‫مجله برزیلی‬

‫از مواد شیمیایی‬ ‫‪ISSN 0104-6632‬‬

‫مهندسی‬ ‫برزیل ‪www.abeq.org.br/bjche‬‬ ‫چاپ‬

‫جلد ‪ ،25‬شماره ‪ ،04‬صص ‪ ،749 - 743‬مهر ‪ -‬آذر ‪1387‬‬

‫‪15‬‬
‫تولید‬ ‫غنی شده‪N-‬‬
‫اسید نیتریک‬ ‫) ‪(H 15 NO‬‬
‫‪3‬‬

‫‪CR Sant Ana Filho 1* ، JA Bendassolli 1 ، ALRM Rossete 1 ، SMS‬‬

‫‪ CV Prestes‬و ‪Piedade 2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬
‫‪، USP، Avenida‬دانشگاه سائوپائولو ‪ ، CENA،‬مرکز انرژی هسته ای در کشاورزی‬
‫‪.‬برزیل ‪Centenário 303، CP 96، CEP: 13.400-970، Piracicaba - SP،‬‬
‫‪: jab@cena.usp.br‬ایمیل ‪: santana@cena.usp.br،‬ایمیل‬
‫‪2‬‬
‫‪، USP، Avenida‬دانشگاه سائوپائولو ‪ Luiz de Queiroz ،‬کالج کشاورزی ‪ Exatas ،‬گروه علوم‬
‫‪.‬برزیل ‪، CP 9، CEP: 13418-900، Piracicaba - SP،‬روزهای پادوآ ‪11‬‬

‫‪(2008‬‬ ‫)دریافت‪ 20 :‬اوت ‪2007‬؛ پذیرش‪ 18 :‬فوریه‬

‫‪15‬‬
‫استفاده می‌کنند‪ ،‬اب‪x‬زار مهمی در بس‪x‬یاری از زمینه‌ه‪x‬ای عل‪x‬وم زراعی و زیست‌پزش‪x‬کی ‪ N‬چکیده ‪ -‬تکنیک‌هایی که از‬
‫هستند‪ .‬با این وجود‪ ،‬استفاده از آنها به دلی‪xx‬ل مش‪xx‬کالت روش ش‪xx‬ناختی و قیمت ترکیب‪xx‬ات در ب‪xx‬ازار بین المللی مح‪xx‬دود ش‪xx‬ده‬
‫توجه محققان را به خود جلب کرده است‪ .‬با این حال‪ ،‬این ترکیبات در حال حاضر در ) ‪ ( 15 NO 3 -‬است‪ .‬ترکیبات نیتریک‬
‫بی آب به دس‪xx‬ت آم‪xx‬د ‪ .‬روشی که ما استفاده ‪ NH 3‬از اکسیداسیون ‪ H 15 NO 3 15‬برزیل تولید نمی شوند‪ .‬بنابراین‪ ،‬در کار حاضر‬
‫کردیم با فرآیند صنعتی متفاوت است زیرا برج جذب با یک راکت‪x‬ور هیدراتاس‪xx‬یون ف‪xx‬والد ض‪xx‬د زن‪x‬گ ب‪x‬ا پوش‪xx‬ش پلی ت‪x‬ترا‬
‫فلوئورواتیلن جایگزین می شود‪ .‬خروجی فرآیند بر اساس پارامترهای زیر ارزیابی شد‪ :‬دمای واکنش‪ .‬نسبت مع‪xx‬رف ه‪xx‬ا؛‬
‫‪15‬‬
‫‪ 500‬درجه سانتیگراد؛ ‪ (50‬نتایج نشان داد که در بهترین شرایط ‪ (Pt/Rh).‬از طریق کاتالیزور )‪ NH 3 (g‬فشار و جریان‬
‫) ‪ N- 15 NO3 ) -‬به ‪ (N- 15 NH3‬درصد تبدیل ‪ NH 3 )،‬؛ ‪ 0.4‬مگاپاسکال؛ و ‪ 3.39‬گرم در دقیقه ‪ 1-‬از ‪ O 2 15‬درصد اضافی‬
‫درصد و خلوص باالتر از ‪ 99‬درصد را می توان به ‪ (N- 15 NH 3 + N- 15 NO 3 - ) 86.8‬درصد‪ ،‬تعادل کلی نیتروژن ‪62.2‬‬
‫‪.‬دست آورد‬
‫کلمات کلیدی ‪ :‬ترکیبات نیتریک; کاتالیزور؛ راکتور؛ ایزوتوپ پایدار‬
‫‪ .)1991 ،‬در اکثر مطالعات مرب‪xx‬وط ب‪xx‬ه ایزوت‪xx‬وپ ه‪xx‬ای پای‪xx‬دار‬
‫(ردی‪xx‬اب) از ایزوت‪xx‬وپ ه‪xx‬ای عناص‪xx‬ر س‪xx‬بک مانن‪xx‬د نی‪xx‬تروژن و‬
‫ایزوتوپ های آن استفاده می شود که در مطالعات سیس‪xx‬تم ه‪xx‬ای‬
‫معرفی‬ ‫بیولوژیکی اهمیت زیادی دارند و همچنین در اکثر واکنش های‬
‫‪.‬ژئوشیمیایی شرکت دارند (فریتز و فونتس ‪)1989 ،‬‬
‫‪14‬‬
‫نیتروژن به عنوان یک عامل محدود کننده برای تولید اولیه‪ ،‬هم‬ ‫در شرایط ط‪xx‬بیعی‪ ،‬نی‪xx‬تروژن دارای دو ایزوت‪xx‬وپ پای‪xx‬دار‬
‫در خشکی و هم در محیط آبی در نظ‪xx‬ر گرفت‪xx‬ه می ش‪xx‬ود‪ ،‬زی‪xx‬را‬ ‫نیتروژن و ‪ 15‬نیتروژن با فراوانی ایزوتوپی ب‪xx‬ه ت‪xx‬رتیب ‪73/99‬‬
‫جزء اصلی آنزیم هایی است که واکنش های بیوش‪xx‬یمیایی را ک‪xx‬ه‬ ‫و ‪ 37/0‬درص‪xxx‬د در اتم ه‪xxx‬ا اس‪xxx‬ت ( وس‪xxx‬ت ‪ .)1998 ،‬وج‪xxx‬ود‬
‫در آن کربن کاهش و اکسید می شود‪ ،‬کنترل می کند ( شلسینگر‬ ‫ایزوتوپ نیتروژن سنگین‬
‫‪ CV Prestes‬و ‪744 CR Sant Ana Filho، JA Bendassolli ALRM Rossete، SMS Piedade‬‬

