PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À
(¥ÀjµÀÌøvÀ - 2022)

¨sÁUÀ - 1
ed
ish
re S
bl
be KTB

8
pu
tt
o©
No

JAl£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀw

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

100 Cr ªÀvÀÄð® gÀ¸ÉÛ, §£À±ÀAPÀj 3£Éà ºÀAvÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 560 085

i
 ªÀÄÄ£ÀÄßr
2005£Éà gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoåÀ PÀª
æ ÄÀ zÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¥ÀoåÀ ªÀ¸ÄÀ Û«£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀ£ÁðlPÀ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ 2010 £Éà ¸Á°¤AzÀ MAzÀ£Éà vÀgÀUÀw¬ÄAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwªÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À gÀZÀ£Á PÁAiÀÄðzÀ°è
vÉÆqÀVzÉ. MlÄÖ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À°è ¨sÁµÁ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß 7 ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è
gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. 1 jAzÀ 4 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ 5 jAzÀ 10 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ PÉÆÃgï
«µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀ UÀtÂvÀ, «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
2005gÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀÅ F PɼÀV£À ªÉʲµÀÖöåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
l PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß fêÀ£ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ eÉÆÃr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l PÀAoÀ¥ÁoÀ «zsÁ£À¢AzÀ PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ
l eÁÕ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÀ°PÁ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀÄPÀ̼À CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ vÀPÀÌAvÉ ¸ÀàA¢¸ÀĪÀÅzÀÄ
l ²PÀëtªÀ£ÀÄß EA¢£À ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ fêÀ£ÁªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ ºÉÆAzÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ
l «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄjzÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæzÀȶ×AiÀÄ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀĪÀÅzÀÄ
l ±Á¯ÉAiÀÄ ºÉÆgÀV£À §zÀÄQUÉ eÁÕ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£É.
l ªÀÄPÀ̽AzÀ¯Éà eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.

ed
£ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁVzÉ.
l CAvÀUÀðvÀ «zsÁ£À (Integrated Approach),
ish
(Constructive Approach)
re S

l gÀZÀ£ÁvÀäPÀ «zsÁ£À
bl
be KTB

l ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁPÁgÀzÀ «zsÁ£À (Spiral Approach) .

pu

¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À «µÀAiÀÄ ºÁUÀÆ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀĪÀAvÉ ªÀiÁr, ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
©

eÁÕ£À ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀ
¨sÁgÀwÃAiÀÄ fêÀ£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß CAvÀUÀðvÀªÁV §¼À¸À¯ÁVzÉ. F £ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀjÃPÁë¥ÀÆgÀPÀ zÀȶ֬ÄAzÀ
gÀavÀªÁV®è. §zÀ¯ÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À ¸ÀªÁðAVÃt ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£ÀPÉÌ ¥ÀÇgÀPÀªÁVªÉ. vÀ£ÀÆä®PÀ CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæ
¨sÁgÀvÀzÀ ¸Àé¸ÀܸÀªÀiÁdzÀ GvÀÛªÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼À£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉ¢zÉ.
o
tt

5£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è MAzÀÄ ºÉƸÀvÀ£ÀªÀ£ÀÄß vÀgÀ¯ÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ £Á®ÄÌ «¨sÁUÀUÀ½UÉ
No

¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼À°è£À ªÉÆzÀ® CzsÁåAiÀÄ DAiÀiÁ «¨sÁUÀzÀ EwºÁ¸À, ¨sËUÉÆýPÀ
®PÀëtUÀ¼ÀÄ, d£ÀfêÀ£À, ¸ÀA¸ÀÌÈw, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ D «¨sÁUÀzÀ d£ÀfêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¹zÀ ««zsÀ
PÉëÃvÀæUÀ¼À°è£À »jAiÀÄ£ÁAiÀÄPÀgÀ «ZÁgÀ ªÀiÁ»w EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. J£ï¹J¥sï 2005 gÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÀÄAvÉ
EwºÁ¸À, ¨sÆ À UÉÆüÀ, ¥ËgÀ¤Ãw, CxÀð±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ ªÁtÂdå±Á¸ÀÛçU¼ À À CA±ÀU¼À £
À ÄÀ ß 8 £Éà vÀgU
À w
À AiÀÄ°è ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. C£ÉÃPÀ
CªÀ±ÀåPÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß DªÀgÀtUÀ¼À°è PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¸ÀéAvÀªÁV PÀ°AiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀĪÀ ¤nÖ£À°è
C£ÉÃPÀ ¥ÁæeÉPïÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, PÀAoÀ¥ÁoÀ ªÀiÁqÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÁzÀ E¸À«UÀ¼ÀÄ, C£ÁªÀ±ÀåPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀ°PÁ ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ F ¥ÀŸÀÛPÀzÀ vÀAiÀiÁjAiÀÄ°è ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëöjUÉ, ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ, PÀ¯ÁPÁgÀjUÉ,
¥Àj²Ã®PÀjUÉ, ¸ÀAAiÉÆÃdPÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, ²PÀët ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄUÀ¼À ¹§âA¢ªÀUÀðzÀªÀjUÉ, f¯Áè vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ,
gÁdå ªÀÄlÖzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á PÁAiÀÄðzÀ°è ¸ÀºÀPÀj¹zÀ J®èjUÀÆ,
¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄAzÀgÀªÁV r.n.¦ ªÀiÁrzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄ¢æ¹zÀ ªÀÄÄzÀæPÀjUÉ vÀ£Àß ºÀÈvÀÆàªÀðPÀ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.

¥ÉÇæ. f. J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ ²æà £ÁUÉÃAzÀæPÀĪÀiÁgï

ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ
¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ºÁUÀÆ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.),
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
ii
 CzsÀåPÀëgÀ £ÀÄr

¥Ëæq±Às Á¯Á «zÁåyðUÀ½UÁV eÁjUÉ vÀgÄÀ wÛgÄÀ ªÀ ¥À¸ æ ÄÀ v

Û À ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ ª
À ÅÀ C£ÉÃPÀ PÁgÀtUÀ½AzÀ
©ü£ÀߪÁV, «²µÀתÁV ºÉÆgÀ§gÀÄwÛzÉ. F ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À ¥ÀoÀåªÀÅ JAl£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀwUÉ
¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖzÀÄÝ, EzÀĪÀgÉUÀÆ vÀA¢gÀĪÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ½VAvÀ «±ÉõÀÀªÁVzÉ. ¥ÀæxÀªÀĨÁjUÉ
ZÀjvÉ,æ ¨sÆ
À UÉÆüÀzAÀ vÀºÀ ¸ÁA¥Àz æ ÁAiÀÄPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼Æ É A¢UÉ gÁdå±Á¸ÀçÛ, ¸ÀªiÀ Ád±Á¸ÀçÛ, CxÀð±Á¸ÀçÛ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ £É¯ÉUÀlÄÖ 2005 gÀ »£À߯ÉAiÀÄ°è JAl£É
vÀgÀUÀwAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À ¥ÀoÀåªÀÅ M¼ÀUÉÆArgÀĪÀÅzÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVzÉ.
d£À ¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ KPÉÊPÀ D±ÁQgÀtªÁzÀ ¸ÀPÁðj ¸ÁéªÀÄåzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVgÀĪÀ
F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀÅ ¸ÀgÀ¼ÀªÁV N¢PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä £ÁªÀÅ AiÀÄwß¹zÉÝêÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ
¥ÀoÀåªÀÅ PÀAoÀ¥ÁoÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀPÀÌQÌqÀ®Ä QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVgÀĪÀ ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
ªÀÄPÀ̽UÉ vÀªÄÀ ä C£ÀĨsª
À PÀ ÌÉ ¤®ÄPÀĪÀAvÉ ¥ÀoåÀ U¼ À £
À ÄÀ ß ¤gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. «zÁåyðUÀ½UÉ wÃgÁ ºÉÆgÉ
JAzɤ߹zÀ E¸À«UÀ¼À ¥ÀnÖUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ C£ÀUÀvÀå «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß F ¥ÀoÀåzÀ°è PÉÊ©qÀ¯ÁVzÉ.

ed
§zÀ°UÉ, ZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß, M¼À£ÉÆÃlUÀ¼À£ÀÄß «zÁåyðUÀ¼ÀÄ UÀ滸ÀĪÀAvÉ ¥ÀoÀåªÀ£ÀÄß
ish
gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ
re S
bl
¨ÁPïìUÀ¼À°è ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨ÉÆâü¸ÀĪÀªÀgÀ ºÁUÀÆ «zÁåyðUÀ¼À
be KTB
pu

C£ÀĨsÀªÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁUÀĪÀAvÉ F ¥ÀoÀåªÀ£ÀÄß gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. «zÁåyðUÀ¼ÀÄ ¥ÀoÀåPÉÌ ªÀiÁvÀæ

¹Ã«ÄvÀªÁUÀzÉ ºÉaÑ£À «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀ滸À®Ä ¥ÀÇgÀPÀªÁUÀĪÀAvÉ ZÀlĪÀnPÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£Á
©

PÁAiÀÄðUÀ½UÉ CªÀPÁ±À PÀ°à¸¯ À ÁVzÉ. ¥À¸

æ ÄÀ ÛvÀ ¥ÀoåÀ ªÀÅ eÁUÀwPÀ ±ÉÊPÀëtP À ªÀÄlÖª£
À ÄÀ ß PÁAiÀÄÄÝPÆ
É ¼Àî®Ä
£ÀªÀÄä ¥ÀoÀå ¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á ¸À«ÄwAiÀÄÄ ±Àæ«Ä¹zÉ.
o
tt

¥À¸
æ ÄÀ v
Û À ¥ÀoåÀ ª£
À ÄÀ ß AiÀıÀ¹A
é iÀiÁV ºÉÆgÀvg
À ®
À Ä PÁgÀtPÀvð
À gÁzÀ £ÀªÄÀ ä ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À gÀZ£
À Á¸À«ÄwUÉ
No

£Á£ÀÄ IÄtÂAiÀiÁVzÉÝãÉ. ºÁUÉAiÉÄà PÁ®PÁ®PÉÌ £ÀªÄÀ UÉ ¸À®ºÉ ¸ÀÆZÀ£U É ¼

À £
À ÄÀ ß ¤ÃrzÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ
ªÀÄAqÀ½, C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ ºÁUÀÄ ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀjUÉ £Á£ÀÄ D¨sÁjAiÀiÁVzÉÝãÉ.
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄxÀðªÁV ºÉÆgÀvÀgÀ®Ä C«gÀvÀªÁV ±Àæ«Ä¹zÀ F
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆdPÀgÁzÀ ¥ÀÉÇæ.f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ CªÀjUÉ ºÁUÀÆ J®è
jÃwAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ¤ÃrzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀjUÉ £Á£ÀÄ
D¨sÁjAiÀiÁVzÉÝãÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥ÀoÀåzÀ ¨sÁµÁ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß §ºÀ¼À ¦æÃw¬ÄAzÀ ªÀiÁrzÀ
PÀ£ÀßqÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ ¨sÁµÁAvÀgÀ «¨sÁUÀzÀ qÁ.JA.GµÁ CªÀjUÉ £Á£ÀÄ PÀÈvÀdÕ£ÁVzÉÝãÉ.

qÁ. «dAiÀiï ¥ÀÇtZÀÑ vÀA§AqÀ

CzsÀåPÀëgÀÄ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á¸À«Äw

iii
 gÀZÀ£Á ¸À«Äw
CzsåÀ PÀëgÀÄ
qÁ. «dAiÀÄï ¥ÀÇtZÀÑ vÀA§AqÀ, ¥ÁæzÁs å¥PÀ g
À ÄÀ , EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, PÀ£ßÀ qÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ºÀA¦, «zÁågt
À å, §¼Áîj.

¸Àz¸
À åÀ gÀÄ
qÁ. JA. ±À²zsg À ï, ¸Àº¥À ÁæzÁs å¥PÀ g À ÄÀ EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ.
²æà J£ï. ¸ÀvåÀ ¥ÀPæ Á±ï, ¸Àº²À PÀPë g
À ÄÀ , «zÁåªz À ð
Às PÀ ¸ÀAWÀ ¥Ëæq± Às Á¯É, gÁeÁf£ÀUg À ,À MAzÀ£ÃÉ ¨ÁèPï, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ - 10.
²æà ¦.J. PÀĪÀiÁgï, ¤ªÀÈvÀÛ ªÀÄÄRå²PÀPë g À ÄÀ , «dAiÀÄ ¥Ëæq± Às Á¯É, dAiÀÄ£ÀUg À À 3£Éà ¨ÁèPï ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ - 11.
qÁ. ®QëöäÃ¥Àw ¹.f, ¸Àº¥ À ÁæzÁs å¥PÀ g À ÄÀ , ²æêÀÄw «.ºÉZï.r. PÉÃA¢æÃAiÀÄ UÀȺÀ«eÁÕ£À PÁ¯ÉÃdÄ, ±ÉÃμÁ¢æ gÀ¸,ÛÉ ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ
²æà PÉ.Dgï. ªÀÄAdÄ£Áxï, ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, JA.E.J¸ï ¥Àz« À ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ©.n.JA ¯ÉÃOmï, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ-76
²æà ©. ºÀ£ÄÀ ªÀÄAvÀgÁªï, G¥À£Áå¸PÀ g À ÄÀ , ¸ÀPÁðj ¥Àz« À ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, aPÀ̧¼Áî¥ÄÀ gÀ.
²æà f.J£ï. PÉA¥ÀAiÀÄå, G¥À£Áå¸PÀ g À ÄÀ , ¸ÀPÁðj ¥Àz« À ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, zÀAr£À²ªÀg,À vÀÄgÀĪÉÃPÉgÉ vÁ®ÆèPÄÀ , vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯É.è
²æà J.J¸ï ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁåPÃÉ AzÀ,æ §¸ÀªÃÉ ±Àég£ À U
À g
À ,À ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ-79
²æà ±ÉÃSï E¥sÁð£ï, avÀPæ ¯ À Á ²PÀPë g À ÄÀ , ¥ÉÇÃ°Ã¸ï ¥À©Pè ï ±Á¯É, PÉ.J¸ï.Dgï¦ PÁåA¥À¸ï, PÉÆÃgÀªÄÀ AUÀ®, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ.

