Professional Documents
Culture Documents
თემა 2
თემა 2
Introduction
ეკონომიკური მოგების წყაროები ეკონომიკური
ინტეგრაციიდან:
წარმოებაში გაძლიერებული ეფექტურობა
შესაძლებელი გახდა გაზრდილი სპეციალიზაციით
(შედარებითი უპირატესობის კანონი);
მასშტაბის ეკონომიკა
ვაჭრობის უკეთესი პირობები(t/t);
გაძლიერებული კონკურენცია
ტექნოლოგიური მიღწევები
ფაქტორების მობილობა საზღვრებს გარეთ
მონეტარული და ფისკალური პოლიტიკის
კოორდინირება
ეკონომიკური ზრდის უფრო მაღალი ტემპები და
უკეთესი შემოსავლის განაწილება Slide 2-2
CU– ს ფორმირება სულაც არ ნიშნავს ექვივალენტურ თავისუფალ ვაჭრობაზე გადასვლას
Slide 2-3
The economics of the single market and factor
mobility
ერთიანი ევროპული ბაზარი(SEM) –ტერიტორია შიდა
საზღვრების გარეშე, რომელშიც უზრუნველყოფილია
საქონლის, მომხმარებლების, მომსახურებისა და
კაპიტალის თავისუფალი გადაადგილება (Single European
Act (SEA), Article 12; CEU 1987c);
EEC შეთანხმება: მე -3 მუხლი ითვალისწინებს არა
მხოლოდ ყველა შიდა ტარიფის და კვოტების ამოღებას,
არამედ ”ყველა სხვა ღონისძიების ექვივალენტურ
ეფექტს” და ”პირთა გადაადგილების თავისუფლებას,
მომსახურებებსა და კაპიტალს”.
არასატარიფო ბარიერების აღმოფხვრის პროცედურა
იყო ჰარმონიზაცია ან კანონების დაახლოება, რაც
საკმაოდ ძნელი იყო.
Slide 2-4
The economics of the single market and factor
mobility
Slide 2-5
The economics of the single market and factor
mobility
თანდათანობით შეიცვალა დამოკიდებულება
ერთიანი ბაზრის მიმართ
გაერთიანებული სამეფო მზად იყო
თანამშრომლობისთვის შემდგომ ინტეგრაციაზე 3
მიზეზის გამო:
SEM შეესატყვისებოდა იმ დროის თავისუფალ
ბაზრის მართლმადიდებლობას
ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრს, მარგარეტ
ტეტჩერს, სჯეროდა, რომ დიდი ბრიტანეთისთვის
პოტენციური მიღწევები იყო მომსახურების
თავისუფალი ვაჭრობით;
Slide 2-6
The economics of the single market and
factor mobility
ევროკავშირისთვის SEM ეროვნული ბაზრის
მსგავსად, სამი სახის ბარიერის მოხსნა
მოითხოვდა: ფიზიკური, ფისკალური და
ტექნიკური.
ფიზიკური ბარიერები იყო შემოწმება
საზღვრებზე შემდეგი მიზეზების გამო:
საიმიგრაციო მიზნებისთვის პირთა
გადაადგილების კონტროლი;
ცხოველთა და მცენარეთა ჯანმრთელობა
დაცული იყო საზღვრებზე შემოწმების შედეგად;
Slide 2-7
The economics of the single market and factor
mobility
ფისკალური ბარიერები - განსხვავებები არაპირდაპირი
გადასახადების, დღგ-ს და აქციზის გადასახადებში
ალკოჰოლზე, თამბაქოზე და ა.შ
ტექნიკური ბარიერები:
რეგულაციები - ლეგალური მოთხოვნები, რომლებიც
უნდა აკმაყოფილებდეს პროდუქტებს კონკრეტულ
ქვეყანაში გაყიდვის დაწყებამდე;
სტანდარტები - არ არის ლეგალურად სავალდებულო.
ტექნიკური მოთხოვნები სტანდარტული კერძო
ორგანოების მიერ.
სახელმწიფო შესყიდვები - კერძო სექტორის
შესყიდვები მთავრობების მიერ.