‫باشد *‬ ‫مکاتبات باید خطاب به چه کسانی‬ ‫محلول ‪. H 15 NO 3 (50‬غنی‌سازی و نوع ترکیب متفاوت بود‬
‫غنی شده با ‪ 95‬درصد در اتم های ‪ 15‬نیوتن دارای )‪ m/v‬درصد‬
‫در حدود ‪ 90‬دالر آمریکا (‪ 90‬دالر) در ه‪x‬ر گ‪x‬رم ‪ FOB‬قیمت‬
‫‪.‬در بازار بین المللی است‬
‫اجازه می دهد تا ترکیبات غنی ش‪xx‬ده در این ایزوت‪x‬وپ )‪( 15 N‬‬ ‫توس‪xx‬ط ‪ N‬در نتیجه‪ ،‬تولید ‪ 15‬ترکیب نیتریک نشاندار ش‪xx‬ده ب‪xx‬ا‬
‫تولی‪x‬د ش‪xx‬ود ک‪xx‬ه ب‪x‬ا داش‪xx‬تن ف‪xx‬راوانی ایزوت‪x‬وپی ب‪x‬االتر از مق‪x‬ادیر‬ ‫محققان درخواست شده است تا در تحقیقات زراعی استفاده ش‪xx‬ود‪،‬‬
‫ط‪xx‬بیعی ی‪xx‬افت می ش‪xx‬ود‪ .‬این ترکیب‪xx‬ات‪ ،‬ب‪xx‬ه نوب‪xx‬ه خ‪xx‬ود‪ ،‬امک‪xx‬ان‬ ‫به ویژه برای ع‪xx‬واملی ک‪xx‬ه امک‪xx‬ان ب‪xx‬ه دس‪xx‬ت آوردن اطالع‪xx‬ات در‬
‫استفاده از روش ایزوتوپی را در بسیاری از مطالعات تحقیقاتی‬ ‫م‪xx‬ورد چرخ‪xx‬ه نی‪xx‬تروژن را ف‪xx‬راهم می کن‪xx‬د‪ .‬در این زمین‪xx‬ه‪ ،‬م‪xx‬ا‬
‫فراهم می‌کنند‪ ،‬و اجازه می‌دهند بسیاری از جنبه‌های درگیر در‬ ‫می‌توانیم تحرک مش‪xx‬خص نی‪x‬تروژن را ب‪x‬ا تأکی‪x‬د ب‪x‬ر وق‪xx‬وع تلف‪x‬ات‬
‫چرخه نیتروژن‪ ،‬در هر دو زراعی (سیستم خاک‪ -‬مسفر گی‪xx‬اه )‬ ‫ناش‪xx‬ی از تبخ‪xx‬یر (از دس‪xx‬ت دادن در اش‪xx‬کال گ‪xx‬ازی)‪ ،‬بی‌حرک‪xx‬تی‬
‫روشن ش‪x‬وند ( تری‪x‬ولین و همک‪x‬اران‪ ) .)2002 ،‬و زمین‪x‬ه ه‪x‬ای‬ ‫‪.‬بیولوژیکی‪ ،‬فرسایش و شستشو برجسته کنیم‬
‫‪.‬زیست پزشکی ( دیچی و همکاران‪)1998 ،‬‬ ‫‪ N‬فن آوری جداسازی ایزوتوپی و تولید ‪ 15‬ترکیب غنی شده با‬
‫تکنیک ایزوتوپی که از ‪ 15‬نیوتن به عن‪xx‬وان ردی‪xx‬اب اس‪xx‬تفاده‬ ‫ب‪xx‬ه دلی‪xx‬ل عوام‪xx‬ل اقتص‪xx‬ادی و ی‪xx‬ا ح‪xx‬تی اس‪xx‬تراتژیک توس‪xx‬ط س‪xx‬ایر‬
‫می کند‪ ،‬اساسًا شامل تامین ی‪xx‬ک ت‪xx‬رکیب ش‪xx‬یمیایی ب‪xx‬ه ارگانیس‪xx‬م‬ ‫کشورها مشترک نیست‪ .‬در این رابطه‪ ،‬مطالعاتی در برزیل انجام‬
‫)‪ ( 15 N/ 14 N‬مورد مطالعه است که در آن نس‪xx‬بت ایزوت‪xx‬وپی‬ ‫شده است (ماکسیمو و همک‪xx‬اران‪2000 ،‬؛ بنداس‪xx‬ولی و همک‪xx‬اران‪،‬‬
‫ترکیب مورد بررسی متفاوت از آنچه به طور طبیعی ی‪xx‬افت می‬ ‫‪2002‬؛ بنداس‪xxx‬ولی و همک‪xxx‬اران‪1988 ،‬؛ بنداس‪xxx‬لی و همک‪xxx‬اران‪،‬‬
‫شود‪ ،‬و سپس ارزیابی ایزوتوپ است‪ .‬توزی‪xx‬ع در سیس‪xx‬تم م‪xx‬ورد‬ ‫‪1989‬؛ بنداس‪xxx‬لی ‪1991 ،‬؛ ت‪xxx‬اوارس و همک‪xxx‬اران‪ ،1991 ،‬؛‬
‫مطالع‪xx‬ه در بس‪xx‬یاری از مطالع‪xx‬ات تحقیق‪xx‬اتی ک‪xx‬ه ش‪xx‬امل تکنی‪xx‬ک‬ ‫ماکس‪xxxx‬یمو و همک‪xxxx‬اران‪2005 ،‬؛ اولی‪xxxx‬ویرا‪2000 ،‬؛ ت‪xxxx‬اوارس‪،‬‬
‫ایزوت‪x‬وپی ‪ 15‬نی‪x‬تروژن در زمینه‌ه‪x‬ای زراعی و زیست‌پزش‪x‬کی‬ ‫‪)2005.‬‬
‫می‌شود‪ ،‬به دلیل رقت شدن ایزوتوپی سیستم‌های مورد مطالعه‪،‬‬ ‫از موارد فوق‪ ،‬با توجه به کنترل بر‬
‫باید از ترکیب‪xx‬ات نی‪xx‬تروژن غنی‌ش‪xx‬ده در ایزوت‪xx‬وپ اس‪xx‬تفاده ک‪xx‬رد‬
‫تا همین اواخ‪x‬ر‪ ،‬این ‪(Knowles and Blackburn, 1993).‬‬ ‫روش شناسی جداسازی ایزوتوپی و اهمیت عرضه سایر ترکیبات‬
‫ترکیبات در برزیل و آمریکای جنوبی به دلیل مشکالت م‪xx‬اهیت‬ ‫‪15‬‬
‫در دس‪xx‬ترس محقق‪x‬ان کش‪xx‬ور ب‪x‬ا قیمت ‪ N‬نیتروژن غنی شده ب‪x‬ا‬
‫روش شناختی تولید نمی ش‪xx‬دند‪ .‬چ‪xx‬نین ترکیب‪xx‬اتی بای‪xx‬د از ای‪xx‬االت‬ ‫هدف از این مطالعه تولید (به صورت دسته ‪ FOB،‬های کمتر از‬
‫متحده‪ ،‬اروپا یا آسیا با قیمت‌های باال وارد می‌شد ک‪xx‬ه ب‪xx‬ه نس‪xx‬بت‬ ‫‪15‬‬
‫دمای( بود‪ .‬و برای ارزیابی پارامترهای ‪ N‬غنی شده با ‪ H 15 NO 3‬ای)‬

‫مجله مهندسی شیمی برزیل‬

 ‫‪ N (H‬تولید ‪ 15‬اسید نیتریک غنی شده با‬ ‫‪15‬‬
‫‪NO 3 ) 745‬‬

‫‪15‬‬
‫از )‪ NH 3(g‬واکنش‪ ،‬نسبت بین معرف‌ها‪ ،‬فشار سیستم و جریان‬ ‫ف‪xx‬راوانی ایزوت‪xx‬وپی ط‪xx‬بیعی (‪ ٪0.366‬در اتم‌ه‪xx‬ای ‪ 15‬نی‪xx‬وتن)‪ ،‬و‬
‫‪15‬‬
‫‪.‬درگیر در فرآیند )طریق کاتالیزور‬ ‫بی آب غنی شده ‪ NH 3‬خلوص در مرتبه ‪ )2.0( ٪99‬انجام شد‪.‬‬
‫و همکاران‪ ( Bendassolli ، ،‬تا ‪ 90‬درصد در اتم های ‪ 15‬نیوتن‬
‫‪ H 15 NO 3‬به عنوان یک منبع ایزوتوپی ب‪xx‬رای تولی‪xx‬د ‪2002)،‬‬
‫)‪ ( 15 N‬و ایزوتوپ ) ‪ (O 2 , N 2 , NH 3‬آزمایش ها گازها‬ ‫‪ .‬استفاده شد‬

‫‪ H 15 NO 3‬فرآیند تولید‬
‫‪ (N 2‬و نیتروژن تجاری )‪ (O 2 ) 5.0 (99.999 %‬از اکسیژن‬
‫اس‪xx‬تفاده ش‪xx‬د‪ .‬آزمایش‌ه‪xx‬ا ب‪xx‬ا ه‪xx‬دف ارزی‪xx‬ابی )‪ %‬ت‪xx‬ا ‪) (97 98‬‬ ‫به صورت شماتیک در شکل ‪ 1‬نشان ‪ H 15 NO 3‬کامل تولید‬
‫با )گرم ‪ NH 3 (1.8‬پارامترهای درگیر در فرآیند‪ ،‬با استفاده از‬ ‫داده شده است‪ ،‬در حالی که شکل ‪ 2‬ب‪xx‬ا جزئی‪xx‬ات سیس‪xx‬تم ب‪xx‬ارگیری‬
‫‪.‬گاز را در راکتور اختالط نشان می دهد‬

‫‪15‬‬
‫در ) ‪ ( 15 NH 3 , O 2 , N 2‬شکل ‪ :2‬سیس‪x‬تم ب‪x‬ارگیری گ‪x‬از )راکتور دوگانه( ‪ N‬غنی شده با ‪ H 15 NO 3‬شکل ‪ :1‬سیستم کامل برای تولید‬
‫راکتور‬
‫)‪HO 2 (l‬‬

