პროექტი:

რა შეიძლება გამოიწვიოს მოზარდებში თამბაქოს

მოხმარებამ და როგორ შეიძლება ამ პრობლემის
მოგვარება?
(მწეველები)
საგანი:ბიოლოგია
მეერვე კლასი
 რა არის თამბაქო და რაში მოიხმარება ის?

 მოსაწევი თამბაქო არის მრავალწლოვანი მცენარე , მაგრამ მრავალი წელი ის

არავის სჭირდება და მოჰყავათ, როგორც ერთწლოვანი. არის ძალიან ტენის
მოყვარული მცენარე, იგი დიდი რაოდენობით ითვისებს საკვებ
ნივთიერებებს. კარგად ხარობს მსუბუქ და საშუალო შავ მიწებზე . აქვს სწორი
ღერო რომლის სიმაღლე დაახ. 2,5 მეტრს უდრის. აღსანიშნავია ისიც,
თამბაქო შეიცავს უაღრესად დამოკიდებულების სტიმულატორს ალკალოიდ
ნიკოტინს და ასევე ჰარალას ალკალოიდებს. თამბაქოს მოხმარება მრავალი
მომაკვდინებელი დაავადების გამომწვევი ან რისკფაქტორია თამბაქო
მთავარი კომპონენტი გახდა თანამედროვეობაში ძალიან გავრცელებული
სიგარეტისა. მისი პროცენტული მაჩვენებელი სიგარეტში არის 65% დან 100%-
მდე.
 სიგარეტი
რა არის სიგარეტი?
 მწარმოებლებმა აღწერეს სიგარეტი,
როგორც "ნარკოტიკების
ადმინისტრირების სისტემა ნიკოტინის
მისაღები და მიმზიდველი ფორმით
მიწოდებისთვისთანამედროვე
კომერციულად წარმოებული სიგარეტები
არის ერთი შეხედვით მარტივი საგნები,
რომლებიც შედგება ძირითადად
თამბაქოს ნაზავისაგან, ქაღალდისგან,
წებოსგან ქაღალდის გარე ფენის
ერთმანეთთან დასაკავშირებლად და
ხშირად ასევე ცელულოზის აცეტატზე
დაფუძნებული ფილტრისგან.
მიუხედავად იმისა, რომ სიგარეტის
აწყობა მარტივია, დიდი ყურადღება
ეთმობა თითოეული კომპონენტის,
განსაკუთრებით თამბაქოს ნაზავის
შექმნას. მთავარი ინგრედიენტი,
რომელიც სიგარეტს უფრო
დამოკიდებულს ხდის, არის
რეკონსტიტუციური თამბაქოს ჩართვა,
რომელსაც აქვს დანამატები, რათა
ნიკოტინი უფრო არასტაბილური
გახადოს სიგარეტის წვის დროს.
ზიანი რაც სიგარეტს მოაქვს
ჩვენი ორგანიზმისთვის:
 მოწევის მავნე ზემოქმედება მომდინარეობს თამბაქოს ბუნებრივ
ფოთოლში არსებული მრავალი ტოქსიკური ქიმიკატისგან და თამბაქოს
წვის კვამლში წარმოქმნილი ნივთიერებებისგან. ხალხი აგრძელებს
მოწევას, რადგან ნიკოტინი, პირველადი ფსიქოაქტიური ქიმიკატი
სიგარეტში, არის ძალიან დამოკიდებული. მწეველთა დაახლოებით
ნახევარი იღუპება მოწევასთან დაკავშირებული მიზეზით. მოწევა
აზიანებს სხეულის თითქმის ყველა ორგანოს. მოწევა ყველაზე ხშირად
იწვევს დაავადებებს, რომლებიც გავლენას ახდენენ გულზე, ღვიძლზე
და ფილტვებზე, რაც წარმოადგენს გულის შეტევის, ინსულტის,
ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების (მათ შორის
ემფიზემა და ქრონიკული ბრონქიტის) და კიბოს ძირითად
რისკფაქტორს. (განსაკუთრებით ფილტვის კიბო, ხორხის და პირის
ღრუს კიბო და პანკრეასის კიბო). ის ასევე იწვევს პერიფერიულ
სისხლძარღვთა დაავადებებს და ჰიპერტენზიას. ორსულობის დროს
მწეველი ქალების მიერ დაბადებული ბავშვების თანდაყოლილ
დარღვევებს, კიბოს, რესპირატორულ დაავადებებს. იგი უეცარი
სიკვდილის რისკის ქვეშ აყენებს ადამიანებს. საშუალოდ, ყოველი
მოწეული სიგარეტი 11 წუთით ამცირებს სიცოცხლეს. მოწევის დაწყება
ადრეულ ასაკში და სიგარეტის მოწევა კურის შემცველობით ზრდის ამ
დაავადებების რისკს. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის შეფასებით,
თამბაქო კლავს ყოველწლიურად 8 მილიონ ადამიანს, სიგარეტი
