Power Point Slides by

Vano Benidze ©
მიმოხილვა

• ამერიკის ეკონომიკა საშუალოდ 3%-

მთლიანი შიდა სავალუტო ით იზრდებოდა ბოლო 50 წლის
პროდუქტი კურსი განმავლობაში

• თუმცა ეკონომიკაში ხშირად არის

რყევები. შემოსავლების შემცირებას
უმუშევრობა ფასების დონე უმუშევრობის ზრდასთან ერთად
რეცესია ეწოდება. თუ ეს პროცესი
ძალზედ მძიმეა, მაშინ დეპრესია.

სარგებლის მოკლევადიანი • რა იწვევს ასეთ მოკლევადიან რყევებს

ეკონომიკაში? რა უნდა გაკეთდეს მათი
განაკვეთი პერიოდი
თავიდან ასაცილებლად?
რას შევისწავლით ამ თავში?

ერთობლივი მოთხოვნდა და ერთობლივი მიწოდება. კერძოდ:

1. ეკონომიკური რყევების სამი ძირითადი ფაქტი

2. მოკლევადიანი პერიოდის ძირითადი რყევების ახსნა
3. ერთობილი მოთხოვდა და ერთობლივი მიწოდება
3. ეკონომიკური რყევების ორი მიზეზი
ეკონომიკური რყევების სამი
ძირითადი ფაქტი
ფაქტი 1,2,3

ეკონომიკური რყევები

1 არაპროგნოზირებადია
და არარეგულარულია

მაკროეკონომიკურ

2 სიდედეთა უმრავლესობა
ერთდროულად იზრდება

როცა წარმოება
3 მცირდება,
უმუშევრობა იზრდება
მოკლევადიანი პერიოდის
ეკონომიკური რყევების
ახსნა
გრძელვადიანი პერიოდი vs. მოკლევადიანი პერიოდი

• კლასიკური თეორიის მიხედვით ყველაფერი რაც წინა თავებში შევისწავლეთ

ეფუძნება კლასიკურ დიქოტომიასა და მონეტარულ ნეიტრალიტეტს.
• შესაბამისად, ფულს კლასიკურ ეკონომიკაში (გრელვადიან პერიოდში)
არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს - ცვლილება ხომ მხოლოდ ნომინალური
იქნება, რეალურად კი ყველაფერი იგივე რჩება.
• თუმცა მოკლევადიან პერიოდში რეალური და ნომინალური ცვლადები
ერთმანეთთან მჭიდრო კავშირშია და ახდენენ ერთმანეთზე გავლენას.
შესაბამიად, მოკლევადიან პერიოდში ახალი ეკონომიკური მოდელი
გვჭირდება.
• მსჯელობას იგივე ლოგიკით გავაგრძელებთ, თუმცა აური უნდა ვთქვათ
კლასიკურ დიქოტომიასა და მონეტარულ ნეიტრალიტეტზე.
• ადრე თუ ფულის მასის ზრდა მხოლოდ ინფლაციაზე ახდენდა გავლენას,
ახლა (მოკლევადიან პერიოდში) ის მოახდენს გავლენას რეალურ
ცვლადებზე, მაგალითად უმუშევრობაზე, წარმოებაზე და ა.შ.
ახალი მოდელი: ერთობლივი მოთხოვნა და მიწოდება

• ერთობლივი მოთხოვნის მრუდი -

მრუდი რომელიც ასახავს
საქონლისა და მომსახურების
რაოდენობას, რომელის ყიდვასაც
ირჩევენ ოჯახები, ფირმები და
მთავრობა ფასების თოთოეულ
დონეზე.

• ერთობლივი მიწოდების მრუდი -

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ერთ მხარეს ნომინალური
ცვლადი (ფასების დონე) გვაქვს, მეორე მხარეს კი
რეალური ცვლადი (წარმოების მოცულობა).
შესაბამისად, ამით კლასიკური დიქოტომიის
გაუქმებას ვუსვამთ ხაზს.
მრუდი რომელიც ასახავს
საქონლისა და მომსახურების
რაოდენობას, რომლის წარმოებასა
და გაყიდვასაც ირჩევენ ფირმები
ფასების თითოეულ დონეზე.
ერთობლივი მოთხოვნის
მრუდი
ერთობლივი მოთხოვნის მრუდი
ართობლივი მოთხოვნის მრუდი

P
AD curve აჩვენებს
მთლიანად P2
ეკონომიკაში
მოთხოვნილი
საქონლისა და
P1
მომსახურების
რაოდენობა AD
კონკრეტული
Y
ფასებისათვის. Y2 Y1
რატომ არის ერთობლივი მოთხოვნა კლებადი?

