5

MAPEH
Quarter 2 - Module 8

Department of Education ● Republic of the Philippines

MAPEH - Grade 5
Alternative Delivery Mode
Quarter 2- Modyul 8:
Unang Edisyon 2020

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa

Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan
ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung
saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa
mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty
bilang kondisyon.

Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit sa
aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng
Kagawaran ng Edukasyon at ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng
mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ng kinakatawan ng tagapaglathala
(publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon - Sangay ng Ozamiz

Tagapamanihala ng mga Paaralan: Jean G. Veloso

Development Team of the Module

Authors: Julita S. Macamay Arman B. Siso
Jan Michelle C. Emong Rene L. Bation
Lennie V. Rico

Reviewers: Imelda D. Pongase Selina O. Macas

Jovy O. Bonita Joseph M. Amisola
Milagros Z. Mendoza Fernando D. Sumondong
Illustrator and Layout Artists: Jarold James B. Serohijos
Desi G. Aninao Haily Joy B. Cañete
Management Team
Chairperson: Jean G. Veloso, CESO IV
Schools Division Superintendent
Co-Chairpersons: Audie S. Borres, CESE
Assistant Schools Division Superintendent
Members Anacleta A. Gacasan, CID Chief ES
Imelda D. Pongase, EPS-MAPEH
May P. Edullantes, EPS-LRMS
Selina O. Macas, PSDS
Desi G. Aninao, PDO II
Mary Ann Grace J. Manili, Librarian II
Regional Evaluator: Darwin Y. Bawa-an,Division of Lanao del Norte

Printed in the Philippines by

Department of Education – Division of Ozamiz City
Office Address: IBJT Compounds, Carangan, Ozamiz City
Telefax: (088)545-09-90
E-mail Address: deped1miz@gmail.com

ii
 5
MAPEH
Ikalawang Markahan - Modyul 8
Aralin 1- 4.2

This instructional material was collaboratively developed and reviewed by

educators from public and private schools, colleges, and or/universities. We
encourage teachers and other education stakeholders to email their feedback,
comments, and recommendations to the Department of Education at action@
deped.gov.ph.

We value your feedback and recommendations.

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

iii
 Talaan ng Nilalaman
Mga Pahina
Pangkalahatang Ideya ----------------------------------------------------------- vi
Nilalaman ng Modyul ----------------------------------------------------------- vi
Pangkalahatang Panuto ---------------------------------------------------------- vi
Icons na Ginagamit sa Modyul ------------------------------------------------- viii
Tayahin ---------------------------------------------------------------------------- ix-xi
Aralin 1: Pagtatanghal nang Maayos sa Nilikhang Melodiya
Alamin ---------------------------------------------------------------------- 1
Balikan ---------------------------------------------------------------------- 1
Tuklasin --------------------------------------------------------------------- 1
Suriin ------------------------------------------------------------------------ 1
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 2
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 2
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 3
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 3
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 3

Aralin 2: Sining sa Likod ng Ating Kasaysayan

Alamin ----------------------------------------------------------------------- 5
Balikan ----------------------------------------------------------------------- 5
Tuklasin ---------------------------------------------------------------------- 6
Suriin ------------------------------------------------------------------------- 6
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 7
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 8
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 8
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 9
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 9

Aralin 3: Mga Kasanayang Nalilinang sa Larong “Sipa”

Alamin ---------------------------------------------------------------------- 10
Balikan ---------------------------------------------------------------------- 10
Tuklasin --------------------------------------------------------------------- 11
Suriin ------------------------------------------------------------------------ 11
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 12
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 13
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 13
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 13
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 14

Aralin 4: Mga Paraan sa Pamamahala sa mga Isyung Pangkalusugang

na may Kaugnayan sa Pagdadalaga at Pagbibinata
Alamin ----------------------------------------------------------------------- 15
Balikan ----------------------------------------------------------------------- 15
Tuklasin ---------------------------------------------------------------------- 16
Suriin ------------------------------------------------------------------------- 16
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 17
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 18
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 19
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 20
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 20
iv
Arain 4.1: Pangangalaga sa Sarili at Kahalagahan ng mga Payo
mula sa mga Eksperto Kaugnay sa Pagdadalaga at Pagbibinata
Alamin ----------------------------------------------------------------------- 21
Balikan ----------------------------------------------------------------------- 21
Tuklasin ---------------------------------------------------------------------- 22
Suriin ------------------------------------------------------------------------- 23
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 24
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 24
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 25
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 26
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 26

Aralin 4.2: Pagkakaiba ng SEX at GENDER

Alamin ----------------------------------------------------------------------- 27
Balikan ----------------------------------------------------------------------- 27
Tuklasin ---------------------------------------------------------------------- 28
Suriin ------------------------------------------------------------------------- 29
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 29
Isaisip -------------------------------------------------------------------- 30
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 30
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 30
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 31

v
 Modyul 8
MAPEH (Ikalawang Markahan)

Pangkalahatang Ideya
Maipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga konsepto ukol sa
melodiya, pisikal na mga gawain at fitness, invasion games, linya, kulay, space at harmony sa
pagpipinta ng iba’t ibang landscapes, pagdadalaga at pagbibinata, sex at gender.

Nilalaman ng Modyul
Ang modyul na ito may apat na elemento: Music, Arts, Physical Education, at Health.
Tampok dito ang mga konsepto ukol sa mga pagtatanghal sa nilikhang melodiya; sining sa likod
ng ating kasaysayan; paglinang ng mga kasanayan sa larong “Sipa “, pamamahala sa mga isyung
pangkalusugan ukol sa pagdadalaga at pagbibinata; at ang gender at sex.

Nagsisimula ang modyul na it sa pagpakikilala ng paksa at pagpauunawa sa mga mag-

aaral ng halaga ng pagkatuto mula rito sa bahaging Alamin. Sumunod nito ang Balikan kung
saan masusuri ang natututunan kaugnay sa bagong aralin na tatalakayin. Sinusundan ito ng pag-
uugnay ng pagkatuto mula sa mga nagdaang modyul at sa kasalukuyang aralin.

Ang bahaging Tuklasin ay naglalahad ng bagong aralin sa pamamagitan ng iba’t ibang

gawain. Sa bahaging Suriin naman ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at mararapat na
matutuhan ng mga mag-aaral upang malinang ang pokus na kompetensi.

Ang bahaging Pagyamanin ay mga gawain na magpapalawak ng natutuhan ng mga mag-

aaral at magbibigay ng pagkakataong mahahasa ang mga kasanayang nililinang.

Ang bahaging Isaisip naman ay magpoproseso ng mahahalagang natutunan sa aralin at sa

bahaging Isagawa naman mailalapat ang mahahalagang natututunan sa mga pangyayari o
sitwasyon sa totoong buhay.

Pangkalahatang Panuto
Ang modyul na ito ay sinadyang binuo upang maunawaan ng mga mag-aaral nang
mabuti ang mga aralin sa MAPEH Baitang 5 kahit hindi na makakapasok sa paaralan nang
regular. Sundin mo nang tapat ang mga sumusunod na tagubilin upang maging lubos ang iyong
pag-unawa sa mga nilalaman ng aralin.

