ზედა და ქვედა.ბიბილო
მოკლებულია ხრტილს და შეიცავს სისხლძარღვებით და ნერვებით ღარიბ
ცხიმოვან ქსოვილს. გარეთა სასმენი მილი მიემართება გარედან შიგნით
საფეთქლის ძვლის სიღრმეში შედგება ორი ნაწილისგან გარეთა აპკოვან
ხრტილოვანი და შიგნითა ძვლოვანი ნაწილისგან . აპკოვანის ზედა და უკანა
კედლები ფიბროზული შემაერთებელი ქსოვილია წინა და ქვედა ხრტილოვანი.
ხრტილოვანი ნაწილი შეიცავს ორ სანტორინის ნაპრალს .აპკოვანი ნაწილი
ძვალთან ელასტიკური ქსოვილითაა დაკავშირებული რაც მის ძვრადობას
განაპირობებს.სანტორინის ნაპრალები ესაზღვრება ყბაყურა ჯირკვალს რაც
ქმნის ანთებითი პროცესის გავრცელების შესაძლებლობას.გარეთა სასმენ მილს
ოთხი კედელი აქვს წინა ესაზღვრება ქვედა ყბის სახსარს რის გამოც მილის
ანტების დროს ღეჭვა აძლიერებს ტკივილს და პირიქით ქვედა ყბის ტრავმა
აზიანებს სასმენ მილს . ზედა კედელი ესაზღვრება ქალას შუა ფოსოს რის გამოც
ფუძის მოტეხილობის დროს ვითარდება სისხლდენა ყურიდან . უკანა კედელი
დვრილისებრი მორჩის წინა კედელია და მასტოიდის დროს ანთებით პროცესში
ჩართვის გამო დამახასიათებლად იცვლება . გარეთა მილის სიგრძე 3 – 3.5 სმ 2/3
აპკოვანი ნაწილი. გარეთა სასმენ მილს კვებავს გარეთა საძილე არტერია .
აურიკულარის პოსტერიორ და ტემპორალის სუპერფიციალის . ღრმა ნაწილებს
აურიკულარის პროფუნდა ზედა ყბის შიგნითა არტერიის ტოტი . ინერვაცია
სამწვერა ნერვი და კისრის მესამე კვანძი ასევე მონაწილეობს ვაგუსი რასთანაც
დაკავშირებულია რეფლექსური ხველა გარეთა სასმენი მილის გამოწმენდისას.
მამოძრავებელი ნერვები სახის ნერვიდან.

2.ცხვირის ფიზიოლოგია
ცხვირი ასრულებს სასუნთქ,საყნოსავ,დაცვით და რეზონატორულ
ფუნქციებს.ნორმალურ პირობებში ადამიანი სუნთქავს ცხვირით. მხოლოდ უკიდურესი
დატვირთვისას,როდესაც მკვეთრად იზრდება ჟანგბადის მოხმარება,იგი სუნთქავს
პირით ან შრეულად.ცხვირი გარკვეულ როლს ასრულებს სუნთქვის რე
გულაციაში.შესუნთქული ჰაერის ნაკადი აღიზიანებს ცხვირის ღრუს ლორწოვან გარსში
არსებულ ნერვულ რეცეპტორებს,რეფლექსურად გავლენას ახდენს სუნთქვის სიღრმესა
და სიხშირეზე. ცხვირის სუნთქვითი ფუნქციის დარღვევა იწვევს ორგანიზმის
სხვასხვაგვარ მოშლილობას,რაც განპირობებულია ცხვირის ღრუს ლორწოვანი გარსის
რეცეპტორებიდან აფერენტული იმპულსაციის ამოვარდნით. ცხვირის დაცვითი
ფუნქცია მდგომარეობს იმაში,რომ ცხვირის ღრუში გავლისას შესუნთქული ჰაერი
თბება,ტენიანდება და იწმინდება. მასვე მიეკუთვნება რეფლექსური რეაქციები ცხვირის
ღრუდან. ჰაერის გათბობა ხდება ცხვირის ღრუში არსებული ნიჟარებისა და
ჩაღრმავებების საშუალებებით ჰაერის დაყოვნებით,სისხლძარღვების გაფართოებით.
შესუნთქული ჰაერი ტენიანდება ცხვირის ღრუში მუდმივად გამოყოფადი ბიოლოგიური
სითხეებით. ჰაერის გათბობასა და დატენიანებაში დანამატი წიაღებიც მონაწილეობენ.
ჰაერის გაწმენდას ემსახურება რამდენიმე მექანიზმი : კარიბჭეში არსებული
თმებითწებოვანი ლორწო,რომელთანაც ერთად ის გადაადგილდება ხახისკენ,საიდანაც
ხდება მათი ამოხველება და ჩაყლაპვა. ეს გადაადგილება ხორციელდება მოციმციმე
ეპითელიუმის საშუალებით.მიკროორგანიზმებისგან დაცვა ხდება ლორწოსა და
ცრემლში არსებული ლიზოციმის ანტიბაქტერიული მოქმედებით. ცხვირის ღრუში
რეფლექსური რეაქციები ხორციელდება სამწვერა ნერვისა და ნაწილობრივ ყნოსვის
ნერვის გზით. მავნე მინარევების შემცველი ჰაერის მოხვედრის შედეგად
რეფლექსურად ვიწროვდება ცხვირის ღრუს სანათრი,სუნთქვა ხდება ზერელე და
შენელებული. დაცვით რეფლექსურ რეაქციებს ეკუთვნის აგრეთვე ცემინება და
ცრემლდენის რეფლექსი. ცხვირისა და დანამატი ღრუების რეზონატორული ფუნქცია
დაკავშირებულია ხმის ტემბრის ფორმირებასთან. სხვადასხვა ადამიანში ცხვირის
ღრუსა და დანამატი წიაღების განსხვავებული ზომა განაპირობებს განსხვავებულ
ობერტონებს და შესაბამისად განსხვავებულ ხმის ტემბრს. (რინილალია-
ჰიპონაზალური საუბარი,ღია რინოლალია- რბილი სასის დამბლის გამო,დახურული
რინოლალიაცხვირის ღრუს ობტურაციის დროს). ყნოსვითი ფუნქცია განპირობებულია
გამღიზიანებელი სუნიანი ნივთიერებების მოლეკულებით,რომელთაც
ოდორივექტორებს უწოდებენ. მათი ზემოქმედების მექანიზმი ბოლომდე გარკვეული
არა არის,თუმცა უპირატესობას ადსორბციის თეორიას ანიჭებენ.

3.გარეთა ცხვირის და ცხვირის შესავლის დაავადებები

(ფურუნკული,რინოფიმა,სიკოზი,ეგზემა)
ფურუნკული- ხშირია ცხვირის მწვერვალზე,ცხვირის ფრთებზე და კარიბჭის არეში.იგი
ვითარდება სტაფილოკოკური ინფექციის თმის ბუდეებსა და ცხიმოვან ჯირკვლებში
შეჭრის შედეგად. ზოგჯერ იგი ვითარდება ზოგადი დაავადების ფონზე
( დიაბეტი,ავიტამინოზი).სიმტომატიკა: ძლიერი დაჭიმულობა და ტკივილი ცხვირის
არეში.ფურუნკულის არეში კანი გაწითლებულია,ინფილტრირებული,მტკივნეული
შეხებისას,შეიძლება გავრცელდეს ზედა ტუჩზე,ლოყაზე,ქუთუთოზე.ტემპერატურა
ზომიერა მომატებული. ცხვირის ფურუნკული საშიშია რადგან უხეში მანიპულაციებით
დაზიანებულ არეში არსებობს იმის საშიშროება რო ინფექცია გავრცელდეს თავის
ქალაში,გამოიწვიოს მღვიმოვანი სინუსის თრომბოზი და მენინგიტი. მკურნალობა:
ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკები,თუჩამოყალიბდა ჩირქგროვა საჭიროა
გაკვეთა.ზოგადი სათანადო დაავადების მკურნალობა.
რინოფიმა - უწოდებენ ცხვირის კანის ქრონიკულ პათოლოგიურ პროცესს,რომელიც
ვლინდება კანის მკვეთრად გამოხატული ჰიპერტროფიით და კბანძოვანი
წანაზარდების განვითარებით ცხვირის მწვერვალსა და ფრთებზე.რინოფიმას წინ
უძღვის acne rosacea გარეთა ცხვირის ქვეად ნაწილში. ვეგეტატიური ინერვაციის
ლოკალური დარღვევით ვითარდება სისხლძარღვთა გაგანიერება გაფანტული
ინფილტრრატების სახით. შმდგომ ეს ინფილტრატები თანდათან მატულობს კანის
ყველა შრის ზრდის ხარჯზე,რასაც საბოლოდ მოყვება რინოფიმას კვანძბის
განვითარება. მკურნალობა : მალამოები,კრიოზემოქმედება,ქირურგიული.
სიკოზი - დაავადება გამოიხატება ცხვირის კარიბჭეში არსებული თმის ფოლიკულების
ჩირქოვანი ანთებით,რომელშიც ჩართულია ირგვლივმდებარე ქსოვილიც.
ამიტომ მას ცხვირის შსავლის ფოლიკულიტსაც უწოდებენ. დაავადების მიზეზია
სტაფილოკოკური ინფექცია,ხოლო ხელშემწყობი ცხვირისა და დანამატი
წიაღების ანთებითი პროცესი.სიკოზის დროს თმის ბუდე ამოვსებულია
ჩირქოვანი ექსუდატით ისე რომ თმის ფესვი მთლიანად ჩირქში დევს,ხოლო
ჩირქის ნაწილი ამოდის ზედაპირზე და თმის ღერის ირგვლივ ეკვრის. თმის
ფესვები სუსტდება და ადვილად სცილდება. ცხვირის კარიბჭეში გაფანტულია
მოთეთრო-ყვითელი ერის წერტილოვანი წარმონაქმნები,მიმდებარე ნაწილი
გაწითლებულია,ხშირად დაფარულია ქერქით,დაჭიმულია და მტკივნეული.
მკურნალობა: ანტიბიოტიკები და კორტიზონის შემცველი მალამოები
ეგზემა- ვითარდება ცხვირის კარიბჭის ამომფენ კანზე. პათოგენეზურ ფაქტორად
მიჩნეულია ზოგადი ალერგიული ფონი,კანის ნერვულ-რეცეპტორული აპარატის
ფუნქციური ცვლილებები,ნივთიერებათა ცვლის დარღვევით მიმდინარე
დაავადებები (დიაბეტი,ავიტამინოზი),მუდმივად გამონადენით მიმდინარე
ქრონიკული სურდი და სინუსიტი. იგი ხშირია ბავშთა ადენოიდური ვეგეტაციების
არსებობისას. სიმპტომატიკა : კარიბჭის არეში სიწითლე და შეშუპება,დამსკდარი
კანი,მტკივნეული,სეროზულ-ჰემორაგიული ნადებით დაფარული,ქავილი.
მკურნალობა : ქერქის მოცილება,გლუკოკორტიკოიდების შემცველი
მალამო,დაავადების მკურნალობა რომელმაც გამოიწვია ეგზემა.

4.პარატონზილური აბსცესი
პარატონზილური აბსცესი წარმოადგენს პარატონზილიტის განვითარების ერთ-ერთ
სტადიას და ნიშნავს ისეთ პათოლოგიურ მდგომარეობას,როდესაც ჩირქგროვა სასის
ტონზილებიდან გადადის მის მიმდებარე ქსოვილებზე. როგორც წესი ვითარდება
სპონტანური ანგინის ან ქრონიკული ტონზილიტის გამწვავების
ნიადაგზე.ხელმშეწყობი ფაქტორია გრეთვე ისეთი ანატომიური
თავისებურება,როდესაც ლაკუნები ტონზილების პარენქიმაში ღრმადა შჭრილი და
ფართოდ გატოტიანებული,თუ ხშირი ანგინის შედეგად ლაკუნების ზედაპირული
ხვრელები დანაწიბურებული და შევიწროებულია. პარატონზილიტის განვითარებაში
არჩევენ 3 სტადიას :შესუპების.ინფილტრატის და აბსცესის სტადიებს. ანტიბიოტიკების
ფართო ხმარებასთან დაკავშირებით დაავადება ყოველთვის არ მიდის აბსცესის
გავითარებადე და ჩერდება შეშუპების ან ინფილტრატის სტადიაზე. სიმპტომატიკა :
დაავადების მხარეს ძლიერი ტკივილი,განსაკუთრებით ყლაპვისას,ნერწყვს ვერ
ყლაპავს მუდმივად გადმოედინება პირიდან,ტრიზმის გამო გაძნელებულია პირის
გაღბა, ცხვირში ლაპარაკი, ფიბრილური ტემპერატურა.გადიდებული მკივნეული
ლიმფური კვანძები. დაავადების მიმდინარეობაში მე5-6 დღეს აბსცესი შიძლება
სპონტანურად გაიხსნას და მდგომარეობა მკვეთრად უმჯობესდება. ლოკალიზაციის
მიხედვით არჩვენენ წინა,წინა-ზედა,უკანა ქვედა და გარეთას. დიაგნოზი: ანამნეზით და
ფარინგოსკოპით. მკურნალობა :ანტიბიოტიკოთერაპია,მე3-5 დღეს აბსცესის გაკვეთა.

