You are on page 1of 45

Government Property

NOT FOR SALE

5
MAPEH
Quarter 3 - Module 8

Department of Education ● Republic of the Philippines


MAPEH - Grade 5
Alternative Delivery Mode
Quarter 3-Modyul 8:
Unang Edisyon 2020

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa


Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing
akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng
bayad na royalty bilang kondisyon.

Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit
sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang
kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa
nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ng kinakatawan ng
tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon -Sangay ng Ozamiz


Tagapamanihala ng mga Paaralan: Jean G. Veloso
Development Team of the Module
Authors: Lorena L. Ellacone Glorilyn B. Luceño
Genelyn S. Bagonggong Joy G. Magallano
Marlotte R. Dela Peña
Reviewers: Imelda D. Pongase Selina O. Macas
Giezel C. Gongob Anelyn G. Engracia
Bemafe N. Agapay Efren A. Oliveros
Grace Ann D. Pang-an Maida S. Garnada
Illustrator and Layout Artist: Jarold James B. Serohijos Desi G. Aninao
Management Team

Chairperson: Jean G. Veloso, CESO IV


Schools Division Superintendent

Co-Chairperson: Myra P. Mebato, CESE


Assistant Schools Division Superintendent

Members Anacleta A. Gacasan, CID Chief ES


Imelda D. Pongase, EPS-MAPEH
May P. Edullantes, EPS-LRMS
Selina O. Macas, PSDS
Desi G. Aninao, PDO II
Mary Ann Grace J. Manili, Librarian II

Printed in the Philippines by


Department of Education – Division of Ozamiz City
Office Address: IBJT Compounds, Carangan, Ozamiz City
Telefax: (088)545-09-90
E-mail Address: deped1miz@gmail.com

ii
5
MAPEH
Ikatlong Markahan - Modyul 8
Aralin 1- 4.2

This instructional material was collaboratively developed and reviewed


by educators from public and private schools, colleges, and or/universities.
We encourage teachers and other education stakeholders to email their
feedback, comments, and recommendations to the Department of Education
at action@ deped.gov.ph.

We value your feedback and recommendations.

FAIR USE AND CONTENT DISCLAIMER: This module is for educational purposes only. Borrowed materials
(i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand names, trademarks, etc.) included in this module are
owned by their respective copyright holders. The publisher and authors do not represent nor claim ownership
over them. Sincerest appreciation to those who have made significant contributions to this module.

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas


iii
Talaan ng Nilalaman
Mga Pahina
Pangkalahatang Ideya ----------------------------------------------------------------- vi
Nilalaman ng Modyul ----------------------------------------------------------------- vi
Pangkalahatang Panuto --------------------------------------------------------------- vi
Icons na Ginagamit sa Modyul ------------------------------------------------------ viii
Tayahin Natin--------------------------------------------------------------------------- ix
Aralin 1: Paglikha ng Iba’t Ibang Uri ng Tunog Galing sa Kapaligiran-- 1
Alamin ------------------------------------------------------------------------- 1
Balikan ------------------------------------------------------------------------- 1
Tuklasin ------------------------------------------------------------------------ 2
Suriin --------------------------------------------------------------------------- 3
Pagyamanin -------------------------------------------------------------------- 4
Isaisip --------------------------------------------------------------------------- 5
Isagawa ------------------------------------------------------------------------- 5
Susi sa Pagwawasto ----------------------------------------------------------- 5
Sanggunian --------------------------------------------------------------------- 5

Aralin 2: Eksibit sa Pagdiriwang ng National Arts Month


Alamin -------------------------------------------------------------------------- 6
Balikan -------------------------------------------------------------------------- 6
Tuklasin ------------------------------------------------------------------------- 6
Suriin ---------------------------------------------------------------------------- 7
Pagyamanin -------------------------------------------------------------------- 8
Isaisip --------------------------------------------------------------------------- 8
Isagawa ------------------------------------------------------------------------- 8
Susi sa Pagwawasto ----------------------------------------------------------- 9
Sanggunian --------------------------------------------------------------------- 10

Aralin 3: Paggawa ng mga Kasanayang Sangkot sa Creative Dance: Ballet at Modern


Alamin -------------------------------------------------------------------------- 11
Balikan ------------------------------------------------------------------------- 11
Tuklasin ------------------------------------------------------------------------ 11
Suriin --------------------------------------------------------------------------- 13
Pagyamanin -------------------------------------------------------------------- 13
Isaisip --------------------------------------------------------------------------- 13
Isagawa ------------------------------------------------------------------------- 14
Susi sa Pagwawasto ----------------------------------------------------------- 15
Sanggunian --------------------------------------------------------------------- 16

Aralin 4: Pagpapanatili sa Kalusugan ng Walang Gateway Drugs


Alamin ----------------------------------------------------------------------- --- 17
Balikan -------------------------------------------------------------------------- 17
Tuklasin ------------------------------------------------------------------------- 17
Suriin --------------------------------------------------------------------------- 18
Pagyamanin -------------------------------------------------------------------- 20
Isaisip --------------------------------------------------------------------------- 22
Isagawa ------------------------------------------------------------------------- 22
Susi sa Pagwawasto ---------------------------------------------------------- 22
iv
Sanggunian -------------------------------------------------------------------- 23
Aralin 4.1: Mga Panuntunan ng Paaralan Kaugnay sa Pagbebenta at
Paggamit ng Tobacco at Alcohol
Alamin -------------------------------------------------------------------------- 25
Balikan -------------------------------------------------------------------------- 25
Tuklasin ------------------------------------------------------------------------- 25
Suriin ---------------------------------------------------------------------------- 26
Pagyamanin -------------------------------------------------------------------- 26
Isaisip --------------------------------------------------------------------------- 27
Isagawa ------------------------------------------------------------------------- 27
Susi sa Pagwawasto ----------------------------------------------------------- 28
Sanggunian --------------------------------------------------------------------- 28

Aralin 4.2: Mga Pambansang Batas Kaugnay sa Pagbebenta at Paggamit ng


Tobacco at Alcohol
Alamin -------------------------------------------------------------------------- 29
Balikan -------------------------------------------------------------------------- 29
Tuklasin ------------------------------------------------------------------------- 29
Suriin ---------------------------------------------------------------------------- 30
Pagyamanin --------------------------------------------------------------------- 31
Isaisip ---------------------------------------------------------------------------- 31
Isagawa -------------------------------------------------------------------------- 31
Susi sa Pagwawasto ------------------------------------------------------------ 32
Susi sa Pagwawasto (Tayahin)------------------------------------------------ 33
Sanggunian ---------------------------------------------------------------------- 33

v
Modyul 8
MAPEH (Ikatlong Markahan)

Pangkalahatang Ideya
Maipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga konsepto ukol
sa istruktura (structure) ng musical sound, timbre ng vocal at instrumental sounds, linya,
texture, contrast, at printmaking, physical fitness, mga uri ng sayaw (folk, indigenous, ethnic,
traditional, at creative) at substance use at abuse.

Nilalaman ng Modyul
Ang modyul na ito ay may apat na elemento: Music, Arts, Physical Education, at
Health. Tampok dito ang mga konsepto ng paglikha ng iba’t ibang uri ng tunog galing sa
kapaligiran, paggawa ng eksibit, kasanayang sangkot sa creative dance: ballet at modern,
mga panuntunan ng paaralan at batas pambansa kaugnay sa pagbebenta at paggamit ng
tobacco at alcohol.

Nagsisimula ang modyul na ito sa pagpakikilala ng paksa at pagpauunawa sa mga


mag-aaral ng halaga ng pagkatuto mula rito sa bahaging Alamin. Sumunod nito ang bahaging
Balikan kung saan masusuri ang natutunan kaugnay sa bagong aralin na tatalakayin.
Sinusundan ito ng pag-uugnay ng pagkatuto mula sa mga nagdaang modyul at sa
kasalukuyang aralin.

Ang bahaging Tuklasin ay naglalahad ng bagong aralin sa pamamagitan ng iba’t ibang


gawain. Sa bahaging Suriin naman ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at nararapat na
matutunan ng mga mag-aaral upang malinang ang pokus na kompetensi.

Ang bahaging Pagyamanin ay mga gawain na magpapalawak ng natutunan ng mga


mag-aaral at magbibigay ng pagkakataong mahasa ang mga kasanayang nililinang.

Ang bahaging Isaisip ay ang magpoproseso ng mahahalagang natutunan sa aralin at sa


bahaging Isagawa naman ay mailalapat ang mahahalagang natututunan ang mga pangyayari o
sitwasyon sa totoong buhay.