Slide 2-8
The economics of the single market and factor
mobility
არასატარიფო ბარიერების ეკონომიკა (NTB)
NTB არის ნებისმიერი არასატარიფო
სამთავრობო პოლიტიკის ღონისძიება, რომელიც
განზრახ ან უნებლიედ ცვლის ვაჭრობის
ოდენობას ან მიმართულებას
Slide 2-9
The economics of the single market and
factor mobility
მომხმარებელთა ჭარბი გეომეტრია
ფასი, P
P1
b
P 2
Q1 Q2 რაოდენობა, Q
Slide 2-10
The economics of the single market and
factor mobility
მწარმოებლის ჭარბი გეომეტრია
Price, P
P2
d
P 1
Q1 Q2 Quantity, Q
Slide 2-11
იმპორტიორი ქვეყნის ტარიფის ხარჯები და სარგებელი
Price, P S
= მომხმარებლის სარალი (a + b + c
= მწარმოებლის მოგება (a)
PT = მთავრობის შემოსავალი (c + e)
a b c d
PW
e
P* T
D
S 1 S2 D2 D1 Quantity, Q
QT
Slide 2-12
Costs and Benefits of a Tariff
წმინდა ტარიფის კეთილდღეობის ეფექტი
Price, P S
= ეფექტურობის დაკარგვა (b +
D
Quantity, Q
Imports
Slide 2-13
The economics of the single market and factor
mobility
Slide 2-14
The economics of the single market and factor
mobility
ტარიფების შედეგები:
Slide 2-15
The economics of the single market and factor
mobility
თუ ტარიფების ნაცვლად არსებობდა იმავე ზომის
NTB, ვროკავშირის მოხმარების, წარმოების,
იმპორტისა და მწარმოებლის ჭარბი გავლენა
იგივე იქნებოდა.
არსებობს ორი მნიშვნელოვანი განსხვავება:
NTB-ები ხარჯებს უფრო ზრდის, ვიდრე
გამოიმუშავებს შემოსავლებს.
NTB დაცვის დონე შეიძლება ძალიან მაღალი
იყოს. ტარიფები შედარებით გამჭვირვალეა:
ტარიფების განაკვეთები ქვეყნდება და
ექვემდებარება საერთაშორისო მოლაპარაკებებს;
Slide 2-16
The economics of the single market and factor
mobility
NTB– ს ელიმინაციის სარგებელი, სავარაუდოდ,
დიდი იქნება სამი მიზეზის გამო:
ხარჯების დაზოგვა დიდია.
ისინი ვრცელდება პროდუქციის უფრო მეტ
ნაწილზე, ვიდრე ტარიფის შემცირებით.
მათ შეიძლება გავლენა მოახდინონ მასშტაბის
ეკონომიკაზე, რადგან წარმოების შესაძლებელია
სტანდარტიზაცია;
Slide 2-17
The economics of the single market and factor mobility
Slide 2-18
The economics of the single market and factor
mobility
თეთრი ფურცელი (CEU 1985a) შეიცავს 300
წინადადებას კანონმდებლობის შესახებ. 1992
წლის ბოლო ვადაში მოქმედებდა ღონისძიებათა
95 პროცენტი.
2009 წლის ოქტომბრისთვის SEM– თან
დაკავშირებული იყო 1,521 დირექტივა და 976
რეგულაცია (see Chapters 3 and 4) (CEU 2010f, p. 7);
Slide 2-19
არასწორი ტრანსპოზიცია - ეროვნული კანონმდებლობა არ შეესაბამება დირექტივას.
Slide 2-20
The economics of the single market and factor
mobility
ძირითადი იმედგაცრუება გახდა მომსახურების
ბაზრების ინტეგრირების შეზღუდული ზომა;
2009 წელს ევროკავშირის ქვეყნებში
მომსახურების წარმოებამ შეადგინა 74
პროცენტი და დასაქმების 70 პროცენტი;
ევროკავშირი ცდილობდა გაეხსნა მომსახურების
ბაზარი ორი განსაკუთრებული ზომით: ზოგადი
მომსახურების დირექტივა და ფინანსური
მომსახურების სამოქმედო გეგმა;
Slide 2-21
The economics of the single market and factor
mobility
Slide 2-22
The economics of the single market and factor
mobility
SEM– ში ინტეგრაციის მასშტაბის პოტენციური
ზომები - ფასების კონვერგენცია, ვაჭრობის
მოცულობა და პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები;
SEM აადვილებს ვაჭრობას MS- ს შორის, რამაც
უნდა გაართულოს ფასების სხვაობის შენარჩუნება
ეროვნულ ბაზრებს შორის;
1989 – დან 2000 წლამდე SEM– თან ასოცირებული
ფასების კონვერგენცია EU15– ში; 2000 წლიდან
მოხდა გარკვეული სხვაობა
ახალ წევრ ქვეყნებს (NMS) აქვთ ფასების
დაახლოების ნიშნები როგორც მათი ჯგუფის, ასევე
EU15- ის წარმომადგენლებთან.
