‫‪Mammalian Polyamines‬‬
‫کاتابولیسم پلی آمینها‬
‫اسپرمیدین و اسپرمین میتوانند مجدد به پوترسین تبدیل شوند‪.‬‬
‫آنزیم محدود کنندهی سرعت کاتابولیسم پلی آمینها اسپرمیدین‪/‬‬
‫اسپرمین ‪ -N1‬استیل ترانسفراز (‪ )SSAT‬سیتوزولی بوده که‬
‫اسپرمیدین و اسپرمین را استیله میکند‪ .‬سپس فرم استیلهی این دو‬
‫مولکول به پراکسی زوم منتقل شده و توسط پلی آمین اکسیداز‬
‫(‪ )PAO‬اکسید میشوند‪ .‬محصوالت جانبی این اکسیداسیون شامل‬
‫هیدروژن پراکسید (‪ )H2O2‬و استامینوپروپانال است‪ SSAT .‬برای‬
‫تشکیل پوترسین از اسپرمیدین ضروری است‪ .‬اسپرمین نیز میتواند‬
‫در سیتوپالسم به اسپرمیدین توسط اسپرمین اکسیداز (‪ )SMO‬دوباره‬
‫تبدیل گردد‪ .‬برخالف ‪ ،PAO‬سوبسترای موردنظر ‪ SMO‬خود‬
‫اسپرمین میباشد و نه استیل اسپرمین که مشتق استیلهی آن است‪.‬‬
‫عملکرد پلی آمینها‬
‫پلی آمینها در ‪ pH‬فیزیولوژیک شدیداً دارای بار مثبت بوده و به‬
‫جایگاههای اسیدی روی ماکرومولکولهای سلولی از جمله پروتئینها‪،‬‬
‫اسیدهای نوکلئیک و فسفولیپیدهای غشائی متصل میشوند که‬
‫تمامی این میانکنشها به احتمال زیاد اثر فیزیولوژیکی خاصی دارند‪.‬‬
‫ارزیابی اهمیت فیزیولوژیکی این نتایج سخت میباشد اما بدون شک‬
‫پلی آمینها بر ساختار ‪ RNA‬و ‪ ،DNA‬عملکرد ریبوزم و فعالیت‬
‫بسیاری از آنزیمها ازجمله کینازها و فسفاتازها اثرمیگذارند‪( .‬شکل‪)3‬‬
‫عوامل پاسخ پلی آمینی در برخی از ژنها شناسایی شدند‪ .‬رونویسی‬
‫بسیاری ازژنها ظاهراً تحت تاثیر وضعیت پلیآمینها هستند که این‬
‫ژنها شامل فاکتورهای رونویسی ازجمله ‪ c-Myc‬و ‪ c-Jun‬شده که‬
‫میتوانند منجر به مسیرهای پیامرسانی دیگری شوند‪ .‬همچنین‬
‫پلیآمینها بهصورت انتخابی برروی ترجمهی بسیاری از ‪mRNA‬ها‬
‫مانند سنتز ‪ AdoMetDC‬و ‪ SSAT‬اثر میگذارند‪ .‬تغییرات مرتبط با‬
‫پلی آمینها در میانکنشهای سلول‪-‬سلول بهواسطهی کادهرینها یا‬
‫گیرندههای شبه ‪ Toll‬صورت میپذیرد‪.‬‬
‫میانکنشهای سلول‪-‬سلول‬
‫پیامرسانی‬
‫کانالهای یونی‬
‫ترجمه‬
‫رونویسی‬
‫شکل ‪ .3‬میزان پلی آمینها بر روی کانالهای یونی‪ ،‬میانکنشهای سلول‪-‬سلول‪ ،‬پیامرسانی از‬
‫طریق فسفریالسیون‪ ،‬ترجمه و رونویسی تاثیر میگذارد‪ .‬اثر این مولکولها روی رونویسی و‬
‫ترجمه (مستقیم و غیرمستقیم) سطح سلولی بسیاری از پروتئینها تغییر میدهد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫معرفی پلی آمینها‬
‫پلی آمینها‪ ،‬مولکولهای کوچکی هستند که در تمامی یوکاریوتها‬
‫و اغلب پروکاریوتها یافت میشوند‪ .‬این ترکیبات پلیکاتیونی بوده و‬
‫بنابراین یکی از خصوصیات آنها تعامل با مولکولهای دارای بار منفی‬
‫از جمله ‪ RNA ،DNA‬یا پروتئینها است‪ .‬از آنجائی که محدودیتی‬
‫برای اتصال به سایر مولکولها ندارند لذا در بسیاری از عملکردهای‬
‫سلولی مرتبط با رشد‪ ،‬بقاء و تکثیر دخیل میباشند‪ .‬سه پلیآمین‬
‫پوترسین (‪-4,1‬دی آمینوبوتان)‪ ،‬اسپرمیدین (‪-8,1‬دی آمینو‬