Pangkalahatang Panuto
Ang modyul na ito ay sinadyang binuo upang maunawaan ng mga mag-aaral nang
mabuti ang mga aralin sa MAPEH Baitang 5 kahit hindi na makakapasok sa paaralan nang
regular. Sundin mo nang tapat ang mga sumusunod na tagubilin upang maging lubos ang
iyong pag-unawa sa mga nilalaman ng aralin.

1. Pumunta sa isang takdang lugar ng inyong bahay, silid-aklatan, o anumang lugar na


tahimik, ligtas, at kaaya-aya para sa pag-aaral ng iyong mga aralin.

vi
2. Gumamit lamang ng gadyet gaya ng cellphone, tablet, laptop, kompyuter kung
kinakailangan ito sa iyong pinag-aralan. Kung hindi ito kailangan, iwasan munang
gumamit o pansamantalang itabi ito upang maituon ang iyong buong atensyon sa pag-
aral.

3. Maglaan ng kwaderno para sa MAPEH para sa mga sagot sa mga tanong sa mga
gawain at mga tala (notes) ng mga konsepto mula sa pagpapalalim. Isulat naman ang
iyong mga pagninilay sa isang journal.

4. Basahin ang modyul ayon sa pagkakasunud-sunod ng mga gawain.

5. Unawaing mabuti ang nilalaman ng modyul.

6. Basahin at sundin ang mga panuto at ibang tagubilin.

7. Pag-isipang mabuti ang sagot sa bawat tanong bago ito isulat sa kuwaderno sa
MAPEH.

8. Maging tapat sa iyong sarili sa lahat ng pagkakataon. Laging isaalang-alang ang iyong
puso at damdamin sa pagsagot sa mga tanong. Gamiting gabay ang layuning
pagkatuto at mapagtapos ang pag-aaral sa lahat ng mga gawain.

9. Kung kinakailangan, magtanong sa guro, magulang, kapatid, kamag-aral, kaibigan, o


sa mga awtoridad sa pamayanan.

10. Maging matiyaga sa pag-aaral. Huwag mawalan ng pag-asa kahit nahihirapan sa mga
aralin na kinakaharap.

vii
Icons na Ginagamit sa Modyul

Ito ay ang bahaging naglalahad ng mga layunin o


Alamin mithiing dapat matamo sa pag-aaral mo sa modyul na
ito.

Tayahin Ito ay pagtatasa sa antas ng iyong kaalaman sa mga


araling natalakay sa modyul na ito.

Ito ay ang pagtatatag ng ugnayan sa pamamagitan ng


pagtatalakay sa mga mahahalaga mong natutunan sa
Balikan
nagdaang aralin na may koneksiyon sa tatalakaying
bagong aralin.

Ito ay paglalahad sa bagong aralin sa pamamagitan ng


Tuklasin iba’t ibang gawain

Ito ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at nararapat


mong matutunan upang malinang ang pokus na
Suriin
kompetensi.

Ito ay ang mga gawain na magpapalawak sa iyong


natutunan at magbibigay pagkakataong mahasa ang
Pagyamanin
kasanayang nililinang.

Ito ay mga gawaing magpoproseso sa iyong


mahahalagang natutunan sa aralin.
Isaisip

Ito ay ang mga gawain na gagawin mo upang mailapat


ang iyong mahahalagang natutunan sa mga pangyayari
Isagawa
o sitwasyon sa totoong buhay.

Susi sa
Nagbibigay ito ng mga sagot sa iba’t ibang mga gawain
Pagwawasto
at pagtatasa.

viii
Tayahin Natin

Music
Panuto: Piliin ang mga sagot sa kahon at isulat ang sagot sa inyong activity notebook.

A. Musical phrase B. Marimba C. Binary D. Agong

E. Gangsa F. Regine Velasquez G. Mataas at manipis H. Gitgit

____________1. Instrumento ng hindi kabilang sa hanay ng mga instrument na may


kuwerdas.
____________2. Mang-aawit na may tinig na mataas, manipis, at magaan.
____________3. Instrumentong gawa mula sa bronze.
____________4. Pares ng mga salita na maaaring gamitin upang ilarawan ang tinig ni Lea
Salonga.
____________5. Hindi halimbawa ng musical element.
____________6. Ito ay instrumentong pinapatugtog sa pamamagitan ng pagpukpok
gamitang mga kamay o isang istik.
____________7. Isang instrument na pinapatugtog sa pamamagitan ng pagkalabit ng
kuwerdas.
____________8. Anyong musika na kumakatawan sa dalawang pangunahing ideya.

Arts
Basahin ang mga sumusunod at sagutin ang mga tanong. Isulat ang tamang sagot sa inyong
activity notebook.

9. Ang magkaibigang Leah, Joy at Ana ay mahilig magbasa ng kwento tungkol sa


pinagmulan ng bagay. Anong uri ng kwento ang mahilig nilang basahin?
A. Bugtong B. Parbula C. Alamat
10. Alin sa mga sumusunod na kagamitan sa paglilimbag ang makikita din natin sa sahig ng
ating bahay?
A. dahon B. linoleum C. tangkay ng gabi
11. Ano ang maaari mong gawin sa mga maninipis na goma ng sapatos upang ito ay
mapakinabangan muli?
A. Itapon ito. B. Gamitin ito sa paglilimbag. C. Ibenta ito.
12. Ano ang tawag sa gawaing pansining na ginagawa sa pamamagitan ng pag –iwan ng isang
kinulayang kulay?
A. paglilimbag B. pagpipinta C. iskultura
13. Mahalaga bang isaalang-alang ang wastong paglalapat ng kulay sa ginawang limbag ng
sining?
A. Opo B. Hindi C. Ewan
14. Alin sa mga sumusunod ang dapat gawin sa mga limbag ng sining?
A. Itapon. B. Ipamigay kahit kanino. C. Kolektahin at i-eksibit.
15. Ang mga sumusunod ay dapat gawin kung manonood ng eksibit maliban sa isa. Alin dito
ang hindi kasali?
A. Purihin ang mga obra B. Pintasan ang di nagustuhan. C. Ipagmalaki ito.
16. Paano mo ipakikita ang contrast sa pamamagitan ng paglilimbag?
A. paggamit ng tuwid at pakurbang linya C. paggamit ng balanse at espasyo
B. paggamit ng patapong bagay
ix

Physical Education
Tuntunin: Piliin ang mga sagot sa kahon at isulat ang tamang sagot sa inyong activity
notebook.

A. Cariñosa B. Ethnic dance C. Tinikling D. Katutubong sayaw

E. Maglalatik F. Itik-Itik G. Creative dance H. Bilao

______17. Katutubong sayaw na ginawang pambamsang sayaw ng ating bansa.


______18. Mga sayaw na sinasayaw ng mga particular na mga grupo ng etniko na
kadalasang ginawa para sa kasal, worship, ritual, para sa magandang ani, at pag-
aal ng pagkain at mga ibat ibang seremonyang panrelihiyon.
______19. Sayaw na kilalang Magbabao.
______20. Katutubong sayaw na kabilang sa tradisyunal na sayaw ng Pilipinas na gumamit
ng kawayan bilang props at ginaya ang ibong tikling.
______21. Sayaw na isinasayaw ng mga ordinaryong tao noon na nagpapakita sa
pamamaraan a pamumuhay ng tao.
______22. Sayaw na ang mga mananayaw ang siyang lumikha sa kanilang sariling mga kilos
ng katawan para mabuo ang sayaw na ang mga halimbawa ay ballet, hip-hop,
jazz at modernong sayaw.
______23. Sayaw na gumagaya ng hayop na pato o itik sa tagalong.

Health
Pagpipili. Panuto: Isulat ang tamang sagot sa inyong activity notebook.

