MGA HUDYAT NG PAGSANG-AYON

AT PAGSALUNGAT
Pahayag na Pagsang-ayon
• ito ay nangangahulugan ng pagtanggap , pagpayag, pakikiisa o
pakikibagay sa isang pahayag o ideya.

bilib ako sa iyong sinabi

na…
ganoon nga… iyan ay nararapat talaga
kaisa mo ako sa totoo… tunay
bahaging iyan… sang-ayon ako… talagang kailangan…
maasahan mo ako sige tama ang sinabi mo…
riyan… oo tunay nga…
iyan din ang palagay opo dapat…
ko… tama
Pahayag na Pagsalungat
• ito ay pahayag na nangangahulugan ng pagtanggi, pagtaliwas, patutol,
pagkontra sa isang pahayag o ideya.
• sa pagsalungat nang lubusan ginagamit ang mga sumusunod:

ayaw ko ang pahayag na… iyong sinabi … sumasalungat ako sa…

hindi… hindi tayo magkasundo… ngunit…
hindi dapat… hindi totoong.. datapwat…
hindi ako naniniwala… huwag kang… subalit…
hindi ako sang-ayon dahil… ikinalulungkot ko… bagama’t…
hindi ko matanggap ang maling-mali talaga ang
iyong …
BALAGTASAN
Balagtasan
• isang pagtatalo sa pamamagitan ng pagtula.

• hinango sa pangalan ng dakilang manunulat na si Francisco

“Balagtas” Baltazar (1788-1862) – AMA NG TULANG
TAGALOG
• ibinatay ang anyo nito sa mga naunang patulang pagtatalo
gaya ng DUPLO, KARAGATAN, at HUWEGO DE PRENDA.
Balagtasan
• Nabuo ang konseptong Balagtasan noong Marso 28,
1924 sa isang pagpupulong sa Tondo, Maynila para sa
paghahanda sa kaarawan ni Francisco Balagtas.
• Naganap ang kauna-unahang balagtasan noong Abril 6,
1924. (MAYROONG ISKRIP)
• Noong Oktubre 18, 1925, nagkaroon ng labanan sa pagitan n
De Jesus at Collantes (WALANG ISKRIP)
Balagtasan

• Itinanghal na “Hari ng Balagtasan” si Jose Corazon de

Jesus o “Huseng Batute” nang Manalo siya sa
balagtasan nila ni Florentino Collantes.
Elemento ng Balagtasan

1. PAKSA PAGTATALUNAN

Maaring magkaiba-iba ng paksa ngunit ito dapat ay naayon

sa tema ng programa.
Elemento ng Balagtasan

2. MAMBABALAGTAS

Sila ng bumubuo ng dalawang panig; sang-ayon at di sang-

ayon.
Elemento ng Balagtasan

3. LAKANDIWA

Tagapagpakilala at tagapamagitan
Elemento ng Balagtasan

4. TAGAPAKINIG / MANONOOD
Ito ang malaking kaibahan ng balagtasan sapagkat aktibo
silang kasama sa mga pagtatalo. Kadalasan ay sa kanila
iniiwan ng lakandiwa ang responsibilidad na magdesisyon
sa balagtasan
Elemento ng Balagtasan

5. TANGHALAN
Pormal na lugar na pagdarausan ng balagtasan. Mahalaga
ito sapagkat kinakailangan ng isang lugar na pagtitipunan
ng mga mambabalagtasan at manonood
Elemento ng Balagtasan

TALUDTURAN

LINYA
Elemento ng Balagtasan

SUKAT

tawag sa bilang ng pantig sa bawat taludtod

Elemento ng Balagtasan

TUGMA

ang tawag sa pag-iisang tunog ng mga huling pantig sa

huling salita ng bawat taludtod ng balagtasan
Elemento ng Balagtasan

MENSAHE/MAHALAGANG KAISIPAN
SANAYSAY
Sanaysay
• isang piraso ng sulatin na kadalasang naglalaman ng pananaw
ukol sa isang paksa o usapin.
• maaaring magkaroon ng mga elemento ng pagpuna,
opinyon, impormasyon, obserbasyon, kuru-kuro, pang-
araw-araw na pangyayari, ala-ala ng nakaraan at
pagmumuni-muni ng isang tao.
• may layunin na manlibang at manghikayat sa mambabasa
tungo sa isang pagbabagong lipunan.
Dalawang Anyo ng Sanaysay