5.ხორხის კეთილთვისებიანი სიმსივნე

კეთილთვისებიანი სიმსივნეებიდან ხორხში ყველაზე ხშირია ფიბრომა და
პაპილომა,შედარებით იშვიათია ჰემანგიომა,ლიმფანგიომა და რეტენციული ცისტა.
ხორხის ფიბრომა- ხორხის ლორწობან გარსზე კვანძოვანი წანაზარდია,რომელიც
შდგება შმაერთბელი ქსოვილისაგან და დაფარულია მრავალშრიანი ბრტყელი
ეპითელიუმით. უფრო ხშირად ვლინდება მამაკაცებში 20-40 წლისას. არჩევენ მაგარ და
რბილ ფიბრომას. მაგარის დროს ჭარბობს ბოჭკოვანი სტრუქტურები და ზოგჯერ მათი
ჰიალინიზაცია,ხოლო რბილის დროს სიმსივნურ ქსოვილში უმეტესად
შემაერთებელქსოვილოვანი უჯრედებია.ფიბრომას რომელიც მოგრძო ფეხითაა
დაკავშირებული ხორხის ლორწოვან გარსთან ხორხის პოლიპს უწოდებენ. მაგარი
ფიბრომა ლორწოვანი გარსიდან შედარებით უფრო ფართო ფეხით გამოდის. ხორხის
ფიბრომა უპირატესად ლოკალიზებულია სახმო ნაოჭზე,მის თავისუფალ კიდეზე წინა
და შუა მესამედებს შორის. იგი მომრგვალო ფორმისაა უმეტესად მორუხო-
ვარდისფერი. იწვევს ხმის ჩახლეჩას,დიპლოფონიას,შეტევით ხველას. მკურნალობა :
ქირურგიული
ხორხის პაპილომა - ეპითელურუჯრედოვანი სიმსივნეა. იგი ჰისტოლოგიურად
მიეკუთვნება კეთილთვისებიანებს,თუმცა კლინიკური მიმდინარეობით აჟღავნებს
ავთვისებიან ელემენტებს,კერძოდ ახასიათბს სწრაფი ზრდა და მოკვეთს შმდეგ
რეცედივები. ჰისტოლოგიურად პარენქიმა შდგება მრავალშრიანი ბრტყელი
ეპითელიუმისგან,ხოლო სტრომა შემაერთებელი ქსოვილისაგან,რომელიც
დვრილოვანი ეგებულებისაა და შეიცავს სისხლძარღვებს.არჩევენ რბილ და მაგ
პაპილომას ხორხის პაპილომა შეიძლება გამოვლინდეს ყველა ასაკში ხშირია 1-5
წლმადე ბავშვებში . მის პათოგენეზში გარკვეული როლი აქვს ენდოკრინულ
ცვლილებებს რადაგან პუბერტატის პერიოდში სპონტანურად ქრება. მისი მთავარი
გამომწვევი არის პაპილომა ვირუსი. ხორხის პაპილომა უმეტესწილად
ლოკალიზებულია სხამო ნაოჭზე ერთეული ან მრავლობითი სახით. მას მარცვლოვანი
ზედაპირი აქვს(ადარებენ ფერად კომბოსტოს),მკრთალი ვარდისფერია,ზოგჯერ მუქი
წითლი სტრომაში დიდი რაოდენობით სისხლძარღვების გამო. შეიძლება გავრცელდეს
ტრაქეაზეც . სიმპტომატიკა: ხმის შეცვლა ჩახლეჩა,აფონია და სუნთქვის გაძნელება.
მოზრდილთა პაპილომა საკმაო დიდი ზომისაა და თთღი ფერი - თეთრი პაპილომა. იგი
წარმოადგენს კობოსწინარე მდგომარეობას. დიაგნოზი : ლარინგოსკოპი და
პათომორფოლოგიური გამოკვლევა. მკურნალობა : კომპლექსური,ჯერ ქირურგიული
ამოკვეთა შმდეგ კრიოზემოქმედებით რეციდივებისგან დაცვა,ინტერფერნები.
ხორხის ჰემანგიომა და ლიმფანგიომა - სისხლძარღვებიდან და ლიმური ძარღვებიდან
განვითარებული სიმსივნეები.ჰემანგიომას წილაკოვანი,უსწორმასწორო ზედაპირი
აქვს,შდგება არტერიული ან ვენური სისხლძარღვებისგან. ვენურის შმთხვევასი მას
კავერნომას ეძახიან.არტერიული ჰემანგიომა ღია წითელი ფერისაა,ადვილად
სისხლმდენი შეხებისას,კავერნომა უფრო დიდი ზომისაა და მუქი.
ლიმფანგიომა ვითარდება ხორხის იმ უბნებში რომელიც მდიდარი ლიმფური
სადინრებით,ჰისტოლოგიურად ლიმფური სითხით ამოვსებული სხვადსხვა ზომის
ღრუებია.შ
ხორხის ცისტა- შეიძლება იყოს თანდაყოლილი ან შეძნილი(ტრავმული ცისტა). ხშირია
რეტენციულია ცისტა,რომელიც ლოკალიზებულია ხორხსარქველის ენისკენა
ზედაპირზე ან მის თვაისუფალ კიდეზე.ცისტა მომრგვალო ფორმისაა სადა
ზედაპირიანი,ოდნავ ჰიპერემიული. დიდი ზომის შემთხვევაში ახასიათბს უცხო
სხეულის შეგრძნება,სუნთქვის და ყლაპვის გაძნელება. მკურნალობა: დიდი ზომის
შმთხვევაშ ქირურგიული,პატარა ჩარევას არა საჭიროებს.

ბილეთი 10

10.1 გარეთა ყურის ანატომია

გარეთა ყური შედგება ნიჟარისა და გარეთა სასმენი მილისგან.
ნიჟარა წარმოდგენილია კანით დაფარული ელასტიკური ხტილით,რომლის წინა
გარეთა ზედაპირზე არჩევენ შემაღლებებსა და ჩაღრმავებებს.კერძოდ :მის ყურის
ნიჟარის გარეთა შემსხვილებულ კიდეს ჭავლს უწოდებენ,მის წინ და პარალელურად
არის წინა ჭავლი მათ შორის ჩაღრმავებას კი ნავი ეწოდება.წინა ჭავლი ქვემოთ
გრძელდება უკანა სახურში,ხოლო ზემოთ ორ ფეხარ იყოფა,რომელთა შორის
ჩარღრმავებას სამკუთხა ფოსო ეწოდება.უკანა სახურის მოპირდაპირე შემაღლებას კი
წინა სახური ეწოდება,მაშ შორის შექმნილ ჩაღმავებას კი სახურთა შორის
ნაჭდევი.ყურის ნიჟარის გარეთა სასმენ მილში გადასვლამდე იქმნება:ზედა მცირე
ზომის ნიჟარის ჩარღმავება და ქვედა - დიდი ზომის ნიჟარის ღრუ.
გარეთა სასმენი მილი საფეთქლის ძვლის სიღრმეშია და ორი ნაწილისგან შედგება
:გარეთა აპკოვან-ხრტილოვანი და შიგნითა ძვლოვანი.ხრტილოვანი ნაწილი შეიცავს
ორ ნაპრალს(incisurea santorini)რომლებიც უშუალოდ ესაზღვრება ყბაყურა ჯირკვალს
და ინფექციის ურთიერთგადასვლას უწყობს ხელს.
გარეთა სასმენი მილის მიმართულება გარედან შიგნით არა არის სწორხაზოვანი,იგი
ქმნის ზიგზაგებს ჰორიზონტალურ და ფრონტალურ სიბრტყეში ამიტომ მოზრდილებში
დაფის აპკის დათვალიერებისას ყურის ნიჟარას ვწევთ უკან და ზემოთ,ბავშვებში კი 4
წლამდე გარეთა სასმენი მილი არ არის ბოლომდე განვითარბული,მხოოლოდ
ზვლოვანი რგოლი აქვს,მილი ვიწროა ამიტომ დაფის აპკის დათავლიერებისას ყურს
ვწევსთ უკან და ქვემოთ.
მილის დიამეტრს აქვს ტენდენცია შევიწროვებისკენ შესავლიდან ხრტილოვანი
ნაწილის ბოლომდე ხოლო ძვლოვანი ნაწილის შემდექ ოდნავ ფართოვდება და შემდეგ
ისევ ვიწროვდება.
გარეთა სასმენ მილს აქვს ოთხი კედელი.სიგრძით არის 3-3,5 სმ.ამოფენილია კანით და
შეიცავს თმას,ცხიმოვან და გოგირდოვან ჯირკვლებს.
კვება:გარეთა საძილე არტერიის ტოტებით,თითოეულ არტერიას თან სდევს 2-2 ვენა.
ინერვაცია:სამწვერა ნერვის ტოტები

ტიმპანოპლასტიკა,ტიპები,ჩვენებანი
შუა ყურის დაზიანებული სტრუქტურების რესტავრაციას ქირურგიული გზით
ტიმპანოპლასტიკა ეწოდება,რომლისაც 5 ძირითად ტიპს გამოყოფენ

 ტიპი 1 მირინგოპლასტიკა როცა დაფის აპკი დეფექტურია

მაგრამ სასმენი ძვლების ჯაჭვი შენარჩუნებულია,
 ტიპი 2 ატარებენ როცა დაფის აპკის დაზიანებასთან ერთად არის
ჩაქუჩის ტარის დესტრუქციაც
 ტიპი 3 დაფის ღრუს სასმენი ძვლებიდან შემორჩენილია მხოლოდ
უზანგი ამ დროს ტრასპლანტანტი უშვუალოდუნდა შეუხორცდეს უზანგის
თავს.
 ტიპი 4 რეკომენდირებულია როცა უზანგის ფეხიც დარღვეულია და
შემორჩენილია მხოლოდ საფეხე ფირფიტა.
 ტიპი 5 გამოყენებულია როდესაც პათოლოგიური პროცესისი შედეგად
ფიქსირებულია უზანგის საფეხე ფირფიტა და ოპერაციის დროს მისი
მობილიზაცია არ ხერხდება ,იქმნება ბგერის გატარების ახალი გზა ე.წ
ლაბირინთის ფენესტრაციის გზიტ.
ტიმპანოპლასტიკას აკეთებენ მხოლოდ მაშინ როცა
შენარჩუნებულია ბგერის მიმღები აპარატი.
ყრუმუნჯობა,მის პროფილაქტიკა.ოტოტოქსიური პრეპარტები
არჩევენ თანდაყოლილ და შეძენილ ყრუმუნჯობას( უფრო სწორად რომ ითქვს
სიყრუეს რომელიც შემდგომში განაპირობებს სიმუნჯერ).თანდაყოლილი
ყრუმუნჯობა შესაძლებელია დაკავშირებული იყოს გენეტიკურ ფაქტორებთან და
აგრეთვე პერინატალურ და პრენატალურ პერიოდში სხვადასხვა დამაზიანებელი
ფაქტორის მოქმედების შედეგად იქნება ეს ინფექცია თუ ალკოჰოლი ან სხვა
ოტოტოქსიკური აგენტი.რაც სეეხება შეძენილ ყრუმუნჯობას ის უმეტეს შემთხვევაში
ვითარდება 2დან 7 წლამდე სხვადასხვა ინფექციური პროცესის მოქმედების
შედეგად(წითელა,ყივანახველა,ქუნთრუშა)

დიაგნოსტიკა: შედარებიტ სირთულეს წარმოადგენს პატარა ბავშვებში ამიტომ

იყენებენ სხვადასხვა ხმოვან გამხიზიანებლებს და აკვირდებიან ბავშვის რეაქციას,ანუ
ობიექტურ აუდიომეტრიას.გარდა ამისა გამოკველევის პროცესში უნდა ჩავრთოთ
სხვა პროფილის ექიმებიც კერძოდ:ფსიქონევროლოგი,აგრეთვე სორდოპედაგოგი

მკურნალობა:თუ ყრუმუნჯობა გამოწვეულია ბგერის გამტარის სისტემის

პათოლოგიით მაგ.გარეთა სასმენი მილის ატრეზიით ამ შემთხვევაში ვიყენებთ
გასაუმჯობესებელ მიკროქირურგიულ ჩარევებს თუმცა თუ პროცესი მოიცავ ბგერის
მიმღები აპარატის შეუქცევად დაზიანებას მკურნალობა უპერსპექტივოა და საწიროა
ადრეული პედაგოგიური სწავლების დაწყება.

მწვავე ჰაიმორიტი
თუ გრიპის ან სხვადასხვა ინფექციური პროცესის დამთავრების შემდეგ კვლავ
აღინიშნება სუნთქვის გაძნელება,გამონადენი ცხვირიდან ,თავის
ტკივილი,გრძელდება ორგანიზმის ინტოქსიკაციის ნიშნები უნდა ვივარაუდოთ
ცხვირის დანამატი ღრუების მწვავე ანთებაზე .მწვავე ჰაიმორიტის დროს
რინოსკოპიულად ცხვირის შუა გასავალში ვნახულობთ ჩირქოვან ზოლის,რომმელიც
გამოწმენდის შემდეგ კვლავ ივსება თავის წინ ან გვერდზე გადახრისას.წიაღების
ცხვირის ღრუსთან დამაკავშირებელი ხვრელის შევიწროვების გამო ექსუდატის
დაგროვება იწვევს ძლიერ ტკივილს,რომელიც შესაძლებელია ირადირებდეს
სამწვერა ნერვის პროექციის არეში,ზოგჯერ აღინიშნება ლოყებისა და ქუთუთოების
შეშუპება დაზიანებულ მხარეს.

დიაგნოსტიკა:ჩირქოვანი ზოლი ცხვირის შუა გასავალში,რენდგენოგრაფია,საცდელი

პუნქცია(გართულებები:სისხლდება,ჰაერის ემბოლია,ნემსის მოხვედრა
თვალბუდეში),ჰაიმორის ღრუს გამორეცხვა.

მკურნალობა:ადგილობრივი და ზოგადი.უნდა შეიქმნას დრენირებისთვის

ხელსაყრელი პირობები ამისთვის სისხლძარღვთა შემავიწროვებლები.