1. Pumunta sa isang takdang lugar ng inyong bahay, silid-aklatan, o anumang lugar na

tahimik, ligtas, at kaaya-aya para sap ag-aaral ng iyong mga aralin.

2. Gumamit lamang ng gadyet gaya ng cellphone, tablet, laptop, kompyuter jung

kinakailangan ito sa iyong pinag-aralan. Kung hindi ito kailangan, iwasan munang
gumamit o pansamantalang itabi ito upang maituon ang iyong buong atensyon sa pag-
aral.
vi
3. Maglaan ng kwaderno para sa MAPEH para sa mga sagot sa mga tanong sa mga gawain
at mga tala (notes) ng mga konsepto mula sa pagpapalalim. Isulat naman ang iyong mga
pagninilay sa isang journal.

4. Basahin ang modyul ayon sa pagkakasunud-sunod ng mga gawain.

5. Unawaing mabuti ang nilalaman ng modyul.

6. Basahin at sundin ang mga panuto at ibang tagubilin.

7. Pag-isipang mabuti ang sagot sa bawat tanong bago ito isulat sa kuwaderno sa MAPEH.

8. Maging tapat sa iyong sarili sa lahat ng pagkakataon. Laging isaalang-alang ang iyong
puso at damdamin sa pagsagot sa mga tanong. Gamiting gabay ang layuning pagkatuto at
mapagtapos ang pag-aaral sa lahat ng mga gawain.

9. Kung kinakailangan, magtanong sa guro, magulang, kapatid, kamag-aral, kaibigan, o sa

mga awtoridad sa pamayanan.

10. Maging matiyaga sa pag-aaral. Huwag mawalan ng pag-asa kahit nahihirapan sa mga
aralin na kinakaharap.

vii
Icons na Ginagamit sa Modyul

Ito ay ang bahaging naglalahad ng mga layunin o

Alamin mithiing dapat matamo sa pag-aaral mo sa modyul na
ito.

Tayahin Ito ay pagtatasa sa antas ng iyong kaalaman sa mga

araling natalakay sa modyul na ito.

Ito ay ang pagtatatag ng ugnayan sa pamamagitan ng

pagtatalakay sa mga mahahalaga mong natutunan sa
Balikan
nagdaang aralin na may koneksiyon sa tatalakaying
bagong aralin.

Ito ay paglalahad sa bagong aralin sa pamamagitan ng

Tuklasin iba’t ibang gawain

Ito ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at nararapat

mong matutunan upang malinang ang pokus na
Suriin
kompetensi.

Ito ay ang mga gawain na magpapalawak sa iyong

natutunan at magbibigay pagkakataong mahasa ang
Pagyamanin
kasanayang nililinang.

Ito ay mga gawaing magpoproseso sa iyong

mahahalagang natutunan sa aralin.
Isaisip

Ito ay ang mga gawain na gagawin mo upang mailapat

ang iyong mahahalagang natutunan sa mga pangyayari
Isagawa
o sitwasyon sa totoong buhay.

Susi sa
Nagbibigay ito ng mga sagot sa iba’t ibang mga gawain
Pagwawasto
at pagtatasa.

viii
 Tayahin Natin

Music
1. Ano ang tawag sa simbolong ito?
A. flat B. f-clef C. staff D. sharp

2. Alin sa mga sumusunod ang simbolong sharp?

A. B. C. D.

3. Ano ang gamit sa simbolong flat?

A. nagpapantay ng tono
B. nagpapababa ng kalahating tono ng isang natural na nota
C. ginagamit upang mapataas ng kalahating tono ang isang natural na nota
D. nagpapabalik sa normal na tonong notang pinababa o pinataas

4. Anong simbolo ang naghuhudyat na ang tono ng isang nota ay dapat tugtugin o awitin ng
half step pataas?
A. sharp B. clef C. flat D. pitch name

5. Ilang guhit na pahalang ang binubuo ng staff?

A. anim B. lima C. pito D. apat

6. Ano ang tawag sa maayos na pagkakasunod-sunod ng mga tono upang makabuo ng isang
ideya?
A. melody B. interval C. pentatonic D. c major scale

7. Anong scale ang binubuo ng limang nota: do re mi so, at la?

A. C major scale B. G major scale C. C minor scale D. pentatonic scale

8. Ano ang tawag sa pangkat ng mga nota na nakaayos na pataas at pababa?

A. staff B. note interval C. scale D. melody

Arts
9. Sino ang tinaguriang “The Poet of Angono”?
A. Fernando Amorsolo C. Vicente Manansala
B. Carlos “Botong” Francisco D. Victorino Edades

10. Sino sa mga sumsunod na pintor ang tinaguriang “Master of the Human Figure”?
A. Victorino Edades C. Carlos “Botong” Francisco
B. Vicente Manansala D. Fernando Amorsolo

11. Ano ang tawag sa magkasalungat na kulay na matatagpuan sa color wheel?

A. primary colors C. complementary colors
B. secondary colors D. color wheel

12. Alin sa mga sumusunod na tanawin ang tinaguriang “8 th wonders of the world” na
matatagpuan sa Banaue, Ifugao?
A. Chocolate Hills C. Banaue Rice Terraces
B. Taal Volcano D. Coron, Palawan

ix
13. Ang mga sumusunod ay itinuring na natural at makasaysayang lugar sa Pilipinas maliban sa
A. Tulay ng San Juanico C. MOA Arena
B. Luneta Park D. Hagdan Hagdang Palayan ng Banaue

14. Alin sa mga sumusunod na kulay ang nagpapahayag ng katapangan, apoy, at galit?
A. dilaw C. berde
B. pula D. Puti

15. Ano ang tawag sa likhang-sining na nagpapakita ng likas na tanawin?

A. landscape C. cross-hatching
B. pointillism D. layering

Physical Education
16. Alin sa mga sumusunod ang dapat ginagawa kapag nakikilahok sa mga gawain katulad ng
laro?
A. hinahayaang masaktan ang kalaro C. walang pakialam sa kalaban
B. nakikipaglaro ng patas sa kalaban D. pinapahiya ang kalaro

17. Alin sa mga sumusunod ang makakatulong upang mapanatiling malakas at malusog ang
pangangatawan?
A. Physical Activity Pyramid Guide C. Mental Health Guide
B. Physical Activity Diary D. Emotional Health Guide

18. Alin sa mga sumusunod ang nabibilang sa invasion games?

A. basketbol C. Bater lata
B. luksong tinik D. patintero

19. Alin sa mga sumusunod na laro ang nagpapaunlad ng bilis sa pagtakbo at liksi sa paggalaw?
A. agawan base B. Chinese garter C. siyato D. badminton

20. Ang mga sumusunod ay nakakatulong upang maging malusog ang pangagatawan maliban
sa
A. pag-eehersisyo C. pakikilahok sa gawaing isports
B. pagkain ng mga prutas at gulay D. pagkain ng matatamis at junkfoods

21. Alin sa mga sumusunod ang nakatutulong sa pagsasanay ng physical fitness components?
A. pagtulog C. pagkanta
B. paglalaro D. pag-upo

