CHÖÔNG 2

CAÀU, CUNG VAØ CAÂN

BAÈNG THÒ TRÖÔØNG

1
 CÁC CHỦ ĐỀ CHÍNH
 Cầu
 Cung
 Trạng thái cân bằng của thị trường
 Sự thay đổi trạng thái cân bằng thị trường
 Độ co giãn của cung và cầu
 Thặng dư tiêu dùng và thặng dư sản xuất

2
 Các giả định của mô hình
 Thò tröôøng coù nhieàu ngöôøi mua, nhieàu ngöôøi baùn
 Saûn phaåm ñoàng nhaát (ngöôøi tieâu duøng khoâng phaân
bieät giöõa 2 saûn phaåm cuûa 2 ngöôøi baùn baát kyø)
 Khoâng coù raøo caûn gia nhaäp hay rôøi khoûi thò tröôøng
 Chi phí giao dòch baèng 0
 Ngöôøi tieâu duøng toái ña hoùa ñoä thoûa maõn
 Ngöôøi baùn toái ña hoùa lôïi nhuaän

3
 Caàu

 Cầu của một sản phẩm là số lượng sản

phẩm ứng với các mức giá khác nhau mà
người tiêu dùng sẵn lòng mua trong một
khoảng thời gian xác định.

4
 Caàu
 Cách biểu diễn thứ nhất: Biểu cầu

P QD
(đồng/kg) (1000 kg/tháng)
7.000 80
6.500 90
6.000 100
5.500 110
5.000 120
5
 Caàu
 Cách biểu diễn 2: Đường cầu
Giaù (P) Tại sao đường cầu lại
($/Ñôn vò)
dốc xuống?
P1

P2

Q1 Q2 Löôïng caàu (QD )

6
 Caàu
 Cách biểu diễn 3: Hàm số cầu
QD = f(P)
Neáu laø haøm tuyeán tính : QD = a.P + b (a < 0)

 Quy luật cầu

Các yếu tố khác không đổi, khi giá một sản
phẩm tăng lên thì lượng cầu của sản phẩm đó sẽ
(có xu hướng) giảm xuống.

7
Phaân bieät löôïng caàu vaø caàu

- Löôïng caàu laø soá löôïng muoán mua ôû

moät möùc giaù nhaát ñònh

- Caàu moâ taû haønh vi ngöôøi mua ôû taát caû

caùc möùc giaù
 Cung

 Cung của một sản phẩm là số lượng của sản

phẩm đó mà những người bán sẵn lòng bán
ứng với các mức giá khác nhau, trong một
khoảng thời gian xác định.

9
 Cung
 Cách biểu diễn 1: Biểu cung

P QS
(đồng/kg) (1000 kg/tháng)
7.000 140
6.500 120
6.000 100
5.500 80
5.000 60
10
 Cung
 Cách biểu diễn 2: Đường cung
S
Giaù (P)
($/Ñôn vò)

P2
Tại sao đường cung
dốc lên?
P1

Q1 Q2 Löôïng cung (QS)

11
 Cung
 Cách biểu diễn 3: Hàm số cung
QS = f(P)
Neáu laø haøm tuyeán tính : QS = a.P + b (a > 0)

 Quy luật cung

Các yếu tố khác không đổi, khi giá một sản
phẩm tăng lên thì lượng cung của sản phẩm đó
sẽ (có xu hướng) tăng lên

12
 Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
S
P
($/Ñôn vò)

• Điểm cân bằng thị trường

P0 là nơi đường cung và cầu
giao nhau.
•Tại P0 lượng cung bằng
với lượng cầu và bằng Q0 .

Q0 Q

13
 Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

 Các đặc điểm của giá cân bằng thị trường:

 QD = QS
 Không thiếu hụt hàng hóa
 Không có dư cung
 Không có áp lực làm thay đổi giá

14
 Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
P D D’ S
 Caân baèng ban ñaàu taïi P0,
Q0
P1
 Khi caàu taêng (ñöôøng caàu
dòch chuyeån sang D/) P0

 Thieáu huït taïi P0 laø QD Q0

 Caân baèng môùi taïi P1, Q1

Q0 Q1 QD Q
16. 3. 2015 15
 Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò
tröôøng
P
D S S’
 Caân baèèng ban ñaàu taïi
P0 , Q 0
 Khi cung taêng (S dòch P0
chuyeån sang S’ ) P1
 Dö thöøa taïi P0 laø QS Q0
 Caân baèng môùi taïi P1,Q1

Q0 Q1 QS Q
16. 3. 2015 16
VAÄN DUÏNG

a. Giá trần
Laø möùc giaù cao nhaát maø nhaø nöôùc aán ñònh buoäc ngöôøi
baùn phaûi tuaân thuû.

