ቁልፍ ቃላት ማጠቃለያ መግቢያ 84 የማስረጃ ደረጃው በፍትህ አስተዳደር ሂደት ውስጥ ወሳኝ ሚና

ይጫወታል። በወንጀለኛ መቅጫ ሂደት ውስጥ, ስታንዳርድ የማስረጃ ሸክሙ ያለው አካል የወንጀሉን አካል
የሆኑትን እውነታዎች ማረጋገጥ ያለበትን ደረጃ ይደነግጋል. ይህ አንቀጽ ‘ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ’
መለኪያን ትርጉምና ስፋት ጠቅለል አድርጎ የሚያሳይ ሲሆን በመቀጠልም ይህ መመዘኛ በኢትዮጵያ የሕግ
ሥርዓት ውስጥ በግልጽ የተቀመጠ ባይሆንም ተከራክሯል። ይህ መመዘኛ ሊገመት የሚችልበትን መደበኛ የሕግ
ማዕቀፍ ያብራራል። በመቀጠልም የፌደራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ከማስረጃ ደረጃ ጋር
የተያያዙ ጉዳዮችን በማጠቃለልና በመተንተን ያለውን አሰራር ይዳስሳል። - ጄረሚ ቤንተም *** ** ጄረሚ
ቤንታም (በቴሬንስ አንደርሰን፣ ዴቪድ ኤ.ሹም፣ ዊልያም ትዊኒንግ (2005)፣ የማስረጃዎች ትንተና 2 ኛ ኤድ.፣
(ካምብሪጅ፡ ካምብሪጅ ዩኒቨርሲቲ ፕሬስ)፣ ገጽ 228 ላይ ተጠቅሷል። የማስረጃ ደረጃ፣ ከተገቢው ጥርጣሬ
በላይ፣ የወንጀል ክስ፣ ኢትዮጵያ ሀና አርአያሥላሴ ዘሚካኤል * የማስረጃ ደረጃው፣ በማስረጃ ህግ ውስጥ ካሉ
ሌሎች መሰረታዊ እሳቤዎች ጋር በፍትህ አስተዳደር ሂደት ውስጥ ወሳኝ ሚና ይጫወታል። የዳኝነት ሂደቱ
የጉዳዩን እውነታዎች እልባት ያስገድዳል እና ይህም ፍርድ ቤቱ ዋስትና ያለው ፍንጭ ሊሰጥበት የሚችልበትን
ማስረጃ በማስተዋወቅ ማረጋገጥ ነው. በእውነታ ላይ የተመሰረተ ውሳኔ መስጠት የተለመደ ቢሆንም DOI
http://dx. doi.org/10.4314/mlr.v8i1.3 “እርግጠኝነት፣ ፍፁም እርግጠኝነት፣ በእያንዳንዱ የጥያቄ መሰረት
ላይ ያለማቋረጥ የምንረዳው፣ ነገር ግን የማይታለፍ የነገሮች ተፈጥሮ ለዘላለም ሊደረስበት የማይችል እርካታ
ነው። ተግባራዊ እርግጠኝነት፣ ለልምምድ በቂ የሆነ የማረጋገጫ ደረጃ፣ በረከት ነው፣ ይህም ማግኘት፣
ለማግኘት በመንገዳችን ላይ እስካለ ድረስ፣ እንደዚህ አይነት ከመጠን ያለፈ እና የማይደረስ ግዥዎች ፍላጎት
ስር እኛን ለማጽናናት በቂ ሊሆን ይችላል። ሂደቶች፡ ጥፋተኝነትን የማረጋገጥ ገደብ በወንጀል ውስጥ
የማረጋገጫ ደረጃ በኢትዮጵያ ህግ * LL.B (AAU)፣ ጸሐፊውን በኢሜይል አድራሻቸው
hmajirans@gmail.com ማግኘት ይቻላል። Machine Translated by Google 1. ከተገቢው የጥርጣሬ ደረጃ
ባሻገር 1 ይህ ክፍል ከጥርጣሬ በላይ ያለውን ትርጉም ይዳስሳል ። በዩኤስ የህግ ስርዓት ስር ያሉትን የስታንዳርድ
ፎርሙላዎች እና በእያንዳንዳቸው ላይ የተሰነዘሩትን ትችቶች ጠቅለል ባለ መልኩ ያቀርባል። የኢትዮጵያ የሕግ
ሥርዓት በወንጀል ክስ ውስጥ የሚፈለገውን የማረጋገጫ መስፈርት የትም በግልጽ አይገልጽም። በመደበኛ
ማዕቀፍ ውስጥ እንደዚህ ያለ ክፍተት ሲኖር፣ ፍርድ ቤቶች ራሳቸው የተለያዩ የጉዳይ ውጤቶችን
እንደሚያስገኙ ሁሉ የዚህ መስፈርት ግንዛቤ የተለያየ ነው። ይህ አንቀጽ ‘ከምክንያታዊ ጥርጣሬ ስታንዳርድ
ባሻገር’ ትርጉምና ወሰን እና ወደ ኢትዮጵያ የሕግ ሥርዓት እንዴት እንደገባ ለማወቅ ያለመ ነው። የሕግ
ሥርዓቱ የሚመራበትን አጠቃላይ አቅጣጫ የማስረጃ ደረጃን በተመለከተም የፖሊሲ ሰነዶችን እና ረቂቅ
ሰነዶችን ይመለከታል። የፌደራሉ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ስለተመረጡት ውሳኔዎች ዝርዝር ዘገባ
በማቅረብ፣ አንቀጹ የዚህን ፍርድ ቤት የዳኝነት ህግ በጉዳዩ ላይ ሰፊ ማብራሪያ ሰጥቷል። የመጀመሪያው ክፍል
ከጥርጣሬ በላይ ያለውን ትርጉም ያብራራል። ኢፒስተሞሎጂ፣ (ኒው ዮርክ፡ ካምብሪጅ ዩኒቨርሲቲ ፕሬስ)፣ ገጽ.
32. ከምክንያታዊ ጥርጣሬ ውጭ ያለው መስፈርት የተዘጋጀው በሰው ልጆች ጉዳይ ላይ በተሻለ ሁኔታ
ሊደረስበት የሚችለው 'የሞራል እርግጠኝነት' - እንደ ሂሳብ ወይም ሎጂክ በተቃራኒ 'ሙሉ እርግጠኝነት'
ነው።1 ወደ ሞራላዊ እርግጠኝነት ስንመጣ ምን ማለት ነው የሚፈለገው ከሁሉም ጥርጣሬ በላይ ማረጋገጫ
ሳይሆን ይልቁንም መመስረት ነው። ተመሳሳይ መመዘኛዎችን ከሚተገበሩ ሌሎች አገሮች ልምድ የተወሰደ
መደበኛ ስዕል. በተጨማሪም የአዎንታዊ መከላከያዎች እና ግምቶች በደረጃው ወሰን ላይ ያለውን ተጽእኖ
ይመረምራል. የተለያዩ ሕጎችን ከተመለከትን በኋላ፣ ሁለተኛው ክፍል ‘ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ’
በኢትዮጵያ የሕግ ሥርዓት ውስጥ በተዘዋዋሪ የተካተተው መለኪያ ነው ይላል። ሦስተኛው ክፍል በኢትዮጵያ
የወንጀል ሕግ ውስጥ ያሉ የሕግ ታሳቢዎችን አጠር ያለ ዳሰሳ ያቀርባል። በኢትዮጵያ ያሉ የፍርድ ቤቶች
አሠራር በተለይም የፌደራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት በአራተኛው ክፍል ከጉዳዩ ጋር ተያያዥነት
ያላቸውን የተመረጡ ጉዳዮችን በመተንተን ተብራርቷል። አሰራሩ የተለያየ እና ከመደበኛ ማዕቀፍ ጋር
የማይጣጣም መሆኑን ልብ ይሏል። ላሪ ላውዳን (2006)፣ እውነት፣ ስህተት እና የወንጀል ህግ፡ የህግ ድርሰት
በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ያለ ክስተት ፣ የሕግ ሥርዓቱ ቢያንስ ብዙ ጊዜ ትክክለኛ ውሳኔዎችን
የሚያመቻች መሆኑን ለማረጋገጥ የውሳኔ አሰጣጥ ሂደቱን የሚቆጣጠሩ በርካታ ህጎችን ያወጣል። 1.1 ትርጉም
የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 85 Machine Translated by Google
ለእያንዳንዱ ትርጓሜዎች ዝርዝር ማብራሪያ መታወቂያ ገጽ 34-51 ይመልከቱ። ከጥርጣሬ በላይ እምነት ምን
እንደሆነ ከመግለጽ ይልቅ፣ ይህ ፈተና 'ምክንያታዊ ጥርጣሬ' ምን እንደሆነ ለማብራራት ይሞክራል። በዚህ
መሰረት፣ ምክንያታዊ የሆነ ጥርጣሬ አስተዋይ የሆነ ሰው በእምነቱ ላይ ለመስራት እንዲያመነታ የሚያደርግ
ጥርጣሬ ተብሎ ይገለጻል (ከጥርጣሬው በተቃራኒ እርስዎ ያለማመንታት ቢሰሩም)። ይህ ንጽጽር እንደ
መጀመሪያው ተመሳሳይ ምክንያት ሊተች ይችላል ምክንያቱም አንድ ሰው ምክንያታዊ በሆኑ ምክንያቶች ብቻ
ሳይሆን አስፈላጊ በሆነ ጉዳይ ላይ ለመስራት ሊያመነታ ይችላል። በአጻጻፉ ውስጥ በጣም ግልጽ ያልሆነ
ተብሎም ተችቷል.4 2 ይህ የውይይት ክፍል የተመሰረተው ላውዳን በመጽሃፋቸው የተለያዩ ትርጉሞችን
በመጥቀስ በማረጃ ደረጃ እና በጉዳዩ ላይ የይግባኝ ሰሚ ፍርድ ቤቶች ውሳኔዎችን በተመለከተ ከዩኤስ ፍርድ
ቤቶች የዳኞች መመሪያ ልምድ በመነሳት የተለያዩ ትርጉሞችን ዘርዝሯል። ይህ ከታሪካዊ 'ሞራላዊ
እርግጠኝነት' አጻጻፍ ጋር በጣም ተመሳሳይ ነው። “መታዘዝ” የሚለው ቃል ቀጥተኛ ትርጉሙ እውነታ ፈላጊው
በ 4 አንድ ዳኛ ይህን መስፈርት ከጠቀሰ በኋላ “ሁልጊዜ አሻሚነቱ በጣም ያስደስተኝ ነበር። ዳኞቹ “አስፈላጊ
በሆነ ጉዳይ ላይ ለመስራት ወደ ኋላ እንዲሉ” የሚያደርጋቸው ጥርጣሬ ካጋጠማቸው ምን ማድረግ አለባቸው?
ማቅማማት ደረጃ ላይ በመድረሱ ምክንያት ጥፋተኛ ለማለት ፍቃደኛ መሆን አልነበረባቸውም ወይ ዝም
ብለው ማመንታት፣ ከዚያም በግል ጉዳያቸው ጥርጣሬያቸውን ለድርጊት መፍትሄ ይሰጡ እንደሆነ እራሳቸውን
ይጠይቁ እና እንደዚያ ከሆነም ጥፋተኛ ሆነው ይቀጥላሉ ። ?”፣ Jon O. Newman (1993)፣ “ከ“ምክንያታዊ
ጥርጣሬ” ባሻገር፣ የኒውዮርክ ዩኒቨርሲቲ የሕግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 68፣ ቁጥር 5፣ ገጽ. 4. በዚህ አጻጻፍ መሠረት፣
ከጥርጣሬ በላይ አንድ ሰው በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ሊያደርጋቸው ከሚገቡ አስፈላጊ ውሳኔዎች ጋር
ይነፃፀራል። ላውዳን በሁሉም አስፈላጊ የሕይወት ውሳኔዎች ውስጥ ሰዎች የሚሠሩት ምክንያታዊ
ጥርጣሬዎች ቢኖሩም መሆኑን በመጥቀስ ይህንን አጻጻፍ ነቅፏል ። የግል ውሳኔዎቻቸው ምንም ያህል አስፈላጊ
ቢሆኑም. ስለዚህ ምክንያታዊ ጥርጣሬዎች ቢኖሩም የጥፋተኝነት ውሳኔን መፍቀድ ስለሚሆን ከጥርጣሬ በላይ
የሆኑትን መስፈርቶች ከአስፈላጊ የህይወት ውሳኔዎች ጋር ማመሳሰል ስህተት ነው። 3 መታወቂያ፣ ገጽ. 36.