22. Alin sa mga sumusunod na laro ang tumutulong sa pagpapaunlad ng kasanayan sa pagiging
mabilis at maliksi?
A. tagu-taguan C. Lawin at Sisiw
B. chinese garter D. siyato

23. Alin sa mga sumusunod ang makakatulong upang maging aktibo, alerto, at malusog araw-
araw?
A. pagkain ng junkfoods C. paglalaro ng video games
B. pakikilahok sa gawaing pang-isports D. pagtulog

x
Health
24. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa byolohikal na pagkakaiba ng lalaki at babae tulad
ng chromosomes, hormonal profiles, panlood at panlabas na ari?
A. sex B. puberty C. adolescence D. gender

25. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagbabagong pisikal na nagaganap sa panahon
ng pagdadalaga?
A. pagkakaroon ng buwanang daloy o regla C. pagiging iyakin
B. pagtubo ng bigote D. pagiging malikhain

26. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagbabagong pisikal ang nagaganap sa panahon
ng pagbibinata?
A. pagkakaroon ng buwanang daloy o regla C. pagiging iyakin
B. pagiging maginoo D. pagtubo ng bigote at balbas

27. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagbabagong emosyonal na nagaganap sa

nagdadalaga?
A. pagiging mahiyain at maramdamin C. paglaki ng katawan
B. pagkakaroon ng regla D. pagtubo ng bigote

28. Ano ang tawag sa buwanang daloy na dumarating sa mga kababaihan?

A. delayed puberty C. pagtutuli
B. precocious puberty D. menstruation cycle

29. Ano ang tawag sa hormones ng mga babae?

A. testosterone C. menarche
B. estrogen D. puberty

30. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa mabuting pakikisama sa kapwa?

A. Kalusugang Pangkatawan C. Kalusugang Emosyonal
B. Kalusugang Pangkaisipan D. Kalusugang Sosyal

xi
 Aralin Pagtatanghal nang Maayos sa
1 Nilikhang Melodiya

Alamin Natin

Essential Learning Competency:

 Performs his/her own created melody

Balikan Natin

Sa nakaraang aralin nakagagawa ng simpleng melodiya gamit ang iba-ibang uri ng notes.
Ang gagawin ninyo ngayon ay pag-aralang itanghal ang nabuo ninyong simpleng melodiya.

Tuklasin Natin

Gawain 1. Pagsasanay
Isagawa ang simpleng vocalization. Sundan ang do-mi–so–do–so-mi–do pattern. Unti-
unting itataas ang pitch hanggang sa pinakamataas na range na maaabot ng tinig mo at dahan-
dahang ibababa hanggang sa pinakamababang range na maaabot. Ito ay isinasagawa upang
lumuwag ang vocal chord at maging madali ang pag-awit.
 Source: https://www.google.com/search?q=+blank+4%2F4+time+signature&tbm

Suriin Natin

Isang makabuluhang gawain ang maitanghal ang sariling likha. Nakadaragdag ito ng
tiwala sa sarili. Pinayayaman din nito ang kaisipan at kakayahang gmakabuo ng mga orihinal na
musika. Sa pagtatanghal, mahalaga na ito ay maisagawa nang maayos at makasunod sa
itinakdang pamantayan.
1

Pagyamanin Natin
Gawain 1. Panoorin ang video clip ng isang pagtatanghal.
Sagutin ang mga tanong:

1. Maayos ba ang pagtatanghal ng mga mang-aawit na inyong pinanood? ____________

2. Sa inyong palagay, paano nila nagawang maganda at kaaya-aya ang kanilang
pagtatanghal? ___________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

3. Dapat ba na ito ang inyong tularan? Bakit? ____________________________________

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

Gawain 2.
Lumikha ng melodiya sa kahit anon’g major key. Ihanda ang sarili sa pagtatanghal ng
melodiya na iyong nilikha. Awitin ang so-fa syllables at pagkatapos ay lapatan mo ng liriko ang
melodiya. Kung tapos na ang lahat, imbitahan mo ang ilang miyembro ng pamilya para
magbigay nga mga mungkahi upang mapabuti ang iyong pagtatanghal.

Isaisip Natin

Ano-ano ang mga dapat tandaan upang maging matagumpay ang iyong pagtatanghal?
Suriing muli ang melodiya t lprikong nagawa at tingnan kung may kailangan pa bang baguhin
bago gawin ang pangwakas na pagtatanghal.

Isagawa Natin

Gawain: Sa pamamagitan ng video and audio recorder ng cell phone mo, i- rekord mo ang
iyong pagtatanghal sa nilikhang medodiya. Pwede mong sabayan ng kahit ano’ng instrumentong
pangmusika. Suriin ang sarili kung paano nakasunod sa pamantayan ng pagtatanghal. Lagyan
ng tsek (/) ang antas ng pagtatanghal na iyong nagawa.

(Kulang ng (Lalong
(Mahusay) (Pinakamahusay)
Pamantayan Husay) Mahusay) Kabuuan
2 puntos 4 na puntos
1 punto 3 puntos
Tunog Naawit nang Naawit nang Naawit nang Naawit nang
malakas ang malakas ang malakas ang malakas at wasto
melodiya melodiya melodiya ngunit ang tono ng mga
ngunit may 4 ngunit may may isang nota nota sa nilikhang
at higit pang 2-3 na wala na wala sa tono. melodiya.
nota na wala sa tono.
sa tono.
Kabuuan ng Naawit ang Naawit ang Naawit ang Naawit nang
Melodiya nilikhang nilikhang nilikhang kumpleto mula sa
melodiya melodiya melodiya mula simula hanggang
mula sa mula sa sa simula ngunit sa katapusan ang
simula simula kulang ng isang nilikhang
ngunit ngunit tono/nota. melodiya.
kulang ng 4 kulang ng 4
at higit pang at higit pang
mga mga
tono/nota. tono/nota. _
Kabuuan

Susi sa Pagwawasto

Pagyamanin Natin
Maaaring magkakaiba ang sagot.

Gawain 1 Maaaring magkakaiba ang pagganap.

Gawain 2 Maaaring magkakaiba ang pagganap.

Isagawa Natin
Maaaring magkakaiba ang pagganap.

SANGGUNIAN

Hazel P. Copiaco, Emilio S. Jacinto Jr. Halinang Umawit at Gumuhit 5, Vibal Group Inc. 2016

Gerardo C. Lacia, Mylene Ortiz Andaya, Mirla N. Cantalejo, Marissa R. Operario, Juliet H.
Brioso: The 21st Century MAPEH in ACTION 5, Vibal Group Inc. 2016 edition.