‫شکل ‪ 2‬راکتور فوالد ضد زنگ (‪ 3‬لی‪xx‬تر) ح‪xx‬اوی دو ورودی‬ ‫‪15 NH 3 (g) +‬‬ ‫)‪2 O 2 (g) → H 15 NO 3 ( aq ) (1‬‬
‫پذیرفته ‪ V 1‬از طری‪xx‬ق ‪ N 2‬و ‪. O 2‬را نشان می دهد ) ‪ V 2‬و ‪(V 1‬‬
‫بی آب که قبًال غنی شده ‪ V 2 15 NH 3‬شدند ‪ ،‬در حالی که دریچه‬
‫در راکتور ) ‪ N 2‬و ‪ ( 15 NH 3 ، O 2‬سپس مخلوط گازها‬
‫ب‪xx‬ود را پ‪xx‬ذیرفت ‪ .‬در ابت‪xx‬دا‪ ،‬قب‪xx‬ل از انتق‪xx‬ال گازه‪xx‬ای مع‪xx‬رف ب‪xx‬ه‬
‫اختالط تا ‪ 110‬درجه س‪x‬انتیگراد روی ص‪x‬فحه داغ (ش‪x‬کل ‪ )1‬ب‪x‬ه‬
‫راکتور‪ ،‬فشار داخلی آن با سرد کردن (‪ 2‬درج‪xx‬ه سانتیگراد) ب‪xx‬رای‬
‫مدت ‪ 10‬دقیقه حرارت داده ش‪xx‬د‪ .‬در هم‪xx‬ان زم‪xx‬ان‪ ،‬کات‪xx‬الیزور در‬
‫بی ‪ NH 3‬حاوی ‪ R 1 15‬تسهیل ورود گاز کاهش یافت‪ .‬سپس ظرف‬
‫یک کوره مادون قرمز مجهز به یک کنترل کنن‪x‬ده دم‪xx‬ا گ‪xx‬رم ش‪xx‬د‪.‬‬
‫باز شدند و گاز را به راکتور ‪ V 2‬و ‪ V R1‬وصل شد و ‪ V 2‬آب به شیر‬
‫‪15‬‬ ‫ب‪xx‬از ش‪xx‬د و گازه‪xx‬ا از ‪، V2‬پس از گرم شدن هر دو قس‪xx‬مت سیس‪xx‬تم‬
‫‪.‬تعیین شد ‪ NH 3‬منتقل کردند‪ .‬ظرف وزن شده و جرم (گرم)‬
‫طریق یک لوله ف‪x‬والدی ض‪x‬د زن‪x‬گ (قط‪x‬ر ¼ اینچ) ت‪x‬ا تم‪x‬اس ب‪x‬ا‬
‫با اس‪xx‬تفاده از این مق‪xx‬دار و نس‪xx‬بت اس‪xx‬توکیومتری (مع‪xx‬ادل ‪،)1‬‬
‫صفحه نمایش ریز (‪ 8‬گرم) که در چندین الی‪xx‬ه متش‪xx‬کل از پالتین‬
‫را ب‪xx‬رای انتق‪xx‬ال ب‪xx‬ه راکت‪xx‬ور اختالط تع‪xx‬یین ‪ O 2‬مقدار ( م‪xx‬ول )‬
‫(‪ )٪90‬قرار گرفته بود هدایت شدند‪ .‬و رودی‪xx‬وم (‪ .)%10‬در این‬
‫پذیرفت‪xx‬ه ش‪xx‬د و توس‪xx‬ط گیج فش‪xx‬ار ‪ V 1‬ک‪xx‬ردیم‪ .‬این مق‪xx‬دار توس‪xx‬ط‬ ‫‪15‬‬
‫‪ ( Tageder‬بی آب ‪ ،‬طبق روش صنعتی استوالد ‪ NH 3‬مرحله‪،‬‬
‫راکتور با استفاده از معادله گاز ای‪x‬ده آل کن‪x‬ترل ش‪x‬د‪ .‬در ص‪x‬ورت‬
‫‪ NO 15‬به طور کاتالیزوری اکسید و ب‪x‬ه )‪and Mayer, 1980‬‬
‫به همان راکتور اضافه شد تا فشار در سیستم ) ‪ N 2 (V 1‬نیاز‪ ،‬گاز بی اثر‬
‫تبدیل شد ‪ .‬سرعت واکنش کات‪xx‬الیزوری بس‪xx‬یار س‪xx‬ریع اس‪xx‬ت و در‬
‫‪.‬در شرایط مورد نظر حفظ شود‬
‫( ی‪xxx‬ک زم‪xxx‬ان تم‪xxx‬اس کوت‪xxx‬اه (‪ 4-3.10‬ثانی‪xxx‬ه) تب‪xxx‬دیل می ش‪xxx‬ود‬
‫‪Swaddle, 1997).‬‬

‫مجله برزیلی مهندسی شیمی جلد‪ ،25 .‬شماره ‪ ،04‬صص ‪ ،749 - 743‬مهر ‪ -‬آذر ‪1387‬‬
‫‪ CV Prestes‬و ‪746 CR Sant Ana Filho، JA Bendassolli ALRM Rossete، SMS Piedade‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬
‫اض‪xx‬افی ‪ ،‬م‪xx‬ورد نی‪xx‬از ب‪xx‬رای فرآین‪xx‬د ‪ O 2‬ح‪xx‬اوی ‪ NO‬سپس‪،‬‬ ‫استفاده شد‪ .‬تعیین ایزوتوپی (درصد ) اولیه ‪ NH 3‬در رابطه با‬
‫با ‪)،‬شکل ‪ (SR ) (1‬اکسیداسیون‪ ،‬توسط یک سیم پیچ خنک کننده‬ ‫در اتم ه‪x‬ای ‪ 15‬نی‪x‬وتن) ب‪x‬رای تأیی‪x‬د ف‪x‬راوانی ایزوت‪x‬وپی محص‪x‬ول‬
‫ب‪xx‬ه عنوان سیال خنک کننده خن‪x‬ک ش‪x‬د‪ .‬ب‪x‬ا س‪x‬رد ‪ H2O‬استفاده از‬ ‫‪ ATLAS MAT‬م‪xx‬دل ‪ CH4‬نهایی در یک طیف س‪xx‬نج ج‪xx‬رمی‬
‫‪15‬‬
‫موجود بیش از ‪ O 2‬تشکیل شده با ‪ NO‬شدن گازهای حاصل‪،‬‬ ‫‪ ( Mulvaney , 1993).‬انجام شد‬
‫‪15‬‬
‫را تش‪xx‬کیل می ده‪xx‬د ‪ .‬این واکنش یک فرآین‪x‬د ‪ NO 2‬حد واکنش داده و‬
‫اکسیداتیو کن‪xx‬دتر اس‪xx‬ت‪ ،‬ام‪xx‬ا تع‪xx‬ادل ب‪xx‬ا ک‪xx‬اهش دم‪xx‬ا مطل‪xx‬وب اس‪xx‬ت‬ ‫طراحی تجربی‬
‫‪15‬‬
‫‪( N 2 O 4‬ش‪xx‬رو و برین‪x‬ک‪ .)1977 ،‬در این فرآین‪x‬د‪ ،‬تش‪xx‬کیل‬
‫‪.‬ممکن است رخ دهد‬ ‫بر اساس پارامترهای ‪ H 15 NO 3‬خروجی فرآیند برای تولید‬
‫باز شد و گازها را ب‪xx‬ا جری‪xx‬ان ث‪xx‬ابت ب‪xx‬ه ‪ V 3‬در نهایت‪ ،‬شیر‬ ‫زی‪x‬ر تأیی‪x‬د ش‪x‬د‪ :‬دم‪x‬ای واکنش (‪ 350‬ت‪x‬ا ‪ 900‬درج‪x‬ه س‪x‬انتیگراد)‪.‬‬
‫راکتور فوالد ضد زنگ (‪ 2‬لیتر) منتقل کرد‪ ،‬جایی که بیشتر ‪15‬‬ ‫‪ O‬استوکیومتری‪ 50 ،25 ،‬و ‪ 100‬درص‪x‬د( نسبت بین معرف ها‬
‫‪NO 15‬‬
‫اضافی تبدیل شد ‪ O 2 .‬س‪xx‬پس توس‪xx‬ط ‪ NO 2‬هنوز اکسید نشده به‬ ‫‪.‬و جریان گازها (کل یا جزئی) ) اضافی ‪2‬‬
‫براب‪x‬ر ‪ M 2‬و ‪ M 1‬سپس‪ ،‬زم‪xx‬انی ک‪xx‬ه فش‪xx‬ارها در مانومتره‪x‬ای‬ ‫بهترین شرایط در مورد دمای واکنش‪ ،‬نسبت بین معرف‌ه‪x‬ا و‬
‫ش‪xx‬دند‪ ،‬دو روش ب‪xx‬رای ارزی‪xx‬ابی اثربخش‪xx‬ی فرآین‪xx‬د تولی‪xx‬د ب‪xx‬ه ک‪xx‬ار‬ ‫جری‪xx‬ان گازه‪xx‬ا ب‪xx‬رای ارزی‪xx‬ابی خ‪xx‬روجی فرآین‪xx‬د در رابط‪xx‬ه ب‪xx‬ا‬
‫گرفته شد‪ .‬در روش اول که از جری‪xx‬ان کام‪xx‬ل گازه‪xx‬ا اس‪xx‬تفاده می‬ ‫از طریق کاتالیزور ( ‪ NH 3‬پارامترهای زیر استفاده شد‪ :‬جریان‬
‫باز شد و گازها (‪ 30‬دقیقه) تخلیه ش‪xx‬دند و از ی‪xx‬ک ‪ V 4‬شد‪ ،‬شیر‬ ‫‪0.02‬؛ ‪0.04‬؛ ‪0.20‬؛ ‪0.62‬؛ و ‪ 3.39‬گرم در دقیقه ‪ ) 1 -‬و فشار‬
‫‪ V‬و ‪ V 4 ، V 3‬سیستم بازیابی عبور کردند‪ .‬در نهایت‪ ،‬شیرهای‬ ‫‪0.2 M Pa).‬؛ ‪0.34‬؛ ‪0.49‬؛ ‪0.64‬؛ و ‪ (0.78‬سیستم‬
‫به این ترتیب بس‪xx‬ته ش‪xx‬دند‪ .‬در روش دوم ک‪xx‬ه از جری‪xx‬ان ج‪xx‬زئی ‪2‬‬ ‫آزمايش ها در ق‪xx‬الب ط‪xx‬رح آزمايش‪xx‬ي ك‪xx‬امال تص‪xx‬ادفي در س‪xx‬ه‬
‫به این ترتیب بسته ‪ V 2‬و ‪ V 3‬گازها استفاده می شد‪ ،‬دریچه های‬ ‫تكرار به صورت فاكتوريل انج‪xx‬ام ش‪xx‬د‪ .‬می‪xx‬انگین ه‪xx‬ا ب‪xx‬ه تجزی‪xx‬ه و‬
‫ب‪x‬از ش‪x‬د و ب‪x‬اعث ش‪x‬د فق‪x‬ط گازه‪x‬ای راکت‪x‬ور ‪ V 4‬شدند و دریچه‬ ‫‪ .‬ارسال شدند )‪ ( Tukey 5%‬تحلیل آماری‬
‫هیدراتاس‪xx‬یون تخلی‪xx‬ه ش‪xx‬وند و از سیس‪xx‬تم بازی‪xx‬ابی عب‪xx‬ور کنن‪xx‬د‪ .‬در‬ ‫‪ H 15 NO 3‬در نهایت‪ ،‬آزمایش‌ها با سه تکرار‪ ،‬با هدف تولید‬
‫بس‪x‬ته ش‪x‬د و گازه‪x‬ایی ک‪x‬ه در راکت‪x‬ور اختالط ‪ V 4‬نه‪x‬ایت‪ ،‬ش‪x‬یر‬ ‫غنی‌شده با ‪ 90‬درص‪xx‬د در اتم‌ه‪x‬ای ‪ 15‬نی‪x‬وتن‪ ،‬در به‪xx‬ترین ش‪xx‬رایط‬
‫‪15‬‬
‫بی آب بودند ‪ ،‬برای استفاده مجدد در ‪ NH 3‬بودند‪ ،‬که عمدتًا حاوی‬ ‫‪.‬برای پارامترهای (فیزیکوشیمیایی) ارزیابی‌شده اجرا شدند‬
‫‪.‬این فرآیند بازیابی شدند‬
‫‪15‬‬
‫جذب شد و بسته به پارامترهای ‪ H 2 O‬در ‪ NO 2‬در راکتور‪،‬‬
‫را با غلظت متغیر تشکیل داد‪ .‬فرآیند مورد استفاده ‪، H 15 NO 3‬ارزیابی شده‬ ‫نتایج و بحث‬
‫‪ ( Tageder and‬در اینج‪xx‬ا ب‪xx‬ا روش ص‪xx‬نعتی متف‪xx‬اوت اس‪xx‬ت‬
‫با توجه به جایگزینی برج جذب با یک راکتور )‪Mayer, 1980‬‬
‫‪ H 2 O‬فوالد ضد زنگ (داخلی با پلی تترا فلوئورواتیلن) حاوی‬
‫‪ NO 2 .‬یخچال شده‪ ،‬به ترتیب برای هیدراته کردن ‪( 2 o C ) 15‬‬
‫این واکنش جذب به دلیل ک‪xx‬اهش حجم در سیس‪xx‬تم تولی‪xx‬د و اس‪xx‬تفاده‬
‫‪ Le‬مطابق با اص‪xx‬ل ‪ 0.80 M Pa)،‬تا ‪ (1.2‬از مقادیر فشار باال‬
‫مطلوب است‪ .‬در راکتور‪) ،‬شرو و برینک‪Chatelier (1977 ،‬‬
‫‪15‬‬
‫‪ O‬اکسیداسیون با ‪ NO‬و ‪ H 2 O 15‬در ‪ NO 2‬واکنش های جذب‬
‫‪ ( Cekinski ، 1990).‬باقیمانده به طور همزمان پردازش شد ‪2‬‬

‫پس از جذب‪ ،‬گازهای خروجی‪ ،‬احتماًال حاوی گازهایی مانند‬

‫در ‪ H 2 O 2‬با استفاده از ‪ NO 2 15 ،‬و ‪ O 2 ، 15 NO،‬باقیمانده ‪N 2 ،‬‬
‫خ‪xx‬روجی راکت‪xx‬ور هیدراتاس‪xx‬یون تحت فرآین‪xx‬د اکسیداس‪xx‬یون ق‪xx‬رار‬
‫گرفتند ‪ .‬این گازهای خروجی ممکن است حاوی ردهای احتمالی‬
‫‪15‬‬
‫‪ mol‬باشند که در این فرآیند تبدیل نشده و در محلول ‪NH 3 2.5‬‬
‫‪ .‬خنثی می شود ‪L -1 H 2 SO 4‬‬
‫‪ (H 15‬در پایان فرآیند‪ ،‬راکتور هیدراتاسیون باز شد و محلول‬
‫موجود در داخ‪x‬ل آن ب‪x‬ه ی‪x‬ک مخ‪x‬زن مناس‪x‬ب (فالس‪x‬ک ) ‪NO 3‬‬
‫با ) ‪ N-NO 3 -‬و ‪ N (N-NH 4 +‬کهربایی) منتقل شد‪ .‬سپس مقدار‬
‫این ‪ ( Trivelin et al., 1973).‬تقطیر و تیتراسیون تعیین شد‬
‫روش همچنین برای تجزیه و تحلیل محلول های به دست آم‪xx‬ده از‬
‫( سیستم بازیابی‪ ،‬به منظور به دست آوردن تع‪xx‬ادل کلی نی‪x‬تروژن‬

‫مجله مهندسی شیمی برزیل‬

 ‫‪ N (H‬تولید ‪ 15‬اسید نیتریک غنی شده با‬ ‫‪15‬‬
‫‪NO 3 ) 747‬‬

‫تجزیه و تحلیل آماری داده ها بر روی دم‪xx‬ا و مق‪xx‬ادیر مع‪xx‬رف‬ ‫ش‪x‬رایط زم‪x‬انی حاص‪x‬ل ش‪x‬د ک‪x‬ه ‪ 100‬درص‪x‬د اکس‪x‬یژن اض‪x‬افی در‬
‫‪ H 15 NO 3‬تأثیر این عوامل و برهمکنش آنها را بر فرآیند تولید‬ ‫دمای ‪ 500‬درجه سانتیگراد استفاده ش‪xx‬ود‪ .‬در این ش‪xx‬رایط‪ ،‬تب‪xx‬دیل‬
‫نش‪xx‬ان داد ‪ .‬جدول ‪ 1‬داده هایی را در م‪xx‬ورد می‪xx‬انگین خ‪xx‬روجی تب‪xx‬دیل‬ ‫‪ 47.5‬درصد امکان پذیر بود و تعادل کلی نیتروژن ‪ 51.2‬درصد‬
‫در رابطه با( و تعادل کلی نیتروژن ) ‪ N-NO 3 -‬به ‪(N-NH 3‬‬ ‫به دست آمد‪ .‬تفاوت برای تکمیل تعادل ج‪xx‬رم نی‪xx‬تروژن ب‪xx‬ه تلف‪xx‬ات‬
‫‪ O2‬به عنوان تابعی از دمای واکنش و مقدار اضافی ‪ )،‬اولیه ‪NH 3‬‬ ‫واقعی اش‪xx‬اره دارد ک‪xx‬ه ممکن اس‪xx‬ت ب‪xx‬ه بی اث‪xx‬ر ب‪xx‬ودن مرحل‪xx‬ه‬
‫‪15‬‬
‫ب‪x‬ا اس‪xx‬تفاده از جری‪x‬ان ک‪xx‬ل نش‪xx‬ان می ده‪x‬د‪ .‬گازه‪x‬ای موج‪xx‬ود در ‪،‬‬ ‫و ت‪x‬أثیر زم‪xx‬ان مان‪x‬د گازه‪x‬ا ب‪x‬ا فل‪x‬ز فع‪xx‬ال ‪ NO 2‬هیدراتاسیون‬
‫راکت‪xx‬ور اختالط به‪xx‬ترین نت‪xx‬ایج در دماه‪xx‬ای ‪ 600 ،500‬و ‪900‬‬ ‫مرتبط باشد که باعث واکنش ه‪xx‬ای ن‪xx‬امطلوب در )‪ (Pt‬کاتالیزور‬
‫درج‪xx‬ه س‪xx‬انتیگراد ب‪xx‬رای ‪ 50‬و ‪ 100‬درص‪xx‬د اکس‪xx‬یژن اض‪xx‬افی ب‪xx‬ه‬ ‫‪ N 2 O).‬و ‪ N 2‬تشکیل( کاتالیزور می شود‪ .‬فرآیند‬
‫دس‪xx‬ت آم‪xxx‬د ‪ .‬اگرچ‪xx‬ه هیچ تف‪xx‬اوت آم‪xx‬اری بین نت‪xx‬ایج مش‪xx‬اهده نش‪xx‬د‪،‬‬ ‫نت‪xx‬ایج تغی‪xx‬یرات دم‪xx‬ا (‪ 400‬ت‪xx‬ا ‪ 900‬درج‪xx‬ه س‪xx‬انتیگراد) نش‪xx‬ان‬
‫افزایش دم‪xx‬ای واکنش ن‪xx‬امطلوب ب‪xx‬ود‪ ،‬زی‪xx‬را در ط‪xx‬ول آزمایش‌ه‪xx‬ا‬ ‫دهنده خروجی تبدیل کم برای دماهای ‪ 700 ،400‬و ‪ 800‬درجه‬
‫کاهش فعالیت کاتالیزوری تأیید شد‪ :‬کات‪xx‬الیزور دارای عم‪xx‬ر قاب‪xx‬ل‬ ‫س‪xx‬انتیگراد ب‪xx‬ا اس‪xx‬تفاده از جری‪xx‬ان ک‪xx‬ل گازه‪xx‬ا در راکت‪xx‬ور اختالط‬
‫استفاده ‪ 150‬بچ (آزمایش) بود‪ .‬این پدیده که ب‪xx‬ه عن‪xx‬وان غیرفع‪xx‬ال‬ ‫است‪ .‬تبدیل کم به‌دس‪x‬ت‌آمده در دم‪xx‬ای ‪ 400‬درج‪xx‬ه س‪xx‬انتی‌گراد را‬
‫س‪xx‬ازی تعری‪xx‬ف می ش‪xx‬ود‪ ،‬ج‪xx‬ذب ش‪xx‬یمیایی ق‪xx‬وی مع‪xx‬رف ه‪xx‬ا و‬ ‫)‪ NO‬ب‪xx‬ه ‪ (NH 3‬می‌توان عمدتًا به ناکارآم‪xx‬دی اکسیداس‪xx‬یون اول‬
‫ناخالصی ها در محل های فعال کاتالیزور است ک‪xx‬ه ب‪xx‬اعث ایج‪xx‬اد‬ ‫نسبت داد‪ ،‬همانطور که توسط مقادیر کلی تع‪x‬ادل نی‪x‬تروژن نش‪x‬ان‬
‫تغییراتی در سطح فلز می ش‪xx‬ود‪ .‬بن‪xx‬ابراین به‪xx‬ترین ش‪xx‬رایط ب‪xx‬رای‬ ‫‪.‬داده شده است (جدول ‪)1‬‬
‫سیستم تولید زمانی حاصل شد که از دمای ‪ 500‬درجه سانتیگراد‬ ‫به منظور حفظ فشار ب‪xx‬اال در سیس‪xx‬تم‪ ،‬ی‪xx‬ک جری‪xx‬ان ج‪xx‬زئی از‬
‫‪ .‬برای ‪ 50‬و ‪ 100‬درصد اکسیژن اضافی استفاده شود‬ ‫گازها در راکتور اختالط استفاده شد‪ .‬میانگین تبدیل و تعادل کلی‬
‫همچ‪xx‬نین تأیی‪xx‬د ش‪xx‬د ک‪xx‬ه می‪xx‬انگین نت‪xx‬ایج تع‪xx‬ادل کلی نی‪xx‬تروژن‬ ‫و ‪ O 2 (0، 25، 50 100‬نیتروژن به عن‪xx‬وان ت‪xx‬ابعی از مق‪xx‬دار‬
‫‪( O 2‬جدول ‪ )1‬در دمای ‪ 500‬درجه سانتیگراد و مقادیر اضافی‬ ‫و دمای واکنش (‪ 650 ،500 ،350‬و ‪ O 2 ) 800‬درصد اضافی‬

