VẤN ĐỀ 2: TUYÊN BỐ CÁ NHÂN ĐÃ CHẾT

2.1. Những điểm giống và khác nhau giữa tuyên bố một người mất tích và tuyên bố
một người là đã chết.
Tuyên bố một người Tuyên bố một người
mất tích đã chết
- Quyết định của Tòa án phải có yêu cầu của
người có quyền, lợi ích liên quan.
- Quyết định của Tòa án phải được gửi cho Ủy
ban nhân dân cấp xã nơi cư trú cuối cùng của
người bị tuyên bố mất tích/ đã chết để ghi chú
theo quy định của pháp luật về hộ tịch.
- Khi người bị tuyên bố mất tích/ người bị tuyên
bố đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là
người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó
Giống nhau hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan Tòa
án ra quyết định hủy bỏ quyết định đã tuyên bố.
Quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố một
người mất tích/ đã chết phải được gửi cho Ủy
ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị
tuyên bố mất tích/ đã chết để ghi chú theo quy
định của pháp luật.
(Theo Điều 70 về Điều 73 của BLDS 2015)

Khác nhau Điều 68, 69, 70 Bộ luật Điều 71, 72, 73 Bộ luật
Cơ sở pháp lý
Dân sự 2015 Dân sự 2015
Điều kiện tuyên - Khi một người biệt - Sau 3 năm kể từ ngày
bố tích 2 năm liền trở lên, tuyên bố mất tích của
mặc dù áp dụng đầy Tòa án có hiệu lực
đủ các biện pháp pháp luật mà không
thông báo, tìm kiếm có tin tức xác thực là
theo quy định của còn sống;
pháp luật về tố tụng - Biệt tích trong chiến
dân sự nhưng vẫn tranh sau 5 năm, kể từ
không có tin tức xác ngày chiến tranh kết
thực về việc người đó thúc mà không có tin
còn sống hay đã chết tức xác thực là còn
thì theo yêu cầu của sống;
người có quyền, lợi - Bị tai nạn hoặc thảm
ích liên quan, Tòa án họa, thiên tai mà sau 2
có thể tuyên bố người năm kể từ ngày tai
đó mất tích. nạn hoặc thảm họa,
 - Thời hạn 2 năm tính từ thiên tai đó chấm dứt
ngày hay ngày đầu mà không có tin tức
tiên của tháng/ năm xác thực là còn sống
tiếp theo của ngày/ trừ trường hợp pháp
tháng/ năm cuối cùng luật có quy định khác.
biết được tin tức của - Biệt tích 5 năm liền
người đó trở lên và không có
tin tức xác thực là còn
sống ( Thời hạn này
được tính theo quy
định tại khoản Điều
68 BLSD năm 2015)
- Người đang quản lý tài - Quan hệ tài sản của
sản của người vắng người bị tuyên bố là
mặt tại nơi cư trú quy đã chết được giải
định tại Điều 65 quyết như đối với
BLDS 2015 thì tiếp người đã chết; tài sản
tục quản lý tài sản của của người đó được
người đó khi người đó giải quyết theo quy
bị Tòa án tuyên bố định của pháp luật về
Tài sản
mất tích. thừa kế.
- Người bị tuyên bố mất - Người bị tuyên bố là
tích trở về được nhận đã chết mà còn sống
lại tài sản do người trở về có quyền yêu
quản lý tài sản chuyển cầu những người đã
giao sau khi đã thanh nhận tài sản thừa kế
toán chi phí quản lý. trả lại tài sản, giá trị
tài sản hiện còn.
Vợ hoặc chồng của Vợ hoặc chồng của
người bị tuyên bố mất người bị tuyên bố đã
Quan hệ hôn
tích thì được tòa án giải chết có thể kết hôn với
nhân
quyết cho ly hôn theo người khác mà không
quy định của pháp luật. cần làm thủ tục ly hôn.

2.2. Một người biệt tích và không có tin tức xác thực là còn sống trong thời hạn bao
lâu thì có thể bị Tòa án tuyên bố là đã chết?
Theo điểm d khoản 1 Điều 71 về Tuyên bố chết quy định:
“1. Người có quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên ố
một người là đã chết trong trường hợp sau đây:
…
 d) Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn
này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật này…”
Vậy, theo quy định của Pháp luật hiện hành, Biệt tích 5 năm liền trở lên và không có tin
tức xác thực là còn sống thì có thể bị Tòa án tuyên bố là đã chết.

