1

Araling Panlipunan
Ikap-at nga Markahan – Modyul 5:
Mga Istrukturang Ginaagyan Halin
sa Baeay Paagto sa Eskuylahan

Akeanon
Araling Panlipunan – Unang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikap-at nga Markahan – Modyul 5: Mga Istrukturang Ginaagyan Halin sa Baeay
Paagto sa Eskuylahan
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Julie Ann n. Lacanaria,

Editors: Lolita V. Lorenzo, Editha C Dimarucut,
Amelia B. Bergonia, Leonora L. Tuaso ,
Tagasuri: Perfecta M Bautista, Elizabeth R Berdadero, Fidel B Manaligod,
Jenelyn B Butac, Miraflor B Mariano
Tagaguhit: Julie Ann N. Lacanaria
Tagalapat: Elizabeth R Berdadero, Jay Lord B. Gallarde
Tagapamahala: Estela R. Cariño
Octavio V. Cabasag
Rizalino G. Caronan
Roderic B. Guinucay
Janette V. Bautista
Marivel G. Morales
Robert T. Rustia

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region II

Office Address: Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
Telefax: (078) 304-3855; (078) 396-9728
E-mail Address: region2@deped.gov.ph

ii
 1

Araling Panlipunan
Ikap-at nga Markahan – Modyul 5:
Mga Istrukturang Ginaagyan
Halin sa Baeay Paagto sa
Eskuylahan

Akeanon

i
Araling Panlipunan – Hauna nga Grado
Alternative Delivery Mode
Ikap-at nga Markahan – Modyul 5: Mga Istrukturang Ginaagyan
Halin sa Baeay Paagtosa Eskuylahan
Unang Edisyon - 2020

Mga Bumuo sa Pagsulat ng Modyul sa Akeanon

Manunulat: Edna Serrano

Tagasuri: Ricel V. Diaz

Hazel Joy L. Rabe
Ruby Agnes B. Estrada,PhD

Tagalapat: Ma. Christine B. Tejada, MAT

Tagaguhit: Anastacio P. Dalupang, Jr.

Pansangay na Tagapamahala:
Mahnnie Q. Tolentino
Ruby Agnes B. Estrada, PhD.
Dobie P. Parohinog, PhD
Samuel J. Malayo
Miguel Mac D. Aposin EdD, CESO V

Panrehiyon na Tagapamahala:
Ramir B. Uytico, EdD, CESO IV
Pedro T. Escobarte, Jr. PhD, CESO V
Mary Hazel Vivien P. Pineda, PhD
Donald T. Genine

ii
Pangunang Hambae
Para sa Pasiliteytor:
Malipayon nga pagbaton it asignaturang Araling
Panlipunan sa Unang Grado it Alternative Delivery Mode
(ADM) Modyul para sa leksyong Mga Istrukturang
Ginaagyan Halin sa Baeay Paagto sa Eskuylahan.
Ro modyul ngara hay ginkabuliganan nga
gindisenyo, ginkaayad ag gin-usisa it mga edukador halin
sa publiko ag pribado nga institusyon agud giyahan ikaw
nga pasiliteytor agud mabuligan nga maangkon it
eskuyla ro sueondan nga gintaeana it Kurikulum it K-12
samtang ginatinguhaan nanda nga maeampasan ro
pangkaugalingon, pagkabilugan ag pang-ekonomiyang
hangkat sa pag-tuon.
Ro Bulig sa pagtuon ngara hay nagahandum nga
makaangot ro eskuyla sa may paggiya ag hilway nga
pagkantigo ku mga ueobrahon suno sa andang
ikasarang, kadasig ag oras. Nagahandum man ra nga
mabuligan ro mga eskuyla agud maangkon ro mga
abilidad nga pang-21 siglo samtang ginaisip ro andang
mga kinahangeanon ag sitwasyon.
Bilang dugang sa kagamitan it nagapangunang
teksto, makita ninyo ro kahon ngara sa pinakaeawas it
modyul:

Mga Padumdom para sa Manogturo

Makita iya kara ro mga padumdom, bulig o
pamaagi nga magamit sa paggiya sa eskuyla.

