Xenética Mendeliana:

1. A diferenciación sexual é a expresión fenotípica dun conxunto de factores xenéticos que

determinan que un organismo produza gametos masculinos ou femininos (é dicir, sexa macho ou
femia).
Realiza un esquema da "determinación do sexo", é dicir, que causa determina nun novo ser vivo
que sexa macho ou femia. (páx.224 do libro). Pon un exemplo de especie de ser vivo en cada caso.
As causas que determinan o sexo son:
1) Determinación fenotípica.
1.1) O sexo está determinado polas condicións ambientais e non pola dotación xenética.
1.2) Na Rana temporaria, as larvas que se desenrolan a 28ºC dan lugar a machos e as larvas que
se desenrolan a menos de 10ºC dan lugar a femias, independientemente de se son
xenéticamente machos ou femias.

2) Determinación xénica.
2.1) A determinación sexual vén determinada por un xene con varios alelos.
2.2) É o caso do cogombro do demo, no que se dan tres alelos para a sexualidade:

 aD, alelo dominante que determina masculinidade.

 a+, alelo intermedio que determina plantas monoicas (plantas con flores masculinas e flores
femininas).
 ad, alelo recesivo e determina a feminidade.

3) Determinación cromosómica.
3.1) Caso no que os xenes que determinan a sexualidade se reúnen nuns cromosomas
determinados chamados cromosomas sexuais.
3.2) Os cromosomas coñecidos como cromosomas somáticos ou autosomas, poden ter unha
dotación cromosómica representada con 2n se existen dúas series de cromosomas que
forman parellas de homólogos (diploides), ou como n se non forma parellas de
cromosomas homólogos (haploides).
3.3) Hai catro tipos de mecanismos cromosómicos básicos de determinación do sexo.
3.3.1) XY: especie humana (macho- XY /femia-XX).
3.3.2) ZW: aves (macho- ZZ /femia-ZW).
3.3.3) XO: escaravellos (macho- XO /femia-XX).
3.3.4) Mecanismos de cromosomas múltiples: chinchas (varios cromosomas X e Y
encóntranse implicados na determinación do sexo).

4) Determinación cariotípica.
4.1) O sexo ven determinado pola dotación cromosómica: os individuos diploides son femias e
os haploides, machos.
4.2) Insectos himenópteros como abellas e avespas.
 2. Indicar as diferenzas entre cromatina e cromosomas.
Diferencia entre Cromosoma y Cromatina
 A cromatina é unha estrutura dinámica que participa do proceso de compactación do
cromosoma, mentres que o cromosoma é a estrutura xa formada dentro da célula que
contén información xenética dun ser vivo.
 O cromosoma ten como función transportar o material xenético contido no ADN; en
cambio a cromatina ten como fin conformar o cromosoma.
 Os tipos de cromatina, diferéncianse pola súa densidade e capacidade de compactación
para a transmisión do ADN. É a sustancia de base dos cromosomas eucarióticos, que
corresponde á asociación de ADN, ARN e proteínas que se atopan no núcleo interfásico das
células eucariotas e que constitúe o xenoma das devanditas.
Por outra banda, os tipos de cromosomas, definen as características físicas e sexuais dos
individuos

Diferencia entre Cromosoma e Cromatina

  Cromosomas Cromatina

Está composto por ADN,

Composición Está composto por ADN e proteína. histonas e proteínas non
histónicas.

Anilina Non contén anilina. Contén anilina.

Son as encargadas de transportar el Son as encargadas de conformar

Función
ADN. los cromosomas.

Existen solo 2 tipos de

Existen 23 pares de cromosomas
Cantidades cromatinas: a eucromatina e
para un total de 46.
heterocromatina*.

* A heterocromatina pode ser constitutiva ou facultativa, dependendo do AND que conteñen.

A riqueza en ADN satélite determina tanto a natureza permanente ou reversible da
heterocromatina, como o seu polimorfismo.
2.2. Explicar o cariotipo empregando os termos: haploide, diploide, cromosomas sexuais e
homólogos.
O cariotipo é o conxunto formado por todos os cromosomas dunha célula (a súa dotación
cromosómica). O cariotipo pódese visualizar ao microscopio tiñendo os cromosomas, tomando
microfotografías e ordenando os cromosomas de maior a menor. Así se obtén un cariograma. Os
cariotipos teñen as características seguintes:

 O número de cromosomas é constante e característico de cada especie; é dicir, que as

células de todos os individuos dunha especie teñen o mesmo número de cromosomas. A
especie humana, por exemplo, ten 46 cromosomas en cada célula.