• Y=C+I+G+NX - თითოეული
1. სიმდიდრის
ეფექტი
3 კომპონენტი ერთობლივი მოთხოვნის
მრუდს მიეკუთვნება
Reasons!
• ეს კომპონენტები (C,I,NX), გარდა
სახელმწიფო ხარჯებისა,
2. სარგებლის დამოკიდებულია ფასების დონეზე.
განაკვეთის • როდესაც ფასებს დონე მცირდება,
მაშინ სამივე კომპონენტი (C,I,NX)
ეფექტი
იზრდება. რატომ?
• როდესაც ფასების დონე იზრდება,
სამივე კომპონენტი (C,I,NX) მცირდება.
3. სავალუტო
რატომ?
კურსის ეფექტი • ერთობლივი მოთხოვნის კლებადობა 3
მიზეზით აიხსნება!
The Slope of the AD Curve: Summary
An increase in P P
reduces the quantity
of g&s demanded
because: P2

§ the wealth effect

(C falls)
P1
§ the interest-rate
AD
effect (I falls)
§ the exchange-rate Y
Y2 Y1
effect (NX falls)

13
ერთობლიდი მოთხოვნის გადაადგილების მიზეზები

1. მოხმარების გავლენა - გადასახადის შემცირება/გაზრდა, ბუმი,

პრეფერენციები, ა.შ.

2. ინვესტიციების გავლენა - % შემცირება/გაზრდა, პესიმიზმი, მონ.

პოლიტიკა, გადასახადები, ა.შ.

3. სახელმწიფო შესყიდვების გავლენა - ხარჯების გაზრდა/შემცირება, ა.შ.

4. წმინდა ექსპორტის გავლენა - ბუმის/რეცესიის მოლოდინი, ვალუტა, ა.შ.

ACTIVE LEARNING 1
The Aggregate-Demand curve
რა მოსდის AD მრუდს მოცემულ სცენარებში?

B. დოლარის რეალური გავცლითი კურსი ეცემა.

C. ფასების შემცირება ზრდის ადამიანთა სიმდიდრეს.
D. სახელმწიფო აუქმებს გადასახადებს მომხმარებელზე.

15
ACTIVE LEARNING 1
Answers
B. დოლარის რეალური გავცლითი კურსი ეცემა.
NX rises, AD curve shifts right.
C. ფასების შემცირება ზრდის ადამიანთა სიმდიდრეს.
Move down along AD curve (wealth-effect).
D. სახელმწიფო აუქმებს გადასახადებს მომხმარებელზე.
C rises, AD shifts right.

16
ერთობლივი მიწოდების
მრუდი - Long Term
ერთობლივი მიწოდების მრუდი (გრძელვადიანი)

Long Term

• წარმოების ბუნებრივი დონე

რატომ არის ერთობლივი მიწოდება ვერტიკალური?

• როგორც უკვე ვისწავლეთ,

Long Term გრძელვადიან პერიოდში საქონლისა
და მომსახურების მიწოდება
დამოკიდებულია ფიზიკურ
კაპიტალზე, ადამიანურ კაპიტალზე,
ბუნებრივ რესურსებსა და
ტექნოლოგიურ ცოდნაზე.
• გძელვადიან პერიოდში, ერთობლივი
მიწოდების მრუდი არ არის
დამოკიდებული ფასების დონის
ცვლილებაზე.

• მოკლევადიან პერიოდში კი ერთობლივი მიწოდების მრუდი ზრდადი იქნება

(ვიხილავთ მომდევნო სლაიდებზე)
გადაადგილების მიზეზები (გრძელვადიანი მიწოდება LRAS)

Long Term

1. შრომის ცვლილებით გამოწვეული მიზეზები

2. კაპიტალის ცვლილებებით გამოწვეული მიზეზები

3. ბუნებრივი რესურსების ცვლილებებით გამოწვეული გადაადგილებანი

4. ტექნოლოგიური ცვლილებებით გამოწვეული გადაადგილებანი

როგორ შეიძლება აიხსნას გრძელვადიანი ეკონომიკური ზრდა და ინფლაცია ერთად?

ტექნოლოგიური LRAS2000
P LRAS1990
პროგრესი LRAS გადაწევს LRAS1980
მარჯვნივ
ასევე ფულის მიწოდების P2000
ზრდა AD მრუდს
გადაწებს მარჯვნივ. P1990
P1980 AD2000
შედეგი არის ინფლაცია
და თან ეკონომიკური AD1990
ზრდაც. AD198
Y
Y1980 Y19900 Y2000

21
ერთობლივი მიწოდების
მრუდი - Short Term
ერთობლივი მიწოდების მრუდი (მოკლე ვადა SRAS)

Short Term
რატომ არის მოკლევადიანი ერთობლილი (SRAS) მიწოდება ზრდადი?

Short Term
1. ხისტი
ხელფასების 3 • განსხვავებით გრძელვადიანი
პერიოდის ერთობლივი მიწოდების
თეორია Reasons!
მრუდისაგან, მოკლევადიანი
ერთობლივი მიწოდების მრუდი
2. ხისტი ზრდადია.
ფასების • მოკლევადიან პერიოდში ფასების
დონის ცვლილება ახდენს გავლენას
თეორია
წარმოების მოცულობაზე.
• მოკლევადიანი პერიოდის
3. მცდარი ერთობლივი მიწოდების მრუდის
შეხედულებები ზრდადობას, ეკონომიკსტები შემდეგი
ს თეორია სამი განსხვავებული თეორიით ხსნიან.
ერთობლივი მიწოდების მრუდის გადაადგილების მიზეზები (SRAS)
Short Term
1. ყველა ის ფაქტორი რომელიც ახდენს გავლენას გრძელვადიანი პერიოდის
ერთობლივი მიწოდების მრუდის გადაადგილებაზე

2. დანახარჯების გაზრდა, შემცირება. გადასახადების გაზრდა შემცირება.