በቀረቡት ማስረጃዎች እና ምስክሮች እርዳታ የተረጋገጠ እና የተረጋጋ እውነታ . ከተገቢው አጠራጣሪ
መስፈርት ውጪ ካሉት የተለያዩ ንድፈ ሐሳቦች እና ቀመሮች መካከል፣ ላሪ ላውዳን አምስት ቀመሮችን
ለይቷል፣ እንደ ዋና ልዩነቶች ተወያይቷል እና በእያንዳንዱ ላይ ያሉትን ችግሮች ለይቷል።2 ሀ) አስፈላጊ
የህይወት ውሳኔዎች ጋር ተመሳሳይነት; ለ) አስተዋይ የሆነን ሰው እርምጃ ከመውሰድ እንዲያመነታ የሚያደርግ
ጥርጣሬ፡- ሐ) የጥፋተኝነት ውሳኔ; 86 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሴፕቴምበር 2014 Machine
Translated by Google 7 መታወቂያ፣ ገጽ. 46. የተከሳሹን ጥፋተኛነት በእርግጠኝነት እርግጠኛ ሆኖ በቁጥር
የሚለካው በራስ መተማመን ነው። ይህ አጻጻፍ ምንም እንኳን በአንዳንድ የሕግ ምሁራን የተሟገተ ቢሆንም፣
5 በተለያዩ ፍርድ ቤቶች በግልጽ ውድቅ ተደርጓል።6 በዚህ ትርጉም ላይ የቀረበው መቃወሚያ የወንጀል ፍትሕ
ሥርዓቱ የተወሰነ ቁጥር ያላቸውን የተሳሳቱ ፍርዶች ማመኑን የሚያካትት ነው። ይህ ዞሮ ዞሮ ህዝቡ በሂደቱ
ላይ ያለውን እምነት የሚሸረሽር ነው ተብሏል። በተከሳሹ ላይ የጥፋተኝነት እና የጥፋተኝነት ውሳኔ እና ይህ
እምነት ለረጅም ጊዜ እንደሚቆይ. ነገር ግን እንዲህ ዓይነቱን ውሳኔ ወደፊት ማድረግ በጣም ከባድ ነው,
የማይቻል ካልሆነ. የዚህ ትርጉም ችግር እንደ አስፈላጊው የማስረጃ ደረጃ ያሉ ተጨባጭ መመዘኛዎችን
ከማስቀመጥ ይልቅ በእውነታ ፈላጊው ተጨባጭ እምነት ላይ ብዙ ትኩረት መስጠቱ ነው። ይህ ደግሞ፣ ከፍተኛ
የጥፋተኝነት ደረጃ ሳይረጋገጥ የጥፋተኝነት ውሳኔ እንዲቋረጥ ሊያደርግ ይችላል፣ በዚህም ምክንያት ከተገቢው
ጥርጣሬ በላይ ያለውን ዓላማ ያከሽፋል። 6 ፣ ለምሳሌ ማኩሎች v. State፣ 99 Nev. 72፣ (1983) ይመልከቱ።
በዚህ ፍቺ መሠረት፣ ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ የሆነ እምነት በጣም የሚቻል እንደሆነ ይቆጠራል። ከእምነት
እውነት ጋር የመያያዝ እድልን መጠን ለመለካት የሚደረግ ሙከራ ነው። መረጃ ፈላጊው ተከሳሹን ጥፋተኛ
ሲያደርግ ነው። 5 ለምሳሌ አንድ ጸሐፊ “ወንጀለኛው ከምክንያታዊነት በላይ የሆነ የጥርጣሬ መስፈርት ከ 0.90
ወይም 0.95 በላይ የመሆን እድሉ ተመሳሳይ ነው። ምናልባት፣ አብዛኞቹ ፍርድ ቤቶች እንደወሰኑት፣ አቃቤ ህጉ
"ምክንያታዊ ጥርጣሬን" ለመለካት አይፈቀድለትም ነገር ግን ይህ ያልተለመደ የሂሳብ-ፎቢ የህግ ስርዓት ብቻ
ነው" (ኤድዋርድ ኬ. ቼንግ (2012)፣ “የማስረጃ ሸክሙን እንደገና ማጤን '፣ 122 Yale Law Journal (2012)
የሰኔ 18፣ 2012 የስራ ረቂቅ፣ ገጽ. 1. ሌላው የሂሳብ ፕሮባቢሊቲ ከስታንዳርድ ጋር የማያያዝ ችግር የት
እንደሚቀመጥ ስምምነት አለመኖሩ ነው። ከተገቢው ጥርጣሬ በላይ ለመለካት የመጀመሪያው ሙከራ
የተደረገው በ 1970 ሲሆን ከምርምር በኋላ መስፈርቱ በ 0.70 እና 0.74 መካከል ሊቆም ይችላል የሚል
መደምደሚያ ላይ ደርሷል። ሌሎች እዚህ ላይ ምክንያታዊ ያልሆነ ጥርጣሬ መለኪያው ተብራርቷል፣ መረጃ
ፈላጊው ተከሳሹ ጥፋተኛ እንዳይባል፣ ማስረጃውን ከመረመረ በኋላ ምክንያቱ ሊሰጥበት በሚችል የጥፋተኝነት
ጥርጣሬ ውስጥ ከሆነ ነው። በቀላሉ 'ምክንያት' በመጠየቅ (እና ለዲግሪው ብቁ መሆን ባለመቻሉ) ይህ
የደረጃው መግለጫ የቆመውን ነገር በማዛባት ላይ ተጽእኖ ይኖረዋል። የጥርጣሬን ብቃት እንደ 'ምክንያታዊ'
ማካተት ተስኖታል። የዚህ አመለካከት አራማጆች ምንም እንኳን ሁሉንም ስህተቶች የሚያድን ፍጹም የሆነ
የወንጀል አሰራር ስርዓት መዘርጋት ባይቻልም የተሳሳቱ ፍርዶች ሊኖሩ እንደሚችሉ በግልፅ ከመቀበል
ብንቆጠብ ይሻላል ይላሉ። የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 87 መ) ለየትኛው
ምክንያት ሊሰጥ የሚችል ጥርጣሬ፡- መ) ከፍተኛ ዕድል; Machine Translated by Google የወንጀል ጉዳዮች፡
መጠነኛ ፕሮፖዛል”፣ 66 የአዮዋ የህግ ክለሳ 899፣ ገጽ. 900. 8 ለምሳሌ ፣ Robert D. Bartels (1981)፣ “ቅጣት
እና የማረጋገጫ ሸክም እ.ኤ.አ. ከሰው ልጅ ውሳኔ ተፈጥሮ የሚመነጩ ብዙ ጉዳዮች። ምንም እንኳን መረጃ
ፈላጊዎች ውሳኔያቸውን በሕጉ መሠረት ለመመሥረት የተቻላቸውን ያህል ጥረት ቢያደርጉም፣ በውሳኔያቸው
ላይ ተጽዕኖ የሚያደርጉ አንዳንድ ውጫዊ ሁኔታዎች አሉ።9 እነዚህ ሁሉ ጉዳዮች የመጨረሻው ውሳኔ መሆኑን
ያረጋግጣሉ። - በፖሊስ ፣ በዐቃቤ ሕግ ፣ በፍርድ ቤት እና በአጠቃላይ የፍትህ ስርዓቱ ላይ ያለው እምነት ፣ - የግል
ልምድ; ደረጃውን የመግለፅ ችግር ሊወገድ ቢችልም, ሀ በነዚ ቃላት ውስጥ ለማስቀመጥ የሞከሩት በአጠቃላይ
ከሲቪል ስታንዳርድ 0.5 ፕሮባቢሊቲ.8 እጅግ የላቀ መሆኑን ገልጸዋል. 9 Jack B. Weinstein and Ian
Dewsbury (2006)፣ “‘ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ ማረጋገጫ’ የሚለውን ትርጉም ላይ አስተያየት ስጥ፣ ህግ ፣
ፕሮባብሊቲ እና ስጋት፣ (ቅድመ መዳረሻ እትም በጥር 15, 2007)፣ ገጽ. 6; የዳኞችን ውሳኔ የሚነኩ
የሚከተሉትን ውጫዊ ሁኔታዎች ለይተዋል። የማረጋገጫ ስታንዳርድን በትክክል መግለጽ እነዚህን ጉዳዮች
ለማስወገድ ብዙም አይጠቅምም ምክንያቱም መስፈርቱ ዓላማው ለውሳኔ ሰጪዎች የሚፈለገውን
የመጨረሻውን የእርግጠኝነት ደረጃ ለመወሰን ሲሆን እነዚህ ሁኔታዎች ለትንተና መነሻው ልዩነት ይኖራቸዋል።
ከተገቢው ጥርጣሬ በላይ ምን ማለት እንደሆነ ለመወሰን ባደረግነው ሙከራ ስኬታማ ብንሆን እንኳ ፣ በውሳኔ
አሰጣጥ ሂደት ውስጥ የተካተቱ አንዳንድ ዘለግ ያሉ ችግሮች ይቀራሉ። ይህ በምንም መልኩ እንዲህ ዓይነቱ
ሙከራ ከንቱ መሆኑን አይጠቁም; ደረጃውን መወሰን ለችግሮች መፍትሄ አለመሆኑን ብቻ ይጠቁማል። በህግ
ስርዓት ውስጥ የማስረጃ ደረጃውን በትክክል ከተረዳን ወደ ትክክለኛው አቅጣጫ ረጅም መንገድ እንሄዳለን
ምክንያቱም ይህ ካልሆነ ፣ የዘፈቀደነትን አካል በከፍተኛ ሁኔታ ለመቀነስ ይረዳል ። - የተከሳሹ ያለፈ ወንጀሎች
ወይም ችግር ያለበት የአኗኗር ዘይቤ ፣ - የወቅቱን አደጋ ግንዛቤ ፣ በወንጀለኛ መቅጫ ጉዳይ ከህግ ሥርዓቱ ውጭ
በሆኑ ነገሮች ተጽእኖ ይኖረዋል። - አቃቤ ህግ ወንጀሉን ከጥርጣሬ በላይ የማረጋገጥ ሸክም አለበት ስንል
እያንዳንዱ የወንጀሉ አካል በዚህ ከፍተኛ ደረጃ መረጋገጥ እንዳለበት ይጠቁማል። ‘የወንጀሉ አካላት’ የሚባለው
ነገር በወንጀል ሕጉ ሊወሰን የሚገባው ጉዳይ ነው። ይህ አጠቃላይ ህግ ቢሆንም, ለእሱ የተለየ ተብለው
የሚታሰቡ አንዳንድ ጉዳዮች አሉ. ሁለቱ ዋና ዋና ቦታዎች ስለ ተከሳሹ የወደፊት አደገኛነት እምነት. 1.2
የስታንዳርድ ስፋት 88 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሴፕቴምበር 2014 Machine Translated by
Google 14 11 ግምት በማስረጃ ሸክም ላይ የሚኖረውን ተጽእኖ በተመለከተ መርፊ ሁለት አመለካከቶችን
አስተውሏል።15 በመጀመሪያው እይታ ግምት በተቃዋሚው ላይ ተጨባጭ ሸክም ይፈጥራል ማለትም
'ተቃዋሚው አንዳንድ ማስረጃዎችን ካላመጣ በስተቀር የታሰበው እውነታ እንደተረጋገጠ ይቆጠራል። rebut
the presumption.'16 ተቃዋሚው ይህን በማድረግ ከተሳካ፣ የተለመደው የማስረጃ ሸክም ጭራሹኑ እንደሌለ
መገመት ይቻላል። ሁለተኛው አመለካከት ግን ግምት የሚገመተውን እውነታ የማረጋገጥ ህጋዊ ሸክሙን ወደ
ተቃዋሚው በማዛወር ጉዳዩን ለሚመለከተው አካል ማስተባበል እንደሚጠበቅበት ነው. የመብቶች ህግ 1998"፣
ዘመናዊ የህግ ግምገማ፣ ጥራዝ. 65፣ እትም 3፣ ገጽ. 451. ኤምሰን ስለ እንግሊዝ የማስረጃ ህግ ሲጽፍ “[A]
በአጠቃላይ ህግ፣ አቃቤ ህግ ተከሳሹ ወንጀሉን የፈፀመ መሆኑን ከተፈላጊዎቹ ሰዎች ጋር እና (ii) የወንጀል
ድርጊቱን መፈፀሙን የማስረዳት ግዴታ አለባቸው ብሏል። መከላከያ (ተከሳሹ የተከሳሹን የማስረጃ ሸክም
የጫነበትን ሁኔታ በተመለከተ)።'11 ተከሳሹ አወንታዊ መከላከያዎችን በተመለከተ ማስረጃ (ሕጋዊ ያልሆነ)
ሸክም እንዲወጣ ይጠበቅበታል ። ወንጀል፣ አቃቤ ህግ ተከሳሹ የሚያነሳው ማንኛውም መከላከያ አለመኖሩን
ወይም ተፈፃሚ አለመሆኑን ማረጋገጥ አለበት። 10 ቪቪያን ዲቦራ ዊልሰንን (1980) ይመልከቱ ፣ “በወንጀል ህግ
ሸክሞችን መቀየር፡ በፍትህ ሂደት ላይ ያለ ሸክም”፣ የሃስቲንግስ ህገመንግስታዊ ህግ በየሩብ ዓመቱ፣ ጥራዝ. 8፣
እትም 4፣ ገጽ. 733; ዋና ዳኛ ኤም. ሞኒር (2006)፣ የመማሪያ መጽሀፍ የማስረጃ ህግ 7 ኛ Ed.፣ (ኒው ዴሊ፡
ሁለንተናዊ ህግ ህትመት)፣ ገጽ. 55. ሬይመንድ ኤምሰን (2004)፣ ማስረጃ 2 ኛ Ed.፣ (Basingstoke: Palgrave
Macmillan)፣ ገጽ. 424. 13 ፒተር መርፊ (2007)፣ መርፊ በመረጃ 10 ኛ ኤድ.፣ (ኦክስፎርድ ዩኒቨርሲቲ
ፕሬስ)፣ ገጽ. 82. መርፊ እንዲህ ሲል ተከራክሯል 'እንደዚህ ያሉ ጉዳዮች [ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ ያለውን
መስፈርት አይጥሱም]። ምክንያቱም ተከሳሹ ማንኛውንም አስፈላጊ ነገር ውድቅ ለማድረግ ስላልተጠየቀ;
የሚያቀርቡት ነገር ቢኖር አዎንታዊ መከላከያን ወይም የራሱን ጉዳይ ካነሳ፣ ለመከላከያ ወይም ለጉዳዩ ማስረጃ
እንዲያቀርብ ሊጠየቅ ይችላል ። ተከሳሾቹ በአውሮጳ የሰብአዊ መብቶች ኮንቬንሽን ላይ ከሚታየው የንፁህነት
ግምት አስተሳሰብ ጋር ተኳሃኝ ናቸው። 15 መርፊ፣ ከፍተኛ ማስታወሻ 13፣ ገጽ. 74. 16 ኢቢድ። Dingwall፣
supra ማስታወሻ 12፣ ገጽ. 451. 12 ጋቪን ዲንግዋል (2002)፣ “የህግ ልዩ ሁኔታዎች፣ የማረጋገጫ ሸክሞች እና
የሰው ልጅ ከመርህ ጋር የሚጣጣሙ ጉዳዮችን ማንሳት፡- ግምቶች እና አዎንታዊ መከላከያዎች ናቸው።10
1.2.1 አዎንታዊ መከላከያዎች 1.2.2 ግምቶች የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 89
Machine Translated by Google 90 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሴፕቴምበር 2014 የማረጋገጫ
መስፈርት. ነገር ግን ይህ ልዩነት የሚመለከተው በፍትሐ ብሔር ጉዳዮች ላይ ብቻ ነው ምክንያቱም በወንጀል
ጉዳዮች ግምቶች የማስረጃ ሕጋዊ ሸክሙን የመቀየር ውጤት የላቸውም። በወንጀለኛ መቅጫ ጉዳይ ላይ
ግምት ሲተገበር የማስረጃውን ሸክም ወደ ተከሳሹ የማዞር ውጤት ብቻ ይኖረዋል።17 17 መታወቂያ፣ ገጽ. 75.