‫‪-4‬آزاکتان‪ )2,‬و اسپرمین (‪-12,1‬دی آمینو ‪-9,4‬دی آزادودکتان‪)3,‬‬
‫در سلولهای پستانداران سنتز میشود‪( .‬شکل ‪)1‬‬
‫پوترسین‬
‫اسپرمیدین‬
‫اسپرمین‬
‫شکل ‪ .1‬ساختار شیمیایی پوترسین‪ ،‬اسپرمیدین و اسپرمین‬
‫سنتز پلی آمینها‬
‫پلی آمینها توسط اسیدهای آمینهی آرژنین‪ ،‬اورنتین‪ ،‬گوانین و‬
‫متیونین سنتز میشوند که اولین مرحله در این مسیر سنتز تولید‬
‫اورنیتین از گوانین توسط آنزیم میتوکندریایی آرژیناز است‪ .‬سپس‬
‫اورنیتین توسط اورنیتین دکربوکسیالز (‪ )ODC‬دکربوکسیله شده و‬
‫پوترسین تولید میشود‪ .‬تنظیم بیان آنزیم ‪ OCD‬از سطح رونویسی تا‬
‫تغییرات پس از ترجمه صورت میپذیرد‪ .‬ازطرفی دیگر ‪-L‬متیونین به‬
‫‪-S‬آدنوزیل ‪-L‬متیونین (‪ )AdoMet‬تبدیل شده که توسط‬
‫‪ AdoMet‬دکربوکسیالز (‪ )AdoMetDC‬دکربوکسیله و ‪AdoMet‬‬
‫دکربوکسیله (‪ )DcAdoMet‬تولید میشود‪ .‬سپس از ‪DcAdoMet‬‬
‫برای تولید گروه دهندهی آمینوپروپیل به پوترسین برای تولید‬
‫اسپرمیدین توسط اسپرمیدین سنتاز و یا به اسپرمیدین برای‬
‫تولیداسپرمین توسط اسپرمینسنتازاستفاده میشود‪( .‬شکل‪)2‬‬
‫اورنتین‬ ‫متیونین‬
‫پوترسین‬ ‫‪-S‬آدنوزیل ‪-L‬متیونین‬
‫‪ -5‬متیلتیو‪-‬آدنوزین‬
‫اسپرمیدین‬
‫‪ -5‬متیل تیو‪ -‬آدنوزین‬
‫اسپرمین‬
‫شکل ‪ .2‬مسیر بیوسنتز پلی آمینها‬
 ‫‪Non-canonical Base Pairing‬‬

‫جفت باز هوگستین تنها محدود به ‪ DNA‬نمیشود؛ در انتقال ‪،RNA‬‬
‫بازها اسیدهای نوکلئیک اغلب در واکنشهای سومی نیز دخیل‬
‫هستند‪ .‬برای مثال در مخمر ‪ ،tRNAPhe‬نوکلئوتید موقعیت ‪58‬‬
‫‪-1‬متیل‪-‬آدنوزین است که با‪ T54‬پیوند برقرار کرده‪ .‬از آنجائی که‬
‫موقعیت ‪ N1‬این آدنین متیله شده‪ ،‬نمیتواند در پیوند معمولی‬
‫واتسون‪ -‬کریکی شرکت کند و درعوض ‪ m1A58‬و ‪ T54‬یک پیوند‬
‫هوگستین معکوس تشکیل میدهد‪ .‬بر رسی پیوندهای غیرواتسون‪-‬‬
‫کریکی از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که در فرآیندهای مختلف‬
‫مرتبط با عملکردهای ‪RNA‬ها نقش دارند‪ .‬حضور این جفت بازها در‬
‫واکنشهای ‪ RNA-RNA‬و ‪-RNA‬پروتئین کلیدی است؛ همچنین این‬
‫پیوندها جایگاه شناسایی داروها‪ ،‬آنتی بیوتیکها و شناسایی بعضی از‬
‫یونها را نیز فرآهم میآورند‪.‬‬
‫بازهای اسیدهای نوکلئیک میتوانند پیوندهای بازی مختلفی را شکل‬
‫دهند که در تمامی ساختارهای دو رشتهای از جمله ‪A- ،B-DNA‬‬
‫‪ DNA‬و ‪ Z-DNA‬پیوندهای جفت باز مرسوم واتسون کریک یافت‬
‫شده است‪ .‬هنگامیکه بازها متفاوت از این حالت مرسوم بهم متصل‬
‫شوند‪ ،‬پیوند هیدروژنی غیرواتسون کریکی ایجاد میشود که شامل‬
‫سه نوع معکوس‪ ،‬هوگستین و هوگستین معکوس میشود‪ .‬جفت باز‬
‫معکوس درواقع همان پیوند مرسوم واتسون کریکی است که در آن‬
‫باز کامالً وارونه شده است‪( .‬شکل ‪)4‬‬
‫شکل ‪ .4‬مقایسهی جفت باز واتسون‪-‬کریک (راست) با واتسون‪-‬کریک معکوس (چپ)‪.‬‬

