თამარ მელიქიძე

ქეთევან ხეცურიანი
თირკმლის ძირითადი
ფუნქცია

შარდის გამოყოფის გზით

ჰომეოსტაზის შენარჩუნება
 შარდის გამოყოფასთან დაკავშირებული ჩივილები
 შარდის შეფერილობის ცვლილება
 შარდის შეუკავებლობა (სტრესული, ურგენტული)
 წელის არეში ტკივილი
 შეშუპება
 ზოგადი სიმპტომები (აწ , ტემპერატურის , უმადობა,
გულისრევა, სისუსტე...)
 პოლიურია - დიდი რაოდენობით შარდის გამოყოფა (>2 ლ/დღ)
 ოლიგურია - შარდის რაოდენობის მკვეთრი შემცირება (<500 მლ/დღ)
 ანურია - შარდის გამოყოფის შეწყვეტა
 ნიქტურია - შარდის უპირატესად ღამის საათებში გამოყოფა
 პოლაკიურია - გახშირებული შარდვა
 სტრანგურია - მტკივნეული შარდვა
 დიზურია - სტრანგურია + პოლაკიურია
 იშურია - შარდის შეკავება
 იზურია, იზოსტენურია, ჰიპოიზოსტენურია - შარდის კონცენტრაციის
უნარის დარღვევა
 წელის არეში ტკივილი (თირკმლის კაფსულის ან
მენჯის და ფიალების გაჭიმვით):
 ყრუ ტკივილი - ქრონიკული პროცესების გამო
 მწვავე, ძლიერი ტკივილი (ცალმხრივი) - პიელონეფრიტი, თირკმლის ჭვალი - გადაეცემა
შარდსაწვეთის გაყოლებით
 დისკომფორტი ბოქვენზედა მიდამოში - ცისტიტის დროს

 შეშუპება - სახის ან სხეულის მიდამოში

 დასაწყისი: მწვავე, თანდათან, მორეციდივე
 თირკმლის დაავადებების ოჯახური ანამნეზი
 გადატანილი ინფექციები (სტრეპტოკოკული, ტუბერკულოზი)
 მიღებული სამკურნალო საშუალებები და ქიმიურ ნაერთებთან
კონტაქტი
 კანის ფერი - ცვილისფერი, ფერმკრთალი ქრ.
დაავადებებეის დროს
 შეშუპება (იწყება სახიდან - შემდეგ მთელს სხეულზე)
 ავადმყოფის პოზა
(მაგ. მოუსვენარი - კოლიკას დროს)
 ბიმანუალური პალპაცია (მნიშვნელოვანი გადიდების დროს)
 პაციენტი წევს ჰორიზონტალურად
 მარცხენა ხელი თავსდება წელის მიდამოში, თირკმლის
საპროექციოდ და ხდება თირკმლის ფიქსაცია და წინ წამოწევა
 მარჯვენა ხელის მოღუნული თითები თავსდება ფლანკზე - ნეკნთა
რკალის ქვეშ, მუცლის სწორი კუნთის გარეთ
 ამოსუნთქვისას ზეწოლა თირკმლის პოლუსისკენ
 ბოქვენზედა მიდამოს პალპაცია - მგრძნობელობა ცისტიტის დროს
(სავსე შარდის ბუშტის შემთხვევაში)
 ე.წ. ,,პასტერნაცკის მეთოდი“ ანუ კოსტოვერტებრული
კუთხის პერკუსია:
 გაშლლილი ხელი თავსდება წელის მიდამოში
 მარჯვენა ხელით - მსუბუქი და მოკლე დარტყმა
 დარტმის დროს ტკივილი - დადებითი ,,პასტერნაცკის
ნიშანი“
შარდის საერთო ანალიზი

 ფერის, გამჭვირვალობის, სუნის შეფასება

 pH, ხვედრითი წონა, ცილა, გლუკოზა, ერითროციტები, ნიტრიტი,
ლეიკოციტები, ლეიკოციტური ესთერაზა (ტესტ ჩხირით)*
 შარდის ნალექის მიკროსკოპული ანალიზი ცილინდრების, კრისტალების და
უჯრედების გამოსავლენად

*სტანდარტული ტესტ ჩხირით კვლევის მეთოდი მოიცავს ბილირუბინს და

ურობილონოგენს, თუმცა ისინი თირკმლების ან ღვიძლის დაავადებების
შეფასებაში მნიშვნელოვნი აღარაა
შარდის საერთო ანალიზი