24. Ito ang pangunahing sangkap sa paggawa ng mga alchoholic beverages tulad ng beer,
wine, o brandy.
A. tobacco B. ethanol C. ubas D. caffeine
25. Ito ay ang pagtaas ng presyon ng dugo dulot ng sobrang pag-inom ng alak.
A. anemia B. gout C. altapresyon D. pancreatitis
26. Ito ay natural na sangkap ng mga halamang tabako na nagsisilbing pestisidyo o pesticide
laban sa mga insekto at hayop.
A. Caffeine B. gateway drugs C. nikotin D. cocaine
27. Ang ilan sa mga sumusunod ay mga epekto ng sobrang caffeine maliban sa isa.
A. paghilab ng tiyan C. pagiging iritable
B. tumutulong sa pagtunaw ng pagkain D. panginginig ng kalamnan
28. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng tamang pag-iwas sa gateway drugs?
A. Si Natoy ay umiinom ng softdrinks araw-araw.
B. Kumakain ng gulay at prutas si Tina at umiinom ng 6-8 baso ng tubig araw-araw.
C. Si Naddy ay tumatambay sa kanto kasama ang mga barkadang manginginom.
D. Si Ron ay nakauubos ng tatlong kaha ng sigarilyo sa loob ng isang araw.
29. Alin sa mga sumusunod ang walang sangkap ng caffeine?
A. tsokolate B. energy drinks C. prutas D. kape
30. Ito ay ang panghihina ng pancreas dahil sa labis na alcohol sa katawan.
A. pancreatitis B. gout C. anemia D. emphysema
x

Aralin Paglikha ng Iba’t Ibang Uri ng Tunog


1 Galing sa Kapaligiran

Alamin Natin

Essential Learning Competency:


 creates a variety of sounds emanating from the environment using
available sounds sources

Handa ka na ba?
Pagkatapos ng aralin na ito, inaasahang makagagawa ka ng ibat ibang
tunog gamit ang mga kagamitang makikita sa paligid.

Balikan Natin
Panuto: Pangkatin ang sumusunod na mga instrument kung saan sila nabibilang. Isulat ang
inyong sagot sa isang papel.

banduria snare drum bajo de una octavina cymbals


piccolo banduria bass drum bell lyre tenor drum gitara

Rondalla Bandang Drum at Lyre

Source: Halinat Umawit at Gumuhit 5v LM Vibal Group Inc.


1

Tuklasin Natin

Ipakita ang iba’t ibang mga bagay na makikita sa paligid na nagbibigay tunog.
Lumikha ng mga tunog gamit ang iba’t ibang bagay sa paligid at sabayan ito ng pag-awit.
Tugtugin ang mga sumusunod:
1. Bao sa awiting Santa Clara
2. Kawayan sa awiting Bahay Kubo
3. Patpat sa awiting Leron-Leron Sinta
4. Piraso ng kahoy sa awiting Paru-parong Bukid

Bahay Kubo Santa Clara

Bahay kubo, kahit munti Santa Clara pinung pino


Ang halaman doon ay sari-sari Ang hiling ko po ay tupdin niyo
Singkamas at talong, sigarilyas Pagdating ko po sa Obando
At mani Sitaw, bataw, patani. Magsasayaw ako ng Pandanggo
Kundol, patola, upo’t kalabasa
At saka mayroon pang Aruray
labanos, mustasa Abarinding!
Sibuyas, kamatis, bawang at luya sa1 Ang pangako ay tutuparin
paligid-ligid ay puno ng linga.
Santa Clara pinung-pino
Ako po ay bigyan mo
Ng asawang labintatlo

Paru-parong Bukid

Paru-parong bukid na lilipad lipad May paynet pa siya-uy!


Sa gitna ng daan papaga-pagaspas May suklay pa man din-uy!
Isang bara ang tapis Nagwas de ohetes ang palalabasin
Isang dangkal ang manggas Haharap sa altar at mananalamin
Ang sayang de kola At saka lalakad nang pakendeng-
kendeng
Isang piyesa ang sayad Paru-parong bukid na lilipad-lipad

May panet pa siya-uy! Sa gitna ng daan papagas-pagaspas


May suklay pa man din –uy! Isang bara ang tapis
Nagwas de ohetes ang palalabasin Isang dangkal ang manggas
Haharap sa altar at mananalangin Ang sayang de kola
At saka lalakad ng pakendeng-kendeng Isang piyesa ang sayad

2
Leron Leron Sinta

Leron, Leron sinta, puno ng papaya,


Dala-dala’y buslo, sisidlan ng bunga.
Pagdating sa dulo nabali ang sanga

Halika na Neneng, tayo’y manampalok


Dalhin mo ang buslo, sisidlan ng hinog
Pagdating sa dulo’y uunda-undayog
Kumapit ka Neneng, baka ka mahulog.

Halika na Neneng at tayoy magsimba,


At iyong isuot ang baro mo’t saya
Ang baro mo’t saying pagkaganda-ganda,
Kay ganda ng kulay – berde, puti at pula.

Ako’y ibigin mo, lalaking matapang,


Ang baril ko’y pito, ang sundang ko’y siyam
Ang lalakarin ko’y parte ng dinulang
Isang pinggang pansit ang aking kalaban.

Habang isa-isang tinutugtog ang mga bagay, ipikit mo ang iyong mga mata.
Pakinggang mabuti ang bawat tunog na nilikha nito.

Sagutin ang mga tanong:


1. Ano ang iyong naisagawa mula sa bagay na nagmula sa paligid?
__________________
_____________________________________________________________________
2. Naisagawa ba ninyo nang maayos ang gawain na naiatas sa inyo?
_________________
3. Upang maisagawa nang maayos ang gawain, ano ang dapat gawin ng bawat isa?
_____________________________________________________________________
4. Mula sa mga bagay na ginamit natin na nagmula sa ating paligid, ano ang ating
naisagawa? ___________________________________________

Suriin Natin

Ito ang ilan sa mga bagay makikita sa paligid na nagbibigay ng tunog:

Illustrator: Lorena L. Ellacone


3

Pagyamanin Natin

A. Tugtugin ang mga bagay. Pumili ng kahit sinong kasama sa bahay. Sabay
kayong magpatugtog sa mga bagay na makukuha sa paligid at awitin ang
awit na nakalaan para dito.

B. Maghanap pa ng mga bagay na makikita sa paligid na nagbibigay tunog


maliban sa mga nagamit na. Pagkatapos patugtugin ito isa-isa at sabayan ng
pag-awit sa katutubong awitin.

Panuto: Isulat ang nga sagot sa activity notebook.


A. Magtala ng mga bagay na makikita sa paligid na nagbibigay tunog

B. Kilalanin ang mga sumusunod na bagay na makikita/matatagpuan sa paligid


nagbibigay tunog.

1.
2.

3. 4.

5.

Illustrator: Lorena L. Ellacone


4

Isaisip Natin

Mga Bagay na Nagbibigay ng Tunog


May mga bagay tayong nakikita sa paligid na sa akala natin ay hindi natin magagamit
sa musika, at ang iba ay parang wala ng silbi pero meron pa pala.
Halimbawa: Pares na patpat, kawayan, bao, piraso ng kahoy at iba pa.

Tandaan:
Sa pagpili ng mga bagay na makikita sa paligid dapat tayong mag-iingat at
magpatulong sa ating mga magulang o nakatatanda sa atin para hindi tayo masugatan o
masaktan.

Isagawa Natin

Panuto: Gumupit/gumuhit ng mga bagay na makikita o matatagpuan sa paligid na nagbibigay


tunog. Ilagay ito sa short bond paper.

Susi sa Pagwawasto

Tuklasin: Maaaring magkaiba ang sagot. Pagyamanin


1. Kawayan
2. Bao
3. Piraso ng kahoy
4. Bato
5. Pares ng patpat

Sanggunian:
Halina’t Umawit at Gumuhit Batayang Aklat 5

MELC-MUSTB-IIIg-h-5

K-12 Curriculum Guide


5

Aralin Eksibit sa Pagdiriwang ng


2 National Arts Month

Alamin Natin

Essential Learning Competency:


 participates in a school/district exhibit and culminating activity in celebration of the
National Arts Month

Sa araling ito ay makikita natin ang iba’t ibang obra na ginagawa ninyong mga mag-
aaral.

Handa ka na ba?

Balikan Natin
Isulat ang tamang sagot sa inyong activity notebook.
Lagyan ng tsek (/) ang patlang kung ang mga sumusunod ay mga bantog na Pilipinong
pintor.
_________1. Fernando Amorsolo ____________4. Bernardo Carpio
_________2. Ferdinand Magellan ____________5. Apolinario Mabini
_________3. Botong Francisco

Tuklasin Natin

Source: https://pixnio.com/art/colorful-fine-arts-frame-picture-painting-exhibition-museum-
architecture
6
A. Sagutin ang mga sumusunod: Isulat ang sagot sa activity notebook.
1. Tungkol saan ang larawan? _________________________________________________

2. Ano ang tawag sa pagtatanghal ng mga ginawang obra? __________________________

3. Ano ang inyong nararamdaman habang nakatingin kayo sa larawan? Bakit?


___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

Upang maipapakita ang nilikhang obra o produkto, ginagawa ang pagtatanghal.