ვიღენებთ ანტიბიოტიკოთერაპიას .

სასის ტონზილების ჰიპერტროფია,ადენოიდური ვეგეტაციები

სასის ტონზილების ჰიპერპლაზია როგორც წესი ბავშვებს
უვლინდებათ.არჩევენ სამი ხარისხის ჰიპერპლაზიას.ხარისხების გასარჩევად
პირობითად მანძილი სასის წინა რკალის კიდესა და ნაქს შორის წარმოსახვით
იყოფა სამ ნაწილად. თუ გადიდებული ტონზილა იკავებს ამ მანძილის 1/3
საუბარია პირველ ხარისხზე,თუ 2/3 მეორე ხარისხზე ხოლო თუ გადიდებული
ტონზილა აღწევს შუა ხაზს ეს მესამე ხარისხია.

პაციენტები უჩივიან სუნთქვის გაძნელებას,ზოგჯერ ტონზილების

ჰიპერპლაზია შერწყმულია ადენოიდების ვეგეტაციებთან ( 20%) რაც უფრო
აძნელებს სუნთქვას როგორც პირიდან ასევე ცხვირიდან.პაციენტს უჭირს
ყლაპვა,არცთუ იშვიათად დარღვეულია მეტყველებაც.

დიაგნოსტიკა: ლარინგოსკოპიით

დიფ დიაგნოზს ვატარებთ:ქრონიკულ ჰიპერტროფიულ

ტონზილიტთანრომელიც ხშირი ანგინების ფონზე ვიტარდება,უნდა რომელიც
ხშირი ანგინების ფონზე ვიტარდება,(ამ დროს ჰიპერტროფია სემაერთებელი
ქსოვილის გამრავლების ხარჯზე ხდება)
 მკურნალობა:ოპერაციული ვაკეთებთ ტონზილოტომიას უნდა მოიკვეთოს
ტონზილების გადიდებული(რკალებს გადაცილებული ნაწილები ).

ბილეთი 11

11.1 სმენის გამოკვლევის მეთოდები

სმენის იკვლევენ მეტყველებით,სხვადასხვა ხელსაწყო იარეღებითა და
აპარატებით.

მეტყველებით გამოკვლევა ყველაზე მარტივი მეტოდია,ამ დროს ფასდება სმენის

აპარატის სოციალური ვარგისიანობა.

გამოსაკვლევი პირი არ უნდა უყურებდეს ექიმს და გამოსაკვლევი ყური უნდა

ჰქონდეს მისკენ მიქცეული,მეორე ყური კი ბაბბით ან თითით დახშული.თუ
პაციენტს ჩურჩული ესმის 6 მეტრიდან ესეიგი სმენა ნორმალუირა,თუ არ ესმის
ექიმი უახლოვდება 1 მეტრით და ა.შ.თუ პაციენტს არ ესმის ჩურჩული ექიმი
გადადის ჩვეულებრივი სალაპარაკო ხმით გამოკვლევას ან უქიკურეს შემთხვევაში
ხმამაღალი ხმით .

კამერტონული გამოკვლევები(ვებერის,რინეს,შვაბახის,ჟელეს,ბინგის,ფედერიჩის
ცდები)

მეტყველებით გამოკვლევის დროს არ შეგვიძლია გამღიზიანებელი ბგერის

სიხშირისა და ძალის ზუსტი განსაზღვრა . ამიტომ სმენის სიმახვილის
განსაზღვრისათვის აგრეთვე დიფერენციული დიაგნოსტიკისათვის იყენებენ
კამერტონებს რომლებიც განსაზღვრული სიხშირის შედარებით სუფთა ტონებს
გამოსცემენ. გამოყენებადია სამი კამერტოცი C128 C512 C2048 დაბალი საშუალო
და მაღალი სიხშირის კამერტონები. დავაწყებინებთ რხევას და მსუბუქად
მიგვაქვს გარეთა სასმენ ხვრელთან 0.5 სმზე ისე რომ აკუსტიკური ღერძი და
სასმენი მილის ღერძი ერთ ხაზზე მოექცეს ჰაეროვანი გამტარობის
გამოსაკვლევად. ვზომავთ დროს რომლის განმავლობაში ესმით ბგერა . ძვლოვან
გამტარობას იკვლევენ ჩვეულებრივ ერთი C128 კამერტონით ვინაიდან უფრო
დაბალი სიხშირის კამერტონები იწვევს ვიბრაციას ხოლო მაღალი ჰაეროვანი
გზითაც გადაეცემა . რხევის შემდეგ ვათავსებთ ვერტიკალურად დვრილისებრ
მორჩზე ვინიშნავთ დროს რომლის განმავლობაშიც ესმის ბგერა .

რინეს ცდა ამ ცდის დროს ჰაეროვან და ძვლოვან გამტარობას ადარებენ .

ნორმალური ყური ჰაეროვანი გზით ბგერას აღიქვამს დაახლოებით 2ჯერ უფრო
ხანგრძლივად ვიდრე ძვლოვანი გზით . კამერტონს ვათავსებთ დვრილისებზე
მას შემდეგ რაც პირი იტყვის რომ არ ესმის ვათავსებთ გარეთა სასმენ ხვრელთან
თუ ჰაეროვანი გზით ბგერის აღქმა გრძელდება მაშასადამე რინეს ცდა
დადებითია თუ აღქმა ვერ გაგრძელდა მაშინ უარყოფითი.

რინეს უარყოფითი ცდა ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანების მაჩვენებელია .

ბგერის მიმღები აპარატის დაზიანებისას რინეს ცდა დადებითი რჩება მაგრამ
როგორც ძვლოვანი ისე გაეროვანი გზით ბგერის აღქმის ხანგრძლივობა
შემცირებულია.

ვებერის ცდა თუ ნორმალური სმენის მქონე ადამიანს თხემის შუაში დაადებენ

კამერტონს იგი ბგერას გაიგონებს თავის შუაში ან ორივე ყურში ერთნაირად
რადგან ბგერა ძვლის გზით თანაბრად გაივლის .. თუ ერთ ყურს დავუხშობთ
ბგერას გაიგონებს მხოლოდ დახშულ მხარეს მოხდება ბგერის ლატერალიზაცია.
ნორმის პირობებში ძვლის გზით შიგნითა ყურისკენ გაგზავნილი ბგერის ნაწილი
იკარგება. როდესაც ჰაეროვან გზაზე არსებობს დაბრკოლება ბგერა არ იკარგება და
უკეთ აღიქმება . მაშასადამე ბგერისგამტარი აპარატის დაზიანების დროს
ლატერალიზაცია ვებერის ცდის შემთხვევაში დაავადებულ მხარესაა, ბგერის
მიმღები აპარატის დაზიანებისას საღ მხარეს.

შვაბახის ცდა ადარებენ დაავადებული და საღის ყურის ძვლოვან გამტარობას .

კამერტონს ადებენ დაავადებული ყურის დვრილისებრ მორჩზე და სმენადობის
შეწყვეტის შემდეგ გადააქვთ საღი ყურის დვრილისებრ მორჩზე თუ ჟღერადობა
გაგრძელდა ამბობენ რომ შვაბახის ცდა შემოკლებულია თუ საღ ყურზე არ
გრძელდება მაშინ ცდას ჩაატარებენ პირიქით . თუ ავადმყოფის დვრილისებრ
მორჩზე ბგერა უფრო დიდხანს აღიქმება ამბობენ რომ შვაბახის ცდა
გაგრძელებულია . ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანების დროს შვაბახის ცდა
გაგრძელებულია ბგერის მიმღები აპარატის დაზიანებისას შემოკლებული.

ჟელეს ცდა ამ ცდას იყენებენ ოვალურ სარკმელში უზანგის ძვრადობის

დასადგენად. ოტოსკლეროზის დიაგნოსტიკა. გარეთა სასმენ მილში
მოათავსებენ ოლივას და რეზინის ბალონის საშუალებით იწვევენ ჰაერის
შეკუმშვასა და გაიშვიათებას . ყოველი შეკუმშვისას ჰაერის წნევა დაფის აპკის და
სასმენი ძვლებით გადაეცემა პერილიმფას და იწვევს ინტრალაბირინთული წნევის
მომატებას და სმენის დაქვეითებას რასაც ადგენენ თხემზე დადებული
აჟღერებული კამერტონის აღქმის ცვალებადობით - ჰაერის შეკუმშვისას ბგერის
აღქმა ქვეითდება გაიშვიათებისას კი უმჯობესდება ჟელეს ცდა დადებითია .
თუ უზანგი ოვალურ სარკმელში არ მოძრაობს (ოტოსკლეროზის დროს)
აღნიშნული ცვალებადობა არ იქმნება (ჟელეს უარყოფითი)

ბინგის ცდა აჟღერებულ კამერტონს ადებენ დვრილისებრ მორჩზე რის შემდეგ

ამოწმებენ სმენადობას დახურული და ღია სასმენი მილის პირობებში.ბგერის
გამტარი აპარატის ნორმალური მდგომარეობისას სასმენი მილის დახურვა იწვევს
ძვლოვანი გზით ბგერის აღქმის გახანგრძლივებას.თუ სასმენი ძვლების ძვრადობა
დარღვეულია სასმენი მილის დახურვა და გაღება სმენადობაზე გავლენას არ
ახდენს .

ფედერიჩის ცდა კამერტონს ჯერ ადებენ დვრილისებ მორჩზე და როდესაც

სმენადობა შეწყდება გადააქვთ წინა სახურზე . ნორმალურ ყურს წინა სახურიდან
ბგერა ესმის უფრო ხანგრძლივად . ბგერის გამტარი აპარატის დაზიანებისას ,
განსაკუთრებით ოტოსკლეროზის დროს, პირიქით, სმენადობა უფრო
ხანგრძლივია დვრილიბესრი მორჩიდან.
 აგრეთვე ვიყენებთ აუდიომეტრს,ანუ ტონების გენერატორს ამ დროს ხდება
სხვადასხვა სიხშირისა და ძალის სუფთა ტონების მიღება,ასეთი ტონებით სმენის
გამოკვლევას ტონაუდიომეტრია ეწოდება.აღნიშნული ელექტრული ხელსაწყო
სმენის უნარის უკეთეს შეფასებაში გვეხმარება.

11.2 შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანთება,პარაცენტეზი

ანთების გამომწვევი ხშირად არის სტრეპტოკოკი და სტაფილოკიკი ძირითადად
აღწევს ევსტაქის მილით. იყოფა პერიოდებად დაავადების პირველი პერიოდი-
ექსუდატი განუწყვეტლივ მატულობს თავიდან სეროზული შემდგომ ჩირქოვანი
და იწვევს დაფის აპკის გამობერვას . მეორე პერიოდი- ექსუდატის ზეწოლისა და
სისხლის მიმოქცევის მოშლის შედეგადად დაფის აპკი გაიხევა და ვითარდება
ჩირქდენა ყურიდან ოტორეა . მესამე პერიოდი- ანთება ცხრება იწყება რეპარაცია
სმენა აღდგება .

სიმპტომატიკა იწყება უეცრად ყურში ტკივილით მჩხვლეტავი ხასიათის

პერიოდული შეტევით შემდეგ ხდება მუდმივი ინტენსიური . უმადობა უძალობა
ემთხვევა პირველ პერიოდს . შემდეგ იმატებს ტემპერატურა 38 39 ედსის
მატება ზომიერი ლეიკოციტოზი მარცხნივ გადახრა არ აღინიშნება .
ოტოსკოპიურად დასაწყისში ჰიპერემია ჩაქუჩის ტარის გაყოლებით ზედა
ნაწილში ინიცირებული სისხლძარღვები . სმენის დაქვეითება გამტარი
ხასიათის .ზოგჯერ ირღვევა სმენის ბგერის აღქმაც ლაბირინთის სარკმელზე
ექსუდატის ზეწოლით. ავადმყოფს აქვს ყურჩქამი . პერფორაციული ხვრელი
ლოკალიზდება დაფის აპკის ქვედა კვადრანტებში ჩვეულებრივ მცირე ზომისაა და
ნაპრალისებრი ფორმა აქვს . ოტოსკოპიის დროს ხვრელის კონტურები არ ჩანს
მაგრამ ჩანს პულსური რეფლექსი განათებული წერტილის რიტმული მოძრაობა
გულის ცემასთან სინქრონულად. დიაგნოზი ანამნეზი ოტოსკოპია. მკურნალობა
პირველ პერიოდში გაყუჩება. მეორე და ასევე პირველსავე პერიოდში ყურში
ჩაბერვა რაც აუმჯობესებს ევსტაქის ლულის დრენაჟს.

პარაცენტეზი . პარაცენტეზის ჩვენების და ვადის საკითხი სიძნელეებთანაა

დაკავშირებული. არსებობს შვარტცეს კლასიკური მითითება რომლის მიხედვით
პარაცენტეზი რეკომენდებულია შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანთების დროს თუ
დაფის აპკის სპონტანური პერფორაცია არ ხდება 3 დღის განმავლობაში ამ დროს
გვაქვს

შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანთების დამახასიათებელი ტრიადაა ყურის

ტკივილი ტემპერატურა დაფის აპკის გამობერილობა .

გარდა ამისა პარაცენტეზი აუცილებლად უნდა ჩაატარონ თუ აპკზე აღინიშნება

შემოფარგლული ან დიფუზური გამობერილობა ხოლო დაავადებიდან 3-4 დღის
შემდეგაც არ მოხდა პერფორაცია . პარაცენტეზს ახორციელებენ მაშინაც
როდესაც აპკის გამობერილობა არ ჩანს მაგრამ ტკივილი ან ტემპერატურული
რეაქციაა და კონსერვატიული მკურნალობა შედეგს არ იძლევა . პარაცენტეზი
უნდა განახორციელონ მწვავე შუა ოტიტის ნებისმიერი მიმდინარეობის ყველა
ეტაპზე როდესაც ვლინდება გართულების საშიშროება .