 Tóm tắt Quyết định số 272/2018/QĐST-DS.

- Bà Bùi Thị T là người yêu cầu giải quyết việc dân sự. Bà T yêu cầu Tòa án tuyên
bố ông Trần Văn C là đã chết.
- Cuối năm 1985, Ông C bỏ nhà đi biệt tích, gia đình bà T đã tổ chức tìm kiếm
nhưng không nhận được tin tức của ông C. Đến năm 2017 vẫn không có tin tức gì của
ông C.
- Tòa án nhân dân Quận 9 thành phố Hồ Chí Minh chấp nhận yêu cầu tuyên bố
ông C đã chết và xác định ngày chết của ông C là ngày 01/01/1986.
 Tóm tắt Quyết định số 04/2018/GĐST-DS.
- Anh Quản Bá Đ là người yêu cầu giải quyết việc dân sự. Anh Đ yêu cầu Tòa án
tuyên bố chị Quản Thị K (chị gái anh Đ) là đã chết.
- Chị Quản Thị K đã bỏ nhà đi khỏi địa phương từ năm 1992 đến nay không có tin
tức gì. Đến năm 2017, mặc cho mọi nỗ lực tìm kiếm và thông báo của gia đình anh Đ và
Tòa án nhân dân huyện Đông Sơn tỉnh Thanh Hóa, nhưng chị K vẫn không về cũng
không có tin tức gì về chị Quản Thị K.
- Tòa án nhân dân huyện Đông Sơn tỉnh Thanh Hóa chấp nhận yêu cầu tuyên bố
chị K đã chết của anh Đ và xác định ngày chết của chị K là ngày 19/11/2018.
 Tóm tắt Quyết định số 94/2019/QĐST-VDS.
- Bà Phạm Thị K là người yêu cầu giải quyết việc dân sự. Bà K yêu cầu Tòa án
tuyên bố bố đẻ của bà là cụ Phạm Văn C là đã chết.
- Cụ C đã bỏ nhà đi từ tháng 01 năm 1997, từ đó đến nay cụ không trở về nhà. Từ
khi cụ C bỏ nhà đi, gia đình bà K đã tìm kiếm nhiều lần nhưng không có kết quả. Đến
năm 2019, khi Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội thông báo tìm kiềm thông tin về cụ C
thì vẫn không có tin tức về cụ C.
- Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội chấp nhận yêu cầu tuyên bố cụ C đã chết của
bà K và xác định ngày chết của cụ C là ngày 01/05/1997.
 Tóm tắt Quyết định số 02/2020/QĐST-DS.
Ông Đ H là người yêu cầu giải quyết việc dân sự. Ông H yêu cầu hủy quyết định
tuyên bố một người là đã chết.
Từ năm 2008, ông H đến Lâm Đồng sinh sống không liên lạc với gia đình nên đã
dẫn đến việc tuyên bố ôn Đ H là đã chết. Ngày 20/11/2019, ông Đ H trở về và có đơn yêu
cầu hủy quyết định tuyên bố ông đã chết. Yêu cầu của ông H đã được Tòa án nhân dân
huyện C tỉnh A chấp nhận.
2.3. Trong các vụ việc trên (quyết định năm 2018 và 2019), cá nhân bị tuyên bố chết
biệt tích từ thời điểm nào? Vì sao?
Trong Quyết định số 272/2018/QĐST-DS, bà T và ông T xác định ông C bỏ đi
biệt tích cuối năm 1985, không có tin tức, gia đình bà T đã tổ chức tìm kiếm nhưng vẫn
không có tin tức gì của ông C. Đến 26/10/2017, Tòa án nhân dân Quận 9 ban hành Thông
báo tìm kiếm thông tin trên Báo Công lý 03 số liên tiếp và nhắn tin trên Đài tiếng nói
Việt Nam cùng năm 2017 nhưng đến nay vẫn không có tin tức. Do đó, căn cứ theo điểm
d khoản 1 Điều 71 BLDS 2015 và khoản 1 Điều 68 BLDS 2015 thì bà T yêu cầu tuyên bố
ông C đã chết là có căn cứ. Bên cạnh đó, Công an Phước Bình, Quận 9 không xác định
được ngày, tháng ông C vắng mặt tại địa phương thuộc vào trường hợp không xác định
được ngày, tháng có tin tức cuối cùng của ông C. Do vậy, ngày chết của ông C được tính
là ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng. Vậy, ngày chết của ông C là
ngày 01/01/1986.
Trong Quyết định số 04/2018/GĐST-DS, năm 1992, chị Quản Thị K đi khỏi nhà
và gia đình không có tin tức gì. Sau nhiều nỗ lực tìm kiếm của gia đình và thông báo tìm
kiếm chị K trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án nhân dân Tối cao, Báo nhân dân và
Đài tiếng nói Việt Nam 03 kỹ liên tiếp. Đến 19/11/2018, khi đã hết thời hạn thông báo
theo quy định của pháp luật nhưng chị K vẫn không về và cũng không có tin tức gì. Do
đó có đủ cơ sở, căn cứ theo Điểm d khoản 1 Điều 71 BLDS 2015 để khẳng định chị K đã
biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống. Tòa đã tuyên bố chị
Quản Thị K đã chết ngày 19/11/2018.