¥Àj²Ã®PÀgÄÀ
qÁ. gÁeÁgÁªÀiï ºÉUq À ,É ¥ÁæzÁs å¥PÀ g À ÄÀ , EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, PÀĪÉA¥ÀÅ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ±ÀAPÀgW À lÀ Ö, ²ªÀªÆ É UÀÎ.

ed
¥ÉÇ.æ n.r. zÉêÉÃUÀËqÀ, ¥ÁæzÁs å¥PÀ g À ÄÀ , gÁd±Á¸ÀçÛ«¨sÁUÀ, rãï, (CzsåÀ AiÀÄ£À PÉÃAzÀU æ ¼
À ÄÀ ) PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀÄÄPÀÛ «±À« é zÁ央AiÀÄ,
ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
qÁ. gÀAUÀ£ÁxÀ, ¥ÁæzÁs å¥PÀ g ish
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÄÀ , ¸ÁßvÀPÆ É ÃvÀg
Û À ¨sÆ
À UÉÆüÀ ±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, ªÀĺÁgÁt ªÀÄ»¼Á PÀ¯Á ªÀÄvÀÄÛ
re S
bl
be KTB

ªÁtÂdå PÁ¯ÉÃdÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.

pu

qÁ. eÉÆÃUÀ£ï±ÀAPÀgï, ¥ÁæzÁs å¥PÀ g À ÄÀ , ¸ÀªiÀ Ád±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ.
qÁ. J¸ï.Dgï. PÉñÀª,À CzsÁå¥PÀ g À ÄÀ , CxÀð±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ.
©

qÁ. PÉ.Dgï. ²æîQëöäÃ, ¸Àº¥ À ÁæzÁs å¥PÀ gÀ ÄÀ , ªÁtÂdå±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, ¸ÀPÁðj ¥Àxæ ªÀ ÄÀ zÀeðÉ PÁ¯ÉÃdÄ, dAiÀÄ£ÀUgÀ À 6£Éà ¨ÁèPï, ¨ÉA.-11

¸ÀA¥ÁzÀQÃAiÀÄ ªÀÄAqÀ½
qÁ. Dgï.J¯ï.JA. ¥Ánïï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzÁs å¥PÀ g À ÄÀ , gÁdå±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ.
o
tt

qÁ. F±Àég¥À àÀ, ¥ÁæzÁs å¥PÀ g

À ÄÀ , ¨sÆ
À UÉÆüÀ±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ.
No

²æà gÁªÀÄ¥À¸
æ Ázï, (ZÀjvÉæ «¨sÁUÀ) ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ²æà J.Dgï.J¸ï. ¥Àz« À ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ºÀjºÀg¥ À ÅÀ gÀ, aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ
À gÀÄ f¯É.è

C£ÀĪÁzÀPg
À ÄÀ
¥ÉÇ.æ J¸ï.J¸ï DgÁzÀå, ¥ÁæzÁs å¥PÀ g À ÄÀ , ¹zÁÞxð À ¥Àx
æ ª
À ÄÀ zÀeðÉ PÁ¯ÉÃdÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ.
qÁ. gÀAUÀ£ÁxÀ, ¥ÁæzÁs å¥PÀ g
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÄÀ , ¸ÁßvÀPÆÉ ÃvÀg
Û À ¨sÆ
À UÉÆüÀ ±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, ªÀĺÁgÁt ªÀÄ»¼Á PÀ¯Á ªÀÄvÀÄÛ
ªÁtÂdå PÁ¯ÉÃdÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
²æà ©. ºÀ£ÄÀ ªÀÄAvÀgÁªï, G¥À£Áå¸PÀ g À ÄÀ , ¸ÀPÁðj ¥Àz« À ¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, aPÀ̧¼Áî¥ÄÀ gÀ.
²æà J.J¸ï ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁåPÃÉ AzÀ,æ §¸ÀªÃÉ ±Àég£ À U
À g
À ,À ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ-79

ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÄÀ
¥ÉÇ.æ f. J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ, ¥ÀoåÀ Pª
æÀ ÄÀ ¥ÀjµÀÌgu
À É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À gÀZ£
À ,É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À ¸ÀAWÀ,¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ-85.

ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀgÄÀ
²æà £ÁUÉÃAzÀPæ ÄÀ ªÀiÁgï, ªÀ媸
À ÁÜ¥PÀ À ¤zÉÃð±ÀPg À ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ À ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÆÀ gÀÄ-85.
²æêÀÄw ¹. £ÁUÀªÄÀ tÂ, G¥À¤zÉÃð±ÀPg À ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ-85.
PÁAiÀÄðPÀª
æ ÄÀ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÄÀ
²æà J.n. gÀAUÀzÁ¸À¥àÀ, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉðñÀPg
À ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀPÛ À ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ
iv
 ¥ÀjµÀÌgÀuÉ PÀÄjvÀÄ
MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À §UÉÎ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ
C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀiÁ£Àå ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀĪÀgÀÆ, CxÀð¸ÀaªÀgÀÆ DVgÀĪÀ ²æÃ
¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä 2014-15 gÀ §eÉmï£À°è vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ
WÉÆõÀuÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. vÀdÕgÀÄ C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄÆ® D±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß »ÃUÉ ºÉýzÀgÀÄ:
“¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå, £ÉÊwPÀªÀiË®åUÀ¼ÀÄ, ªÀåQÛvÀé«PÀ¸À£À, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ
ªÉÊZÁjPÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ, eÁvÀåwÃvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ §zÀÞvÉUÀ½UÉ C£ÀĪÁUÀĪÀAvÉ vÀdÕgÀ
¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï gÀa¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ” - EzÀÄ §eÉmï ¨sÁµÀtzÀ°è ¸ÁzÀgÀ¥Àr¹zÀ D±ÀAiÀÄ.
D£ÀAvÀgÀ ²PÀët E¯ÁSÉAiÀÄÄ MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À
¥ÀjµÀÌgÀuÉUÁV 27 ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ ¢£ÁAPÀ: 24.11.2014 gÀAzÀÄ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹vÀÄ.
F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀĪÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV gÀavÀªÁzÀªÀÅ.
««zsÀ ¥ÀoÀ嫵ÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdÕgÀÄ, CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ F ¸À«ÄwUÀ¼À°èzÁÝgÉ. FUÁUÀ¯ÉÃ
°TvÀªÁV §A¢gÀĪÀ C£ÉÃPÀ DPÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹, vÀ¥ÀÅà M¥ÀÀÅàUÀ¼À

ed
§UÉÎ ¤tð¬Ä¹ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ ºÉÆuɺÉÆvÀÛ F ¸À«ÄwUÀ½UÉ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è
¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¹ £ÀAvÀgÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß 24.11.2014gÀ
ish
DzÉñÀzÀ¯Éèà ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. D£ÀAvÀgÀ 19.09.2015 gÀAzÀÄ ºÉƸÀ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è
re S
bl
be KTB

¥ÀÅ£Àgï gÀa¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉÆAqÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß

pu

2016-17 gÀ §zÀ®Ä 2017-18£Éà ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è eÁjUÉƽ¸À¯ÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ EzÉÃ

©

DzÉñÀzÀ°è w½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
C£ÉÃPÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀgÁV ¥ÀoÀå¥ÀÀŸÀÛPÀUÀ¼À ªÀiÁ»wzÉÆõÀ,
D±ÀAiÀÄzÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr ²PÀët ¸ÀaªÀjUÉ, ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÀÄ.
o
tt

CªÀÅUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É ªÀiÁrzÀÝ®èzÉ, ¸À«ÄwUÀ¼ÁZÉUÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¹ «ZÁgÀ

No

«¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀ±Á¯Á CzsÁå¥ÀPÀgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À eÉÆvÉ

ZÀað¹zÀÝ®èzÉ ¥Àæ±ÁߪÀ½ ¹zÀÞ¥Àr¹ CzsÁå¥ÀPÀjUÉ PÀ½¹ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉ.
CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, «µÀAiÀÄ ¥Àj«ÃPÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ qÀAiÀÄmï ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß
£Àqɹ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ C©üªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. «eÁÕ£À, ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À, UÀtÂvÀ, ¨sÁµÉ
¸Á»vÀÀåUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdÕjUÉ ªÉÆzÀ¯Éà ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹ D£ÀAvÀgÀ ¸À¨sÉ £Àqɹ
ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ªÀÄ»¼Á ¸ÀAWÀl£É ºÁUÀÆ «eÁÕ£À ¸ÀA§A¢ü ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DºÁ餹 aAvÀ£É
£ÀqɸÀ¯ÁVzÉ. »ÃUÉÀ J¯Áè ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¥ÀqÉzÀ Cj«£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß
CUÀvÀå«zÀÝPÀqÉ ¥ÀjµÀÌj¸À¯ÁVzÉ.
§ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß E°è ºÉüÀ¨ÉÃPÀÄ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á (NCERT)
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ gÁdåzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß vË®¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀ®Ä «eÁÕ£À, UÀtÂvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÀdÕgÀ ªÀÄÆgÀÄ ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß
gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ¤ÃrzÀ vË®¤PÀ «±ÉèõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹
gÁdå ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ¯ÁVzÉ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ½VAvÀ £ÀªÀÄä
v
gÁdåzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAvÉ PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî¯ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ DAzsÀæ,
vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, ªÀĺÁgÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ £ÀªÀÄä ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À¯ÁVzÉ.
E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀàµÀÖ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §AiÀĸÀÄvÉÛãÉ. £ÀªÀÄä ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀÄ
¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ gÀZÀ£ÉAiÀÄ®è. DzÀÝjAzÀ FUÁUÀ¯ÉÃ
gÀavÀªÁVgÀĪÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ J°èAiÀÄÆ zsÀPÉÌAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. °AUÀvÀé ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ,
¥ÁæzÉòPÀ ¥Áæw¤zsÀå, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄUÀævÉ, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸ÀåUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è
PÉ®ªÀÅ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ. »ÃUÉ ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÁUÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ
gÁdå ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj®èªÉAzÀÄ w½¸À§AiÀĸÀÄvÉÛãÉ: eÉÆvÉUÉ £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ
D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À¯ÁVzÉ. ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àj²Ã°¸À®Ä
«µÀAiÀĪÁgÀÄ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£À ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÉzÀÄ C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ.
»ÃUÉ PÀæªÀħzÀÞªÁV £ÀqÉzÀ PÉ®¸ÀPÉÌ vÀªÀÄä£ÀÄß vÁªÀÅ ¸ÀA¥ÀÇtð vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀ 27 ¸À«ÄwUÀ¼À
CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«ÄwAiÀÄ ¸ÀªÀĸÀÛgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjµÀÌøvÀ
¥ÁoÀUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀiÁrzÀ vÀdÕgÀ£ÀÄß PÀÈvÀdÕvɬÄAzÀ £É£ÉAiÀÄÄvÉÛêÉÉ. CAvÉAiÉÄà ¸À«ÄwUÀ¼À PÉ®¸À
¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀåªÀ¸ÉܪÀiÁqÀ®Ä PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÁV ¤µÉ׬ÄAzÀ zÀÄrzÀ

ed
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ J¯Áè C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÆß £É£ÉAiÀÄÄvÉÛÉêÉ. ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¹§âA¢UÀÆ £ÀªÀÄä
ish
ªÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ. C©ü¥ÁæAiÀÄ ¤Ãr ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸ÀªÀð ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀdÕjUÉ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ.
re S
bl
be KTB
pu
©

JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ ¥ÉÇæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà

o

ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ ¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ

tt

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.) ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw

No

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85 PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85

vi
 ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw
¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ
¥ÉÇæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà, CzsÀåPÀëgÀÄ, gÁdå ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ
¸ÀAWÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
CzsÀåPÀëgÀÄ
qÁ. C±ÀévÀÜ £ÁgÁAiÀÄt, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ªÀiÁ£À¸À
UÀAUÉÆÃwæ ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ
qÁ. C±ÀévÀÜ £ÁgÁAiÀÄt, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. eÉ. ¸ÉÆêÀıÉÃRgï, ¥ÁæzÁs å¥PÀ gÀ ÄÀ , gÁdå±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, «dAiÀÄ£ÀUgÀ À ²æà PÀȵÀz
Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ,
§¼Áîj.
qÁ. JZï.r. ¥Àæ±ÁAvï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, C©üªÀÈ¢Þ CzsÀåAiÀÄ£À «¨sÁUÀ, PÀ£ÀßqÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ºÀA¦,
«zÁågÀtå.
¥ÉÇ.æ J¸ï.n. ¨ÁUÀ®PÉÆÃn, ¥ÁæzÁs å¥ÀPgÀ ÄÀ , CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ.

ed
¥ÉÇæ. ¦ ªÀÄ®è¥Àà, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, eÉ.J¸ï.J¸ï. ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ,
ªÉÄʸÀÆgÀÄ. ish
re S

qÁ. ©. ±ÉÃRgï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ªÁtÂdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ.

bl
be KTB

²æà J.J¸ï. ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

pu

²æà FgÀtÚ. JA. CA©, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, vÀqÀPÉÆqÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ vÁ. ªÀÄvÀÄÛ f¯Éè.
©

²æà r.J£ï. ªÉAPÀmÉñï, avÀæPÀ¯Á ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, GgÀªÀiÁgÀPÀ¸À®UÉgÉ, ªÀÄAqÀå vÁ.
ªÀÄvÀÄÛ f¯Éè.
G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«Äw
o
tt

²æà C±ÉÆÃPÀ ±Élg

Ö ï, ¸ÀºÀ ¥ÁæzÁs å¥PÀ gÀ ÄÀ , EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæP£
ÛÀ ±
À Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ,
No

zsÁgÀªÁqÀ.
qÁ. JA.J¸ï. vÀ¼ÀªÁgï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ²PÀët «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. zÀ±ÀgÀxï £ÁAiÀÄPï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, UÀÄ®âUÁð «±Àé«zÁ央AiÀÄ, PÀ®§ÄgÀV.
qÁ. ºÀ¹Ã£ï vÁeï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ²PÀët «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ
¥ÉÇ.æ J¸ï.n. ¨ÁUÀ®PÉÆÃn, ¥ÁæzÁs å¥ÀPgÀ ÄÀ , CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ.
²æà J.J¸ï. ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ
²æà JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j.) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà PÉ. f. gÀAUÀAiÀÄå, G¥À¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
qÁ. JA.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j.),
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
vii
 ¥ÀÄ£Àgï ¥ÀjµÀÌgÀuÉ PÀÄjvÀÄ

2014gÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è ¥ÀæPÀlªÁzÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ½UÁV CzÉÃ

