3

Araling Panlipunan
Hauna nga Markahan – Modyul 4
Pisikal nga Kinaiya nga
Nagapakilaea sa nagakaeain-eain
nga Probinsya it Rehiyon
Akeanon
Araling Panlipunan – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 4: Katangiang Pisikal na nagpakikilala ng Iba’t ibang
Lalawigan sa Rehiyon
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyulna ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Cherry Lyn A. Anog, Zenith G. Ilandag, Annabelle F. Mier,
Lovelyrose Mary L. M. Sabuga-a, Ledie Lou C. Superales,
Jean M. Salomon, Gina L. Ticong, Leonora S. Valera
Editor: Mailen D. Cabillan, Glee S. Cavan, Adelma D. Cudera,
Kimberly E. Dueñas, Pamela L. Edisane, Riva P. Palma,
Grace C.Sapini, Hannie P. Zamora
Tagasuri: Francis Maye O. Daya, Maximo R. Embodo, Eve B. Espiritu,
Merlyn M. Lanoza, Marilyn Madera, Anita S. Tampos, Nina Z.
Young
Tagaguhit: Cris A. Aquino, Aiza Lou A. Bernaldez, Cherie Mae A. Caduyac,
Eduardo, Jr. A. Eroy, Jules Bernard G. Guinita,
Marvin P. Linogao, Edieson John C. Mag-aso, Sharon C. Marimon,
Ryan R. Padillos, Nylle Ernand D. Silayan
Tagalapat: Aileen R. Bautista
Tagapamahala: Evelyn R. Fetalvero Nelson C. Lopez
Janette G. Veloso Cheerylyn A. Cometa
Analiza C. Almazan Christopher P. Felipe
Danilo R. Dohinog Liza Leonora D. Dacillo
Ma. Cielo D. Estrada Alicia I. Ayuste

Inilimbag sa Pilipinas ng________________________

Department of Education – RegionXI
Office Address: F. Torres St., Davao City
Telefax: (082) 291-1665; (082) 221-6147
E-mail Address: region11@deped.gov.ph * lrms.regionxi@deped.gov.ph
 3

Araling Panlipunan
Hauna nga Markahan – Modyul 4
Pisikal nga Kinaiya nga
Nagapakilaea sa nagakaeain-eain
nga Probinsya it Rehiyon

Akeanon
Araling Panlipunan – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Hauna nga Markahan – Modyul 4: Pisikal nga Kinaiya nga
Nagapakilaea sa nagakaeain-eain nga Probinsya it Rehiyon
Unang Edisyon- 2020

Mga Bumuo sa Pagsulat ng Modyul sa Akeanon

Manunulat: Aileen R. Bautista

Tagasuri: Joli P. Ilin

Gilvert B. Dy
Marinel F. Guevarra
Ruby Agnes B. Estrada,PhD

Tagalapat: Ma. Christine B. Tejada

Tagaguhit: Anastacio P. Dalupang

Tagapamahala: Mahnnie Q. Tolentino

Dobie P. Parohinog, PhD

ii
Pangunang Hambae
Para sa Pasiliteytor:
Malipayon nga pagbaton it asignaturang Araling Panlipunan 3 it
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa leksyon nga
Pisikal nga Kinaiya nga Nagapakilaea sa nagakaeain-eain nga
Probinsya it Rehiyon!
Ro modyul ngara hay ginkabuliganan nga ginplastar ginkaayad
ag gin-usisa it mga edukador halin sa publiko ag pribado nga
institusyon agud giyahan ikaw nga pasiliteytor agud mabuligan
nga maangkon it eskuyla ro sueondanan nga gintaeana it
Kurikulum it K-12 samtang ginatinguhaan nanda nga
maeampasan ro pangkaugalingon, pagkabilugan ag pang-
ekonomiyang hangkat sa pag-tuon.
Ro Bulig sa pagtuon ngara hay nagahandum nga makaangot ro
eskuyla sa may paggiya ag hilway nga pagkantigo ku mga
ueobrahon suno sa andang ikasarang, kadasig ag oras.
Nagahandum man ra nga mabuligan ro mga eskuyla agud
maangkon ro mga abilidad nga pang-21 siglo samtang ginaisip
ro andang mga kinahangeanon ag sitwasyon.
Bilang dugang sa kagamitan it nagapangunang teksto, makita
ninyo ro kahon ngara sa pinakaeawas it modyul :

Mga Padumdom para sa Manogturo

Makita iya kara ro mga padumdom, bulig o pamaagi
nga magamit sa paggiya sa eskuyla.

