Nhắc lại giải phẫu 1. Xương hàm trên: - Nằm ở giữa mặt tiếp khớp với các xương khác Ít gãy, thường kết hợp t2 cơ quan lân cận - Hình trụ vuông gãy ngang nhiều hơn gãy dọc, nếu có gãy dọc thường kèm gãy ngang - Là xương xốp nhiều mạch nuôi chảy máu nhiều, liền xương nhanh, chống NT tốt time cố định hàm ngắn hơn XHD 2. Xương hàm dưới - Xương duy nhất có 1 thân, dẹt mảnh nhưng rất cứng nhờ 2 đường chéo - Di động ko cố định gãy XHT vào XHD đc - Có nhiều đường cong hay có đường gãy gián tiếp - Có 1 số điểm yếu : nơi đường gãy hay đi qua - Cổ LC chỉ dầy 1cm, là nơi tận cùng hay bị gãy do dồn lực - Là xương đặc : Liền xương chậm, chống NT kém 3. Đặc điểm về cơ: - Cơ bám da mỏng, sát da khi rách hay bị ngoác miệng VT và quăn mép da - Cơ bám XHT: mỏng & ngắn di lệch XHT là do lực tác động - Cơ bám XHD : Là cơ đối kháng thực hiện CN ăn nhai & phát âm Kéo di lệch xương gãy - Cơ nâng hàm: kéo HD lên trên, ra trước, sang 2 bên - Cơ hạ hàm : kéo HD lùi ra sau & xuống dưới 4. Đặc điểm đường gãy Xương hàm trên : V1 Trụ giữa (trụ mũi – HT) V2 Trụ bên ( GM-HT) V3 Trụ sau ( trụ CBH ) H1 Trụ bờ trên ổ mắt H2 Trụ bờ dưới OM H3 Trụ ngang trên cung R S1 Trụ đứng dọc (GMCT) Xương hàm trên Xương hàm trên Xương hàm dưới Xương hàm dưới
- 2 kiểu di lệch : do cơ ( trên - dưới )
do lực ( trong - ngoài) - Đường gãy càng lùi ra sau độ di lệch càng lớn - Đoạn dài bị kéo xuống dưới và ra sau, đoạn ngắn bị kéo lên trên và ra trước KC chạm sớm các R phía sau đường gãy - Gãy 2 đường : đoạn ở giữa bị kéo tụt xuống và ra sau KC hở cửa. Các kiểu di lệch gãy XHD 5. Đặc điểm mạch máu và thần kinh - Mạch máu : mạng lưới MM dày đặc và phong phú chảy máu nhiều, phù nề lớn, nuôi dưỡng tốt liền sẹo nhanh - Thần kinh:10/12 đôi dây tk sọ đặc biệt là 2 dây + Dây V : cảm giác + Dây VII : vận động tổn thương khu trú hay toàn bộ liệt khu trú hay ½ mặt BỆNH ÁN CHẤN THƯƠNG 1. Phần hành chính: Họ và tên : Viết hoa có dấu Giới Tuổi Nghề nghiệp : Địa chỉ : Khi cần báo tin cho : Lý do vào viện : CTHM do TNGT/ TNSH/TNLD 2. Tiền sử : Bệnh toàn thân khác bị trước TN 3. Hỏi bệnh - Time : bị TN giờ/ngày - Hoàn cảnh TN : Chi tiết các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của TN ( ngã giáo thì giáo cao ? m ) - Tình trạng sau khi CT : Tỉnh táo, choáng, ngất, shock, hôn mê, khoảng tỉnh… - Vấn đề chảy máu : vị trí chảy, tính chất máu ( đông hay ko ), lượng máu chảy - Đã được xử trí gì, ở đâu. - Tình trạng hiện tại: Mức độ so với ban đầu. 4.Khám bệnh 4.1 Khám toàn thân - Mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở ( lọc sọc ) - Nhìn thể trạng : Béo / gầy/ cân nặng - Khám tri giác :hỏi BN loại trừ CTSN - Da niêm mạc : Kết mạc, gan bàn tay, chân 4.2 Khám các cơ quan khác - CTSN - Hệ vận động - CT lồng ngực : - Mắt :Thị lực ( song thị) - CT ổ bụng Vận động(tụt kẹt) - Tai mũi họng: Chảy máu tai, mũi/ phân biệt DNT 4.3 Khám hàm mặt • Khám ngoài miệng: - Nhìn: + Biến dạng mặt -- Sưng hay xẹp -- Tương quan 3 tầng mặt + T2 phần mềm: D/h đeo kính râm(dh muộn) + Chảy máu : vị trí , mức độ, tính chất - Sờ : tìm dấu hiệu : đau chói & khuyết bậc thang Khám LC : đau chói cử động LC giảm hõm chảo rỗng • Khám trong miệng: - Há ngậm miệng : bt đút vừa 3 ngón tay BN hạn chế bao nhiêu cm? - Khớp cắn sai: hở cửa/ chạm sớm bên nào, từ R nào đến R nào - Hình dạng cung Răng: Ngả vào trong/ ngoài - Niêm mạc : Vết rách/bầm tím t.ư đường gãy - Di động bất thường: + XHT : tay P giữ trán, tay T lay XHT + XHD : hai tay đặt 2 bên đường gãy lay nhẹ 5. Cận lâm sàng
• XQ : HT-GMCT : Blondeaux, Hirtz, mặt nghiêng
HD : Panorama, mặt thẳng Lồi cầu : Schuller, Tomography LC CT-scanner : Gãy phức hợp, đa CT Tim phổi thẳng : bắt buộc nếu có CD mổ • Xét nghiệm : máu, nước tiểu • Một số cận LS đặc biệt khác phụ thuộc vào các CT khác 6. Tóm tắt BA - BN nam/nữ, bao nhiêu tuổi - Lý do vào viện, giờ/ngày thứ mấy, tình trạng sau tai nạn, đã sơ cứu gì ở đâu. - Hiện khám thấy: + Tình trạng toàn thân + Tứ chứng : Đau chói, khuyết BT, di động bất thường, khớp cắn sai. + Triệu chứng phụ khác : Đeo kính râm, chảy máu/nước NT, sưng nề biến dạng điển hình + XQ: Các đường gián đoạn xương + CLS:Các chỉ số đặc biệt khác thường nếu có - Chẩn đoán trước mổ: THANKIU 4 YOUR LISTENING