Trong Quyết định năm 2019 của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội: Cụ Phạm
Văn C bị tuyên bố đã chết kể từ ngày 1/5/1997. Do cụ C đã bỏ nhà đi từ 1/1997, gia đình
bà K (con ruột cụ C) đã tổ chức tìm kiếm nhiều lần nhưng không có kết quả. Đồng thời
Bảo hiểm xã hội thành phố Hà Nội đã có công văn thể hiện cụ C không lĩnh lương hưu từ
5/1997 đến tháng 1/1999, vì vậy việc chi trả lương hưu cho cụ C chỉ thực hiện đến tháng
4/1997. Do đó, ngày chết của cụ C được tính là ngày đầu tiên của tháng tiếp theo tháng
có tin tức cuối cùng. Theo khoản 1 Điều 68 và điểm d khoản 1 Điều 71 BLDS năm 2015,
có đầy đủ cơ sở để xác định cụ C đã chết từ ngày 01/05/1997.
2.4. Cho biết tầm quan trọng của việc xác định ngày chết của một cá nhân? Nêu cơ
sở  pháp lý và ví dụ minh hoạ.
Xác định thời điểm chết của một người bị Tòa án tuyên bố là đã chết có ý nghĩa rất
quan trọng bởi thời điểm chết của một người là thời điểm phát sinh sự kiện pháp lý liên
quan đến quyền, nghĩa vụ về tài sản của người đó.
Điều 71 Bộ luật Dân sự 2015: Tuyên bố chết 
1. Người có quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố một
người là đã chết trong trường hợp sau đây: 
a) Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật
mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống; 
b) Biệt tích trong chiến tranh sau 05 năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không
có tin tức xác thực là còn sống; 
c) Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau 02 năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ,
thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp pháp luật
có quy định khác; 
d) Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này
được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật này. 
Điều 72. Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản của người bị Tòa án tuyên bố là đã chết 
1. Khi quyết định của Tòa án tuyên bố một người là đã chết có hiệu lực pháp luật thì quan
hệ về hôn nhân, gia đình và các quan hệ nhân thân khác của người đó được giải quyết
như đối với người đã chết.  
2. Quan hệ tài sản của người bị Tòa án tuyên bố là đã chết được giải quyết như đối với
người đã chết; tài sản của người đó được giải quyết theo quy định của pháp luật về thừa
kế. 
Ví dụ: ông A mất trong vụ tai nạn giao thông ngày 8/1/2020, kể từ thời điểm ông A mất,
quan hệ nhân thân của ông A sẽ được xử theo pháp luật về hôn nhân và gia đình, mọi tài
sản thuộc quyền sở hữu của ông A sẽ được tiến hành theo pháp luật về thừa kế 

2.5. Tòa án xác định ngày chết của các cá nhân bị tuyên bố chết là ngày nào ? Đoạn
nào của các Quyết định trên (quyết định năm 2018 và 2019) cho câu trả lời ?

