Gwartney 10:

 კონკურენტული ფასის მაძიებელთა ბაზარი: მარტივია შესვლა(დაბალი

შესვლის ბარიერები), კონკურენტურია ამის გამო, ე.ი გამყიდვლები ეძებენ
წერტილს კონკრეტული ფასისა და რაოდენობისათვის რომელიც მისცემ
მაქსიმალურ მოგებას.
 სხვადასხვანაირი საქონელი აქვთ. მაგრამ მსგავსია და ამიტომ არიან
კონკურენტები.
 მონოპოლისტური კონკურენცია- იგივეა რაც ფასის მაძიებელთა ბაზარი.
 MR=MC


 შორთ რანში შეიძლება მოგება ჰქოდნეთ ან წაგება, მაგრამ საბოლოოდ 0
იქნება,რადგან კონკურენტული ბაზარია და იქამდე შევა სხვა სანამ მოგება
აქ ინება 0.
 მაძიებლებშიც და მიმღებებშიც მსგავსება ისაა, რომ დიდია კონკურენცია
და ლონგ რანში მოგება იქნება ამიტომ 0; ქოსთები იქნება მინიმუმი.
 განსხვავება:ფასის მიმღებების მოთხოვნის მრუდი ჰორიზონტალური
წრფეა, ხოლო მაძიებლის დაღმავალი წრფე.
 ფასის დისკრიმინაცია: 1) განასხვაო და განაცალკევო ჯგუფები, რომლებსაც
აქვთ სხვადასხვა მოთხოვნდა, 2) გადამყიდველებისაგან იაფად რომ არ
შეიძინონ უნდა უზრუნველყო.

Chapter 11
 როცა ფიქსირებული ხარჯები ძალიან დიდია, დიდ ფირმებს, როგორც წესი
აქვს ძალიან მცირე მარჯინალ ქოსთები და ესაა ბუნებრივი
 მონოპოლია.(მიხედავად იმისა, რომ აეროპორტების ბიზნესი არის ძალიან
კონკურენტული, თვიმფრინავების ამწყობების არა, რადგან ძალიან დიდი
ხარჯები აქვთ, თანაც ის მასალები სხვა არაფერში გამოიყენება).
 ლიცენზია:გჭირდებბა ნებართვა, რომ რამე გააკეთო, იმისთვისაა, რომ
დაიცვა პოტენციური კონკურენტებისაგან. ჩვეულებრივი ბარიერია.
 მონოპოლია:1)მაღალი შესვლის ბარიერები, 2)ერთი გამყიდველი ისეთი
პროდქტისათვის, რომლის კარგი შემცვლელიც არ არსებობს.
 მონოპოლისტი არის ფასის მაძიებელი, მოგების მაქსიმიზებელი.(MR=MC)
 როცა შესვლის მაღალი ბარიერებია, ბევრია რ შევა მოსალოდნელი მოგების
გამო და ამის გამო ლონგ რანში არ იქნება მოგება ნოლის. მაგრამ ფასს
ძალიან დიდს ვერ გახდის,რადგან მოგების მაქსიმიზებელია და არა ფასის.
და შეიძლება ხანდახან ვერც გაყიდოს, რადგან მოთხოვნა თუ ცოტაა არავინ
არ აწარმოებს.
 ოლიგოპოლია: 1)ცოტა კონკურენტი ფირმა, 2)გამყიდვლები ერთმანეთზე
არიან დამოკიდებული,რადგან ბაზრის ზომა მაგათზეა დამოკიდებული,
3)საგრძნობი მასშტაბის ეკონომია, 4) მაღალი შესვლის ბარირები.
 ბევრს აწარმოებეს თითოეული,რადგან ჰქონდეს მასშტაბის ეკონომია.
მაგ:ავტომობილების ბიზნესი, მილიონი თუ არ აწარმოე, ნაკლები
უფროძვირი გიჯდება.
 ახალი რთულად შედის,რადგან დიდებს უკე დაკავებული აქვთ და შეჭამენ
სანამ გაიზრდება .
 ოლიგოპოლიაში ფასისთვუს საკმარისია არაა მხოლოდ ხარჯების და
მოთხოვნის ცოდნა, უნდა იცოდე სხვა კონკურენტები რამდენს აწარმოებენ
და განსაზღვრო ფასი.
 თუ შეთანხმების გარეშე ირჩევენ ფასს ცალ-ცალკე ნაკლები მოგება ექნება
ორივეს.
 კოლუზია არის როცა თანხმდებიან, რომ ფასის დაგდება აიცილონ. არ
თანხმდებიან რაოდენობა, ამიტომ ცდილობენ იაფად შესთავაზონ სხვასთან
შედარებიტ და მცირეზე ჩამოდის ფასი.
 კარტელი-მაქსიმალური მოგება რომ მიიღონ ერთიანდებიან,
მონოპოლიასავით ქმნიან.
 უკეთესია, რომ ერთად იმოქმედონ რომ ყველაზე ემტი მოგება ჰქონდეთ,
მაგრამ თუ ამას არ დაიცავს ერთ-ერთი ბევრად მეტი მოგება ექნება,ა მიტო
ჩითერობის სტიმული მეტია.
 როდის გაუჭირდებათ ერთმანეთთან დაკავშირება და ერთიდიდი
ფირმასავით შქმნა:1)როცა ბევრი ფირმა შემოდის და კავშირი რთულდება,
ნდობაც ნაკლებია; 2) როცა რთულია ფასის დაგდება; 3) დაბალი შესვლის
ბარიერები, ბევრნი ჩნდებიან და ისევ რთულია კავშირი; 4) როცა არ არის
გარკვეული მოთხოვნა, ერტნამეთთან შეიძლება იჩხუბონ ფირმებმა,რ ადგან
ერთ უნდა გაზრდა, მეორეს არა; 5)როცა არ ენდობიან ერთმანეთს.
 Market power-როცა მნოპოლისტი არ ხარ, მგარამ სუსტი ან ცოტა
კონკურენტები გვაყსვ და მონოპოლისტივით ხარ.
 ბაზრის დეფექტი მაღალი შესვლის ბარიერების დროს: 1)როცა მაღალი
შესვლის ბარიერებია და ცოტა მიმწოდებელია, ბაზარი სუსტია;
 2)შემცირებული კონკურენცია მთავრდება არაეფექტურობით, რადგან ფასი
აჭარბებს ასეთ დროს ქოსთს და შეიძლება ზოგი ერთეულები არ
იწარმოებოდეს; 3)მთავრობის გრანტები ხელს უწყობს რენტ სიქინგს(შენ
რომ მიიღო სარგებელი და ისე მოაწყო სხვადასხვა policies.) რესურსები
გაფლანგულია იმის ცდაში, რომ დაიცვა შენი გრანტი, ბევრი კონკურენტი
რო არ გყავდეს(ერთს თუ აქვს რაღაცის გაკეთების უფლება, ამის
გაკეთებისსხვა მსურველები პოლიტიკოსებს რაღაცებს შეპირდებაინ, რომ
მათ ჰქოდნეს ამისი უფლება.)
 რა უნდა გააკეთოს მთავრობამ, რომ შეამციროს შესვლის მაღალი
ბარიერები: 1)აკონტროლოს ინდუსტრიის სტრუქტურა,რათა დარწმუნდეს,
რომ ონკურენტები არსებობენ; 2) ხელოვნური ბარიერები თუ არსებობს
მსოპოს; 3)არეგულიროს ფასი და მიმწოდებლის გამოშვება; 4) თვითონ
გამოუშვას ნაწილი.
 ბუნებრივი მონოპოლიის დროს მარჯინალ ქოსთი რაოდენობის ზრდასთან
ერთად მცირდება. და ევერეიჯ ქოსთი მინიმუმი იქნება მაშინ, როცა ერთი
ფირმაა ბაზარზე.

