Chương 3:

Lý thuyết cầu
1.1. Bùi
BùiĐình
ĐìnhHuân
Huân
2.2.Đặng
Đặng Thị DuyênHồng
Thị Duyên Hồng
3.3.Nguyễn
NguyễnThị
ThịMinh
MinhHương
Hương
8

Nội dung chính

01 Nhu cầu về một hàng hóa

02 Co giãn của cầu

03 Sử dụng hệ số co giãn trong quyết định quản trị

04 Sự hội tụ của thị hiếu quốc tế

1. Nhu cầu về một hàng hóa
Cầu là gì?

Cầu là số lượng hàng hoá hoặc

dịch vụ nào đó mà người tiêu
dùng muốn mua, có khả năng
mua và sẵn sàng mua ở các mức
giá khác nhau trong khoảng thời
gian nhất định
 1. Nhu cầu về một hàng hóa
Lượng cầu
• Lượng hàng hoá hay dịch vụ mà người tiêu
dùng mua tại một mức giá nhất định với các
yếu tố khác không đổi
• Lượng cầu đối với một hàng hoá đó có thể
lớn hơn lượng hàng hoá thực tế bán ra. Ví
dụ, để thu hút khách hàng, mỗi tháng cửa
hàng đĩa hát CD bán khuyến mại một lần
vào ngày đầu tháng 20 đĩa ca nhạc với giá
10.000 đồng 1 chiếc. Tại mức giá thấp đó,
người tiêu dùng muốn và sẵn sàng mua 30
chiếc CD, nhưng vì cửa hàng chỉ bán 20
chiếc đĩa hát nên người tiêu dùng chỉ mua
được 20 chiếc CD. Vậy lượng cầu là 30 là
lượng người tiêu dùng muốn mua nhưng
lượng thực tế bán ra chỉ là 20 chiếc.

ABC
1. Nhu cầu về một hàng hóa
Đường cầu
Tác động của giá tới lượng cầu
Là đường biểu diễn
mối quan hệ giữa
giá cả và lượng cầu
trên trục tọa độ trục
Luật cầu
tung là giá, trục
P (giá) Với hàng hóa thông hoành là lượng cầu.
thường khi giá cả Mối quan hệ P và Q
tăng thì lượng cầu là mối quan hệ
P1 giảm và ngược lại. nghịch đảo (hệ số
góc âm)
P2
D (đường cầu)

Q1 Q2 Q (lượng cầu)
1. Nhu cầu về một hàng hóa
Hàm cầu là gì?

Hàm số cầu là một hàm số biểu diễn mối quan hệ giữa lượng cầu và các nhân tố ảnh hưởng tới cầu .

Q x =f (Px, Py, Pz, I, Ntd, CP, E...)

Trong đó:
Q x : Lượng cầu đối với hàng hoá X
Px : Giá của hàng hoá X
Py : Giá của hàng hoá Y
Pz : Giá của hàng hoá Z
I: Thu nhập của người tiêu dùng
Ntd: Số lượng người tiêu dùng
CP: Các chính sách vĩ mô
E : Kỳ vọng của người tiêu dùng

AB
8 C
1. Nhu cầu về một hàng hóa

Từ nhu cầu cá nhân đến thị trường

Tổng lượng cần tại một mức giá đã

cho bằng tổng lượng cầu của tất cả
người tiêu dùng tại mức giá đó.
Đường cầu thị trường đối với một
hàng hóa là cộng theo hoành độ các
đường cầu của tất cả người tiêu dùng
trên thị trường.
1. Nhu cầu về một hàng hóa
Từ nhu cầu cá nhân đến thị trường
Giả sử thị trường chỉ có hai người tiêu dùng với các hàm cầu tương ứng của họ là Q 1 = f1(p) và Q2 = f2(p).
Tại mức giá P1 người tiêu dùng 1 mua Q1 còn người tiêu dùng 2 mua Q2 thì lượng tổng cầu của cả hai (thị
trường) sẽ là tổng các lượng cầu riêng biệt của mỗi người tiêu dùng.
Q = Q1 + Q2 = f1(p) + f2(p)

AB Quan hệ giữa cầu cá nhân và cầu thị trường

8 C
 Từ nhu cầu cá nhân đến thị trường
Đĩa CD nhãn hiệu compact với mức cầu tương ứng với mức giá được cho bởi bảng
sau:
Cầu cá nhân Cầu thị trường
Giá (1000) VNĐ ( ngàn đĩa) ( Ngàn đĩa)