‫به عنوان تابعی از پارامترهای 'دمای ) اولیه ‪ N-NH 3‬در رابطه با( ‪ N‬و تعادل کلی ) ‪ N-NO 3 -‬به ‪ (N-NH 3‬جدول ‪ :1‬خروجی تبدیل‬
‫با استفاده از جریان کل گازها ‪ O2 ' ،‬واکنش' و 'مقدار اضافی‬
‫)‪ (٪‬تبدیل‬ ‫)‪ N (%‬موجودی کلی‬
‫تی‬
‫)‪(ºC‬‬ ‫)‪ O 2 (%‬مقدار اضافی‬ ‫)‪ O 2 (%‬مقدار اضافی‬
‫‪0‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪20.4 aB‬‬ ‫ق‪.‬م ‪25.6‬‬ ‫ق‪.‬م ‪21.7‬‬ ‫‪21.7‬‬ ‫‪45.8 aA‬‬ ‫‪49.7 aA‬‬ ‫‪43.7 aAB‬‬ ‫‪41.7 aAB‬‬
‫درجه‬
‫سانتیگرا‬
‫د‬
‫‪500‬‬ ‫‪17.0 cB‬‬ ‫‪32.7 bAB‬‬ ‫‪41.7 abA‬‬ ‫‪47.5 aA‬‬ ‫‪33.6 bA‬‬ ‫‪40.7 abAB‬‬ ‫‪48.6 aA‬‬ ‫‪51.2 aA‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪35.8 abA‬‬ ‫‪31.5 bAB‬‬ ‫‪41.9 aA‬‬ ‫‪45.4 aAB‬‬ ‫‪38.7 aA‬‬ ‫ق‪.‬م ‪35.2‬‬ ‫‪43.6 aAB‬‬ ‫‪47.7 aA‬‬
‫‪700‬‬ ‫‪19.0 aB‬‬ ‫از ‪23.0‬‬ ‫قبل‬ ‫‪19.8‬‬ ‫قبل‬ ‫‪15.9‬‬ ‫قبل‬ ‫‪32.2 sA‬‬ ‫‪25.9‬‬ ‫قبل‬ ‫از ‪34.2‬‬ ‫قبل‬ ‫‪28.4 aB‬‬
‫میالد‬ ‫از میالد‬ ‫از میالد‬ ‫از میالد‬ ‫میالد‬
‫‪800‬‬ ‫‪20.2 aB‬‬ ‫قبل ‪17.4‬‬ ‫قبل ‪16.9‬‬ ‫قبل ‪18.9‬‬ ‫‪35.4 aA‬‬ ‫‪31.5 abc‬‬ ‫‪29.3‬‬ ‫‪30.0 aB‬‬
‫از میالد‬ ‫از میالد‬ ‫از میالد‬ ‫درجه‬
‫سانتیگرا‬
‫د‬
‫‪900‬‬ ‫‪27.5 bAB‬‬ ‫‪41.2 aA‬‬ ‫‪32.5 abAB‬‬ ‫‪33.8 abB‬‬ ‫‪33.5 aA‬‬ ‫‪41.3 aAB‬‬ ‫‪33.5 abc‬‬ ‫‪45.1 aA‬‬
‫اندازه‌گیری‌هایی که با حروف کوچک مختلف در ردیف‌ها و حروف بزرگ در ستون‌ها به دنبال آن‌ها با آزمون توکی در‬
‫‪.‬سطح احتمال ‪ 5‬درصد از نظر آماری متفاوت است‬
‫بین ‪ 50‬تا ‪ 100‬درصد‪ ،‬اختالف ‪ 2‬درصدی را نشان می دهد ک‪xx‬ه‬ ‫درجه سانتیگراد)‪ ،‬با سه تک‪xx‬رار‪ ،‬حاص‪xx‬ل می ش‪xx‬ود‪ .‬در ج‪xx‬دول ‪2‬‬
‫‪15‬‬
‫غنی شده ‪ NH 3‬معادل ‪ 20.00‬دالر در هر دسته است‪ ،‬زمانی که‬ ‫‪.‬ارائه شده است‬
‫‪15‬‬
‫استفاده شود‪ ٪90( .‬در اتم های نیوتن)‪ ،‬در ح‪x‬الی ک‪x‬ه اف‪x‬زودن‬ ‫مش‪xx‬اهده می ش‪xx‬ود ک‪xx‬ه به‪xx‬ترین نت‪xx‬ایج (تب‪xx‬دیل و تع‪xx‬ادل کلی‬
‫دارد‪ .‬بنابراین بهترین ‪ R$‬اض‪xx‬افی هزینه اضافی ‪50٪ O 2 0.16‬‬ ‫نیتروژن) در دماه‪xx‬ای ‪ 500‬و ‪ 650‬درج‪xx‬ه س‪xx‬انتیگراد ب‪xx‬رای ‪ 0‬و‬

‫مجله برزیلی مهندسی شیمی جلد‪ ،25 .‬شماره ‪ ،04‬صص ‪ ،749 - 743‬مهر ‪ -‬آذر ‪1387‬‬
‫‪ CV Prestes‬و ‪748 CR Sant Ana Filho، JA Bendassolli ALRM Rossete، SMS Piedade‬‬