21 ላውዳን፣ ሱፕራ ማስታወሻ 1፣ ገጽ. 113. በተለምዶ አቃቤ ህጉ በተከሳሹ ላይ የተፈጸመውን የግድያ ወንጀል
ማንኛውንም ነገር ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ ማረጋገጥ ይጠበቅበታል። በሌላ በኩል ተከሳሹ ራስን መከላከልን
በምክንያትነት የሚያነሳ ከሆነ፣ አንዳንዶች እንደሚከራከሩት በፕሮባቢሊቲ ስታንዳርድ ሚዛን በማስረጃነት
በማስረጃነት የሚያቀርበውን ሸክም ይሸከማል። በዚህ የኋለኛው ጉዳይ ላይ የተሳሳተ ጥፋተኛ ጥፋተኛ እና ነፃ
የመውጣት እኩል የማይፈለጉ ስህተቶች መሆናቸውን በማመልከት በወንጀል ጉዳዮች ከፍተኛ ደረጃ ላይ
ከተቀመጠው የማስረጃ ደረጃ ዓላማ ጋር የሚቃረን መሆኑን እንገልፃለን።21 20 Dingwall፣ supra ማስታወሻ
12፣ ገጽ. 457. በፍርድ ቤቶች እና በጸሐፊዎች የተሰጡ ማመካኛዎች እና ማብራሪያዎች ቢኖሩም, ከላይ
የተገለጹት ጉዳዮች ቢያንስ የንድፈ ሐሳብ ችግርን የሚፈጥሩ ናቸው, ምክንያቱም የማስረጃውን የማስረጃ
ሸክም መቀየር አቃቤ ህጉ ሁሉንም የወንጀል ጉዳዮች በከፍተኛ ማስረጃ እንዲያረጋግጥ ከተቀመጠው
መስፈርት ጋር የሚቃረን ነው. እነዚህ 'ልዩነቶች' ወደ ሥራ በሚገቡበት እና በሌሎች ተራ ጉዳዮች መካከል እኩል
ያልሆነ አያያዝ ያስከትላሉ። የነፍስ ግድያ ጉዳይን እንደ ምሳሌ እንውሰድ። 19 ሳላቢያኩ v. ፈረንሳይ፣ 13
EHRR፣ (1988)፣ ገጽ. 379. በወንጀለኛ መቅጫ ሂደት ውስጥ የሚደረጉ ግምቶች ከንፁህ ነን ከሚል እና
ከተገቢው አጠራጣሪ መስፈርት በላይ የሚጣጣሙ ጉዳዮችን ስለሚያነሱ፣ ከነዚህ እሳቤዎች ጋር የሚስማማ
ግምት እንዲኖር የተለያዩ ፍርዶች የተወሰኑ መመዘኛዎችን አቅርበዋል። ለምሳሌ የዩኤስ ጠቅላይ ፍርድ ቤት
እንደ “ንፅፅር ምቾት” እና “ምክንያታዊ ግንኙነት” ያሉ በርካታ ፈተናዎችን አዘጋጅቷል።18 የአውሮፓ የሰብአዊ
መብቶች ፍርድ ቤት የአውሮፓ ስምምነት ግምቶችን መጠቀምን አይከለክልም ነገር ግን ሊጠበቁ እንደሚገባ
ገልጿል። ' የተጋረጠውን አስፈላጊነት ግምት ውስጥ በማስገባት እና የመከላከያ መብቶችን በሚያስከብር
ምክንያታዊ ገደቦች ውስጥ።' የማስረጃውን የማስረጃ ሸክም ወደ ተከሳሹ የማሸጋገር ልዩ መለኪያ ትክክለኛ
ከሆነ፡ ግልጽ እና ትክክለኛ የህዝብ ዓላማ እና ተመጣጣኝ ተመጣጣኝ ግንኙነት።20 18 ዊልሰን፣ ከፍተኛ
ማስታወሻ 10፣ ገጽ. 742. Machine Translated by Google 24 መታወቂያ፣ ገጽ. 20. በወንጀለኛ መቅጫ
ሂደት ውስጥ ያለው የማረጋገጫ ደረጃ በየትኛውም የኢትዮጵያ ህግ በግልፅ አልተቀመጠም። የተቀናጀ እና
ሁሉን አቀፍ የማስረጃ ህግ በኢትዮጵያ ውስጥ አለመኖሩ ልዩ ማስረጃዎችን እንደ የማስረጃ ስታንዳርድ
ለመፈተሽ ልዩ ልዩ ተጨባጭ እና የአሰራር ህጎችን እንድንመረምር ይጠይቀናል። በወንጀለኛ መቅጫ ሂደት
ውስጥ ይህንን መስፈርት ማጥናት የተከሳሹን ንፁህ የመገመት ጽንሰ-ሀሳብ ውይይት ይጠይቃል። የኢትዮጵያ
ፌደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ሕገ መንግሥት ንፁህ መሆን የሚለውን መርህ በማያሻማ መልኩ እውቅና
ሰጥቷል። “[መ] የተከሰሱ ሰዎች በሕጉ መሠረት ጥፋተኝነታቸው እስካልተረጋገጠ ድረስ ንፁህ ሆነው የመገመት
መብት አላቸው...” በማለት ይደነግጋል ። 25 የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ሕገ መንግሥት፣
ፕሮክ. ቁጥር 1/1995፣ ከጥርጣሬ በላይ ያለው መስፈርት በወንጀል ክስ ሂደት ውስጥ ተከሳሹ 'ንፁህ ነኝ ብሎ
ማሰብ' የሚለው አስተሳሰብ ፍቺ አካል ነው። አቃቤ ህግ የተከሳሹን ጥፋተኛነት ከምክንያታዊነት በላይ በሆነ
ማስረጃ ካረጋገጠ እና ጥፋተኛ መሆኑን ካረጋገጠ የንፁህነት ግምቱ ውድቅ መሆኑን ያረጋግጣል። ጥርጣሬ
መደበኛ. የንፁህነት ግምት ልዩ ልዩ የህግ ስርዓቶች ባሏቸው በርካታ ሀገራት እውቅና ያገኘ መሰረታዊ መርህ
ነው።23 (ከዚህ በኋላ የኢፌዲሪ ሕገ መንግሥት)። ስነ ጥበብ. 20 (3)። ሄንሪ ኤል. ቻምበርስ፣ ጁኒየር (1998)፣
“ምክንያታዊ እርግጠኝነት እና ምክንያታዊ ጥርጣሬ”፣ Marquette Law Review፣ Vol. 81፣ ቁጥር 3፣ ገጽ. 18.
ግምቱ በችሎት ላይ ያለውን እውነታ የማጣራት መነሻን የሚገልጽ በመሆኑ፣ ተቃራኒውን ማለትም የተከሳሹን
ጥፋተኝነት የሚያረጋግጡ ኃይለኛ ማስረጃዎችን ማቅረብ ያስፈልጋል። ቻምበርስ እንዳስገነዘበው፣ ‘ንፁህ
መሆን እና ምክንያታዊ ጥርጣሬዎች ተመሳሳይ ነገር ግን ተመሳሳይ ያልሆኑ ዓላማዎች ሆነው ትክክለኛ ፍርድ
ለመስጠት አብረው ይሰራሉ። ’ ከጥርጣሬ በላይ ያለው መስፈርት ፍርድ ቤቱ ተከሳሹን በህጋዊ መንገድ ጥፋተኛ
ብሎ ሊፈርድበት ከመቻሉ በፊት አቃቤ ህግ ጥፋተኛነቱን ለማረጋገጥ የሚያስፈልገው የማረጋገጫ መስፈርት
ይከተላል። ይህ ክፍል በወንጀል ክስ ሂደት ውስጥ ከማስረጃ ስታንዳርድ ጉዳይ ጋር ተያያዥነት ያላቸውን ህጎች
እና ሌሎች በኢትዮጵያ የህግ ሥርዓት ውስጥ ያሉ ሰነዶችን ይመረምራል። 23 ኢቢድ። 2.1 የኢፌዴሪ ሕገ
መንግሥት 2. በወንጀል ሂደቶች ውስጥ የማረጋገጫ ደረጃው በ የኢትዮጵያ የሕግ ሥርዓት፡ መደበኛ ማዕቀፍ 22
የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 91 Machine Translated by Google 92 ሚዛን
ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሴፕቴምበር 2014 29 ዓለማዊ የሰብአዊ መብቶች መግለጫ (ታህሳስ 10 ቀን
1948፣ 217 A (III))፣ አርት. 28 የኢፌዲሪ ሕገ መንግሥት፣ አንቀጽ 13 (2)። 30 የተባበሩት መንግስታት
የሰብአዊ መብት ኮሚቴ (2007), አጠቃላይ አስተያየት ቁ. 32, አንቀጽ 14, በፍርድ ቤት እና በፍርድ ቤት ፊት
እኩልነት የማግኘት እና ፍትሃዊ ዳኝነት የማግኘት መብት, (ነሐሴ 23 ቀን 2007, CCPR/C/GC/ 32), አንቀፅ.
30. በነዚህ አለማቀፍ ሰነዶች እና የኢፌዲሪ ህገ መንግስት መሰረት ይህ የንፁህነት ግምት ተከሳሹ ‘በህጉ
መሰረት ጥፋተኛ መሆኑ ሲረጋገጥ’ የሚቀለበስ ቢሆንም የማስረጃ ደረጃውን ግን አልገለጹም። የሰብአዊ መብት
ኮሚቴው ስለ ንፁህ የመገመት ትርጉም በጠቅላላ አስተያየት 32 ላይ ተወያይቷል ይህም በቃል ኪዳኑ ውስጥ
ያሉ የክልሎች አካል ግዴታ መሆኑን በማብራራት ክሱን እንዲያረጋግጥ እና '... ምንም አይነት ጥፋተኛ
እንዳይሆን ዋስትናዎች እንደሚሰጥ በመግለጽ ክሱ ከጥርጣሬ በላይ እስኪረጋገጥ ድረስ ይገመታል ።
ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ ያለው መስፈርት፣ስለዚህም በህገ መንግስቱ የተረጋገጠው ተከሳሹ ንፁህ ሆኖ
የመገመት መብት አካል ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል። የሕፃኑ አርት. 17 (2) (ሐ) (i); የሰዎች ጥበቃ የአውሮፓ
ስምምነት ሰብአዊ እና ህዝቦች መብቶች Art. 7 (1) (ለ); የአፍሪካ መብቶች እና ደህንነት ቻርተር በሕገ
መንግሥቱ ሦስተኛው ምዕራፍ ውስጥ የሚገኙት መብቶችና ነፃነቶች የሚተረጎሙት ከዓለም አቀፍ የሰብዓዊ
መብቶች ድንጋጌ (UDHR) እና ዓለም አቀፍ የሰብዓዊ መብቶች ቃል ኪዳኖች እና ኢትዮጵያ ከተቀበለቻቸው
ዓለም አቀፍ ሰነዶች አንፃር ነው ።28 UDHR፣ ICCPR እና ሌሎች በርካታ ዓለም አቀፍ ሰነዶች የተከሳሹን እንደ
ንፁህ የመገመት መብት እውቅና ይሰጣሉ።29 11 (1); ዓለም አቀፍ የሲቪል እና የፖለቲካ መብቶች ቃል ኪዳን፣
(ታህሳስ 16 ቀን 1966፣ የተባበሩት መንግስታት፣ የስምምነት ተከታታይ፣ ቅጽ 999)፣ አርት. 14 (2); የአፍሪካ
ቻርተር በርቷል። አቅርቦት. በግምት በአማርኛ ሲተረጎም የተከሰሱ ሰዎች ‘በህግ ክስ ጥፋተኛ ሆነው የመገመት’
መብት እንዳላቸው ይናገራል።26 ይህ ደግሞ በቀደሙት ሕገ መንግሥቶች የተከሰሱት ተከሳሾች ጥበቃና
ከንጽህና የመገመት ጽንሰ-ሐሳብ በጣም የጠበበ ነው። አማርኛው አስገዳጅ ስሪት ቢሆንም 27 ይህ የቃላቶች
ልዩነት ሆን ተብሎ የተደረገ ወይም ተራ የሆነ የትርጉም ስህተት መሆኑን መመርመር አለብን። OfrnF
n+hfifrnh ስነ ጥበብ. 6 (2); የሕፃናት መብቶች ኮንቬንሽን አርት. 40 (2) (ለ) (i); የመርሆች አካል መብቶች እና
መሠረታዊ ነጻነቶች 26 ኢቢድ። የአማርኛው ቅጂ እንዲህ ይላል፡- “[P+hfifrrt^T] n^Cfr መርህ 36(1)። 27
የኢፌዲሪ ሕገ መንግሥት፣ አርት. 106. fAw^mC... trn-nh በማንኛውም የእስር ወይም የእስር አይነት
ለሁሉም ሰዎች ጥበቃ Machine Translated by Google 2.2 የወንጀለኛ መቅጫ ሥነ ሥርዓት ሕግ የወንጀል
ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 93 አበባ፡ የቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ዩኒቨርሲቲ) መግቢያ፣ ገጽ.