Maria, Cielito Amor T. Ubalde, RanesaQuiling, Ma. Lourdes Joy Y. Fernandez, Maria Carmen
T. santos, Jason R. Maniacap, Hadassah A. Castro, Vida Guia D. Vergel, John Patrick A. Parfan
Living with Music, Art, Physical Education, and Health (2018)

https://www.google.com/search?
q=time+signature&safe=active&rlz=1C1CHBD_enPH869PH869&sxsrf=ALeKk02FHxEZ9GG
bCT
ktr0eNjVPeAh-
cKQ:1593907938326&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=nAAlRO8SXTQKYM
%252C_DmlqR7ZInhkMM%252C_&vet=1&usg=AI4_-kSbIqrHhgS6-G

https://www.google.com/search?q=halimbawa+ng+Larawan+ng+bata

https://en.wikipedia.org/wiki/G_major

https://www.google.com/search?
q=F+major+key+signature&tbm=isch&ved=2ahUKEwi0nNDi7LTqAhWHA5QKHWVICAsQ2
-cCegQIABAA&oq=F+major+key+signature&gs_lcp=
https://wikiclipart.com/music-staff-clipart_32807/

https://www.google.com/search?q=transparent%203%2F4%20time%20signature&tb

https://www.google.com/search?q=key+of+c+major+scale&safe

google.com/search?
safe=active&rlz=1C1CHBD_enPH869PH869&sxsrf=ALeKk03VaYjapbT4ZVbP8ICcIetvCXq9
8w:1593912678895&source=univ&tbm=isch&q=transparent+pentatonic+scale&sa=X&ved=2a
hUKEwjD35y4-
7TqAhWVFogKHRUYAg8QsAR6BAgJEAE&biw=1366&bih=608#imgrc=Nx8HRIO5fYXPZ
M

https://www.google.com/search?
rlz=1C1CHBD_enPH869PH869&sxsrf=ALeKk03HO8s5pyWZOYmu0WdqKlda4EA9IQ:1593
913715196&source=univ&tbm=isch&q=children+singing&safe=

Aralin Sining sa Likod ng Ating

2 Kasaysayan

Alamin Natin
 Essential Learning Competency:
 discusses the details of the landscape significant to the history of the
country.

Pagkatapos ng aralin na ito, inaasahang nakikilala mo ang kahalagahan ng landscape na

may kaugnayan sa kasaysayan ng bansa.

Balikan Natin

Ano-ano ang mga bahagi ng landscape painting? _____________________________________

_____________________________________________________________________________

Paano nagkakaiba ang mga ito? ___________________________________________________

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

Tingnan ang larawan at tukuyin kung saan ang foreground, middle ground at background nito.

Tuklasin Natin
1. Ano ang masasabi mo sa mga larawan?
_____________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

2. Ano ang makikita sa unang larawan? Sa ikalawang larawan? _________________________

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

3. Paano nagkakaiba at nagkakapareho ang mga larawan? ______________________________

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

Suriin Natin

Ang mga Kastila ay madalas magpinta ng mga propaganda tungkol sa relihiyon upang
mapalaganap ang Katolisismo sa buong Pilipinas. Ang mga pinta na ito ay laging nakikita sa
mga pader ng simbahan, tampok ang mga relihiyosong anyo kung saan lumalabas ang mga aral
ng Katoliko. Sa kadahilalan ng pangangasiwa ng Simbahan sa sining ng mga Pilipino at
pagsakop ng mga Kastila sa Pilipinas, karamihan ng layunin ng mga pinta mula sa ika-16
hanggang ika-19 na siglo ay tulong sa simbahang Katoliko. Dito nagsimulang
maimpluwensiyahan ng mga Kastila ang mga Pilipino sa larangan ng sining at pagpinta.

Ang pagpipinta ay isang visual art kung saan ang mga ideya at ang mga damdamin ay
ipinapahayag sa pamamagitan ng iba’t ibang ideya at mga istilo.

Sa Pilipinas, may mga mahuhusay at malikhaing pintor na ang mga gawa ay maaaring
makipagpaligsahan sa mga pintor sa ibang bansa. Sila rin ay tumutulong sa pagpapaunlad ng
sining at kulturang Pilipino sa pamamagitan ng kanilang mga obra.

Pag-aralan ang mga larawan.

 FABIAN DELA ROSA FERNANDO AMORSOLO CARLOS FRANCISCO

VICENTE MANANSALA JOSE BLANCO PRUDENCIO LAMARROZA

Sources:
Pintor: Fabian Dela Rosa. Retrieved 5 July 2020, from
http://www.artesdelasfilipinas.com/archives/30/master-of-genre-fabian-cueto-de-la-rosa-1869-1937-
Ang magbubukid ni Fernando Amorsolo. Retrieved 5 July 2020, from
https://www.pinterest.ph/pin/369928556868040547/
Carlos Francisco Painting. (2016). Retrieved 5 July 2020, from
https://www.mutualart.com/Artwork/THE-MANDALA-BUILDERS/ABD3681F9DA88494
Vicente Manansala Painting. (2005). Retrieved 5 July 2020, from
https://www.invaluable.com/artist/manansala-vicente-silva-4094kcuoc5/
Jose Blanco painting. Retrieved 5 July 2020, from https://www.pinterest.ph/pin/436215913877235247/
prudencio lamarroza painting. Retrieved 5 July 2020,
fromhttps://www.pinterest.ph/pin/236439049157026374/

Pagyamanin Natin

Gawain A

1. Sino-sino ang mga pintor na nakilala sa pagpipinta ng landscape sa ating bansa?

____________________________________ ____________________________________
____________________________________ ____________________________________
____________________________________ ____________________________________

2. Ano-ano ang kanilang mga ipininta?

____________________________________ ___________________________________
____________________________________ ___________________________________
____________________________________ ___________________________________

3. Bakit mahalaga ang mga ito sa kasaysayan ng ating bansa?

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

Isaisip Natin

Paano mo mapangalagaan ang mga landscapes sa pamayanan na may kinalaman sa

kasaysayan ng pamayanan?

Tandaan:
Sa pamamagitan ng likhang-sining, naipagmamalaki natin at nabibigyang halaga ang
mga likas na pamana, maging ng ating mayamang kasaysayn. Taglay ng mga ito ang
pambihirang disenyo na maaaring likas o gawa ng tao. Ang arkitektual na disenyo ng mga ito ay
nakapagpapatanyag din sa angkin galing ng mga Pilipino.

Isagawa Natin

Gawain A. Pagguhit at Pagpinta ng ng Tanawin sa Komunidad o sa Ating Lungsod

(Landscape Painting).
Mga Kagamitan:
lapis brush
1/4 illusstration board basahan
water color water container

Mga Hakbang sa Paggawa:

1. Umisip ng disenyo na nais ipinta. Gamitin ang iyong imahinasyon. Maaring gawing
inspirasyon ang paboritong bagay-bagay, tao, hayop, pangyayari o luga na matatagpuan sa iyong
kapaligiran.
2. Iguhit sa pamamagitan ng lapis.
3. Maglagay ng lumang dyaryo sa ilalim ng papel bilang sapin sa mesang paggagawaan.
4. Isawsaw ang brush sa water color at ipangkulay. Maaaring gumamit ng iba’t ibang istilo sa
pagpipinta. Gawing gabay din ang istilo na inyong natutuhan mula sa mga pintor.
5. Patuyuin at iligpit ang mga gamit at linisin ang mesa pagkatapos ng gawain.