‫بدون تفاوت آماری به دست آم‪xx‬د‪ .‬ب‪xx‬ا این ‪ 50 O 2‬درصد اضافی‬ ‫امکان پذیر بود و تعادل کلی نیتروژن ‪ 86.8‬درصد به دست آمد‪.‬‬
‫حال‪ ،‬با توجه ب‪xx‬ه می‪xx‬انگین (ج‪xx‬دول ‪ ،)2‬به‪xx‬ترین ش‪xx‬رایط عملک‪xx‬رد‬ ‫نرخ جریان باالتر از ‪ 3.39‬گرم در دقیق‪xx‬ه ‪ 1-‬ب‪xx‬ه دلی‪xx‬ل مح‪xx‬دودیت‬
‫اض‪xx‬افی در دم‪xx‬ای ‪ 500‬درج‪xx‬ه ‪ O 2‬سیستم با استفاده از ‪ 50‬درص‪xx‬د‬ ‫ه‪xx‬ای عملی‪xx‬اتی سیس‪xx‬تم (قط‪xx‬ر لول‪xx‬ه کش‪xx‬ی) م‪xx‬ورد مطالع‪xx‬ه ق‪xx‬رار‬
‫سانتیگراد مش‪xx‬اهده ش‪xx‬د‪ ،‬زی‪xx‬را اس‪xx‬تفاده از دماه‪xx‬ای ب‪xx‬اال در ک‪xx‬وره‬ ‫‪.‬نگرفت‬
‫کات‪xx‬الیزور ممکن اس‪xx‬ت ب‪xx‬اعث اف‪xx‬زایش س‪xx‬رعت غیرفع‪xx‬ال ش‪xx‬دن‬ ‫ب‪x‬ر خ‪x‬روجی تب‪x‬دیل ن‪x‬یز )‪ 0.20 M Pa‬تا ‪ (0.78‬تأثیر فشار‬
‫کاتالیزور شود (قابل استفاده طول عمر)‪ .‬واقعیت مهم دیگری که‬ ‫را )<‪ (05/0P‬تأیی‪xx‬د ش‪xx‬د‪ .‬نت‪xx‬ایج به‌دس ‪x‬ت‌آمده تف‪xx‬اوت مع‪xx‬نی‌داری‬
‫بهترین شرایط تعریف شده در اینجا را توجیه می کند‪ ،‬اختالف ‪5‬‬ ‫برای مقادیر فشار از ‪ 20/0‬تا ‪ 64/0‬موالر پاسکال نشان نداد ‪،‬‬
‫درصدی در میانگین نتایج تعادل کلی نیتروژن (ج‪xx‬دول ‪ )2‬ب‪xx‬رای‬ ‫که میانگین خروجی تبدیل ‪ 2/55 ± 3/2‬درصد بود و به تع‪xx‬ادل‬
‫اضافی بود‪ .‬مقادیر بین ‪ 0‬تا ‪ 50‬درصد‪ .‬این تفاوت معادل ‪O 2 51.00‬‬ ‫کلی ‪ 9/82 ± 7/1‬درصد رسید‪ .‬با این حال‪ ،‬یک تفاوت آم‪xx‬اری‬
‫‪15‬‬
‫غنی شده (‪ 90‬درصد ‪ NH 3‬دالر در هر دسته است‪ ،‬با استفاده از‬ ‫وجود دارد ‪ .‬چنین کاهشی عمدتًا به ‪ M Pa‬در مقدار فشار ‪0.78‬‬
‫اض‪xx‬افی ‪ O 2‬در اتم های ‪ 15‬نیوتن)‪ ،‬در حالی که افزودن ‪ 50‬درصد‬ ‫دلیل دشواری عملیاتی سیستم در مقادیر فشار باال‪ ،‬نزدیک به حد‬
‫دالر هزینه دارد‪ .‬در به‪x‬ترین ش‪x‬رایط‪ R ،‬در واکنش تولید ‪0.16‬‬ ‫‪.‬است ‪ M Pa‬مجاز دریچه ایمنی راکتور ‪0.98‬‬
‫تبدیل ‪ 55.2‬درصد امکان پذیر بود و تع‪xx‬ادل کلی نی‪xx‬تروژن ‪82.9‬‬
‫درصد به دست آمد‪ .‬تف‪xx‬اوت ب‪xx‬رای تکمی‪xx‬ل تع‪xx‬ادل ج‪xx‬رم ب‪xx‬ه تلف‪xx‬ات‬
‫واقعی در سیستم اشاره دارد که کمتر (حدود سه برابر) از تلف‪xx‬ات‬
‫در ‪ NH 3‬حاصل از جریان کل گازها بود‪ .‬با توجه به اینکه هیچ‬
‫گازهای خروجی از راکتور هیدراتاسیون اندازه‌گیری نشد‪ ،‬دالیل‬
‫و وق‪xx‬وع ) ‪ NO2‬ب‪xx‬ه ‪ (NO‬این تلف‪xx‬ات‪ ،‬اکسیداس‪xx‬یون بی‌م‪xx‬وثر‬
‫‪.‬بود )‪ N 2 O‬و ‪ N 2‬تولید( واکنش‌های نامطلوب‬
‫با مقایسه نتایج در جداول ‪ 1‬و ‪ ،2‬کاهش در خروجی تبدیل و‬
‫تعادل کلی نیتروژن را می توان مشاهده کرد که دماه‪xx‬ای پ‪xx‬ایین (‬
‫‪ 350‬تا ‪ 400‬درجه سانتیگراد) و همچ‪xx‬نین دماه‪xx‬ای ب‪xx‬اال (‪ 700‬و‬
‫‪ 800‬درجه سانتیگراد) در هر دو شرایط جریان گاز در راکت‪xx‬ور‬
‫اختالط با این حال‪ ،‬در دماهای میانی (‪ 600 ،500‬و ‪ 650‬درجه‬
‫س‪xx‬انتیگراد)‪ ،‬نت‪xx‬ایج برت‪xx‬ر مش‪xx‬اهده ش‪xx‬د‪ ،‬ب‪xx‬ه وی‪xx‬ژه در دم‪xx‬ای ‪500‬‬
‫درجه سانتیگراد‪ ،‬جایی که باالترین خروجی فرآیند به دست آم‪xx‬د‪.‬‬
‫این نتیجه با استفاده از جریان ج‪x‬زئی گازه‪x‬ا در راکت‪x‬ور اختالط‪،‬‬
‫اض‪xx‬افی در واکنش به دس‪x‬ت آم‪x‬د (مع‪x‬ادل ‪ O 2‬با افزودن ‪ 50‬درصد‬
‫‪)1.‬‬
‫دم‪xx‬ای ‪ 500‬درج‪xx‬ه س‪xx‬انتیگراد‪ (،‬با استفاده از به‪xx‬ترین ش‪xx‬رایط‬
‫ایجاد شده در فرآیند )اضافی و جریان جزئی گازها ‪ 50 O 2‬درصد‬
‫درص‪x‬د در اتم ه‪x‬ای ‪ NH 3 (0.366 15‬و میانگین جرم ‪ 1.8‬گرم‬
‫آزمایش ها با سه مورد انجام شد‪ .‬برای ارزیابی خروجی ‪)،‬نیوتن‬
‫از طری‪xx‬ق کات‪xx‬الیزور و ‪ NH 3‬فرآیند به عنوان تابعی از جری‪xx‬ان‬
‫فشار سیستم تولی‪x‬د تک‪x‬رار می ش‪x‬ود‪ .‬گازه‪x‬ا ب‪x‬ا زم‪x‬ان اگ‪x‬زوز ‪30‬‬
‫‪.‬دقیقه (راکتور هیدراتاسیون) هدایت شدند‬
‫تحت این ش‪xx‬رایط‪ ،‬ت‪xx‬أثیری ب‪xx‬ر خ‪xx‬روجی تب‪xx‬دیل و تع‪xx‬ادل کلی‬
‫؛ ‪0.04‬؛ ‪0.20‬؛‪ NH 3 (0.02‬نیتروژن به عنوان تابعی از جریان‬
‫از طریق کاتالیزور وج‪xx‬ود داش‪xx‬ت‪0.62 g.min -1 ) .‬؛ و ‪3.39‬‬
‫را در )<‪ (05/0P‬نتایج به‌دست‌آمده (جدول ‪ )3‬تفاوت معنی‌داری‬
‫خروجی تبدیل برای همه زمان‌های ارزیابی شده نشان می‌دهد‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬همچنین می توان مش‪xx‬اهده ک‪xx‬رد ک‪xx‬ه هیچ تف‪xx‬اوت آم‪xx‬اری‬
‫برای نتایج تعادل کلی نیتروژن در مقادیر جری‪xx‬ان ‪ 0.62‬و ‪3.39‬‬
‫وجود نداشت که از نظر آماری با مقادیر دیگر متفاوت بود‪g.min -1 .‬‬
‫‪ NH 3 3.39‬در نتیجه‪ ،‬بهترین نتایج تبدیل با اس‪xx‬تفاده از جری‪xx‬ان‬
‫گ‪xx‬رم در دقیق‪xx‬ه ‪ 1-‬ب‪xx‬ه دس‪xx‬ت آم‪xx‬د ‪ .‬در این ش‪xx‬رایط‪ ،‬تب‪xx‬دیل ‪ 62.2‬درص‪xx‬د‬