ªÀµÀð ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉ M¼ÀUÁzÀªÀÅ. ¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ 2017-18gÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è
«zÁåyðUÀ¼À PÉÊ vÀ®¦zÀªÀÅ. ¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoÀåUÀ¼À¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À §UÉÎ ªÁå¥ÀPÀ nÃPÉ,
«ªÀıÉðUÀ¼ÀÄ §AzÀªÀÅ. ²PÀëtzÀ ªÀÄÆ® D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¢VlÄÖ ¸Àé»vÁ¸ÀQÛAiÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À
¥ÀæZÁgÀPÉÌ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀî¯Á¬ÄvÉA§ DPÉëÃ¥À J¯ÉèqɬÄAzÀ PÉý§AzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°è
PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ 2021gÀ°è F ¥ÀoÀåUÀ¼À ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£É £ÀqɸÀĪÀAvÉ DzÉò¹ MAzÀÄ
¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ. F ¸À«ÄwAiÀÄÄ D¥ÁzÀ£É PÉý§AzÀ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß
DªÀÄƯÁUÀæ ¥Àj²Ã°¹ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÉ.
EA¢£À ªÀÄPÀ̼Éà ªÀÄÄA¢£À d£ÁAUÀªÉA§ ªÀiÁwzÉ. ±Á¯ÉUÀ¼À°è NzÀĪÀ EA¢£À ªÀÄPÀ̽UÉ
£ÁªÀÅ JAxÀ ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀÄvÉÛêÉA§ÄzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀªÀiÁdzÀ ¨sÀ«µÀå ¤AwzÉ. «zÁåyðUÀ¼ÀÄ

ed
NzÀĪÀ ¥ÀoÀåUÀ¼ÀÄ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ ««zsÀ ªÀUÀð-
ish
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ C¥À£ÀA©PÉ, zÉéõÀ, vÁvÁìgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀgÀqÀĪÀAwgÀ¨ÁgÀzÀÄ. CªÀgÀ°è
re S
bl
be KTB

gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÆß zÉñÀ¥ÉæêÀĪÀ£ÀÆß G¢Ýæ¸ÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. gÁdå, zÉñÀUÀ¼À°è DVºÉÆÃzÀ

pu

¸ÀAUÀwUÀ¼À §UÉÎ ¤RgÀªÁzÀ, ªÀ¸ÀÄÛ¤µÀתÁzÀ ªÀiÁ»w zÉÆgÉAiÀÄĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. CªÀjUÉ ¸ÀܽÃAiÀÄ

©

¸ÀA¸ÀÌøw, ¨sÁµÉ, d£À¥ÀzÀUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀĪÁUÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. MmÁÖgÉAiÀiÁV ¥ÀoÀåUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß

GvÀÛªÀÄ, dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ, ¥ÀæeÁÕªÀAvÀ, ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄ£À¹ì£À, ¸À¨sÀå £ÁUÀjPÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. D
dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ ¥ÁoÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.
o
tt

¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É, ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼À°è £ÁªÀÅ £ÀªÀÄäzÉà DzÀ ZËPÀlÖ£ÀÄß ¤«Äð¹PÉÆAqɪÀÅ.

No

ªÀÄÄRåªÁV ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀzÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À°è (1) AiÀiÁªÀÅzÉà eÁw, zsÀªÀÄð, ¥ÀAxÀ,

¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ CxÀªÁ ªÀåQÛUÀ½UÉ C¥ÀªÀiÁ£ÀªÁUÀĪÀ DPÉëÃ¥ÁºÀð CA±ÀUÀ½gÀzÀAvÉ JZÀÑgÀ
ªÀ»¸À¨ÉÃPÀÄ (2) «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀħzÀÞªÁV, PÁ®¥ÀnÖUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ (3) C£ÀUÀvÀå
«µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ vÀÄA©vÀļÀÄPÁqÀĪÀ ªÀiÁ»wPÉÆñÀªÁV¸ÀzÉ eÁÕ£ÀPÉÆñÀUÀ¼ÁV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ (4)
¸Àé»vÁ¸ÀQÛAiÀÄ AiÀiÁªÀ ¹zÁÞAvÀUÀ½UÀÆ eÁUÀ PÉÆqÀPÀÆqÀzÀÄ (5) CzsÀð¸ÀvÀå, C¸ÀvÀå, GvÉàçÃPÉë,
¤tðAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀ£ÀÄß PÉÊ©lÄÖ C¢üPÀÈvÀ DzsÁgÀUÀ½gÀĪÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀßµÉÖà ªÀÄÄA¢qÀ¨ÉÃPÀÄ (6)
J®è «µÀAiÀÄUÀ½UÉ vÀPÀÌ ¥Áæw¤zsÀå PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ (7) LwºÁ¹PÀ G¥ÉÃQëvÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À
¥ÁæªÀÄÄRåPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV ¥ÀoÀåUÀ¼À°è vÀgÀ¨ÉÃPÀÄ (8) J®è §UÉAiÀÄ vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ
vÀVθÀ¨ÉÃPÀÄ - JA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄä D±ÀAiÀĪÁVvÀÄÛ. ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À ¥ÀoÀåªÀÅ £ÀªÀÄä «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß
zÉñÀzÀ §UÉÎ ¦æÃw C©üªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀļÀî ¥ÀæeÁÕªÀAvÀ £ÁUÀjPÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉà ºÉÆgÀvÀÄ zÉñÀzÀ
§UÉÎ, zÉñÀzÉƼÀV£À ºÀ®ªÀÅ eÁw, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ, ¨sÁµÉ, ¥ÀAxÀUÀ¼À §UÉÎ vÁvÁìgÀ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß

viii
vÁ¼ÀĪÀAxÀ d£ÁAUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ¨ÁgÀzÀÄ JA§ÄzÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæwºÀAvÀzÀ®Æè £ÁªÀÅ
ªÀ»¹zÀÝ JZÀÑjPÉAiÀiÁVvÀÄÛ.
CvÀÄåvÀÛªÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ JA§ÄzÀÄ MAzÀÄ DzÀ±Àð¹Üw. CzÀgÀvÀÛ £ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä
D±ÀAiÀĪÉà ºÉÆgÀvÀÄ £ÀÆgÀPÉÌ £ÀÆgÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀĪÁzÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀªÀ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®è.
D «£ÀAiÀÄ¢AzÀ¯Éà £ÁªÀÅ F ¥ÀÄ£Àgï ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀÄÄV¹ ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß
¤ªÀÄä PÉÊVqÀÄwÛzÉÝêÉ. EzÀÄ PÉêÀ® ªÀÄgÀÄ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀÄ£ÁgÀZÀ£ÉAiÀÄ®è.
FUÁUÀ¯Éà (2014gÀ°è) gÀavÀªÁVzÀÝ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀzÀ D±ÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ J°èAiÀÄÆ
zsÀPÉÌAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀߣÀĸÀj¹ §AzÀ gÁdå ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ
ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢lÄÖPÉÆAqÉà ErAiÀÄ ªÀÄgÀÄ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ PÁAiÀÄð £ÀqÉ¢zÉ. eÉÆvÉUÉ
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß JwÛ»rAiÀįÁVzÉ. ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß CvÀåAvÀ CZÀÄÑPÀmÁÖV
¤ªÀð»¹gÀĪÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«ÄwAiÀÄ £À£Àß J®è ¸ÀºÉÆÃzÉÆåÃVUÀ½UÉ £Á£ÀÄ PÀÈvÀdÕ. CAvÉAiÉÄÃ
¸À«ÄwAiÀÄ PÉ®¸À ¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ J®è C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¹§âA¢UÀÆ D¨sÁj. F ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄÄ FUÀµÉÖà §A¢gÀĪÀ ºÉƸÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ²PÀët

ed
¤ÃwAiÀÄ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛ, ªÀÄÄAzÉ §gÀ°gÀĪÀ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀÄ£ÁgÀavÀ ¥ÀoÀåUÀ½UÉ
¥ÀæªÉòPÉAiÀiÁUÀ°zÉ JA§ ¨sÀgÀªÀ¸É £ÀªÀÄäzÀÄ. ish
re S
bl
be KTB
pu
©

JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ gÉÆûvï ZÀPÀæwÃxÀð

ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ CzsÀåPÀëgÀÄ
o

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.) PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ¥Àj²Ã®£Á ¸À«Äw

tt

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85
No

ix
 ¥ÀÄ£Àgï ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw
CzsÀåPÀëgÀÄ
²æà gÉÆûvï ZÀPÀæwÃxÀð, ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, PÀ£ÀßqÀ C©üªÀÈ¢Þ ¥Áæ¢üPÁgÀ, «zsÁ£À¸ËzsÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ
qÁ. gÁdgÁªÀiï ºÉUÀqÉ, ¤ªÀÈvÀÛ «¨sÁUÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ, EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ,
PÀĪÉA¥ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ.
qÁ. J£ï. ¸ÀvÀå¥ÀæPÁ±ï, ¤ªÀÈvÀÛ ªÀÄÄSÉÆåÃ¥ÁzsÁåAiÀÄgÀÄ, «.«.J¸ï. ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ. gÀAUÀ£ÁxÀ, ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, gÁµÉÆÖçÃvÁÜ£À «zÁåPÉÃAzÀæ, ºÀUÀj¨ÉƪÀÄä£ÀºÀ½î, §¼Áîj f¯Éè.
²æÃ. ©.PÉ. ªÁ¸ÀÄQ, ²PÀëPÀgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «zÁå¨sÀªÀ£À ©©JA¦ ¥À©èPï ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

ed
qÁ. C£ÀAvÀPÈÀ µÀÚ ¨sm
À ï, PÉÆrAiÀiÁ®UÀÄvÀÄÛ, zÁégÀPÀ, PÉÆrAiÀiÁ¯ï ¨Éʯï, JgÀqÀ£Éà CqÀØgÀ¸ÉÛ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
ish
qÁ. «oÀ×¯ï ¥ÉÆÃvÀzÁgÀ, »jAiÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ, ¢ «ÄyPï ¸ÉƸÉÊn, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
re S
bl
be KTB

²æà PÉ.Dgï. ªÀÄAdÄ£Áxï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, £ÁåµÀ£À¯ï ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

pu

²æêÀÄw ¦. gÁzsÁ, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, rJ¸ïEDgïn, §£À±ÀAPÀj 3£Éà ºÀAvÀ,

©

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà ¸ÀA¢Ã¥ï PÀĪÀiÁgÀ ¦.J¯ï., f.¦.n., ¸À.ªÀiÁ.¥Áæ. ±Á¯É, ¹zÀÝ£ÀºÉƸÀºÀ½î, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ GvÀÛgÀ
o

ªÀ®AiÀÄ-1.
tt

¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ
No

²æà JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà PÉ. f. gÀAUÀAiÀÄå, G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
qÁ. JA.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.),
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

x
 ¥Àj«r

CzsÁåAiÀÄzÀ ¸ÀASÉå CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀÅl ¸ÀASÉå

EwºÁ¸À
1 DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ 1
2 ¨sÀgÀvÀªÀµÀð 5
3 ¹AzsÀÆ ¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉ 12
4 dUÀwÛ£À PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ 20
5 ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄð 33

ed
6 eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ 40
ish
re S
bl
gÁdå±Á¸ÀÛç
be KTB
pu

7 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRå 47

©

8 ¥ËgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËgÀvÀé 51

¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
o
tt

9 ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd 58

No

10 ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøw 63

¨sÀÆUÉÆüÀ ±Á¸ÀÛç
11 ¨sÀÆ«Ä-£ÀªÀÄä fêÀAvÀ UÀæºÀ 66
12 ²¯ÁUÉÆüÀ 74
13 ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀ 93
CxÀð±Á¸ÀÛç
14 CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé 107
ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
15 ªÀåªÀºÁgÀ - CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRå 112
xi
 EwºÁ¸À
CzsÁåAiÀÄ-1
DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l EwºÁ¸ÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ DzsÁgÀUÀ¼À §UÉÎ.
l ««zsÀ DzsÁgÀUÀ¼À §UÉÎ.

l ¥ÁæPÀÛ£À DzsÁgÀUÀ¼À CxÀð, ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

l ºÀ°är ±Á¸À£ÀzÀ §UÉÎ CjªÀÅ.

l ªÀiËTPÀ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ EwºÁ¸À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ¥ÀÇgÀPÀ JA§ÄzÀ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.

ZÀjvÉæ gÀZÀ£ÉUÉ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ KPÉ ¨ÉÃPÀÄ?

ed
DzsÁgÀ JAzÀgÉãÀÄ? DzsÁgÀ JAzÀgÉ ZÀjvÉæAiÀÄ gÀZÀ£ÉUÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ ªÀÄÆ® ¸ÁªÀÄVæUÀ¼ÀÄ.
ish
EªÀÅUÀ¼ÀÄ D PÁ®ªÀiÁ£ÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. UÀw¹ºÉÆÃzÀ WÀl£ÉUÀ¼À §UÉÎ w½zÀÄPÉƼÀî®Ä
re S
bl
DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ §ºÀĪÀÄÄRå. EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ zÉúÀPÉÌ ºÉÆð¸À§ºÀÄzÀÄ. zÉúÀPÉÌ
be KTB
pu

C¹Ü¥ÀAdgÀ«zÀÝAvÉ EwºÁ¸ÀPÉÌ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ. CAzÀgÉ DzsÁgÀUÀ½®èzÉ EwºÁ¸À gÀZÀ£ÉAiÀÄÄ

¸ÁzsåÀ «®è JAzÀxð
À . AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ DzsÁgÀª£
À ÄÀ ß §¼À¸ÄÀ vÉÃÛ ªÉAiÉÆÃ
©

D jÃwAiÀÄ £ÉÆÃlªÀÅ EwºÁ¸ÀPÉÌ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. »ÃUÁVAiÉÄ

¸ÁªÀðwæPÀ EwºÁ¸ÀªÉ£ÀÄߪÀÅzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÆ E®è. EwºÁ¸ÀzÀ°è
o

«ªÀj¸À®àqÀĪÀ J¯Áè ¸ÀAUÀw ºÁUÀÆ WÀl£ÉUÀ½UÉ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ

tt

DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ EgÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ d£Àd¤vÀªÁVzÉ. DzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß

No

JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.