Khi đặt giá trần (ví dụ: tiền thuê nhà tối đa), chính phủ
muốn đảm bảo lợi ích cho các hộ gia đình có thu nhập
thấp (sinh viên, người cô đơn,…). Song thông thường
mức giá đó thấp hơn mức giá thị trường và gây ra hiện
tượng thiếu hụt.
 Cô cheá thò tröôøng
S
P D
($/Ñôn vò)

P0

P2
Thiếu hụt

QS Q0 QD Q
18
 P
S

E
Pe
Khi P2 < Pe
 Qd2 > Qs2
I J
 hiÖn tîng thiÕu hôt P2

trªn thÞ trêng, cÇu D

vît (excess demand)
 g©y ra søc Ðp lµm 0 Qs2 Qe Qd2 Q
t¨ng gÝa vµ lîng
thiÕu hôt lµ :
IJ = Qd2 – Qs2
 Cô cheá thò tröôøng
Thiếu hụt

 Khi giá thị trường thấp hơn giá cân bằng:

 Xảy ra thiếu hụt
 Nhà sản xuất tăng giá
 Lượng cầu giảm và lượng cung tăng
 Thị trường tiếp tục điều chỉnh cho đến khi đạt
được giá cân bằng.

20
b. Giá sàn

Laø möùc giaù thaáp nhaát maø nhaø nöôùc aán ñònh buoäc ngöôøi
mua phaûi tuaân thuû

Ví dụ tiền công tối thiểu, khi mức giá sàn được quy định
là P* thì Qs là lượng cung lao động và các hãng chỉ muốn
thuê Qd do đó sẽ dẫn đến dư thừa lao động.
 Cô cheá thò tröôøng
P S
($/Ñôn vò)
Dư thừa
P1

P0

QD Q0 QS Q
22
 P
S
M N
P1

E
Pe

Khi P1 > Pe
 Qs1 > Qd1
 cung vît (excess supply) D
 g©y ra søc Ðp lµm gi¶m
gi¸
0
 lưîng dư thõa lµ: Qd1 Qe Qs1 Q

MN = Qs1- Qd1
 Cô cheá thò tröôøng
Dư thừa

 Khi giá thị trường cao hơn giá cân bằng:

 Có sự dư cung
 Nhà sản xuất hạ giá
 Lượng cầu tăng và lượng cung giảm
 Thị trường tiếp tục điều chỉnh cho đến khi đạt
được giá cân bằng

24
 Qui m« cña sù dư thõa hay thiÕu hôt phô thuéc vµo
 Sù kh¸c biÖt gi÷a P vµ Pe
 §é dèc cña ®uêng cung vµ ®ường cÇu
 Cô cheá thò tröôøng
 Tóm tắt cơ chế thị trường cạnh tranh hoàn hảo:
1) Cung và cầu tương tác quyết định giá cân bằng thị trường.
2) Trạng thái cân bằng thị trường thay đổi khi:
 Cầu thay đổi (đường cầu dịch chuyển)

 Cung thay đổi (đường cung dịch chuyển)

 Cả cung và cầu đều thay đổi

3) Khi chưa cân bằng, thị trường sẽ điều chỉnh sự thiếu hụt hoặc
dư thừa hàng hóa cho đến khi đạt được trạng thái cân bằng.
4) Cơ chế hoạt động trên chỉ có hiệu quả khi thị trường là cạnh
tranh hoàn hảo.

26
 Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån)

 Thay đổi cầu khác với thay đổi lượng cầu

 Cầu được quyết định bởi các yếu tố ngoài giá
như thu nhập, giá các hàng hóa liên quan, thị
hiếu ….
 Thay đổi cầu được biểu thị bằng sự dịch chuyển
toàn bộ đường cầu.
 Thay đổi lượng cầu được thể hiện bằng sự di
chuyển dọc theo một đường cầu.