Chapter 6

 Transfer payments-როცა ხალხი რომ იხდის ის ფული მიდის სხვის

დასახმარებლად: უმუშევრობის ბენეფიტები, სოც.დაუც.
 განსხვავებები ბაზარი რასაც აწარმოებს იმასა და მთავრობის წარმოებულს
შორის: 1) საჯარო სექტორში ფასსა და მოხმარებას შორის კავშირი უნდა
გააქრონ; 2) კერძო სექტორის ბიზნესში ორმხრივი შეთანხმებაა, ხოლო
საჯაროში მაჯორიტარული წესი; 3)როცა პოლიტიკურ არჩევანს აკეთებ
bundle არჩევა გიწევს დ არა ვინმე კონკრეტულის.
 რაციონალური იგნორირების ეფექტი- როცა იცი, რომ შენი ხმა არჩევნებზე
რეალურად არ გადაწყვეტს არაფერს და ამის გამო არ მიდიხარ.
 სპეციალური ინტერესის ჯგუფი- როცა ბენეფიტები მცირე რაოდენობაზეა
გავრცელებული და ხარჯები ყველაზე.
 ლოგროლინგი-პოლიტკოსებს ან პარტიებს შორის გაცვლა პოლიტიკური
მხარდაჭერია რარაც საკითხი რომ ჩატარდეს.
 პორკ-ბარელის კანონ- როცა ყველა პროექტი ერთად გაგაქვს, რადგან
რომელიც კარგია მარა ისე არ აშენდებოდა, ისიც აშენდეს.
 რენტ სიკინგი- ისე მოაწყო საქმეები, რომ ბენეფიტები შენ მიიღო.