xii 35 ክ. ፕሮ. ኮድ ፣ አርት. 141. ኮድ) ፣ አርት. 142. ክ. ፕሮ. ኮድ ፣ አርት. 142. 32 ስታንሊ ዘ. ፊሸር (1969)፣
የኢትዮጵያ የወንጀል ሥነ-ሥርዓት፣ ምንጭ መጽሐፍ (አዲስ ) 34 የኢትዮጵያ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ፣ አዋጅ
185/1961፣ (ከዚህ በኋላ Cr. Pro. 31 የሥርዓት ሕጎችን (የፍትሐ ብሔርም ሆነ የወንጀል) የማውጣት ሥልጣን
በሕገ መንግሥቱ የፌዴራል ሥልጣን ተብሎ ያልተዘረዘረ በመሆኑ፣ የክልል መንግሥታት የራሳቸው የወንጀል
ሥነ-ሥርዓት ሕጎችን የማውጣት ሥልጣን ላይ ነው ሊባል ይችላል። ነገር ግን እስካሁን ድረስ የትኛውም ክልል
የራሱን የወንጀለኛ መቅጫ ህግ አላወጣም ወይም የፌዴራል መንግስት በጉዳዩ ላይ ህግ አውጥቶ አያውቅም።
ስለዚህ የ 1961 ዓ.ም የወጣው ህግ በስራ ላይ ያለው እና በመላ ሀገሪቱ የወንጀል ክስ ሂደትን የሚመራ ዋና ህግ
ሆኖ ይቆያል። ምንም እንኳን ሌላ ሁሉን አቀፍ ህግ ባይወጣም ከህገ ደንቡ ያፈነገጠ ወይም በተጨማሪ የተወሰኑ
ቦታዎችን የሚደነግጉ የፌደራል እና የክልል ህጎች መኖራቸውን መገንዘብ ያስፈልጋል። ወንድወሰን ደምሴ ካሳ
(2012)፣ የኢትዮጵያ የወንጀል ሥነ ሥርዓት፡ መማሪያ መጽሐፍ፣ (አዲስ አበባ፡ የአሜሪካ ጠበቆች ማኅበር)፣
ገጽ. 22-23። የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ህግ ተከታታይ፣ ጥራዝ. III, ገጽ. 128. 33 ወርቁ ያዜ ሲያብራራ
“ፍርድ ቤቱ አቃቤ ህግ ያቀረባቸውን ማስረጃዎች መርምሮ ተከሳሹ መከላከያና ማስረጃ ማቅረብ ካልቻለ
ውጤቱን አስቀድሞ ማየት አለበት። ይኸውም ፍርድ ቤቱ ተከሳሹ እንዲከላከሉ ትዕዛዝ እንዲሰጥ ፍርድ ቤቱ
አቃቤ ህግ ያቀረበውን ማስረጃ በመመዘን እና በማስረጃው መሰረት ተከሳሹን ጥፋተኛ በሆነበት ጊዜ ወዲያውኑ
ጥፋተኛ እንደሚለው ማመን አለበት። ምንም መከላከያ የለውም” ወርቁ ያዜ ወዳጄ (2010)፣ “የነጻነት ግምት
እና ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ የማስረጃ አስፈላጊነት፡ ትርጉሙ፣ ወሰንና ቦታቸው በኢትዮጵያ ሕግ ላይ
ነጸብራቅ” በወንድወሰን ደምሴ (እ.ኤ.አ.)፣ የሰብዓዊ መብቶች በወንጀል ችሎት መደበኛ እና ተግባራዊ
ገጽታዎች የፍርድ ሂደትን የሚቆጣጠሩት ደንቦች የሚፈለገውን የማረጋገጫ ደረጃ በግልፅ አይገልጹም. ይሁን
እንጂ ግምቶች ሊደረጉባቸው የሚችሉ አንዳንድ ድንጋጌዎች አሉ. የአቃቤ ህግ ክስ ከተጠናቀቀ በኋላ ፍርድ ቤቱ
የቀረቡትን ማስረጃዎች ይመዝናል 33 እንደዚህ አይነት ግምገማ ሲደረግ በአቃቤ ህግ የቀረበው ነገር (ያልተሰረዘ
ከሆነ) ለጥፋተኝነት ብይን የማይበቃ ሆኖ ካገኘ ፍርድ ቤቱ የጥፋተኝነት ውሳኔ ይሰጠዋል። ተከሳሹን እራሱን
ለመከላከል መጥራት ሳያስፈልግ ነፃ የመልቀቅ ትእዛዝ አስገባ። በሌላ በኩል የዐቃቤ ሕግ ማስረጃ ጥፋተኛ ሆኖ
ከተገኘ ተከሳሹ እንዲከላከሉ ይጠየቃል ። በተከሳሹ ላይ የቀረበ ምንም አይነት ክስ ያልተመሰረተበት ሲሆን ክስ
ካልቀረበ የጥፋተኝነት ውሳኔ ሊያስቀጣ የሚችል ክስ አይመሰርትም።” 35 በ 1961 የወጣው የወንጀለኛ መቅጫ
ህግ በኢትዮጵያ የወንጀል ሂደቶችን የሚቆጣጠር መሰረታዊ የሥርዓት ህግ ሆኖ አሁንም ተፈጻሚነት ይኖረዋል
። Machine Translated by Google 94 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሴፕቴምበር 2014 AA-Tll za E^
አ?i7& ወል ElWi E9-W* fCfr a* ,PHA” Art. 141 ክ. ፕሮ. ኮድ 38 ሰከንድ 180 የማሊያን የወንጀለኛ መቅጫ
ሥነ ሥርዓት ሕግ እንዲህ ይላል፡- “የዐቃቤ ሕግ ክስ ሲጠናቀቅ ፍርድ ቤቱ በተከሳሹ ላይ የቀረበ ክስ
ያልተመሰረተበት መሆኑን ካረጋገጠ ጥፋተኛ ሆኖ እንዲቀጣ የሚያደርግ ክስ ይመዘግባል። ወይም ይህን ካላገኘ
ተከሳሹ እንዲከላከል ይጣራል። ፊሸር ውስጥ፣ supra ማስታወሻ 32፣ ገጽ. 311. ማስረጃ [የዐቃቤ ሕግ] በቂ
ስላልሆነ፣ ፍርድ ቤቱ ተከሳሹ በነፃ እንዲሰናበቱ ያዝዛል (አጽንዖት ተጨምሯል) 36 እንግዲህ ጥያቄው ሕጉ
በማስረጃ ምን ማለት ነው ‘ጥፋተኛ ሊፈረድበት ይችላል’ የሚለው ነው።37 nt UT ለመቃወም ማስረጃ
ማቅረብ ሳያስፈልግ እና ፍርድ ቤቱ ካወቀ 37 አንዳንዶች የዚህን ድንጋጌ ተቃራኒ በሆነ የአማርኛ ቅጂ ንባብ ላይ
ተመርኩዘው በዚህ ድንጋጌ ውስጥ የተመለከተው ‘ግልጽ እና አሳማኝ’ የማስረጃ ደረጃ ነው ብለው ይከራከራሉ።
አንዳንድ የፍርድ ቤት ውሳኔዎች ይህንን ደረጃ ያንፀባርቃሉ። አማርኛ፣ በግምት ተተርጉሞ እንዲህ ይላል፡-
'አቃቤ ህግ ክሱን ካጠናቀቀ በኋላ [ማስረጃው] ተከሳሹን ጥፋተኛ ነህ ለማለት በቂ አይደለም ተብሎ ከተረጋገጠ
ከ 1941 ዓ.ም ጀምሮ የብሪታንያ ተጽእኖ በሀገሪቱ ውስጥ ስለነበራት በኢትዮጵያ የህግ ስርዓት ውስጥ እንደዚህ
ያሉ ተቃዋሚ አካላት ተስፋፍተዋል ። 40 ስሜነህ ኪሮስ አሰፋ (2012)፣ “ንፁህነትን የመገመት መርህ እና
በኢትዮጵያ የወንጀል ሂደት ውስጥ ያሉ ተግዳሮቶች”፣ ሚዛን የህግ ግምገማ፣ ቅጽ. 6፣ ቁጥር 2፣ ገጽ. 39
ኢቢድ. ከላይ እንደተብራራው፣ የወንጀለኛ መቅጫ ሥነ ሥርዓት ሕጉ በማሊያን የወንጀለኛ መቅጫ ሥነ
ሥርዓት ሕግ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድሯል። የህጋችን አንቀፅ 141 የማሊያን ህግ ክፍል 180 የቃል ግልባጭ
ሲሆን ይህም ለተመሳሳይ አሰራር የሚደነግግ ነው። ፊሸር የማሊያን ሕግ ክፍል 180 ትርጉም ሲያብራራ
በ 1946 በማላያ ከፍተኛ ፍርድ ቤት የቀረበለትን ጉዳይ ጠቅሷል። ፍርድ ቤቱ የተከሳሹን ጥፋተኛነት ማረጋገጥ
የአቃቤ ህግ ግዴታ እንደሆነ እና ' ከጥርጣሬ በላይ የሆነ ማስረጃ ብቻ' ጥፋተኛ ለመሆን በቂ ነው ። ይህ
ስታንዳርድ የተደነገገው ደንብ ከሆነበት የጠላት አሠራር ስርዓት በኋላ የተቀረፀ መሆኑ ይህ በጣም አሳሳቢ ነው።
ስለዚህ የወንጀለኛ መቅጫ ሥነ ሥርዓት ሕጉ ድንጋጌ ከጥርጣሬ በላይ ያለውን መስፈርት እንደሚያመለክት
ለመደምደም ጠንካራ ምክንያቶች አሉ. 36 የአማርኛው ቅጂ “O.^a iwu AAAA7. አወ n^A 293- 294.
ማሳሰቢያ፡- በአጣሪ ስርዓት ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውለው ተጓዳኝ የማረጋገጫ መስፈርት በዳኛው ጊዜ
ጥፋተኛ ተብሎ የሚታወቀው ነው። ከአቅም በላይ ከሆነው የጥርጣሬ መስፈርት ጋር በሚመሳሰል መልኩ፣ ይህ
አቃቤ ህግ በጥርጣሬ ጉዳዮች ላይ ዳኛው ተከሳሹን እንዲደግፍ በማድረግ ወንጀሉን እንዲያረጋግጥ ትልቅ ቦታ
ይሰጣል። ሚርጃን አር ደማስካ እዩ ። Machine Translated by Google በወንጀለኛ መቅጫ ጉዳዮች ላይ
ከማስረጃ ሸክም ልዩ ሁኔታዎች ጋር በመወያየት የቀረበውን ድንጋጌ መሰረት በማድረግ፣44 የሚከተሉትን
ነጥቦች ልንመለከት እንችላለን፡- (1) ረቂቅ የማስረጃ ደንቦቹ ከጥርጣሬ በላይ ያለውን መስፈርት ይገነዘባሉ፤ (፪)
ተከሳሹ መከላከያ እንዲቀርብ በተጠራበት ጊዜ አቃቤ ሕግ ያቀረበውን ክስ መልሶ ሲያጸድቅ የሚጠበቀው
በዐቃቤ ሕግ በቀረበው ነገር ላይ ምክንያታዊ ጥርጣሬን መፍጠር እንጂ ሌላ ምንም ነገር የለም። (3) ተከሳሹ
በማንኛውም ህጋዊ ልዩነት ላይ ለመደገፍ ከፈለገ, የማስረጃውን የማስረጃ ሸክም ይሸከማል (የህጋዊው ሸክሙ
በዐቃብያነ-ሕግ ላይ ሲቀር); እና (4) አቃቤ ህግ የተከሰሰውን ወንጀል እያንዳንዱን እና ሁሉንም ነገር የማረጋገጥ
ሸክሙን ይሸከማል። ሌላው ትኩረት ሊሰጠው የሚገባው ጉዳይ ተከሳሹ መከላከያ እንዲገባ ከተጠራ በኋላ
ያቀረበውን የክስ ማስረጃ ለማስተባበል ምን ያህል ማስረጃ ይፈለጋል የሚለው ነው። ተከሳሾቹ የአቃቤ ህግን
ማስረጃዎች በተመጣጣኝ ጥርጣሬ የሚያበላሹ ማስረጃዎችን ብቻ ማቅረብ አለባቸው ተብሎ ተከራክሯል።
ተጨማሪ ማስረጃ ማቅረብ አይጠበቅበትም።41 የመከላከያ ክሱ ሲጠናቀቅ ፍርድ ቤቱ በተከሳሹ ጥፋተኛ ላይ
የመጨረሻ ብይን ይሰጣል ። በተከሳሹ ፣ ፍርድ ቤቱ የተከሳሹን ጥፋተኝነት በተመለከተ ምክንያታዊ ጥርጣሬ
እንዳለ ካወቀ ከዚያ ነፃ ማውጣት ነው ። ነገር ግን ጥፋቱ በዐቃቤ ሕግ ከተረጋገጠ ከተገቢው ጥርጣሬ በላይ ከሆነ
ተከሳሹ በተከሰሰበት ክስ ጥፋተኛ ይሆናል። 44 መታወቂያ፣ አርት. 84. (1973)፣ “የጥፋተኝነት ማስረጃዎች እና
ሁለት የወንጀል ሥነ-ሥርዓት ሞዴሎች፡ የንጽጽር ጥናት”፣ የፋኩልቲ ስኮላርሺፕ ተከታታይ፣ ወረቀት 1591፣
ገጽ. 558፣ በ ላይ ይገኛል። 41 ወርቁ፣ supra ማስታወሻ 33፣ ገጽ. 130. ረቂቅ የማስረጃ ሕጎች በ 1967
ተዘጋጅቶ በፍፁም ሥራ ላይ ያልዋለ ሰነድ ነበር። በ 1961 ዓ.ም የወጣውን የወንጀለኛ መቅጫ ሥነ ሥርዓት ህግ
እና የ 1965 የፍትሐ ብሔር ሥነ ሥርዓት ህግን ለመጨመር ታስቦ ነበር፡ ምንም እንኳን አስገዳጅ የህግ ምንጭ
ባይሆንም መሰረታዊ የማስረጃ ሃሳቦችን ዋቢ ከማድረግ አንጻር በኢትዮጵያ ህጋዊ ማህበረሰብ እና የፍርድ ቤት
ውሳኔዎች ላይ ተጽእኖ አድርጓል። አሁንም የሕግ ተማሪዎች በማስረጃ ህጋቸው ውስጥ የሚያጠኑት ዋናውን
ክፍል ይመሰርታል። 42 ክ. ፕሮ. ኮድ ፣ አርት. 149. የረቂቁ አንቀጽ 81 የማስረጃ ሸክሙ የሚይዘው እሱ
በተናገረው እውነታ ላይ ተመርኩዞ መቅረብ በሚፈልግ አካል ላይ ነው ይላል ። ሕገ መንግሥታዊ ድንጋጌ ንጹሕ
የመገመት መርህን የሚደግፍ፣ ይህንን መስፈርት ተግባራዊ ለማድረግ የሚቀርበው መከራከሪያ የበለጠ ጠቃሚ
ነው። 43 ረቂቅ የማስረጃ ደንቦች, Art. 81, (1960 EC, ያልታተመ). የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ...
በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 95 2.3 ረቂቅ የማስረጃ ደንቦች Machine Translated by Google 2.4 የወንጀል
ፍትህ አስተዳደር ፖሊሲ ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ነገር ግን በወንጀለኛ መቅጫ ሥነ-ሥርዓት
ሕጋችን የተደነገገው ሥርዓት እና ንፁህ ነኝ የሚለው ግምት ተቃራኒ ነው። 48 መታወቂያ፣ ሰከንድ 1.6.
የወንጀል ፍትህ አስተዳደር ፖሊሲ የወንጀል ፍትህ ሥርዓቱን ሕገ መንግሥታዊ መርሆዎችን፣ ደንቦችንና
እሴቶችን በተከተለ መልኩ ለማስፈጸም መሰረታዊ መንግሥታዊ ተግባራትን እና ውሳኔዎችን ለመምራት
በመጋቢት ወር 2011 በሚኒስትሮች ምክር ቤት ጸድቋል ። ስርዓት እና በስርአቱ ውስጥ ላሉ ህጎች መተዋወቅ
ያለባቸው እና ሌሎች ማሻሻያ ለሚሹ ህጎች አመላካቾችን ማቅረብ 46 ንፁህ ነኝ ብሎ የመገመት እና የማስረጃ
ደረጃውን ከጥርጣሬ በላይ የማስቀመጥ አላማ ንፁሀን ግለሰቦችን ከተሳሳተ ፍርድ መጠበቅ ነው። የመነጨው
ንፁህ ሰው ጥፋተኛ ሆኖ ከማግኘት ይልቅ በጥፋተኝነት መንገድ ቢሳሳት ይሻላል ከሚል ግምት ነው። እና ይህ
በጉዳዩ ምክንያት በሚመጣው ከባድ መዘዝ እና እንዲሁም ወንጀለኛ ከመሆን ጋር ተያይዞ በሚመጣው መገለል
ምክንያት ነው. ወንጀሉ በከፋ መጠን፣ ይህንን ከፍተኛ ደረጃ በትክክል እንዲተገብር አጥብቀን ልንጠይቃቸው
ይገባል (ከባድ ወንጀሎች እንደ ረጅም እስራት አልፎ ተርፎም ሞትን የመሳሰሉ አስከፊ መዘዞችን
ስለሚያስከትል)። የወንጀል ፖሊሲ በአንፃሩ በስርዓታችን ውስጥ በጣም ከባድ በሆኑ ወንጀሎች ውስጥ ይህንን
መስፈርት ዘና ለማድረግ ፈቅዷል። 45 የኢፌዲሪ የሚኒስትሮች ምክር ቤት (2011)፣ የ 2011 የወንጀል ፍትህ
አስተዳደር ፖሊሲ፣ (ከዚህ በኋላ ወንጀል ፖሊሲ)፣ ሰ. 1.1; ስለዚ ፖሊሲና አንድምታው ለዝርዝር ማብራሪያ፣
በአጠቃላይ፣ ስሜነህ፣ supra ማስታወሻ 40፣ ገጽ 282-284 ተመልከት ። 49 መታወቂያ፣ ሰከንድ 4.4.
ፖሊሲው የተመሰረተባቸውን መርሆችና ስትራቴጂዎች በመዘርዘር ሕገ መንግሥታዊ ደንቦችንና መርሆዎችን
እንዲሁም ኢትዮጵያ የፓርቲ አባል የሆነችባቸውን የተለያዩ ዓለም አቀፍ የሕግ ሰነዶችን ለማክበርና ለማስከበር
ያለውን ቁርጠኝነት ያረጋግጣል። ‘በወንጀል ክስ ሂደት ውስጥ ያለው የውሳኔ አሰጣጥ ሂደት’ ይቀጥላል፣ “ንጹሃን
ከጥፋተኞች ተለይተው በትክክል የሚፈቱበት ” ይሆናል። የወንጀል ፍትሕ ሥርዓት.48 46 ወንጀል. ፖሊሲ፣
ሰከንድ 1.3. የፖሊሲው ክፍል አራት የወንጀል ፍትህ ሥርዓቱን ውጤታማነት እና ፍትሃዊነት ለማሻሻል
የታቀዱ ድንጋጌዎችን ይዟል። ‘የማስረጃ ሸክሙ ወደ ተከሳሹ ሊሸጋገር በሚችልባቸው ሁኔታዎች’ በሚል ርእስ
ሥር ዐቃቤ ሕግ አንዳንድ መሠረታዊ መረጃዎችን ብቻ ካረጋገጠ በኋላ ተከሳሹ ንፁህነቱን እንዲያረጋግጥ
ሊጠየቅ የሚችልበትን ሁኔታ ያሳያል።49 47 መታወቂያ፣ ሰከንድ 1.4. 96 ሴፕቴምበር 2014 Machine
Translated by Google 2.5. የወንጀል ሥነ-ሥርዓት ሕግ ረቂቅ የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ
ህግ መሰረት 97 52 መታወቂያ፣ አርት. 5(3)። የኢፌዴሪ ሕገ መንግሥት በ Art. 20(3) የነጻነት ግምትን
ለመግለጽ። ይህ ረቂቅ በ 1961 ዓ.ም በወጣው የወንጀለኛ መቅጫ ሥነ ሥርዓት ሕግ ላይ የተገኙትን በርካታ
ክፍተቶችን የመሙላት አበረታች ተግባር ቢፈጽምም፣ ከሸክምና ከማስረጃ ደረጃ ጋር በተገናኘ አሁንም ብዙ
ጥያቄዎችን ሳይመልሱ ይቀራል። አቃቤ ህግ የማስረጃ ሸክሙን የሚሸከምበት ደንብ ልዩ ሁኔታዎችን ሲያቀርብ
ወደ 55 Ibid.; እንዲህ ይነበባል፡- “9^a h't Artnnt 54 መታወቂያ፣ አርት. 396. ረቂቁ ንፁህ ነኝ ብሎ የመገመት
እና ራስን ከመወንጀል ነፃ የመሆን ሕገ መንግሥታዊ መርሆችን ይደግማል ። ነገር ግን፣ ከዚህ ደንብ ለየት ያሉ
ሁኔታዎችን ለማቅረብ ተመሳሳይ ድንጋጌ ይቀጥላል። እንዲህ ይላል፡- “ተከሳሹ ሕገ መንግሥታዊ ሥርዓቱን
በሚፃረሩ ወንጀሎች፣ በሽብርተኝነት፣ በሙስና ወይም በማሴር የተከሰሰበት መርህ [ከላይ የተገለጸው]
ቢሆንም፣ ወይም ሕጉ ሲደነግግ የማስረጃ ሸክሙ ወደ ተከሳሹ በዐቃቤ ሕግ ላይ ተቀዳሚነቱን ያረጋግጣል።
እውነታዎች” 52 ሌላው ድንጋጌ ደግሞ ተከሳሹ በአስተማማኝ መከላከያ ለመደገፍ ወይም አሊቢን ለማስረዳት
ከፈለገ የማስረዳት ሸክሙን እንደሚሸከም ያስረዳል ። ክስ በበቂ ሁኔታ ተረጋግጧል።’54 ፍርድ ቤቱ
የጥፋተኝነት ብይን ቀርቦ ተከሳሹን በነጻ ያሰናብተው አቃቤ ህግ ክሱን በበቂ ሁኔታ ማስረዳት ሲያቅተው ወይም
ተከሳሹ ባቀረበው ማስረጃ ወንጀሉን አለመፈፀሙን በበቂ ሁኔታ ሲያረጋግጥ 55. አዲስ የወንጀለኛ መቅጫ
ሥነ-ሥርዓት ሕግ ማርቀቅ ከተወሰኑ ዓመታት ተቆጥሯል። በሀገሪቱ በፌዴራልም ሆነ በክልል ፍርድ ቤቶች
ተፈፃሚነት ይኖረዋል።50 ረቂቁ ብዙ ማሻሻያ ተደርጎበታል እና ለፓርላማ ከመቅረቡ እና ምናልባትም አስገዳጅ
ህግ ከመሆኑ በፊት ተጨባጭ ለውጦች ሊደረጉ ይችላሉ። የሚከተለው ውይይት በ 2003 ዓ.ም (2011) በፍትህ
ሚኒስቴር የቀረበው ረቂቅ ላይ የተመሰረተ ሲሆን ከዚያን ጊዜ ጀምሮ በርካታ ለውጦች ተደርገዋል። ከሸክም
እና ከማስረጃ ደረጃ ጋር በተያያዙት ድንጋጌዎች ውስጥ ሕጋችን በአጠቃላይ እነዚህን ጉዳዮች ለማስተናገድ
ወዴት እያመራ እንደሆነ ጠቃሚ ማሳያዎች ሆነው ተብራርተዋል። 53 መታወቂያ፣ አርት. 380. nnt h07m
&c& a* አማርኛ)፣ መግቢያ፣ አርት. 1. hrt07 ሚ 50 የፍትህ ሚኒስቴር (2003 ዓ.ም), የወንጀል ሥነ-ሥርዓት
ህግ ረቂቅ, (ያልታተመ, 51 መታወቂያ፣ አርት. 5; የአማርኛው ቅጂ ይነበባል እሱም ደግሞ የ nM Machine
Translated by Google ሕገ መንግሥቱን የማስከበር ዓላማዎች በግልጽ ተገልጸዋል። Dingwall፣ supra
note12፣ p. 457. 56 ምንም እንኳን እነዚህ ሁለቱ በንድፈ ሀሳባዊ ልዩነት ቢኖራቸውም፣ አንድ ምሁር
የማስረጃ ሸክሙ ወደ ተከሳሹ ሲሸጋገር በሁለቱ መካከል ያለውን ልዩነት የመለየት ተግባራዊ አስፈላጊነትን
በትክክል ይጠይቃሉ። ተከሳሹ ይህን ሸክም ለመወጣት የማይቻልበት ሁኔታ ስለሌለው, ህጋዊውን ሸክም
እንዲሸከም ከመጠየቅ ጋር እኩል ነው. ተመልከት 59 ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ መረጋገጥ ስላለባቸው
የወንጀል አካላት ዝርዝር ማብራሪያ ስሜነህ ፣ supra ማስታወሻ 40፣ ገጽ 289-291 (ሴክ. 2.2.1.) ይመልከቱ ።
የተረጋገጡትን የግለሰቦችን መብቶች ማስወጣት ። 58 ክ. ኮድ ፣ አርት. 23(4)። ነገር ግን ከእነዚህ ሶስት ንጥረ
ነገሮች ውስጥ አንድ ወይም ከዚያ በላይ መኖሩን የሚገምቱ አንዳንድ ድንጋጌዎች አሉ, በዚህም አቃቤ ህግን
ከማስረዳት አስፈላጊነት ነፃ ያደርገዋል. ከነዚህ ድንጋጌዎች አንዱ አንቀጽ 43 'ተጠያቂነትን በተመለከተ'
ይደነግጋል የፕሮባቢሊቲ ሚዛን ወይስ ከፍተኛ ደረጃ እንፈልጋለን? ፍርድ ቤቱ ተከሳሹን 'ወንጀሉን
እንዳልፈፀመ በበቂ ሁኔታ ሲያረጋግጥ' በነፃ ሊያሰናብተው እንደሚገባም ይገልጻል። ይህ ደግሞ የወንጀል
ሥነሥርዓት ሕጉ ረቂቅ ተፈጽሞብኛል ከሚለው ንፁህነት ከመገመት እና አቃቤ ህግ የማስረጃ ሸክሙን
ይሸከማል ከሚለው መርህ ያፈነገጠ ነው። ረቂቁ በዚህ መልኩ አልተሳካም። 57 የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ
ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ፣ ፕሮሲ. ቁጥር 414/2004፣ የ 2004 ዓ.ም የወጣው
የኢትዮጵያ የወንጀል ህግ "ወንጀል የሚጠናቀቀው ህጋዊ ፣ ቁሳዊ እና ሞራላዊ ይዘቱ ሲገኝ ብቻ ነው" ይላል።
የሚቀጣው ፍርድ ቤቱ ወንጀሉ ተረጋግጦ ቅጣት ሲገባው ነው።” 58 እነዚህን ሁለት ድንጋጌዎች በጋራ ስናነብ
ሦስቱም ነገሮች ፍርድ ቤት ተረጋግጦ ‘ቅጣት ይገባዋል’ ብሎ እንዲያጣራ መረጋገጡን ያሳየናል። ስነ ጥበብ.