QA QB ... QN QTT =QA+QB+....+QN

50 0 2 ... 8 7.000

40 3 6 ... 17 14.000

30 5 8 ... 26 21.000

20 7 10 ... 35 28.000

10 9 12 ... 44 35.000
ABC Từ nhu cầu cá nhân đến thị trường
Từ số liệu bảng trên, chúng ta có thể biểu diễn đường cầu thị trường (hình 2.4.1)
và đường cầu của người tiêu dùng A (hình 2.4.2) về đĩa Compact trên đồ thị như
hình dưới đây
Cầu ảnh hưởng tới doanh nghiệp
Các nhân tố ảnh hưởng tới cầu mà doanh nghiệp đối mặt

Thu thập Thị hiếu

Giá của hàng

Các kỳ vọng
Cầu hóa liên quan

Cơ chế chính Số lượng người

sách của nhà tiêu dùng
nước
Cầu ảnh hưởng tới doanh nghiệp
Ảnh hưởng của các nhân tố đến đường cầu

Khi các nhân tố khác thay đổi ảnh hưởng đến cầu làm cho đường cầu dịch chuyển. Nếu các
nhân tố thay đổi làm cho lượng cầu giảm thì đường cầu sẽ dịch chuyển xuống dưới và sang
trái (D sang D1), còn khi các nhân tố khác thay đổi làm cho lượng cầu tăng thì làm cho
đường cầu dịch chuyển sang phải hoặc lên trên (D sang D2).

AB
8 C
Cầu ảnh hưởng tới doanh nghiệp
Chuỗi thức ăn nhanh Mc Donald's

Mc Donald's nắm gần 30% thị phần trong ngành

kinh doanh nhà hàng có tổng giá 65 tỷ đôla ở Mỹ và
46% thị phần trong ngành kinh doanh burger 2,6 tỷ đôla.
Tuy nhiên, sau gần ba thập kỷ lợi nhuận đạt mức
hai con số, doanh thu bán hàng trong nước của Mc
Donald's đã tăng chậm lại từ năm 1986 do:
 Giá bình quân của Mc Donald’s hiện nay là 4 đôla—
cao hơn rất nhiều so với mức giá 15 cent mức giá đó
Mc Donald's đã có thể làm giàu .
 Những lo ngại về cholesterol và calo cũng như sự
giảm sút tăng trưởng kinh tế và trong thu nhập cá
nhân cũng đã làm giảm sự tăng trưởng.
 Tỷ lệ người ở lứa tuổi từ 15 đến 29 giảm.
 Sự cạnh tranh gia tăng từ các dây chuyền thức ăn
nhanh khác như Big Macs.
 2. Độ co giãn của cầu

01
01 Co giãn của cầu theo giá

02
02 Co giãn của cầu theo thu nhâp

03
03 Co giãn của cầu theo giá chéo
2.1. Độ co giãn của cầu theo giá
Độ co giãn của cầu đối với giá là % biến đổi của lượng cầu khi giá cả
thay đổi 1 %.
EDP: là độ co giãn của cầu theo giá
Độ co giãn của
cầu theo giá là
%∆Q: là phần trăm biến đổi của lượng cầu thước đo không
%∆P: là phần trăm biến đổi của giá đơn vị đo độ phản
Độ dốc ứng của lượng
của đường cầu hàng hoá với
cầu phụ sự thay đổi của
thuộc vào giá cả, với điều
đơn vị đo kiện các yếu tố
giá và khác giữ nguyên
lượng

Dấu và độ co giãn âm: Đường cầu dốc xuống nên khi giá của
hàng hóa tăng thì lượng cầu giảm. Vì giá cả tăng dẫn đến
lượng cầu giảm nên độ co giãn của cầu theo giá là số âm
ABC Xác định độ co giãn của điểm cầu theo giá
Nếu hàm cầu là hàm liên tục hoặc sự thay đổi của giá là rất nhỏ thì có thể
xác định hệ số co giãn theo điểm.

Trong đó
• P, Q là giá trị của của giá và lượng tại điểm cầu đó
• dQ/dP là hệ số góc
ABC Xác định độ co giãn của điểm cầu theo giá
Ví dụ:
ABC Độ co giãn của khoảng cầu theo giá
Nếu sự thay đổi của giá là lớn, chúng ta có thể xác định hệ số co giãn của cầu theo
giá trên một đoạn cầu như sau:

Trong đó ∆P = P1-P2 hoặc ∆P = P2-P1 ; ∆Q = Q1-Q2 hoặc ∆Q = Q2-Q1

P = (P1+P2)/2

Q = (Q1+Q2)/2
Mối quan hệ giữa hệ số co giãn của cầu theo giá, sự thay đổi của
giá đến doanh thu

EDP: Hệ số co giãn của cầu theo giá

P : Giá của hàng hoá

TR : Tổng doanh thu

Độ co giãn P tăng P giảm

EDP > 1 TR giảm TR tăng
EDP < 1 TR tăng TR giảm
EDP = 1 TR không đổi TR không đổi
Các nhân tố ảnh hưởng đến sự co giãn của cầu