Gawain B. Magsaliksik ng kahit limang (5) mga sikat na Filipino na pintor ng landscape sa
bansa.

8
 Susi sa Pagwawasto

Balikan
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Tuklasin
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Pagyamanin (in any order)

1. Fernando Amorsolo
2. Prudencio Lamarroza
3. Vicente Manansala
4. Fabian Dela Rosa
5. Carlos Francisco
6. Jose Blanco

Isagawa
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Sanggunian:

Ang magbubukid ni Fernando Amorsolo. Retrieved 5 July 2020, from

https://www.pinterest.ph/pin/369928556868040547/

Carlos Francisco Painting. (2016). Retrieved 5 July 2020, from

https://www.mutualart.com/Artwork/THE-MANDALA-BUILDERS/ABD3681F9DA88494

Copiaco, H. P, et. Al., “Halinang Umawit at Gumuhit”, Vibal Group Inc.(2016)

Jose Blanco painting. Retrieved 5 July 2020, from

https://www.pinterest.ph/pin/436215913877235247/

Pintor: Fabian Dela Rosa. Retrieved 5 July 2020, from

http://www.artesdelasfilipinas.com/archives/30/master-of-genre-fabian-cueto-de-la-rosa-1869-
1937-

prudencio lamarroza painting. Retrieved 5 July 2020,

fromhttps://www.pinterest.ph/pin/236439049157026374/

Vicente Manansala Painting. (2005). Retrieved 5 July 2020, from

https://www.invaluable.com/artist/manansala-vicente-silva-4094kcuoc5/

9
Aralin Mga Kasanayang Nalilinang
3 sa Larong “Sipa”

Alamin Natin

Essential Learning Competencies:

 explains the nature/background of the game
 observes safety precautions
 executes the different skills involved in the game
 displays joy of effort, respect for others and fair during participation in physical activities

Balikan Natin

Anong laro ang ipinapakita sa larawan? _____________________

Ano- ano kaya ang mga kagamitan at alituntunin sa larong ito? __________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

10

Tuklasin Natin
 Source: https://www.flickr.com/photos/nccaofficial/18482425478

Anong laro ang ipinapakita sa larawan?

Ano- ano ang mga alituntunin sa paglalaro ng sipa?

Hanapin ang mga salitang tumutukoy sa galaw, kagamitan at mga bahagi ng katawan na
ginagamit sa larong sipa.

L U N D A G
S B O L A S
I R A T A N
P T U H O D
A S P A A K
G I U L O D
L K K A B O
I O S M T A

Suriin Natin
Ang sipa ang isa sa pinakakaraniwang laro ng mga batang Filipino. Mula sa Mindanao,
nag-umpisa itong sumikat noong panahon ng Amerikano.

May nalinang na ibang bersiyon ng sipa. Isa na rito ay ginagamitan ng pinagsamang

goma o tingga na may itinaling maikling straw bilang palawit. Ang larong ito ay sinisipa ng mga
lalaki gamit ang panloob na bahagi ng kanilang paa, at ng mga babae gamit naman ang panlabas
na bahagi ng kanilang paa. Binibilang ang puntos batay sa dami ng magkakasunod na sipang
magagawa ng bawat manlalaro nang hindi nahuhulog ang laruan sa lupa.

11
Batas ng Laro:
 Nilalaro ito sa pamamagitan ng paghahagis at pagsipa pataas gamit ang paa, siko, o iba
ang parte ng katawan.
 Kapag sumayad na sa lupa ang tansan, ibig sabihin ay tapos na ang laro.
Bakit natin kailangan laruin ang larong sipa?
 Ang larong ito ay nagpapakita na ikaw ay tunay na Pilipino at
 Kapag nilalaro natin ito ipinagmamalaki ang ating kultura.
 Nilinang ang mga kasanayan sa pagsipa, liksi ng mga mata at pagkilos, at bilis.

Pagyamanin Natin

Bago natin umpisahan ang laro ay isa-isahin muna ang mga pag-iingat na dapat gawin upang
maiwasan ang anumang kapahamakan.

1. Dapat malinis ang palaruin para maiwasan ang pagkasugat.

2. Magsuot ng proteksiyon sa paa, siko at ulo kung naglalaro ng sipa.

Mekaniks/ Hakbang:
1. Pagdedesiyunan ng mga manlalaro kung sino ang unang maglalaro sa pamamagitan ng
toss coin o jack-en-poy
2. Sisipain ng unang manlalaro ang pato hanggang sa ito’y mahulog. Bawat sipa ay may
katumbas na puntos para sa bawat manlalaro.
3. Ang manlalarong may pinakamaraming nagawang sipa o puntos ang siyang panalo

 Anong aral ang makukuha natin sa paglalaro ng sipa? Ipaliwanag ang sagot sa loob ng
kahon.

Isaisip Natin

12

Isaisip Natin
Sagutin ang mga tanong. Lagyan ng tsek (√) ang kolum ng iyong sagot

Oo Hindi Paliwanag
1. Naranasan mo na bang masugatan sa
paglalaro? Kung Oo, anong ginawa mo? Kung
Hindi, anon’g gagawin mo para maiwasan ito?
2. Mahalaga ba na maging isport sa paglalaro?
Bakit?
3. Kailangan bang magsuot ng proteksiyon sa
paglalaro ng sipa? Bakit?
4. Naipapakita ba ng paglalaro ng sipa ang
pagiging Pilipino? Ipaliwanag.

Isagawa Natin

Laro Tayo!
Imbitahan ang iyong kapatid na lalaki o babae na maglaro ng sipa. Ituturo mo sa kanya
ang mekaniks ng laro. Pagkatapos ng ensayo, maglaro na kayo. Habang kayo’y naglalaro,
kunan mo ng larawan o video ang kaganapan. Isumite ang larawan o video sa messenger.

Susi sa Pagwawasto

Balikan Natin

Maaaring magkakaiba ang sagot

Tuklasin Natin

1. LUNDAG
2. BOLA
3. TUHOD
4. PAA
5. SIPA
6. RATTAN
7. ULO
8. SIKO
 13

Suriin Natin

 Mekaniks/ Hakbang:
1. Pagdedesiyunan ng mga manlalaro kung sino ang unang maglalaro sa pamamagitan ng
toss coin o jack-en-poy
2. Sisipain ng unang manlalaro ang pato hanggang sa ito’y mahulog. Bawat sipa ay may
katumbas na puntos para sa bawat manlalaro.
3. Ang manlalarong may pinakamaraming nagawang sipa o puntos ang siyang panalo.

Pagyamanin Natin
Maaaring magkakaiba ang sagot

Isaisip Natin
Maaaring magkakaiba ang sagot.

Isagawa Natin
Maaaring magkakaiba ang sagot

Sanggunian
LRMDS Division of Cabanatuan City

MAPEH 5 in Action Worktext in Music, Arts,Physical Education, and Health, Copyright 2016,
REX Bookstore

https://www.flickr.com/photos/nccaofficial/18482425478
 14

Mga Paraan sa Pamamahala sa mga

Aralin
Isyung Pangkalusugang na may

4 Kaugnayan sa Pagdadalaga at
Pagbibinata

Alamin Natin

Essential Learning Competency:

 demonstrates ways to manage puberty-related health issues and concerns

Ang aralin na ito ay magtuturo sa iyo sa mga paraan kung paano ang pagpamamahala sa
mga isyung pangkalusugang na may kaugnayan sa pagdadalaga at pagbibinata.