27
 Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån)
P D D’
 Thu nhập
P1
 Thị hiếu người tiêu dùng
 Giá kỳ vọng
 Giá hàng thay thế
P2
 Giá hàng bổ sung
 Số người mua

Q1 Q’ Q2 Q’ Q
1 2 28
3. C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn cÇu
Qd = F (gi¸, gi¸ hµng ho¸ liªn quan, thu
nhËp, thÞ hiÕu, sè lîng ngêi mua, kú väng).
Qd = F (Px, Py, I, T, N, E)
3.1. Thu nhËp (Income: I)
* Hµng ho¸ th«ng thêng(normal goods)

 I t¨ng => Qd t¨ng ë c¸c møc gi¸ => ®êng cÇu

dÞch chuyÓn sang ph¶i.
 I gi¶m => Qd gi¶m ë c¸c møc gi¸ => ®êng cÇu
dÞch chuyÓn sang tr¸i.
29
 * Hµng ho¸ thø cÊp (inferior goods)

I t¨ng => Qd gi¶m => ®êng cÇu d/c sang tr¸i

I gi¶m => Qd t¨ng => ®êng cÇu d/c sang ph¶i.

3.2. Gi¸ hµng ho¸ cã liªn quan: (Py)

* Hµng ho¸ thay thÕ (Substitute goods) lµ hµng ho¸ cã

thÓ sö dông thay cho hµng ho¸ kh¸c.

Py t¨ng => Qdy gi¶m => Qdx t¨ng => ®êng cÇu
hµng ho¸ X dÞch chuyÓn sang ph¶i vµ ngîc l¹i.
30
* Hµng ho¸ bæ sung (complement goods) lµ hµng
ho¸ ®îc sö dông ®ång thêi víi hµng ho¸ kh¸c.

Py t¨ng => Qdy gi¶m => Qdx gi¶m => ®êng cÇu
hµng ho¸ X dÞch chuyÓn sang tr¸i, vµ ngîc l¹i.

3.3. ThÞ hiÕu (Taste: T ) lµ së thÝch hay sù u tiªn

cña ngêi tiªu dïng ®èi víi hµng hãa hoÆc dÞch vô.

- T vÒ hµng ho¸ dÞch vô thÊp => cÇu thÊp

- Kh«ng quan s¸t T mét c¸ch trùc tiÕp, nªn thêng
gi¶ ®Þnh T thay ®æi chËm hoÆc Ýt thay ®æi.
31
3.4. Sè lîng ngêi mua (d©n sè) Number of population
N t¨ng => Qd t¨ng ë c¸c møc gi¸=> ®êng cÇu
dÞch chuyÓn sang ph¶i, vµ ngîc l¹i.

VD: D©n sè Hµ néi t¨ng => lîng tiªu dïng g¹o

t¨ng => ®êng cÇu g¹o dÞch chuyÓn sang ph¶i.
3.5. Kú väng (Expectation: E)
Kú väng lµ dù kiÕn sù thay ®æi trong t¬ng lai vÒ
gi¸, thu nhËp vµ thÞ hiÕu lµm ¶nh hëng tíi lîng
cÇu hiÖn t¹i.

32
 * Kú väng cã thÓ vÒ gi¸, thu nhËp, thÞ hiÕu, sè lîng
ngêi tiªu dïng...

* Khi kú väng gi¸ trong t¬ng lai gi¶m => cÇu hiÖn
t¹i sÏ gi¶m => ®êng cÇu dÞch chuyÓn sang tr¸i vµ
ngîc l¹i.

=> Kú väng vÒ c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn cÇu thay

®æi sÏ khiÕn cÇu hiÖn t¹i thay ®æi.