iii
Bilang pasiliteytor, ginapaabot nga taw-an nimo it
pangunang kaaeaman ro eskuyla kon paalin gamiton ro
modyul ngara. Kinahangean man nga imong sundan o
bantayan ag irekord ro anang pag-umwad samtang
ginapasugtan sanda nga magkantiguhan sa andang
kaugalingon nga ikasarang. Euwas kara, ginapaabot
man kimo nga mas ingganyuhon pa gid ag giyahan ro
eskuyla samtang ginaobra ro mga ueobrahon nga
nakasueod sa modyul ngara
Para sa Eskuyla:
Malipayon nga pagbaton it asignaturang Araling
Panlipunan 1 sa Unang Grado it Alternative Delivery Mode
(ADM) Modyul para sa leksyong Mga Istrukturang
Ginaagyan Halin sa Baeay Paagto sa Eskuylahan.
Ro modyul ngara hay gin-obra bilang sabat sa
imong kinahangeanon. Tinutuyo kara nga mabuligan ka
sa imong pag-eskuyla samtang owa ka sa sueod it
eskuylahan. Handum man kara nga mataw-an ka it mga
mapuslanon nga kahigayunan sa pagkantigo.
Ro modyul ngara hay may mga parte ag icon nga
dapat nimo nga maeubtan.
Masayuran mo sa parte ngara
Sayuron ro mga dapat mo nga matun-
an sa modyul.

Sa pagtesting ngara, aton nga

Testingan makita kon ano eon ro imong
natun-an sa leksyon it modyul.
Kon mabuoe mo tanan ro husto

iv
 nga sabat (100%), pwede mo
nga eaktawan ro parte ngara it
modyul.
Raya hay matag-ud nga
Balikan ueobrahon o balik-tuon agud
mabuligan ka nga maangot ro
makaron nga leksyon sa
nagtaliwan nga leksyon
Sa parte ngara, ro bag-ong
Usisaon leksyon hay ginapakilaea kimo
sa maabu nga pamaagi
kapareho it istorya, kanta,
binaeaybay, problema,
ueobrahon o isaeang ka
sitwasyon.
Sa rayang parte, ginataw-an ka
Tun-an it matag-ud nga pagpaathag
ku leksyon. Tinutuyo kara nga
mabuligan ka nga maeubtan
ro bag-o nga konsepto ag mga
ueobrahon.
Ginabilog ra it mga
Paumwaron ueobrahong para sa may
paggiya ag hilway nga pag-
obra ku mga ueobrahon agud
mapalig-on ro imong naeubtan
ag mga natun-an sa leksyon.
Pwede mo nga tsekan ro imong
mga sabat sa ueobrahon gamit

v
 ro key to correction o listahan it
tama nga sabat nga makita sa
ulihi nga parte it rayang
modyul.
Ro sueod kara hay mga
Isipon pangutana o ueobrahon nga
pagasabtan ro blangko nga
linya it mga pamisaea o
paragrapo agud maproseso
kon ano ro imong natun-an
halin sa leksyon.
Ro sueod kara hay mga
Obrahon ueobrahon nga makabulig
kimo agud maisaylo mo ro bag-
ong natun-an o abilidad sa
matuod nga sitwasyon o
realidad it kabuhi.
Raya hay ueobrahon nga
Sabtan nagahandum nga matestingan
o masukat ro lebel it nasayran
sa pag-abot ku natun-an nga
kompetensi.
Sa parte ngara, may igatao
Dugang nga kimo nga panibag-ong
Ueobrahon ueobrahon agud paumwaron
ro imong nasayran o abilidad
sa natun-an nga leksyon.

vi
 Ro sueod kara hay ro mga
Listahan it Husto husto nga sabat sa tanan nga
nga Sabat mga ueobrahon sa modyul.
Sa katapusan it modyul ngara, imo man nga makit-
an ro:
Taean-awan Raya ro listahan ku tanan
nga ginbue-an sa pag-
obra o pagkaayad ku
modyul ngara

Ro masunod hay mga mahaega nga padumdom sa

paggamit it modyul ngara.
1. Gamiton ro modyul nga may pagdahan. Indi
pagbutangan it anuman nga marka o sueat ro
anuman nga parte it modyul. Maggamit it eain nga
papel sa pagsabat ku mga ueobrahon.
2. Indi pagkalipatan nga sabtan ro Testingan bago
magsaylo sa iba pang ueobrahon nga nakasueod sa
modyul.
3. Basahon it mayad ro mga direksyon bago obrahon
ro kada ueobrahon.
4. Obserbahan ro katampad ag integridad sa pag-
obra it mga ueobrahon ag sa pagtsek ku mga sabat.
5. Tapuson ro presente nga ueobrahon bago mag-
agto sa iba pang ueobrahon.
6. Pakibalik ro modyul ngara sa imong manogturo o
pasiliteytor kon tapos eon nimo nga sabtan tanan ro
mga ueobrahon.