1) ¸Á»vÀå DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ 2) ¥ÁæPÀÛ£À DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ.
¸Á»vÀå DzsÁgÀUÀ¼À°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ.
1) zÉòÃAiÀÄ ¸Á»vÀå 2) «zÉò ¸Á»vÀå.
¥ÁæPÀÛ£À DzsÁgÀUÀ¼À°è ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ.
1) ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ 2) £ÁtåUÀ¼ÀÄ 3) ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀwÃAiÀÄjAzÀ¯Éà gÀZÀ£ÉAiÀiÁVgÀĪÀ ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß zÉòÃ
¸Á»vÀåªÉAzÀÆ »ÃUÉ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀĪÀ DzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß zÉòà ¸Á»vÀå
DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. «±ÁRzÀvÀÛ£À ‘ªÀÄÄzÁægÁPÀë¸À’,
PÀ®ít£À ‘gÁdvÀgÀAVtÂ’, C±ÀéWÉÆõÀ£À ‘§ÄzÀÞ ZÀjvÀ’, PËn®å£À ºÀÆåAiÀÄ£ïvÁìAUï
1
`CxÀð±Á¸ÀÛç’, ¨ËzÀÞ ¸Á»vÀåUÀ¼ÁzÀ wæ¦lPÀUÀ¼ÀÄ, CªÉÆÃWÀªÀµÀð£À D¸ÁÛ£ÀzÀ°èzÀÝ ²æëdAiÀÄ£À
‘PÀ«gÁdªÀiÁUÀð’ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß E°è ºÉ¸Àj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
«zÉòà §gÀºÀUÁgÀgÀÄ, ¥ÀæªÁ¹UÀgÀÄ, «zÁéA¸ÀgÀÄ gÀa¹gÀĪÀAvÀºÀ UÀæAxÀUÀ½UÉ «zÉòÃ
¸Á»vÀå DzsÁgÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. ªÉÄUÀ¸ÀۤøÀ£À ‘EArPÁ’, ºÀÆåAiÀÄ£ïvÁìAUï£À ‘¹.AiÀÄÄ.Q’,
¥sÁ»AiÀiÁ£À£À ‘WÉÆÃ-PÉÆÃ-Q’, ¹¯ÉÆä£À ‘¢Ã¥ÀªÀA±À’ ªÀÄvÀÄÛ ‘ªÀĺÁªÀA±À’ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ
gÁdåPÉÌ §AzÀĺÉÆÃzÀ ¥sÀ¤ðAiÉÆà £ÀÆå¤eï, ¨Á¨ÉÆÃð¸À, ¤PÉƯÉÆà PÉÆÃAn ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀ
PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß GzÁºÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.
¥ÁæPÀÛ£À DzsÁgÀªÉAzÀgÉãÀÄ? ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÀÍ£À£ÀUÀ½AzÀ zÉÆgÉwgÀĪÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ,
£ÁtåU¼ À ÄÀ , ¸ÁägPÀ U
À ¼
À ÄÀ , ªÀÄrPÉ-PÀÄrPÉ ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ ¥À¼A
É iÀÄĽPÉU¼
À £
À ÄÀ ß ¥ÁæP£
ÛÀ À DzsÁgÀU¼
À A
É zÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

±Á¸À£ÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À
±Á¸À£U
À ¼
À ÄÀ DAiÀiÁ PÁ®ªÀiÁ£ÀzÀ fêÀAvÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÄÀ . EªÀÅ

ed
CA¢£À zsÀªÀÄð, ¸ÀA¸ÀÌøw, DyðPÀvÉ, DqÀ½vÀ E¤ßvÀgÀ
ish
CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ. £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è
re S
bl
£ÀªÀÄUÉ zÉÆgÉwgÀĪÀ CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ ±Á¸À£ÀªÀÅ ªÀiËAiÀÄð
be KTB
pu

ZÀPÀæªÀwð C±ÉÆÃPÀ£ÀÄ ºÉÆgÀr¹zÀ ±Á¸À£ÀªÁVzÉ. EªÀ£ÀÄ

PÀ®ÄèºÁ¹£À ªÉÄÃ¯É ºÁUÀÆ PÀ°£ è À PÀA§UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ±Á¸À£ª À £À ÄÀ ß
©

PÉwÛ¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ºÀ®ªÉqÉ zÉÆgÉwzÉ.

EªÀÅ §ºÀÄvÉÃPÀªÁV ¨Áæ»ä°¦ ºÁUÀÆ ¥ÁæPÈÀ vÀ ¨sÁµÉU¼ À ° À ªè .É
VæÃPï, CgÀ«ÄPï ºÁUÀÆ RgÉÆÃ¶× °¦AiÀÄ°èAiÀÄÆ PÉ®ªÀÅ
o
tt

±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. C±ÉÆÃPÀ£À ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ

No

ªÀÄ¹Ì ºÁUÀÆ §æºÀäVjUÀ¼À°èAiÀÄÆ ®¨sÀåªÁVªÉ. PÀ£ÀßqÀ

¨sÁµÉAiÀÄ°è zÉÆgÉwgÀĪÀ ªÉÆzÀ® ±Á¸À£À ºÀ°är. EzÀÄ
PÀ z À A § ªÀ Ä £É v À £ À P É Ì ¸É à jzÀ zÉ Æ gÉ PÁPÀ Ä vÀ ì ª À ª À Ä ð£À ºÀ°är ±Á¸À£À
DqÀ½vÁªÀ¢üAiÀÄ°è gÀavÀªÁVzÉ.

£ÁtåUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À
£ÁtåUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥À, «PÁ¸À ºÁUÀÆ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ §UÉÎ w½¹PÉÆqÀĪÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÉà £Átå
CzsÀåAiÀÄ£À. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß lAQ¸À¯ÁVzÉ. EªÀÅ ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß
gÀa¸ÀĪÀ°è §ºÀÄ ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. £ÁtåUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ CzÀgÀ PÁ®ªÀiÁ£À,
DV£À zsÀªÀÄð, ¸ÀA¸ÀÌøw, DqÀ½vÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÁUÀÆ DyðPÀ ¹ÜwAiÀÄ §UÉÎ w½¹PÉÆqÀĪÀ°è
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ.

2
¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ±ÉõÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À
PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉ Ì ªÀ Ä £À Ä µÀ å £À ¸Ázs À £ É A iÀ Ä Ä ¨s Ë wPÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°èAiÀÄÆ ªÀåPÀÛªÁVªÉ. EAvÀºÀÄUÀ¼À°è ¸ÀÆÛ¥ÀUÀ¼ÀÄ,
§¸À¢UÀ¼ÀÄ, zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ, PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ EªÉ. ¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvÀzÀ F ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ
£ÁUÀ j PÀ v É , vÀ A vÀ æ e ÁÕ £ À , ¸ÁªÀ i ÁfPÀ DyðPÀ ¹ÜwAiÀ Ä £À Ä ß
w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. EªÀÅ gÁdgÀÄUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ. C±ÉÆÃPÀ£À ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ, CdAvÁ, J¯ÉÆèÃgÀ,
J°¥sA É mÁ UÀĺÉU¼ À À ²®àU¼ À ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨ÁzÁ«Ä, LºÉƼÉ,
¥ÀlÖzÀPÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀªÀå ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÁVªÉ.
¨s Á gÀ w ÃAiÀ Ä ªÁ¸À Ä Û ² ®à ª À Å CvÀ å AvÀ «²µÀ Ö ª ÁzÀ Ä zÀ Ä .
¨sÁgÀvz À À GzÀÝU® À PÀÆÌ ZÁaPÉÆArgÀĪÀ ¸ÀÆ¥ Û U
À ¼
À ÄÀ , §¸À¢UÀ¼ÄÀ ,
ZÉÊvÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á«gÁgÀÄ zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è £ÁtåUÀ¼ÀÄ

ed
ªÀÄÆr§A¢ªÉ. EªÀÅUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ D PÁ®zÀ zsÁ«ÄðPÀ,
ish
gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÁUÀÆ DyðPÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV ¸ÁzsÀåªÁVzÉ.
re S
bl
be KTB

ªÀiËTPÀ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ
pu

EAzÀ Ä ¨s Á gÀ v À z À §ºÀ Ä ªÀ Ä ÄT ¥À g À A ¥À g É A iÀ Ä £À Ä ß
©

CxÀðªÀiÁrPÉƼÀ® î Ä ªÀiËTPÀ DPÀgUÀ ¼

À £
À ÄÀ ß §¼À¹PÉƼÀ¯
î ÁUÀÄwÛz.É
C£Á¢ PÁ®¢AzÀ®Æ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ vÀ£Àß C£ÀĨsÀªÀ ºÁUÀÆ
o

£É £ À ¥ À Å UÀ ¼ À £ À Ä ß ºÁqÀ Ä , PÁªÀ å , ¯ÁªÀ t  U À ¼ À gÀ Æ ¥À z À ° è

tt
No

ªÀiËTPÀªÁV vÀ¯ÉªÀiÁj¤AzÀ vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ G½¹PÉÆAqÀÄ

§AzÀ£ÀÄ. EzÀÄ °TvÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄÄ DgÀA¨sÀªÁUÀĪÀ
ªÉÆzÀ¯Éà EzÀÝ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ. £ÀªÀÄä ¨sÁgÀvÀzÀ ZÀjvÉæAiÀÄÄ
¥ÁægÀA¨sÀUÉƼÀÄîªÀÅzÉà EAvÀºÀ ªÀiËTPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ.
ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ °TvÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÄ£Àß C£ÉÃPÀ
vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ªÀiËTPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀiÁVAiÉÄà EvÀÄÛ. ¥ÀjÃQëvÀ ªÀĺÁgÁd¤UÉ
ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ PÀxÉ
LwºÀåUÀ¼ÀÄ ºÉüÀÄwÛgÀĪÀ ±ÀÄPÀªÀÄĤUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀåQÛ, WÀl£É, ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼À PÀÄjvÁzÀ LwºÀåUÀ½ªÉ.
LwºÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀܼÀ ¥ÀÅgÁtUÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ZÀjvÉæAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ EªÀÅ
£ÉÃgÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅ¢®è. EªÀÅ ¤ÃqÀĪÀ ¥ÀgÉÆÃPÀë ªÀiÁ»wUÀ½AzÀ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß
gÀa¸ÀĪÀ AiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß EwÛÃZÉUÉ EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛzÁÝgÉ. EªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ £ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß
3
w½¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀåQÛAiÀÄ ªÉʨsÀªÀªÀ£ÀÄß CxÀªÁ ¸ÀܼÀzÀ ªÀÄ»ªÉÄAiÀÄ£ÀÄß F LwºÀåUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ.
zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À PÀÄjvÁzÀ ¸ÀܼÀ ¥ÀÅgÁtUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV »ÃUÉ PÁt§ºÀÄzÁVzÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I PɼÀPÀAqÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¥ÀÆtðUÉƽ¹..

1 ¸Á»vÀå DzsÁgÀUÀ¼À°è ___________ ªÀÄvÀÄÛ ___________ JA§ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ.
2 C±ÀéWÉÆõÀ£À_____________ ªÀÅ ¸Á»vÀåPÀ DzsÁgÀªÁVzÉ.
3 PÀ£ÀßqÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è zÉÆgÉwgÀĪÀ ªÉÆzÀ® ±Á¸À£À _______________ .

II ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
4 DzsÁgÀ JAzÀgÉãÀÄ ?
5 EwºÁ¸ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ zÉòà ªÀÄvÀÄÛ «zÉòà ¸Á»vÀåPÀ DzsÁgÀUÀ½UÉ JgÀqÉgÀqÀÄ

ed
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr.

ish
6 ¥ÁæPÀÛ£À DzsÁgÀ JAzÀgÉãÀÄ ? GzÁºÀgÀuÉ ¸À»vÀ «ªÀj¹.
re S
bl
be KTB

III ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
pu

7 EwºÁ¸ÀzÀ°è »A¢£À WÀl£É ªÀÄÄA¢£À WÀl£ÉUÉ PÁgÀtªÁzÀ PÁAiÀÄð-PÁgÀt ¸ÀA§AzsÀzÀ

©

GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ²PÀëPÀgÀ°è ZÀað¹.

8 AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ ¸ÁägÀPÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤Ãr «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
o

9 EwºÁ¸À PÁ®zÀ £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.

tt
No

10 ¥ÁæaãÀ ªÀ¸ÀÄÛ ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄPÉÌ ¨ÉÃn ¤Ãr.

IV AiÉÆÃd£É.
11 £ÁtåUÀ¼À §UÉÎ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹. MAzÀÄ ¥ÀÅlÖ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹.



4
 CzsÁåAiÀÄ-2
¨sÀgÀvÀªÀµÀð

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sËUÉÆýPÀ ®PÀëtUÀ¼À §UÉÎ CjAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l ¨sÁgÀvÀªÀÅ MAzÀÄ G¥ÀRAqÀ ºÁUÀÆ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥À JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.

l ¨sÁgÀvÀzÀ £ÉgÉAiÀÄ gÁµÀÖçUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.

l ZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀǪÀðPÁ® WÀlÖzÀ°è£À ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀPÀæªÀÄzÀ §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À ZÀjvÉæ ¥ÀǪÀðPÁ® WÀlÖzÀ°è£À ²¯ÁAiÀÄÄUÀUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

dUÀwÛ£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁµÀÖç ºÁUÀÆ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¨sËUÉÆýPÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀÅ

ed
¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀPÀÆÌ CªÀ£À ¥Àj¸ÀgÀPÀÆÌ ¤PÀl ¸ÀA§AzsÀ«zÉ. DzÀÝjAzÀ
ish
ªÀÄ£ÀĵÀå£À ZÀjvÉæ w½AiÀÄ®Ä ¨sËUÉÆýPÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ CjªÀÅ CvÀåªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. KµÁå RAqÀzÀ
re S

zÀQët ¨sÁUÀzÀ°è «±Á® ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ¨sÁgÀvÀªÀÅ MAzÀÄ G¥ÀRAqÀ. ªÀÄÆgÀÄPÀqÉ

bl
be KTB
pu

¤Ãj¤AzÀ®Æ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ PÀqÉ ¨sÀƨsÁUÀ¢AzÀ®Æ DªÀÈvÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÉÆAzÀÄ

¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀªÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ EAzÀÄ ¥ÁQ¸ÁÛ£À, D¥sÁϤ¸ÁÜ£À, aãÁ, £ÉÃ¥Á¼À, ¨sÀÆvÁ£ï,
©

¨ÁAUÁè ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAiÀÄ£ÁägïUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÀ£Àß ¨sÀÆUÀrAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. »AzÉ F J¯Áè

¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ MmÁÖV ¨sÀgÀvÀªÀµÀð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß ¨sÀgÀvÀ RAqÀ, ¹AzsÀÆ ¢éÃ¥À,
o

§ÈºÀvÀ ¨sÁgÀv,À CRAqÀ ¨sÁgÀvÀ JAzÀÆ PÀgA É iÀįÁUÀÄwÛvÄÀ .Û 28 gÁdåU¼

À ÄÀ ºÁUÀÆ 9 PÉÃAzÁæq½
À vÀ
tt

¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ gÁµÀÖç gÁdzsÁ¤ (zɺÀ°) ¥ÀæzÉñÀ EzÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°èªÉ.