 Toà án xác định ngày chết của các cá nhân bị tuyên bố chết:

Thông qua Quyết định số 252/2018/QĐST - DS ngày 27/4/2018 của Toà án Nhân dân
quận 9: “Về việc xác định ngày chết của ông C; Bà T và ông T xác định ông C bỏ đi cuối
năm 1985, Công an phường Phước Bình, quận 9 không xác định được ngày, tháng ông C
vắng mặt tại địa phương.Vì vậy không thể xác định được ngày, tháng có thông tin lần
cuối của ông C. Do đó, ngày chết của ông C được tính là ngày đầu tiên của năm tiếp theo
năm đó có tin tức cuối cùng. Như vậy, ngày chết của ông C là ngày 01/01/1986.”

Tại Quyết định số 01/2018/QĐST - DS ngày 19/11/2018 của Toà án nhân dân huyện
Đông Sơn tỉnh Thanh Hoá:

“Căn cứ vào: Khoản 4 Điều 27; Điều 361; Điều 393; 371; Khoản 1 Điều 372 của Bộ luật
Tố tụng dân sự; Điểm d khoản 1 Điều 71, Điều 72 của Bộ luật dân sự; Điều 37 Nghị
quyết 326/2016/UBTVQH14 quy định về án phí, lệ phí Tòa án. Chấp nhận đơn yêu cầu
của anh Quản Bá Đ; Tuyên bố chị Quản Thị K – sinh 1969 đã chết ngày 19/11/2018.
Ngày 19/11/2018 là ngày làm căn cứ phát, thay đổi, chấm dứt các quan các quan hệ về
nhân thân,về tài sản, về hôn nhân gia đình, về thừa kế của chị Quản Thị K”.

Quyết định số 94/2019/QĐST -VDS:

“Căn cứ Khoản 4 Điều 27, Điều 367, Điều 370, 371, 372, 391, 393 Bộ luật tố tụng dân sự
2015 Căn cứ điểm d khoản 1, khoản 2, khoản 3 Điều 71, Điều 72 Bộ luật tố tụng dân sự
2015; Căn cứ Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 quy định về mức
thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án và Danh mục án
phí, lệ phí Tòa án ban hành kèm theo Nghị quyết. Tuyên bố:

1.Chấp nhận đơn yêu cầu của bà Phạm Thị K, về việc yêu cầu Toà án tuyên bố mộtngười
là đã chết đối với cụ Phạm Thị C.

2.Tuyên bố cụ Phạm Văn C, sinh năm 1927; Hộ khẩu thường trú: phường Bạch Mai,quận
Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội, đã chết kể từ ngày 01/5/1997.”

 Đối với hoàn cảnh như trong các quyết định trên (quyết định năm 2018 và 2019),
pháp luật nước ngoài xác định ngày chết là:

Đối với hoàn cảnh như hai quyết định trên, pháp luật của nước ngoài xác định ngày chết
cũng gần như giống với pháp luật Việt Nam.

Như ở Pháp: Trường hợp không xác định được chính xác ngày, tháng có tin tức cuối cùng
và hoàn cảnh xảy ra vụ việc đó của người mất tích: Người mất tích được cho là còn sống
nếu nhận được tin tức sau bảy năm mất tích. Trong thời gian bảy năm này, một người
giám hộ có thể vắng mặt tại văn phòng để giám sát các vấn đề và tài sản của anh ta. Vào
cuối giai đoạn bảy năm, nếu không nhận bảy năm, nếu không nhận được bất kì tin được
bất kì tin tức nào về tức nào về người đó thì việc tuyên bố cái chết có thể được thực hiện.

- Việc xác định ngày chết của một cá nhân tính từ thời điểm sau bảy năm kể từ ngày
không nhận được tin tức của người đó.Trường hợp không thể chính thức xác định
được địa điểm, ngày và giờ chết nhưng biết được hoàn cảnh xảy ra vụ việc: Việc
tuyên bố cá nhân chết có thể thực hiện trước thời điểm cho phép tuyên bố theo quy
định nếu xác định được chắc chắn hoàn cảnh của người mất tích (ví dụ, Cơ quan
đăng ký hộ tịch có thể hộ tịch có thể cấp giấy chứng tử cho người mất tích cấp
giấy chứng tử cho người mất tích khi tòa án đã phát hiện một người phạm tội gây
ra cái chết của người mất tích, hoặc tác động khác...)
- Việc tuyên bố ngày chết của một cá nhân tính từ thời điểm quyết định tuyên bố đã
chết của Tòa án có hiệu lực.