3.6. Gi¸ hµng ho¸, dÞch vô: Price of goods or services

Gi¸ lµ nh©n tè néi sinh khi thay ®æi g©y nªn sù
vËn ®éng trªn mét ®êng cÇu.
33
 C¸c nh©n tè tõ 3.1=> 3.5 g©y nªn sù dich chuyÓn
cña ®êng cÇu.
4. Sù vËn ®éng vµ dÞch chuyÓn cña ®êng cÇu:
(Movement and shift of demand curve)
*Sù vËn ®éng trªn mét ®êng cÇu (Movement
along the demand curve) g©y nªn do nh©n tè néi
sinh lµ gi¸ hµng ho¸ dÞch vô. NÕu P t¨ng th× vËn
®éng lªn phÝa trªn A=>A1,ngîc l¹i A=>A2;h×nh a

* Sù dÞch chuyÓn cña ®êng cÇu (Shift of demand

curve): g©y nªn bëi nh©n tè ngo¹i sinh, lµm ®êng
cÇu dÞch chuyÓn song song ra ngoµi D =>D1 hoÆc
vµo trong D => D2 ; h×nh b 34
 H×nh a H×nh b

P P
Pa1 A1

Pa A

Pa2 A2

D D1
D2 D
0 Qa1 Qa Qa2 Q 0 Q
Movement along demand curve Shift of demand curve

35
 Thay ñoåi cung (Ñöôøng cung dòch chuyeån)
P
S S’
 Trình độ công nghệ
 Giá yếu tố đầu vào
 Giá kỳ vọng P1

 Chính sách thuế và trợ

cấp P2
 Điều kiện tự nhiên

Q2 Q’2 Q1 Q’1 Q
36
 3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn cung:

Qsx = Fx (Px, T, Pi, G, N, E).

3.1. C«ng nghÖ (Technology: T)

T t¨ng => NSL§ t¨ng => TR t¨ng, TC kh«ng ®æi =>

LN t¨ng => Qs t¨ng => ®êng cung dÞch chuyÓn sang
ph¶i, ngîc l¹i khi T gi¶m ®êng cung d/c sang tr¸i.

3.2. Gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo: (P input: Pi)

Pi t¨ng => TC t¨ng, TR kh«ng ®æi => LN gi¶m =>
Qs gi¶m => ®êng cung dÞch chuyÓn sang tr¸i, vµ
ngîc l¹i Pi gi¶m ®êng cung d/c sang ph¶i.
3.3. Sè lîng ngêi s¶n xuÊt (Number of producer)
N t¨ng => Qs t¨ng => ®êng cung d/c sang ph¶i
N gi¶m=> Qs gi¶m => ®êng cung d/c sang tr¸i

3.4. Sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ:Policy of Government

G thuËn lîi => Qs t¨ng => ®êng cung d/c sang ph¶i
VÝ dô: gi¶m thuÕ hay t¨ng trî cÊp cho ngêi s¶n xuÊt

G khã kh¨n => Qs gi¶m => ®êng cung d/c sang tr¸i
VÝ dô: t¨ng thuÕ hay gi¶m trî cÊp cho ngêi s¶n xuÊt
3.5. Kú väng cña ngêi s¶n xuÊt: (Expectation: E)
Lµ nh÷ng dù kiÕn sù thay ®æi vÒ gi¸, gi¸ c¸c yÕu tè
®Çu vµo, sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ trong t¬ng lai..
lµm thay ®æi lîng cung hiÖn t¹i.
VÝ dô: Dù kiÕn Pi t¨ng, Qs hiÖn t¹i t¨ng ®Ó gi¶m chi
phÝ hay dù kiÕn thuÕ t¨ng, Qs hiÖn t¹i t¨ng...

3.6 Gi¸ h¸ng ho¸ dÞch vô: Price of goods or services

Gi¸ lµ nh©n tè néi sinh, khi gi¸ thay ®æi g©y nªn sù
vËn ®éng däc trªn mét ®êng cung (Ha), c¸c nh©n
tè ngo¹i sinh tõ 3.1 ®Õn 3.5 g©y nªn sù dÞch chuyÓn
cña ®êng cung sang ph¶i hoÆc sang tr¸i (Hb)
Movement along supply curve Shift of supply curve

P P S2
S S
Pa1 A1
S1
Pa A

Pa2 A2

0 Qa2 Qa Qa1 Q 0 Q
H×nh a H×nh b
 Độ co giãn của cung và cầu

 Độ co giãn đo lường độ nhạy của một biến số đối

với một biến số khác.
 Độ co giãn là tỷ lệ % thay đổi của một biến đối
với 1% thay đổi của biến số khác.