(მაინცდამაინც თუ გადაირია და ტექნიკა იკითხა პს. ეს ხმამაღლა არ წაიკითხო

გოიმო )
11.3 ყურის აგებულების თავისებურებანი ბავშვთა ასაკში.მათი
კლინიკური მნიშვნელობა
ბავშვთა ასაკში ყურის აგებულებაში აღინიშნება რიგი
თავისებურებები რაც აისახება როგორც კლინიკურ
გამოვლინებებშია აგრეთვე სხვა რიგ ფაქტორებზე.მაგალითად

 4 წლამდე ასაკის ბავშვის გარეთა სასმენი მილის

ძვლოვანი ნაწილი არ არის კარგად განვითარებული
გვხვდება მხოლოდ ძვლოვანი რგოლი,ამიტომ მილის
ზედა და ქვედა კედლები ერთმანეთს უახლოვდება
გამოკვლევის დროს როცა გვსურს დაფის აპკის
დათვალიერება ყურის ნიჟარა უნდა ჩამოვწიოთ უკან და
ქვემოთ.
 დაფის ღრუს ქედა კედელი ანუ დაფის ღრუს კედლი
გაყოფილია ნაპრალით საფეთქლის ძვლის პირამიდასა
 დაქიცვს შორის ნაპრალის ჯერ კიდევ არ არსებობის გამო
ამით აიხსნება ტვინის გაღიზიანების სიმპტომები
ბავშვებში შუა ყურის ანთების გამო
 ბავშვებში შუა ყურის ანთებას გარკვეული თავისებურება
ახლავს,რაც აიხსნება ანატომიურ-ფიზიოლოგიური
განსხვავებით.ბავშვებს ევსტაქის ლულა მოკლეა,ფართო
და ჰორიზონტალურად მდებარეობს.გარდა ამისა დაფის
ღრუში ჯერ არ არის ჩამოყალიბებული ლორწოვანი
გარსი,ამოვსებულია ემულსიით რაც ხელს უწყობს
ინფექციის განვიტარებას ხელს.

11.4 ცხვირის და მისი დანამატი წიაღების გამოკვლევის

მეთოდები
ცხვირის გამოკვლევა იწყება ანამნეზის შეკრებით დიდი მნიშვნელობა აქვს
გადატანილ დაავადებებს განსაკუთრებიტ ინფექციური გენეზის.შემდეგ
გადავდივართ გარეგან დათვალიერებაზე( ინსპექცია) ყურადრება მახვილდება
ყველა ხილულ ცვლილებაზე (სიწითლე ,შესიება,დეფორმაცია ა.შ)

შემდგომი ეტაპია ცხვირის ძვლების არის დანამატი ღრუებისა და ყბისქვეშა და

კისრის ლიმფური ჯირკვლების პალპაციას.

ცხვირის ღრუს გამოკვლევა კი ხდება წინა,შუა და უკანა რინოსკოპიით.

 ცხვირის ფუნქციური მდგომარეობის შესამოწმებლად იყენებენ სუნთქვის და
ყნოსვის ფუნქციების(ყნოსვის სიმახვილე და ყნოსვის სინატიფე) გამოკვლევას.

ცხვირის დანამატი ღრუების გამოსაკვლევად გარდა პალპაციისა და

რინოსკოპიისა იყენებენ სინუსოსკოპიასა და რენტგენოდიაგნოსტიკას.

11.5 ხახის უკანა აბსცესი

ანგინა შესაძლებელია გართულდეს ჩირქოვანი პროცესის განვითარებით
ხახისუკანა სივრცეში.ხახის უკანა აბსცესი უმეტესად უვითარდებათ ადრეულ
ასაკში რადგან აქ არსებული ლიმფური კვანძები მოზრდილ ასაკში ინვოლუციას
განიცდის.

წამყვანი სიმპტომია ძლიერი ტკივილი ყლაპვის დროს რიც გამოც ბავშვებში

ვხვდებით უძილობას,ტირილს ,უმადობას.თუ პროცესი ვრცელდება ცხვირ-ხახის
მიდამოში რთულდება სუნთქვა ცხვირით ხოლო თუ პირ-ხახაში პირით და
სუნთქვა ხდება ხმაურიანი განსაკუთრებიტ ღამით,ჰორიზონტალურ
 მდგომარეობაში ყოფნისას.აღინიშნება ხმის მკვეთრი ცვლილებები,აბსცესის
ქვედა მდებარეობისას შეიძლება აღინიშნოს ასფიქსიის სურათი.

ფარინგოსკოპიით ხახის უკანა კედელი ჰიპერემიული და

გამობერილია.აღინიშნება ლიმფური კვანძების შესიება,ტემპერატურა
ფებრილური,ლეიკოციტოზი ედსის აჩქარება.

დიაგნოზი: ანამნეზი და ლარინგოსკოპია

მკურნალობა:აბსცესის გაკვეთ და დრენირება შემდეგ კი ანტიბიოტიკოთერაპია.

ბილეთი 12

12.1 შუა ყურის ანატომია

შუა ყური ( auris media ) ჰაერის შემცველი ღრუების სისტემაა. რომლის ცენტრალური
ნაწილია დაფის ღრუ ( cavum tympani) . ამ უკანასკნელიგან წინ , ქვემოთ და შიგნით
მიემართება სასმენუ ლულა ( tyba auditive Eustachii). დაფის ღრუ უკან უკავშირდება
მღვიმეს ( antrum mastoideum ) და დვრილისებრი მორჩის ჰაერის შემცველ უჯრედებს
( celululae mastoideae).

დაფის აპკი საზღვრავს გარედან დაფის ღრუს ყველაზე დის შუა ნაწილს-
მეზოტიმპანუმს. იგი სამიშრისგან შედგება : გარეთა შრე წარმოდგენილია
ეპიდერმისით , რომელიც გარეთა სასმენი მილის კანის გაგრძელებაა , შიგნითა შრე
დაფის ღრუს ლორწოვანის გაგრძელებაა, ხოლო შუა შრე
შემაერთებელქსოვილოვანია, რომელიც რადიალურაი და ცირკულარული
შრეებისგან შედგება.

დაფის აპკი ჩასმულია დაფის რგოლის ღარში. დაფის აპკის ზედა მცირე
ნაწილისთვის აღნისნული რარი არ არსებობს . იგი უმაგრდება უშუალოდ
საფეთქლის ძვლის ქიცვის ნაწილს ( აღნიშნულია ლურჯად) . ამ ნაწილს უწოდებენ
დაფის აპკის მოდუნებულ ანუ შრაპნელის ნაწილს . დაფის აპკის უდიდეს ნაწილს კი
დაჭიმული ნაწილი ეწოდება. დაფის აპკის დაჭიმულ და მოდუნებულ ნაწილებს
შორის იქმნება წინა მოკლე ნაოჭი და უკანა გრძელი ნაოჭი , რომელთა შორის ჩანს
მცირე ამობურცული ადგილი. გარდა ამისა დაფის აპკზე გარედან დაედვისას ცანს
მოკლე მორჩიდან ქვემოთ და უკან მიმართული ზოლი, რომელიც იქმნება შიგნიდან
დაფის აპკზე მიმაგრებული ჩაქუჩის ტარით და რომელსაც ჩაქუჩის ზოლი ( stria
Stria malleolaris
malleolaris ) ეწოდება. ცაქუჩის ზოლი გრძელდება დაფის აპკის ცენტრამდე,
რომელიც ძაბრისებურად ჩაზნექილია და ჭიპის (umbo) სახელწოდებიტაა ცნობილი.
დაფის ღრუ ( cavum tympani) კლინიკურად ყურის
ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია .
იგი საფეთქლის ძვლის პირამიდაში
მდებარეობს. დაფის ღრუს ყოფენ სამ
სართულად: ზედა სართული- ანუ
ეპიტიმპანუმი , დაფის აპკის ზედა
პოლუსის ზემოთაა , შუა სართული-
მეზოტიმპანუმი დაფის აპკს
სეესაბამება, ხოლო ქვედა სართული -
ჰიპოტიმპანუმი, მცირე ზომის
ჩაღრმავებაა დაფის აპკის ქვედა
პოლუსის ქვემოთ.

დაფის ღრუს 6 კედელი აქვს:

გარეთა კედელი ( pariess

membranaceus) - დაფის აპკი

ზედა კედელი - დაფის ღრუს სახურავი ( tegment tympan) , წარმოდგენილია თხელი

ძვლოვანი ფირფიტით , რომელიც დაფის ღრუს გამოყოფს ქალას შუა ფოსოსგან.

ქვედა კედელი ( paries jugularis) - ანუ დაფის ღრუს ფსკერი, უშუალოდ ესაზღვრება
საუღლე ვენის ბოლქვს, რომელიც ამ კედლის ქვემოთ შესაბამის ფოსოშა.

წინა კედელი ( paries caroticus) ესაზღვრება შიგნითა საძილე არტერიას . აქვე იხსნება
ორი ნახევარარხი- ერთი დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთის , ხოლო მეორე მის
ქვემოთევსტაქის სამენი ლულის.ნახევარარხები გაყოფილია თხელი ძვლოვანი
ფირფიტით და ერთად ქმნის კუნთლულოვან არხს. ამავე კედელში აღინიშნება
წვრილი ხვრელები , რომელშიც გადის სისხლზარღვები და ნერვები.
 უკანა კედელი
( PARIES
MASTOIDDEUS)
ესაზღვრება
დვრილისებრ
მორჩს. მის ზედა
ნაწილში ხვრელია (
aditus ad antrum),
რომლითაც დაფის
ღრუს ზედა
სართული - ატიკი
დაკავშირებულია
დვრილისებრი
მორჩის ყველაზე
დიდ უჯრედთან
-მღვიმესთან
( antrum
mastoideum). მის
ქვემოთ ჩანს
ძვლოვანი შემლება
ე.წ პირამიდული
მორჩი , რომლის წინა ზედა პოლუსდან გამოდის უზანგის კუნთის მყესი და
უმაგრდება უზანგის თავს.

მედიალური კედელი( paries labirinticus ) ერთდროულად ლაბირინთის გარეთა

კედელია და გამოყოფს მას დაფის ღრუსგან. მის შუაში ჩანს საკმაოდ მოზრდილი
შემაღლება , რომელიც შექმნილია ლოკოკინის ძირითადი ხვეულის გარეთა კედლით
და რომმელსაც კონცხს უწოდებენ ( promontorium). კონცხის უკან და ზემოთ
შეინიშნება ჩაღრმავება რომლის ფსკერზე ოვალური სარკმელია., რომელიც გადადის
ლაბირინთის კარიბჭეში . ოვალურ სრკმელში ჩასმულია უზანგის საფეხე ფირფიტა
და ფიქსირებულია რგოლისებრი იოგით. კონცხის უკან და ვემოთ მეორე
ჩაღრმავებაა , რომლის ფსკერზე მრგვალი სარკმელია . ეს უკანასკნელი გადადის
ლოკოკინას დფუს კიბეში და დაფარულია თხელი აპკით - membrana tympani
secundaria.

დაფის ღრუში შემდეგი წარმონაქმნებია : სამენი ძვლები , მათი იოგოვანი აპარატი და

კუნთები.
სასმენი ძვლები:

ჩაქუჩი- არჩევენ თავს ყელსა და ტარს. ტარის ზედა ბოლოდან გამოდის მოკლე
მორჩი , რომელიც მიემართება ლატერალურად დაფის აპკისკენ და გამობურცავს მას
გარეთა სასმენ მილში.

გრდემლი- აქვს სხეული , რომლიდანაც გამოდის ორი მორჩი . გრძელი და მოკლე

მორჩები.

უზანგი- აქვს თავი , ორი ფეხი და საფეხე ფირფიტა.

კუნთები : 1) დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთი ( ინერვაცია სამწვერა ერვის ქვედაყბის

ტოტი)

2) უზანგის კუნთი ( ინერვაცია სახის ნერვის ტოტი )

ევსტაქის სამენი ლულა დაფის ღრუს აერთებს ცხვირ -ხახასთან. მისი სიგრძე
დაახლოებით 35-36 მმ-ია. იგი შედგება ორი ნაწილისგან. მოკლე ანუ ძვლოვანი
ნაწილი 1/3 და გრძელი აპკოვან- ხრტილოვანი 2/3. ხრტილოვან აპკოვანი ნაწილი
იხსნება ცხვირ - ხახის გვედით კედელზე , ხვირის ქვედა ნიჟარის უკანა ბოლოს
დონეზე არსებული ხვრელით - ostium pharingem tubae.

შუა ყურის კვება:

გარეთა საძილე არტერია - 1) a. tympanica

2) a. stylomastoidea

3) a. meningea media -ს ტოტები

4) a. pharyngea- ს ტოტები.

შიგნითა საძილე - 1) a. carotika interna-ს წვრილი ტოტრბი.