2.6. Suy nghĩ của anh/chị về việc Tòa án xác định ngày chết trong các Quyết định
trên (quyết định năm 2018 và 2019).
Tại Quyết định số 252/2018/QĐST - DS ngày 27/4/2018 của Toà án Nhân dân quận 9:Vì
không xác định được của ông C, nên, ngày chết của ông C được tính là ngày đầu tiên của
năm tiếp theo năm đó có tin tức cuối cùng. Như vậy, ngày chết của ông C là ngày
01/01/1986.”
Tại Quyết định số 01/2018/QĐST - DS ngày 19/11/2018 của Toà án nhân dân huyện
Đông Sơn tỉnh Thanh Hoá: Tuyên bố chị Quản Thị K – sinh 1969 đã chết ngày
19/11/2018. Ngày 19/11/2018 là ngày làm căn làm căn cứ phát cứ phát sinh, thay đổi,
chấm dứt các quan các quan hệ về nhân thân, về tài sản, về hôn nhân gia đình, về thừa kế
của chị Quản Thị K.
Thông qua hai bản án trên tôi thấy việc tuyên bố chết của Tòa án là chưa hợp lý.
Vì theo Điều 71 Tuyên bố chết của Bộ luật dân sự 2015 có quy định:
1. Khi một người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đócòn
sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra
quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.
2. Quan hệ nhân thân của người bị tuyên bố là đã chết được khôi phục khi Tòa án ra
quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết, trừ trường hợp sau đây:
a) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã được Tòa án cho ly hôn theo quy
định tại khoản 2 Điều 68 của Bộ luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp
luật;
b) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết
hôn đó vẫn có hiệu lực pháp luật.
3. Người bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài
sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn.Trường hợp người thừa kế của người bị
tuyên bố là đã chết biết người này còn sống mà cố tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì
người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức; nếu gây thiệt hại thì
phải bồi thường.
4. Quan hệ tài sản giữa vợ và chồng được giải quyết theo quy định của Bộ luật này, Luật
hôn nhân và gia đình.
5. Quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết phải được gửi
cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố là đã chết để ghi chú theo
quy định của pháp luật về hộ tịch."
2.7. Cho biết căn cứ để hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết và Tòa án
tuyên hủy quyết định tuyên bố ông H đã chết trong quyết định năm 2020 có phù
hợp với quy định không? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.
- Cơ sở pháp lý: Khoản 1 Điều 73 Bộ luật dân sự năm 2015
- Căn cứ để huỷ bỏ quyết định tuyên bố một người đã chết: “Khi một người bị tuyên
bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu
của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định huỷ
bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.”
 - Quyết định tuyên bố ông H chết trong quyết định năm 2020 là phù hợp. Vì ngày
20/11/2019 Ông Đ H đã trở về sinh sống tại A, xã L, huyện C và có đơn yêu cầu
hủy quyết định tuyên bố một người là đã chết. Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên
quan Bà N T trình bày: Thừa nhận Ông Đ H vẫn còn sống và đồng ý yêu cầu hủy
quyết định tuyên bố một người là đã chết.
2.8. Cho biết kinh nghiệm nước ngoài (ít nhất một hệ thống) điều chỉnh hệ quả về tài
sản và nhân thân khi có quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố một cá nhân đã
chết.
Luật pháp Trung Quốc xử lý bản án tuyên bố về cái chết và sự mất tích khác nhau.
Các điều khoản liên quan có thể được tìm thấy trong Phần 3 “Tuyên bố mất tích và Tuyên
bố về cái chết", Chương 2 “Thể nhân" của Các quy định chung của Luật dân sự của Về