შეიცავს 4000-ზე მეტ ქიმიურ ნაერთს, მათ შორის ნიკოტინს, ნახშირბადის
მონოქსიდს, აკროლეინს და ოქსიდანტ ნივთიერებებს. მათგან 70-ზე
მეტი კანცეროგენია. ყველაზე მნიშვნელოვანი ქიმიური ნაერთები,
რომლებიც იწვევენ კიბოს, არის ის, რაც იწვევს დეენემის დაზიანებას,
 ემფიზემა
 ფილტვის ემფიზემა — ფილტვის დაზიანება, რომლის დროსაც
ფილტვის ქსოვილის ელასტიკურობის დაქვეითებისა და განლევის შედეგად
ფილტვები განიერდება და იქ ჭარბად გროვდება ჰაერი. ფილტვების
ემფიზემის განვითარებას ნიადაგს უმზადებს ქრონიკული ბრონქიტი ,
ბრონქების სპაზმი, ქრონიკული ანთებითი ცვლილებები ფილტვში და სხვა .
ფილტვის ემფიზემა შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და შეძენილი ,
შემოფარგლული და დიფუზიური, მწვავე და ქრონიკული. თანდაყოლილ
ფილტვების ემფიზემას იწვევს ერთ-ერთი ფერმენტის (a-1 ანტიტრიფსინის)
ნაკლებობა. უფრო ხშირად ფილტვის ემფიზემა ქრონიკულად მიმდინარეობს
და შუა ხნის მამაკაცებს ემართებათ. ქრონიკული ფილტვების ემფიზემის
დროს სუნთქვის დარღვევის შედეგად ვითარდება სისხლის
მიმოქცევის მოშლა; ავადმყოფობა რთულდება გულის დაავადებით.
 მოზარდთა მიერ თამბაქოს ადრინდელი
მოხმარება
ბავშვობაში და მოზარდობაში
სიგარეტის მოწევა იწვევს
ახალგაზრდებში ჯანმრთელობის
მნიშვნელოვან პრობლემებს, მათ
შორის რესპირატორული
დაავადებების რაოდენობისა და
სიმძიმის მატებას, ფიზიკური ვარჯიშის
დაქვეითებას და პოტენციურ
გავლენას ფილტვების ზრდასა და
ფუნქციაზე. რაც მთავარია, სწორედ ამ
დროს იჩენს თავს მოწევაზე
დამოკიდებულება, რომელიც ხშირად
გრძელდება და ზოგჯერ
სრულწლოვანებამდე. ზრდასრულთა
შორის, ვინც ოდესმე ეწევა
ყოველდღიურად, 87%-მა სცადა
პირველი სიგარეტი 18 წლის ასაკში,
ხოლო 95%-მა 21 წლის ასაკში.
 ყოველდღიურად 18 წლამდე თითქმის 2500
ბავშვი ცდის პირველ სიგარეტს და მათგან
400-ზე მეტი გახდება ახალი, რეგულარული
ყოველდღიური მწეველი.
 მათი ნახევარი საბოლოოდ შეეწირება ამ
ჩვევას.
 ადამიანები, რომლებიც მოწევას ადრეულ
ასაკში იწყებენ, უფრო მეტად უვითარდებათ
ნიკოტინისადმი ძლიერი დამოკიდებულება,
ვიდრე მათ, ვინც უფრო გვიან ასაკში.
 მოზარდებიდან, რომლებმაც სიცოცხლის
განმავლობაში 100 ღერი სიგარეტი მოწიეს,
მათი უმეტესობა აღნიშნავს, რომ სურთ თავის
დანებება, მაგრამ არ შეუძლიათ ამის
გაკეთება.
 თუ თამბაქოს მოხმარების ამჟამინდელი
სქემები შენარჩუნდება, 18 წლამდე ასაკის
დღევანდელი ახალგაზრდებიდან
დაახლოებით 5,6 მილიონი საბოლოოდ
ნაადრევად მოკვდება მოწევასთან
დაკავშირებული დაავადების გამო.
 თამბაქო და მისი პროდუქტები
კლავენ!
 თამბაქოს მოწევა შეიძლება
მივიჩნიოთ ერთ-ერთ ყველაზე დიდ
ეპიდემიად, რის წინაშეც მსოფლიო
საზოგადოება დგას. მსოფლიო
ჯანდაცვის ორგანიზაციის
მონაცემებით, თამბაქოს მოწევისგან
ყოველწლიურად დაახლოებით 6
მილიონი ადამიანი იღუპება, მათგან 5
მილიონზე მეტი მოდის უშუალოდ
თამბაქოს მწეველებზე, ხოლო 600 000
ადამიანზე მეტი არამწეველი იღუპება
თამბაქოს კვამლის ხშირად
შესუნთქვით. თამბაქო კლავს
საკუთარი მომხმარებლების თითქმის
ნახევარს. ასევე, აღსანიშნავია ის
ფაქტიც, რომ მსოფლიოს ერთი
მილიარდი მწეველიდან 80% დაბალ
და საშუალო შემოსავლიან ქვეყნებზე
მოდის
ვუთხრათ მოწევას არა!
 გმადლობთ
ყურადღებისთვის!