TEMA 3: HEREDANZA XENÉTICA / ADN, XENES E ALELOS

Todas as células dun mesmo organismo teñen a mesma información xenética no seu
núcleo; é dicir, teñen o mesmo ADN.

ADN: O adn é a molécula que porta toda a información xenética dun individuo.

CROMOSOMAS: Os cromosomas son estructuras constituidas por ADN no seu máximo

grao de compactación.

Cada cromosoma contén centos de xenes que determinan centos de caracteres do

organismo.

Un xene é un fragmento de ADN que contén a información para unha característica

concreta do organismo chamada carácter.

Un carácter hereditario é unha característica morfolóxica ou fisiolóxica que se transmite á

descendencia (cor de ollos, determinadas enfermidades, etc).

As diferentes variantes dun xene denomínanse alelos (Por exemplo: para a cor de ollos en
humanos os tres alelos serían marrón, azul e verde).

As células diploides teñen dúas copias de cada xene, unha copia en cada cromosoma da
parella de cromosomas homólogos, situadas exactamente na mesma posición en ambos os
cromosomas.

Os cromosomas homólogos son aqueles que codifican para os mesmos caracteres aínda
que poden ser diferentes alelos é dicir, codifican para o mesmo tipo de información, pero
esta información non ten porque ser igual (por exemplo ambos cromosomas codificarían
para a cor de ollos, pero un pode levar información para marrón e otro para azul).

● Un individuo heterocigótico ou híbrido é aquel que ten alelos diferentes para un

caracter. (Aa)
● Un individuo homocigótico ou raza pura é aquel que ten os alelos iguais para un
carácter.(AA,aa)

Todos os individuos dunha mesma especie:

● Teñen o mesmo número de cromomas ou dotación cromosómica.

● Teñen o mesmo número e tipo de xenes.

XENOTIPO: Conxunto de xenes que posúe un organismo. Permanece constante e

invariable durante toda a vida dun individuo.

FENOTIPO: Conxunto de caracteres que manifiesta un organismo, é dicir, a apariencia

externa e visible do xenotipo. O fenotipo pode variar pola acción de diferentes factores
ambientais.
Como mencionáramos anteriormente os alelos son as diferentes variedades dun xene, e
podemos distinguilos en 2 tipos denominados alelos dominantes e alelos recesivos:

● Alelos dominantes (A): aquel que se mostra no fenotipo sempre, tanto en

homocigose (AA) como en heterocigose (Aa).
● Alelos recesivos (a): Aquel que se manifesta no fenotipo únicamente na
homocigose (aa).

Os gametos son as células encargadas de transmitir a información xenética aos

descendentes. os gametos son células haploides

Durante a fecundación, únense as dotacións cromosómicas de dous gametos: óvulo e

espermatozoide. O resultado será o cigoto que xa é diploide; é dicir, o cigoto terá dúas
copias de cada xene, unha en cada cromosoma do par de homólogos. Estes xenes non
teñen por que conter a mesma información, senón que poden ser dous alelos diferentes, xa
que cada un provén dun proxenitor.

LEIS DE MENDEL

Gregor Mendel (Heinzendorf, 1822 - Brno, 1884) foi un monxe agostiño considerado
actualmente o pai da xenética.

Cando Mendel desenvolveu a súa investigación, aínda non se coñecían nin o ADN, nin os
cromosomas, nin a meiose. Deduciu as súas leis a partir do estudo estatístico dos
resultados que obtivo.

PRIMEIRA LEI DE MENDEL

Tamén chamada lei da uniformidade da primeira xeración. Se cruzamos dous homocigotos

diferentes para un determinado carácter, todos os descendentes serán heterocigotos e
iguais entre si e iguales a uno dos proxenitores.

SEGUNDA LEI DE MENDEL (só exercicios)

TERCEIRA LEI DE MENDEL

Ou lei da independencia dos alelos.

Se estudamos como pasan á descendencia dous caracteres diferentes, veremos que estes
se herdan de forma independente cumprindo coa primeira e coa segunda lei.

HERDANZA DOMINANTE:

A herdanza dominante dáse cando a información dun alelo, ao que chamaremos dominante,
domina sobre a información do outro, ao que chamaremos recesivo. Na anotación,
escribiremos en maiúscula o alelo dominante e en minúscula o recesivo.

Neste tipo de herdanza, o fenotipo do heterocigoto (Aa) correspóndese coa información do

alelo dominante.
HEREDANZAS INTERMEDIAS OU CODOMINANTES:

Nestes dous tipos de herdanza, a información que presenta un alelo non é dominante sobre
a que presentan os outros.

Herdanza intermedia:Neste tipo de herdanza o fenotipo dos heterocigotos (RB) é unha

mestura do fenotipo dos dous homocigotos.

Codominancia:Tipo de herdanza no que ambos alelos exprésanse simultáneamente no

fenotipo. de xeito que o individuo heterocigótico manifesta os 2 caracteres á vez.

HERDANZA DE ALELOS MÚLTIPLES:

Existen xenes que poden presentar máis de dúas variedades ou alelos, entre os cales pode
haber diferentes relacións de herdanza. Un exemplo é o sistema sanguíneo A B 0 nos
humanos. Imos estudar primeiro en que consiste.

O grupo sanguíneo A B 0

As persoas poden presentar catro fenotipos para este carácter: grupo A, grupo B, grupo AB
e grupo 0.

El factor Rh

Ademais do grupo no sistema AB0, nas transfusións de sangue tamén se ten en conta o
factor Rh, unha proteína que forma parte da membrana dos glóbulos vermellos. O grupo Rh
ten unha herdanza dominante en que o alelo Rh+ (proteína estándar) é dominante fronte a
o Rh- (proteína modificada). As persoas Rh- non poden recibir sangue Rh+.
Herdanza do grupo sanguíneo AB0

A herdanza do grupo AB0 é máis complexa que as vistas ata agora, xa que, por unha parte,
implica tres alelos diferentes e, pola outra, as relacións deste tres alelos poden ser de
dominancia ou de codominancia.

Alelo A: dominante fronte a 0; codominante fronte a B.

Alelo B: dominante fronte a 0; codominante fronte a A.

El alelo 0 é recesivo sempre.

HERDANZA DO SEXO E HERDANZA LIGADA AO SEXO

Herdanza do sexo

O sexo dunha persoa depende da parella de cromosomas n.º 23 do seu cariotipo. Son os
chamados cromosomas sexuais e son diferentes en homes e en mulleres. O resto dos
cromosomas chámanse autosomas.

As mulleres presentan dous cromosomas iguais ou homólogos porque teñen información

para os mesmos caracteres. Anótanse XX.

Os homes teñen dous cromosomas diferentes non conteñen información para os mesmos
caracteres. Un deles é máis pequeno e chámase Y. Anótanse XY.

Herdanza ligada ao sexo

Herdanza dos caracteres que se atopan na zoa diferencial (non homóloga) dos
cromosomas X ou Y.