Ginagawa ito sa mga paaralan lalong-lao na sa asignaturang sining o art. Mapapayaman ang
ganda ng mga limbag na sining sa pamamagitan ng kulay dahil sa pagpapahayag ng
damdamin at imahinasyon ng gumagawa. Ang uri ng eksibisyon ay mayroon sa pampaaralan,
pangklase at pangkagawaran. Upang maayos ang pagsasagawa ng eksibit dapat ayusin ang
lahat ng bagay na nais ipakita o itanghal at maayos din ang lugar na pagtatanghalan.

B. Saguting ang mga tanong:


1. Bakit ginagawa ang eksibit?
_____________________________________________________________________

2. Ano ang naitutulong nito sa mga batang katulad ninyo? ________________________


_____________________________________________________________________

3. Saan maaaring isagawa ang eksibit? _______________________________________


_____________________________________________________________________

Suriin Natin

Source: https://pxhere.com/en/photo/406

Sagutin ang mga sumusunod at isulat ang sagot sa iyong activity notebook.
1. Ano ang mga kagamitang ginamit dito? _____________________________________
_____________________________________________________________________
2. Ano ang nakadagdag ng ganda sa obrang ito? _______________________________
___________________________________________________________________________
3. Bakit mahalagang gumamit ng maayos at angkop na dami ng kulay at isang limbag na
sining? ______________________________________________________________
7

Pagyamanin Natin

Panuto: Maghanap ng isang obra sa mga lumang magazine o internet na gawa ng mga sikat
na pintor sa ating bansa. Gupitin o kopyahin ito at idikit sa bondpaper. Bigyan ng kaukulang
puntos ang inyong naisagawa batay sa rubric at pamantayan na nasa ibaba.

Rubrics sa Paggawa

Hindi gaanong
Napakahusay Mahusay
Pamantayan mahusay
3 2
1
1. Nakapipili ng
maganda at maayos
na obra

2. Nakagugupit ng
malinis at maayos na
obra
3. Nakadidikit ng
malinis at maayos na
obra

Isaisip Natin

Panuto: Isulat ang sagot sa iyong activity notebook.


1. Dapat bang pahalagahan ang mga bagay na nagawa o nalikha mo? Bakit?
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Paano mo maipagmamalaki ang iyong mga outputs na pinaghirapan mo sa buong taon?

___________________________________________________________________________
____________________________________________________________________.

Isagawa Natin

Magsagawa tayo ng mini-eksibit sa sarili nating learning place. Gamit ang mga
outputs natin sa Arts sa buong panurong taon kasama na ang mga nailikhang mga bagay,
naipinta, naiguhit, mga nairekord na mga sayaw at iba pa. Pagandahin ang lugar mo.
Imbitahan mo ang iyong kapamilya na tutulong sa iyo at mapahalagahan ang ginawang
eksibit. Tanggapin ang mga puna nila para sa lalong ikagaganda ng Gawain. Pagkatapos ay
kunan mo ng mga larawan o kaya’y video at gawan ng Power Point Presentation at isumite
sa guro sa pamamagitan ng usb o pag email nito. Mamarkahan ang iyong Gawain ayon sa
nakalakip na rubrics.

Rubrics sa Paggawa ng Power Point Presentation


Magaling Mabuti Patas Mahina
25 20 15 10
Nilalaman Lahat ng mga Lahat ng mga Nawawala ang ilang Maraming mga
kinakailangang slides kinakailangang mga slides o may slides na
kasama ang tamang slides na may katuturang nawawala o
impormasyon. kaugnay na impormasyon. mas kaunting
impormasyon. mga slides ay
Ang paksa ay malinaw Ang paksa ay hindi
na tinalakay at sa isang Ang paksa ay bahagyang tinalakay naglalaman ng
organisadong paraan. medyo tinalakay ngunit mas may-
ngunit maraming materyal katuturang
kinakailangan ang ang kinakailangan. impormasyon.
karagdagang
impormasyon. Natalakay ang
Paksa ngunit
hindi tinalakay
o detalyado .
Powerpoint/ Ang mga slides ay Ang mga slides ay Ang mga slides ay Ang mga
Graphics kaakit-akit. Nabasa ang kaakit-akit. Nabas mababasa. Ang slides ay hindi
teksto. Ang mga graphic a ang halaga ng teksto ay mabasa. Ang
at effects ay ginagamit sa teksto. Mahigit sa masyadong mahusay dami ng teksto
buong pagpapahusay ng kalahati ng mga para sa halaga ng ay masyadong
pagtatanghal. Ang slides ang puwang na mahusay para
impormasyon ay nasa gumagamit ng ibinigay. Mas sa puwang na
advanced na antas at mga graphics at mababa sa kalahati ibinigay. May
patuloy na sumusuporta epekto upang ng mga slides ay kaunting
sa mga imahe. mapahusay ang may mga graphics o paggamit ng
pagtatanghal. Ang epekto. Sinusuporta- mga graphics o
impormasyon ay han ng epekto. Ang
sapat na impormasyon ang impormasyon
sumusuporta sa mga imahe. ay hindi
mga imahe. palaging
sumusuporta sa
mga imahe.
Grammar at Ang capitalization at May isang error Mayroong dalawa o Maraming mga
Mekanika bantas ay tama sa buong sa malaking titik o higit pang mga errors sa
pagtatanghal. Walang bantas o pagkakamali sa grammar o
mga error sa gramatika. mayroong isang malaking titik o mekanikal sa
error sa gramatika bantas o mayroong pagtatanghal.
sa pagtatanghal. dalawa o higit pang
mga pagkakamali sa
gramatika sa
pagtatanghal.

Susi sa Pagwawasto
Balikan Natin
1. /
2. X
3. /
4. /
5. X

Tuklasin Natin
A.
1. Maaaring magkaiba ang sagot.
2. Maaaring magkaiba ang sagot.
3. Maaaring magkaiba ang sagot.
B.
1. Maaaring magkaiba ang sagot
2. Maaaring magkaiba ang sagot
3. Maaaring magkaiba ang sagot

Suriin Natin
1. Maaaring magkaiba ang sagot
2. Maaaring magkaiba ang sagot
3. Maaaring magkaiba ang sagot

Isaisip Natin
1. Maaaring magkaiba ang sagot
2. Maaaring magkaiba ang sagot

Sanggunian
bicanski, n.d. [online] Available at: <https://pixnio.com/art/painting-exhibition-museum-
illustration-art-landscape-outdoors-image> [Accessed 17 July 2020].

2016. [online] Available at: <https://pxhere.com/en/photo/406> [Accessed 19 July 2020].


10

Aralin Paggawa ng mga Kasanayang Sangkot


3 sa Creative Dance: Ballet at Modern

Alamin Natin

Essential Learning Competencies:


 executes the different skills involved in the dance
 display joy of effort, respect for others during participation in physical activities
 performs creative dance (Ballet and Modern)

Tungkol saan ang aralin na ito?

Sa aralin na ito, maaari kang makakuha ng kaalaman tungkol sa paggawa ng mga


kasanayang sangkot sa Creative Dance na ballet at modern.

Balikan Natin

Direksyon: Isulat kung TAMA o MALI ang isinasaad ng mga sumusunod na pangungusap.
Isulat ang sagot sa inyong activity notebook.

__________ 1. Ang salitang Carinosa ay nangangahulugang magiliw, kaibig-ibig, o


amiable. Ang mananayaw ay dumaan sa isang itago at humingi ng galaw sa
isang fan o panyo para ipahayag ang kanilang damdamin sa isa 't isa.
__________ 2. Polka sa Nayon ay nangangahulugan ng polka sa village. Ang sayaw na ito
ay mula sa Lalawigan ng Satangas sa rehiyong Tagalog ng mga isla ng
Pilipinas.
__________3. Ang Binasuan ay isang Americanong katutubong sayaw kung saan ang
tagapalabas ay may buong mga baso ng alak sa bawat kamay habang
gumaganap ng balance tricks.
__________ 4. Ang Sayaw ng Maglalatik (na kilala rin bilang Manlalatik o Magbabao) ay
isang katutubong sayaw ng Pilipinas.
__________ 5. Lumagen ay isang kalinga na sayaw, na ginagaya ang ibon na lumilipad sa
hangin; ginanap upang ipagdiwang ang isang masaya na okasyon tulad ng
kasal, kapayapaan kasunduan, o kapanganakan.

Tuklasin Natin
Basahin ang sumusunod, pag-aralan at unawain.

11

Ang isang katutubong sayaw ay isang sayaw na binuo ng mga tao na sumasalamin sa
buhay ng mga tao ng isang partikular na bansa o rehiyon. Hindi lahat ng etnikong sayaw ay
mga katutubong sayaw. Halimbawa, ang mga ritwal na sayaw o sayawan ng ritwal na
pinanggalingan ay hindi itinuturing na katutubong sayaw. Ang mga ritwal na sayaw ay
karaniwang tinatawag na "mga sayaw sa relihiyon" dahil sa kanilang layunin.