41
 Độ co giãn của cầu theo giá
Độ co giãn của cầu theo giá

 Biểu thị tính nhạy cảm của lượng cầu khi giá thay
đổi.
 Là phần trăm thay đổi trong lượng cầu của một
hàng hóa hoặc dịch vụ khi giá của nó thay đổi 1%

%mucthaydoiluongcau
E DP 
%mucthaydoigiaca
42
 Độ co giãn của cầu theo giá

 Công thức tính độ co giãn của cầu theo giá

EP  (%Q)/(%P)
Q/Q Q P
EP   *
P/P P Q

(haøm caàu theo Q)

hệ số góc a
43
 Phương pháp tính hệ số co giãn điểm
•Co giãn điểm: Nếu sự thay đổi của giá là nhỏ, người ta tính độ co giãn điểm

P
Qx P0
Edp  *
A (Q0, P0) Px Q0
P0
(D)

Q0 Q
 Phương pháp tính hệ số co giãn khoảng
•Co giãn khoảng: Nếu sự thay đổi của giá là lớn, người ta tính độ co giãn
khoảng.

P Qx P x
Edp  *
A Px Q x
P1
B
P2

(D) Với Px = (P1+P2)/2

Qx = (Q1+Q2)/2
Q1 Q2 Q
 Độ co giãn của cầu theo giá

 Nhận xét
1) Do mối quan hệ giữa P và Q là nghịch biến
nên EP <0.
2) EP không có đơn vị tính

46
 Độ co giãn của cầu theo giá

 Các trường hợp co giãn của cầu theo giá

 Nếu EP < -1: Cầu co giãn nhiều

 Nếu EP > -1: Cầu co giãn ít

 Nếu EP = -1: Cầu co giãn một đơn vị

47
Nghiªn cøu sù co d·n cÇu theo gi¸ ta chia ra c¸c
trêng hîp (EDp ë ®©y lÊy trÞ tuyÖt ®èi)
 Edp >1, cÇu co d·n t¬ng ®èi theo gi¸, ®êng cÇu
tho¶i thÓ hiÖn mét sù thay ®æi nhá cña gi¸ khiÕn
lîng cÇu thay ®æi lín
P

P1
P2
D
Q
0 Q1 Q2
 Edp <1: lóc nµy ®êng cÇu dèc, khi gi¸ thay ®æi
nhiÒu th× lîng cÇu thay ®æi Ýt.
P

P1

P2

D
0 Q1 Q2 Q
 EDp = 1, cÇu co d·n ®¬n vÞ, ®êng cÇu t¹o víi trôc
hoµnh gãc 45, gi¸ vµ lîng thay ®æi nh nhau
P

P1

P2

D
Q
0 Q1 Q2
Độ co giãn của cầu theo giá
P EP  -  vì P=0
4
Khi di chuyển xuống
Ep < -1 dưới đường cầu, độ co
giãn càng giảm.
Ep = -1
2

Ep > -1

Ep = 0 Vì Q=0
4 8 Q
51
Độ co giãn của cầu theo giá
P Cầu co giãn hoàn toàn
EP  - 
P* D

52
Độ co giãn của cầu theo giá
P

Cầu hoàn toàn

không co giãn

EP  0

Q
Q*

53
 Độ co giãn của cầu theo giá

 Những nhân tố chính ảnh hưởng đến độ co

giãn của cầu theo giá
 Tính chất thay thế của hàng hoá.
 Tỉ lệ chi tiêu của mặt hàng trong tổng mức chi
tiêu
 Thời gian

54
 Độ co giãn của cầu theo giá

 Mối quan hệ giữa doanh thu và giá bán

 EP < -1: TR nghịch biến với P (đồng biến với Q)
 EP > -1: TR đồng biến với P (nghịch biến với Q)
 Tại mức giá và lượng bán có EP = -1 thì TR như
thế nào?

55
 Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp

 Độ co giãn của cầu theo thu nhập là phần trăm

biến đổi của lượng cầu khi thu nhập thay đổi 1%.