vii
 Kon ingkaso nga malisdan ka sa pagsabat ku mga
ueobrahon sa modyul ngara, indi magkatahap nga
magpangutana sa imong manogturo o pasiliteytor.
Pwede ka man nga magpangayo it bulig kay nanay o
tatay, o sa imong mga magueang. Tandaan permi ag
imo gid nga itanom sa imong painuino nga owa ka
nagaisaeahanon.
Nagaeaum kami nga paagi sa modyul ngara,
makaeksperyensya ka it makahueugan nga pag-antigo
ag makabuoe ka it madaeum nga pageubot sa kaangot
nga mga kompetensi. Masarangan mo ra!

viii
 Sayuron

Sa modyul ngara, matun-an naton ro mga

importanteng istruktura nga imong maagyan halin sa
imong baeay paagto sa eskuylahan.

Pagagamiton ro ueobrahon ngara agud maisugid ro

kahaegahan it mga istruktura ngara sa imong pag-agto
sa eskuylahan.

Pagkatapos it leksyon ngara, ikaw hay ginasaligan

nga:
 Maisugid ro kahaegahan it mga istrukturang
ginaagayn halin sa baeay paagto sa
eskuylahan.

1
 Testingan

Direksyon: Linyahan ro mga bisaea paagto sa insakto nga

litrato.

1. ospital A.

2. tindahan B.

3. mga bilding C.

4. simbahan D.

5. istasyon it pulis E.

2
Modyul Mga Istrukturang Ginaagyan
Halin sa Baeay Paagto sa
5 Eskuylahan

Bilang unga, importanteng masayran mo ro mga

istrukturang imong maagyan halin sa imong baeay
paagto sa eskuylahan. Raya hay magagiya kimo paagto
ag pag-uli sa imong baeay.

Sa modyul ngara, maeksperyinsyahan mong

magdrowing it mga litrato ag magsueat it mga
istrukturang imong makit-an halin sa imong baeay
paagto sa eskuylahan.

3
 Balikan

Direksyon: Isueat ro pangaean it mga litrato nga

ginagamit bilang transportasyon halin sa baeay paagto
sa eskuylahan. Pilion ro sabat sa sueod it kahon.

bus traysikad traysikel bisikleta awto

1. __________________________

2. ___________________________

3. ___________________________

4. ____________________________

5. ___________________________

4
 Usisaon

Direksyon: Basahon ag eubton it mayad ro tula.

Ro Akong Giya
Sinueat ni: Arlene R. Garcia
Ginsaylo sa Akeanon ni Edna L. Serrano

Sa adlaw-adlaw ko nga pag-agto sa eskuylahan,

Abu nga bagay ro akong haagyan,
May mga puno, tanum ag kaeanasan,
Nga nagapanami ku atong kalibutan.

May mga mataas nga bilding ag mga tindahan,

May una nga mga kaean-an ag haeampangan.
May istasyon it pulis ag istasyon it bumbero,
Bisan anong oras, haom permi magserbisyo.

Mga istrukturang sobrang importante,

Nagagiya sa akong pagbyahe,
Agud indi magtaeang sa akong naagtunan,
Halin sa baeay paagto sa eskuylahan.

5
Direksyon: Libunugan ro letra it hustong sabat.

1. Ano ro titulo it tula?

A. Ro Akong Giya
B. Mga Istruktura
C. Daean sa Eskuylahan

2. Suno sa tula, alin ro mga haagyan nana nga

nagpanami sa palibot?
A. puno, tanom, kaeanasan
B. ospital, bilding, tindahan
C. Istasyon it pulis, bukid, haeampangan

3. Sa mga istruktura ngara, ro mga tawo hay perming

haom. Alin nga mga istruktura ra?
A. tindahan ag haeampangan
B. istasyon it bumbero ag istasyon it pulis
C. ospital ag kaeanasan

4. Anong istruktura ro owa hasambit sa tula?

A. bilding ag tindahan
B. gasolinahan ag sementeryo
C. haeampangan ag kaean-an

5. Suno sa tula, ham-an importanteng masayran ro

mga istruktura sa atong palibot?
A. agud indi kita magtaeang sa atong naagtunan
B. agud dali kita makauli
C. tanan ro hasambit

6
 Tun-an

Alin nga mga istruktura ro hasambit sa tula?

