Chương II

CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA TƯ DUY

1. Quy luật đồng nhất

2. Quy luật phi mâu thuẫn
3. Quy luật triệt tam
4. Quy luật túc lí
1. QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT
Định nghĩa và kí hiệu
Mỗi tư tưởng, luận điểm hay các sự vật phải
được xem xét là chính bản thân nó chứ
không phải là cái khác.

- Ký hiệu: P = P
1. QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT
Một số yêu cầu:
❖ Một thuật ngữ trong một lập luận nhất định phải được xác định
rõ ràng và chỉ được sử dụng một khái niệm duy nhất

❖ Khi thông tin hoặc trao đổi một chủ đề thì phải làm rõ và thống
nhất về khái niệm, kí hiệu, đơn vị, thuật ngữ…

❖ Hai phán đoán, tư tưởng đồng nhất thì không được xem là khác
biệt và ngược lại

❖ Tư tưởng tái tạo phải đồng nhất với yếu tố tư tưởng ban đầu
1. QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT

Ý nghĩa của quy luật:

❖ Đảm bảo tính xác định của tư duy

❖ Khắc phục tính mơ hồ về nội dung

❖ Giúp phát hiện sự ngụy biện

2. QUY LUẬT PHI MÂU THUẪN
Định nghĩa và kí hiệu
Hai tư tưởng trái ngược nhau phản ánh cùng một đối
tượng, cùng một thời điểm và cùng mối quan hệ thì
không thể đồng thời là chân thật.

- Kí hiệu: (P ^P)

2. QUY LUẬT PHI MÂU THUẪN
Một số yêu cầu của quy luật:
❖ Không được dung chứa mâu thuẫn logic trực tiếp
trong tư duy

❖ Không được dung chứa mâu thuẫn logic gián tiếp

trong tư duy
2. QUY LUẬT PHI MÂU THUẪN
Ý nghĩa:

Không có mâu thuẫn logic trong tư duy là điều

kiện cần thiết của nhận thức chân lí

Nắm vững quy luật này giúp tư duy, lập luận

vững chắc, đồng thời phát hiện ngụy biện
3. QUY LUẬT TRIỆT TAM

Định nghĩa và kí hiệu

Một phán đoán có thể là chân thực hoặc giả dối (không có
trường hợp thứ ba).

- Ký hiệu: P v P
3. QUY LUẬT TRIỆT TAM

Yêu cầu của quy luật

❖ Phải định hình tư duy khi phản ánh đối tượng ở phẩm chất
xác định nào đó

❖ Phải định hình nội dung của các danh từ logic được sử
dụng để diễn đạt tư tưởng
3. QUY LUẬT TRIỆT TAM

Ý nghĩa của quy luật:

Giúp tư duy mạch lạc, thể hiện chính kiến.

Quy luật loại trừ cái thứ ba giúp ta quyết đoán tìm ra kết
luận chính xác trước một vấn đề đặt ra.
4. QUY LUẬT TÚC LÍ
Định nghĩa và kí hiệu
Mỗi tư tưởng hay luận điểm chỉ được xem
là đáng tin cậy phải là tư tưởng hay luận
điểm đã được minh chứng cơ sở tồn tại
của nó.
- Ký hiệu: PQ
4. QUY LUẬT TÚC LÍ
Một số yêu cầu của quy luật:
❖ Khi khẳng định một luận điểm nào thì phải
xác định được cơ sở tồn tại và nguyên nhân
của nó
❖ Khi phủ định một luận điểm nào thì phải phủ
định được cơ sở tồn tại của nó
4. QUY LUẬT TÚC LÍ
Ý nghĩa của quy luật

❖ Giúp ta suy nghĩ, hành động một cách thận

trọng chắc chắn

❖ Trong lập luận giúp tăng tính thuyết phục