Samantalang mayroon din tayong tinatawag na creative dance.

Kalikasan at Background ng Sayaw

Ang creative dance ay isang uri ng sayaw na pinagsasama-sama ang kilusan at mga
magandang pagpapahayag, nang hindi kailangan ang malawak na pagsasanay. Ito’y isang uri
ng sayaw na pinagsasama ang kadalubhasaan ng kilusan sa kasiningan ng ekspresyon.
Maraming mga uri ng creative na sayaw (ballet, jazz, moderno, hiphop) at iba pa. Ang
creative dance ay isang napapanahon. Hindi ito nauugnay sa isang partikular na teknik kundi
isang pagbubuo ng lahat ng estilo ng sayaw.

Ang ilang halimbawa ng creative dance sa Pilipinas ay ang mga sumusunod:


A. Ballet
Ito ay nagmula sa Italyano Renaissance Court ng ika-15 na siglo. Maharlika at
kababaihan ay ginagamot sa labis-labis na mga kaganapan, lalo na ang pagdiriwang ng kasal,
kung saan ang sayawan at musika ay nilikha ng isang masalimuot na palabras. Sa
pamamagitan ng 1661, isang sayaw Academy ay binuksan sa Paris, at sa 1681 ang ballet
inilipat mula sa mga hukuman sa entablado.

May maraming hakbang na tinatawag na "kilusan sa pagsasayaw." May tatlong


kilusan ang ballet na sayaw:

1. plie (plee-ay): to bend. Keeping both feet flat on the floor at all times, bend your
knees. ...
2. releve (ruh-leh-vay'): to rise. …
3. saute (soh-tay): to jump.

Source: https://www.wallpaperflare.com/four-girls-showing-ballet-school-class-ballerina-dance-
lesson-wallpaper-zpsei
B. Modern Dance
Sa unang bahagi ng ika-20 siglo, ang modernong sayaw ay isang estilo ng sayaw na
nakatutok sa sariling interpretasyon ng mananayaw sa halip ng nakabalangkas na mga
hakbang, tulad ng sa tradisyonal na pagsasayaw-sayawan.

12

Ang modern dance pa rin ay umaasa sa maraming mga hakbang ng ballet bilang
bahagi ng kanilang modernong sayaw na gawain. Ito ay malalim na nakabaon sa ballet
syllabus.
Ayon sa kasaysayan, ang modernong sayaw ay nagsimula bilang libreng porma ng
estilo ng liriko ballet sa pagitan ng isang komunidad ng mga propesyonal na ballet na
mananayaw na tumangging huminto sa pagsasayaw. Itinaguyod nina isadora Duncan at Ruth
St. Denis ang modernong sayaw bilang isang paraan ng pagpapatuloy ng kanilang mga
sayaw, ayon sa kanilang talambuhay.

Source:https://www.youtube.com/watch?v=v7zTVdJn-gc

Suriin Natin

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod at isulat ang sagot sa iyong activity notebook.
1. Paano nakatutulong ang mga uri ng sayawan sa ating pang araw-araw na buhay?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Paano natin mapahahalagahan ang mga sayaw na ito? ______________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. May maganda ba itong naidulot sa atin? Bakit?
_____________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Pagyamanin Natin

Direksyon: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:


1) Ano ang kahulungan ng creative dance? ______________________________________
_______________________________________________________________________
2) Ibigay ang tatlong steps ng ballet dance? ______________________________________
_______________________________________________________________________
3) Ibigay ang dalawang halimbawa ng creative dance at ilarawan ito.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
4) Ano ang mga benipisyo sa mga sayaw na ito sa ating katawan?
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

13

Isaisip Natin
A. Ayusin ang mga pinagugulong letra sa loob ng kahon upang mabuo ang tamang sagot.
Isulat ang sagot sa activity notebook.

E A M W
V B O A
I L N Y
T L R A
A E E S
E T D
R
C
_____________1. Ito ay isang uri ng sayaw na pinagsasama ang kilusan at mga magandang
pagpapahayag, nang hindi kailangan ang malawak na pagsasanay.
_____________2. Isang estilo ng sayaw na nakatutok sa sariling interpretasyon ng
mananayaw sa halip ng nakabalangkas na mga hakbang, tulad ng sa
tradisynal na pagsasayaw.
_____________3. Nagmula sa Italyano Renaissance Court ng ika-15 siglo.

B. Sagutin ang sumusunod na tanong batay sa inyong pag-unawa.


1. Sa iyong palagay may naidulot ba itong kabutihan para sa ating pisikal na katawan, sa
panahon natin ngayon? ________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Paano kayo makatutulong sa pagtataguyod at pangangalaga sa kayamanan ng sarili nating


kultura batay sa sayaw na ating isinasagawa?
_______________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Isagawa Natin

A. Kasama ng kasapi ng iyong bahay, sama sama ninyong isagawa ang tatlong pamamaraan
ng sayaw ng ballet dance. Puwede na ring isama ninyo ang modernong sayaw na Girl in the
Mirror. Kunan mo ng video ang ginagawang pagsasayaw at isumite sa iyong guro sa
pamamagitan ng pag save nito sa usb o pwede ring e-mail o ipadala sa messenger.
Ballet Dance Steps
a. plie (plee-ay): to bend. Keeping both feet flat on the floor at all times, bend your
knees.
b. releve (ruh-leh-vay'): to rise.
c. saute (soh-tay): to jump.

14
B. Suriin ang iyong sariling pagganap ng sayaw batay sa pamantayan sa ibaba. Lagyan ng
tsek ang angkop na kahon.

Pamantayan Oo Hindi
1. Tama ang pagsasagawa ng hakbang.
2. Ang koordinasyon at tiyempo ay
malinaw.
3. Pagkakasunud-sunod ng mga hakbang
ay mahalaga.
4. Ang sayawan ay isinasagawa nang may
biyaya.

C. Batay sa A at B, magbigay ng isang pangkalahatang marka ng iyong pagganap.


Tinikling na Sayaw Pinakamagaling Magaling Nang May May
( 5) ( 4) Kagaanan Kagaanan
( 3) ( 2)
1. Pamamaraan
1
2. Pamamaraan
2
3. Pamamaraan
3

Panuto: Sagutin ang tseklist. Lagyan ng tsek (√ ) ang hanay ng napiling sagot sa bawat
tanong.

PAMANTAYAN

(3) (5)
(4)
1. Naipakita ko ba ang aking kakayahan sa
pagsasayaw?
2. Naipakita ko ba ang iba’t ibang pamamaran
sa pagsasayaw?
3. Naunawaan ko ba kung ano ang kahulugan
sa sayawan?
4. Naipakita ko ba ang kasiyahan at pagrespito
sa bawat mag sasayaw?
5. Nasiyahan ba ako habang ginagawa ang
sayawan?

Susi sa Pagwawasto
Balikan Natin
1. Tama 2. Tama 3. Mali 4. Tama 5. Tama

Suriin Natin
Ang sagot ay maaaring magkaiba batay sa natutuhan nila mula sa aralin.

15
Pagyamanin Natin
1. creative dance- isang uri ng sayawan na pinagsasama ang kilusan at mga magandang
pagpapahayag, nang hindi kailangan ang malawak na pagsasanay.

2. Tatlong Movements ng Ballet Dance


a. plie b. releve c. saute

3. Ang dalawang halimbawa ng creative dance:


1.1 Ballet - nagmula sa Italyano Renaissance Court ng ika-15 siglo at Modern sayaw
- sa unang bahagi ng ika-20 siglo
1.2 Modern Dance - isang estilo ng sayaw na nakatutok sa sariling interpretasyon ng
mananayaw sa halip ng nakabalangkas na mga hakbang, tulad ng sa
tradisyonal na pagsasayaw.
4. Ang sagot ay maaaring magkaiba batay sa natutunan nila mula sa aralin.

Isaisip Natin
A.
1. CREATIVE
2. MODERN
3. BALLET

B. 1 at 2. Ang mga sagot ay maaaring magkaiba batay sa natutuhan nila.

Sanggunian

Wallpaperflare.com. n.d. HD Wallpaper: Four Girls Showing Ballet, School, Class,


Ballerina, Dance Lesson | Wallpaper Flare. [online] Available at:
<https://www.wallpaperflare.com/four-girls-showing-ballet-school-class-ballerina-
dance-lesson-wallpaper-zpsei> [Accessed 28 July 2020].