No

¨sÁgÀvÀ ¨sÆ
À gÀZ£À AÉ iÀÄÄ GvÀÛgzÀ °
À è »ªÀiÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀªðÀ vÀ±ÃæÉ tÂU¼
À £
À ÄÀ ß, ¸ÀªÄÀ vÀmÁÖzÀ ¹AzsÆÀ ,
UÀAUÁ §AiÀÄ®Ä ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß, zÀQëtzÀ zÀR£ï ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ PÀgÁªÀ½ wÃgÀ
¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. GvÀÛgÀzÀ »ªÀiÁ®AiÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ dUÀwÛ£À¯Éèà CvÀåAvÀ JvÀÛgÀªÁzÀ
²RgÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß EªÀÅ PÁ¬ÄÝj¸À®Ä
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. ¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvz À À ªÉÄÃ¯É GvÀg
Û z
À À »ªÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ DzÀ CwPÀª æ ÄÀ tUÀ¼ÄÀ
«gÀ¼À. ªÁAiÀÄĪÀå ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À ¨ÉƯÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ SÉʧgï PÀtªɪÀiÁUÀðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀªÉÃ
zÁ½UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹ªÉ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¹AzsÀÆ UÀAUÁ §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ
¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ. ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁzÀ ¹AzsÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃzÀPÁ®zÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ
E°èAiÉÄà ªÀÄÆr§A¢ªÉ. PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉÌ F ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ªÉÄÃ¯É »rvÀ ¸Á¢ü¸À®Ä
C£ÉÃPÀ PÀzÀ£ÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV AiÀiÁgÀÄ UÀAUÁ£À¢AiÀÄ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ªÉÄïÉ
¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉÆà D gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀªÀgÉà ZÀPÁæ¢ü¥ÀwUÀ¼ÀÆ DVzÀÝgÀÄ.

5
 £ÀªÀÄðzÁ £À¢AiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹zÉ - GvÀÛgÀzÀ JvÀÛgÀ
¥ÀæzÉñÀ CxÀªÁ ªÀiÁ¼Àé ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä ºÁUÀÆ zÀR£ï ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä. ªÀiËAiÀÄðgÀÄ ºÁUÀÆ UÀÄ¥ÀÛgÀÄ
¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ F JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß D½zÀgÀÄ. GvÀÛgÀ ºÁUÀÆ
zÀQët ¨sÁgÀvÀªÉA§ «¨sÀd£ÉAiÀÄÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥À¨
æ ÉÃs zÀUÀ½UÀÆ PÁgÀtªÁVzÉÉ. ¨sÁgÀvÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄÄ

DUÉßÃAiÀÄ K¶AiÀÄ
ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

CRAqÀ ¨sÁgÀvÀ F J¯Áè ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ

¸ÀÄ¢ÃWÀðªÁVzÀÄÝ 6100 Q.«ÄÃ. UÀ¼ªÀ gÀ U

É É ºÀ©âPÆ
É ArzÉ. ¥ÀƪÀð PÀgÁªÀ½AiÀÄÄ PÉÆÃgÀªÄÀ AqÀ®zÀ
wÃgÀªÉAzÀÄ PÀgɹPÉÆArzÉ. ¥À²ÑªÀÄzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ£ÀÄß PÉÆAPÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®¨Ágï wÃgÀªÉAzÀÄ
PÀgÉ¢zÁÝgÉ. CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ E°ègÀĪÀ ºÀvÁÛgÀÄ gÉêÀÅ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß
DPÀ¶ð¹zÀݪÀÅ. D PÁ®zÀ «zÉò ªÁå¥ÁgÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀªÉà ¸ÁVvÀÄÛ.
F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄà gÉêÀÅ¥ÀlÖtUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ ¸ÁzsÀåªÁV zÀQëtzÀ°è ¥À槮 gÁdåUÀ¼ÁzÀ
¥ÁAqÀå, ZÉÃgÀ ºÁUÀÆ ZÉÆüÀgÀ gÁdåUÀ¼À GzÀAiÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.

6
 ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o©
No

ªÉÊ«zsÀå¢AzÀ PÀÆrzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sËUÉÆýPÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀÅ E°è §zÀÄQ¨Á½zÀ d£ÁAUÀUÀ¼À

ªÉÄïÉAiÀÄÆ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÉ. d£ÁAVÃAiÀÄ C£À£ÀåvÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ E°è ¨sÁªÀ£ÁvÀäPÀªÁV
¨É¸ÉzÀĺÉÆÃzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ vÀ£Àß J¯Áè ªÉÊ«zsÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÊUÀÆr¹PÉÆArzÉ. ªÉÊ«zsÀåUÀ¼À°è£À
KPÀvÉAiÉÄà EzÀgÀ fêÁ¼À.

7
 ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ® CxÀªÁ ZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀǪÀðPÁ®-ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¯ÉÃR£À PÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ
»rAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ ªÉÆzÀ°£À PÁ®ªÀ£ÀÄß ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ®ªÉ£ÀÄßvÉÛêÉ. F PÁ®WÀlÖzÀ°è ¨sÁµÉAiÀÄ
¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÁUÀÆ °¦AiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ §UÉÎ £ÀªÀÄUÉ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ ¹UÀzÉ EgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß
ZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀǪÀðPÁ®ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. E°è ªÀÄ£ÀĵÀå£À AiÀiÁªÀÅzÉà °TvÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
ZÀjvÉæAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ £ÀªÀÄUÉ zÉÆgÀPÀĪÀÅ¢®è. ºÁVzÀÝ ªÉÄÃ¯É EªÀgÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ
w½zÀzÁÝzÀgÀÆ ºÉÃUÉ? F PÁ®WÀlÖªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ vÀdÕjUÉ £ÁªÀÅ ¥ÁæPÀÛ£À CxÀªÁ
¥ÁæZÀåªÀ¸ÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁgÀgÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. F PÁ®zÀ°è ªÀÄ£ÀĵÀå£À §zÀÄPÀÄ C¯ÉªÀiÁjAiÀÄ
§zÀÄPÁVzÀÄÝ ¨ÉÃmÉ ºÁUÀÆ DºÁgÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÝ£ÀÄ. ¥ÁæZÀåªÀ¸ÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁgÀjUÉ
F PÁ®zÀ°è d£ÀgÀÄ DºÁgÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÄÝ, ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀ®Ä vÀAiÀiÁj¹zÀÝ ºÁUÀÆ
§¼À¸ÀÄwÛzÀÝ PÉ®ªÀÅ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. ¥ÁæAiÀıÀB d£ÀgÀÄ ²¯É, PÀnÖUÉ ºÁUÀÆ J®Ä§ÄUÀ½AzÀ
vÀAiÀiÁj¹zÀ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛ¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è £ÀªÀÄUÉ ²¯ÉAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¹zÀ
¥ÀjPÀgU À ¼
À µ
À ÃÖÉ PÁ®UÀ¼£
À ÄÀ ß ¨sÃÉ ¢¹ EªÀwU Û Æ À CzsåÀ AiÀÄ£ÀzÀ DzsÁgÀU¼ À ÁV G½zÀÄPÉÆArªÉ. ¥ÁætU  ¼
À À
ªÀiÁA¸À ºÁUÀÆ ªÀÄƼÉUÀ¼À£ÀÄß PÀvÀÛj¸À®Ä, ªÀÄgÀUÀ¼À vÉÆUÀmÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À ZÀªÀÄðªÀ£ÀÄß

ed
QüÀ®Ä, ºÀtÄÚ ºÁUÀÆ ¨ÉÃgÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß PÀvjÛÀ ¸À®Ä ²¯Á¥ÀjPÀgU À ¼
À £
À ÄÀ ß §¼À¸ÄÀ wÛzÝÀ gÄÀ . d£ÀgÄÀ J®Ä§Ä
ish
ªÀÄvÀÄÛ PÀnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊ»rAiÀiÁV C¼ÀªÀr¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀfð ºÁUÀÆ ¨ÁtªÀ£ÁßV¹PÉÆAqÀÄ
re S
bl
be KTB

¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄgÀªÀ£ÀÄß PÀrzÀÄ ¸ËzÉAiÀiÁV §¼À¸À®Ä ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ°AiÀÄ£ÁßV

pu

ªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ. UÀÄr¸À®£ÀÄß PÀlÖ®Ä ªÀÄgÀªÀ£ÀÄß §¼À¹gÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄgÀªÀ£ÀÄß PÉ®ªÉÇAzÀÄ

©

DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À PÉÊ»rUÀ¼ÁV gÀƦ¹PÉÆArgÀ§ºÀÄzÀÄ.

EªÀgÀÄ §zÀÄQUÁV §¼À¹PÉÆAqÀ vÁtUÀ¼ÀÄ

o
tt

¨ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ ¸ÀAUÀº æ uÀ É ªÀiÁr §zÀÄPÀ£ÄÀ ß ¸ÁV¸ÀÄwÛzÝÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÄÀ ¨sÁgÀvz
À °À è
No

©A¨ÉÃlÌ, ºÀÄt¸ÀV ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀÆð¯ï£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À £É¯ÉUÀ¼À°è ®¨sÀåªÁVªÉ. ¨ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ
¸ÀAUÀº
æ uÀ AÉ iÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÝ E£ÀÆß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ £É¯U É ¼
À Æ
À PÀÆqÀ ¨sÁgÀvz
À °
À è ®¨såÀ «ªÉ. EAvÀºÀ §ºÀÄvÉÃPÀ
£É¯U
É ¼À ÄÀ £À¢UÀ¼ÄÀ ºÁUÀÆ PÉgz É AÀ qÉU¼ À °
À è PÀAqÀħA¢ªÉ.EµÉÖà C®èz,É F PÁ®WÀlÖzÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À
C½ªÀÅ-G½«UÉ ²¯ÉU¼ À À ¥ÀjPÀgU À ¼
À ÄÀ C¤ªÁAiÀÄðªÁzÀÝjAzÀ vÀªÄÀ ä CUÀvåÀ PÉÌ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ PÀ®ÄèU¼ À ÄÀ
zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£Éßà CªÀgÀÄ ªÁ¸ÀPÉÌ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ. ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ PÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹
¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀ EAvÀºÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÁjPÉAiÀÄ £É¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ.
EAvÀºÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À £É¯É J°èªÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÁzÀgÀÄ ºÉÃUÉ? ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV,
PÉ®ªÉqÉ §AqÉU¼ À ÄÀ PÀAqÀħgÀĪÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è PÉ®ªÀÅ PÀ°è£À ¥ÀjPÀgU
À ¼
À £
À ÄÀ ß £ÁªÀÅ PÁt®Ä ¸ÁzsåÀ .
§ºÀıÀB ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è PÉ®ªÉÇAzÀÄ PÀ°è£À ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ
vÀåf¹gÀ§ºÀÄzÀÄ. EµÉÖà C®èzÉ ºÁUÉ ¤«Äð¸ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄÆr§gÀĪÀ PÀ°è£À ZÀPÉÌUÀ¼À

8
gÁ²UÀ¼ÄÀ £É¯UÉ ¼
À À ¸ÀÄvÀÛ°£À ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è ®¨såÀ ªÁUÀÄvÀÛª.É ªÀiÁ£Àª£
À ÄÀ EAvÀºÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è C£ÉÃPÀ
ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ £É®¹gÀ®Æ ¸ÁzsÀå«zÉ. EAvÀºÀ £É¯ÉUÀ½UÉ ªÁ¸À ºÁUÀÆ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ £É¯ÉUÀ¼ÉÀAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
¨ÉAQAiÀÄ §UÉV£À w½ªÀÅ
PÀ£ÀÆð°£À UÀ«UÀ¼À°è §Æ¢AiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. EzÀÄ ¨ÉAQAiÀÄ §UÉV£À EªÀgÀ
w½ªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ CzÀgÀ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. §ºÀıÀB ¨ÉAQAiÀÄ£ÀÄß DºÁgÀ ¨ÉìĸÀ®Ä,
¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉzÀj¸À®Ä EvÁå¢ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ PÁgÀtUÀ½UÁV
§¼À¸ÀÄwÛ¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ.
UÀĺÉUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ gÉÃSÁavÀæUÀ¼ÀÄ
²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ ºÀ®ªÀÅ UÀĺÉUÀ¼À°è £ÁªÀÅ PÉ®ªÀÅ gÉÃSÁ
avÀæUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ PÁt®Ä ¸ÁzsÀå. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀÄ UÀ«AiÀÄ UÉÆÃqÉ ºÁUÀÆ §AqÉUÀ¼À ªÉÄïÉ

ed
awæ¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß EA¢UÀÆ £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ. EAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ,
ish
GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀ ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉ®ªÀÅ UÀ«UÀ¼À°è PÁtÄvÉÛêÉ. EªÀÅUÀ¼À°è PÁqÀÄ ªÀÄÈUÀUÀ¼À
re S
bl
ºÁUÀÆ ¨ÉÃmÉAiÀÄ avÀæUÀ½zÀÄÝ CªÀÅ CvÀåAvÀ ¸ÀÄAzÀgÀªÁV ªÀÄÆr §A¢ªÉ.
be KTB
pu

§zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ¥Àj¸ÀgÀ
©

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12,000 ªÀµð À UÀ¼À »AzÉ dUÀw£ Û À ¥Àj¸Àgz

À °
À è §zÀ¯ÁªÀuA É iÀÄÄ GAmÁ¬ÄvÉAzÀÄ
¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ. F ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ°è ¨sÆ À ªÀÄAqÀ®zÀ vÁ¥ÀªiÀ Á£ÀªÅÀ ªÀÄvÀÛµÄÀ Ö ºÉav Ñ ÄÀ . ºÀ®ªÉqÉ EzÀÄ
o

ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ¥Áæt ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ »AzÉAzÀÆ E®èzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è

tt
No

¸ÀAvÁ£Á©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è vÉÆqÀV CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAvÀwAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ. F ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À

eÉÆvÉAiÀÄ°èAiÉÄà fAPÉ, PÀqª À ,É ªÉÄÃPÉ, PÀÄj ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ ¥ÁætU  ¼
À ÄÀ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä ¥Àz æ ÃÉ ±Àz°
À è
¸ÀªÀÄÈ¢Þ¬ÄAzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. EªÀ£Éßà ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄwÛzÀÝ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ FUÀ
CªÀÅUÀ¼À ¸Àé¨sÁªÀ, DºÁgÀ jÃw ºÁUÀÆ ¸ÀAvÀw ªÀÈ¢ÞAiÀÄ §UÉÎ w½zÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ. PÀæªÉÄÃtªÁV
F PÉ®¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß »rzÀÄ vÀAzÀÄ ¥ÉÇö¸ÀvÉÆqÀVzÀ£ÀÄ. »ÃUÉ ¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ
ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ºÉƼÉ, PÉgÉUÀ¼À°è «ÄãÀÄ »rAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß FvÀ PÀ°wzÀÝ£ÀÄ.
EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ºÀ®ªÀÅ zÀªÀ¸ÀzsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ©qÀĪÀ UÀjPÉUÀ¼ÀÆ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁVAiÉÄÃ
ºÀÄnÖPÉÆArzÀݪÀÅ. EªÀÅUÀ½AzÀ zÉÆgÉvÀ CQÌ, UÉÆâü ºÁUÀÆ ¨ÁjèAiÀÄAvÀºÀ zÀªÀ¸À-zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß
EªÀ£ÀÄ DºÁgÀPÁÌV §¼À¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ. PÀæªÉÄÃtªÁV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß PÀÆqÀ PÀAqÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ.
£ÁªÀÅ FUÀ w½zÀÄPÉÆAqÀ PÁ®WÀlÖªÀ£ÀÄß ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ ««zsÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ
9
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ CvÀåAvÀ ¥ÀǪÀðzÀ PÁ®WÀlÖªÀ£ÀÄß ºÀ¼ÉAiÀÄ ²¯ÁAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
ºÀ¼ÉAiÀÄ ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®ªÀÅ 2 «Ä°AiÀÄ£ï ªÀµÀðzÀµÀÄÖ ºÀ¼ÉAiÀÄzÀÄ ºÁUÀÆ CzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ
12,000 ªÀµÀðzÀªÀgÉUÀÆ «¸ÀÛj¸À®ànÖzÉ. F ¸ÀÄ¢ÃWÀð PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀªÁV
«AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÉAzÀgÉ D¢, ªÀÄzsÀå ªÀÄvÀÄÛ CAvÀå ºÀ¼É ²¯ÁAiÀÄÄUÀUÀ¼ÀÄ.