+ დამატებით - ფასების მოსალოდნელი დონე! კერძოდ:

3. ფასების მოსალოდნელი დონის კლება იწვევს მიწოდების გაზრდას და მრუდის

მარჯვნივ გადაადგილებას

4. ფასების მოსალოდნელი დონის გაზრდა (მაგ. მომუშავეთა მხრიდან ამის

მოლოდინი) იწვევს მიწოდების შემცირებას და მიწოდების მრუდის მარცხნივ
გადადგილებას
ეკონომიკური რყევების ორი
მიზეზი
გრძელვადიანი წონასწორობა
ერთობლივი მოთხოვნა მიწოდების გადაადგილებანი

• ამ ოთხნაბიჯიანი გეგმით, შევძლებთ დავადგინოთ გადაადგილებანი და

მისი შედეგები:

1. გაარკვიეთ, მოვლენა ერთობლივი მიწოდების მრუდს გადაადგილებს თუ

ერთობლივი მოთხოვნის მრუდს
2. დაადგინეთ მრუდის გადაადგილების მიმართულება.
3. გამოიყენეთ ერთობლივი მოთხოვნისა და ერთობლივი მიწოდების
დიაგრამა იმის საჩვენებლად, თუ როგორ ცვლის გადაადგილება
მოკლევადიანი პერიოდის წარმოებასა და ფასების დონეს.
4. გამოიყენეთ ერთობლივი მოთხოვნისა და ერთობლივი მიწოდების
დიაგრამა და გააანალიზეთ, როგორ მოძრაობს ეკონომიკა მისი
მოკლევადიანი წინასწორობის ახალი წერტილიდან, გრძელვადიან
წონასწორობამდე.
ერთობლივი მოთხოვნის გადაადგილების შედეგები

• გარკვეული მიზეზების გამო,

მომხმარებლებს მოულოდნელმა P LRAS
პესიმიზმის ტალღამ გადაუარა. როგორია
მისი გავლენა ეკონომიკაზე? SRAS1

• 1. შემცირდება C
• 2. შემცირდება AD P1 A SRAS2
• 3. შემცირდება ფასი და წარმოების P2 B
რაოდენობა
• დროთა განმავლობაში გაიზრდება SRAS AD
P3 C 1
(რადგან მოსალოდნელია ფასების კლება) AD
და ეკონომიკა გრძელვადიან 2 Y
წონასწორობას უბრუნდება. Y2 YN
ერთობლივი მიწოდების გადაადგილების შედეგები

• გარკვეული მიზეზების გამო, P LRAS

ფირმებს გაეზარდათ წარმოების
დანახარჯები? რა გავლენას
სტაგფლაცია SRAS2
იქონიებს ეს ეკონიმიკაზე?
SRAS1
• მიწოდება შემცირდება, რაც B
გამოიწვევს ფასების დონის P2
ზრდას. ფასების დონის ზრდა,
კიდევ უფრო შემაცირებს P1 A
მიწოდებას. თუმცა დიდი დრო
რომ გავა, ფასები მაინც
დარეგულირდება და ეკონომიკა
ძველ წონასწორობას AD1
დაუბრუბდება (მთავრობის Y
ჩარევის გარეშეც). Y2 YN
თუმცა გრძელვადიან პერიოდს რელურად არ ველოდები!

• როგორც ვნახეთ, გრძელვადიან პერიოდში ეკონომიკა თავისით “ჰკურნავს” თავს.

• თუმცა პოლიტიკოსების და ეკონომისტების მისია სწორედ ისაა, რომ
მოკლევადიანი რყევები დაააკორექტორონ მოკლე დროში, რათა ამ რყევების
შედეგებმა დიდ ხანს არ გასტანონ.
• მაგალითად, როდესაც ერთობლივი მიწოდების მრუდი მცირდება, გრძელვადიან
პერიოდში ის გაიზრდება და დაუბრუნდება ძველ წერტილს. მაგრამ ამას დიდი
დრო დასჭირდება. პოლიტიკოსებს კი მოკლე ვადაში შუძლიათ სიტუაციის
გამოსწორება. მათ შუძლიათ ერთობლივი მოთხოვნის გაზრდა და შესაბამისად
წონასწორულ წერტილში გაცილებით უფრო მალე დაბრუნება ვიდრე ეკონომიკა
ამას თავისით მოახერხებდა.

Ø პოლიტიკოსების ჩარევის შედეგებს და მეთოდებს მომდევნო

თავში განვიხილავთ.
გმადლობთ ყურადღებისთვის.

Power Point Slides by

Vano Benidze ©