2020. [online] Available at: <https://www.youtube.com/watch?v=v7zTVdJn-gc> [Accessed


28 July 2020].
Enjoying Life Through Music, Art, Physical Education, And Health
p. 50-77. By: Marrissa C. Pascual, Irene Feliz S. Reyes, Ma. Elvira M. Garcia, Ma.
Mignon C. Artuz and Alma M. Dayag.
16

21 Aralin Pagpapanatili sa Kalusugan ng


4 Walang Gateway Drugs

Alamin Natin

Essential Learning Competency:


 demonstrates life skills in keeping healthy through the non-use of gateway
drugs

Pagkatapos ng aralin na ito, inaasahang nauunawaan mo ang konsepto ng


pagpapanatili sa kalusugan nang walang gateway drugs.

Balikan Natin

Balikan natin ang huling aralin. Sagutin ang gawain sa ibaba.

I. Isulat ang Tama kung sang-ayon ka sa pahayag at Mali kung hindi sa iyong activity
notebook.

________1. Kapag sobra na ang caffeine sa katawan ng isang tao maaari siyang magkaroon
ng kalituhan at pagkahibang o nagiging dahilan ng pagkamatay sanhi ng
konbulsyon, nagiging dahilan din ito ng pagiging iritable o mainitin ang ulo at
pagbilis ng pagtibok ng puso at hirap sa paghinga.
________2. Kapag ang isa sa pamilya ay madalas uminom ng kape, naninigarilyo o mahilig
uminom ng alak, ito ay maaaring makaimpluwensiya sa lahat ng miyembro ng
pamilya atgumaya na din sa kanilang nakikita sa kanya.
________3. Ang alkohol ay nagiging dahilan ng pagkakaroon ng chronic liver, kanser,
cardiovascular disease, acute alcohol poisoning at fetal alcohol syndrome.
________4. Ang buong kumunidad ay mahihirapang umunlad kung laganap ang sakit sa
baga at ibat-ibang krimen dulot ng gateway drugs.
_______ 5. Ang paninigarilyo ay nagiging dahilan ng sakit sa baga, kanser at
cardiovascular disease.

Tuklasin Natin
17

Sources: https://www.needpix.com/photo/download/304581/family-eating-at-the-table-dining-
parents-children-eat-together-son-daughter-mother
https://navymedicine.navylive.dodlive.mil/archives/10007
https://www.pikrepo.com/faqru/men-playing-basketball

Tingnan at suriing mabuti ang mga larawan at sagutin ang mga sumusunod na mga tanong:
Isulat ang mga sagot sa activity notebook.

1. Ano ang ipinapakita ng bawat larawan? ________________________________________


________________________________________________________________________

2. Sa tingin mo ba makatutulong ang mga gawaing ito sa pagpapanatiling malusog ang ating
pangangatawan na hindi na tayo gagamit ng gateway drugs? Papaano?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

Suriin Natin

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod at isulat ang sagot sa activity notebook.
1. Paano maipapakita ang pagiging malusog at masiglang pangangatawan?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Ano-anong kasanayan ng buhay ang dapat malinang upang makaiwas sa paggamit ng
gateway drugs? ___________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Ano-ano ang mga kahalagahan ng bawat kasanayan sa buhay ng bawat isa?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Pag-Iwas at Pagkontrol sa Paggamit at Pag- Abuso ng Gateway Drugs (Caffeine,
Tobacco & Alcohol)

Ang buhay ay ang pinakamahalagang kaloob ng Diyos sa atin at dapat lamang nating
pahalagahan at huwag sayangin. Iwanan at iwaksi na ang mga gawaing nakasanayang gawin
kung ito naman ay nakakasira sa ating katawan at sa ating pagkatao. Ugaliin natin sa ating
mga sarili ang ilang mga kasanayang nasa sa ibaba upang magawa nating makaiwas sa
paggamit at pag-abuso ng gateway drugs at magkaroon ng maganda at masiglang
pangangatawan:
18
1. Suriin ang mga pagkaing dapat ihain sa hapag-kainan. Dapat kumain ng masustansiyang
pagkain. Sundin ang Food Pyramid.

Source:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Loma_Linda_University_Vegetarian_Food_Pyramid.jpg

2. Magkaroon ng regular na pakikipag-usap o komunikasyon sa bawat miyembro ng


pamilya.

Sources: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Family_drinking_juice_(4).jpg https://


www.needpix.com/photo/download/304581/family-eating-at-the-table-dining- parents-children-
eat-together-son-daughter-mother

3. Iwasang gumamit ng mga produktong may caffeine, alcohol, at tobacco tulad ng mga
sumusunod:
Sources:https://pxhere.com/en/photo/651527
https://pixabay.com/photos/drinks-alcohol-beverage-the-drink-4623239/
https://www.needpix.com/photo/download/1768303/cigarettes-smoking-nicotine-cigarette
tobacco-addiction-habit-unhealthy-smoke
19
4. Magkaroon ng disiplina sa sarili. Magdesisyon nang tama at ayon sa kabutihan at hindi
nagpapadala o nagpapaimpluwensiya sa mga sinasabi ng iba o mga kaibigan at kabarkada.

Dapat magkaroon ka ng
tiwala sa sarili. Piliin ang
tamang desisyon para sa
ikabubuti ng sarili at sa
ikabubuti ng lahat.

Sources: https://www.bigstockphoto.com/image-5942515/stock-photo-right-wrong-decision-board
https://www.123rf.com/photo_51020011_stock-vector-little-boy-pointing-his-finger-up-
illustration.html

5. Mag ehersisyo araw-araw at sumali sa mga pampalakasang sports.

Sources:https://www.eventfinda.co.nz/2011/sep/new-lynn/bootcamp-and-combo-pilates-classes
https://www.pickpik.com/relay-race-competition-stadium-sport-run-athletics-33363

Pagyamanin Natin
Gawain 1
Panuto: Ibigay ang iyong desisyon o pananaw sa mga sumusunod na pangyayari o sitwasyon.
Isulat ang sagot sa isang buong papel.

1. Nakita mo ang iyong kaklase na naninigarilyo sa loob ng banyo?


________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
20
2. May nakita kang mga lata ng beer sa loob ng inyong refrigerator. Sinabihan ka ng iyong
kapatid na subukan niyong iumin ang mga ito.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________.

3. Nasa loob kayo ng isang cafeteria kasama ang iyong kaibigan. Nais niyang umorder ng
isang malaking tasa ng matapang na kape.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
____________________________________________________________________.

4. Inutusan ka ng iyong kaibigan na magnakaw ng isang pakete ng sigarilyo sa inyong


tindahan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
____________________________________________________________________.

5. Maraming masasarap at mamahaling pasalubong sayo ang iyong pinsan na galing sa


ibang bansa. Ngunit karamihan dito ay makasasama sa iyong kalusugan. Ano nararapat
mong gawin?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
___________________________________________________________________.

Gawain 2
Panuto: Kopyahin ang bulaklak na nasa ibaba sa isang pirasong papel. Sa loob ng mga
petals, magtala ka ng mga paraan para makaiwas sa gateway drugs tulad ng caffeine,
nikotina, at alcohol.

Mga Paraan ng
23
Pag-iwas ng
Gateway Drugs
21

Isaisip Natin

Ang mga natutunan ko sa araling ito ay….

Isagawa Natin
Isulat sa sagutang papel ang TUMPAK kung tama ang ipinahahayag na kasanayan at
DI-TUMPAK kung mali.

__________1. Ugaliing suriin muna ang mga nilalaman o content ng ating mga binibiling
pagkain o inumin bago ito pagpasyahang bilhin.
__________2. Dapat magkaroon tayo ng disiplina sa ating mga kinakain at iniinom upang
mapanatili nating malusog at masigla angating katawan.
__________3. Maaaring uminom ng alak o manigarilyo kapag may okasyon o selebrasyon.
__________4. Makakaiwas ka lamang sa anumang sakit kung hindi ka gagamit ng sigarilyo
o anumang gateway drugs.
__________5. Mahalagang magkaroon ng bukas na komunikasyon sa pamilya lalo na sa
mga usaping pangkalusugan.
__________6. Mahalagang malaman ng bawat tao ang mga masamang epekto dulot ng alak
at sigarilyo para habang mas maaga ay maiwasan ang pagkalulong dito.
__________7. Sumama sa mga kabarkadang umiinom ng alak at naninigarilyo.
__________8. Maging aktibo sa mga sports para makaiwas sa pagbibisyo na nakasasama sa
katawan.
__________9. Kapag nakaramdam ng uhaw dapat tubig ang inumin at hindi kape at
sofdrinks.
__________10. Ang kalusugan ay ating yaman kaya dapat natin itong ingatan.
Susi Sa Pagwawasto

Balikan Natin
1. Tama 2. Tama 3. Tama 4. Tama 5. Tama

Tuklasin Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.
22
Suriin Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.