Bilang pasiliteytor, ginapaabot nga taw-an nimo it pangunang

kaaeaman ro eskulay kon paalin gamiton ro modyul ngara.
Kinahangean man nga imong sundan o bantayan ag irekord ro
anang pag-umwad samtang ginapasugtan sanda nga

iii
magkantiguhan sa andang kaugaligon nga ikasarang. Euwas
kara, ginapaabot man kimo nga ingganyuhon pa gid ag giyahan
ro eskuyla samtang ginaobra ro mga ueobrahon nga nakasueod
sa modyul ngara.
Para sa eskuyla:
Malipayon nga pagbaton sa asignatura nga Araling Panlipunan 3
it Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa leksyon nga
Pisikal nga Kinaiya nga Nagapakilaea sa nagakaeain-eain nga
Probinsya it Rehiyon.
Ro modyul ngara hay gin-obra bilang sabat sa imong
kinahangeanon. Tinutuyo kara nga mabuligan ka sa imong pag-
eskuyla samtang owa ka sa sueod it eskuylahan. Handum man
kara nga mataw-an ka it mga mapuslanon nga kahigayunan sa
pagkantigo.
Ro modyul ngara hay may mga parte ag icon nga dapat nimo
nga maeubtan.

Sayuron Masayuran mo sa parte ngara

ro mga dapat mo nga matun-
an sa modyul.

Testingan Sa Pagtesting ngara,aton nga

makita kon ano eon ro imong
natun-an sa leksyon it modyul.
Kon mabuoe mo tanan ro
husto nga sabat (100%),
pwede mo nga eaktawan ro
parte ngara it modyul.

Balikan Raya hay matag-ud nga

ueobrahon o balik-tuon agud
mabuligan ka nga maangot ro
makaron nga leksyon sa
nagtaliwan nga leksyon.

iv
Usisaon Sa parte ngara, ro bag-ong
leksyon hay ginapakilaea kimo
sa maabu nga pamaagi
kapareho it istorya, kanta,
binaeaybay, problema,
ueobrahon o isaeang ka
sitwasyon.

Tun-an Sa rayang parte, ginataw-an

ka it matag-ud nga
pagpaathag ku leksyon.
Tinutuyo kara nga mabuligan
ka nga maeubtan ro bag-o
nga konsepto ag mga
ueobrahon.

Paumwaron Ginabilog ra it mga

ueobrahong para sa may
paggiya ag hilway nga pag-
obra ku mga ueobrahon agud
mapalig-on ro imong
naeubtan ag mga natun-an sa
leksyon. Pwede mo nga tsekan
ro imong mga sabat sa
ueobrahon gamit ro key to
correction o listahan it husto
nga sabat nga makita sa ulihi
nga parte it rayang modyul.

Isipon Ro sueod kara hay mga

pangutana o ueobrahon nga
pagasabtan ro blangko nga
linya it mga pamisaea o
paragrapo agud maproseso
kon ano ro imong natun-an
halin sa leksyon.

v
 Obrahon Ro sueod kara hay mga
ueobrahon nga makabulig
kimo agud maisaylo mo ro
bag-ong natun-an o abilidad
sa matuod nga sitwasyon o
realidad it kabuhi.

Sabtan Raya hay ueobrahon nga

nagahandum nga
matestingan o masukat ro lebel
it nasayran sa pag-abot ku
natun-an nga kompetensi.
Dugang nga Sa parte ngara, may igatao
Ueobrahon
kimo nga panibag-ong
ueobrahon agud paumwaron
ro imong nasayran o abilidad
sa natun-an nga leksyon.
Listahan it husto nga Ro sueod kara hay ro mga
Sabat
husto nga sabat sa tanan nga
mga ueobrahon sa modyul.

