vz [o] A e, a remar Wi e e o LO (aa

z al 4 9-2 x A
- = Udo

quo E

10. TESTUA — 4
VICENTE BLASCO IBÁÑEZEN EL INTRUSO ELEBERRIAREN PASARTEA (1904)

a rte
Aztergai dugun testua Vicente Blasco Ibañez-en El intruso eleberriaren pase a
e da. Testua kokatze aldera, jatorria, edukia eta formaren aldetik, testu
historiko? «S
(lehen... mailako iturria), — sozial-politikoa — (langileriaren pizi-baldintzeZ,
Mugimenduaz... dihardu) eta literarioa (nobela bat). ; itika eta
Egilea Vicente Blasco. Ibañez Valentziako idazle ezaguna da, zeinak polit En
literatura (bi esparruak) uztartu zituen: batetik, errepublikanoen alderdikidea
izan 7" -
eta, bestetik, nobelagilea. Si i de
Testu.publikoa da eta helburu nagusia zera izan zen: langileek urte horietan bizi
zuten egoera txarra salatzen zuen nobela sozial bat idaztea, sentsibilizatzeko
xedez.
Eleberria Valentzian 1904an argitaratu zen, Errestaurazio garalan hain ue
Gogora ekarri-behar da ekonomiak izugarrizko hazkundea ezagutu zuela 1898. urteko
hondamendiaren ondoren, eta bereziki, Bizkaiko meatzaritza eta burdingintza haz!
zirela, horrek, egileak salatzen duen arazo soziala ekarri zuelarik.

——— Testuaren analisiari dagokionez, lehenengo eta bigarren paragrafoan hurrengo

ideiak agertu daitezke: :

Lehenengo paragrafoan, meatzarien lana eta etxebizitzen deskribapen zehatza

ematen da (tonu ezkorrean). Lanegun neketsu baten ostean “blokeak apurtzen,
bagonetak harritzarrez betetzen, mea biltegira eramaten eta mear-biltegitik
ekartzen A
meatzariak bizitokira joaten ziren. Afari eskasa janda “babarrunak eta patatak
bakailao
edo urdail pixka batekin”, arropa jantzita egiten zuten lo, “airea ezin arnastuzkoa
bilakatzen zen”, sabaia eskuekin ukitzen zen eta bizkarroiak euren artean bizi
ziren,
“izerdiak elkartu, arnasak nahasi eta zikinkeria anaiartekoa zen”. :

Bigarren paragrafoan, langileek euren bizi baldintzak hobetzeko ahaleginen

zailtasunak azaltzen dira: askok lana uzten zuten arren, espezializazio berezirik
behar
ez zenez, beste langile berri batzuk okupatzen zituzten berehala euren postuak.
Ondorioz, nagusiek ez zuten arazoa nozitzen eta ez zeukaten langileekin negoziatu
beharrik. Modu horretan, oso zaila zen langileek euren eskubideak lortzea.

Testuinguru historikoari begira jarrita, oso aintzat hartu behar da 1865. urtetik
aurrera Bizkaian gertatu zen hazkundea industrian. Izan ere, Bizkaiko mearen
ustiaketarekin eta burdinaren esportazioarekin hasi zen industriaren benetako
hazkundea eta garapena. Bi eragile nagusi egon ziren Bizkaiko burdinaren ekoizpena
eta esportazioa hain azkar hazteko. Batetik, Meategien Legea idatzi izana (1868)
zeinarekin meategien ustiapenerako baldintza ezin hobeak eskaini zitzaizkien
Bizkaiko
industrialariei. Bestetik, Bessemer bihurgailua asmatu izana zeinak fosfororik
gabeko -
burdinaren erabilera eskatzen zuen eta burdin mota hau, Suedian .eta Bizkaian
(ustiaketarako baldintza egokiekin, burdina azalean, itsasertzetik hurbil...) baino
ez zen

urkitzen.
- Bizkaiko meategi garrantzitsuenak Bilboko itsasadarraren ezkerraldean zeuden.
Aire libreko harrobiak ziren eta oso erraza zen haietatik burdina ateratzea,
beraz .
bertan lan egiteko trebakuntza tekniko berezirik ez zen behar eta ondorioz,
langileen
etorrera masiboa gertatu zen. Langile horien bizi eta lan baldintzak oso kaskarrak
ziren, Blasco Ibañezek “El Intruso” pasartean deskribatzen duen moduan.
Langileen auzoak higiene gabeko lekuak ziren. Oheak barrakoietan pilatuta,
langile bi edo hirurentzako ziren bakoitza. Erosketak ere mea jabearen kantinan
egitera
behartuta zeuden, nahiz prezioak izugarri altuak izan. Ogia zen oinarrizko dieta,
indaba, hirugiharra, txitxirio, patata eta ardoarekin batera, testuan aipa bezala
“habarrunak eta patatak bakailao edo urdail pixka batekin eskas afalduta”. Eta
horrela