ed
ish
re S
bl
be KTB

DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ
pu
©

ZÀjvÉæ ¥ÀǪÀð WÀlÖUÀ¼À gÉÃSÁavÀæ

o
tt
No

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12,000 ªÀµÀðUÀ½AzÀ »rzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10,000 ªÀµÀðzÀªÀgÉV£À PÁ®ªÀ£ÀÄß

ªÀÄzsÀ岯ÁAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F PÁ®zÀ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV Cw aPÀÌ¢zÀÄÝ F
PÁgÀtPÁÌV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöä ²¯Á¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F PÁ®zÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ
10
¸ÀÆPÀëöä ²¯ÉUÀ½AzÀ ªÀiÁrzÀ DAiÀÄÄzsÀUÀ½UÉ J®Ä§Ä ºÁUÀÆ PÀnÖUÉAiÀÄ C®APÁjPÀ PÉÊ»rUÀ¼À£ÀÄß
C¼ÀªÀr¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆqÀ° ºÁUÀÆ UÀgÀUÀ¸ÀUÀ¼ÁV §¼À¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. EzÀgÀ eÉÆvÉ
eÉÆvÉAiÀÄ°èAiÉÄ ºÀ¼É ªÀiÁzÀjAiÀÄ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀªÀÅ.
£ÀªÀ ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®WÀlÖªÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10,000 ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀzÀÄÝ. F PÁ®WÀlÖzÀ
PÀ°è£À DAiÀÄÄzsÀªÀÅ ªÉÆzÀ°£ÀªÀÅUÀ½VAvÀ ©ü£ÀߪÁzÀªÀÅ. F DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ ºÉƼÀ¦¤AzÀ PÀÆrzÀÄÝ
ºÀjvÀªÁzÀ C®UÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. VqÀ-ªÀÄÆ°PÉAiÀÄ£ÀÄß CgÉAiÀÄ®Ä, zÀªÀ¸À-zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÅrªÀiÁqÀ®Ä ©Ã¸ÀÄPÀ®£ è ÄÀ ß §¼À¸ÄÀ wÛzÝÀ gÄÀ . F PÁ®ªÀiÁ£ÀzÀ PÉ®ªÀÅ ªÀÄrPÉ-PÀÄrPÉU¼
À ÄÀ zÉÆgÉwªÉ.
EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ C®APÀj¸À®ànÖªÉ. ªÀÄrPÉUÀ¼À£ÀÄß zsÁ£ÀåUÀ¼À ±ÉÃRgÀuÉUÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
EªÀÅUÀ¼À°è CQÌ, UÉÆâü ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ zÀªÀ¸À-zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉìĸÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. F PÁ®zÀ
ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ §mÉÖAiÀÄ£ÀÄß £ÉÃAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°wzÀÝ£ÀÄ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I PɼÀPÀAqÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¥ÀÆtðUÉƽ¹.

ed
1 ¨sÁgÀvÀªÀÅ MAzÀÄ _________ ¢éÃ¥ÀªÁVzÉ.
ish
re S

2 §Æ¢AiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ ________ UÀ«UÀ¼À°è zÉÆgÉwªÉ.

bl
be KTB
pu

3 ªÀÄzsÀ岯ÁAiÀÄÄUÀzÀ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

©

II ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
4 ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆÜ®ªÁV w½¹ ?
o
tt

5 ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½UÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ PÀtªÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀA¨sÀ«¹ªÉ ?

No

6 ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ® JAzÀgÉãÀÄ ?

7 ¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄÄ ºÉÃUÉ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ ?
8 ¥Áæ U É Ê wºÁ¹PÀ PÁ®WÀ l Ö ª À £ À Ä ß «zÁé A ¸À g À Ä ««zs À ºÉ ¸ À g À Ä UÀ ½ AzÀ PÀ g É ¢ zÁÝgÉ .
CªÀÅ AiÀiÁªÀŪÀÅ ?

III ZÀlĪÀnPÉ.
9 ¥Á®PÀgÉÆA¢UÉ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ UÀ« (UÀĺÉ)UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr, CzÀgÀ §UÉÎ ²PÀëPÀjAzÀ
ºÉZÀÄÑ «µÀAiÀÄ w½zÀÄPÉƽî.



11
 CzsÁåAiÀÄ-3
¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉ

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l £ÁUÀjPÀvA É iÀÄ°è ªÉÆzÀ® £ÀUj À ÃPÀgt
À , £ÀUg
À U
À ¼
À À «±ÉõÀvÉ £ÀUg
À A
À iÉÆÃd£É, £ÀUg
À À fêÀ£,À
£ÀUÀgÀUÀ¼À CªÀ£Àw, ºÉÃVvÀÄÛ JA§ÄzÀ£ÀÄß «±ÉèõÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
l ªÉÃzÀUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, «zsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ® ºÁUÀÆ £ÀAvÀgÀzÀ PÁ®zÀ°è£À
d£ÀfêÀ£À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw
ªÉÃzÀU¼ À À §UÉÎ AiÀiÁjUÉ vÁ£Éà w½¢®è? IÄUÉéÃzÀªÃÉ ¥À¥ æ A
À ZÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ ªÁYäAiÀÄ
JA§ÄzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÁzÀ £ÀªÀÄUÉ ºÉªÉÄäAiÀÄ «µÀAiÀÄ. ªÉÃzÀUÀ¼À°è ¨sÀQÛ, CzsÁåvÀä ªÀÄÄAvÁzÀ

ed
«ZÁgÀUÀ¼À®èzÉ £ÀªÀÄä gÁµÀÖçzÀ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀ C£ÉÃPÀ ¸ÀAUÀwUÀ½ªÉ.
ish
C°è PÀAqÀħgÀĪÀ £À¢, ¸ÀªÀÄÄzÀæ, ¨ÉlÖ, ¨sÀÆ«Ä, ¸À¸Àå, ¥ÁætÂ, d£ÀfêÀ£ÀªÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ
re S
bl
«ªÀgÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ ¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvÀzÀ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß «zÁéA¸ÀgÀÄ gÀa¹zÁÝgÉ.
be KTB
pu

F «ªÀgÀUÀ¼À ¥ÉÊQ ªÀÄÄRåªÁzÀzÀÄÝ ¸ÀgÀ¸Àéwà £À¢. IÄUÉéÃzÀzÀ PÁ®zÀ°è ¸ÀgÀ¸Àéw

vÀÄA©ºÀjAiÀÄĪÀ §®Ä zÉÆqÀØ £À¢AiÀiÁVvÉÛAzÀÄ w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ. PÁ® PÀ¼ÉzÀAvÉ ¥ÁæPÀÈwPÀ
©

PÁgÀtUÀ½AzÀ EAUÀÄvÀÛ §AzÀ CzÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÆ. 2000gÀ ºÉÆwÛUÉ §wÛºÉÆìÄvÀÄ. EzÀgÀ

DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É IÄUÉéÃzÀzÀ PÁ® PÀqÀªÉÄAiÉÄAzÀgÉ ¸Á.±À.¥ÀÆ. 3000PÀÆÌ »A¢£ÀzÀÄ JAzÀÄ
o

EwºÁ¸ÀdÕgÀÄ ¹zÀÞ¥Àr¹zÁÝgÉ. CAzÀgÉ EA¢UÉ LzÀÄ ¸Á«gÀ ªÀµÀðUÀ½UÀÆ ªÀÄÄ£Àß!

tt

¸ÀgÀ¸ÀéwAiÀÄ ºÀjªÀÅ ªÁ妹PÉÆAqÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À¯Éè®è EAzÀÄ £ÀªÀÄUÉ £ÀÆgÁgÀÄ ¥ÁæaãÀ

No

vÁtUÀ¼ÀÄ, £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ GvÀÍ£À£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ zÉÆgÉwªÉ. ºÁUÉ zÉÆgÉvÀ ªÉÆzÀªÉÆzÀ® £ÀUÀgÀUÀ¼À°è

‘ºÀg¥ À à’À , ‘ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆÃ’ ¥Àª æ ÄÀ ÄRªÁzÀªÅÀ . E°èAiÉÄà £ÁUÀjPÀvAÉ iÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß vÀdÕgÄÀ
ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ UÀªÀĤ¹zÀÄÝ. »ÃUÁVAiÉÄà ¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß §¼ÀPÉAiÀÄ°è
ºÉZÁÑV ‘ºÀgÀ¥Àà £ÁUÀjPÀvÉ’ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ CzÀ£ÀÄß ‘¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸ÀéwÃ
£ÁUÀjPÀvÉ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ. ¹AzsÀÆ, «vÀ¸ÁÛ (gÉhÄîA), C¹Qßà (ZÉãÁ¨ï),
¥ÀgÄÀ ¶Úà (gÁ«), «¥Á±Á (©AiÀiÁ¸ï), ±ÀÄvÀÄ¢æ (¸Àmï¯Éeï) ªÀÄvÀÄÛ ¸Àg¸ À éÀwà £À¢UÀ½AzÀ PÀÆrzÀ
‘¸À¥ÀÛ¹AzsÀÆ ¥ÀæzÉñÀ’ªÉà F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ vÁAiÉÄß®. EªÀÅUÀ¼À®èzÉ UÀAUÁ ªÀÄvÀÄÛ AiÀĪÀÄÄ£Á
£À¢UÀ¼À §AiÀÄ®Ä (CA¢£À DAiÀiÁðªÀvÀð), UÀÄdgÁvï, §®Æa¸ÁÛ£À ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÁæAvÀUÀ¼ÀÄ
¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ.
¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÁ®ªÀ£ÀÄß ‘GvÀÛgÀ ªÉÃzÀAiÀÄÄUÀ’ JAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÀÄ
ºÉ¸Àj¹zÁÝgÉ. D ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ ºÉÆwÛUÉ £Á®ÆÌ ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥À vÁ½zÀݪÀÅ. CxÀªÀðªÉÃzÀzÀ°è
PÀAqÀħgÀĪÀ ¸ÁA¸ÀÌöÈwPÀ CA±ÀUÀ½UÀÆ ºÀgÀ¥Àà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è ®¨sÀå«gÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÀÆ
§®ÄªÀÄnÖUÉ ºÉÆA¢PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
12
¥ÁæaãÀ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀ ¥Àj
¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéwà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ £É¯ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀ PÀxÉ gÉÆÃZÀPÀªÁVzÉ.
1921gÀ ¸ÀĪÀiÁjUÉ ¥ÀAeÁ©£À ¹AzsÆ À PÀtª Â É ¥Àz
æ ÃÉ ±Àz°
À è gÉÊ°£À ºÀ½UÀ¼£
À ÄÀ ß eÉÆÃr¸ÀĪÁUÀ
C°èAiÀÄ vÀAvÀd
æ ÕgÄÀ ºÀg¥À àz
À À ¥ÁæaãÀ £É¯U
É ¼ À £
À ÄÀ ß PÀAqÀgÄÀ . CªÀjUÉ CzÀÄ CvÀÄåvª ÛÀ ÄÀ EnÖUU É ½À AzÀ
PÀÆrzÀ ¢uÉÚAiÀÄAvÉ PÀArvÀÄ. C°è ¹PÀÌ EnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀÄ gÉʮĺÀ½AiÀÄ ¤ªÀiÁðtzÀ°è
§¼À¹PÉÆAqÀgÀÄ. EzÉà jÃwAiÀÄ°è C°è ºÀÄzÀÄVºÉÆÃVzÀÝ C£ÉÃPÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀªÀÅ.
C£ÀAvÀgÀ ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ F ¥ÀæzÉñÀzÀ §UÉÎ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ. CzÉÆAzÀÄ
¥ÁæaãÀ £ÀUÀgÀªÉAzÀÄ CªÀjUÉ ªÀÄ£ÀªÀjPÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. C°è PÀAqÀħAzÀ ªÀÄwÛvÀgÀ £É¯ÉUÀ½UÀÆ F
ªÉÆzÀ®Ä ¹PÀÌ £É¯ÉUÀ½UÀÆ ¸ÁªÀÄå«zÀÝ PÁgÀt CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV ºÀgÀ¥ÀàzÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÉÄAzÀÄ
PÀgA
É iÀįÁ¬ÄvÀÄ. CzÀPÆ À Ì ªÀÄÄ£Àß 1917gÀ°Aè iÉÄà PÁ°§AUÀ£ï JA§ ¥ÁæaãÀ £ÀUg À À ¥ÀvA
ÛÉ iÀiÁVvÀÄ.Û
£ÀUÀgÀ ¤ªÀiÁðt
ºÀg¥
À àÀzÀ £ÀUg
À U
À ¼
À °
À è JgÀqÄÀ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À ¨sÁUÀU¼À £
À ÄÀ ß PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¥À²ÑªÄÀ zÀ
¨sÁUÀªÀÅ QjzÁVzÀÄÝ JvÀÛgÀzÀ°èzÉ. EzÀ£ÀÄß ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ PÉÆÃmÉ JA¢zÁÝgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
¥ÀƪÀðzÀ ¨sÁUÀªÀÅ «±Á®ªÁVzÀÄÝ vÀVΣÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PɼÀV£À UÁæªÀĪÉA¢zÁÝgÉ.

ed
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ®Ä ¸ÀÄlÖ EnÖUÉUÀ¼À UÉÆÃqÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß PÀnÖgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
ish
EnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¨É¸ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀAvÉ C¼ÀªÀr¹zÀÝjAzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ ¨sÀzÀæªÁVvÀÄÛ.
re S
bl
¸ÀÄlÖ EnÖUÉUÀ¼À §¼ÀPÉ D ¸ÀA¸ÀÌöÈwAiÀÄ G£ÀßwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
be KTB
pu

E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀlÖtªÁzÀ ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆ«£À°è MAzÀÄ PÉƼÀª£ À ÄÀ ß PÀlÖ¯ÁVvÀÄ.Û EzÀ£ÄÀ ß

«zÁéA¸ÀgÀÄ ¸ÁߣÀzÀ PÉƼÀªÉA¢zÁÝgÉ. EzÀ£ÀÄß EnÖUÉUÀ½AzÀ PÀlÖ¯ÁVzÉ. PÉƼÀ¢AzÀ ¤Ãj£À
©

¸ÉÆÃjPÉ DUÀzÀAvÉ JZÀÑgÀ ªÀ»¹zÁÝgÉ. EzÀgÀ JgÀqÀÄ PÀqÉUÀ¼À°è E½AiÀÄĪÀ ªÉÄnÖ®ÄUÀ½zÀÄÝ

¸ÀÄvÀÛ®Æ PÉÆoÀrUÀ½ªÉ. §ºÀıÀB EzÀgÀ ¤Ãj£À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ¨Á«¬ÄAzÀ DUÀÄwÛvÀÄÛ ºÁUÀÆ
o

§¼ÀPÉAiÀÄ §½PÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀUÉ ©qÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. F PÉƼÀzÀ°è ªÀÄÄRå ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀªÁzÀ

tt

¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¸ÁߣÀ ªÀiÁqÀÄwÛ¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ.