Sa katapusan it modyul ngara, imo man nga makit-an ro:

Taean-awan Raya ro listahan ku tanan nga

ginbue-an o gintan-awan sa
pag-obra o pagkaayad ku
modyul ngara.
Ro masunod hay mga mahaega nga padumdom sa paggamit it
modyul ngara:
1. Gamiton ro modyul nga may pagdahan. Indi pagbutangan
it anuman nga marka o sueat ro anuman nga parte it

vi
 modyul. Maggamit it eain nga papel sa pagsabat ku mga
ueobrahon.
2. Indi pagkalipatan nga sabtan ro Testingan bago magsaylo
sa iba pang ueobrahon nga nakasueod sa modyul.
3. Basahon it mayad ro mga direksyon bago obrahon ro kada
ueobrahon.
4. Obserbahan ro katampad ag integridad sa pag-obra it
mga ueobrahon ag sa pagtsek ku mga sabat..
5. Tapuson ro presente nga ueobrahon bago mag-agto sa iba
pang ueobrahon.
6. Pakibalik ro modyul ngara sa imong manogturo o pasiliteytor
kon tapos eon nimo nga sabtan tanan ro mga ueobrahon.

Kon ingkaso nga malisdan ka sa pagsabat ku mga

ueobrahon sa modyul ngara, indi magkatahap nga
magpangutana sa imong manogturo o pasiliteytor. Pwede
ka man nga magpangayo it bulig kay nanay o tatay, o sa
imong mga magueang. Tandaan permi ag imo gid nga
itanom sa imong painuino nga owa ka nagaisaeahanon.

Nagaeaum kami nga paagi sa modyul ngara,

makaeksperyensya ka it makahueugan nga pag-antigo ag
makabuoe ka it madaeum nga pageubot sa kaangot nga
mga kompetensi. Masarangan mo ra!

vii
 Sayuron

Ro modyul ngara hay gin-obra agud makilaea ro

kaugalingon nga probinsya nga nagapakita it pagpahaega sa
kaugalingon nga probinsya. Mahaega katon ro atong probinsya
bangud dikara kita nagaistar kaibahan ro aton nga pamilya,
mga amigo ag amiga, ngani kinahangean nga sayuron naton
kon ano ro tumaeagsahon nga dapat ag angay sa aton nga
probinsya ag kaeapit probinsya sa rehiyon agud maipakilaea ra
sa ibang mga pumueoyo sa ibang probinsya. Maliyon, tun-an
naton ro mga mad-ayad nga lugar ag mga pisikal nga itsura it
aton nga probinsya kaibahan ro mga bantug nga lugar nga
nagapakilaea sa kara ag bilang kaparte it rehiyon.

Sa leksyon ngara, ginasaligan nga:

1. makasugid it mga pisikal nga kinaiya it mga probinsya

sa rehiyon;

2. makilaea ro mga kahaegahan ku mga porma it tubi o

eugta sa nga probinsya ag rehiyon;

3. maikumpara ro pisikal nga kinaiya it nagakaeain-eain

nga probinsya sa rehiyon; ag

4. ipakita ro kahaegahan it mga pisikal nga kinaiya nga

nagapakilaea sa probinsya ag rehiyon.

1
 Testingan

Pilion ag isueat ro letra it tama nga sabat sa papel.

1. Siin makita ro Mt. Madja-as?

A. Aklan
B. Antique
C. Capiz
D. Iloilo
2. Alin nga porma it tubi ro makita sa Aklan?
A. Boracay
B. Cadimahan River
C. Mambukal Hot Spring
D. Maria Cristina Falls
3. Siin makit-an ro Gigantes Island?
A. Guimaras
B. Negros Occidental
C. Iloilo
D. Aklan
4. Alin sa mga masunod ro makit-an sa Capiz?
A. Mt. Apo
B. Mt. Madja-as
C. Bukid Silay
D. Cadimahan River
5. Alin nga porma it eugta ro makita sa Iloilor?
A. Bukid Tigayon
B. Mt. Apo
C. Mt. Napulak
D. Manduyog Hills

2
 Pisikal nga Kinaiya nga
Nagapakilaea sa
nagakaeain-eain nga
Probinsya it Rehiyon
Ro atong rehiyon hay bugana sa mga mad-ayad nga
porma it tubi ag eugta. Abu ro aton nga manggad halin sa
rayang mga pisikal nga kinaiya halin sa atong Ginuo para sa
atong pangabuhian ag sa mga ulihing inunga. Ngani aton ra nga
hipiran ag diparahon para sa kamaeayran it tanan.

Balikan
Direksyon: Sabtan ro mga masunod nga pangutana.
1. Ano ro buot hambaeon it populasyon.

2. Alin nga eskuylahan ro may pinakamaabu nga populasyon

it mga manogturo?

3. Alin nga eskuylahan ro may pinakasangkiri nga populasyon it

mga manogturo?

4. Alin ro kabilugan nga populasyon it limang ka eskuylahan sa

banwa it Banga?