Slide 2-23
The economics of the single market and
factor mobility
სავაჭრო ობიექტებში ფასების კონვერგენცია
არის არბიტრაჟის შედეგი, მაგრამ არავაჭარი
საქონლის ფასების დაახლოება შეიძლება იყოს
ბალასა – სამუელსონის ეფექტის შედეგი:
ბალასა-სამუელსონის ეფექტი - განვითარებადი
ეკონომიკის ვაჭრობაში მყოფი საქონლის სექტორში
ხელფასების ზრდა ასევე გამოიწვევს ეკონომიკის
არავაჭარი (მომსახურების) სექტორში ხელფასების ზრდას;
Slide 2-24
The economics of the single market and factor
mobility
Slide 2-25
The economics of the single market and factor
mobility
SEM– მა უნდა გამოიწვიოს ფასების
კონვერგენცია ვაჭრობით გამოშვებული
პროდუქციის პროპორციის გაზრდის გზით;
ძალიან განსხვავებულია ვითარება ვაჭრობასთან
დაკავშირებით. იმის გათვალისწინებით, რომ
მომსახურების მნიშვნელოვანი ნაწილი არ არის
ვაჭრობადი, მოსალოდნელია ვაჭრობით GVA
(მთლიანი დამატებული ღირებულების) ნაკლები
წილი;
Slide 2-26
The economics of the single market and factor
mobility
Slide 2-27
The economics of the single market and factor
mobility
SEM– მა უნდა გაზარდოს პირდაპირი უცხოური
ინვესტიციების ოდენობა, რადგან კომპანიები
პოულობენ და აკონცენტრირებენ წარმოებას მინიმუმ
დანახარჯებით, ევროკავშირში; კომპანიები ახდენენ
ინვესტიციებს ადგილობრივ წარმოებაში იმ
ბაზრებისთვის, რომლებსაც ადგილობრივი
მომსახურება უნდა ემსახურებოდეს;
შიდა და გარე- EU15 პირდაპირი უცხოური
ინვესტიციების დაჩქარება 1998 წელს; 1999 წლიდან
მოყოლებული, ევროკავშირის 15 ინვესტიციამ
მნიშვნელოვნად გადააჭარბა საგარეო უცხოურ
ინვესტიციებს და შენარჩუნებულია აშკარა
უფსკრული ამ ორს შორის (ერთიანი ვალუტის
გავლენა)
Slide 2-28
The economics of the single market and factor
mobility
Slide 2-29
The economics of the single market and factor
mobility
Slide 2-32
The economics of the single market and factor
mobility
ვერტიკალური პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები -
კომპანიები გამოყოფენ თავიანთი წარმოების ჯაჭვის
სხვადასხვა ნაწილს იმ ქვეყნებს, სადაც წარმოების
ხარჯები ნაკლებია; FDI, როგორც წესი, ზრდის
საერთაშორისო ვაჭრობას.
ჰორიზონტალური პირდაპირი უცხოური ინვესტიცია -
კომპანია თავის პროდუქციას ათავსებს უცხოურ
ბაზრებთან ახლოს. პირდაპირი უცხოური ინვესტიცია
წარმოადგენს ვაჭრობის შემცვლელად და
უზრუნველყოფს ინვესტორს სტრატეგიულ ბაზარზე
ხელმისაწვდომობას;
საშინაო ვაჭრობის ზრდა ასახავს MNE– ების მოტივებს
მსოფლიო ბაზარზე რისკის დივერსიფიკაციისა და
ეკონომიკის გაღრმავებისკენ.
Slide 2-33
The economics of the single market and factor
mobility
ბოლოდროინდელი ტენდენციები მიუთითებს, რომ
შრომა და კაპიტალი არც სრულყოფილად მოძრავი
და არც სრულყოფილად უმოძრაოა, არამედ ისინი
ეტაპობრივად ერგებიან ბაზრის პირობებსა და
ეკონომიკურ პოლიტიკას.
ზოგიერთი MS უფრო აქტიური იყო, ვიდრე სხვები,
საფრანგეთი, გერმანია, ნიდერლანდები და დიდი
ბრიტანეთი უფრო აქტიურები არიან პირდაპირი
უცხოური ინვესტიციების მიმართულებით და ასევე
იღებენ შრომითი მიგრაციის საკითხებს.
შრომისა და კაპიტალის თავისუფალი გადაადგილება
გაცილებით შეზღუდულია, ვიდრე აშშ – ში.
Slide 2-34