No

¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÁߣÀUÀȺÀ, ªÉƺÉAeÉÆzÁgÉÆ

13
 ¸Àé¹ÛPï (¸ÀÆAiÀÄð) ªÀÄÄzÉæ

£ÀvÀðQAiÀÄ ¯ÉÆúÀzÀ ªÀÄÆwð ¥ÀÄgÀĵÀªÀÄÄAqÀzÀ ²¯Á ªÀÄÆwð ¹AzsÀÆ °¦

EvÀgÀ £ÀUg À U À ¼
À ÁzÀ PÁ°§AUÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃxÁ¯ïUÀ¼° À è ¨ÉAQAiÀÄ M¯ÉU¼ À ÄÀ PÀAqÀħA¢ªÉ.
ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆ, ºÀgÀ¥Àà ºÁUÀÆ ¯ÉÆÃxÁ¯ïUÀ¼À °è ¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ
PÉÆoÀrUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ.

ed
£ÀUÀgÀzÀ vÀVΣÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°ègÀĪÀ UÁæªÀĪÀÅ d£ÀªÀ¸ÀwAiÀÄ eÁUÀªÁVvÀÄÛ. CzÀ£ÀÄß CvÀåAvÀ
ish
ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ jÃwAiÀÄ°è gÀa¸À¯ÁVzÉ. PÀæªÀħzÀÞªÁV ¤«Äð¹zÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß, gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß
re S
bl
ºÁUÀÆ ZÀgÀArUÀ¼À£ÀÄß £Á«°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV d£ÀgÀÄ MAzÀÄ CxÀªÁ
be KTB
pu

JgÀqÀÄ CAvÀ¹Û£À ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ EnÖUÉUÀ½AzÀ PÀlÖ®ànzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À

UÉÆÃqÉUÀ¼ÀÄ ¨sÀzÀæªÁVzÀݪÀÅ. M¼ÁAUÀtzÀ ¸ÀÄvÀÛ PÉÆoÀrUÀ½zÀݪÀÅ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ ¨ÁV®ÄUÀ¼ÀÄ gÀ¸ÉÛAiÀÄ
©

ªÀÄUÀÄΰ£À°z è ÝÀ ªÅÀ . AiÀiÁªÀ QlQAiÀÄÆ gÀ¸U

ÛÉ É ªÀÄÄR ªÀiÁrgÀ°®è. ªÀÄ£ÉU¼ À ÄÀ ¸ÁߣÀzÀ PÉÆoÀrUÀ¼£
À ÄÀ ß
ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. PÉ®ªÉÇAzÀgÀ°è ¨Á«UÀ½zÀÄÝ CªÀÅUÀ½AzÀ ¤Ãj£À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¤ÃgÀÄ
¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁV ®¨sÀå«vÀÄÛ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄ£ÉAiÀÄ®Æè ¸ÁߣÀzÀ PÉÆoÀrUÀ½gÀĪÀÅzÀÄ DV£À PÁ®PÉÌ
o
tt

§ºÀ¼À zÉÆqÀØ «µÀAiÀĪÁVvÀÄÛ. EzÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ «ªÀgÀUÀ½AzÀ ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéwà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ

No

d£ÀgÀÄ JµÀÄÖ ¸ÀÄ©üPÀë fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß £ÀqɸÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ H»¸À§ºÀÄzÀÄ.

£ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ M¼ÀZÀgÀAr ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀݪÀÅ. EnÖUɬÄAzÀ ¤«Äð¸À¯ÁVzÀÝ
ZÀgÀArAiÀÄ£ÀÄß ZÀ¥ÀàrUÀ½AzÀ ªÀÄÄZÀѯÁVvÀÄÛ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÉÆÃjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀV£À ZÀgÀArUÉ
ºÉÆA¢¸À¯ÁVvÀÄÛ. ªÀģɧ¼ÀPÉAiÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁߣÀzÀ°è §¼À¹zÀ PÀ®Ä¶vÀ ¤ÃgÀÄ ªÉÆÃjAiÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ ZÀgA À rUÉ §AzÀÄ ¸ÉÃgÀÄwÛvÄÀ Û. ZÀgA À rUÀ¼£
À ÄÀ ß PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉÌ ±ÀÄaAiÀiÁVqÀ®Ä C®è°è
gÀAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀÝgÀÄ. EªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ¥ÀævÉåÃPÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ £ÉêÀÄPÀªÁVzÀÝgÉAzÀÄ
w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. M¼ÀZÀgÀArAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ MAzÀjAzÀ¯Éà DV£À PÁ®zÀ £ÀUÀgÀ¤ªÀiÁð¥ÀPÀgÀ ªÀåªÀ¹ÜvÀ
D¯ÉÆÃZÀ£É, PÀÄAzÀÄ-PÉÆgÀvÉUÀ½®èzÀ QæAiÀiÁ£ÀéAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ JµÀÄÖ
G£ÀßvÀªÁVzÀݪÀÅ JAzÀÄ w½AiÀħºÀÄzÀÄ.
EµÀÄÖ ¸ÀĸÀfÓvÀªÁzÀ £ÀUÀgÀ¤ªÀiÁðt ªÀåªÀ¸ÉÜ D PÁ®zÀ Ff¥ïÖ, ªÉĸÀ¥ÉÆmÉëÄAiÀiÁ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À®Æè PÀAqÀħgÀĪÀÅ¢®è. «¹ÛÃtðzÀ zÀȶ֬ÄAzÀ PÀÆqÀ ¹AzsÀÆ-
¸ÀgÀ¸Àéwà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ CzÀgÀ PÁ®zÀ EvÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ½VAvÀ ªÀÄÄAzÀĪÀj¢zÀÄÝ §ºÀ¼À
«±Á®ªÁV¢ÝvÀÄ.
14
 ¸ÁA¸ÀÌöÈwPÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ
PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹ zÉÆgÉwgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°è £ÁªÀÅ
¯ÉÆúÀ ºÁUÀÆ ¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. Cw ºÉZÁÑV
zÉÆgÉwgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°è ªÀÄtÂUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀÄÄzÉæUÀ¼À£ÀÄß PÁt®Ä
¸ÁzsÀå. ºÀgÀ¥ÀàzÀ ªÀÄtÂUÀ½UÉ zÀÆgÀzÀ ªÉĸÉÆ¥ÉÆmÉëÄAiÀiÁzÀ°è
PÀÆqÀ ¨ÉÃrPÉ EvÀÄÛ. ªÀÄtÂUÀ¼À°è GzÀݪÁV gÀAzsÀæªÀ£ÀÄß PÉÆgÉAiÀÄĪÀ
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÀgÀ¥ÀàzÀ d£ÀgÀÄ PÀgÀUÀvÀ ªÀiÁrPÉÆArzÀÄÝzÀÄ MAzÀÄ
«±ÉõÀ. EªÀ®èzÉ §UɧUÉAiÀÄ avÁÛgÀUÀ¼ÀļÀî ªÀÄqÀPÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ.
¯ÉÆúÀUÀ½AzÀ, ±ÀAR ªÀÄwÛvÀgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ½AzÀ ¤«Äð¹zÀ §¼ÉUÀ¼ÀÄ
C£ÉÃPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ¹Q̪É. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ jÃwUÀ¼À°è vÉÆnÖgÀĪÀ
¹ÛçÃAiÀÄgÀ ªÀÄÆwðUÀ¼ÀÆ zÉÆgÉwªÉ. ±ÀAR-
zÀ §¼É U À ¼ À £ À Ä ß ¥À « vÀ æ ª É A zÀ Ä ¨s Á «¹
ªÀiÁvÀÈzÉêÀvÉAiÀÄ ªÀÄtÂÚ£À ªÀÄÆwð
vÉÆqÀĪÀÅzÀÄ J®è ªÀUÀðzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ°è
EA¢UÀÆ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. §¼ÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðtPÉÌAzÉà ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ
£ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ «ÄøÀ¯ÁV¢ÝgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÀÄ H»¸ÀÄvÁÛgÉ.

ed
£ÀUÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀàµÀÖªÁV DqÀ½vÀªÀUÀðªÉÇAzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
ish
¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß, ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ D¨sÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß
re S
bl
CªÀgÀÄ §¼À¹gÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄtÂUÀ¼À£ÀÄß d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ §¼À¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.
be KTB

ºÉtÄÚªÀÄPÀ̼ÀÄ ¹AzÀÆgÀªÀ£ÀÄß ºÀaÑPÉƼÀÄîwÛzÀÄÝ D ¥ÀzÀÞw EA¢UÀÆ PÁ°§AUÀzÀ°è ¹QÌgÀĪÀ ²ªÀ°AUÀ

pu

ªÀÄÄAzÀĪÀj¢zÉ.
tt
o ©
No

¥À±ÀÄ¥Àw, »t®ħ¸ÀªÀ, MAzÉà PÉÆA©gÀĪÀ PÁ®à¤PÀ ¥ÁætÂAiÀÄ (KPÀ±ÀÈAV) ªÀÄÄzÉæUÀ¼ÀÄ

ªÀÄÄzÉæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É E£ÀÆß CeÁÕvÀªÁV G½¢gÀĪÀ °¦AiÀÄ §gɺÀ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.

CA¢UÁUÀ¯Éà ¸Á«gÁgÀÄ ªÀÄÄzÉæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É °¦UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆr¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁVvÀÄÛ. ªÀÄÄzÉæUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ªÀÄÆr¹gÀĪÀ avÀæUÀ¼À ¥ÉÊQ ªÀȵÀ¨sÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀzÀÄÝ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀÄÄRå avÀæ C±ÀévÀÜzÀ
J¯ÉAiÀÄzÀÄÝ. AiÉÆÃUÀzÀ ««zsÀ D¸À£ÀUÀ¼À£ÀÄß, £ÀªÀĸÁÌgÀ ªÀÄÄzÉæAiÀÄ£ÀÄß vÀ¼É¢gÀĪÀ C£ÉÃPÀ
ªÀÄÆwðUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. ²ªÀ£À ªÁºÀ£ÀªÁV, zsÀªÀÄðzÀ ¥ÀæwÃPÀªÁV ¤®ÄèªÀ ªÀȵÀ¨sÀ; AiÀÄdÕªÀÈPÀë
JAzÀÄ, dUÀzïªÀÈPÀë JAzÀÄ ¥À¹
æ zÀÞªÁzÀ C±ÀévÜÀ zÀ J¯É; ªÉÊ¢PÀ zÀ±ðÀ £ÀU¼
À °
À è MAzÁzÀ AiÉÆÃUÀªÃÉ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼ÄÀ ¹AzsÆ À -¸Àg¸
À éÀwà £ÁUÀjPÀvA
É iÀÄ°è PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ ªÉÊ¢PÀ ¥ÀgA
À ¥ÀgA
É iÀÄ
C«aÒ£ÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
15
 £ÉÃAiÉÄÎAiÀĪÀgÀÄ ºÀwÛ ºÁUÀÆ PÉ®ªÉǪÉÄä gÉñÉäAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹ zÀÄrAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. PÀ®Äè,
zÀAvÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉvÀÛ£É ªÀiÁqÀĪÀ PÀ¯Á«zÀjzÀÝgÀÄ. PÀA§½UÀ¼ÀÄ,
ªÀÄgÀ¢AzÀ ªÀiÁrzÀ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, PÀlÖqÀUÀ¼À CAzÀ ºÉaѸÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼Éà ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ
§¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À¯ÉÆèAzÀÄ PÀAZÀÄ. CzÀPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ
vÁªÀÄæªÀÅ §®Æa¸ÁÛ£À, gÁd¸ÁÜ£À ªÉÆzÀ¯ÁzÀ JqÉUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ. CA¢£À d£ÀgÀÄ
PÀAa£À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¹¢Þ¹PÉÆArzÀÝgÀÄ.
EzÀjAzÀ UÀnÖAiÀiÁzÀ G½, PÉÆqÀ°UÀ½AzÀ ªÉÆzÀ¯ÉÆÎAqÀÄ PÀ£ÀßrUÀ¼À vÀ£ÀPÀ C£ÉÃPÀ
¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À®Ä CªÀjUÉ ¸ÁzsÀåªÁVvÀÄÛ. DV£À PÁ®zÀ vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ
PËn®å£À CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è PÁt¹UÀĪÀ «ªÀgÀUÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉƼÀÄîvÀÛªÉ; ªÀÄvÀÛªÀÅ wÃgÀ Fa£À
±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À vÀ£ÀPÀ £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è ºÀ®ªÉqÉ §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ.
ºÀjAiÀiÁtzÀ §£ÀªÁ°AiÀÄ°è CVߥÀÆeÉUÉ «ÄøÀ¯ÁzÀ MAzÀÄ zÉêÁ®AiÀÄ PÀAqÀħA¢zÉ.
¯É Æ ÃxÁ¯ï, PÁ°§AUÀ £ ï ªÀ Ä ÄAvÁzÀ vÁtUÀ ¼ À ° è ¥À Æ eÁªÉ à ¢PÉ U À ¼ À Ä PÁt¹UÀ Ä vÀ Û ª É .
zsÉÆïÁ«ÃgÁ £ÀUÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ GzÀݼÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÉÊ¢PÀ AiÀiÁUÀUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ ‘ªÀĺÁªÉâ’UÀ¼À
C£ÀÄ¥ÁvÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁVªÉ. F C£ÀÄ¥ÁvÀªÀÅ ±ÀvÀ¥ÀxÀ¨ÁæºÀät, ±ÀÄ®â¸ÀÆvÀæUÀ¼Éà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ
ªÉÊ¢PÀ UÀA
æ xÀU½
À AzÀ ªÉÆzÀ¯Æ É ÎAqÀÄ C£ÀAvÀgzÀ À PÁ®zÀ §ÈºÀvìA À »vÉAiÀÄAxÀ «±ÀéPÆ
É Ã±Àz°
À èAiÀÄÆ

ed
PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ C£ÀĸÀÆåvÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
ish
¸Á»vÀå, ¸ÀAVÃvÀ, £ÀÈvÀå, avÀ,æ ²®àªÃÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÀ¯U É ¼
À ÄÀ
re S
bl
be KTB