Pagyamanin Natin
Gawain 1. Maaaring magkaiba ang mga sagot.
Gawain 2. Maaaring magkaiba ang mga sagot.

Isaisip Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.

Isagawa Natin
1. TUMPAK 6. TUMPAK
2. TUMPAK 7. DI-TUMPAK
3. DI-TUMPAK 8. TUMPAK
4. TUMPAK 9. TUMPAK
5. TUMPAK 10. TUMPAK

Sanggunian
akyurt, e. (2019). Retrieved 28 July 2020, from https://pixabay.com/photos/drinks-alcohol-
beverage-the-drink-4623239/

Download free photo of Cigarettes, smoking, nicotine, cigarette, tobacco - from needpix.com.
Retrieved 28 July 2020, from
https://www.needpix.com/photo/download/1768303/cigarettes-smoking-nicotine-
cigarette-tobacco-addiction-habit-unhealthy-smoke

Download free photo of Family eating at the table,dining,parents,children,eat - from


needpix.com. Retrieved 28 July 2020, from File:Harvard food pyramid.png –

Free Bootcamp and Combo Pilates Classes. Retrieved 28 July 2020, from
https://www.eventfinda.co.nz/2011/sep/new-lynn/bootcamp-and-combo-pilates-
classes

K to 12 Health Curriculum Guide May 2016, page 52 of 95


Little boy pointing his finger up illustration. Retrieved 28 July 2020, from
https://www.123rf.com/photo_51020011_stock-vector-little-boy-pointing-his-finger-
up-illustration.html

Men playing basketball | Pikrepo. Retrieved 28 July 2020, from


https://www.pikrepo.com/faqru/men-playing-basketball
Royalty-Free photo: Six women running on field during daytime | PickPik. Retrieved 28 July
2020, from https://www.pickpik.com/relay-race-competition-stadium-sport-run-
athletics-33363

Stock Images - Photos, vectors & illustrations for creative projects | Shutterstock. Retrieved
28 July 2020, from https://www.shutterstock.com/

23
Wikimedia Commons. (2011). Retrieved 28 July 2020, from
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Harvard_food_pyramid.png

2016, 1. 10 Tips on how to #LiveHealthy in 2016! – Navy Medicine.

2017. Retrieved 28 July 2020, from https://pxhere.com/en/photo/651527


24

Mga Panuntunan ng Paaralan


Aralin Kaugnay sa Pagbebenta at
4.1 Paggamit ng Tobacco at
Alcohol

AlaminNatin

Essential Learning Competency:


 follows school policies and national laws related to the sale and use of tobacco
and alcohol
Sa araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang nakasusunod sa mga panuntunan sa
paaralan at national laws kaugnay sa pagbebenta at paggamit tobacco at alcohol.

BalikanNatin

Balikan mo ang nakaraang aralin, Ano-ano ba ang mga dapat gawin para makaiwas sa
gateway drugs? Magbigay ng dalawang gawain. Isulat ang sagot sa iyong activity notebook.

TuklasinNatin
Sources: https://www.publicdomainpictures.net/en/view image.php?image=267643&picture=alcohol-
prohibited-in-public-sign
https://www.needpix.com/photo/18225/no-smoking-sign-smoking-smoke-forbidden-no-
tobacco-cigarette-nicotine

25
1. Saan mo makikita ang mga sumusunod na babala?
________________________________
_________________________________________________________________________
Makikita mo rin ba ito sa loob ng iyong paaralan? __________

2. Tungkol saan ba ang mga babalang ito?


_________________________________________
_________________________________________________________________________

3. Mahalaga ba na sundin ang mga babalang ito?


___________________________________
_________________________________________________________________________

Suriin Natin

Halimbawa ng mga Tuntunin o Panuntunan sa Paaralan na Nauukol sa Paggamit ng Alak at


Sigarilyo

Kaukulang Parusa
Paglabag
Unang Paglabag Ikalawang Paglabag
Paninigarilyo sa loob ng Pagpapatawag at pagpapaliwanag Pagpasok sa Interbensyon o
paaralan kasama ang magulang Programang Paggabay/
Guidance Counseling
Pagdadala o pag-inom ng Pagpapatawag at pagpapaliwanag Suspensiyon na di lalampas
nakalalasing na inumin o kasama ang magulang ng tatlong araw;
pagpasok sa klase nang
lasing. Guidance Counseling

PagyamaninNatin

Kopyahin ang diagram sa ibaba sa isang buong papel at magbigay ng tatlong


panuntunan sa iyong paaralan tungkol sa paggamit alak at sigarilyo.

Mga Panuntunan ng
Aking Paaralan Tungkol
sa Paggamit ng Alak at
Sigarilyo
26

IsaisipNatin

Ang pagakakaroon ng bisyo tulad ng paninigarilyo at pag-inom ng alak ay


nakapagdudulot ng masamang epekto sa kalusugan ng tao, sa kapaligiran at sa pamayanan.
Ang pag-aabuso gamit ang mga ito ay maaari ring ikamatay ng tao.
Dapat sundin natin ang mga panunutunan ng paaralan para maiwasan natin ang
kaukulang parusa at para mapanatili nating malusog ang ating pangangatawan at
magampanan nating nang mabuti an gating mga responsibilidad sa bahay bilang mabuting
anak, sa paaralan bilang mabuting estudyante, at sa komunidad bilang law-abiding citizen.

Isagawa Natin

Bilang isang mag-aaral, paano mo maipapakita na ikaw ay sumusunod sa alituntunin


ng paaralan? Ipakita mo ito sa isang drawing. Gawin ito sa isang oslo paper.

Mga pamantayan o batayan na dapat mong sundin sa paggawa mo ng iyong drawing.

1. Creativity/Pagkamalikhain -------------------------- 10pts


2. Clarity of thought/ Linaw ng ideya ---------------- 10 pts
3. Craftsmanship/ Kalinisan sa Pagbuo ng Drawing- 10pts
Total: 30pts

Susi Sa Pagwawasto

Balikan Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.

Tuklasin Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.

Pagyamanin Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.
Isagawa Natin
Iwawasto ng guro sa pamamagitan ng inihandang rubrics sa pagwawasto.

Pagyamanin Natin
A. Maaaring magkaiba ang mga sagot.
B. Maaaring magkaiba ang mga sagot.

Sanggunian
K to 12 Health Curriculum Guide May 2016, page 51 of 95
27
Girl, V., n.d. Alcohol Prohibited In Public Sign Free Stock Photo - Public Domain Pictures.
[online] Publicdomainpictures.net. Available at:
<https://www.publicdomainpictures.net/en/view-image.php?
image=267643&picture=alcohol-prohibited-in-public-sign> [Accessed 28 July 2020].

http://dominiann.blogspot.com/2016/12/caffeine-nikotina-at-alkohol.html

https://news.abs-cbn.com/business/05/19/17/saan-bawal-manigarilyo

https://www.philstar.com/pang-masa/police-metro/2016/08/22/1615917/pagtitinda-ng-
sigarilyo-sa-bisinidad-ng-eskwelahan-ipinagbabawal

https://www.philstar.com/bansa/2011/01/20/649318/menor-de-edad-na-umiinom-bumibili-
ng-alak-parurusahan

https://www.who.int/fctc/reporting/Philippines_annex3_packaging_and_advertising2003.pdf

Needpix.com. n.d. No Smoking,Sign,Smoking,Smoke,Forbidden - Free Image From


Needpix.Com. [online] Available at: <https://www.needpix.com/photo/18225/no-
smoking-sign-smoking-smoke-forbidden-no-tobacco-cigarette-nicotine> [Accessed
28 July 2020].
28

Aralin Mga Pambansang Batas

4.2 Kaugnay sa Pagbebenta at


Paggamit ng Tobacco at Alcohol

Alamin Natin

Essential Learning Competency:


 follows school policies and national laws related to the sale and use of tobacco and
alcohol

Sa araling ito, ating pag-aralan ang mga Pambansang Batas sa pagbebenta at paggamit
ng tobacco at alcohol.

BalikanNatin
Ano-ano ang mga panuntunan ninyo sa paaralan tungkol sa paggamit ng alak at
sigarilyo? Magbigay ng dalawang halimbawa. Isulat ang sagot sa activity notebook.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Paano ninyo ito sinusunod? ____________________________________________________


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

TuklasinNatin
Sources: https://www.publicdomainpictures.net/en/view-image.php?image=23070&picture=no-
smoking-area
https://publicdomainvectors.org/en/free-clipart/No-alcohol-image/65662.html

Sagutin ang mga sumusunod: Isulat ang sagot sa activity notebook.