E I  (% Q)/(% I )
Q/Q Q I
EI   *
I/I I Q

56
Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp

 EI < 0: hàng cấp thấp

 EI > 0: hàng thông thường
 EI < 1: hàng thiết yếu
 EI > 1: hàng cao cấp

57
 Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu
 Độ co giãn chéo của cầu cho biết phần trăm
biến đổi của lượng cầu của mặt hàng này khi
giá của mặt hàng kia biến đổi 1%.

E XY  (% Q X )/(% PY )

Q X /Q X Q X PY
E XY   *
PY /PY PY Q X

58
 Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu

 EXY = 0 : X và Y là hai mặt hàng không

liên quan
 EXY < 0 : X và Y là hai mặt hàng bổ sung
 EXY > 0 : X và Y là hai mặt hàng thay thế
 Quan hệ giữa hai doanh nghiệp là gì?

59
 Ñoä co giaõn cuûa cung

 Độ co giãn của cung theo giá là phần trăm biến đổi

của lượng cung khi giá thay đổi 1%.
 Độ co giãn của cung có dấu dương do giá và lượng
cung quan hệ đồng biến

ES  (%Q)/(%P)
Q/Q Q P
ES   *
P/P P Q

60
 Phương pháp tính hệ số co giãn khoảng

Q x P x
P Es  *
(S) Px Q x
P2 B
A
P1
Với Px = (P1+P2)/2

Qx = (Q1+Q2)/2
Q1 Q2 Q
 Phương pháp tính hệ số co giãn điểm

P (S)
Q x P 0
Es  *
A Px Q0
P0

Q0 Q
 Ñoä co giaõn cuûa cung

 ES > 1: cung co giãn nhiều

 ES < 1: cung co giãn ít
 ES = 1: cung co giãn một đơn vị
 ES = 0: cung hoàn toàn không co giãn
 ES = ∞: cung co giãn hoàn toàn

63
Toùm taét keát quaû Pcb vaø Qcb thay ñoåi khi (D)
hoaëc (S) dòch chuyeån

S khoâng ñoåi S taêng S giaûm

D khoâng ñoåi P vaø Q giöõ P giaûm P taêng

nguyeân Q taêng Q giaûm
D taêng P taêng P khoâng roõ P taêng
Q giaûm Q taêng Q khoâng roõ
D giaûm P giaûm P giaûm P khoâng roõ
Q giaûm Q khoâng roõ Q giaûm
c. Chính phuû ñaùnhThueá

Muïc ñích cuûa ñaùnh thueá

-Phaân phoái laïi thu nhaäp
-Haïn cheá saûn xuaát hay tieâu duøng 1 haøng hoùa naøo ñoù
Giaû söû chính phuû ñaùnh thueá t ñoàng/1 ñôn vò haøng hoùa

P
S1
S2
t Ps môùi = Ps + t
P2 B
A
P1

Q
Q2 Q1
Ai laø ngöôøi gaùnh chòu thueá cuûa chính phuû?
-Neáu caàu co daõn nhieàu hôn cung  ngöôøi saûn xuaát chòu
nhieàu thueá hôn
-Neáu caàu ít co daõn hôn cung  ngöôøi tieâu duøng chòu
nhieàu thueá hôn
-Neáu caàu hoaøn toaøn co daõn theo giaù  ngöôøi saûn xuaát
chòu toaøn boä thueá
-Neáu caàu hoaøn toaøn khoâng co daõn theo giaù  ngöôøi tieâu
duøng chòu toaøn boä thueá
 Thaëng dö tieâu duøng vaø thaëng dö saûn xuaát

PN Thaëng dö S
 Thaëng dö tieâu tieâu duøng
duøng laø dieän tích
tam giaùc P0PNE CS
P0 E
 Thaëng dö saûn xuaát PS
Thaëng dö
laø dieän tích tam saûn xuaát D
giaùc P0PME
PM
Q
Q0

68
 Thaëng dö tieâu duøng vaø thaëng dö
saûn xuaát

 Thặng dư tiêu dùng là tổng phần chênh lệch giữa

mức giá mà những người tiêu dùng sẵn lòng trả và
mức giá thực tế họ phải trả.
 Thặng dư sản xuất là tổng phần chênh lệch giữa
mức giá mà những nhà sản xuất bán được và mức
giá họ sẵn lòng bán.

69