ვენები თავს იყრიან- 1) plexus pterigeoideus

2) v. menigea media

3) plexus caroticus და სხვა ( ყველაფერი არ გვეცოდინება

ახლა :D)

ინერვაცია : 1) ენა- ხახის ნერვი

2) სამწვერა ნერვი

3) სახის ნერვი
12.2შუა ყურის მწვავე და ქრონიკული კატარი(მწვ. და
ქრ.სალპინგოოტიტი)
ევტაქის ლულა კავშირშია დაფის ღრუსთან მოსვენების დროს ის დახურულია ხოლო
დამთქნარების ან ყლაპვის დროს იხსნება და ჰაერი ხახიდან გადადის დაფის ღრუში.თუ
დაირღვა ევსტაქის ლულის გამავლობა იწყება პათოლოგია შუა ყურის სისტემაში. ჰაერი
ვეღარ აღწევს დაფის ღრუში ასევე დვრილისებრი მორჩის უჯრედებში წნევა ეცემა და
ატმოსფერული ჰაერი აწვება დაფის აპკს და იწვევს მის ჩაზნექას თუ პროცესი გაგრძელდა
ლორწოვანი გარსის სისხლძარღვები განიერდება იმატებს კედლების ჟონვადობა და
ვითარდება ტრანსუდაცია ეს პროცესები იწვევს აკუსტიკური იმპედანსის
გაზრდას(წინააღმდეგობა ბგერისადმი) და სმენის დაქვეითებას . ევსტაქის მილის ფუნქციის
მოშლის მიზეზთა ორი ჯგუფია ა) ლულის ხახისკენა ხვრელის მხოლოდ მექანიკური
დახშობა ადენოიდური ვეგეტაციებით ტონზილის ჰიპერპლაზიით ან ცხვირის ქვედა
ნიჟარის გადიდებული უკანა ბოლოებით. ბ ) სანათურის დახშობა ანთებითი ექსუდატით. ამ
დაავადებას ერთიან სახელად ვუწოდებთ ლულის კატარს , სალპინგოოტიტს . მწვავე
პროცესის დროს პაციენტი უჩივის ყურის დახშობას ზეწოლის და სისავსის შეგრძნებას
სმენის დაქვეითებას . შუილი და აუტოფონია. ტკივილი არ არის ტემპერატურა
ნორმალურია . დაფის ღრუში ტრანსუდატის არსებობისას ავადმყოფი თავის დახრის
დროს გრძნობს ყურში სითხის გადაადგილებას რასაც თან სდევს სმენის გაუმჯობესება ან
გაუარესება . ოტოსკოპიით ჩანს აპკის პათოლოგიური ჩაზნექილობა . აპკზე შეიძლება
მოჩანდეს სითხის დონე მენისკი სმენის დაქვეითება კკონდუქტიური ბგერისგამტარი
ტიპის. დიაგნოზი ანამნეზი ოტოსკოპიური მონაცემები სმენის გამოკვლევა ცხვირისა და
ხახის დათვალიერება . მკურნალობა სისხლძარღვთა შემავიწროებელი საშუალებები თუ
დაავადების მიზეზია ადენოიდური ვეგეტაციები ან ძგიდის გამრუდება მაშინ ქირურგიული .
ანთების ჩაცხრობის შემდეგ მიმართავენ ყურში ჩაბერვას პოლიტცერის წესით და აპკის
მასაჟს .

ქრონიკული შეიძლება მწვავე გაქრონიკულდეს ან იმთავითვე იყოს . ძირითადი ჩივილია

სმენის დაქვეითება და ყურებში შუილი სმენის დაქვეითება ბგერის გამტარი ტიპისაა
დაქვეითებულია დაბალ ბგერებზე მაღალი შენარჩუნებულია . ძვლოვანი გამტარობა
გახანგრძლივებულია . ავადმყოფები აღნიშნავენ პერიოდულ გაუმჯობესებას. შუილი
გამოწვეულია ყურის დახშობით . ოტოსკოპიით დაფის აპკის კოლაფსი ატროფია დიაგნოზი
ოტოსკოპია ანამნეზი აკუმეტრია ასევე ვიკვლევთ ლულის გამავლობასა და დაფის აპკის
ძვრადობას . მკურნალობა ქირურგია ძირითადად მასაჟი აპკის და ჩაბერვა .
 ევსტაქის ლულის ქრონიკული ატროფიული კატარი იშვიათი დაავადება თანმხლებია
ორგანიზმის გამომფიტავი დაავადებების დროს. ძირითადი ჩივილია აუტოფონია
ავადმტოფს განუწყვეტლივ ესმის სუნთქვითი ხმაური და საკუთარი ხმა ევსტაქის ლულის
მუდმივი ღიაობის გამო.

სეკრეციული შუა ოტიტი ბოლო პერიოდში გახშირდა . სეკრეტი დასაწყისში სეროზულ

ლორწოვანია თანდათანობით სქელდება . უფრო ხშირია სკოლამდელ ასაკში ძირითადი
სიმპტომია სმენის პროგრესირებადი დაქვეითება ზეწოლა და სისავსე ყურში.

12.3კოქლეარული ნევრიტი. მისი პროფილაქტიკა და

მკურნალობა.ოტოტოქსიური პრეპარატები
კოქლეარული ნევრიტი(ინფექციური ,ტოქსიური ,პროფესიული)

სხვადასხვა ეგზო და ენდო ფაქტორების ზეგავლენით შეიძლება დაზიანდეს ყურის

ნერვული სტრუქტურები. ერთ ნაწილში ზიანდება სენსორული ეპითელური
უჯრედები მეორეში სპირალური კვანძის უჯრედები და ნერვული ბოჭკოები
აგრეთვე ნერვული ღერო. უფრო ხშირად ჩართულია რამდენიმე კომპოტენტი . რის
შედეგად სმენის ფუნქცია მკვეთრად ირღვევა რასაც ნეიროსენსორულ
სმენანაკლულობას უწოდებენ . ფილოგენეზურად უფრო გვიანი წარმონაქმნი უფრო
მეტად მგრძნობიარეა დაზიანებისადმი რითიც აიხსნება ის რომ ვესტიბულური
აპარატის რეცეპტორების დაზიანება შედარებით იშვიათია . უფრო ხშირად
ვითარდება ინფექციური დაავადებების შედეგად გრიპი პაროტიტი ტიფი მალარია .
მეორე ჯგუფია ტოქსიკური ნივთიერებები ძირითადად ანტიბიოტიკები
განსაკუთრებით კი ამინოგლიკოზიდები აგრეთვე ზოგიერთი დიურეტიკი და
სალიცილატები . მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ასევე ტრავმა . პათოგენეზური
თვალსაზრისით დიდი მნიშვნელობა აქვს ჰემატოენცეფალურ და
ჰემატოლაბირინთული ბარიერების შეღწევადობის დარღვევას. ინფექციური
ნევრიტის დროს ვლინდება ანთებითი ხასიათის ცვლილებები რომლებიც
თავდაპირველად ვითარდება ნერვული სტრუქტურების ირგვლივ მდებარე
ქსოვილებში შემდეგ გადადის ნერვულ უჯრედებზე და იწვევს ატროფიას .

სიმპტომატიკა

მაღალი ბგერების აღქმის გაუარესება . რადგანაც ყველაზე ადრე ზიანდება

ლოკოკინის პირველი ხვეული. პროგრესირების კვალდაკვალ ზიანდება სხვა
სხეულებიც რასაც მოყვება დაბალი ბგერების სმენის დაქვეითება . თუ დაზიანდა
ღერო სმენის ნერვის მაშინ სმენა ყველა სიხშირეზე ქვეითდება. მეორე
დამახასიათებელი ნიშანია ყურჩქამი რომელიც შეიძლება იყოს სუბიექტური და
ობიექტური . სუბიექტური გამოწვეულია მავნე აგენტების ზემოქმედებით
უშუალოდ სპეციფიკურ ნერვულ ელემენტებზე რაც შეიძლება იყოს ანთებითი ან
დისტროფიული ხასიათის . ობიექტურის დროს ბგერა ესმის გამომკვლევსაც

დიაგნოზი ანამნეზი ოტოსკოპია (დაფის აპკზე არ არის ცვლილებები) და დეტალური

აუდიოლოგიური მონაცემები .სმენის ნერვი შეიძლება დაზიანდეს თითქმის ყველა
მწვავე ინფექციური დაავადების დროს ყველაზე სახიფათოა ცერებრულ სპინური
მენინგიტი 4 ----6 პროცენტში იწვევს გართულებას მენინგოგენური ლაბირინთიტი.

გრიპის ვირუსი აზიანებს შიგნითა ყურის სისხლძარღვოვან აპარატს რასაც მოყვება

ტროფიკის დარღვევა.

ეპიდემური პაროტიტის ვირუსი იწვევს ცალმხრივ ნევრიტს უეცარი სრული

სიყრუით .

შიგნითა ყური ზიანდება ასევე თანდაყოლილი ათაშანგის დროს .

ტოქსიკური ნევრიტის გამომწვევი საყოფაცხოვრებო და სამრეწველო შხამებიდან

ხშირია ნახშირჟანგი ვერცხლისწყალი ტყვია ფოსფორი.

მკურნალობა სასწრაფო ჰოსპიტალიზაცია დეზინტოქსიკაცია სპაზმოლიზები

ვიტამინები.
12.4ცხვირის პოლიპები.ქირურგიული მკურნალობის
ენდოსკოპიური და არაენდოსკოპიური მეთოდები
ცხვირის პოლიპები

ცხვირის პოლიპო ცხვირის ღრუსა და დანამატი ღრუების ქრონიკული ანთებითი

პროცესის შედეგად ვითარდება.თუმცა მას კეთილთვისებიან სიმსივნესაც კი
ადარებენ. მორფოლოგიურად შედგება შემაერთებელქსოვილოვანი მარყუჟისებრი
ბოჭკოებისგან რომლებიც ამოვსებულია სეროზული სითხით და პლაზმური
უჯრედებით.

სიმპტომატიკა ავადმყოფები უჩივიან მუდმივ გამონადენს ცხვირიდან.

თანთადანობით სუნთქვის გაძნელებას საბოლოოდ დახშობას. გარდა ამისა თავის
ტკივილი ადვილად გადაღლა აგრეთვე ყნოსვის დაქვეითება . რინოსკოპიით ჩანს
მორუხო ან მოყვითალო ვარდისფერი სადაზედაპირიანი სიმსივნური წარმონაქმნი
რომლის კონსისტენცია ჟელესებრია. პოლიპი შეიძლება იყოს ერთეული მთლიანი
ზოგჯერ კი მრავალწილაკოვანი ან მრავლობითი . შორსწასულ შემთხვევებში იწვევს
ცხვირის ღრუს დეფორმაციას. თუ პოლიპი ჰაიმორის წიაღიდან გამოდის იგი ხშირად
იზრდება უკანა მიმართულებით ქოანისკენ და მას ქოანურ პოლიპს უწოდებენ.
ზოგჯერ პოლიპის ზრდა სცილდება ქოანის ფარგლებს გადადის ცხვირ ხახაში
ამოავსებს მას და შეიძლება ნაქის უკანაც ჩანდეს რეტრონაზალური პოლიპი.

დიაგნოზი წინა და უკანა რინოსკოპიით აგრეთვე ზონდირებით.

მკურნალობა მხოლოდ ქირურგიულია .აკეთებენ ადგილობრივ ანესთეზია და

სპეციალური ხელსაწყოს მეშვეობით ხდება პოლიპის მოცილება

12.5ტონზილექტომიის ჩვენებები
ტონზილექტოია კეთდება ქრონიკული დეკომპენსირებული ტოზილიტის ისეთ
შემთხვევებში , როდესაც დეკომპენსაციის მოვლენები მუდმივია და ინტენსიურადაა
გამოხტული, როდესაც ვიტარდება გართულება პარატონზილიტების ან ტონზილოგენური
სეფსისის სახით, როდესაც ქრონიკული ტონზილიტი ეტიოპათოგენეზურად
დაკავშირებულია სხვადასხვა ორგანოში განვიტარებულ ორგანულ პათოლოგიურ
პროცესთან.

ტონზილექტომია უნდა განხორციელდეს მაშინაც , როდესაც კონსერვატული წესებიტ

მკურნალობა არაეფექტურია . ისეთ შემთხვევაში როდესაც ორგანიზმის ესა თუ ის
დაავადება არ არის ეტიოპათოგენეზურად დაკავშირებული ქრონიკულ ტონზილიტთან ,
მაგრამ ტონზილიტი , როგროც ინფექციის კერა , უარყოფით გავლენას ახდენს დაავადების
მიმდინარეობაზე , ასევე საჭიროა ტონზილექტომია, როგროც ერთ-ერთი რგოლი ამ
დაავადებათა მკურნალობის კომპლექსში.

ბილეთი 13

1. სმენის ექსპერტიზა . სმენის დაქვეითების სახეები და

ხარისხები.

2.გარეთა , შუა და შიგნითა ყურის ტრავმული დაზიანებები.

მექანოტრავმა- ხშირია ყურის ნიჟარის არეში, გვხვდება ნაკბენი
ჭრილობა,დაჟეჟილობა, ყურის ნიჟარის სრული ან ნაწილობრივი მოცილება.
მკურნალობა-ჭრილობის დამუსავება და ადრეული გაკერვა კარგ შედეგებს იძლევა.
ყურის ნიჟარის სრული მოცილების დროსაც კი თუ იგი გაკერილ იქნა მალევე
ადვილად ხორცდება . დაგვიანებულ შემთხვევებში გართულებაა
ქონდროპერიქონდრიტი და ყურის ნიჟარის დეფორმაცია.

ოტჰემატომას იწვევს ბლაგვი საგნის ძლიერი ზეწოლა ყურზე, ის ხშირად

ემართებათ მოჭიდავეებსა და მოკრივეებს, დარტყმა იწვევს ხრტილსაზრდელას
სისხლძარღვების დაზიანებას და სისხლჩაქცევებს ხრტილსა და ხრტილსაზრდელას
შორის(სადაზედაპირიანი მოლურჯო-წითელი ფერის შესიება). ტიპური
ლოკალიზაციაა ნიჟარის წინა ზედაპირის ზედა ნაწილი. მცირე ზომის ოტჰემატომის
დროს იყენებენ დამწოლ ნახვევს და ხდება მისი გაწოვა. დიდი ზომის დროს სითხის
ასპირაცია პუნქციით და შემდეგ დამწოლი ნახვევი. ჩირქის დროს ქირურგიული
ოპერაცია.