‫‪References‬‬ ‫طی بررسی ساختارهای کریستالی مشتقات منومریک آدنین و تیمین‬

‫‪ Cleaves H.J.. (2015) Hoogsteen Pair. In:‬‬ ‫در سال ‪ ،1959‬کنفورماسیون متفاوتی از این دو باز مشاهده شد که‬
‫‪Gargaud M. et al. (eds) Encyclopedia of‬‬ ‫در آن بجای ‪ N1‬از موقعیت ‪ N7‬آدنین برای اتصال به ‪ N3‬تیمین‬
‫‪Astrobiology. Springer, Berlin, Heidelberg‬‬ ‫استفاده شده بود و جفت باز هوگستین نام گرفت‪ .‬این پیوند‬
‫‪ Nikolov a, E. N., Zhou, H., Gottardo, F. L., Alvey,‬‬
‫غیرواتسون کریکی بطور معمول در ‪ DNA‬سه رشتهای وجود دارد؛‬
‫‪H. S., Kimsey, I. J., & Al-Hashimi, H. M. (2013).‬‬
‫‪A historical account of Hoogsteen base-pairs in‬‬ ‫فاصلهی ‪ C1′-C1′‬در جفت باز هوگستین ‪ 8/65 Å‬بوده که کوتاهتر‬
‫‪duplex DNA. Biopolymers, 99(12), 955–968.‬‬ ‫از فاصلهی ‪ 10/5 Å‬در جفت باز واتسون‪-‬کریک است لذا تلفیق آن‬
‫‪ Nikolova, E. N., Zhou, H., Gottardo, F. L., Alvey,‬‬ ‫موجب ناپایداری ساختار دورشتهای میشود‪ .‬گرچه در انواع دو‬
‫‪H. S., Kimsey, I. J., & Al-Hashimi, H. M. (2013).‬‬ ‫رشتهای در نواحی دارای تابخوردگی و یا نزدیک جایگاههای اضافه‬
‫‪A historical account of Hoogsteen base-pairs in‬‬
‫شدن دارو‪ ،‬یافت شده است‪ .‬بطور کلی شیار بزرگ مارپیچ دوتایی‬
‫‪duplex DNA. Biopolymers, 99(12), 955–968‬‬
‫‪ Minois, N., Carmona-Gutierrez, D., & Madeo,‬‬ ‫میتواند به اتصال یک رشتهی سوم کمک کرده و به این ترتیب یک‬
‫‪F. (2011). Polyamines in aging and‬‬ ‫مارپیچ سهتایی تشکیل دهد که انتهای '‪ 5‬یا '‪ 3‬رشتهی غنی از پورین‬
‫‪disease. Aging, 3(8), 716–732.‬‬ ‫یا غنی از پیرمیدین میتواند در شیار بزرگ برای تشکیل ‪ DNA‬سه‬
‫‪ Frank-Kamenetskii M. D. (2011). DNA breathes‬‬ ‫رشتهای جای گیرد‪ .‬این رشتهی سوم از پیوند هیدروژنی جفت باز‬
‫–‪Hoogsteen. Artificial DNA, PNA & XNA, 2(1), 1‬‬
‫هوگستین استفاده میکند که شامل دو پیرمیدین و یک پورین‬
‫‪3.‬‬
‫‪ Pegg A. E. (2009). Mammalian polyamine‬‬ ‫میباشد‪ .‬هنگامی که کنفیگوراسیون حاوی دو پورین و یک پیرمیدین‬
‫‪metabolism and function. IUBMB life, 61(9),‬‬ ‫باشد‪ ،‬باز سوم وارونه میشود که به آن جفت باز هوگستین معکوس‬
‫‪880–894.‬‬ ‫گویند‪( .‬شکل ‪ )5‬بطور کلی دو نوکلئوزید از دو رشتهی نوکلئیکی‬
‫‪ Bissler, J.J, (2007). Triplex DNA and human‬‬ ‫مختلف یا از نواحی دور در یک رشته‪ ،‬توسط جفت باز هوگستین‬
‫‪disease. Frontiers in Bioscience, 12, 4536-‬‬
‫کنارهم نگه داشته میشوند‪.‬‬
‫‪4546.‬‬
‫‪ Aishima, J., Gitti, R. K., Noah, J. E., Gan, H. H.,‬‬
‫‪Schlick, T., & Wolberger, C. (2002). A‬‬
‫‪Hoogsteen base pair embedded in undistorted‬‬
‫–‪B-DNA. Nucleic acids research, 30(23), 5244‬‬
‫‪5252.‬‬

‫غزل حسینی ترشیزی‬ ‫شکل ‪ .5‬مقایسهی جفت باز هوگستین (راست) با هوگستین معکوس (چپ)‪.‬‬
‫‪2‬‬