PORMAL
DI - PORMAL
Sulating Pormal o Maanyo
• nagbibigay ng impormasyon ukol sa isang tao, bagay, lugar,
hayop o pangyayari.
• naglalaman ng mahahalagang kaisipan at nasa isang
mabisang ayos ng pagkakasunud-sunod upang lubos na
• maunawaan ngpananaliksik
nagtataglay ng bumabasa. at pinag-aralang mabuti ng
• sumulat.
ang mga salita’y umaakma sa piniling isyu at kadalasang
may mga terminong ginagamit na kaugnay ng tungkol sa
asignaturang ginawan ng pananaliksik.
Mga Halimbawa ng Sulating Pormal o Maanyo
-editoryal
-testimonyal
-kolum
-investigatibo/teknikal na ulat
-revyu
-research paper
-panunuring pampanitikan
-political manifesto
-kathambuhay
Sulating Di-pormal o Impormal
• karaniwang nagtataglay ng opinyon, kuru-kuro at paglalarawan
ng isang may akda.
• maaaring nanggaling sa kanyang obserbasyon sa kanyang
kapaligirang ginagalawan, mga isyung sangkot ang kanyang
sarili o mga bagay na tungkol sa kanyang pagkatao.
• karaniwan na naglalaman ng nasasaloob at kaisipan tungkol
sa iba’t ibang bagay at mga pangyayari na nakikita at
nararanasan ng may akda.
 PARAAN NG
PAGPAPAHAYAG
Pagsasalaysay
• Nagsasaad ng mga pangyayari o karanasang magkakaugnay
katulad ng pagkukuwento ng mga kawili-wiling pangyayari sa
paraang pasalita o pasulat.
• Pinakamasining at pinakamatandang paraan ng
pagpapahayag.
• Ito ang pinagmulan ng epiko, alamat, at kuwentong-bayan.
Paglalarawan
• Bumubuo ng malinaw na larawan sa isip ng mga mambabasa o
nakikinig.
• Gumagamit ng mga tiyak na salitang naglalarawan gaya ng
mga pang-uri at pang-abay.
• Nagpapakita ng katangian ng tao, bagay, lugar, o
• pangyayari.
Bumubuhay ng ating imahinasyon at nakakatawag ng
pansin ng mambabasa.
Pangangatwiran

• Nagpapahayag ng sapat na katibayan o mga patunay upang ang

isang panukala ay maging katanggap-tanggap na sang-ayunan

• Nanghihikayat ng mga mambabasa o tagapakinig na

tanggapin ang paniniwala gamit ang makatwirang
pagpapahayag.
Paglalahad

• Sumasagot sa mga tanong tungkol sa isang isyu o usapin.

• Ginagamit ito sa pagpapaliwanag ng paraan o proseso kung
paano nabuo o ginagawa ang isang bagay, pagsasakatuparan
ng isang layunin o simulain, o kaya ay pagbibigay ng
direksiyon.
 ELEMENTO NG
MAIKLING KUWENTO
Tagpuan

• Lugar at panahon na pinangyarihan ng kuwento

• Kadalasang gumagamit ang mga manunulat ng mga
paglalarawang tumutukoy sa kapatagan, kabundukan,
kagubatan, o mga senaryong tulad ng siyudad, matataas na
gusali, klima, o panahon.
Tauhan

• Ito ang mga gumaganap sa kuwento

• PROTAGONISTA – pangunahing tauhan

• ANTAGONISTA – kalaban o katunggali ng pangunahing

tauhan
Banghay

• Ito ang mga sunud-sunod na pangyayari at kilos sa kuwento.

Tunggalian

• Ito ang punong suliranin o tunggalian sa kuwento.

• TAO laban sa TAO
• TAO laban sa KALIKASAN
• TAO laban sa LIPUNAN
• TAO laban sa SARILI
• TAO laban sa MGA BAGAY SA KANYANG
KAPALIGIRAN
Tema