გარეთა სასმენი მილის მექანოტრავმა აღინიშნება როგორც ხრტილოვან-აპკოვან

(ხშირად ყურის ნიჟარასთან ერთად, იზოლირებული დაზიანება გოგირდის საცობის
ან უცხო სხეულის არასწორად ამოღების დროს აღინიშნება )ასევე ძვლოვან ნაწილში.
ძვლოვანი ნაწილი ზიანდება დვრილისებრი მორჩის , ყვრილმანის ძვლის , ქვედა
ყბის სახსრის(ნიკაპზე ძლიერი დარტყმა ან ქვედა ყბით დაცემა) და დაფის ღრუსთან
ერთად. კლინიკა: სისხლდენა ყურიდან, ტკივილი ჭამისას და ლაპარაკისას.
მკურნალობა:გარეთა სასმენი მილის ქირურგიული დამუშავების შემდეგ ყურში
დებენ სტერილურ ტამპონს, გაჟღენთილს ვაზელინის ზეთით ან სინტომიცინის
ემულსიით. სასმენი მილის ატრეზიის თავიდან ასაცილებლად ტამპონს ცვლიან
ყოველდღიურად , საჭიროების შემტხვევაში დებენ რეზინის ან პლასტმასის მილს.
სასმენი მილის წინა -ქვედა კედლის მოტეხილობის დროს ავადმყოფს სასმენი მილი
უნდა დაუტამპონონ და ქვედა ყბა ნახვევით დაუფისირონ,რათა თავიდან ავირიდოთ
მოტეხილი ნაწილების აცდენა.

დაფის აპკის იზოლირებულ დაზიანებას ადგილი აქვს ყურის ჩხირით უხეშად

გამოწმენდის ან მოქავების დროს, ამას შეიძლება მოჰყვეს დაფის აპკის შრეების
დაზიანება და პერფორაციაც კი .ასევე მნიშვნელოვანია დაფის აპკის დაზიანება
ატმოსფერული წნევის დროს.

პირამიდის გასწვრივი მოტეხილობის დროს (მაგალითად დაცემისას)

ზიანდება დაფის აპკი, დაფის ღრუ, და გარეთა სასმენი მილის ზედა ძვლოვანი
კედელი კანთან ერთად ლაბირინთი და ფალოპიუსის არხი მოტეხილობის უკან
რჩება. კლინიკა: დაფის აპკი გაგლეჯილია, სისხლდენა( ზოგჯერ ზურგის ტვინის
სითხდენა)ყურიდან, სახის ნერვი იშვიათად ზიანდება ,ვესტიბულური ფუნქცია
შენარჩუნებულია. ქალას ფუძის გასწვრივი მოტეხილობას პირამიდის განივი
მოტეხილობა მოჰყვება , მოტეხილობის ხაზი გაივლის მთლიანად შიგნითა ყურზე
ზიანდება ლოკოკინა, კარიბჭე, რკალოვანი არხები და ფალოპიუსის არხი. კლინიკა:
სრული სიყრუე, სახის ნერვის დამბლა და ვესტიბულური ფუნქციის მოშლა.
დიაგნოზს ვაზუსტებთ რენტგენოლოგიური გამოკვლევით. მკურნალობა:
სისხლდენისას ყური ფრთხილად იწმინდება და იდება სტერილური ტამპონი,
მკურნალობა გრძელდება ნეიროქირურგიულ სტაციონარში.

3. მენიერის დაავადება. მკურნალობის მეთოდები.

ლაბირინთის სისხლის პროდუქციის რაოდენობრივი და თვისობრივი დარღვევა,
რასაც მოჰყვება ენდოლიმფური ჰიდროფსი(წყალმანკი) და ლაბირინთშიგა წნევის
მკვეთრი მომატება. ეს იწვევს ლაბირინთის სითხეში ბგერის გატარების შეფერხებას
და კოქლეური და ვესტიბულური რეცეპტორების დაზიანებას ტროფიკის მოშლის
გამო. უშუალო მიზეზეი ჯერ დადგენილი არაა, ასახელებენ ვაზომოტორულ
მოშლილობას, ალერგიას , წყლის ცვლის მოშლას, ენდოლიმფურ პარკში
ენდოლიმფის რეზორბციის შეფერხებას და სხვა. დაავადები პროვოცირება შესაძლოა
მოახდინოს ფსიქიკურმა და ფიზიკურმა გადაძაბვამ ასევე ალკოჰოლისა და
ნიკოტინის მოხმარებამ.
 სიმპტომატიკა:1. ძლიერი თავბრუ, წონასწორობის დაკარგვა , გულის რევა
ღებინება, ობიექტურად სპონტანური ნისტაგმი.2.სმენის ცვალებადი დაქვეითება,
ნეიროსენსორული ტიპის ცალ მხარეს. 3. ყურჩქამი იმავე მხარეზე. შეტევა
გრძელდება 20-30 წთიდან რამდენიმე საათამდე. დაავადებას ახასიათებს
განმეორებითობა, ყოველ ჯერზე სმენის უარესი დაქვეითებით. კოქლეალური
აპარატი შედარებით ადვილად ზიანდება, სმენანაკლულობა ნეიროსენსორული
ტიპისაა , რაც კორტის ორგანოს დაზიანებაზე მიანიშნებს .მენიერის პირველ ხანებში
ვესტიბულური აგზნებადობა ნორმის ფარგლებშია , შემდეგ ისიც ქვეითდება.

დიაგნოზის დასმა არაა ძნელი დეტალური ანამნეზით , ოტოსკოპითა და სმენისა

და ვესტიბულური სისტემის მდგომარეობის სწორი ანალიზის საფუძველზე.
აქტუალურია ფუნქციური ტესტები პაციენტს იკვლევენ სმენასა და ვესტიბულურ
ფუნქციურ მდგომარეობაზე დეჰიდრატაციული პრეპარატის მიღებამდე და მას
შემდეგ(წნევის დაქვეითების გამო აღინიშნება სმენის ფუნქციის გაუმჯობესება).

მკურნალობა: ზემოქმედება ლაბირინთსიგა წნევაზე ენდოლიმფური წყალმანკის

ლიკვიდაციისა(ანტიჰისტამინური და დეჰიდრატაციიული საშუალებები) და მისი
შემდგომი განვითარების თავიდან აცილების მიზნით, სასურველია მარილისა და
წყლის შეზღუდვა კალიუმის მარილებით მდიდარი საკვების მიღება.
მნიშვნელოვანია ვეეგეტატიურ ნერვულ სისტემასა და სისხლძარღვებზე
ზემოქმედება.იყენებენ სხვადასხვა ფსიქოტროპულ საშუალებებს:
ნეიროლეპტიკებს,ტრანკვილიზატორებს , სედატიურ საშუალებებს. თუ
კონსერვატიულმა მკურნალობამ შედეგი არ გამოიღო , მიზანშეწონილია
ქირურგიული ზემოქმედება ყურის ნერვებსა და ნერვულ წნულებზე.

4. ხახის უკანა აბსცესი.

ხახისუკანა აბსცესი უვითარდებათ ,როგორც წესი, 2 თვიდან 3-4 წლამდე ბავშვებს
(ხახის მიდამოში ლიმფური ჯირკვლების არსებობის გამო, რომელიც მოზრდილებში
ინვოლუციას განიცდის). მოზრდილთა ხახისუკანა აბსცესი ტუბერკულოზური
სპონდილიტის , იშვიათად, ლუესური პროცესის შედეგია. ინფექცია ვრცელდება
სასის ტონზილებიდან , ცხვირიდან , დანამატი წიღებიდან,ცხვირ-ხახიდან, ევსტაქის
ლულიდან, დაფის ღრუდან, ამ ორგანოებიდან გამოსული ლიმფური სადინრები
შეერთვის ხახისუკანა ლიმფურ კვანძებს. ასევე შეიძლება განვითარდეს ბავშვთა
ინფექციური დაავდებების დროს, აგრეთვე ხახის უკანა ნაწილის ტრავმის შედეგად.

სიმპტომატიკა: ტკივილი ყლაპვისას, ცხვირიდან სუნთქვის გაძნელება , თუ აბსცესი

პირ-ხახაშია ლოკალიზებული, მაშინ პირიდან სუნთქვის გაძნელებაც, ამის გამო
ახასიათებს ხმაურიანი სუნთქვა , განსაკუთრებით ძილის დროს , როდესაც ხახის
ამობერილი ლორწოვანი ხურავს ხორხს. ხმა მკვეთრად შეცვლილია. აბსცესის ცოტა
ქვემოთ განვითარებისას შესაძლოა გმოვლინდეს ასფიქსია.

დიაგნოსტირება:ფარინგოსკოპით ხახის უკანა კედლის ლორწოვანი გარსი

ჰიპერემიული დაასიმეტრიულად გამობერილია. ზონდირებით აღინიშნება
ფლუქტუაცია. ქვედა ყბისა დამკერდ-ლავიწ-დვრილისებრი კუნთის არეში ლიფური
კვანძები შესიებულია, ბავსვს თავი გადახრილი აქვს დაავადებულ მხარეს.
ტემპერატურა ხშირად ფებრილურია, იშვიათად ნორმალური. აღინიშნება
ლეიკოციტოზი და ედსის მომატება. საეჭვო შემთხვევაში აკეთებენ საცდელ
პუნქციას. დიაგნოზის დადასტურებას ხელს უწყობს რენტგენოგრაფია.

მკურნალობა: აბსცესის გამოვლინებისთანავე , საჭიროა მისი გაკვეთა და ჩირქის

ამოღება. შემდგომში ავადმყოფს უნიშნავენ სადეზინფექციო ხსნარებს ყელში
გამოსავლებად და ანტიბიოტიკოთერაპიას.

5. მწვავე ფარინგიტი. მწვავე ლარინგიტი.

მწვავე ფარინგიტი ვლინდება როდესაც გამარიზიანებელი აგენტი უშუალოდ
ზემოქმედებს პირ-ხახაზე. მაგ: ძლიერ ცხელი საჭმლის გადაყლაპვის, თამბაქოს
მოხმარების, ალკოჰოლის ჭარბი მიღების, ცივ ჰაერზე ან მტვრიან გარემოში
ხანგრძლივი ლაპარაკის და სხვა. იგი ასევე ხშირია მწვავე დაავადებების დაწყებით
სტადიაში, ვიდრე სიმპტომები გამოვლინდება. კლინიკური სურათი:ხახის კედელი
ჰიპერემიული, ალაგ-ალაგ დაფარულია ლორწოვან-ჩირქოვანი ნადებით. უკანა
კედელზე ჩანს გადიდებული და გაწითლებული ლიმფოიდური ქსოვილის
შემაღლებები (გრანულები). ჰიპერემიული და გასქელებული გვერდითი მორგვები.
ავადმყოფ აწუხებს დაჭიმულობა ყელის არეში და ტკივილი,განსაკუთრებით
ყლაპვისას(ნერწყვის ყლაპვისას უფრო სტკივათ ვიდრე ჭამისას) ,ზოგჯერ გადაეცემა
ყურისკენ. წვა და ჩახეხვის შეგრძნება. ზოგადი მდგომარეობა კარგია. მკურნალობა:
ტკივილის დროს ტკივილგამაყუჩებელი, არაგამაღიზიანებელი საკვები. ტუტოვანი
ხსნარებით პულვერიზაცია და ინჰალაცია.

ყველა ის ფაქტორი , რომელიც ხელს უწყობს ზედა სასუნთქი გზების კატარული

ანთების განვითარებას , ხორხის ანთების გამომწვევიცაა, თუმცა არსებობს
ფაქტორები , რომელიც სპეციფიკურია ხორხისთვის მაგ: სახმო აპარატის გადაძაბვა.
თამბაქოსა და ალკოჰოლის მოხმარება , ასევე პირით სუნთქვა ხელს უწყობს მწვავე
ლარინგიტის განვითარებას. პათომორფოლოგიურად ანთებითი პროცესი მთელ
ლორწოვანზეა გავრცელებული, თუმცა სჭარბობს სახმო ნაოჭებზე. აღინიშნება
ლორწოვანის ჰიპერემია და წვრილუჯრედოვანი ინფილტრაცია, ზოგჯერ
სუბეპითელური სისხლჩაქცევებიც. ანთება შესაძლოა ხორხის შიგნითა კუნთებზეც
გავრცელდეს და გამოიწვიოს პარეზი. სიმპტომები: ხმის ჩახლეჩა სრულ
აფონიამდე,ყელში წვის , ჩახეხევის , დაჭიმულობის ,სიმშრალის შგრძნება.
თავდაპირველად აღინიშნება მშრალი, ხოლო შემდეგ პროდუქტიული ხველა,
ავადმყოფს სტკივა არამხოლოდ ყლაპვის არამედ შესუნთქვის დროსაც. ტემპერატურა
როგორც წესი ნორმალურია. ვირუსული გრიპის ნიადაგზე განვითარებული
ლარინგიტის დროს ლორწოვან გარსზე ვხვდებით სისხლჩაქცევებს(ჰემორაგიული
ლარინგიტი)დიაგნოზი:არაპირდაპირი ლარინგოსკოპიით დათვალიერებისასსახმო
ნაოჭები , ნორმაში თეთრია და მისი ჰიპერემია, შეშუპება და გასქელება ადასტურებს
ლარინგიტის დიაგნოზს.სახმო ნაოჭებზეე ხშირია ფიბრინული ნადები და წებოვანი
ლორწო , ყოველივე ამის გამო ფონაციის დროს ყია ვიწროვდება.ხმის შეცვლა და
ობიექტური მონაცემები აადვილებს დაავადების დიაგნოზს.მკურნალობა: ხმის
დაზოგვა, თბილი არაგანაღიზიანებელი საკვები,კისერზე თბილი კომპრესია,
ეკრძალება თამბაქო . აეროზოთერაპია ანტიბიოტიკები ხსნარით თუ ხორხში ლორწო
და ქერქებია აეროზოლის გზით შეჰყავთ პროტეოლიზური ფერმენტები. ასევე
შესაძლოა ავადმყოფს ჩაუსხან ზეთი ხორხში მენთოლთან ერთად.