რაოდენობა 1000-2000 მლ

ფერი ღია ყვითელი

გამჭვირვალობა გამჭვირვალე

სუნი სპეციფიური სუნი მაგ. ამინომჟავების

თანდაყოლილი მეტაბოლიზმის დარღვევის
დროს - ნეკერჩხლის ყვავილის სუნი
შარდის ფერის ცვლილება

ფერი მიზეზი
ბილირუბინი
წითელი, მედიკამენტები (მაგ, კასკარა, დიფენილჰიდანტიონი,
ნარინჯისფერი ან ლევოდოფა, მეთილდოფა, ფენაცეტინი, ფენაზოპირიდინი, ფენინდიონი,
ფენოლფტალეინი, ფენითიაზინები, რიფამპინი, სენა)
მოყავისფრო საკვები (მაგ. ჭარხალი)
თავისუფალი მიოგლობინი
პორფირინები
ერითროციტები

მოთეთრო, მღვრიე ინფექცია (პიურია)

ლიმფა (ქილურია) ფილარიაზის გამო ან რეტროპერიტონეულ
სივრცეში ლიმფური სადინრის დახშობა
ფოსფატური კრისტალები

მომწვანო მედიკამენტები (მაგ. ამიტრიპტილინი, მეთილენის ლურჯი,

პროპოფოლი)
ფსევდომონაზური ინფექცია
შარდის ანალიზი
4.5 - 8.0
pH (ურეაზა მაპროდუცირებელმა პათოგენებმა შეიძლება pH მცდარი მატება
გამოიწვიონ)
ხვედრითი წონა 1.001 - 1.035

ცილა ნორმა < 10 მგ/დლ, კვალი (15 - 30 მგ/დლ), 1+ (30 - 100 მგ/დლ) 4+ (> 500
მგ/დლ)
ცრუ დადებითი შედეგი:
მაღალი pH (> 9)
უჯრედების არსებობა,საკონტრასტო ნივთიერება, კონცენტრირებული შარდი

გლუკოზა ტესტ ჩხირი ავლენს 50 მგ/დლ (2.8 მგ/დლ)

შარდში ვლინდება, როცა სისხლში > 180 მგ/დლ/dL (> 10.0 მგ/დლ)
ერითროციტები (0) - 4+
შესაძლოა გამოვლინდეს ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ, დადებით შედეგს
იძლევა თავისუფალი ჰემოგლობინი ან მიოგლობინი, ჰემატურიისაგან
განსხვხვებით მიკროსკოპიით ერითროციტები არ ვლინდება

ნიტრიტი ნორმაში არ ვლინდება

,,+“ მიუთითებს ბაქტერიების არსებობაზე
ლეიკოციტური ესთერაზა წარმოიქმნება ლეიკოციტების დაშლის შედეგად
შარდის ნალექის მიკროსკოპია

ეპითელური უჯრედები დიაგნოსტიკური ღირებულება აქვს თირკმლის მილაკების ეპითელის

გამოვლენას (ბრტყელი ეპითელი ურეთირდან ან საშოდანაა); დიდი
რაოდენობა მილაკოვან დაზიანებაზე მიუთითებს (მაგ: მწვავე ტუბულური
ნეკროზი, ნეფროზული სინდრომი...)

ერითროციტები < 3/მხედვ არეში ნორმა; შეცვლილი - გლომერულებიდან, შეუცვლელი -

ქვედა საშარდე გზებიდან;
(მიკრო, მაკროჰემატურია)
ლეიკოციტები < 5/მხედვ არეში ნორმა; პიურია > 5 ლეიკ /მხედვ არეში
(დაცენტრიფუგებული შარდი)

კრისტალები ხშირია, კლინიკურად ნაკლებად მნიშვნელოვანი

ცილინდრები წარმოიქმნება ჰენლეს მარყუჟში უცნობი გლიკოპროტეინისაგან. არსებობა

თირკმლის დაზიანებაზე მიუთითებს
 საერთო ცილა
 მიკროალბუმინურია
 ბაქტერიოლოგიური ანალიზი
 სისხლის საერთო ანალიზი
 შარდოვანა
 კრეატინინი
 შრატის ელექტროლიტები

თირკმლის ფუნქციის კვლევა

• გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარე - სისხლის
მოცულობა, რომელიც წუთში იფილტრება თირკმლის მიერ
• კრეატინინის კლირენსი
 რენტგენოლოგიური კვლევა (მიმოხილვითი, უროგრაფია,
პიელოგრაფია), ტირკმლის არტერიის ანგიოგრაფია
 რადიოიზოტოპური კვლევა
 ულტრაბგერიტი კვლევა
 კომპიუტერული ტომოგრაფია
 ბიოპსია
 თამარ მელიქიძე
ქეთევან ხეცურიანი