የሕጉ 57(1) የአዕምሯዊ አካል መኖር አስፈላጊነትን በድጋሚ ሲገልጽ፡- “ማንም ሰው በህግ ጥፋተኛ ሆኖ
ካልተገኘ በቀር በወንጀል ሊቀጣ አይችልም። አንድ ሰው ለድርጊቱ ተጠያቂ ሆኖ ሆን ብሎ ወይም በቸልተኝነት
ወንጀል የሰራ ከሆነ ጥፋተኛ ነው። እና ከላይ በክፍል 2 እንደተገለፀው በኢትዮጵያ የህግ ሥርዓት ውስጥ
ለወንጀል ክስ የሚቀርበው አስፈላጊው የማረጋገጫ መስፈርት ከጥርጣሬ በላይ እንደሚሆን ስለሚጠበቅ፣
ሦስቱም የወንጀል ጉዳዮች በዚህ ደረጃ መረጋገጥ አለባቸው። .59 (ከዚህ በኋላ Cr. Code), Preamble,
Art.23(2) 'በቂ' ማለት ምን ማለት ነው? ፍርድ ቤቱ ተከሳሹን በ ተከሳሽ.56 እንደ ሽብርተኝነት ባሉ ከባድ
ወንጀሎች ውስጥ እንደዚህ አይነት ለውጥ ይፈቅዳል. የሚፈለገውን የማስረጃ መስፈርት ሲደነግግ፣ ክሱ በበቂ
ሁኔታ መረጋገጥ እንዳለበት ብቻ ያቀርባል ይህም ከበቂ መግለጫ የራቀ ነው። 3. በኢትዮጵያ የወንጀለኛ
መቅጫ ህግ ግምት 98 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሴፕቴምበር 2014 Machine Translated by
Google 61 ክ. ኮድ ፣ አርት. 403; “በተቃራኒው ማስረጃ እስካልቀረበ ድረስ ቁስ አካል (ድርጊቱ) የተፈፀመው
ተገቢ ያልሆነ ጥቅም ለማግኘት ወይም ለማግኘት ወይም ጉዳት ለማድረስ በተፈፀመ የሙስና ወንጀል በአንድ
የተወሰነ አንቀጽ ላይ እንደተገለፀው ከሆነ፣ ይህ ድርጊት የተፈፀመው ለራሱ ለማግኘት ወይም ለሌላው ተገቢ
ያልሆነ ጥቅም ለመግዛት ወይም የሶስተኛ ሰው መብትን ወይም ጥቅምን ለመጉዳት በማሰብ ነው ተብሎ
ይታሰባል። 'ጥቅም ለማግኘት ወይም ለመጉዳት የማሰብ ግምት'' በሚል ርዕስ የቀረበው ድንጋጌ ቁሳቁሱን
ከወንጀለኛ መቅጫ ድርጊቱ ጋር የሚያመሳስለው እና አቃቤ ህግ የወንጀሉን አእምሯዊ አካል የማረጋገጥ
አስፈላጊነትን ያስታግሳል - በ Art. 23 የፍ/ብ/ሕ/ ቁ.61 ከዚህ ጋር በተያያዘ አቶ ስሜነህ “ይህ ግምት ውድቅ
የሚያደርግ በመሆኑ ተከሳሹ ተቃራኒ ማስረጃዎችን ሊያቀርብ ይችላል” ብለዋል። ነገር ግን፣ የታሰበውን
የአእምሮ ሁኔታ መቃወም ከማረጋገጥ የበለጠ ከባድ ነው። በመሆኑም በተከሳሹ ላይ ያለው ሸክም ምክንያታዊ
አይደለም፤’62 አንቀፅ 419 ‘ያልታወቀ ንብረት መያዝ’ በሚለው ላይም ተከሳሹ ስለተከሰሰበት የገቢ/ንብረት
ምንጮች ‘አጥጋቢ ማብራሪያ’ እንዲሰጥ ያስገድዳል።63 የሕገ ደንቡ አንቀጽ 477 'አደገኛ ባዶነት'ን በመወንጀል
አንዳንድ ጥያቄዎችን ያስነሳል። በዚህ ድንጋጌ መሠረት አንድ ሰው በዚህ ወንጀል ጥፋተኛ ሊባል የሚችለው
ዓቃቤ ሕግ እንዲህ ዓይነት ሰው ‘በተፈጥሮው ለወንጀል ድርጊት የተገጠመ መሣሪያ ወይም መሣሪያ’ እንዳለው
ሲያረጋግጥ ነው ። መድሀኒት እነዚህን ንጥረ ነገሮች ‘የተከለ፣ የሚገዛ፣ የሚቀበል፣ የሰራው፣ የገዛ፣ የሚሸጥ
ወይም የሚያቀርብ’ ማንኛውንም ሰው ወንጀለኛ ያደርገዋል ። ነገር ግን ተከሳሹ ሆን ብሎ ተክሏል፣ ገዝቶ
ወይም ይዞታ እንዳለው ማረጋገጥ በቂ ነው ወይ የሚለው ጥያቄ የሚነሳው፣ ወይም አቃቤ ህግ ተከሳሹ በእሱ
ቁጥጥር ስር ያለውን ንጥረ ነገር ምንነት እንደሚያውቅ በማስረጃነት ማቅረብ ይኖርበታል ወይ? . 62 ስሜነህ፣
ሱፕራ ማስታወሻ 40፣ ገጽ. 304. 63 የፌደራሉ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት በክፍል 4 ላይ በተገለጸው
ድንጋጌ ላይ በቅርቡ ብይን ሰጥቷል። 65 ክ. ኮድ ፣ አርት. 525 (4) (ሀ)። በተጨማሪም ተከሳሹ ይህ እውቀት
እንዳለው የማረጋገጥ ሸክሙን የሚሸከመው ማን ነው የሚለው ጥያቄ ትኩረት ሊሰጠው ይገባል። እነዚህ
ድንጋጌዎች ያንን የሚያመለክቱ ይመስላሉ። 64 ክ. ኮድ ፣ አርት. 477 (2); በተጨማሪም የቫግራንሲ ቁጥጥር
አዋጅ, Proc. ቁጥር 384/2004፣ 60 ክ. ኮድ ፣ አርት. 43(5)። በመገናኛ ብዙኃን የተፈጸሙ ወንጀሎች .60
የወንጀሉ ሥነ ምግባር መኖሩን በመገመት ድንጋጌው አቃቤ ህግን ማስረዳት ካለበት እፎይታ የሚሰጥ ብቻ
ሳይሆን ተከሳሹ መቅረቱን የሚያረጋግጥ ምንም አይነት ማስረጃ እንዳያቀርብ ይከለክላል። ስነ ጥበብ. 4
'Vagrancy' በሚለው ፍቺ ላይ እየሰፋ ነው። የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 99
Machine Translated by Google 100 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሴፕቴምበር 2014 እንደዚሁም
የተጨማሪ እሴት ታክስ አዋጁ የአንድ ድርጅት ስራ አስኪያጅ 'ወንጀሉን እንደፈፀመ ተደርጎ የሚቆጠር እና
በዚህ አዋጅ መሰረት ቅጣት እንደሚጣልበት' ይደነግጋል ። ግለሰቡ ወንጀሉ የተፈፀመው ያለ እሱ እውቀት
ወይም ፍቃድ ከሆነ ተጠያቂ እንደማይሆን በመግለጽ እና ግለሰቡ 'በምክንያታዊነት ያለው አስተዋይ ሰው
የሚፈልገውን ጥንቃቄ፣ ትጋት እና ክህሎት ተጠቅሞ ከሆነ 68 የተሻሻለው የፀረ-ሙስና ልዩ አሰራር እና
የማስረጃ አዋጅ፣ ፕሮክ. ቁጥር 434/2005, አርት. 33. በወንጀል ሕጉ ከተገለጹት ወንጀሎች በተጨማሪ
ለዓመታት የወጡ ሌሎች ሕጎች በኢትዮጵያ እንደ ወንጀል የሚያስቀጡ ወንጀሎች ዝርዝር ውስጥ ገብተዋል።
ከእነዚህ አዋጆች መካከል አንዳንዶቹ የማስረጃ ደረጃን በተመለከተ አንዳንድ አስመጪዎች አሏቸው። የ 2005
የጸረ ሙስና አዋጅ በተከሳሹ ላይ ‘ከወንጀል ድርጊት ተጠቃሚ’ ስለመሆኑ እና ‘የሚከፈለው ገንዘብ’
የሚያረጋግጥ የማስረጃ ደረጃን የተመለከተ ድንጋጌ ይዟል። በእነዚህ ጉዳዮች ላይ ድንጋጌው የማስረጃ ደረጃው
‘በፍትሐ ብሔር ክስ ላይ ተፈፃሚ ይሆናል’ ይላል ። ከዚያም ተከሳሹ በእሱ ላይ የቆመውን የጥፋተኝነት ግምት
እንደገና እንዲያስተባብል ይጠበቃል.69 67 ክ. ኮድ ፣ አርት. 675 (3)። 70 ተጨማሪ እሴት ታክስ አዋጅ፣ Proc.
ቁጥር 285/2002, አርት. 56(1)። በተከሳሹ ላይ ግምትን የሚያስተዋውቅ ሌላ ድንጋጌ በ Art. 675(3) በዚህ
መሠረት 'የማግኘት ፍላጎት' የአእምሮ አካል። ለዚህ እምነት መጣስ ወንጀል የሚያስፈልገው ኢ-ፍትሃዊ
ማበልጸግ ተከሳሹ ‘ሲጠራ፣ ለማምረት፣ ወይም በአደራ የተሰጠውን ነገር ወይም ድምር መመለስ በማይችልበት
ጊዜ ይኖራል ተብሎ ይታሰባል። '67 66 Dingwall፣ supra ማስታወሻ 12፣ ገጽ. 454. 69 በአጠቃላይ ህይወት
መኮንን (2001) የማረጋገጫ ሸክም እና የማረጋገጫ ደረጃ ይመልከቱ ። ... [ይዞታ በባህሪው 'ገለልተኛ' ጽንሰ-
ሀሳብ ነው, እሱም በራሱ ምንም ዓይነት የሞራል ነቀፋ የሌለበት. [በ... በህግ 1971 የ‹‹ይዞታ› መስፈርት)
ተከሳሹ በእጁ የነበረው ዕቃ መሆኑን ሊያውቅ የሚገባው ሌላ የወንዶች ሬአ መስፈርት ስለሌለ ከባድ
ተጠያቂነት ያለው ወንጀል ነው። ቁጥጥር የሚደረግበት መድሃኒት. በፀረ-ሙስና ልዩ ሥነ-ሥርዓት እና የማስረጃ
ደንቦች አዋጅ, (የህግ ፋኩልቲ, AAU, ያልታተመ). የነገሩን ባህሪ ማወቅ የሚገመተው እና እንደዚህ አይነት
እውቀት አለመኖሩን ለማረጋገጥ ተከሳሹ ነው. በሌሎች አገሮች ሕጎች ውስጥ ከሚገኙ ተመሳሳይ ድንጋጌዎች
አንዳንድ ውዝግቦች ተከስተዋል. የእንግሊዝ የ 1971 የአደንዛዥ እፅ አላግባብ መጠቀምን በመተቸት (ይህም
ይዞታ ወንጀለኛ መሆን እንዳለበት ይደነግጋል) ዲንግዋል እንዲህ ሲል ጽፏል፡66 Machine Translated by
Google ወንጀሉን እንዳይፈጽም በተነፃፃሪ ሁኔታዎችን ተጠቅመዋል።'71 ይህ የተለየ ማስረጃ ማን እንደሆነ
ባይገልጽም እነዚህ እውነታዎች መኖራቸውን ማሳየት የሚቻለው ተከሳሹ ነው። የተርን ኦቨር ታክስ እና
የኤክሳይዝ ታክስ አዋጆችም ተመሳሳይ ድንጋጌዎችን ይዘዋል።72 73 እዚህ ላይ ለተከሳሹ የሚፈለገው
የማረጋገጫ ደረጃ የፍትሐ ብሔር ስታንዳርድ ነው። አዋጅ፣ አዋጅ ቁጥር 591/2008፣ አርት. 26. በኢፌዲሪ
ሕገ መንግሥት መሠረት የነጻነት ግምትን መቀበሉ ምንም ገደብ የሌለበት ፍፁም መብት ነው ይላሉ።77
ለተቃዋሚዎች 75 ሳላቢያኩ ከፈረንሳይ (1988) 13 EHRR 379 በ 388; Hoang v. ፈረንሳይ (1992) 16 EHRR
53 በ 78 (በመታወቂያው ላይ እንደተጠቀሰው፣ ገጽ 428)፤ ኤምሰን እንደዚህ አይነት ድንጋጌዎች ከንጽህና
ከመገመት ጋር ተኳሃኝ እንዲሆኑ አንዳንድ መሟላት ያለባቸውን መመዘኛዎች ያስቀምጣል። እንደዚህ አይነት
የህግ ሸክም ሽግግር፡- 1. ወደ ህጋዊ የህዝብ አላማ መምራት፣ 2.ተመጣጣኝ እና 3. አስፈላጊ (በተከሳሹ ላይ
ያለው የማስረጃ ሸክም ተመሳሳይ አላማዎችን ለማሳካት በቂ አይደለም) መሆን አለበት። ( በአጠቃላይ
ኤምሰን፣ ሱፕራ ማስታወሻ 11፣ ገጽ 427-434 ይመልከቱ)። 74 ኤምሰን፣ supra ማስታወሻ 11፣ ገጽ. 428.