• Punong kaisipan o paniniwala sa maikling kuwento

SA KANYA IPINANGALAN ANG
PAGTATANGHAL NA
“BALAGTASAN”
Hari ng Balagtasan na kilala sa tawag
na “Huseng Batute.”
Sila ang bumubuo sa dalawang panig:
sang-ayon at di sang-ayon.
Ito ang pinagtatalunan sa isang
balagtasan.
Pormal na lugar na pinagdarausan ng
balagtasan.
Tagapagpakilala at tagapamagitan.
Sila ay kabilang sa pagtatalo kung saan
sa kanila iniiwan ng Lakandiwa ang
responsibilidad sa pagdedesisyon o
paghahatol.
Karaniwang nagtataglay ng opinyon,
kuru-kuro at paglalarawan ng isang
may akda.
 Naglalaman ng mahahalagang
kaisipan at nasa isang mabisang ayos
ng pagkakasunud-sunod upang lubos
na maunawaan ng bumabasa.
Nagtataglay ng pananaliksik at pinag-
aralang mabuti ng sumulat.
 ISTORYA NG PINTO (AN
EXCERPT)
NI: J
Nagdaan ang Araw ng mga Puso. Kumita
ng malaki ang mga tindahan ng bulaklak,
tindahan ng kapote at tindahan ng balot sa
kanto. Malaki rin halos ang kinita ng mga
sinehan, restawran at mga motel maging ang
mga pabrika ng tsokolate at stationary. Ang
ligayang dulot ng Valentine’s Day ay binalot sa
mga regalong pinagsumikapang ipunin upang
mabigyan ng kahit kaunting saya ang
pagbibigyan. Hindi mahalaga ang regalo. Mas
 TAMANG PANGANGALAGA NG
KABAYO (AN EXCERPT)
NI:Mahalaga
BERNADETTE BIKO
na mabigyan ang iyong alagang kabayo ng sapat na tubig
lalo na sa panahon ng tag-init upang maiwasan ang dehydration. Ang
dehydration ay makakasama sa kalusugan ng iyong kabayo kaya’t nararapat
lamang na isaalang-alang ito upang maiwasan ang mga problema. Maaari
siyang ilagay sa isang lugar kung saan makakakuha siya ng tubig sa lahat ng
oras. Isang magandang ideya rin na paliguan siya ng regular upang
makasiguro na hindi siya tatamaan ng heat stroke. Maraming kabayo ang
namamatay sa ganitong panahon dahil sa ganitong kalagayan. Laging tandaan,
mapanganib ang heat stroke.
Ilagay sa tamang lalagyan ang tubig na ipaiinom sa iyong alagang
hayop. Kinakailangan na naaabot ng kanyang bibig ang anumang lalim ng
timbang pinaglagyan ng tubig. Kailangan din na malinis ang tubig at walang
anumang bagay na kasama nito.
Ang pagmamay-ari ng isang kabayo ay isang malaking responsibilidad.
Tulad ng pagmamay-ari ng anumang mga alagang hayop, dapat mong ilagay
ang iyong sarili sa isang mahusay na desisyon at pag-isipang mabuti bago ka
 ISANG MABUTING DESISYON
ANG PAGHINTO SA PAG-INOM NG ALAK
(SANAYSAY)
NI: J
Kung tutuusin, isang napakadaling gawain ang pagpasok sa kahit anong
uri ng addiction. Ang mas mahirap ay ang paglabas sa ganitong kondisyon
kapag ikaw ay nalulong na. Ang alcohol ay isang nakaka-addict na substance.
Kung patuloy mo itong aabusuhin sa matagal na panahon, maaari kang
mahulog sa kanyang patibong. Maaari kang maging addict dito at
mamamalayan mo na lamang na hindi mo na pala kayang kumilos kung wala
ito. Magigising ka na lamang isang umaga na hindi mo na pala kayang
mabuhay nang hindi umiinom. Sapagkat ang alak nga ay nakapasok na sa
iyong sistema at ito’y nakagawa na ng isang malakas na impluwensiya sa
iyong katawan at isipan. Na parang kasama na ito ngayon sa iyong regular na
pangangailangan upang makagawa ng pang-araw-araw na gawain.
Alam nating lahat na ang alak ay isang mapanirang substance.
Maraming masamang epekto ang labis na pagkonsumo nito sa ating kalusugan
at buhay. At kahit na baliktarin mo ang sitwasyon at mundo, sigurado akong
malalaman mong walang mabuting maidudulot ang labis na pag-inom nito lalo
 ANG KAHALAGAHAN NG RECYCLING
NI: BERNADETTE BIKO
Ang ating mundo ay nangangailangan ng balance upang mapanatili nito
ang kaayusan ng ecosystem. Ang ecosystem na ito ang nagdidikta sa
kaayusan o “pagiging balance” ng ating kapaligiran at nagiging dahilan ng
balanseng pamumuhay ng lahat ng nilalang na nakatira dito sa ating planeta.