1 Sự sẵn có của các hàng hóa thay thế

2 Bản chất của nhu cầu mà hàng hóa thỏa mãn

Cầu đối với hàng
Thông hóa sẽ
hạncocogiãn nhiều hơn
nếu tỷthường trong
lệ nhỏ thì dàigiãn
độ co với giãn
giá nhiều
thấp và ngược
nếuchung
Nhìn hàng hóa
các có nhiều hàng
hàng hóa thay
độthế
hơn
lại trong ngắn
còn nếu cao thìhóa
hạn
tỷ lệ xa giãn
độ co xỉ cónhiều co
giãn đối với giá nhiều còn hàng hóa thiết
yếu thì hầu như không co giãn với giá
Thời gian

Tỷ lệ thu nhập dành cho chi

3 tiêu hàng hóa

4
 AB
C
2.2. Độ co giãn của cầu theo thu nhập
Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập là phần trăm biến đổi của lượng cầu khi thu nhập
thay đổi một phần trăm

Hàng hóa thông thường Hàng hóa cấp thấp Hàng hóa thực tế

Khi thu nhập tăng lên thì cầu Khi thu nhập tăng lên thì cầu Như lương thực, nhà ở…
đối với hàng hóa đo tăng lên đối với hàng hóa đó giảm thuộc loại hàng hóa thiết yếu
xuống thì hầu như không thay đổi
theo thu nhập

8
8 Độ co giãn của cầu theo thu nhập
Ví dụ: Có số liệu điều
%∆Q ∆Q Q tra về thu nhập bình
quân một tháng của hộ
E DI = = x
dân cư của một vùng
%∆ I ∆I I qua hai thời kỳ và
lượng cầu vô tuyến.
Hãy xác định hệ số co
giãn của cầu vô tuyến
EDI: hệ số co giãn của cầu đối với thu nhập đối với thu nhập của
∆I Là sự thay đổi thu nhập = ( I1-I2) hoặc (I2- I1 dân cư ở vùng đó
Q Là lượng cầu Q =(Q1+Q2)/2
I Là thu nhập I = (I1+I2)/2

Mức thu nhập bình

Thời kỳ đi điều tra Lượng cầu về vô
quân tháng của 1
thu nhập tuyến(1000 cái)
hộ (1000 đồng)
I 320 29
II 340 31
 Phân loại hệ số co giãn của cầu đối với thu nhập
ABC

EDI=0
Cầu hàng hóa
không phụ thuộc
vào thu nhập
EDI >1
hàng hóa là hàng hóa E DI < 0
xa xỉ hay hàng hóa cao Hàng hóa là thứ
cấp, khi thu nhập tăng, cấp, khi thu nhập
khi thu nhập tăng thì tăng thì cầu giảm
cầu tăng nhưng tốc độ 0 < EDI < 1
tăng của cầu lớn hơn Hàng hóa thông
tốc độ tăng của thu thường, khi thu nhập
nhập tăng thì cầu tăng
nhưng tốc độ tăng
lượng cầu nhỏ hơn
tốc độ tăng của thu
nhập
 2.3.Hệ số co giãn của cầu theo giá chéo

Hệ số co giãn chéo của cầu đối với

giá là phần trăm biến đổi của
lượng cầu khi giá cả của hàng hóa
liên quan thay đổi 1%

Hệ số co giãn chéo của cầu đối với

giá cho thấy sự liên quan của hàng
hóa với các hàng hóa khác trên thị
trường Một sản phẩm mà người
tiêu dùng mua hay một doanh
nghiệp bán, thì có thể có các hàng
hóa không ảnh hưởng

ABC
 Hệ số co giãn của cầu theo giá chéo
Xác định hệ số co giãn của cầu đối với giá chéo

∆Qx Py
EDx,y = x
∆ Py Qx

X,Y là hàng hóa liên quan

EDxy là hệ số co giãn của cầu đối với giá hàng hóa liên quan

Qx là lượng của hàng hóa X= (Qx1+Qx2)/2

Py Giá cả của hàng hóa Y= (Py1+Py2)/2

∆Qx Là chênh lệch lượng của sản phẩm của

X= (Qx1-Qx2) hoặc Qx2-Qx1

∆Py Là chênh lệch giá của sản phẩm Y=Py1-Py2 hoặc Py2-Py1
 Hệ số co giãn của cầu theo giá chéo
Phân loại co giãn chéo của cầu với giá

Ví dụ
Nếu hàng hóa thay thế cho
EE
D
D
x,y
x,y
>> 00 nhau
Có biểu cầu về giá cả hàng hóa Y và lượng cầu về
sản phẩm như sau:
Py( đồng/kg) (tấn/ ngày)
Nếu hàng hóa bổ sung cho 23000 20
EEDDx,y <0
x,y < 0 24000 22
nhau Hãy xác định hệ số co giãn chéo của cầu sản phẩm X
với giá cả sản phẩm Y?