Adlaw-adlaw, sa pag agto mo sa eskuylahan, abu
nga mga istruktura ag eain-eain nga mga bagay ro
imong maagyan. Raya hay nagaserbing tanda ag giya
agud makaabot ka sa imong naagtunan ag indi ka
magtaeang.
Sayud mo baea nga abong bagay ro pwede mong
maagyan sa pag-agto sa lugar nga imong gina-agtunan
kaparehas it eskuylahan? Ro iba pang halimbawa nga
mga bagay o istruktura ngara hay:
a. mga bilding pareho it mga hotel, mall
b. mga puno
c. mga kaeanasan
d. mga tanum
e. mga tulay
f. eskuylahan
g. lugar nga warangan o parke
h. haeampangan
i. barangay hall
j. health center
k. mga kabaeayan
l. irigasyon
m. simbahan
n. tindahan
o. istasyon it pulis
p. istasyon it bumbero
7
 q. ospital, ag iba pa

Paumwaron

Direksyon: Tan-awa it mayad ro kada litrato. Libunugan ro

letra it insaktong sabat agud makumpleto ro pamisaea.

1. Si Joy hay nagabaktas paagto sa eskuylahan ag

maagyan nana ro _________.
A. simbahan
B. barangay hall
C. ospital

2. Sa anang pag-uli halin sa eskuylahan, hay hakit-an ni

Kara ro mga unga nga masadyang nagahampang
sa _______________.
A. haeampangan
B. tindahan
C. baeay it kaklase

3. Perming nagabakae it anang baeon nga tinapay si

Maya sa _______________.
A. tindahan
B. baraka
C. istasyon it bumbero

8
4. Kada buhi, ginasueang ni Nanay Cora si Ara sa
eskuylahan. Permi sanda nagaagi agud
magpangadyi sa ___________.
A. ospital
B. health center
C. simbahan

5. Handum ni JR nga mangin pulis pagbahoe, ngani

naila imaw mag-inagi kaibahan si tatay nana sa
_______________.
A. istasyon it pulis
B. health center
C. simbahan

9
 Isipon

Direksyon: Kompletuhon ro pamisaea paagi sa pagsueat

it insakto nga sabat sa linya. Pilion ro sabat sa sueod it
kahon sa idaeom.

Nakabulig nga masayran mo ro mga 1. _______________

ag 2. _______________ nga makita sa imong ginaagyan
halin sa imong 3. ____________________ paagto sa inyong
4. ___________________. Ro mga raya hay gaserbi kimong
5. ___________________ agud indi ka magtaeang.

giya baeay eskuylahan istruktura bagay

10
 Obrahon

Direkyon: Magdrowing it tatlong (3) istrukturang imong

maagyan halin sa imong baeay paagto sa imong
eskuylahan. Koloran raya.

11
 Sabtan

Direksyon: Idrowing ro kun insakto ro ginhambae ag

kun saea.

_____1. Abu nga bagay ag istruktura ro atong maagyan

sa pag-agto sa eskuylahan.

_____2. Ro mga bagay ag istruktura hay nagagiya sa

atong daean paagto sa baeay ag eskuylahan.

_____3. Ro mga istruktura hay naga istorbo sa atong

daean ngani dapat ra nga bue-on.

_____4. Mabahoe ro naibulig it mga bagay ag istruktura

agud indi kita magtaeang sa atong naagtunan.

_____5. Nagapataeang ro mga bagay ag istruktura sa

atong gina-agyan halin sa baeay paagto sa
eskuylahan.

12
 Dugang nga Ueobrahon

Direksyon: Maglista it limang (5) istrukturang imo nga

maagyan halin sa inyong baeay paagto sa eskuylahan.
Isueat ro sabat sa kahon.

1.

2.

3.

4.

5.

13
Listahan it Husto nga Sabat

14
Taean-awan

Miranda, N. P. (2017). Araling Panlipunan I Kagamitan ng

Mag-aaral. Pasig City: Department of Education.
 Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City,
Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph