ВРОДЕН ИМУНИТЕТ

ТОЛОИДНИ РЕЦЕПТОРИ

МЕНТОР:ДОЦ.ДР.СОТИРИЈА ДУЛВИС ИЗРАБОТКА:АЈЛИН ЧУЧУЉ114039

Вроден имунитет Два дела на имунитетот: вроден и стекнат.
• Вродениот имунитет е одбрана против развој на
инфекција која е спремна за брзо активирање пред
нападот на патогенот.
• Вродениот имун систем вклучува физички (анатомски),
хемиски и клеточни бариери.
• Главните физички бариери се кожата и мукозните
мембрани и лигавици.
• Хемиските бариери ја вклучуваат киселоста на
стомачниот сок и специјализирани растворливи
молекули кои поседуваат антимикробна активност.
• Клеточната бариера од вродената одбрана содржи
редица клетки со чувствителни рецептори кои откриваат
микробни продукти и поттикнуваат нивно отстранување.
• Реакцијата кон патогените агенси од инфекцијата која ги
совладува почетните бариери на кожата и мукозните
мембрани е брза и обично започнува по неколку минути
од нападот.
И покрај многуте слоеви на вродениот систем, одредени патогогени може да
ги заобиколат вродените одбрани.

Тогаш, се активира системот наречен стекнат имунитет (или адаптивен

имунитет или специфичен имунитет), кој е поттикнат со изложувањето на
микроорганизми и други антигени и се соочува со инфекцијата преку
специфичен одговор против напаѓачкиот патоген во облик на В и Т лимфоцити
кои специфично го препознаваат напаѓачот.
За покренување стекнат одговор треба време - околу една недела или малку
повеќе пред да биде целосно ефективен.
Вроден имунитет: преглед
 Поврзаности помеѓу вродениот и стекнатиот имунитет

Штом патогенот ќе ги помине неспецифичните анатомски и физиолошки

бариери на домаќинот, може да настанат инфекција и болест.

• Имунот систем на нападот реагира со две критични функции:

• сензорите т.е. рецепторите го откриваат патогенот и

• поттикнуваат механизам за одговор кој го напаѓа патогенот.

• Првото откривање на имунот одговор се јавува кога напаѓачот стапува во

интеракција со растворливите молекули или со мембрански врзаните
молекули од носителот способни за прецизно разликување на своето
(домаќинот) од туѓото (патогенот).
Овие молекулски сензори т.е. рецептори на вродениот имунитет
препознаваат структурни мотиви кои се доста застапени кај микробните
видови (потребни се за самиот опстанок на микроорганизмот) но обично ги
нема кај домаќинот.

• Бидејќи тие препознаваат само одредени молекулски обрасци, таквите

рецептори се наречени рецептори за препознавање обрасци (PRR) (pattern
recognition receptors) и кога таквите обрасци се сретнуваат кај патогените, тие
се наречени патоген-асоцирани молекулски обрасци (РАМР).

РАМР кои се препознаваат од страна на PRR се:

• комбинации од јаглехидрати,
• одредени протеини,
• определени молекули кои носат липиди и
• одредени нуклеинско-киселински мотиви.
• Наспроти претходниот механизам, антителата и Т-клеточните рецептори,
(сензорите на стекнатиот имунитет), препознаваат ситни детали од
молекулската структура и можат со голема специфичност да разликуваат
антигени кои имаат само мали структурни разлики.

• Обично, способноста на рецепторите за препознавање обрасци и правењето

разлика помеѓу свое и туѓо е беспрекорна, бидејќи молекулскиот образец кој
е на цел на рецепторот се создава само од страна на патогенот, а никогаш од
домаќинот.

• Повремено препознавање на сопствените антигени како туѓи од страна на

рецепторите од стекнатиот имунитет = потенцијално опасен дефект од кој
може да настанат автоимуни болести
 Вклученост на различните Вклученост и на различните
видови клетки во вродениот видови ефекторни молекули во
имунитет вродениот имунитет
 Ефектори од вродениот имунитет како одговор кон
инфекција (молекулски и клеточни ефектори)
Нападот на микроорганизмите вклучува многу ефектори од вродениот имунитет.
Влезот на патогените преку повредите во епителните бариери создава воспалителни сигнали и ги изложува
напаѓачите на напад од разни ефекторни молекули и клетки.
Микроорганизмите кои се препознаени од страна на С-реактивниот протеин (CRP) или маноза-врзувачкиот
лектин (MBL) се врзуваат.
Одредени патогени (габите кои носат зимосан), може да го активираат комплементот, кое може да предизвика
директно разградување, означувајќи го патогенот за фагоцитоза.
Воспалителните сигнали предизвикуваат фагоцитите (макрофагите и неутрофилите) да се прилепат за ѕидот
од крвните садови, да преминат и да се преместат во областа на инфекција, каде ги фагоцитираат и убиваат
инфективните микроорганизми.
Дополнително се вклучуваат и ДК кои го презентираат антигенот на Т клетките. Овие антиген-активирани
клетки потоа поттикнуваат и стекнати имуни реакции против патогенот.
Незрелите ДК од засегнатото ткиво и макрофагите имаат различни рецептори, меѓу кои најзначајната група
вродени рецептори е позната како Toll-like receptors (TLR) кои откриваат микробни продукти.
 Делови и механизми од вродениот имун систем

Кога патогените ќе ги поминат надворешните бариери од вродениот имунитет - кожата и мукозните

мембрани - присутната инфекција или повреда на ткивото може да поттикне сложена серија
настани познати како воспалителен одговор.
Воспалението може да биде акутно, на пример при одговор на ткивно оштетување, или може да
биде хронично, кое доведува до патолошки последици.
По неколку минути од повреда на ткивото, се јавува пораст во васкуларниот дијаметар
(вазодилација), што резултира со зголемување на крвниот волумен во таа област, повеќе крв
достигнува до ткивото и предизвикува црвенило.
Исто така се зголемува васкуларната пропустливост, што доведува до истекување течност од
крвните садови, посебно во посткапиларните венули. Ова доведува до насобирање течност (едем).
По неколку часови, белите клетки се лепат за ендотелните клетки во воспалената област и
поминуваат низ ѕидовите од капиларите и навлегуваат во ткивата, процес наречен екстравазација.
Овие бели клетки ги фагоцитираат напаѓачките патогени и ослободуваат молекулски посредници
кои придонесуваат за воспалителниот одговор и активирањето на ефекторни клетки.
На крај, некои сигнали создадени во местото на воспалението се пренесуваат системски до други
делови од телото, каде поттикнуваат промена која го поддржуваат вродениот имун одговор.
 Видови клетки во вродениот имунитет
Реакциите на вродениот имунитет вклучуваат учество
на многу различни видови клетки. Клучните клетки се
неутрофилите, макрофагите, моноцитите, клетките
убијци и дендритичните клетки.
Неутрофилите се специјализирани за фагоцитоза и
убивање – тоа се првите клетки кои мигрираат од крвта
во областите на инфекција. Тие се неопходни за
вродената одбрана против бактериите и габите. Иако
фагоцитозата е главното оружје на овие клетки против
напаѓачите и други механизми придонесуваат за
задржување и отстранување на патогени.
Неутрофилите презентираат неколку Tollрецептори кои
им овозможуваат да ги откриваат пептидогликаните од
грам-позитивните бактерии и липополисахаридите
присутни на клеточните ѕидови од грам-негативните
бактерии.
Споредба на клетките кои учествуваат во формирањето на вродениот и стекнатиот имун одговор
Кај неутрофилите, моноцитите и макрофагите, постојат два дополнителни
антибактериски механизми: оксидациски и неоксидациски напад, кои
придонесуваат за високо ефективна одбрана.
• Кислородната гранка ослободува реактивни кислородни радикали (ROS) и
реактивни азотни радикали (Reactive Nitrogen Species, RNS).
• ROS се создаваат од страна на ензимискиот комплекс NADPH-фагозомна
оксидаза.
• Фагоцитираните микроорганизми се внесуваат во вакуоли наречени
фагозоми, каде ROS се користат како микробициди.
• Кислородот создаден од фагоцитите промовира создавање на ROS што
создава метаболичен процес познат како респираторен прасок (експлозија),
при кој консумирањето на кислород во клетката се зголемува за неколку пати.
• Во ROS спаѓаат супероксиден анјон (О-), водород пероксид и др.
• Реакцијата на азотниот оксид со супероксидот создава реактивни азотни
радикали. Оттука, респираторниот прасок придонесува за создавањето и на
ROS и RNS.
Значењето на антимикробната одбрана со NADPH-фагозомната оксидаза и нејзините продукти (ROS и
RNS), ја објаснува значително зголемената осетливост кон габични (C. albicans) и бактериски инфекции кои
се забележуваат кај пациенти со хронична грануломатозна болест (предизвикана од дефект во способноста
на ензимот да создава оксидирани соединенија).
Макрофагите имаат повеќе заштитни механизми:
1. макрофагите во мирувачка состојба се активираат од мноштво стимули (микробни
делови, липопротеини, пептидогликани и флагелини),
2. цитокинските рецептори откриваат цитокини ослободени од другите клетки како
дел од воспалителниот одговор.
• После активирањето, макрофагите извршуваат поголема фагоцитна активност и
лачат медијатори на воспалението.
• Дополнително, после изложувањето на соодветни цитокини, макрофагите
покажуваат високи нивоа на индуцибилна нитрооксидна синтетаза, ензим кој го
оксидира L-аргининот за да даде L-цитрулин и азотен оксид (NО).
• Азотниот оксид има моќна антимикробна активност и може да се комбинира со
супероксидот и да даде уште помоќни антимикробни супстанции.
• Покрај убивањето и чистењето на патогените, макрофагите исто така играат улога
во координацијата на другите клетки и ткива од имуниот и други поддржувачки
системи преку излачување бројни цитокини (IL-1, IL-6 и TNFα).
• Активираните макрофаги создаваат протеини на комплементот кои поттикнуваат
воспаление и помагаат во отстранувањето на патогени.
NK се значајна прва линија за одбраната од вируси и овозможуваат клучен
активирачки сигнал за другите клетки.

