CHƯƠNG 9

THÔNG TIN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG

VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH
NGẮN HẠN

Mục tiêu

Xác định được thông tin liên quan tới

1. từng quyết định quản lý

2. Nhận diện những thông tin phù hợp với

từng quyết định quản lý

Nắm vững phương pháp phân tích thông tin

3. đối với từng loại quyết định quản lý

4.

---------------------
OCD © 2012 1
 Nội dung

1. NHẬN DIỆN THÔNG TIN PHÙ HỢP VỚI VIỆC

RA QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ

2. ỨNG DỤNG PHÂN TÍCH THÔNG TIN PHÙ HỢP VỚI VIỆC
RA CÁC QUYẾT ĐỊNH ĐẶC BIỆT

Nhận diện thông tin phù hợp với việc ra quyết

định

Thông tin kế toán muốn là hữu ích cho việc ra quyết

định thì cần đáp ứng các yêu cầu:
Tin cậy

Kịp thời

Phù hợp

---------------------
OCD © 2012 2
 Nhận diện thông tin phù hợp với việc ra quyết
định

Chi phí phù hợp là chi phí phát sinh bằng tiền trong
tương lai và khác nhau giữa 2 phương án.

Nhận diện thông tin phù hợp với việc ra quyết

định

Quy trình ra quyết định quản lý:

+ Xác định các tiêu chí để ra quyết định

+ Xác định các phương án lựa chọn

+ Xác định chi phí phù hợp:

Loại bỏ các chi phí chìm hoặc các chi phí không chênh lệch giữa
các phương án.
+ Loại bỏ các khoản doanh thu như nhau giữa hai phương án

+ Lựa chọn phương án trên cơ sở các chi phí còn lại.

---------------------
OCD © 2012 3
 Ví dụ: Công ty Tùy Ý đang nghiên cứu phương án mua
thiết bị mới thay thế cho thiết bị cũ đang sử dụng tại
phân xưởng sản xuất. Tài liệu liên quan đến hai thiết bị
như sau (đvt: 1.000đ)

Chỉ tiêu Thiết bị cũ Thiết bị mới

1. Giá trị ban đầu 10.000.000 12.000.000
2. Giá trị còn lại 8.000.000 -
3. Thời gian sử dụng 4 năm 4 năm
4. Giá bán hiện tại 3.000.000 -
5. CP hoạt động hàng năm 20.000.000 15.500.000
6. Doanh thu hàng năm 50.000.000 50.000.000

Ví dụ: Để có được thông tin thích hợp cho việc

lựa chọn thiết bị cũ hay mới, ta sẽ thu thập
thông tin qua bảng so sánh kết quả hoạt động
của hai thiết bị trong vòng 4 năm (Đvt: 1.000đ)

Chỉ tiêu Thiết bị cũ Thiết bị mới Chênh lệch

---------------------
OCD © 2012 4
 Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Doanh nghiệp nên tự sản xuất hay mua ngoài một số linh
kiện hoặc dịch vụ?

Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Nguyên tắc
Xác định các chi phí phù hợp bằng cách loại bỏ:
 Chi phí chìm (khấu hao TSCĐ,…)
 Các chi phí trong tương lai nhưng không khác nhau giữa mua
ngoài hay tự sản xuất (chi phí hành chính chung,…)

10

10

---------------------
OCD © 2012 5
 VD: Công ty Tùy ý chuyên sản xuất mô tơ điện dùng cho các SP
quạt của công ty. Chi phí sản xuất mô tơ điện gồm (đvt: 1.000đ)

Chỉ tiêu 1SP  Các thiết bị sản xuất mô

1. CP NVL TT 90 tơ có giá trị thanh lý = 0
 CP hành chính chung
2. CP NC TT 50 phân bổ cho SP theo số
3. Biến phí SXC 10 giờ lao động trực tiếp
 CPsxđvsp là 300 được
4. KH thiết bị 30 xác định dựa trên số
5. Lương quản đốc PX 20 lượng SP là 20.000sp
 Một công ty TQ chào
6. CP hành chính 100 hàng 20.000sp với giá
chung PX phân bổ 250. Công ty có nên mua
Tổng (CPsxđvsp) 300 ngoài hay không?