Balikan Natin
Ano-ano ang mga konsepto na iyong natutunan o nakukuha sa ating nakaraang
aralin? Isulat ang mga sagot sa loob ng lobo.
 Source: pinterest.ca/pin/480759328944742278/

15

Tuklasin Natin

Suriin ang mga nasa larawan.

Source: http://lrmdsdepedcabanatuan.weebly.com/grade-5-quarter-2-lms.html

Para sa iyo, ano ang nakasaad sa mga larawan? Ano’ng mensahe na nakukuha mo rito?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________.

Suriin Natin
 Gawain 1. Bumuo ng grupo sa inyong bahay (ina, ama, mga kapatid, at ikaw) at
magkaroon ng brainstorming ukol sa mga wastong paraan ng pangangalaga sa sarili.

 Talakayin ang mga pamahiin na dapat nang iwaksi at kalimutan at pag-usapan ang
mga pangkalinisan na gawain na dapat alalahanin at tandaan.

 Pag-usapan din ang tamang nutrisyon at wastong pagkain na nararapat sa panahon ng

pagreregla at sa panahon ng pagkatuli. Alin dito ang mga maaaring kainin at hindi
kainin? Isaad din kung ano ang mga epekto nito sa katawan at sa pabago-bagong
emosyon sa kritikal na panahong ito.

 Isulat sa bondpaper (long) ang nakalap na kasagutan at ipasa sa inyong guro ayon sa
iskedyul.

Gawain 2. Isulat sa patlang kung Tama o Mali ang pahayag. Ilagay ang sagot sa patlang.

___________1. Iwasan ang mga malalansang pagkain tulad ng bagoong at itlog kapag bagong
tuli at iwasan naman ang pagkain ng mga maaasim at makatas sa panahon ng
regla.
______2 ___________ 2. Hugasan ng dahon ng kamias at sampalok ang sugat sa pagtuli.
______3 ___________ 3. Dapat maligo araw-araw kung may regla.
______4 .___________ 4.. Ang regla ay isang sakit kaya dapat manatiling nakahiga kapag may regla.
_______ ___________ 5. Ugaliing magpalit ng napkin isa hanggang dalawang beses maghapon kapag
may regla.

16

Pagyamanin Natin

Subukan mong gawin ang sumusunod. Maglagay ng tsek (√) sa hanay ng ng OO thumbs up icon
kung ang sagot ay OO at thumbs down icon kung HINDI.

Pangangalaga sa sarili sa Panahon ng

Pagreregla at BagongTuli

Pagreregla

1. Panatilihing malinis ang katawan. Maligo

araw-araw.
2. Maghugas ng ari araw-araw lalo na kung
may regla. Gumamit ng malinis at
maligamgam na tubig.
3. Sundin ang mga pamahiin ng matatanda at
huwag maliligo sa mga araw na may regla.
4. Kailangang maghilamos nang dalawa
hanggang tatlong beses sa isang araw.
5. Gumamit o magpahid ng deodorant sa kili-
kili dahil nagiging pawisin at aktibo ang sweat
glands.
 6. Iwasang maupo sa upuan upang hindi
matagusan. Manatiling nakatayo lamang.
7. Magsuot ng masikip na kasuotan.
8. Magpalit ng napkin mula apat hanggang
limang beses sa maghapon.
9. Laging magdala ng napkin upang
makapagpalit agad.
10. Dahil sa pabago-bagong pakiramdam at
emosyon ay maaari mong kainin ang anumang
nais kapag may regla.
11. Kailangang kumain ng sapat na daming
masustansiyang pagkain.

17

BagongTuli

1. Gumamit ng maluwag na padyama o palda

kapag bagong tuli.
2. Maglinis at sabunin ang kamay bago
linisin o langgasin
ng pinakuluang dahon ng bayabas ang sugat
habang ito ay sariwa pa.
3. Kumain ng mga sariwang prutas na sagana
sa Bitamina C.
4. Kumain ng mga malalansang pagkain
tulad ng bagoong at itlog.
5. Sikaping makapaglarong pisikal tulad ng
takbuhan, upang maiwasan ang pagkalungkot.
6. Ingatan na huwag matuluan ng ihi ang
bagong tuling bahagi. Tiyakin na lagging tuyo
ang sugat.
7. Lagyan ng benda o band-aid ang bagong
tuling bahagi upang gumaling agad ito.

Isaisip Natin

Ano-ano ang mga pamamaraan sa pagmamahala sa mga isyung pangkalusugan na may

kaugnayan sa pagdadalaga at pagbibinata. Isulat ang iyong sagot loob ng kahon.
 18

Isagawa Natin

Ipakita ang mga paraan sa pagpamamahala sa mga isyung pangkalusugang na may

kaugnayan sa pagdadalaga at pagbibinata sa pamamagitan ng pagguhit nito sa loob ng kahon.
Pagkatapos ay kulayang mabuti.

Krayterya:
Kaangkupang Konsepto ----------------------------------------- 5
Kaayusan at Kalinisan sa Pagguhit ----------------------------------------- 10
Pagkamalikhain ----------------------------------------- 10
25 puntos
Krayterya:
Kaangkupang Konsepto ----------------------------------------- 5
Kaayusan at Kalinisan sa Pagguhit ----------------------------------------- 10
Pagkamalikhain ----------------------------------------- 10
25 puntos
 19

Susi Sa Pagwawasto

BalikanNatin: Isaisp Natin

Maaaring magkakaiba ang mga sagot. Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

TuklasinNatin: Isagawa Natin

Maaaring magkakaiba ang mga sagot. Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

SuriinNatin:
1. Maaaring magkakaiba ang sagot.
2. a. Tama b. Tama c. Tama d. Tama e. Mali

Pagyamanin Natin: Pagreregla Tuli

1. Thumbs-up 6. Thumbs-down 1. Thumbs-up 5. Thumbs-down
2. Thumbs-up 7. Thumbs-down 2. Thumbs-up 6. Thumbs-up
3. Thumbs-down 8. Thumbs-up 3. Thumbs-up 7. Thumbs-up
4. Thumbs-down 9. Thumbs-up 4. Thumbs-down
5. Thumbs-up 10. Thumbs-down

Sanggunian:
http://lrmdsdepedcabanatuan.weebly.com/grade-5-quarter-2-lms.html

HalinangUmawit at Gumuhit 5

Essential Learning Competencies-MAPEH 5- Q2 Health-W7-8

pinterest.ca/pin/480759328944742278/
 20

Pangangalaga sa Sarili at Kahalagahan

Aralin ng mga Payo mula sa mga Eksperto
4.1 Kaugnay sa Pagdadalaga at
Pagbibinata

Alamin Natin

Essential Learning Competencies:

 demonstrates ways to manage puberty-related health issues and concerns
 practices self-care procedures
 discusses the importance of seeking the advice of professionals/trusted and reliable adults
in managing puberty-related health issues and concerns

Balikan Natin
Ano-ano ang mga negatibong epekto ng maaga at di-inaasahang pagbubuntis?
Paano mo ito maiiwasan?
Paano makakatulong ang iyong mga magulang sa pag-iwas mo sa bagay na ito?