• NK, претставуваат прва линија на одбрана против многу различни вирусни

инфекции, бараат и убиваат заразени клетки, кои се потенцијални извори на
голем број дополнителни инфекции поточно инфекциски вирусни честици.

• Разрушувањето посредувано од NK ефективно ја отстранува инфекцијата или

ја држи за неколку дена посмирена, кога стекнатиот имун систем на инфекцијата
дејствува со вирусно-специфични цитотоксични Т-клетки и антитела.

• Некои вирусни инфекции веројатно целосно се чистат од вродените

механизми (NK без помош од стекнатиот имунитет).
Дендритичните клетки следат патогени и
поттикнуваат стекнати имуни реакции со
активирање на Т-клетките.
• ДК овозможуваат поширока поврзаност
помеѓу вродениот и стекнатиот имунитет
отколку другите клетки во вродениот
имунитет со интеракција помеѓу Т-
по и Т-цт клетките.
• Потоа ДК се преселуваат во лимфоидните
ткива, каде го презентираат антигенот на Т-
по клетките и Т-цт клетките.
• Реакцијата на ДК не е ограничена само на
витално значајната улога на комуникацијата
помеѓу вродениот и стекнатиот имунитет.
Овие клетки исто така започнуваат и
директен напад врз патогените кои ги
откриваат.
• ДК се способни за создавање ROS и азотен
оксид, а исто така веројатно создаваат и
антимикробни пептиди.
• Некои ДК создаваат и IL-1, IL-6
(моќни поттикнувачи на воспалението).
СТРУКТУРА НА ТOLL-
LIKE – РЕЦЕПТОР
(ТОЛОИДНИ
РЕЦЕПТОРИ TLR)
ВИДОВИ ТОЛОИДНИ
РЕЦЕПТОРИ -TLR
• Познати се функциите за девет од 11 TLR присутни кај луѓето.

• секој TLR открива различна група на високо конзервирани (сочувани) патогени молекули. Целосната
постава TLR открива различна група на високо конзервирани (сочувани) патогени молекули и може да открие
мноштво вируси, бактерии, габи и дури одредени протозои.

• лигандите кои ги врзуваат TLR се незаменливи делови од патогените:

- вирусот не може да функционира без неговата нуклеинска киселина,
- Грам негативната бактерија не може да се создаде без нејзините ѕидови кои содржат ЛПС,
- а габите мора да го вградат полисахаридот зимосан во нивните клеточни ѕидови.
- патогените немаат можност да мутираат во облици кои ги немаат неопходните градежни блокови за да бидат
препознаени од TLR.

• TLR кои препознаваат вонклеточни лиганди се наоѓат врз површината од клетките, додека оние кои
препознаваат интерклеточни лиганди, како што се вирусната РНК или делови од бактериска ДНК,се
локализирани во интраклеточните оддели.
• Неколку TLR: 1, 2, 4 и 6, функционираат како димери (во одредени случаи, уште протеини се вклучени во
создадените комплекси).
• TLR4, се спојува сам со себе ( хомодимер), а другите создаваат комплекси со други TLR (хетеродимери).
Уште треба да се бараат партнери за TLR 3, 7, 8 и 9, кои може да се однесуваат како мономери, а одредени
податоци покажуваат дека TLR 5 може да опстои како хомодимер.
• Спојувањето на TLR влијае врз нивната специфичност. TLR2 споен со TLR6 се врзува за широк опсег
молекулски класи од микробите, вклучувајќи пептидогликани, зимосани и бактериски липопептиди.
• Меѓутоа, кога TLR1 ќе се спои со TLR2 препознава бактериски липопротеини и некои карактеристични
површински протеини од паразитите. TLR4 претставува клучен рецептор за повеќето бактериски
липополисахариди.
• TLR5 препознава флагелин, главниот сруктурен дел од бактериското камшиче (флагела).
• TLR3 препознава дво-верижна РНК (двРНК) која се појавува во клетките по инфекција со вирусна
едноверижна РНК, а вирусната едно-верижна РНК (евРНК) е лигандот за TLR8 и TLR7.
• TLR9 препознава и потикнува одговор за ДНК секвенцата ЦпГ (неметилиран цитозин поврзан за гванин).
ВИ БЛАГОДАРАМ
НА
ВНИМАНИЕТО