EDx,y =2/1000 x23500/21 = 2,24

EDx,y = 2,24 > 0 khi giá hàng hoá Y tăng 1% thì
Nếu hàng hóa không liên
EEDDx,y =0 lượng cầu hàng hoá X tăng 2,24 %.
x,y = 0 quan gì đến nhau Hàng hoá X và Y là hàng hoá thay thế cho nhau
 03
Sử dụng hệ số co
giãn đưa ra quyết
đinh quản trị

ABC
Hệ số co giãn trong việc ra quyết định quản trị
Doanh nghiệp cần những ước lượng co
giãn phù hợp để xác định các chính sách
Hệ số giãn của doanh số theo quảng cáo
hoạt động tối ưu và phương thức hiệu quả
cao hơn so với hệ số chi tiêu cho kiểm soát
nhất để đối phó với các chính sách của các
chất lượng, dịch vụ khách hàng thì doanh
đối thủ cạnh tranh. Ví dụ, nếu nhu cầu về
nghiệp cần tập trung nỗ lực tăng doanh số
hàng hoá không co giãn theo giá, doanh
vào quảng cáo hơn là tập trung vào kiểm
nghiệp không nên giảm giá vì điều đó có
soát chất lượng và dịch vụ khách hang.
thể làm giảm tổng doanh thu, tăng tổng chi
phí.

Nếu hệ số co giãn theo thu nhập rất thấp

Nếu một doanh nghiệp ước lượng hệ số co
đối với sản phẩm, doanh nghiệp sẽ không
giãn theo giá chéo theo giá của một sản
được lợi nhiều từ việc thu nhập tăng lên.
phẩm của đối thủ cạnh tranh là rất cao, họ
Vì vậy cần cải tiến chất lượng sản phẩm
sẽ giảm giá sản phẩm để đạt lợi thế về giá
của họ hoặc chuyển sang nhóm sản phẩm
so với đối thủ.
mới với nhu cầu co giãn theo thu nhập
nhiều hơn.
 04

Sự hội tụ của thị hiếu

mang tính quốc tế
 Sự hội tụ của thị hiếu mang tính quốc tế

Với thông tin liên lạc nhanh hơn và du lịch

nhiều hơn sự hội tụ thị hiến toàn cầu ngày
một gia tăng. Trước kia các mẫu Iphone
phần lớn được xách tay từ những người đi
nước ngoài trở về. Qua các sản phẩm xách
tay, người Việt được tiếp cận đến sản phẩm
chất lượng cao từ Mỹ nên thị hiếu về sản
phẩm Iphone tăng cao. Dần dần Iphone trở
thành một trong những dòng điện thoại
được bán phổ biến ở Việt Nam. Các doanh
nghiệp cần nâng cao marketing và sản phẩm
để duy trì khả năng cạnh tranh quốc tế.

ABC
Sự hội tụ của thị hiếu mang tính quốc tế
● Năm 1994, Ford trình làng xe Ford
Contour và Mercury Mystique.
● Mất 6 năm để phát triển với chi
phí là gấp đôi chiếc
Dodge/Plymouth Neon đến từ đối
thủ.
● Ford nhấn mạnh rằng dù bỏ ra
nhiều chi phí sản xuất nhưng dòng
xe dành cho thị trường Âu - Mỹ.
Việc này đã tiết kiệm 25% trong
việc phát triển và sản xuất so với
việc sản xuất cho từng thị trường.
Do thị hiếu về một chiếc xe mạnh
mẽ, hiệu năng cao của cả hai thị
trường này.
Sự hội tụ của thị hiếu mang tính quốc tế
● Về thiết kế bên ngoài, Ford đã đặt mua
các mẫu vật từ các trung tâm thiết kế ở
California, Michigan, Vương quốc Anh
và Italia. Nghiên cứu thiết kế từ thị
trường Âu - Mỹ.
● Ford dùng chung 75% linh kiện cho thị
trường Âu - Mỹ và chỉ thay đổi thiết kế
bên ngoài để phù hợp.
● Tuy nhiên với dòng xe Escort thị trường
Âu Á 1981 lại không thành công. Người
châu Á cần một chiếc xe tiết kiệm, linh
hoạt, bền bỉ thay vì chiếc xe tốn nhiên
liệu. Vì vậy cần phải xem xét các yếu tố
thị hiếu thật kĩ lưỡng giữa các vùng, các
nước, khu vực trên toàn cầu để đưa ra
các quyết định liên quan đến sản phẩm
chính xác.
Cảm ơn vì
đã lắng
nghe