 Os cromosomas están por parellas (cromosomas homólogos). Nas células

somáticas de organismos diploides e con reprodución sexual, cada cromosoma ten un
homólogo idéntico a el en tamaño, forma e bandeo (non son idénticos na súa información,
xa que un dos cromosomas procede do gameto masculino e outro do gameto feminino). A
dotación cromosómica destas células é sempre par (2 n). O ser humano ten 23 parellas de
cromosomas homólogos en cada célula: 2 n = 46.

 Os gametos, en cambio, son células haploides, é dicir, só contan cun dos dous cromosomas
homólogos de cada parella e a súa dotación cromosómica. es un número (n) que puede ser
par o impar. El ser humano tiene 23 cromosomas en cada gameto: n = 23.

3.  Explique a diferenza entre os seguintes pares de conceptos: xene-alelo, homocigoto-

heterozigoto, herencia dominante-herencia intermedia, xene autosómico-xene ligado ao sexo.

- Xene: unidade xenética funcional, partícula ou fragmento de ADN que determina e transmite
unha característica.

- Alelo: é cada unha das formas alternativas que pode ter ou presentar un xene.
 - Homocigoto: dise que un organismo é homocigoto cando os alelos que controlan ou
codifican un carácter son idénticos.

- Heterocigoto: dise que un organismo é heterocigoto cando os dous alelos que controlan ou
codifican un carácter son diferentes.

- Herdanza dominante: fenómeno no que o fenotipo nos individuos heterocigóticos é

determinado por un dos dous alelos.

- Herdanza intermedia: fenómeno no que resulta un fenotipo de características intermedias

en presenza dos dous alelos.

- Xene autosómico: que se atopa localizado nos cromosomas autosómicos ou cromosomas

non ligados ao sexo (autosomas).

- Xene ligado ao sexo: que se atopa localizado nos cromosomas sexuais X ou Y.

4. Nunha especie animal, o alelo do pelo gris é dominante sobre o do pelo branco e o alelo
do pelo rizado sobre o do pelo liso. Crúzase un individuo de pelo gris e rizado, cuxo pai é de pelo
branco e a nai é de pelo rizado, con outro de pelo branco e liso. Represente nunha táboa os cruces
necesarios. Poden ter fillos de pelo gris e liso? No caso afirmativo, en que porcentaxe? Poden ter
fillos de pelo rizado? En caso afirmativo, en que porcentaxe? Razoe as respostas.
Pelo gris A (dominante) Pelo branco a (recesivo) ♂
Pelo rizado B (dominante) Pelo liso b (recesivo) ♀

aa_ _ A_B_

AaB_ aabb

Gametos: AB; A_; aB; a_ ab

♀/♂ AB A_ aB a_

ab AaBb Aab_ aaBb aab_

 Podería ter fillos de pelo gris e liso se o pai tivera o xen recesivo do pelo liso (b). Nese caso
a porcentaxe de telo sería dun 25%.
 Pode ter fillos de pelo rizado nunha porcentaxe entre o 50% e o 100% dependendo do xen
indefinido do pai.
 5. Crúzase unha planta de chícharo dunha liña pura de sementes amarelas con outra, tamén
de liña pura, pero de sementes verdes. Todos os descendentes presentan sementes amarelas (F1).
A)  Por que na F1 non aparece un fenotipo intermedio dos pais?. b) Indique os xenotipos parentais
e os da F1. c) Se se cruzan dous individuos da F1, como serían fenotípica e xenotípicamente os
descendentes (F2)? d) cal das Leis de Mendel se cumple? Enúnciaa.

A) Porque neste caso os chícharos presentan unha herdanza dominante, a cal sucede cando
un alelo dominante (neste caso o do xen que dá o fenotipo amarelo) non deixa que o outro
alelo se exprese (o xen que dá o fenotipo verde).

B) ♂ Sementes amarelas A (xen dominante)

♀ Sementes verdes a (xen recesivo)

aa AA

Gametos: aa AA

Aa Aa

Gametos: Aa Aa

C) Fenotipicamente o 25% son homocigóticos

♀/♂ A a dominantes con fenotipo amarelo, o 50% son
heterocigóticos con fenotipo amarelo e o 25%
A AA Aa
restante é homocigótico recesivo con fenotipo
a Aa aa verde.

D) Cúmplese a segunda lei de Méndel ou lei de segregación independente que di o seguinte:

Cando se cruzan entre si dous individuos heterocigóticos da primeira xeración (F1), reaparecen na
F2 os caracteres recesivos que non se manifestaron na F1 nunha proporción de 3:1.

Nos individuos da F1, dos dous alelos distintos para a cor da semente, só maniféstase un. Cando o
individuo amarelo heterocigótico (Aa) forma os gametos, sepáranse os alelos e cada gameto só
contén un deles.