აღქმა -

საბაზო საკითხები
აღქმა არის პროცესების ერთობლიობა,
რომელთა საშუალებითაც ჩვენ
ამოვიცნობთ, ორგანიზებას ვახდენთ და
მნიშვნელობას ვანიჭებთ გარემო
სტიმულებისაგან მიღებულ შეგრძნებებს.
მენტალური კონცეფტი
რას ხედავთ?
ახლა?
 ოპტიკური ილუზიები

ისინი წარმოადგენენ ისეთი ვიზუალური

ინფორმაციის აღქმას, რომლებიც
ფიზიკურად არ არსებობენ ვიზუალურ
სენსორულ სტიმულებში.
არ არის აუცილებელი, ჩვენი შეგრძნებები და აღქმა
ერთი და იგივე იყოს.
სხვაგვარად რომ ვთქვათ, სენსორული
ორგანოებიდან მიღებული ინფორმაცია
ყოველთვის არ ემთხვევა ჩვენს აღქმას (გონებაში).
ჩვენი გონება იღებს არსებულ სენსორულ
ინფორმაციას და ალაგებს (აორგანიზებს) მას ისე,
რომ შექმნას ჩვენი გარემოს ობიექტების,
თვისებების და სივრცითი მიმართებების გონებრივი
(შინაგანი) რეპრეზენტაციები.
 ფუნდამენტური კითხვა:

„როგორ ვაღწევთ პერცეფტულ

სტაბილობას (აღქმის
კონსტანტობას) სენსორული
რეცეფტორების დონეზე ამ სრული
არასტაბილურობის ფონზე?“
პერცეფტული კონსტანტობა

mario ponzos iluzia

ebinhausis wreebis iluzia
miuler-laieris
პერცეფტული კონსტანტობა

 ფერის კონსტანტობა;

 ფორმის კონსტანტობა;

 ზომის კონსტანტობა
 სიღრმის აღქმა

მონოკულარული (ერთ თვალთან

დაკავშირებული) აღქმა

ბინოკულარული (ორ თვალთან

დაკავშირებული) აღქმა
 სტიმულის
მახასიათებლები;

 თვალის მახასიათებლები;

 გამოცდილების ფაქტორი
ობიექტებისა და ფორმების
აღქმა

დამკვირვებელზე ცენტრირებული
რეპრეზენტაცია
ობიექტზე ცენტრირებული
რეპრეზენტაცია
ორიენტირზე ცენტრირებული
რეპრეზენტაცია
აღქმის გეშტალტ-ფსიქოლოგიური გაგება

მთელი განსხვავდება მისი შემადგენელი

ნაწილების უბრალო ჯამისგან და მთელი
უფრო მეტია, ვიდრე მისი შემადგენელი
ნაწილების უბრალო ჯამი.
 x ● x ●
x ● x ●
x ● x ●
● ●● ●● ● x ● x ● { [ ] } < ( ) >
x ● x ●
x ● x ●
x ● x ●
x ● x ●
s i axl o ve ms gavs eba s i met r i a gangr Zo bi T o ba d axu r u l o ba
სახის ამოცნობის თავისებურებები
ადამიანებს აქვთ პატერნების ამოცნობის ორი სისტემა

• სპეციალიზდება ობიექტების ნაწილების

ამოცნობაზე და მათი ერთ მთლიანში
I სისტემა გაერთიანებაზე

• მიმართულია უფრო ფართო კონფიგურაციების

ამოცნობაზე
II სისტემა
 არსებობს სახის აღქმის უუნარობაც, რომელსაც
პროსოფაგნოზია (Prosopagnosia) ეწოდება
აღქმის თეორიები
ჰოფდინგის ეფექტი
უშუალო აღქმა
გიბსონი
უმაღლესი დონის კოგნიტური უნარები არ მონაწილეობენ
აღქმაში
სენსორული კონტექსტი , კონტექსტუალური ინფორმაცია
ეკოლოგიური კონტექსტი
ქვემოდან ზემოთ და ზემოდან
ქვემოთ თეორიები
აღქმა მონაცემებით და სტიმულებით
1.
იმართება
2. აღქმაში წამყვანია ჩვენი ცოდნა,
გამოცდილება
ეტალონის თეორია
ეტალონი არის პატერნების ძალიან დეტალური
მოდელები
აღქმის მექანიზმი - პატერნის ეტალონთან
შედარება
ზუსტი დამთხვევა
მაგალითი : თითის ანაბეჭდი
პრობლემა : მაგ., დამახინჯებული ასოების
ამოცნობა,
პროტოტიპის თეორია
პროტოტიპი არის რომელიმე კლასის ობიექტების ან
პატერნების საშუალო, რომელშიც გაერთიანებულია ამ
კლასის ყველა ტიპური თვისება;
ამოცნობის მექანიზმი: პროტოტიპთან შედარება
პროტოტიპი პატერნის პრეზენტაციაა, მისი საუკეთესო
მოდელია
თვისებათა თეორია
აღქმა არის პატერნების თვისებებისა და
მეხსიერებაში შენახული თვისებების დამთხვევის
შედეგი.
პროცესი: თვისებების შედარება
პანდემონიუმის თეორია
https://learninglink.oup.com/access/content/sensation-and-perception-5e-student-resources/se
nsation-and-perception-5e-activity-4-5
გლობალური და ლოკალური თვისებები
(ნავონის ექსპერიმენტი, 1977),
გლობალური უპირატესობის ეფექტი
მარტინის ექსპერიმენტი, 1979, ლოკალური
უპირატესობის ეფექტი
სტრუქტურულ-აღწერითი
თეორია
ბიდერმანის გეონების თეორია , 1987
სამგანზომილებიანი რეპრეზენტაციის მცდელობა
ძალან მარტივი გეომეტრიული ფიგურების მანიპულაცია.
მანიპულაცია ხდება სამგანზომილებიანი გეომეტრიული
იონების (გოენების) ნაკრების საშუალებით
ზემოდან ქვემოთ მიდგომები
კონსტრუქტივისტული მიდგომა
აღქმისას ადამიანი აერთიანებს (აკონსტრუირებს, აშენებს)
სტიმულების კოგნიტურ გაგებას.
აღქმაში ჩართულია მაღალი კოგნიტური პროცესები,
როგორიცაა, გამოცდილება, სწავლა
 გმადლობთ,
ყურადღებისთვის!