በእንግሊዝ ውስጥ እንዲህ ያለውን ህግ በሚቃወም ጉዳይ ላይ የጌቶች ምክር ቤት በአውሮፓ የሰብአዊ
መብቶች ኮንቬንሽን ውስጥ የተጠበቁ ንፁህ እንደሆኑ መገመት ፍፁም እንዳልሆነ እና ስለዚህ ሁሉም
የተገላቢጦሽ የማረጋገጫ ሸክም ከስምምነቱ ጋር የሚጻረር አይሆንም ብሏል።74 የአውሮፓ ህብረት የሰብአዊ
መብት ፍርድ ቤት በተመሳሳይ መልኩ ማስረጃዎችን የተገላቢጦሽ ሸክም ያካተቱ ድንጋጌዎች 'በአደጋ ላይ
ያለውን ነገር አስፈላጊነት ከግምት ውስጥ በማስገባት እና የመከላከያ መብቶችን በሚያስከብሩ ምክንያታዊ
ገደቦች ውስጥ እስካልተያዙ ድረስ ንጹህ እንደሆኑ ከመገመት ጋር ሊጣጣሙ ይችላሉ. .'75 የፕራይቪ ካውንስል
እንደ ንፁህ የመገመት መብት ላይ ያለውን ገደብ እንደ 'ተዘዋዋሪ ተለዋዋጭነት' 'በተከሰሰው ሰው እና
በመንግስት ፍላጎት መካከል ሚዛን እንዲፈጠር ያስችላል' ብሎ አግኝቷል።'76 በእነዚህ ሕጎች ውስጥ
የተካተቱት ግምቶች የማስረጃውን የማስረጃ ሸክም ወደ ተከሳሹ የማሸጋገር ውጤት ስላላቸው ማስረጃ
ማቅረብ ይጠበቅበታል ። ከጥርጣሬ በላይ የንፁህነት ግምትን እና የማረጋገጫ መርሆውን ይወቁ።
"የማስረጃዎች መገኘት. ' 72 የተርን ኦቨር ታክስ አዋጅን ይመልከቱ፣ Proc. ቁጥር 308/2002, አርት. 33;
የኤክሳይዝ ታክስ መታወቂያ፣ ገጽ. 429)። 76 የሆንግ ኮንግ ጠቅላይ አቃቤ ህግ v ሊ ኩንግ-ኩት [1993] 3 WLR
329. (እንደተጠቀሰው እ.ኤ.አ. 71 መታወቂያ፣ ንዑስ. 3. 622/2009, Art.92(3). የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ
ማቋቋሚያን ይመልከቱ አዋጅ፣ ፕሮክ. ቁጥር 307/2002, Art.24; የጉምሩክ አዋጅ፣ Proc. አይ. 77 ስሜነህ፣
ሱፕራ ማስታወሻ 40፣ ገጽ. 288; የጌቶች ቤት ግን ንፁህ ነኝ የሚለው ግምት ፍፁም እንዳልሆነ እና በአንዳንድ
ሁኔታዎች አንዳንድ ማዋረድ ተቀባይነት እንዳለው ተገንዝቧል። (Dingwall፣ supra ማስታወሻ 12፣ ገጽ 457
ተመልከት)። የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 101 Machine Translated by
Google ማስታወሻ 31. 79 በአጠቃላይ ወርቁ፣ supra ማስታወሻ 33 ተመልከት ። ስሜነህ፣ ሱፕራ ማስታወሻ
40; ወንድወሰን፣ ሱፕራ ይህ ክፍል በአጠቃላይ የፍርድ ቤቶችን አሠራር ከማስረጃ ደረጃ ጋር ባጭሩ ከዳሰሰ
በኋላ በፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔ የተሰጣቸውን የተመረጡ ጉዳዮችን በማጠቃለል
በጉዳዩ ላይ ያላቸውን አንድምታ ለመለየት ተንትኗል። 78 በእንግሊዝ የሚገኘው የጌቶች ሃውስ፣ ለምሳሌ
ንጹህ ነኝ ብሎ መገመት ፍፁም እንዳልሆነ እና በአንዳንድ ሁኔታዎች አንዳንድ ማዋረድ ተቀባይነት እንዳለው
ተገንዝቧል። (መታወቂያ ገጽ 457 ተመልከት)። 81 ወርቁ፣ supra ማስታወሻ 33፣ ገጽ. 133 (የግርጌ ማስታወሻ
ተትቷል)። 80 ለምሳሌ Hiwote, supra note 69 ተመልከት ። ... ብዙ የፍርድ ቤት ጉዳዮች የኢትዮጵያ ፍርድ
ቤቶች እና ተከራካሪ ወገኖች ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ ማስረጃን እንደሚያቀርቡ ያረጋግጣሉ። ይህ ማለት
ግን ሁልጊዜ ይህንኑ መመዘኛ ይጠቀማሉ፣ ትርጉሙን ይረዱ እና በአግባቡ ይተገብራሉ ማለት አይደለም።
በተቃራኒው, የተለያዩ ይጠቀማሉ ጸሃፊው ምንም እንኳን ከጥርጣሬ በላይ ያለው መስፈርት በኢትዮጵያ የህግ
ስርዓት እውቅና ያገኘ እንደሆነ ቢያምንም እውነታው ግን በየትኛውም አስገዳጅ የህግ ሰነድ ውስጥ
አልተጠቀሰም። የሕግ አካዳሚው ከአቅም በላይ የሆነ መስፈርት ከሕገ መንግሥታዊው የንፁህ የመገመት መርህ
ሊወሰድ ይችላል የሚል አመለካከት ያለው ይመስላል ስለሆነም ፍርድ ቤቶች ይህንን ጥብቅ መስፈርት በወንጀል
ጉዳዮች ላይ ተግባራዊ ማድረግ አለባቸው። የሚመስለው ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ ያለውን ሕልውና
ከምክንያታዊ ጥርጣሬ መለኪያ አንጻር ነው።80 በሌላ በኩል ድርጊቱ ፍጹም የተለየ ምስል ከተለያዩ ፍርድ
ቤቶች ጋር ያሳያል አቃቤ ህግ የጥፋተኝነት ጥፋተኝነትን ለማረጋገጥ የሚፈልገውን የማረጋገጫ ደረጃ በጣም
የተለያዩ ቀመሮችን በመጠቀም። ተከሳሹ. በኢትዮጵያ ፍርድ ቤቶች በሚሰጡ የቆዩ ፍርዶች ላይ አንድ ሰው
ከምክንያታዊነት በላይ የሆነ ጥርጣሬን በተደጋጋሚ ሊያገኘው ቢችልም፣ አሁን ያለው አካሄድ ግን ከዚያ የራቀ
ይመስላል። በመደበኛ ስታንዳርድ ላይ ለውጥ ባለመኖሩ፣ እንዲህ ያለው እድገት በህጋዊው ማህበረሰብ ላይ
ካለው የአመለካከት ለውጥ የመጣ ይመስላል። workuYaze በአግባቡ እንዳስተዋለ፡81 ይህ አተያይ፣ እነዚህ
ተከታይ የወጡ ሕጎች የማስረጃውን ሸክም ለተከሳሹ የሚያሸጋግሩት ሕገ መንግሥታዊ ያልሆኑ ናቸው።
በመርህ ላይ የተወሰኑ ገደቦችን ብንቀበል እንኳን፣ ሕጎቻችን እንደ እንግሊዝ ተኳሃኝነት የተቀመጡትን ጥብቅ
መስፈርቶች የሚያሟሉ መሆን አለመሆናቸው አከራካሪ ነው።78 በወንጀል ሂደቶች ውስጥ የማረጋገጫ
ደረጃን በተመለከተ 4. የኢትዮጵያ ፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት (ኤፍ.ኤስ.ሲ.) አሠራር ሚዛን ህግ ክለሳ፣
ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 4.1 የፍርድ ቤት አሠራር: አጠቃላይ እይታ 102 ሴፕቴምበር 2014 Machine Translated
by Google የፌደራሉ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት በወንጀል ጉዳዮች ላይ የሚቀጠሩበትን የማስረጃ
ደረጃ በግልፅ ያስቀመጠ ባይኖርም የበታች ፍርድ ቤቶች ውሳኔ የሰጡበትን በቂ ማስረጃ ወይም የማስረጃ ደረጃ
የሚከራከሩ በርካታ ጉዳዮች ቀርበዋል። ራሱ። እንደዚህ ባሉ ጉዳዮች ላይ ፍርድ ቤቱ የራሱን የማረጋገጫ ደረጃ
ወደ ትንተና ሳይገባ የስር ፍርድ ቤት ውሳኔ ትክክል ነው ወይስ አይደለም በሚለው ላይ አስተያየቱን ሰጥቷል።
አርት.2(4)። 83 ሚናኤ አ.አ አቃቤ ህግ (የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሰበር መዝገብ ቁጥር 12025) ተከሳሹን
በማጭበርበር የወንጀል ክስ የተመሰረተበት ሲሆን በመጀመሪያ የቤኒሻንጉል ጉሙዝ ከፍተኛ ፍርድ ቤት እና
ለክልሉ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ይግባኝ ቀርቦ ሁለቱም ተከሳሹን ጥፋተኛ ብሎታል። ከዚህ በታች የአስራ ሶስት
የፌ/ብ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሕ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሕ/ሥ/ሥ/ሕ/
ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሕ/ሥ/ሥ/ሥ/ሥ/ሕ/ሥ/ሥ/ሥ/ሕ/ሥ/ሥ/ሥ/ሕ/ቁ/ የሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔዎች
አግባብነት ያላቸውን ክፍሎች በአጭሩ እንመለከታለን፣ በመቀጠልም ጠቃሚነታቸውን እና
አንድምታዎቻቸውን አጠር ያለ ትንተና እንመለከታለን። የተብራሩት ጉዳዮች የሰበር ችሎት ያለበትን አቋም
ብቻ ሳይሆን የሰበር አቤቱታው የቀረበባቸውን የተለያዩ ፍርድ ቤቶች የክርክር ሂደት ለማየት ይጠቅመናል።
የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔዎች፣ ቅጽ. 4፣ ገጽ 115-116። 'ከጥርጣሬ በላይ'፣
'ከጥቂቱ የጥርጣሬ ጥላ'፣ 'ፍፁም ከጥርጣሬ በላይ' እና 'ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ' እና የመሳሰሉትን ጨምሮ
አባባሎች። ራሱን ለመከላከል እድሉ አልተሰጠኝም በማለት ውሳኔውን በመቃወም ለፌ/ብ/ሥ/ሥ/ህ/ቁ ሰበር
ሰሚ ችሎት ማመልከቻ አቅርቧል። ፍርድ ቤቱ እንዲህ ብሏል፡- የአመልካች ጥፋተኛነት በበቂ ሁኔታ ከተረጋገጠ
በኋላ የስር ፍርድ ቤት ማስረጃዎች ሂደቱም ሆነ ውሳኔው 82 83 * አለመሆኑን ደርሰንበታል። አዋጅ 454/2005
በፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት በየደረጃው በሚገኙ የፌዴራልና የክልል ፍርድ ቤቶች የህግ
ትርጉም እንዲሰጥ አድርጓል። ተመሳሳይ ጉዳዮችን በሚያካትቱ ጉዳዮች ላይ የሕግ ትርጉም እና ሌሎች ፍርድ
ቤቶች የሰበር ሰሚ ችሎት የሕግ ድንጋጌዎችን ትርጓሜ እንዲያከብሩ ይገደዳሉ። 82 የፌደራል ፍርድ ቤቶች
አዋጅ ማሻሻያ አዋጅ፣ ፕሮሲ. ቁጥር 454/2005፣ የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ... በኢትዮጵያ ህግ መሰረት
103 4.2.1 የፍርድ ቤት ውሳኔዎች ሀ) ሚናሴ ኤ.ቪ.አቃቤ ህግ 83 4.2 የፌደራሉ ሰበር ሰሚ ችሎት ዳኝነት
ጠቅላይ ፍርድቤት Machine Translated by Google M'lhiV .&7OA-' p+07mnF n^^... ፍርድ ቤቱ አምስት
የአቃቤ ህግ ምስክሮች፣ የፖሊስ ጥቆማ እንዲሁም የህክምና ማስረጃዎች ለፍርድ ቤቱ መቅረባቸውን
ተመልክቷል። የሚለውን መረመረ n+^mh^OT® 'Aotaot n^c aF p+^nnF ቦ አይደለም PAT Oo+F Pn,PO£
85 ተከሳሾቹ በመጀመሪያ የቀረቡት በአማራ ክልል የሰሜን ጎንደር ከፍተኛ ፍርድ ቤት በከባድ የሰው መግደል
ሙከራ ወንጀል ተከሳሾቹ የአቃቤ ህግን ክስ ካዳመጡ በኋላ መከላከያ እንዲገቡ ሳይጠሩ በነፃ አሰናብቷቸዋል።
የአማራ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ይግባኝ ሰሚ ችሎት የሰጠውን የይግባኝ ብይን በተከራከሩት ተከሳሾች ክሱ ቀርቦ
ጉዳዩን በፍ/ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ቀርቦ የዓቃቤ ህግ ምስክሮች የተከሳሹን ጥፋተኛነት ማረጋገጡን እና