1. Saan mo makikita ang mga sumusunod na babala?
_________________________________
________________________________________________________________________
Makikita mo rin ba ito sa loob ng iyong paaralan? _______________________

29

2. Tungkol saan ba ang mga babalang ito?


________________________________________
________________________________________________________________________

3. Mahalaga ba na sundin ang mga babalang ito?


___________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Suriin Natin

1. Ang Batas Pambansa 9211 (Tobacco Regulation Act of 2003)

Ang Republic Act No. 9211, na kilala rin bilang Tobacco Regulation Act of 2003, ay
isang batas ng omnibus na kumukontrol sa paninigarilyo sa mga pampublikong lugar,
advertising ng tabako, pagsulong at pag-sponsor, at mga paghihigpit sa pagbebenta, bukod sa
iba pang mga kinakailangan.

1.1 Ipinagbabawal ng batas na ito ang paninigarilyo sa mga pampublikong lugar gaya ng
elevator, airport, terminal, restawran, ospital at paaralan. Sakop din ng batas ang mga pook
na maaaring maging sanhi ng sunog tulad ng gas stations at tindahan ng mga flammable
liquid.

1.2 Ang ibang lugar na bukas para sa publiko gaya ng mga gusali at pook paggawa ay
nararapat na magkaroon ng non-smoking at smoking areas. Maaaring hiwalay ang smoking
areas sa kabuuan ng establisyamento o gusali o isang lugar na may maayos na bentilasyon.
Ang smoking at non-smoking areas ay dapat magkaroon ng mga sign na “Smoking Area” at
“No Smoking.”

1.3 Nakasaad din sa batas ang pagbabawal sa mga menor de edad, o mga indibidwal na may
edad 18 pababa, sa pagbili, pagbenta at paghithit ng sigarilyo at iba pang produktong tabako.

1.4 Ang pagpapatalastas sa telebisyon, radyo, sinehan at lahat ng klase ng medium ay


ipinagbabawal ng batas. Ang mga manufacturer ng sigarilyo at produktong tabako ay
pinagbabawalan ding mag-sponsor ng anumang aktibidad gaya ng sport o konsyerto at ng
mga kilala at maimpluwensyang tao gaya ng mga artista at atleta.
1.5 Ang sinumang napatunayang lumabag sa mga nabanggit na probisyon ay maaaring
magmulta ng mula P500 hanggang P400,000 at makulong nang 30 araw hanggang tatlong
taon depende sa uri at bilang ng paglabag. Ang mga lumabag na establisyamento ay
maaari namang matanggalan ng lisensya at permit.

1.6 Nakasaad din sa batas na bawal ang pagbebenta ng sigarilyo malapit sa paaralan o
anumang lugar na naglalagi o nagtitipon ang mga bata.

2. DO 48, s. 2016 – Policy and Guidelines on Comprehensive Tobacco Control

3. Republic Act No. 10586 - An Act Penalizing Persons Driving Under the Influence of
Alcohol, Dangerous Drugs, and Similar Substances, and for Other Purposes.

30

Pagyamanin Natin
Alin sa mga sumusunod na pahayag ang hindi nagpapakita ng pagsunod sa
panununtunan ng paaralan? Isulat ang titik ng tamang sagot sa iyong activity notebook.

d. Pagkatapos ng
a. Si James ay
klase ang magbabar-
naninigarilyo sa
kada ay bumili ng
loob ng palikuran sa
alak at nag-iinuman
kanilang paaralan.
sa labas.
b. Si Manong Ben
ay nagtitinda ng
sigarilyo malapit sa
paaralan.

c. Si Mang Jose ay
e. Si Romy ay
umiinom ng alak
pumasok na lasing
kapag may okasyon
sa klase.
lamang at sa tamang
lugar.

Isaisip Natin

Tandaan!

Ang Republic Act No. 9211, na kilala rin bilang Tobacco Regulation Act of 2003, ay
isang batas ng omnibus na kumukontrol sa paninigarilyo sa mga pampublikong lugar,
advertising ng tabako, pagsulong at pag-sponsor, at mga paghihigpit sa pagbebenta, bukod sa
iba pang mga kinakailangan.
Iwasan at itigil na ang bisyo tulad ng paninigarilyo at pagkalulong sa alak. Iligtas ang
ating buhay sapagkat iisa lamang ito.

Isagawa Natin

Panuto: Isulat ang titik ng pinakamabuting sagot ayon sa mga dapat isaalang-alang sa
pagsunod sa R.A. 9211 (Tobacco Regulation Act of 2003). Gawin ito sa iyong activity
notebook.

1. Ipinagbabawal ang paninigarilyo sa mga pampublikong lugar gaya ng paaralan, gas station
at simbahan dahil_________________________.
a. maaaring makaapekto rin ito sa kalusugan ng iba
b. maaaring maging sanhi ito ng sunog.
c. Lahat ng nabanggit

31
2. May nagbibigay o nagpapatikim sa’yo ng sigarilyo ng walang bayad ngunit wala ka pa sa
tamang edad. Ano ang gagawin mo?
a. Susubukan itong gamitin dahil ito naman ay libre.
b. Tatanggihan ito at lalayo na sa nagbibigay dahil ito ay bawal o hindi tamang
gawain.
c. Titikman ito ng palihim at hindi ipagsasabi kahit kanino.

3. Ikaw ay may nakitang tao na naninigarilyo sa isang pampublikong lugar na nasa tama o
nakalaang smoking areas. Ano ang gagawin mo?
a. Pipigilan o babawalan siya dahil makakasama ito sa kalusugan niya at ng mga
taong nakapaligid sa kanya.
b. Hahayaan na lang ito dahil nasa tama siyang lugar para manigarilyo at hindi
makakaapekto sa iba.
c. Isusumbong sa mga owtoridad o sa mga kinauukulan dahil sa ginagawa niyang
paglabag.

4. Ang mga manufacturer ng sigarilyo ay pinagbabawalan sa anumang gawaing


makakaimpluwensiya sa mga kabataan maliban sa isa.
a. Pagpapatalastas sa telebisyon, radyo at sinehan
b. Magsponsor ng anumang aktibidad gaya ng sport.
c. Magbenta ng sigarilyo sa mga taong may edad 18 pataas.

5. Ang sinumang napatunayang lumabag sa Batas Pambansa 9211 ay maaaring


______________________________.
a. magmulta ng mula P500 hanggang P400,000
b. makulong nang 30 araw hanggang tatlong taon.
c. Lahat ng nabanggit.

Susi Sa Pagwawasto

Balikan Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.
Tuklasin Natin
Maaaring magkaiba ang mga sagot.

Pagyamanin Natin
a, b, d, at e

Isagawa Natin
1. c 4. c
2. b 5. c
3. b

32
Tayahin Natin

Music Arts
1.B 5. A 9. C 13. A
2.F 6. E 10. B 14. C
3.D 7. H 11. B 15. B
4.G 8. C 12. A 16. A

Physical Education Health


17. A 21. D 24. B 28. B
18. B 22. G 25. C 29. C
19. E 23. F 26. D 30. A
20. C 27. B

Sanggunian
http://dominiann.blogspot.com/2016/12/caffeine-nikotina-at-alkohol.html

https://news.abs-cbn.com/business/05/19/17/saan-bawal-manigarilyo

https://www.philstar.com/pang-masa/police-metro/2016/08/22/1615917/pagtitinda-ng-
sigarilyo-sa-bisinidad-ng-eskwelahan-ipinagbabawal

https://www.philstar.com/bansa/2011/01/20/649318/menor-de-edad-na-umiinom-bumibili-
ng-alak-parurusahan

https://www.who.int/fctc/reporting/Philippines_annex3_packaging_and_advertising2003.pdf

Lewis, D., n.d. No Smoking Area Free Stock Photo - Public Domain Pictures. [online]
Publicdomainpictures.net. Available at:
<https://www.publicdomainpictures.net/en/view-image.php?
image=23070&picture=no-smoking-area> [Accessed 29 July 2020].

Publicdomainvectors.org. n.d. No Alcohol Image | Public Domain Vectors. [online] Available


at: https://publicdomainvectors.org/en/free-clipart/No-alcohol-image/65662.html
[Accessed 29 July 2020].

33

For inquiries and feedback, please write or call:

Department of Education – Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

DepEd Division of Ozamiz City

You might also like