ბილეთი 14

1) გარეთა ყურის ანატომია

გარეთა ყური შედგება ყურის ნიჟარისაგან და გარეთა სასმენი მილისაგან.
ყურის ნიჟარა წარმოდგენილია ელასტიური ხრტილით,რომელიც
კანითაა დაფაარული და ის ვიწროვდება და გადადის გარეთა სასმენ
მილში. მის გარეთა შემსხვილებულ კიდეს ეწოდება ჭავლი,მის წინ და
პარარელურად მიემართება წინა ჭავლი,მათ შორის ჩაღრმავებას კი
ეწოდება ნავი. წინა ჭავლი იწყება უკანა სახურით, ზემოთ კი იყოფა 2
ფეხად, მათ შორის ჩაღრმავებას კიი ეწოდება სამკუთხა ფოსო. უკანა
სახურის მოპირდაპირედ წინა სახურია და მათ შორის ჩაღრმავებას ჰქვია
სახურთაშუა ნაჭდევი. ყურის ნიჟარა გარეთა სასმენ მილში გადასვლამდე
ქმნის ჩაღრმავებას,რომელიც მცირე ზომის ჩაღრმავება და დიდი ზომის
ღრუ. ყურის ნიჟარის ბოლოს არის ბიბილო, რომელიც ცხიმოვან
ქსოვილს და სისხლძარღვებს.
 გარეთა სასმენი მილი - შედგება 2 ნაწილისგან:
გარეთა აპკოვან-ხრტილოვანი და შიგნითა
ძვლოვანი. მისი წინა და უკანა კედლები
წარმოდგენილია ხრტილით, ზედა და უკანა
კედლები - მკვირი ფიბროზული შემაერთებელი
ქსოვილი. ძვლოვანი სასმენი მილი იწყება გარეთა
სასმენი ხვრელით და მიემართება საფეთქლის
ძვლის სიღრმეში და მისი უკანა კედელი
ბოლოვდება დაფის აპკთან . გარეთა სასმენი
მილის მიმართულება არის ზიგზაგისებური,ამის
გამო დაფის აპკის დასათვალიერებლად საჭიროა
ყურის ნიჟარის გადაწევა უკან და ზემოთ. გარეთა
სასმენ მილს აქვს 4 კედელი: წინა- კედელი
ესაზღვრება ქვედა ყბის სახსარს , ზედა კედელი -
ქალას შუა ფოსოს, უკანა კედელი - დვრილისებრ
მორჩს. გარეთა სასმენი მილი დაფარულია კანით
და შეიცავს თმას, ცხიმოვან და გოგირდოვან
ჯირკვლებს, რომელიც გამოყოფს გოგირდოვან
სეკრეტს.
კვება: მკვებავი არტერიები გამოდის გარეთა საძილე
არტერიიდან. a. auricularis posterior და a.temporalis
superficialis კვებავს ყურის ნიჟარას და გარეთა სასმენ
მილს. ღრმა ნაწილებს კი კვებავს a. Auricularis
profunda.
ინერვაცია: n. auricotemporalis, n. auricularis
magnus, r. auricularis n. vagi.
.

2) შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანთება,პარაცენტეზი.

შუა ყურის მწვავე ანთების დროს ინფექციას იწვევს მასში მიკრობების
შეჭრა. ყველაზე ხშირი არის სტრეპტოკოკი და სტაფილოკოკი,ასევე
პნევმოკოკი და ნაწლავის ჩხირი. ნორმაში ევსტაქის ლულის ამომფენი
მოციმციმე ეპითელიუმის წამწამები მოძრაობენ ცხვირ-ხახისკენ და
ქმნიან ბარიერს. მწვავე რესპირაციული დაავადების დროს კი
ეპითელიუმი ზიანდება, წამწამები ცვივა და შესაბამისად ირღვევა
ბარიერული ფუნქცია. დაავადების განვითარებას ერთი მხრივ ხელს
უწყობს მიკრობის ვირულენტობა, მეორე მხრივ კი ორგანიზმის
დაცვითი ძალების მდგომარეობა.
პათოგენეზი: დასაწყისში ვითარდება ლორწოვანის
ჰიპერემია,ინფოლტრაცია და ექსუდაცია. დასაწყისში ექსუდატი
სეროზულია, შემდეგ ხდება ჩირქოვანი.დაავადების I პერიოდი:
ექსუდატი იმატებს ზომაში, აწვება დაფის აპკს და იწვევს მის
გამობერვას. მეორე პერიოდი:დაფის აპკის პერფორაცია და ჩირქდენა
ყურიდან- ოტორეა. მესამე პერიოდი:იმუნური სისტემის მოქმედებით
ანთება ცხრება, ექსუდაცია წყდება და იწყება რეპარაციული
პროცესები.
სიმპტომატიკა: დაავადება იწყება ყურის მჩხვლეტავი ხასიათის
ტკივილით,რომელიც შემდეგ მუდმივი ხდება. ტკივილი ირადირებს
საფეთქელში, კეფაში, კბილებში,ავადმყოფი უძილო, საერთო
სისუსტით,მადა დაკარგული. T⁰ 38-39⁰. ოტოსკოპიურად დაფის აპკი
ჰიპერემიული, მისი საორიენტაციო საზღვრები წაშლილი. პალპაციით
მტკივნეულია დვრილისებრი მორჩის არე. სმენის დაქვეითება
გამტარი ტიპის,თუმცა ზოგჯერ ირღვევა ბგერის აღქმაც. ეს
ყველაფერი შეესაბამება დაავადების პირველ პერიოდს. მეორე
პერიოდის დროს,როცა ადგილი აქვს ოტორეას, ოტოსკოპიის დროს
შეიმჩნევა პულსური რეფლექსი- სისტოლის დროს ექსუდატი
გადმოისროლება პერფორაციული ხვრელიდან,დიასტოლის დროს
არა. ჩირქოვანი გამონადენი გრძელდება 5-7 დღე,შემდეგ მცირდება
და ქრება (III პერიოდი). უმწვავესი ოტიტი - T 39⁰,ძლიერი თავის
ტკივილი,თავბრუ, ღებინება, ზოგადი მდგომარეობა მძიმე.
დიაგნოზი: ოტოსკოპია,კლინიკური ნიშნები.
მკურნალობა:წოლითი რეჟიმი,
ტკივილგამაყუჩებლები,ანტიბაქატერიული მკურნალობა.
3) ცხვირის ძგიდის შენება და პლასტიკა.
ცხვირის ძგიდის წინა ქვედა ნაწილის ლორწოვანი გარდის შეიცავს
უხვად განვითარებულ სისხლძარღვებს ,რომელიც შედგება
გაგანიერებული არტერიული და ვენური ქსელისგან. ამ ადგილს
კისელბახის ადგილს უწოდებენ. ეს ადგილი სისხლდენის ხშირი
ადგილია, რადგან აქ სისხლძარღვებს თხელი კედელი აქვს და
მდებარეობენ ზედაპირულად.

4) ნამდვილი და ცრუ კრუპები.

ეს დაავადება მწვავე ლარინგიტის განსაკუთრებული ფორმაა. ამ
დროს ანთებითი პროცესი არის სახმო ნაოჭების ქვემოთ,სადაც
ლორწივანი გარსი შეშუპებულია,ვითარდება სტენოზი. ხორხის ამ
უბანში ლორწოვანს და ელასტიურ ფირფიტას შორის
სივრცეა,რომელიც ფაშარი ქსოვილით არის ამოვსებული და ადვილად
შუპდება.
სიმპტომები: მყეფავი ხასიათის ხველა,ჰაერის
უკმარისობა,ინსპირაციული ქოშინი,ხმა შენარჩუნებულია,სუნთქვაში
მონაწილეობს დამხმარე კუნთები, შემდეგ ოფლი ასხამს, და ეს
გრძელდება ნახევარ საათამდე, უმეტესად ღამით, თუმცა შეიძლება
დღისითაც. ღამით ხშირია,რადგან ავადმყოფი არის ჰორიზონტალურ
მდგომარეობაში,რის გამოც სისხლის მიწოლა ხორხში იმაყებს და
ვითარდება შეშუპება.
დიაგნოზი: კლინიკური ნიშნები და არაპირდაპირი ლარინგოსკოპია-
სახმო ნაოჭების ქვემოთ ჩანს მოწითალო ლორწოვანი მორგვების
სახით და ხორხში არის 3 შემაღლება: მოვარდისფრო, მოწიყალო და
მოთეთრო მორგვები. დიფ. დიაგნოზი უნდა გატარდეს ნამდვილ
კრუპთან,რომლის დროსაც აღინიშნება ხმის ჩახლეჩა,კისრის
ლიმფური კვანძების გადიდება. ხორხსარქველზე კი არის მორუხო
ფერის ჭუჭყიანი ნადები.
 მკურნალობა: ცრუ კრუპის დროს ფეხების ცხელი აბაზანა,ოთახის
განიავება, ტუტოვანი ინჰალაცია,უკიდურეს შემთხვევაში
კორტიკოსტეროიდები.

5) ხორხის მწვავე შეშუპება.

ეტიოლოგია: ხორხის შეშუპება ხშირია ჭრილობის დროს,ტუტეების
და მჟავებით დამწვრობისას, ან ინტუბაციის შემდეგ. ხშირად მას აქვს
ალერგიული ფორმა. იგი ზოგჯერ შეიძლება კვინკეს შეშუპების
გამოვლინება იყოს. უმეტეს წილად მას აქვს მწვავე ხასიათი,მაგრამ
აქვს ასევე ქრონიკული მიმდინარეობა.
სიმოტომატიკა: ის დიფუზური ხასიათისაა, მაგრამ უპირატესად
ვლინდება ხორხსარქველზე, ციცხვისებრ ხრტილზე,პარკუჭის
ნაოჭზე. უსიამოვნო შეგრძნება ყლაპვის დროს, ზოგჯერ საკვების
გადაცდენა სასულეში. ხმის შეცვლა, რეფლექსური ხველა,სუნთქვის
გაძნელება,რომელმაც შეიძლება ასფიქსია გამოიწვიოს.
დიაგნოზი: ანამნეზი და არაპირდაპირი ლარინგოსკოპია. ჩანს
შეშუპებული და ვარდისფერი ხორხი, სტენოზის გამო ავადმყოფს
ეწყება ქოშინი.
მკურნალობა: ჰოსპიტალიზაცია, თუ სტენოზი არ არის მკვეთრი,
უნიშნავენ კონსერვატიულ მკურნალობას - ანტიჰისტამინურები.

ბილეთი 15

შუა ყურის ანატომია.

შუა ყური ( auris media ) ჰაერის შემცველი ღრუების სისტემაა. რომლის
ცენტრალური ნაწილია დაფის ღრუ ( cavum tympani) . ამ უკანასკნელიგან წინ ,
ქვემოთ და შიგნით მიემართება სასმენუ ლულა ( tyba auditive Eustachii). დაფის
ღრუ უკან უკავშირდება მღვიმეს ( antrum mastoideum ) და დვრილისებრი მორჩის
ჰაერის შემცველ უჯრედებს ( celululae mastoideae).

დაფის აპკი საზღვრავს გარედან დაფის ღრუს ყველაზე დის შუა ნაწილს-
მეზოტიმპანუმს. იგი სამიშრისგან შედგება : გარეთა შრე წარმოდგენილია
ეპიდერმისით , რომელიც გარეთა სასმენი მილის კანის გაგრძელებაა , შიგნითა შრე
დაფის ღრუს ლორწოვანის გაგრძელებაა, ხოლო შუა შრე
შემაერთებელქსოვილოვანია, რომელიც რადიალურაი და ცირკულარული
შრეებისგან შედგება.

დაფის აპკი ჩასმულია დაფის რგოლის ღარში.

დაფის აპკის ზედა მცირე
ნაწილისთვის აღნისნული რარი
არ არსებობს . იგი უმაგრდება
უშუალოდ საფეთქლის ძვლის
ქიცვის ნაწილს ( აღნიშნულია
ლურჯად) . ამ ნაწილს
უწოდებენ დაფის აპკის
მოდუნებულ ანუ შრაპნელის Stria malleolaris
ნაწილს . დაფის აპკის უდიდეს
ნაწილს კი დაჭიმული ნაწილი
ეწოდება. დაფის აპკის დაჭიმულ და
მოდუნებულ ნაწილებს შორის იქმნება
წინა მოკლე ნაოჭი და უკანა გრძელი
ნაოჭი , რომელთა შორის ჩანს მცირე
ამობურცული ადგილი. გარდა ამისა დაფის
აპკზე გარედან დაედვისას ცანს
მოკლე მორჩიდან ქვემოთ და უკან მიმართული ზოლი, რომელიც იქმნება
შიგნიდან დაფის აპკზე მიმაგრებული ჩაქუჩის ტარით და რომელსაც ჩაქუჩის
ზოლი ( stria malleolaris ) ეწოდება. ცაქუჩის ზოლი გრძელდება დაფის აპკის
ცენტრამდე, რომელიც ძაბრისებურად ჩაზნექილია და ჭიპის (umbo)
სახელწოდებიტაა ცნობილი.