5. Paalin mo maikumpara ro populasyon it mga manogturo sa

limang ka eskuylahan sa banwa it Banga?

3
 Padumdom para sa Manogturo
Basahon ag ipaintindi it mayad ro mga direksyon sa
kada ueobrahon. Ipadumdom sa mga eskuyla nga
maggamit it eain nga papel sa pagsueat it anda
nga sabat. Tanan ro nasabtan nga papel ag mga
prohektong naobra hay ipasa sa manogturo agud
mataw-an it nagakaigo nga marka.

Usisaon

Ginkangay ni Maya ro anang igkampod nga si Vic nga

magpamyesta sa anda. Maeapit eon abi ro pyesta sa anda sa
Malay, Aklan. Mahalin pa si Vic sa Iloilo.
Istorya sa telepono:
Vic: Paalin ako makaagto sa inyo, Maya?
Maya: Madali manlang mag-agto sa amon. Pagsakay mo it
bus halin una sa inyo sa Iloilo, maagyan mo ro patag
nga lugar sa probinsya it Capiz ag Aklan. Makita mo ro
mga bukid-bukid ag mabukid nga lugar sa banwa it
Altavas ag Balete. Makita mo man ro baybayon ag
eawod sa kilid it daean sa Tangalan. Pag-abot mo sa
Ibajay hay maagyan ka nga daean pasaka sa bukid
ag may mga patag sa ibabaw it bukid. Pag-abot mo
sa banwa it Nabas hay maeapit ka eon bangudl
masunod nga banwa hay amon eon imaw ro banwa it
Malay.

4
Vic: Mga manami gali ro taean-awon sa daeanon paagto
sa inyo Maya, pero paalin baea kara ay may Covid-19
pa ngara nga nagtuhaw, dapaw nga makataeapon
gid.
Maya: Huo ngani Vic, nangin epidemya eota ngani ay abu ro
naapektuhan kara, may iya sa Aklan ag una man sa
inyo sa Iloilo ag sa iba pang probinsya ag mga rehiyon,
nagakalat ro corona virus.
Vic: Ag nangin Pandemya eota ngani ay bukon eang it iya
sa aton nga rehiyon ag nasyon kundi sa bug-os nga
kalibutan. Haeos tanan nga nasyon makaron
nagakalisod kon paalin maduea ag matapos ro
ginapangatubang nga pandemya.
Maya: Huo, ngani magdahan gid kita likawan eang anay ro
pagpinanaw. Makaagto ka gid iya sa amon Vic sa
pilang adlaw pagmaduea na ro Epidemya iya sa aton.
Vic: O sige, kon makaagto ako una sa inyo hay tan-awon
ko lang ro mapa it Western Visayas ag ana it Aklan.
Gusto ko eon gid nga makita kamo ag makapamyesta
man una. Bye.

Tun-an
Sabtan ro mga masunod:
 Ano ro gin-istoryahan it mag-igkampod nga Maya ag Vic?
 Ano ro mga kinaiya it mga lugar nga naagyan ni Vic hasta
sa Malay?
Lugar Kinaiya
Aklan Kabukiran
Balete
Tangalan
Ibajay

5
  Ano nga lugar ro naapektuhan it epidemya ag pandemya?
 Ano ro kinaeain it Pandemya sa Epidemya?

Paumwaron

Ueobrahon A
Musyon mabyahe. Kilaea mo baea ro mga tumaeagsahon nga
lugar sa imo nga probinsya ag mga kaeapit kara? Isugid kon siin
makita ro mga kilaea nga porma it tubi ag eugta sa litrato. Pilia ro
sabat sa kahon ag isueat sa saeabtan nga papel.
1. Jawili Falls 2. Mt. Madja-as

https://www.islandhoppinginthephilippines.com/visayas/panay/jawili-falls/ https://co.pinterest.com/pin/805440714589369371/?autologin=true&amp_client_id=CLI
ENT_ID(_)&mweb_unauth_id=%7B%7Bdefault.session%7D%7D&simplified=true

3. Nadsadjan Falls 4. Mt. Kanlaon

https://shoutoutiloilo.wordpress.com/2017/03/21/nadsadjan-falls-igbaras-iloilo/ https://www.panaynews.net/negros-islands-kanlaon-unaffected-by-taal-unrest/

6
5. Boracay 6. Gigantes Island

https://www.myboracayguide.com/ https://thehappytrip.com/2017/03/islas-de-gigantes/

Ueobrahon B
Isueat ro mga makita nga mga pisikal nga kinaiya it mga
probinsya suno sa mapa it kada probinsya sa rehiyon.
Pangaean it Mga Peatandaan Kahueogan it
Probinsya nga makita sa kinaiya nga
mapa pisikal
Aklan
Antique
Capiz
Guimaras
Iloilo
Negros Occ.