‫مجله مهندسی شیمی برزیل‬

 ‫‪ N (H‬تولید ‪ 15‬اسید نیتریک غنی شده با‬ ‫‪15‬‬
‫‪NO 3 ) 749‬‬

‫به عنوان تابعی از پارامترهای 'دمای ) اولیه ‪ N-NH 3‬در رابطه با( ‪ N‬و تعادل کلی ) ‪ N-NO 3 -‬به ‪ (N-NH 3‬جدول ‪ :2‬خروجی تبدیل‬
‫با استفاده از جریان جزئی گازها ‪ O2 ' ،‬واکنش' و 'مقدار اضافی‬
‫)‪ (٪‬تبدیل‬ ‫)‪ N (%‬موجودی کلی‬
‫تی‬
‫)‪(ºC‬‬ ‫)‪ O 2 (%‬مقدار اضافی‬ ‫)‪ O 2 (%‬مقدار اضافی‬
‫‪0‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪350‬‬ ‫درجه ‪14.3‬‬ ‫درجه ‪14.5‬‬ ‫درجه ‪15.1‬‬ ‫‪11.4 aB‬‬ ‫از ‪66.9‬‬ ‫قبل‬ ‫‪67.4 abC‬‬ ‫‪69.2 aB‬‬ ‫‪73.6 aA‬‬
‫سانتیگراد‬ ‫سانتیگراد‬ ‫سانتیگراد‬ ‫میالد‬
‫‪500‬‬ ‫‪47.4 abA‬‬ ‫‪43.0 bA‬‬ ‫‪55.2 aA‬‬ ‫‪42.1 bA‬‬ ‫‪77.7 abAB‬‬ ‫‪74.8 bAB‬‬ ‫‪82.9 aA‬‬ ‫‪76.9 abA‬‬
‫‪650‬‬ ‫‪49.0 aA‬‬ ‫‪47.9 aA‬‬ ‫‪48.6 aA‬‬ ‫‪45.2 aA‬‬ ‫‪83.7 aA‬‬ ‫‪81.3 aA‬‬ ‫‪79.8 aA‬‬ ‫‪79.2 aA‬‬
‫‪800‬‬ ‫‪33.3 abB‬‬ ‫‪29.2 bB‬‬ ‫‪38.4 abB‬‬ ‫‪41.3 aA‬‬ ‫‪72.5 abBC‬‬ ‫بی‬ ‫بی ‪69.6‬‬ ‫‪77.7 aA‬‬ ‫‪78.3 aA‬‬
‫سی‬
‫اندازه‌گیری‌هایی که با حروف کوچک مختلف در ردیف‌ها و حروف بزرگ در ستون‌ها به دنبال آن‌ها با آزمون توکی در‬
‫‪.‬سطح احتمال ‪ 5‬درصد از نظر آماری متفاوت است‬

‫از ‪ NH 3‬به عنوان تابعی از جریان ) اولیه ‪ N-NH 3‬در رابطه با( ‪ N‬و تعادل کلی ) ‪ N-NO 3 -‬به ‪ (N-NH 3‬جدول ‪ :3‬خروجی تبدیل‬
‫‪ (Pt/Rh).‬طریق کاتالیزور‬
‫‪ NH 3‬جریان‬ ‫)‪ (٪‬تبدیل‬ ‫)‪ (٪‬تعادل کلی‬
‫) ‪(g.min -1‬‬
‫‪3.39‬‬ ‫الف ‪62.2‬‬ ‫‪86.8 a‬‬
‫‪0.62‬‬ ‫ب ‪55.2‬‬ ‫‪82.9 a‬‬
‫‪0.20‬‬ ‫‪41.3 c‬‬ ‫ب ‪77.2‬‬
‫‪0.04‬‬ ‫روز ‪28.7‬‬ ‫‪71.8 c‬‬
‫‪0.02‬‬ ‫‪21.2 e‬‬ ‫‪71.0 c‬‬
‫‪.‬میانگین به دنبال حروف مختلف در آزمون توکی در سطح احتمال ‪ 5‬درصد متفاوت است‬

‫کل فرآین‪x‬د تولی‪x‬د (بچ) ش‪xx‬امل تم‪xx‬ام مراح‪xx‬ل توص‪xx‬یف ش‪xx‬ده‪ ،‬ب‪x‬ا‬
‫‪15‬‬
‫در ‪ 60‬دقیقه انج‪xx‬ام ش‪xx‬د‪ NH 3 ، .‬استفاده از ‪ 1.8‬گرم بی آب‬
‫بنابراین‪ ،‬بر اساس بهترین نتیجه تبدیل (‪ )٪62.2‬و ب‪xx‬ا اس‪xx‬تفاده از‬
‫‪15‬‬
‫غ‪xx‬نی ش‪xx‬ده قبلی ‪ ،‬خط تولید ظرفیت روزان‪x‬ه ب‪x‬رای ب‪x‬ه دس‪x‬ت ‪NH 3‬‬
‫( ‪ mol L -1 H 15 NO 3‬آوردن ‪ 1020‬میلی لیتر محلول ‪0.05‬‬
‫غنی شده در ‪ 90‬را دارد‪ .‬درصد در اتم های ‪) 15‬تقریبًا ‪ 3.2‬گرم‬
‫نیوتن‪ .‬مقادیر تولید ش‪x‬ده (گ‪x‬رم)‪ ،‬مرب‪x‬وط ب‪x‬ه دو دس‪x‬ته‪ ،‬می توان‪x‬د‬
‫کافی در نظر گرفته شود‪ ،‬زی‪xx‬را اک‪xx‬ثر مطالع‪xx‬ات تحقیق‪xx‬اتی ش‪xx‬امل‬
‫‪ 15‬نی‪xx‬وتن از ترکیب‪xx‬ات غ‪xx‬نی ش‪xx‬ده در ح‪xx‬دود ‪ 5‬درص‪xx‬د در اتم ه‪xx‬ای ‪ 15‬نی‪xx‬وتن‬
‫تکنیک ایزوتوپی‬
‫غنی ‪ H 15 NO 3‬استفاده می کنند‪ .‬در نتیجه با شروع از ‪ 3.2‬گرم‬
‫شده در ‪ 90‬درصد در اتم های ‪ 15‬نی‪x‬وتن و ب‪x‬ا اس‪x‬تفاده از تکنی‪x‬ک‬
‫غنی شده با ‪ H 15 NO 3 5‬رقت ایزوتوپی‪ ،‬ما توانستیم ‪ 62‬گرم‬
‫‪ H‬درصد در اتم های ‪ 15‬نیوتن تولید کنیم‪ .‬غنی س‪xx‬ازی ایزوت‪x‬وپی‬
‫‪15‬‬
‫بی آب ‪ (15‬به دلیل غلظت ایزوتوپی ‪ 15‬نیوتن در معرف ‪NO 3‬‬
‫رخ می دهد‪ ،‬زیرا هیچ شکنش ایزوت‪xx‬وپی در تب‪xx‬دیل از ) ‪NH 3‬‬
‫‪.‬تأیید نشد ‪N-‬‬
‫‪15‬‬
‫‪ N- 15 NO 3 .‬به ‪NH 3‬‬

‫مجله برزیلی مهندسی شیمی جلد‪ ،25 .‬شماره ‪ ،04‬صص ‪ ،749 - 743‬مهر ‪ -‬آذر ‪1387‬‬
‫‪ CV Prestes‬و ‪750 CR Sant Ana Filho، JA Bendassolli ALRM Rossete، SMS Piedade‬‬