დაფის ღრუ ( cavum tympani) კლინიკურად ყურის ყველაზე მნიშვნელოვანი

ნაწილია . იგი საფეთქლის ძვლის პირამიდაში მდებარეობს. დაფის ღრუს
ყოფენ სამ სართულად: ზედა სართული- ანუ ეპიტიმპანუმი , დაფის აპკის
ზედა პოლუსის ზემოთაა , შუა სართული- მეზოტიმპანუმი დაფის აპკს
სეესაბამება, ხოლო ქვედა სართული - ჰიპოტიმპანუმი, მცირე ზომის
ჩაღრმავებაა დაფის აპკის ქვედა პოლუსის ქვემოთ.
დაფის ღრუს 6 კედელი აქვს:

გარეთა კედელი ( pariess membranaceus) - დაფის აპკი

ზედა კედელი - დაფის ღრუს სახურავი ( tegment tympan) , წარმოდგენილია
თხელი ძვლოვანი ფირფიტით , რომელიც დაფის ღრუს გამოყოფს ქალას შუა
ფოსოსგან.
 ქვედა კედელი ( paries jugularis) - ანუ დაფის ღრუს ფსკერი, უშუალოდ
ესაზღვრება საუღლე ვენის ბოლქვს, რომელიც ამ კედლის ქვემოთ შესაბამის
ფოსოშა.
წინა კედელი
( paries caroticus)
ესაზღვრება
შიგნითა
საძილე
არტერიას . აქვე
იხსნება ორი
ნახევარარხი-
ერთი დაფის
აპკის
დამჭიმავი
კუნთის , ხოლო
მეორე მის

ქვემოთევსტაქის სამენი ლულის.ნახევარარხები გაყოფილია თხელი ძვლოვანი

ფირფიტით და ერთად ქმნის კუნთლულოვან არხს. ამავე კედელში აღინიშნება
წვრილი ხვრელები , რომელშიც გადის სისხლზარღვები და ნერვები.

უკანა კედელი ( PARIES MASTOIDDEUS) ესაზღვრება დვრილისებრ მორჩს. მის

ზედა ნაწილში ხვრელია ( aditus ad antrum), რომლითაც დაფის ღრუს ზედა
სართული - ატიკი დაკავშირებულია დვრილისებრი მორჩის ყველაზე დიდ
უჯრედთან -მღვიმესთან ( antrum mastoideum). მის ქვემოთ ჩანს ძვლოვანი
შემლება ე.წ პირამიდული მორჩი , რომლის წინა ზედა პოლუსდან გამოდის
უზანგის კუნთის მყესი და უმაგრდება უზანგის თავს.
მედიალური კედელი( paries labirinticus ) ერთდროულად ლაბირინთის გარეთა
კედელია და გამოყოფს მას დაფის ღრუსგან. მის შუაში ჩანს საკმაოდ
მოზრდილი შემაღლება , რომელიც შექმნილია ლოკოკინის ძირითადი
ხვეულის გარეთა კედლით და რომმელსაც კონცხს უწოდებენ ( promontorium).
კონცხის უკან და ზემოთ შეინიშნება ჩაღრმავება რომლის ფსკერზე ოვალური
სარკმელია., რომელიც გადადის ლაბირინთის კარიბჭეში . ოვალურ სრკმელში
 ჩასმულია უზანგის საფეხე ფირფიტა და ფიქსირებულია რგოლისებრი
იოგით. კონცხის უკან და ვემოთ მეორე ჩაღრმავებაა , რომლის ფსკერზე
მრგვალი სარკმელია . ეს უკანასკნელი გადადის ლოკოკინას დფუს კიბეში და
დაფარულია თხელი აპკით - membrana tympani secundaria.

დაფის ღრუში შემდეგი წარმონაქმნებია : სამენი ძვლები , მათი იოგოვანი

აპარატი და კუნთები.
სასმენი ძვლები:
ჩაქუჩი- არჩევენ თავს ყელსა და ტარს. ტარის ზედა ბოლოდან გამოდის
მოკლე მორჩი , რომელიც მიემართება ლატერალურად დაფის აპკისკენ და
გამობურცავს მას გარეთა სასმენ მილში.
გრდემლი- აქვს სხეული , რომლიდანაც გამოდის ორი მორჩი . გრძელი და
მოკლე მორჩები.
უზანგი- აქვს თავი , ორი ფეხი და საფეხე ფირფიტა.
კუნთები : 1) დაფის აპკის დამჭიმავი კუნთი ( ინერვაცია სამწვერა ერვის
ქვედაყბის ტოტი)
2) უზანგის კუნთი ( ინერვაცია სახის ნერვის ტოტი )
ევსტაქის სამენი ლულა დაფის ღრუს აერთებს ცხვირ -ხახასთან. მისი სიგრძე
დაახლოებით 35-36 მმ-ია. იგი შედგება ორი ნაწილისგან. მოკლე ანუ ძვლოვანი
ნაწილი 1/3 და გრძელი აპკოვან- ხრტილოვანი 2/3. ხრტილოვან აპკოვანი ნაწილი
იხსნება ცხვირ - ხახის გვედით კედელზე , ხვირის ქვედა ნიჟარის უკანა ბოლოს
დონეზე არსებული ხვრელით - ostium pharingem tubae.

შუა ყურის კვება:

გარეთა საძილე არტერია - 1) a. tympanica
2) a. stylomastoidea
3) a. meningea media -ს ტოტები
4) a. pharyngea- ს ტოტები.
შიგნითა საძილე - 1) a. carotika interna-ს წვრილი ტოტრბი.
ვენები თავს იყრიან- 1) plexus pterigeoideus
2) v. menigea media

3) plexus caroticus და სხვა ( ყველაფერი არ გვეცოდინება

ახლა :D)
ინერვაცია : 1) ენა- ხახის ნერვი
2) სამწვერა ნერვი

3) სახის ნერვი
15.2 ევსტაქის ლულა
- იგი დაფის ღრუს აერთებს ცხვირ-ხახასთან.სიგრძე
35-36 მმ. იგი შეიდგება 2 ნაწილისგან: მოკლე -
ძვლოვანი ნაწილი,გრძელი -აპკოვან-ხრტილოვანი.
ძვლოვანი ნაწილი იხსნება დაფის ღრუს წინა
კედელში. ხრტილოვან-აპკოვანი ნაწილი იხსნება
დაფის ღრუს წინა კედელში ostium pharingeum tubae
-ს საშუალებით. ეს ხვრელი ძაბრისებრ ფოსოშია,მის
უკან არის როზენმიულერის ფოსო, რაც
გასათვალისწინებელია ევსტაქის მილის
კათეტერიზაციის დროს.

15.3 ოტოსკლეროზი
- ლაბირინთის ძვლოვან კაფსულაში მიმდინარეობს
დისტროფიული ცვლილებები -კომპაქტური ძვლის
რეზორბცია და მის ნაცვლად სპონგიოზური ტიპის
ძვლოვანი ქსოვილი გამრავლება. ის უმეტესად
განლაგებულია ლაბირინთის ოვალური სარქვლის
სიახლოვეს. შემდეგ თანდათან ფერხდება უზანგის
საფეხე ფირფიტის მოძრაობა მის სრულ ანკილოზამდე.
ეტიოლოგია: სავარაუდოდ მემკვიდრეობა -აუტოსომურ-
დომინანტური.
სიმპტომატიკა: მუდმივი სიმპტომია ტკივილი. სმენის
დაქვეითება. ბგერის აღქმა შენარჩუნებულია,დარღვეულია
გამტარობა ეს არის ტიმპანური ტიპი. თუ პათოლოგიური
პროცესი გადადის ლოკოკინაზე,ეს არის შერეული ფორმა.
არსებობს კოხლეური ფორმა, როცა რეცეპტორული
აპარატი მკვეთრადაა დაზიანებული. სმენა
თანდათანობით ქვეითდება,ჯერ ერთ ყურზე,მერე
 მეორეზე. მას ახასიათებს პერიოდულობა, შეიძლება
შეწყდეს პროცესი და მერე ისევ დაიწყოს. მას ახასიათებს
ყურჩქამი,პაციენტს ხმაურში უფრო კარგაფ ესმის,ვიდრე
სიჩუმეში - ვილისის სიმპტომი. დაფის აპკი
ნორმალური,შეიძლება გადაჰკრავდეს ვარდისფერი
-შეარცეს სიმპტომი.
დიაგნოზი: აუდიომეტრია - ტონების აღქმა ჰაეროვანი
გზით უფრო გაძნელებულია, ვიდრე ძვლოვანი გზით.
მკურნალობა: მხოლოდ ქირურგიული გზა
-სტაპედოპლასტიკა - უზანგის მთლიანი ან ნაწოლობრივი
ამოკვეთა და მისი შეცვლა ხელოვნური პროთეზით.

ტონზილების ჰიპერპლაზია
უმეტესად ბავშვებში ვითარდება. ჰიპერპლაზირებული
ტონზილები ნორმალურისაგან მხოლოდ ზომით
განხვავდება,ზედაპირი სადაა და რბილი კონსისტენციის.
ჰიატოლოგიურად ვლინდება მრავალრიცხვოვანი
ფოლიკულები. არსებობს სამი ხარისხის ჰიპერპლაზია, მის
დასადგენად მანძილი სასის მედიალურ კიდესა და ნაქს
შორის წარმოსახვით უნდა დაყოთ 3 ნაწილად. თუ ტონზილა
იკავებს ამ მანძილის 1/3- ს, ეს არის I ხარისხის. თუ იკავებს -
2/3- ს , არის II ხარისხის, თუ ტონზილა აღწევს შუა ხაზს ანუ
ორი ტოზილა ეხება ერთმანეთს, ეს უკვე არის III ხარისხი.
ჰდსიმპტომატიკა: ზოგჯერ გადიდებული ტონზილები
შერწყმულია ადენოიდურ ვეგეტაციებთან, რაც კიდე უფრო
ართულებს სუნთქვას. ავადმყოფს უჭირს ყლაპვა და
მეტყველება არის დარღვეული.
დიაგნოსტიკა: ფარინგოსკოპია,მარტივი ჰიპერტროფია უნდა
განასხვავონ ქრონიკული ტონზილიტისგან( ამ დროს
 ჰიპერტროფია ხდება შემაერთებელი ქსოვილის ხარჯზე,და
ის შეიცავს პათოლოგიურ შიგთავსს)
მკურნალობა: ტონზილოტომია.
ადენოიდური ვეგეტაციები - ის საკმაოდ ხშირია, ბავშვთა 5-
8%ს აქვს ადენოიდები. ის პათოლოგიურად ითვლება მაშინ,
როდესაც იწვევს ცხვირიდან სუნთქვის გაძნელებას და
ხურავს ევსტაქის ლულის ხვრელებს.
სიმპტომატიკა: სუნთქვის დაღრვევის სიმძიმე
დამკკიდებულია ცხვირ-ხახის ტონზილების ჰიპერტროფიის
ხარისხზე. არსებობს 4 ხარისხი. თუ ტონზილა ფარავს
სახნისის 1/3-ს, არის I ხარისხი. თუ ფარავს ნახევარს II
ხარისხი, თუ ფარავს 2-3, III ხარისხი, და IV ხარისხი,როცა
მთლიანად სახხინი არის დაფარული.ადენოიდები იწვევს
სისხლისმიმოქცევის მოშლას,რის გამოც ვითარდება
შეგუბება,ეს კიდევ უფრო აძნელებს ცხვირით
სუნთქვას,ადენოიდებით დაავადებულ ბავშვებს სძინავთ
გაღებული პირით,ხვრინავენ, არიან მოუსვენრები. თუ
მკურნალობას დროზე არ ჩააატარებენ, ის იწვევს სახის
სტრუქტურის ცვლილებას და ბავშვი იღებს ადენოიდურ
სახეს.ადენოიდები იწვევს ასევე ევსტაქის ლულის
დახშობას ,რის გამოც ვენტილაცია ირღვევა.
დიაგნოზი: კლინიკური სურათი, ანამნეზი,რინოსკოპია.
მკურნალობა: ადენოტომია.

15.5 ტონზილექტომიის ჩვენებები

ტონზილექტოია კეთდება ქრონიკული დეკომპენსირებული ტოზილიტის ისეთ
შემთხვევებში , როდესაც დეკომპენსაციის მოვლენები მუდმივია და ინტენსიურადაა
გამოხტული, როდესაც ვიტარდება გართულება პარატონზილიტების ან ტონზილოგენური
სეფსისის სახით, როდესაც ქრონიკული ტონზილიტი ეტიოპათოგენეზურად
დაკავშირებულია სხვადასხვა ორგანოში განვიტარებულ ორგანულ პათოლოგიურ
პროცესთან.

ტონზილექტომია უნდა განხორციელდეს მაშინაც , როდესაც კონსერვატული წესებიტ

მკურნალობა არაეფექტურია . ისეთ შემთხვევაში როდესაც ორგანიზმის ესა თუ ის
დაავადება არ არის ეტიოპათოგენეზურად დაკავშირებული ქრონიკულ ტონზილიტთან ,
მაგრამ ტონზილიტი , როგროც ინფექციის კერა , უარყოფით გავლენას ახდენს დაავადების
მიმდინარეობაზე , ასევე საჭიროა ტონზილექტომია, როგროც ერთ-ერთი რგოლი ამ
დაავადებათა მკურნალობის კომპლექსში.