Hindi lamang ang mga tao ang kasama sa usaping ito. Mahalaga ring
malaman na ang mga hayop at halaman na kasama nating namumuhay dito
ay nangangailangan din ng mabuting pamumuhay. Kung hindi mapananatili ang
balanseng sistema nito, maaaring magdulot ito ng mga problema hindi lamang
sa ating panahon kundi pati na rin sa mga panahong darating. Ayaw nating
lahat na mangyari ito at magdusa ang lahat . Gusto nating magkaroon ng
magandang sistema ang ating mundo upang tayong lahat na nabubuhay dito
ay magkaroon ng maligaya at malinis na pamumuhay.
Ang process ng recycling ay paraan upang mabawasan kung hindi man
matanggal ang problema natin sa waste disposal . Maraming paraan upang
magawa natin ito at ang pinakasimpleng paraan ay magsimula na ngayon.
 KAILANGAN ANG MEDIKAL NA TULONG
NI: J
Ang sinumang tao na naniniwala na sila ay mayroong talamak na
pagkahumaling sa alak ay pinapayuhang huwag munang madaliin ang
paghinto hanggang hindi pa kumukunsulta sa isang mangagagamot. Maaaring
makahinto ang isang tao sa kanyang sariling paraan, lalo na ang mga
kabataan na hindi pa masyadong naaapektuhan ngunit ang iba naman ay
kailangan munang magpasuri sa espesyalista upang matugunan ang mga
katanungan ukol sa kanilang binabalak na paghinto.
Ang paghinto sa pag-inom ng alcohol sa pamamagitan ng
pagsasailalim sa medical na gamutan ay makatutulong sa isang tao upang
hindi makaranas ng labis na hirap at mapigilan ang anumang panganib na
maaaring makaapekto sa kanilang kalusugan. Gayundin naman na
maipananalo nila ang laban sa unang antas ng kanilang pagtigil at magiging
madali sa kanila ang mga hakbang sa mga susunod na bahagi.
Ang paghinto sa pag-inom ng alak, lalo na sa ating mga Filipino, ay
nangangailangan ng maayos na disiplina at malakas na pagnanais na
maisakatuparan ang mga binabalak. Ito ay nangangailangan din ng sapat na
Bumubuhay ng ating imahinasyon at
nakakatawag ng pansin ng
mambabasa.
Nanghihikayat ng mga mambabasa o
tagapakinig na tanggapin ang
paniniwala gamit ang makatwirang
pagpapahayag.
Ito ang pinagmulan ng epiko, alamat,
at kuwentong-bayan.
Sumasagot sa mga tanong tungkol sa
isang isyu o usapin.
 Gumagamit ng mga tiyak na salitang
naglalarawan gaya ng mga pang-uri at
pang-abay.
Pinakamasining at pinakamatandang
paraan ng pagpapahayag.
 Ginagamit ito sa pagpapaliwanag ng
paraan o proseso kung paano nabuo o
ginagawa ang isang bagay,
pagsasakatuparan ng isang layunin o
simulain, o kaya ay pagbibigay ng
direksiyon.
Nagpapahayag ng sapat na katibayan o
mga patunay upang ang isang
panukala ay maging katanggap-
tanggap na sang-ayunan
 Kung ganyan ang mangyayari,
naniniwala akong ang bawat Pilipino
ay nararapat na magmalasakit sa
kanyang kapwa.
Ang edad ng mga bata ay itinatayang
mula sa pagkasanggol hanggang sa 12
taon samantalang ang kabataan ay
mula 13 hanggang bago mag-21 taong
gulang.
Payak lamang ang mga pamumuhay
ng mga katutubo, nabubuhay sila sa
kagubatan at karagatan nang may
kakaunting pangangailangan. Simple
ngunit maligaya at mapayapa.
 Isang araw, nagising ako dahil sa
malakas na awitan. Pagdungaw ko sa
bintana, nakita kong nagsasaya ang
lahat! Ngayon pala ang Araw ng
Kalayaan.
Ganito ang dapat mong gawin. Una,
pakinggan mo muna ang mga
mungkahi nila. Ikalawa, suriin mo
kung ito ay angkop sa kailangan mo.
Ikatlo, mamili ka bago magdesisyon.
 Kung tutuusin, mahusay na
anisakatuparan ng mga bayani ang
kanilang dakilang misyong mapalaya
ang bansa sa kamay ng mga dayuhan.
 Nagkakamali ka. Mas mabuting
naghihirap muna ang bansa at sama-
samang magsikap kaysa kunwari ay
maunlad, alipin naman ng mga
dayuhan.
May mahigit na pitong libong pulo ang
Pilipinas na nakakalat sa buong
arkipelago. May mahigit sa 87 wika at
wikang ginagamit sa buong kapuluan.