tuyên bố mất tích, trong trường hợp một thể nhân đã biến mất trong hai năm, một bên liên
quan có thể nộp đơn lên tòa án nhân dân để tuyên bố vắng mặt của thể nhân đó. Thời gian
mất tích của thể nhân được tính từ ngày không có tin tức gì về người đó cho đến ngày tìm
thấy hoặc tìm được người đó. Trường hợp một người biệt tích trong chiến tranh thì thời
gian biệt tích được tính từ ngày chiến tranh kết thúc hoặc từ ngày mất tích được cơ quan
có thẩm quyền xác nhận. Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ban hành năm 2017.Đối với
việc tuyên bố là đã chết, trường hợp cá nhân thuộc một trong các trường hợp sau đây thì
đương sự có quyền yêu cầu Tòa án nhân dân yêu cầu tuyên bố là đã chết:
- Người tự nhiên đã biến mất bốn năm;
- Người tự nhiên đã biến mất hai năm vì một tai nạn.
Trường hợp người bị tai nạn mất tích và không có khả năng sống sót sau vụ tai nạn đó
được cơ quan có thẩm quyền xác nhận thì không áp dụng thời hạn hai năm đối với đơn đề
nghị tuyên bố người đó là đã chết.
Trong trường hợp có đơn yêu cầu tuyên bố là đã chết và đơn yêu cầu tuyên bố vắng mặt
của cùng một thể nhân được đương sự nộp tại một Toà án nhân dân thì Toà án nhân dân
đó tuyên bố là đã chết của người đó nếu đáp ứng các điều kiện tuyên bố là đã chết theo
quy định của Luật này.
Luật pháp Trung Quốc đặc biệt nói về sự trở lại của người vắng mặt. Hiệu lực của phán
quyết tuyên bố trước đó về cái chết không bị ảnh hưởng bởi thực tế hoàn toàn về sự trở
lại. Người vắng mặt hoặc bên có quyền lợi (hoặc các bên) phải làm đơn xin hủy bỏ phán
quyết tuyên bố nói trên, sau đó phán quyết đó có thể bị hủy bỏ. Hậu quả pháp lý của việc
hủy bỏ bản án tuyên bố về cơ bản là phục hồi, tức là trả lại tài sản và khôi phục hôn nhân.
Luật pháp Trung Quốc khôi phục hôn nhân giữa người vắng mặt trở về và người phối
ngẫu của họ, với điều kiện là người phối ngẫu chưa tái hôn hoặc tuyên bố không muốn
khôi phục hôn nhân. Đây là điều khá bất thường giữa các chế độ pháp lý trên thế giới.
2.9. Đối với vụ việc được giải quyết trong quyết định năm 2020, bà T và ông H có
còn được coi là vợ chồng nữa không? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.
Căn cứ theo khoản 2 điều 73 BLDS 2015 nêu rõ:
“Điều 73. Hủy bỏ quyết định tuyên bố chết
2. Quan hệ nhân thân của người bị tuyên bố là đã chết được khôi phục khi Tòa án ra
quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết, trừ trường hợp sau đây:
a) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã được Tòa án cho ly hôn theo quy
định tại khoản 2 Điều 68 của Bộ luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp
luật;
b) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết
hôn đó vẫn có hiệu lực pháp luật.”
Vậy căn cứ theo đó, bà T và ông H không còn được coi là vợ chồng nữa, nói cách khác,
quyết định cho ly hôn vẫn còn hiệu lực pháp luật khi đã hủy bỏ tuyên bố chết cho ông H.
2.10. Nếu ông H có tài sản, quan hệ về tài sản trước đây của ông H được xử lý như
thế nào sau khi có quyết định năm 2020? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.
Căn cứ điều khoản 3 và 4 điều 73 BLDS 2015:
“Điều 73. Hủy bỏ quyết định tuyên bố chết
3. Người bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài
sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn.
Trường hợp người thừa kế của người bị tuyên bố là đã chết biết người này còn sống mà
cố tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận,
kể cả hoa lợi, lợi tức; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
4. Quan hệ tài sản giữa vợ và chồng được giải quyết theo quy định của Bộ luật này, Luật
hôn nhân và gia đình.”
Vậy như Luật định thì ông H được nhận lại toàn bộ tài sản trước khi mất.