ተከሳሾቹም 'ተከላከሉ' 86 87 የመጀመርያው ፍርድ ቤት መከላከያውን ካዳመጠ በኋላ የአቃቤ ህግ ምስክሮችን
ቃል በመከላከያ ምስክሮች ውድቅ በማድረግ ተከሳሾቹን ጥፋተኛ ብሏቸዋል። የፌ/ብ/ሥ/ሥ/ህ/ቁ ሰበር ሰሚ
ችሎት የቀረቡትን ማስረጃዎች ከመረመረ በኋላ ተከሳሾቹ በተለመደው የሰው መግደል ወንጀል ክስ
ሊመሰረትባቸው ይገባ ነበር በማለት ጥፋተኛ ብሏቸዋል። 84 88 የኦሮሚያ ጠቅላይ አቃቤ ህግ ዘሪሁን ተ /
(የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሰበር መዝገብ ቁጥር. 87 ውሳኔውን በ Art. በወንጀለኛ መቅጫ ሥነ ሥርዓት
ሕጉ 113(2) ተከሳሹ በተከሰሰበት ወንጀል ከተከሰሱበት ወንጀል በተለየ ጥፋተኛ ሊባል የሚችልበትን ክስ
የሚደነግገው በማስረጃ የተረጋገጠው ወንጀሉ አነስተኛ ክብደት ያለው ከሆነ እና ሁሉም አካላት እንደ ወንጀሉ
አካል ሆነው የተገኙ ከሆነ የተከሰሰ ወንጀል. የሕግ 84 መሠረታዊ ስህተት መኖሩን ያሳያል (አጽንዖት
ተጨምሯል) እና የክልል ፍርድ ቤቶችን ውሳኔዎች አጽንቷል. (መታወቂያ ፡ ገጽ 116)። 22514) የፌዴራል
ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔዎች፣ ቅጽ. 7፣ ገጽ 262-264። 86 አቶ ኩራት ቲ. አል. v. የሕዝብ
አቃቤ ሕግ (የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሰበር መዝገብ ቁጥር. • • 87 አቅርቦት። 31731) የፌዴራል ጠቅላይ
ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔዎች፣ ቅጽ. 7፣ ገጽ 278-282። (መታወቂያ ፡ ገጽ 262)። ፍርድ ቤቶች
የተሳሳቱ ነበሩ። በዚህ መዝገብ የተመለከተው ፍርድ ቤት በኦሮሚያ ክልል የምዕራብ ወለጋ ዞን ከፍተኛ ፍርድ
ቤት የአቃቤ ህግን ክስ ከሰማ በኋላ ተከሳሹን በአስገድዶ መድፈር ወንጀል ተከሶ በነፃ አሰናብቷል። ፍርድ ቤቱም
አቃቤ ህግ በክሱ ላይ የሚታየውን የክርክሩን ጭብጥ ማረጋገጥ አልቻለም ብሏል። ይግባኝ ሲጠየቅ የኦሮሚያ
ጠቅላይ ፍርድ ቤት እና የዚሁ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔው ጸንቷል። አቃቤ ህግ የነዚህ ሶስት
ውሳኔዎች በማለት ለፌዴራል ሰበር ሰሚ ችሎት አቤቱታ አቅርቧል። '+hOFT n^a AT ^ObffT P+^mh^OT®'
ለ) ኩራት ቲ. አል. ቁ. የህዝብ አቃቤ ህግ 85 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ሐ) የኦሮሚያ ጠቅላይ አቃቤ
ህግ ዘሪሁን ተ.88 104 ሴፕቴምበር 2014 Machine Translated by Google መ) የአማራ ክልል ፍትህ ቢሮ
የመንግስት አቃቤ ህግ ከበደ ወ.91 *** ጀሚላ ኤም. አል. የፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት አቃቤ ህግ
(የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሰበር መዝገብ ቁጥር 38161) የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት
ውሳኔዎች፣ ቅጽ. 9፣ 89 የዐቃቤ ህግ የክስ መዝገብ ከወንጀሉ ህጋዊ አካላት አንፃር በቂ ሆኖ በዓቃቤ ህግ የቀረቡት
ማስረጃዎች ተጓዳኝ እና 'የወንጀሉን መከሰት በትክክል የሚያረጋግጡ ናቸው' ሲል ደምድሟል ።89 የሰበር ሰሚ
ችሎት የሰጠውን ውሳኔ ተችቷል። ፍርድ ቤት የክስ ማስረጃዎችን ችላ በማለት እያንዳንዱ ፍርድ ቤት
በቀረበው ማስረጃ ላይ ተመርኩዞ በተከራከሩ ጉዳዮች ላይ ለመወሰን እና ውሳኔ ላይ መድረስ አለበት.
በመቀጠልም በዚህ ጉዳይ ላይ አቃቤ ህግ ያቀረበው ማስረጃ 'ወንጀሉን መፈፀሙን በግልፅ ያረጋግጣል'
(አጽንዖት ተሰጥቷል)። እናም የስር ፍርድ ቤቶች እነዚህን ማስረጃዎች ከግምት ውስጥ ማስገባት አለመቻሉ
'ከህግ ጋር የሚጻረር ብቻ ሳይሆን የፍትህ ስርዓቱን በእጅጉ የሚጎዳ ነው።' በዚህም መሰረት ፍርድ ቤቱ የስር
ፍርድ ቤቶች የሰጡትን ብይን በመሻር ተከሳሹ ከኮሚሽኑ ጀምሮ እንዲከላከሉ አዟል። ተከሳሹ በእሳት ማቃጠል
እና ሆን ተብሎ በግድያ ወንጀል (ወይም በቸልተኝነት ግድያ በአማራጭ) የተከሰሰ ሲሆን ጉዳዩን የቀጠለው
የአማራ ክልል ከፍተኛ ፍርድ ቤት ተከሳሹን በእሳት በማቃጠል እና በቸልተኝነት የመግደል ወንጀል ነው ብሏል።
የይግባኝ ሰሚው የአማራ ጠቅላይ ፍርድ ቤት በቸልተኝነት የሰው መግደል ወንጀል የሆነው አእምሮአዊ አካል
አለመኖሩን ገልጾ ተከሳሹን በዚህ ወንጀል ጥፋተኛ አይደለም ብሏል ነገር ግን የጥፋተኝነት ውሳኔውን
አጽድቆታል። +mz bn n +^n^ n+^n^ p+hoonF MahA -0rt9A::' (መታወቂያ፣ ገጽ 282)። TL&m *czF
nmn ^£0^7 90 ገጽ 11-12። '^a tin wnT^ ^o^s^T ... ego ncnT^ የወንጀሉ ሂደት በአቃቤ ህግ ማስረጃ
ተረጋግጧል'90 ሰበር ሰሚ ችሎት በዚህ መዝገብ የአማራ ጠቅላይ ፍርድ ቤት በዐቃቤ ህግ የቀረበውን የማስረጃ
ይዘት ሙሉ በሙሉ ግምት ውስጥ ሳያስገባ ቀርቷል። በአጠቃላይ እንዲህ ያሉት ማስረጃዎች ተከሳሹ ሆን
ተብሎ የተጎጂውን ቤት እንዳቃጠለ እና ለሞቱት ሰዎች በቸልተኝነት በፈጸመው ግድያ ሊጠየቅ እንደሚገባም
ገልጿል። የአማራ ክልል ፍትህ ቢሮ ጠቅላይ አቃቢ ህግ ከበደ ወ /የፌደራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሰበር መዝገብ
ቁጥር 35697 የፌደራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔዎች ፣ቁ. 9፣ ገጽ 2-4። 91 ማቃጠል።
oaot£0^ c^^ph^nF oo^v ክሱ በመጀመሪያ የቀረበዉ የፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት ተከሳሾች
መብትን ለማስከበር በዘፈቀደ እርምጃ በመውሰድ ነዉ የተከሰሱት። ተከሳሾቹ ጥፋተኛ አይደለሁም በማለት
ያቀረቡትን የክስ መቃወሚያ ከመዘገበ እና ማስረጃውን ከሰማ በኋላ 9T^==' (መታወቂያ፣ ገጽ 281)። ሠ)
ጀሚላ ኤም. አል. የፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ የህዝብ አቃቤ ህግ 92 92 የወንጀል ክስ የማረጋገጫ ደረጃ ...
በኢትዮጵያ ህግ መሰረት 105 Machine Translated by Googl ቡርቀሶ ወ/ሮ አቃቤ ህግ (የፌዴራል ጠቅላይ
ፍርድ ቤት የሰበር መዝገብ ቁጥር 41248) e^ pno^sn^e ^/aF p+07m^? ^AV7e e^o n^+nA n^ ^7*
OTe^^A::' (Ibid.) ሁኔታዎቹ የሚያመለክቱት ከህጋዊ የመከላከያ ወሰን በላይ መሆኑን ነው። no^s^F
ono+nnA nt A££ (መታወቂያ፣ ገጽ. ሰበር ሰሚ ችሎቱ የቀረበለትን አቤቱታ ተከትሎ የተከሳሾቹ ድርጊት
ወንጀል ነው ወይስ አይደለም በሚለው ላይ ጉዳዩን አቅርቧል። የወንጀል ሕጉ አንቀጽ 23 ን በመጥቀስ ሦስቱም
የወንጀል ንጥረ ነገሮች እንዳልተገኙ በመግለጽ ተከሳሾቹ ከማንኛውም የወንጀል ተጠያቂነት ነፃ መሆናቸውን
አረጋግጧል። 93 ፓ^a^f p^hoh? no^s^F p^a 11) ፍርድ ቤቱ በመቀጠል ተከሳሹን በመከላከያ የቀረቡት
ማስረጃዎች 'የአቃቤ ህግን ማስረጃ ለማስተባበል በቂ አይደለም' በማለት ጥፋተኛ ብሎታል። n^u አንድ በ F^F
^አም? pn^p የለም^^v የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔዎች፣ ቅጽ. 10፣ ገጽ 207-208።
ክሱ በመጀመሪያ ቀርቦ በጋሞ ከፍተኛ ፍርድ ቤት ተከሳሹ በነፍስ ማጥፋት ወንጀል ተከሷል። የመጀመርያው
ፍርድ ቤት የአቃቤ ህግን ክስ ተመልክቶ ተከሳሹ እንዲከላከሉ ከጠራ በኋላ ተከሳሹ ምንም አይነት መከላከያ
ባለማቅረቡ ጥፋተኛ ነህ ብሎታል በዚህም አቃቤ ህግ ያቀረበውን ማስረጃ ማስተባበል አልቻለም። ተከሳሹ ለ
FSC 93 94 * 96 ባቀረበው አቤቱታ አቃቤ ህግ ክስ የቀረበበት ፍርድ ቤት ተከሳሾቹ ወደ መከላከያ እንዲቀርቡ
አዟል። አቤቱታውን ያቀረቡት የኦሮሚያ ከፍተኛ ፍርድ ቤት የሰጠውን ብይን በተከራከሩት ተከሳሾች ሲሆን
ይህም በኦሮሚያ ጠቅላይ ፍርድ ቤት እና በዚሁ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት የተረጋገጠ ነው። አቃቤ ህግ ለክሱ
ምላሽ ሲሰጥ ‘አመልካቾች’ ጥፋተኛ ሆነው በቀረቡት ማስረጃዎች ላይ ያለ ጥርጥር የተረጋገጠ በመሆኑ ብይኑና
የስር ፍርድ ቤት የተሰጠው ቅጣት ይጸናል’ ሲል ምላሽ ሰጥቷል (አጽንዖት ተሰጥቷል። wp _ ^^F n^... 196-
199. በህጋዊ መከላከያ ስር ወድቀዋል እና ተከሳሾቹ የዚህ አይነት ፅድቅ ነገሮች መኖራቸውን የሚያረጋግጥ
ማስረጃ አላቀረቡም በማለት ደምድሟል። በመሆኑም ተከሳሾቹ በከባድ ግድያ ወንጀል ሊጠየቁ እንደሚገባ
ተረጋግጧል ሸጋ ም. የኦሮሚያ ክልል አቃቤ ህግ (የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ቁጥር 43501)
የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት ውሳኔዎች፣ ቅጽ. 10፣ ገጽ. በዚህ መዝገብ የፌደራሉ ጠቅላይ
ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት የወንጀል ድርጊቱን እና ማስረጃዎችን መዝነን በተመለከተ ስልጣን የለኝም
ብሏል። ሰ) ቡርቀሶ ወ.ቁ. የህዝብ አቃቤ ህግ 96 ሚዛን ህግ ክለሳ፣ ጥራዝ. 8, ቁጥር 1 ረ) ሸጋ ኤም ቪ የኦሮሚያ
ክልል አቃቤ ህግ 94 96 4 94 106 ሴፕቴምበር 2014 Machine Translated by Google E7% P^hS ሰበር ሰሚ
ችሎት የስር ፍርድ ቤት የጥፋተኝነት ብይን የሰጠበት መሆኑን በመግለጽ “አቃቤ ህግ ጥፋተኛነቱን ከጥርጣሬ
በላይ ሳያስረዳ” እና በሀሰት ማስረጃ 97 p