11

Vì số lượng sản phẩm tiêu thụ không đổi nên quyết định của các
nhà quản trị phụ thuộc vào CP của hai phương án (đvt: 1.000đ)

Chỉ tiêu 1SP Sản xuất Mua ngoài Chênh lệch

12

---------------------
OCD © 2012 6
 Quyết định nên mua ngoài hay tự sản xuất

Công ty nên tự sản xuất 20.000 mô tơ điện sẽ tiết kiệm

chi phí hơn so với mua của công ty Trung quốc là
1.600.000 ngàn đồng.

Nếu các nguồn lực và phương tiện để sản xuất mô tơ

điện có thể sử dụng vào mục đích khác mang lại lợi
nhuận lớn hơn 1.600.000 ngàn đồng thì công ty nên mua
mô tơ điện của công ty Trung quốc sẽ mang lại hiệu quả
kinh tế cao hơn.

13

Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Quyết định duy trì hay loại bỏ bộ phận (sản phẩm)

Thông tin nào là phù hợp?

 Lợi nhuận bộ phận

 Chi phí cố định trực tiếp của bộ phận

14

14

---------------------
OCD © 2012 7
 Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Nguyên tắc
Công ty nên loại bỏ một bộ phận chỉ khi lợi nhuận thuần
của công ty tăng lên. Điều này chỉ xảy ra khi:
CPCĐ tiết kiệm được > lợi nhuận góp mất đi.

15

15

VD: Có báo cáo bộ phận của công ty

Tùy ý như sau: (đvt: 1.000đ)

Chỉ tiêu Toàn DN Bông Vải Sợi

1. Doanh thu tiêu thụ 400.000 180.000 160.000 60.000
2. CP khả biến 212.000 100.000 72.000 40.000
3. Lợi nhuận góp (1-2) 188.000 80.000 88.000 20.000
4. Định phí trực tiếp 43.000 16.000 14.000 13.000
5. Số dư bộ phận (3-4) 145.000 64.000 74.000 7.000
6. Định phí chung 100.000 45.000 40.000 15.000
7. Thu nhập thuần (5-6) 45.000 19.000 34.000 (8.000)
Công ty có nên ngừng kinh doanh mặt hàng sợi hay không?

16

---------------------
OCD © 2012 8
 Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Khi nguồn lực giới hạn cơ cấu sản xuất có thể quyết định
lợi nhuận của doanh nghiệp
Chi phí cố định thường có ảnh hưởng tới quyết định
không?
Sản phẩm có lợi nhuận góp cao có luôn mang lại lợi
nhuận thuần cao cho doanh nghiệp không?

17

17

Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Nguyên tắc
Ưu tiên sản xuất kinh doanh sản phẩm có lợi nhuận
góp/ 1đơn vị nguồn lực hạn chế cao hơn.

18

18

---------------------
OCD © 2012 9
 Ví dụ: Công ty Tùy Ý sản xuất hai loại SP bếp từ
và bếp điện. Thông tin về hai loại SP như sau:

Để sản xuất một bếp điện hết 6h máy, bếp từ cần 4h
máy.
Giá bán đơn vị sản phẩm của bếp điện là 1.000.000đ,
bếp từ là 1.200.000đ.
Biến phí sản xuất của bếp điện là 400.000đ, bếp từ là
720.000đ.
Công ty chỉ có tối đa là 40.000h máy.
Nhu cầu tiêu thụ bếp từ và bếp điện như nhau.
Công ty nên chọn loại sản phẩm nào để đạt hiệu quả
cao nhất?

19

Ví dụ:

Chỉ tiêu Bếp điện Bếp từ

% Số tiền % Số tiền
1. Giá bán đvsp (1.000đ)
2. CPKB đvsp (1.000đ)
3. LNG đvsp (1.000đ) (1-2)

20

---------------------
OCD © 2012 10
 Ví dụ:

Chỉ tiêu Bếp điện Bếp từ

% Số tiền % Số tiền
1. Giá bán đvsp (1.000đ) 100 1.000 100 1.200
2. CPKB đvsp (1.000đ) 40 400 60 720
3. LNG đvsp (1.000đ) (1-2) 60 600 40 480

21

Ví dụ:

Chỉ tiêu Bếp điện Bếp từ Chênh lệch

3. LNG đvsp
(1.000đ)
4. Số giờ máy (h)
5. LNG của 1 giờ
(3/4)
6. Tổng số giờ máy
(h)
7. Tổng LNG (5x6)

22

---------------------
OCD © 2012 11
 Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Chi phí
chung
phát sinh Chế biến
trước điểm rẽ riêng