Tingnang mabuti ang mga larawan.

Sources: https://www.moneymax.ph/personal-loan/articles/aggabao-lower-loan-interest-rates-teachers
https://www.istockphoto.com/video/doctor-explaining-medical-record-to-girl-and-woman-gm1133808754-
301057884
https://www.commonsensemedia.org/blog/how-to-talk-to-teens-about-dealing-with-online-predators

21

Sagutin ang mga sumusunod:

Kilala mo ba ang nasa larawan?

Paano makakatulong ang mga nasa larawan upang mapapangalagaan ang iyong mga sarili sa
panahon ng pagbibinata at pagdadalaga?

Nasubukan mo na bang humingi ng payo sa iyong mga magulang o sa mga taong may
wastong kaalaman tungkol sa iyong pagbibinata o pagdadalaga?

Sa araling ito, pag-uusapan natin ang kahalagahan ng paghingi ng payo sa mga

magulang o sa mga taong may wastong kaalaman ukol sa tamang pangngalaga sa sarili at iba
pang bagay na may kaugnayan sa pagbibinata at pagdadalaga.

Tuklasin Natin

Subukan mong sagutin ang mga katanungan sa ibaba kung kanino o sino dapat
maaaring lapitan sa mga isyung patungkol sa pagbibinata o pagdadalaga. Lagyan ng tsek (√)
ang napiling kasagutan. Maaaring pumili ng maraming kasagutan.

Mga Isyung
Pangkalusugan
Tatay Nanay Ate Kuya Doktor Guro Kaibigan
Sa Pagdadalaga at
Pagbibinata
1. Tamang paggamit ng
sanitary napkin.
2, Pagbebenda sa bagong
tuli.
3. Pagsakit ng ulo o
pagkahilo at pagsakit ng
puson at dibdib.
4. Pagiging mapusok at
nagpapansin sa
hinahangaan.
5. Nagiging mahiyain,
maramdamin at self
conscious

22

Suriin Natin

Mahalaga ang paghingi ng payo sa mga magulang o mga taong may wastong
kaalaman kaugnay sa mga pisikal, emosyonal, at sosyal na pagbabago na nagaganap sa
panahon ng pagbibinata at pagdadalaga. Sila ang magiging gabay mo sa landas na ito.
Tinutulungan ka rin nila upang maiwasan ang mga suliranin tungkol sa usaping
pangkalusugan. Magiging gabay mo rin sila upang maiwasan ang mga hindi kanais-nais na
maari mong sapitin gaya ng pagiging mapusok, maaga, hindi inaasahang pagbubuntis.

Ilan sa mga taong maaari mong hingan ng payo o suhestiyon ay ang mga sumusunod:
1. Tatay - tumatayong haligi ng tahanan at katuwang na naghahanapbuhay upang
matustusan ang pangangailangan ng pamilya.

2. Nanay - itinuturing na ilaw ng tahanan at pinamamahalaan ang pag-aalaga at

pagpapalaki sa mga anak.

3. Doktor - nilalapitan sa oras na tayo ay may sakit na nangangailangan ng atensiyong

medikal.

4. Guro - tumatayong pangalawang magulang na gumagabay at nagpapaunlad ng mga

kaisipan ng mga bata.

5. Adult - mga nakakatanda na maaaring gawing huwaran o hingan ng payo ayon sa

kanilang mga karanasan at pananaw sa buhay.

Sila rin ang mga taong una mong lalapitan sa pagbibigay ng mga paraan sa wastong
pangangalaga sa katawan.

Mga Paraan sa Wastong Pangangalaga sa Sarili sa Panahon ng Pagbibinata o

Pagdadalaga:
1. Panatilihing malinis ang sarili. Maligo araw-araw.
2. Maghugas ng aria raw-araw lalo na kung may regla. Gumamit ng malinis at maligamgam
na tubig.
3. Magpalit ng napkin mula apat hanggang limang beses sa maghapon.
4. Gumamit o magpahid ng deodorant sa kilikili dahil nagiging aktibo ang sweat glands.
5. Gumamit ng maluwag na padyama o palda kapag bagong tuli.
6. Lagyan ng benda o band aid ang bagong tuling bahagi upang gumaling agad ito.
7. Kailangang kumain ng sapat na dami ng masustansiyang pagkain.
8. Ugaliing mag-ehersisyo araw-araw.
9. Magsepilyo ng ngipin tatlong beses sa isang araw at gumamit ng dental floss.
10. Matulog nang maaga at iwasan ang pagpupuyat.
11. Uminom ng walo hanggang sampung basong tubig araw-araw.

23

Pagyamanin Natin

Gawain 1.
Humingi ng payo sa mga magulang o nakatatanda kaugnay sa wastong pangangalaga
sa sarili. Itala ang iyong sagot sa loob ng kahon

Mga Payo ng mga Magulang Kaugnay sa Aking Pagbibinata o Pagdadalaga

Isaisip Natin

Tandaan!

Mahalaga ang paghingi ng mga payo sa mga magulang, nakakatanda at higit sa laha
sa mga eksperto upang masolusyunan at malagpasan ang mga isyu tungkol sa pagbibinata
at pagdadalaga.

Panuto: Isulat sa patlang kung TAMA o MALI ang pahayag. Isulat ang sagot sa patlang.
______1. Maaaring magpaturo sa ate o sa nanay sa paggamit o paglalagay ng sanitary napkin.
______2. Dapat turuan ng tamang pagbebenda ang mga nakakabatang kapatid o kaibigan
upang maging handa sila sa pagpapatuli.
______3. Ang regla ay isang sakit kaya dapat manatiling nakahiga kapag may regla.
______4. Dapat sa magulang lang manghihingi ng payo ang mga kabataan tungkol sa
kanilang nararamdaman sa kanilang sarili.
______5. Ang guro ang isa sa dapat na nagtuturo ng wastong pangangalaga ng katawan sa
panahon ng pagreregla at bagong tuli.
______6. Kumunsulta sa albularyo sa tama at ligtas na pagtutuli.
______7. Ugaliing magpalit ng napkin isang beses maghapon kapag may regla.
______8. Magsuot ng masikip na pantalon kapag bagong tuli.
______9. Hindi makakatulong ang paghingi ng payo sa mga doctor ukol sa problemang
pangkalusugan.
______10. Maiiwasan ang maaga at di-inaasahang pagbubuntis kung susunod sa payo ng
mga magulang.