‫نتیجه‬ ‫‪Dichi ، I.، Dichi ، JB، Frenhani ، PB، Corrêa ، CR،‬‬

‫‪Angeleli ، AYO، Bicudo ، MH، Man، R.،‬‬
‫عبارت بودند از‪ :‬دمای ‪ H 15 NO 3‬بهترین شرایط برای تولید‬ ‫استفاده از متابولیس‪xx‬م ‪ Burini ، RC،‬و ‪Victória ، CR‬‬
‫; ‪ O 2‬آون کات‪xx‬الیزور ‪ 500‬درج‪xx‬ه س‪xx‬انتیگراد‪ % 50 .‬اض‪xx‬افی‬ ‫در تش‪xx‬خیص ب‪xx‬دتر ش‪xx‬دن زودهنگ‪xx‬ام )گلیسین‪ (15N-‬پروتئین‬
‫‪ M‬استفاده از جریان جزئی گازها در راکتور اختالط‪ .‬فشار ‪0.4‬‬ ‫فعالیت بیماری که در بیماران مبتالیان به کولیت زخمی غ‪x‬یر‬
‫جریان می یابد ‪ .‬تحت ‪ g.min -1‬از طریق کاتالیزور ‪ NH 3 3.39‬و ‪Pa‬‬ ‫‪ . Archives of Gastroenterology , 35,‬اختصاص‪xx‬ی‬
‫امکان پذیر ) ‪ N-NO 3 -‬به ‪٪ (N-NH 3‬این شرایط‪ ،‬تبدیل ‪62.2‬‬ ‫‪No. 3, 175-180 (1998).‬‬
‫و ‪ (N-NH 3 + N-NO 3 - ) 86.8٪‬بود و تعادل کلی نیتروژن‬ ‫کتابچه راهنمای ژئوش‪xx‬یمی ایزوت‪xx‬وپ ‪ ، JC،‬فریتز‪ ،‬پی و فونتس‬
‫‪ 510 mol L -1 H 15 NO 3‬میلی لیتر ‪ 0.05‬به دست آمد‪ .‬محلول‬ ‫آمس‪xx‬تردام‪. Elsevier Science Publishers، ،‬محیطی‬
‫در هر دسته به دست آمد‪ ،‬با شروع )در اتم های ‪ 15‬نیوتن ‪(90٪‬‬ ‫‪.‬نیویورک (‪)1989‬‬
‫از ‪ 1.8‬گرم بدون آب‬ ‫ایزوت‪xx‬وپ نی‪xx‬تروژن‪، TH، .‬تکنی‪xx‬ک ه‪xx‬ای ن‪xx‬وولز‪ ،‬آر و بلک‪xx‬برن‬
‫‪15 NH 3 .‬‬ ‫‪.‬علمی مطبوعات‪ ،‬سن دیگو (‪)1993‬‬
‫‪ Trivelin ، PCO،‬و ‪Maximo، E.، Bendassolli ، JA‬‬
‫ب‪xx‬ا جفت ک‪xx‬ردن س‪xx‬ه سیس‪xx‬تم از س‪xx‬تون‌های ‪N‬غنی‌س‪xx‬ازی ‪15‬‬
‫کنف‪xx‬رانس‬
‫تصدیق‬ ‫کروماتوگرافی تبادل یونی ‪ .‬مجموع‪xx‬ه مق‪xx‬االت س‪xx‬ومین‬
‫‪.‬بین المللی ایزوتوپ‪ ،‬ونکوور‪ ،‬کانادا (‪)2000‬‬
‫ه‪xx‬ای پای‪xx‬دار ب‪xx‬رای پش‪xx‬تیبانی ف‪xx‬نی در ط‪xx‬ول مطالع‪xx‬ه‪ ،‬ب‪xx‬ه‬ ‫‪Maximo، E.، Bendassolli ، JA، Trivelin ، PCO ،‬‬
‫‪Fundação de Amparo a Pesquisa do Estado de São‬‬ ‫‪ Prestes ، CV،‬و ‪Rossetti، ALRM، Oliveira، CR‬‬
‫برای تامین مالی پروژه تحقیقاتی‪ ،‬به طراح )‪Paulo (FAPESP‬‬ ‫تولید سولفات آمونیوم دو برابر مشخص شده با ایزوت‪xx‬وپ ه‪xx‬ا‬
‫‪15‬‬
‫‪ Coordenação de‬و به ‪ João Geraldo Brancalion ،‬پروژه‬ ‫‪ S. Química Nova, 28, No. 2, 211-‬و ‪ N 34‬پایدار‬
‫برای )‪Aperfeiçoamento de Pessoor de Ens CAPES‬‬ ‫‪216 (2005).‬‬
‫‪.‬اعطای بورس تحصیلی‬ ‫‪: KNOWLES,‬طیف سنجی جرمی‪ .‬در ‪Mulvaney ، RL،‬‬
‫‪R. and BLACKBURN, TH (Ed.) Nitrogen‬‬
‫انتش‪x‬ارات آکادمی‪x‬ک‪ ،‬س‪x‬ن دیگ‪x‬و ( ‪Isotope Techniques.‬‬
‫منابع‬ ‫‪)1993.‬‬

‫و ‪Bendassolli ، JA، Trivelin ، PCO، Mortatti ، J.‬‬
‫آنیدرا غنی شده است ما ‪ NH 3 15‬خالصه ‪Victoria، RL،‬‬
‫انرژی هسته ای و کشاورزی ‪ ،9 ،‬شماره ‪N. ( 93-66 ،2‬‬
‫‪)1988.‬‬
‫و ‪Bendassolli ، JA، Trivelin ، PCO، Boareto ، AE‬‬
‫ب‪x‬ا ‪ URAN- 15 N،‬آماده سازی ‪Moraes Neto ، BM،‬‬
‫‪ N-NO 3 ، N-NH 4‬قرار مالقات ایزوتوپی مستقل در منابع‬
‫‪ (NH 4 ) 2 SO 4 - 15 N.‬و ‪ KNO 3 - 15 N‬از ‪ N-NH 2 ،‬و‬
‫‪Nuclear Energy and Agriculture , 10, No. 1, 55-‬‬
‫‪69 (1989) ).‬‬
‫تولی‪xx‬د گران‪xx‬ول اوره ‪ ،‬اوره ‪ -‬س‪xx‬ولفات ‪Bendassolli ، JA،‬‬
‫‪15‬‬
‫‪ N. Química‬آمونیوم و اوره ‪ -‬کلرید پتاسیم غنی شده ب‪x‬ا‬
‫‪Nova, 14, No. 3, 154-156 (1991).‬‬
‫تولید ‪ Ignoto ، RF،‬و ‪Bendassolli ، JA، Trivelin ، PCO‬‬
‫آمونیاک آکوامونیوم بی آب غنی شده است که در ‪ 15‬نیوتن از‬
‫علم کشاورزی ‪ ،59 ،‬شماره ‪( 15 NH 4 ) 2 SO 4 . -595 ،3‬‬
‫‪)2002( 603.‬‬
‫س‪xx‬ائوپائولو ( ‪ . IPT،‬چکینس‪xx‬کی ‪ ،‬ای‪ .‬تکنول‪xx‬وژی تولی‪xx‬د ک‪xx‬ود‬
‫‪)1990.‬‬
‫‪.‬شماره ‪)2006( 9-1 ،3‬‬
‫‪Oliveira، CR، Maximo، E. and Bendassolli ، JA،‬‬
‫هفتمین سمپوزیوم بین المللی ‪N).‬آالنین ‪ (15‬سنتز اسید آمینه‬
‫سنتز و کاربرد ایزوتوپ ها و ترکیبات با برچسب ایزوتوپی‪،‬‬
‫‪، Deutschland (2000).‬درسدن‬
‫بیوژئوش‪xxx‬یمی‪ :‬تحلیلی از تغی‪xx‬یرات جه‪xxx‬انی ‪ ، WH،‬شلس‪xxx‬ینگر‬
‫انتشارات آکادمیک‪ ،‬سن دیگو‬
‫‪(1991).‬‬
‫مواد شیمیایی ‪ Brink Jr.، JA، Process Industry .‬و ‪، RN‬‬
‫‪.‬گوانابارا دویس ‪ ،‬ریودوژانیرو (‪)1977‬‬
‫ش‪xx‬یمی مع‪xx‬دنی و دی‪xx‬دگاه ص‪xx‬نعتی و محیطی‪Swaddle، TW، .‬‬
‫‪.‬انتشارات آکادمیک‪ ،‬سن دیگو (‪)1997‬‬
‫علم ‪Tageder , F. and Mayer, L. , Industry Methods‬‬
‫‪.‬بارسلونا (‪ Reverté SA، )1980‬شیمی ‪ .‬ویرایشگر‬
‫سنتز گالیفوسیت با نیتروژن‪ 15-‬مش‪xx‬خص ‪Tavares، CRO ،‬‬
‫ش‪xxx‬ده اس‪xxx‬ت ‪ .‬پای‪xxx‬ان نام‪xxx‬ه دک‪xxx‬تری‪ ،‬دانش‪xxx‬گاه س‪xxx‬ائوپائولو‪،‬‬
‫‪.‬سائوپائولو (‪)2005‬‬
‫‪Tavares، CRO، Bendassolli ، JA، Coelho، F.،‬‬
‫‪Sant'Ana Filho , CR and Prestes , CV, 15Nlabed‬‬
‫س‪x‬النامه آک‪x‬ادمی عل‪x‬وم برزی‪x‬ل ‪glycine synthesis. ،78 ،‬‬

‫مجله مهندسی شیمی برزیل‬

 ‫‪ N (H‬تولید ‪ 15‬اسید نیتریک غنی شده با‬ ‫‪15‬‬
‫‪NO 3 ) 751‬‬

‫آماده سازی ‪ Salati ، E.،‬و ‪Trivelin ، PCO، Matsui، E.‬‬ ‫خ‪xx‬اک ‪ -‬گی‪xx‬اه در دو چرخ‪xx‬ه ه‪xx‬ای نیش‪xx‬کر ‪ .‬جس‪xx‬تجو ک‪xx‬ردن‬
‫نمونه برای ‪ 15‬نی‪xx‬وتن در ه‪xx‬ر آن‪xx‬الیز طی‪xx‬ف س‪xx‬نجی ج‪xx‬رمی ‪.‬‬ ‫‪ Brasileira , 37, No. 2, 193-201 (2002).‬کشاورزی‬
‫‪.‬انرژی هسته ای در کشاورزی ‪ ،‬ص‪)1973( 41-01 .‬‬ ‫‪.‬جزوه شیمی و فیزیک‪ .‬وی‪x‬رایش ‪ 78‬بوک‪xx‬ا رات‪x‬ون ‪ ، RC،‬غرب‬
‫‪Trivelin ، PCO، Oliveira، MW، Vitti ، AC، Gava ،‬‬ ‫نیویورک ‪CRC Press،‬‬
‫تلفات نیتروژن اوره در سیستم ‪ Bendassolli ، JA،‬و ‪GJC‬‬ ‫‪(1998).‬‬

‫مجله برزیلی مهندسی شیمی جلد‪ ،25 .‬شماره ‪ ،04‬صص ‪ ،749 - 743‬مهر ‪ -‬آذر ‪1387‬‬