Ueubrahon C
Idrowing ro porma it tubi o eugta nga nagapakilaea sa
imong probinsya. Kumpletohon ro brochure nahanungod kara ag
mag-imbitar it mga tawo nga magpamasyar dikara sa pamaagi
it pagsugid ku ana nga kanami.

7
 Isipon

Ano ano ro mga bantug nga porma it tubi ag klase it eugta sa

aton nga rehiyon?

Paalin nangin bantug ro probinsya it Aklan?

Obrahon
Kumpletuhon ro kada pamisaea agud maihambae ro
nagakaeain-eain nga probinsya sa kaugalingon nga rehiyon.
Obrahon nga basihan ro mga nahatun-an nga pisikal nga kinaiya
it rehiyon. Isueat ro sabat sa papel.

1. Ro mabahoe nga parte it Aklan hay ____________.

2. Ro Boracay sa Malay, Aklan hay isaeang ka ________ pareho
sa Guimaras.
3. Pareho nga abu it ____________ ro mga probinsya it Aklan ag
Antique.
4. Ro mga halin sa Iloilo hay matabok it _______ kon mag agto
sa Isla it Guimaras ag sa Isla it Boracay. Buot hambaeon ro
mga probinsya ngara hay may _______________.
5. Kilaea ro Isla it Boracay dahil sa _______________.

8
 Sabtan
Isueat ro letra it tama nga sabat sa inyo nga papel.
1. Siin makita ro Boracay?
A. Iloilo
B. Kalibo
C. Malay
D. Antique

2. Alin nga busay ro makit-an sa Tangalan, Aklan?

A. Cristina Falls
B. Jawili Falls
C. Hurom hurom Falls
D. Nasoraan Falls

3. Alin ro pisikal nga kinaiya it probinsya it Aklan?

A. Patag
B. may mga kabukiran
C. maeapad ro kaeanasan
D. tanan nga sabat sa A,B, ag C

4. Alin nga probinsya sa rehiyon nga ro pangabuhian haeus

hay pangisda?
A. Iloilo
B. Antique
C. Capiz
D. Aklan

5. Ham-an it ginadayo it mga turista ro Boracay?

A. Maeagko ro mga bilding.
B. Mapino ag puti nga baeas.
C. Sangkiri ro mga tawo.
D. Mabuot ro mga tawo.

9
 Dugang nga Ueobrahon

Idrowing ro mad-ayad nga Isla it Boracay ag isugid ro pisikal nga

kinaiya kara.

10
 11
Subukin Pagyamanin Tayahin
1. B Gawain A 1. A
2. B
2. B 1. Davao Oriental 3. B
3. D 2. Davao del 4. D
4. C Norte 5. C
5. A 3. Davao City
4. Davao De Oro
5. Davao del Sur
Gawain C
1. Davao de Oro
2. Mt. Apo
3. Davao del Sur
4. Davao Oriental
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Manalo, Thea Joy G., Capunitan, Charity A., Galarosa, Walter F.,
Sampang, Rodel C. (2015) Araling Panlipunan 3, Kagamitan
ng Mag-aaral, pahina 57 – 63.

Manalo, Thea Joy G., Capunitan, Charity A., Galarosa, Walter F.,
Sampang, Rodel C. (2015) Araling Panlipunan 3, Gabay ng
Guro, pahina 27 – 31.

https://www.islandhoppinginthephilippines.com/visayas/panay/ja
wili-falls/
https://co.pinterest.com/pin/805440714589369371/?autologin=true
&amp_client_id=CLIENT_ID(_)&mweb_unauth_id=%7B%7Bdefault.s
ession%7D%7D&simplified=true
https://shoutoutiloilo.wordpress.com/2017/03/21/nadsadjan-falls-
igbaras-iloilo/
https://www.panaynews.net/negros-islands-kanlaon-unaffected-
by-taal-unrest/
https://www.myboracayguide.com/
https://thehappytrip.com/2017/03/islas-de-gigantes/

12
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph