Các chính sách

của chính phủ

ThS. Trần Anh Tùng

Mục tiêu buổi học

 Kiến thức:
• Biết các công cụ điều tiết giá của chính phủ
• Hiểu tác dụng của các công cụ/chính sách đó
 Kỹ năng:
• Phân tích được cơ bản tác động của 1 chính sách lên 1
mặt hàng cụ thể trong thực tế

ThS. Trần Anh Tùng

1
 Nội dung buổi học

1. Kiểm soát giá

▪ Giá trần
▪ Giá sàn
▪ Đánh giá việc kiểm soát giá
2. Thuế
▪ Cách thức thuế đánh vào người mua
▪ Cách thức thuế đánh vào người bán
▪ Phạm vi ảnh hưởng

ThS. Trần Anh Tùng

Mức giá tối đa đc phép bán ra

Kiểm soát giá theo luật định của 1 hàng hóa
Giá trần – Price ceiling
Pmax Bảo vệ lợi ích người mua

(a) Giá trần ko có hiệu lực (b) Giá trần có hiệu lực

ThS. Trần Anh Tùng Pmax > P0 Pmax < P0

2
 The Market for Apartments in the
Absence of Government Controls
Monthly rent (per apartment)

Quantity of apartments
S (millions)
$1,400 Monthly rent
(per apartment) Quantity Quantity
1,300 demanded supplied
1,200 $1,400 1.6 2.4
1,100
1,300 1.7 2.3
E 1,200 1.8 2.2
1,000
1,100 1.9 2.1
900 1,000 2.0 2.0
800 900 2.1 1.9
800 2.2 1.8
700
700 2.3 1.7
600
D 600 2.4 1.6

0 1.6 1.7 1.8 1.9 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4

Quantity of apartments (millions)

5 of 36

The Effects of a Price Ceiling

Monthly rent (per
apartment) Value of triangle AEB
= ½(1000-
$1,400
800)x400,000 S

1,200

E
1,000
Price
ceiling
A B
800

Housing shortage of
400,000 apartments
600 caused by price
ceiling D

0 1.6 1.8 2.0 2.2 2.4

Quantity of apartments (millions)

6 of 36

3
 Kiểm soát giá
Giá trần – Price ceiling Pmax
(a) Ngắn hạn (b) Dài hạn
P P
(S)
(D) (S) (D)

P0 P0

Pmax Pmax

QS QD Q QS QD Q
Thiếu hụt ít Thiếu hụt nhiều
ThS. Trần Anh Tùng

Kiểm soát giá Mức giá tối thiểu đc phép bán

ra theo luật định của 1 hàng hóa
Giá sàn – Price floor
Pmin Bảo vệ lợi ích người bán

(a) Giá sàn ko có hiệu lực (b) Giá sàn có hiệu lực

ThS. Trần Anh Tùng Pmin < P0 Pmin > P0

4
 A Price Floor Causes Inefficiently Low
Quantity Price of butter (per pound)

S
$1.40

1.20
Deadweight
loss Price
E floor
1.00

0.80

0.60
D

0 6 8 9 10 12 14
Quantity of butter
(millions of pounds)
Quantity Quantity
demanded with demanded
price floor without price floor

9 of 36

Đánh giá chính sách kiểm

soát giá
Chính Khắc
+ –
sách phục
Bảo vệ
Giá người Thiếu Chiến lược
phân phối
trần tiêu hụt hàng bán
dùng

Bảo vệ Trợ cấp,

Thặng thu mua
Giá sàn người
sản xuất dư lượng hàng
hóa dư
ThS. Trần Anh Tùng

10

5
 Bài tập mẫu

Ta có dữ kiện về giá căn hộ cho thuê tại Alabama (USA) như sau,
đơn vị tính của giá là trăm đô la và đơn vị tính của sản lượng là
10,000 căn hộ:
 phương trình tổng cầu là QD= 100 – 5P
 phương trình cung: QS = 50 + 5P
 A) giá thị trường tự do là bao nhiêu? Dân số Thành phố sẽ thay
đổi như thế nào nếu như giá thuê nhà trung bình hàng tháng là
100$ với dữ kiện là trung bình mỗi căn hộ sẽ là 3 người ở.
 B) Với mức giá P = 900$ thì câu chuyện trên sẽ thay đổi như thế
nào