Đầu vào Qui trình

chung chế biến
chung

Chế biến
riêng

Điểm rẽ Chi phí

(Split-Off chế biến riêng
Point)
23

Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Khi sản phẩm trải qua nhiều công đoạn sản xuất và bán
thành phẩm có thể tiêu thụ trên thị trường, doanh nghiệp sẽ
chế biến tiếp hay bán ngay?
Lưu ý:
 Chi phí đầu vào chung và chi phí chế biến chung trước điểm
rẽ là chi phí không thể tránh được  không liên quan đến việc
ra quyết định.
 Quyết định tiếp tục chế biến nếu:
doanh thu tăng thêm > chi phí tăng thêm sau điểm rẽ.

24

24

---------------------
OCD © 2012 12
 VD: Công ty Tùy ý chuyên sản xuất SP từ café với nguyên liệu
ban đầu là café hạt, phẩm màu và hương liệu để chế biến bột café.
Từ bột café công ty tiếp tục chế biến thành các sản phẩm: café
sữa, café cacao, kẹo café… Quá trình sx Café sữa Tiêu thụ
Café hạt CP chế biến Bột café Quá trình sx Kẹo café Tiêu thụ
Quá trình sx Café cacao Tiêu thụ
Điểm rẽ

Chỉ tiêu Café bột Sản phẩm kết hợp

Café cacao Café sữa Kẹo café
1. Chi phí sản xuất 30.000 50.000 64.000 62.000
- CP NVL giai đoạn trước 18.000 30.000 30.000 30.000
- Biến phí sx trong giai đoạn 10.000 16.000 20.000 20.000
- Định phí sx trong giai đoạn 2.000 4.000 14.000 12.000
2. Giá bán 40.000 70.000 72.000 80.000
Công ty nên tiếp tục chế biến sản phẩm nào? (SP nào nên bán ngay tại điểm rẽ?)

25

Bảng phân tích kết quả sản phẩm của công ty

Chỉ tiêu Café cacao Café sữa Kẹo café

26

---------------------
OCD © 2012 13
 Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Quyết định chấp nhận hay từ chối đơn hàng đặc biệt
Đơn hàng đặc biệt là đơn hàng chỉ xảy ra duy nhất một lần,
không phải là hoạt động kinh doanh thường xuyên của doanh
nghiệp.

27

27

Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Câu hỏi quản lý:

Có nên sản xuất thêm để đáp ứng đơn hàng đặc biệt không?
Công ty có dư thừa công suất không?
Có các vấn đề chiến lược nào không giải quyết được bằng việc phân
tích tài chính?

28

28

---------------------
OCD © 2012 14
 Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Câu hỏi quản lý:

Có nên sản xuất thêm để đáp ứng đơn hàng đặc biệt không?
• Có, nếu doanh thu tăng thêm > chi phí tăng thêm.

Công ty có dư thừa công suất không?

Có các vấn đề chiến lược nào không giải quyết được bằng việc phân
tích tài chính?

29

29

Ứng dụng phân tích thông tin chi phí phù hợp với
các quyết định đặc biệt

Câu hỏi quản lý:

Có nên sản xuất thêm để đáp ứng đơn hàng đặc biệt không?
• Có, nếu doanh thu tăng thêm > chi phí tăng thêm.

Công ty có dư thừa công suất không?

Có các vấn đề chiến lược nào không giải quyết được bằng việc phân
tích tài chính?

30

30

---------------------
OCD © 2012 15
 TÓM TẮT

Thông tin kế toán phải đảm bảo các yêu cầu: tin cậy, kịp thời và phù
hợp.
Các quyết định ngắn hạn được đưa ra trên cơ sở phân tích thông tin
về chi phí và doanh thu chênh lệch giữa các phương án:
• Chấp nhận hay từ chối đơn hàng đặc biệt.
• Mua ngoài hay tự sản xuất.
• Tiếp tục hay loại bỏ một bộ phận (sản phẩm).
• Ưu tiên sản phẩm sản xuất khi nguồn lực hạn chế.
• Tiếp tục chế biến hay bán ngay.

31

31

---------------------
OCD © 2012 16