24

Isagawa Natin

Gawain 1. Basahing mabuti at sagutin ang mga tanong: (3 puntos bawat isa)
1. Bakit kailangan ang pag-iingat at kalinisan ng katawan sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Sa iyong palagay, mahalaga bang humingi ng mga payo sa mga nakakatanda o

eksperto sa panahon ng pagdadalaga at pagbibinata? Bakit?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Sa tingin mo ba kaya mo ng pangalagaan ang iyong sarili? Ipaliwanag.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 2. Kapanayamin mo ang iyong mga magulang tungkol sa kanilang ginagampanang

papel para matulungan ka sa iyong pagdadalaga o pagbibinata. Isulat ito sa ibaba
at pasulatan ng kanilang lagda.
 25

Susi sa Pagwawasto

Balikan Natin:
 Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Tuklasin Natin
 Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Pagyamanin Natin
 Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Isaisip Natin:
1. √ 6. √
2. X 7. X
3. X 8. X
4. X 9. √
5. X 10. X

Isagawa Natin:
 Maaaring magkakaiba ang sagot

Sanggunian:
LRMDS Division of Cabanatuan

The 21st Century MAPEH in Action, Worktext in Music, Arts, Physical Education, and
Heath, REX Bookstore

Sing, Sketch, Stretch, and Stay Healthy, ABIVA Publishing House

https://www.moneymax.ph/personal-loan/articles/aggabao-lower-loan-interest-rates-teachers

https://www.istockphoto.com/video/doctor-explaining-medical-record-to-girl-and-woman-
gm1133808754-301057884
https://www.commonsensemedia.org/blog/how-to-talk-to-teens-about-dealing-with-online-predators

26

Aralin Pagkakaiba ng SEX

4.2 at GENDER

Alamin Natin

Essential Learning Competencies:

 differentiates sex from gender
 identifies factors that influence gender identity and gender roles
 discusses how family, media, religion, school and society in general reinforce
gender roles
 give examples of how male and female gender roles are changing

Pagkatapos ng araling ito, inaasahang makikilala mo ang kaibahan ng dalawang uri ng

kasarian; mapangalagaan ang kaugalian, kaisipan at responsibilidad batay sa idinidikta ng
kultura, tradisyon at paniniwala ng isang lipunan; at maipaliwanag ang kaibahan ng sex at
gender.

Balikan Natin
 27

 Sa unang larawan sino ang iyong nakikita na nagtuturo sa mga kabataan?

__________________________________
 Sa pangalawang larawan ano kaya ang pinag-usapan ng batang lalaki ang isang
lalaking nakakatanda? __________________________________________________

 Sa ikatlong larawan saan lumapit ang isang mag-ina? Ano kaya ang sinabi ng doctor
sa kanila? ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Tuklasin Natin

Sources: http://www.philstar.com/entertainment/2014/11/15/1392079/derek-ramsay-son- he-

already-called-me-dad
http://cebudailynews.inquirer.net/63992/2nd-warning-for-celebrity
http://www.cosmo.ph/celebs/latest-buzz/jessy-mendiola-sizzles-in-her-darna- costume-snaps-
a00021-20160125

1. Ano ang iyong mga napansin sa larawan?

2. Sang-ayon ka ba sa inilalarawan nito? Ano ang iyong pananaw ukol dito?
3. Ano ba ang pagkakaiba ng SEX at GENDER?
 28

Sex – tumutukoy sa byolohikal na pagkakaiba ng lalaki at babae tulad ng pagkakaibang

chromosomes, hormonal profiles, panloob at panlabas na ari
Gender – naglalarawan ng mga katangian ng lalaki at babae na kung saan ang kultura,
tradisyon at paniniwala ng isang lipunan ang nagdidikta ng pagka-lalaki o
pagkababae ng isang tao.
Gender Identity – tumutukoy sa pananamit, pagkilos, at pag-iisip ng isang lalaki, babae o
transgender batay sa kanyang sariling paniniwala at kasiyahan.
Gender Roles – tumutukoy sa mga kaugalian, kaisipan, responsibilidad at gawain ng mga
lalaki at babae batay sa idinidikta ng kultura, tradisyon at paniniwala ng
isang lipunan.

Suriin Natin
Ano-ano ang mga pagkakaiba ng sex at gender? Magbigay ng halimbawa na hindi bababa sa
tatlo (3).
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Ano-ano ang mga basehan o batayan ng pagkakaiba ng sex at gender?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Pagyamanin Natin

Makipag-usap sa mga miyembro ng pamilya ukol sa mga isyung sex at gender. Ilagay
ang mga kasagutan gamit ang Venn Diagram.
Y
y O
SEX U GENDER
 29

Isaisip Natin
Isulat sa patlang ang tamang sagot. Isulat kung ito ay patungkol sa SEX o GENDER.

_______________ 1. Tumutukoy ito sa mga kaugalian, kaisipan, responsibilidad at gawain

ng mga lalaki at babae batay sa idinidikta ng kultura, tradisyon at
paniniwala ng isang lipunan.
_______________ 2. Ito ay tumutukoy sa byolohikal na pagkakaiba ng lalaki at babae tulad
ng pagkakaiba ng chromosomes, hormonal profiles, panloob at
panlabas na ari.
________________ 3. Ito ay idinidikta o ipinaparamdam na simula pa nung sila ay bata.
________________ 4. Ito ay tumutukoy sa pananamit, pagkilos, at pag-iisip ng isang lalaki,
babae o transgender batay sa kanyang sariling paniniwala at
kasiyahan.
________________ 5. Ito ay namamana sa magulang simula pa sa kanilang pagsilang.

Isagawa Natin

Magkaroon ng isang panayam sa inyong mga magulang o nakakatanda ukol sa

kanilang opinyon o pananaw ukol sa mga kaugalian, kaisipan, responsibilidad at gawain ng
mga lalaki at babae batay sa idinidikta ng kultura, tradisyon at paniniwala ng isang lipunan.
Isulat ang sagot sa isang pirason papel at palagdaa mo ito.

Susi sa Pagwawasto

Balikan Natin
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Tuklasin Natin
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.
Suriin Natin
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

Pagyamanin Natin
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.

30
Isaisip Natin
1. Gender
2. Sex
3. Sex
4. Gender
5. Gender

Isagawa Natin
Maaaring magkakaiba ang sagot.

TAYAHIN
Music Physical Education
1. B 16. B
2. A 17. A
3. B 18. D
4. A 19. A
5. A 20. D
6. D 21. B
22. C
7. C
23. B
Arts
8. B Health
24. A
9. C
25. A
10. C 26. D
11. C 27. A
12. C 28. D
13. B 29. B
14. A 30. D

Sanggunian

http://www.philstar.com/entertainment/2014/11/15/1392079/derek-ramsay-son-he-already-
called-me-dad

http://cebudailynews.inquirer.net/63992/2nd-warning-for-celebrity
http://www.cosmo.ph/celebs/latest-buzz/jessy-mendiola-sizzles-in-her-darna- costume-
snaps-a00021-20160125

LRMDS Division of Cabanatuan City

Mapeh 5 in Action, Worktext in Music, Arts, P.E, Health, Rex Bookstore

31

For inquiries and feedback, please write or call:

Department of Education – Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

DepEd Division of Ozamiz City

Office Address: IBJT Compound, Carangan, Ozamiz City
Telefax: (088) 545-09-88
E-mail Address: deped1miz@gmail.com