ThS. Trần Anh Tùng

11

Thuế
Thuế là gì?
 Thuế là khoản trích nộp bằng tiền, mang
tính bắt buộc, tính quyền lực nhà nước,
tính không đối giá và hoàn trả trực tiếp doc
các tổ chức, cá nhân nộp cho nhà nước khi
đủ những điều kiện nhất định nhằm đáp
ứng việc thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ của nhà nước.
 Căn cứ vào mục đích điều tiết của nhà
nước thì phân ra làm hai loại: Thuế trực thu
và thuế gián thu
ThS. Trần Anh Tùng

12

6
 Nội dung Thuế trực thu Thuế gián thu

Là thuế điều tiết trực Điều tiết gián tiếp thông

tiếp vào qua giá cả hàng hóa dịch
thu nhập của tổ chức, vụ, người nộp thuế không
Khái niệm cá nhân trong xã hội, là người chịu thuế
người nộp thuế là
người chịu thuế

Ít tác động vào giá cả Ảnh hưởng trực tiếp đến

thị trường vì nó đánh giá cả thị trường vì thuế
Mức độ tác động vào kết quả kinh được cộng vào giá bán
vào nền doanh và thu nhập sau hàng hóa, dịch vụ
kinh tế một thời kì kinh doanh

ThS. Trần Anh Tùng

13

Các loại thuế

 thuế trực thu  thuế gián thu

• Thuế thu nhập cá nhân • Thuế giá trị gia tăng
• Thuế thu nhập công ty • Thuế tiêu thụ đặc biệt
• Thuế tài sản • Thuế xuất nhập khẩu
• Thuế thừa kế • Thuế môn bài

ThS. Trần Anh Tùng

14

7
 1. Xác định luật thuế ảnh hưởng
Thuế - Tax đến đường cung hay đường cầu
2. Xác định chiều hướng thay đổi
Thuế đánh vào người bán của các đường này
3. Xem xét sự thay đổi ảnh hưởng
đến giá và sản lượng cân bằng

Thuế đánh vào ng

bán làm dịch chuyển
Giá cân bằng đường cung lên trên
khi có thuế 1 khoảng bằng đúng
mức của thuế ($0.5)

Cân bằng khi ko có thuế

ThS. Trần Anh Tùng

15

1. Xác định luật thuế ảnh hưởng

Thuế - Tax đến đường cung hay đường cầu
2. Xác định chiều hướng thay đổi
Thuế đánh vào người mua của các đường này
3. Xem xét sự thay đổi ảnh hưởng
đến giá và sản lượng cân bằng

Cân bằng khi ko có thuế

Thuế đánh vào ng mua

làm dịch chuyển đường
cầu xuống dưới 1
khoảng bằng đúng mức
Giá cân bằng của thuế ($0.5)
khi có thuế

ThS. Trần Anh Tùng

16

8
 Thuế - Tax
Công cụ Chiếc nêm thuế
P PD: Giá người mua sau khi có thuế
PS: Giá người bán sau khi có thuế
PD (S) tD: Thuế đánh vào ng mua
tD
P0 tS: Thuế đánh vào ng bán
tS t t: Thuế chính phủ đánh trên 1 đvq
PS (D)
T: Tổng số tiền thuế chính phủ thu
được
QT: Lượng hàng hóa sau khi có tác
động của thuế

ThS. Trần Anh Tùng

QT Q0 Q

17

Thuế - Tax Cho (S): P = 6 + Q

Công cụ Chiếc nêm thuế (D): P = 18 - 3Q
P Chính phủ đánh thuế t=2 (đvt/đvq).
Tính phần thuế người tiêu dùng và
PD (S)
tD người sản xuất chịu.
P0
t
tS
PS (D) PD?
tD? Q?
P0?
tS? Q0?
PS?
PS = 6 + Q
QT Q0 Q PD = 18 – 3Q
t = PD – PS = 2  18 – 3Q – 6 – Q = 2
➔ Q = 2.5 ➔ PS = 8.5
PD = 10.5
Thị trường cân bằng khi PS = PD ➔ 6 + Q0 = 18 – 3Q0 ➔ Q0 = 3 ➔ P0 = 9
ThS. Trần Anh Tùng ➔ tS = P0 – PS = 9 – 8.5 = 0.5

tD = PD – P0 = 10.5 – 9 = 1.5

18

9
 Chứng minh công thức tương
quan giữa thuế và độ co giãn
 Pd – Ps = t => dPd – dPs = dt  dPs =dPd – dtax (1)
𝑑𝑄 𝑑𝑄
 Ta có tại điểm cân bằng: 𝑑𝑃𝑑 𝑑𝑃𝑑 = 𝑑𝑃𝑠 𝑑𝑃𝑠 (2)
𝑑 𝑠
𝑑𝑄𝑑 𝑑𝑄
 Thay (1) vào (2): : 𝑑𝑃𝑑 = 𝑑𝑃𝑠 𝑑𝑃𝑑 − 𝑑𝑡𝑎𝑥
𝑑𝑃𝑑 𝑠

 Nhân tất cả vào và chia cho dtax ta có:

ThS. Trần Anh Tùng

19

Giả sử có hàm cầu và cung của hàng hóa X như sau:

QD = - 2P+206, QS= 3P – 69
(Đơn vị tính của giá là nghìn đồng/kg, đơn vị tính của lượng là
nghìn tấn)
Yêu cầu:
1. Xác định lượng và giá cân bằng và tổng doanh thu của NSX?
2. Giả sử chính phủ đánh thuế 20 nghìn đồng/kg, xác định lượng
cân bằng, giá người tiêu dùng trả (PD) và giá người sản xuất nhận
(PS)
3. Chính phủ thu được bao nhiêu tiền thuế? Ai là người chịu thuế
nhiều hơn, cụ thể là bao nhiêu?

20

10
 VAT
 Tác động của chính sách tăng thuế VAT:
 Ta có hàm số cung là Pd = -2Qd + 354 và Ps =
Qs + 40
1) Xác định điểm cân bằng của thị trường trước
thuế
2) Nếu VAT = 10% thì thị trường sẽ thay đổi như
thế nào, ai chịu nhiều thuế hơn

21

Thuế
Độ co giãn và ảnh hưởng
Cung co giãn, cầu ko co giãn Cầu co giãn, cung ko co giãn

PD PD
tD
P0
tD
tS
P0
PS tS PS

Người bán chịu thuế ít hơn Người mua chịu thuế ít hơn
→ Khi tham gia vào thị trường, bên nào có độ co
ThS. Trần Anh Tùng

giãn kém hơn thì chịu thuế nặng hơn

22

11
 Thuế
Độ co giãn và ảnh hưởng
t = 10
|Ed| = a * ES
Ed = -3 td = 4
→ ts = a * tD Es = 2 ts = 6

t = 10
Ed→ ∞ td = 0
ts = 10

t = 10
Ed = 0 td = 10
ThS. Trần Anh Tùng ts = 0

23

Sự tác động của thuế

chọn câu đúng/sai
 Thuế hạn chế hoạt động thị trường
 Người mua và người bán cùng chia sẻ gánh
nặng thuế
 Thuế đánh vào người bán hay người mua đều
tác động tương đương nhau
 Số tiền người mua bỏ ra luôn lớn hơn số tiền
người bán nhận về (PD > PS)

ThS. Trần Anh Tùng

24

12