ZÉ£ÁßV £É¯É PÀArzÀݪÀÅ. GvÀÍ£À£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ zÉÆgÉwgÀĪÀ

pu

£ÀÈvÀå¨sÀAVAiÀÄ ¹ÛçëUÀæºÀUÀ¼ÀÄ, qÉÆÃ®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀAwAiÀÄ

ªÁzÀåUÀ¼ÀÄ, ºÀ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ ªÀÄÄRªÁqÀUÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß
©

RavÀ¥r À ¸ÀÄvÀÛª.É ªÉƺÉAeÉÆÃzÁgÉÆë£À°è zÉÆgÉwgÀĪÀ

£ÀÈvÀå¨sÀAVAiÀÄ°ègÀĪÀ ¹ÛçëUÀæºÀªÀÅ vÀ£Àß ¨sÀAV¬ÄAzÀ,
o

vÉÆnÖgÄÀ ªÀ §¼ÉU½ À AzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÀiÁvÀÈPÉAiÉÄÃ

tt

DVzÉAiÉÄAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÀ C©üªÀÄvÀ. ªÀÄPÀ̼À DnPÉUÀ¼À ¥ÉÊQ

No

§£ÀªÁ°AiÀÄ°è£À CVßPÀÄAqÀ
§ArUÀ¼ÀÄ, §ÄUÀÄjUÀ¼ÀÄ, ²¼ÉîUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ.
PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀ
¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéwà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ d£À PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀÝgÀÄ. UÉÆâü,
¨Ájè ºÁUÀÆ PÁ¼ÀÄ EªÀgÀ ªÀÄÄRå ¨É¼ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. CA¢£À JwÛ£À §Ar EAzÀÆ £ÀªÀÄä°è
§¼ÀPÉAiÀÄ°èzÉ. DUÀ ¨ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ «ÄãÀÄUÁjPÉUÀ¼ÀÆ ªÁå¥ÀPÀªÁVzÀݪÀÅ. ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÉzÀÄ
§UɧUÉAiÀÄ GqÀÄ¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ºÀ®ªÀÅ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ £À¢AiÀÄ zÀAqÉAiÀÄ ªÉÄïÉ
EzÀÝ PÁgÀt C°èAiÀÄ d£ÀgÀÄ ¤ÃgÁªÀj §®èªÀgÁVzÀÝgÀÄ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. EªÀgÀÄ qÀħâzÀ UÀƽ,
zÀ£À, JªÉÄä, PÀÄj, ªÉÄÃPÉ ºÁUÀÆ PÉÆýUÀ¼À ¸ÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÝgÀÄ. JvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÉ
MAiÀÄå®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. PÀȶAiÀÄ eÉÆvÉAiÀÄ°è ªÁå¥ÁgÀ-ªÁtÂdåUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÀݪÀÅ. £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ºÁUÀÆ ºÉÆgÀ zÉñÀUÀ¼À eÉÆvÉAiÀÄ°è
ªÁå¥ÁgÀ ªÀiÁqÀÄwÛzÀݪÀÅ. §®Æa¸ÁÛ£À, ¸ËgÁµÀÖç ºÁUÀÆ zÀR£ï ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ.
ªÉĸÀ¥ÉÆmÉëÄAiÀiÁzÀ°è ¹QÌgÀĪÀ ºÀ®ªÀÅ ªÀÄÄzÉæUÀ¼ÀÄ D ¥ÀæzÉñÀzÉÆA¢UÉ ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸ÀéwÃ
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ºÉÆA¢zÀÝ DyðPÀ ºÉÆPÀÄ̧¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ.
16
 UÀÄdgÁw£À ¯ÉÆÃxÁ¯ï£À°è §ÈºÀzÁPÁgÀzÀ PÀlÖqÀªÉÇAzÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÀÄÝ CzÀÄ
ºÀqÀUÀÄPÀmÉÖ (qÁPïAiÀiÁqïð) DV¢ÝgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. ¯ÉÆÃxÁ¯ï
¸ÀªÄÀ ÄzÀª
æ ÁtÂdåzÀ MAzÀÄ ¥Àª
æ ÄÀ ÄR PÉÃAzÀª
æ ÁVvÀÄ.Û zsÆ
É Ã¯Á«ÃgÁ JA§ vÁtzÀ°è ªÀļɤÃgÀ£ÄÀ ß
CvÀåAvÀ AiÀÄÄPÀÛªÁV ¸ÀAUÀ滸À®Ä ªÀåªÀ¸ÉܬĢÝvÀÄ. D £ÀUÀgÀzÀ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀ
EzÀPÁÌVAiÉÄà «ÄøÀ¯ÁVvÉÛAzÀÄ vÀdÕgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ.
EzÀ£ßÉ ®è UÀªÄÀ ¤¹zÁUÀ ¹AzsÆ
À -¸Àg¸
À éw
À à £ÁUÀjPÀvÉ JµÀÄ÷Ö ªÀÄÄAzÀĪÀj¢vÉA
Û zÀÄ w½AiÀÄÄvÀz
Û .É
CªÀ£Àw
£ÀUÀgÀUÀ¼À CªÀ£ÀwUÉ EwºÁ¸ÀdÕgÀÄ C£ÉÃPÀ «ªÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ. PÉ®ªÀgÀÄ §wÛºÉÆÃzÀ
£À¢UÀ¼ÀÄ, ¢PÀÄ̧zÀ¯ÁzÀ £À¢UÀ¼ÀÄ EzÀPÉÌ PÁgÀtªÉA¢zÁÝgÉ. E£ÀÆß PÉ®ªÀgÀÄ PÁr£À £Á±À
EzÀPÉÌ PÁgÀtªÉA¢zÁÝgÉ. ¥ÀæªÁºÀUÀ½AzÀ £ÁqÉ®è d¯ÁªÀÈvÀUÉÆAqÀzÀÄÝ EªÀÅUÀ¼À £Á±ÀPÉÌ
PÁgÀt«gÀ§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÁV ¹AzsÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ ¥ÀAeÁ©£À PÉ®ªÀÅ ¤ªÉñÀ£ÀUÀ¼À°èAiÀÄ
d£ÀgÀÄ D ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ ¥ÀƪÀð ªÀÄvÀÄÛ zÀQëtzÀ ºÉƸÀ vÁtUÀ½UÉ ªÀ®¸É ºÉÆÃzÀgÉAzÀÄ
PÉ®ªÀgÀÄ ºÉüÀÄvÁÛgÉ. UÀÄdgÁw£À ¯ÉÆÃxÁ¯ï £ÀUÀgÀzÀ°è ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéwà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄ
E£ÀÆß C£ÉÃPÀ ªÀµð À UÀ¼ÄÀ ªÀÄÄAzÀĪÀj¬ÄvÀÄ. F ¥ÀQæ A
æ iÉÄ PÁ¯ÁAvÀgz
À °
À è £ÀªÄÀ ä ¸ÀA¸ÀÌøwAiÉÆqÀ£É

ed
¨É¸ÉzÀÄPÉÆAqÀÄ °Ã£ÀªÁ¬ÄvÀÄ.
ish
re S

MnÖ£À°è ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéwà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ ºÉªÉÄäAiÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀªÁVzÉ.

bl
be KTB
pu

ªÀ®¸ÉAiÀÄ §zÀÄQ¤AzÀ ºÀ½îAiÀÄ §zÀÄQ£ÀvÀÛ

©

ªÀ®¸ÉAiÀÄ §zÀÄPÀÄ ¹ÜgU À Æ

É AqÁUÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀܼU À ¼À °
À è UÀÄr¸À®Ä ºÁUÀÆ ªÀÄ£ÉAiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÄÀ
PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß ¥ÁæP£
ÛÀ ±
À Á¸ÀçÛdÕgÄÀ ¥Àvº
ÛÉ a
À z
Ñ ÁÝg.É EªÀw£ Û À PÁ²äÃgÀz°
À A
è iÀÄ §dÄðºÉÆA£À°è
o

£É®ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ. CA¢£À d£À ¨sÀÆ«ÄAiÉƼÀUÉ gÀAzsÀæzÀAvÉ UÀÄArAiÀÄ£ÀÄß

tt

vÉÆÃrPÉÆAqÀÄ CzÀgÉƼÀUÉ §zÀÄPÀÄwÛzÀÝgÀÄ. UÀÄArAiÉƼÀUÉ ºÉÆÃUÀ®Ä ªÉÄnÖ®ÄUÀ½zÀݪÀÅ.

No

ZÀ½ ºÁUÀÆ PÀÆægÀªÀÄÈUÀUÀ½AzÀ gÀQë¹PÉƼÀî®Ä CªÀgÀÄ »ÃUÉ ªÀiÁrPÉÆArzÀÝgÀÄ.

EAvÀºÀ UÀÆqÀÄUÀ¼À ºÉÆgÀUÀÆ M¼ÀUÀÆ ªÀÄtÂÚ£À PÀÄrPÉUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
ªÁvÁªÀgÀtPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV UÀÆqÀÄUÀ¼À ºÉÆgÀUÉ CxÀªÁ M¼ÀUÉ CqÀÄUÉ ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EgÁ£ïUÉ ¸ÁUÀĪÀ ªÀiÁUÀðªÁzÀ ¨ÉÆ®£ï¥Á¹£À ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ
ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è ªÉĺÀgïUÀgï JA§ £É¯É¬ÄzÉ. ªÉĺÀgïUÀgï£À d£À ¨Ájè ªÀÄvÀÄÛ
UÉÆâüUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÆß PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀĪÀÅzÀ£ÀÆß PÀ°wzÀÝgÀÄ.
EzÀÄ £ÀªÀÄVAzÀÄ zÉÆgÉwgÀĪÀ ªÉÆvÀÛªÉÆzÀ® ºÀ½î. ªÉĺÀgïUÀgï£À d£À ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è
ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. PÉ®ªÀÅ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ £Á®ÄÌ ºÁUÀÆ ºÉaÑ£À PÉÆoÀrUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀݪÀÅ.
¥ÁætÂUÀ¼À ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉUÀ¼À®èzÉ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀªÀiÁ¢üUÀ¼À £É¯ÉUÀ¼ÀÆ E°è zÉÆgÉwªÉ. ªÀÄ£ÀĵÀågÀ
eÉÆvÉAiÀÄ°èAiÉÄà ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÆß E°è ºÀƼÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

17
 ªÉÃzÀPÁ®zÀ ¸ÀªÀiÁd
ªÉÃzÀPÁ®zÀ°è ºÀ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀUÀ½UÉ, fëPÉAiÀÄ «zsÁ£ÀUÀ½UÉ
C£ÀĸÁgÀªÁV ¨ÁæºÀät ªÀÄvÀÄÛ PÀëwÛçAiÀÄ JA§ ªÀtðUÀ½zÀݪÀÅ. «zÉåAiÀÄ PÀ°PÉ ªÀÄvÀÄÛ
PÀ°¸ÀÄ«PÉU¼ À °À è ¥Àz
æ Ás £ÀªÁV vÉÆqÀVzÀݪgÀ ÄÀ ¨ÁæºäÀ tgÁzÀgÉ ¥Á®£É ªÀÄvÀÄÛ gÀPu
ëÀ U
É ¼
À À ¨ÁzsåÀ vÉ
ºÉÆvÀÛªÀgÀÄ PÀëwÛçAiÀÄgÀÄ. «ÄPÀÌAvÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀ£ÀÄß ‘«±ÀB’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
ªÁå¥ÁgÀ-ªÁtÂdåUÀ¼À°è vÉÆqÀVzÀ ªÉʱÀågÀÄ ºÁUÀÆ J®è ºÀAvÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ zÀÄrAiÀÄĪÀ
±ÀÆzÀægÀÄ «ÄPÉÌgÀqÀÄ ªÀtðUÀ¼ÀÄ. D½éPÉAiÀÄ°è ¸ÀÆPÀÛ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀ®Ä ¸À¨sÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸À«Äw
JA§ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½zÀݪÀÅ. ¸À¨sÉAiÀÄÄ C£ÉÃPÀ d£À¥Àæw¢üUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ ¸À«ÄwAiÀÄÄ
¤¢ðµÀÖgÁzÀ PÉ®ªÉà vÀdÕgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄwÛvÀÄÛ. ¥ÀÄgÉÆûvÀ, ¸ÉãÁ¤, UÁææªÀÄtÂ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ gÁdå¨sÁgÀzÀ°è £ÉgÀªÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÀÄgÉÆûvÀgÀÄ gÁd£À UÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁUÀðzÀ²ðUÀ¼ÁVgÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÉãÁ¤UÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV DqÀ½vÀzÀ°è, ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è
vÉÆqÀVgÀÄwÛzÝÀ gÄÀ . UÁæªÄÀ tÂU¼À ÄÀ DqÀ½vÀzÀ ªÀÄÆ® WÀlPÀªÁzÀ ºÀ½U î ¼
À °
À A
è iÀÄ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ
»vÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.

ed
DUÀ ¨sÀgÀvÀ, ¥ÀÄgÀÄ, D£ÀÄ, zÀÄæºÀÄå, vÀĪÀðµÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄzÀÄ JA§ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ½zÀݪÀÅ.
ish
D PÁ®zÀ ¸ÀA¥ÀwÛAiÀiÁzÀ UÉÆêÀÅUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV CªÀgÀÄ ¸Ét¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CAxÀ
re S

¸Ét¸ÁlUÀ¼À°è «ÄV¯ÁV MzÀV§gÀÄwÛzÀÝ ¥Áæt JAzÀgÉ PÀÄzÀÄgÉ. DUÀ ¸ÀĸÀA¸ÀÌöÈvÀgÁzÀ,

bl
be KTB

¸ÀA¨sÁ«vÀgÁzÀ d£ÀgÀ£ÀÄß ‘DAiÀÄð’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. DAiÀÄð JA§ÄzÀÄ AiÀiÁªÀ

pu

d£ÁAUÀª£ À ÆÀ ß ¸ÀÆa¸ÀĪÀÅ¢®è. DAiÀÄðgÉ®è ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÉÃ. CA¢£À PÁ®zÀ°è C£ÉÊwPÀªÁV

©

¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß UÀ½¹ CzÀ£ÀÄß eÉÆÃ¥Á£À ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ¸Ét¸ÀÄwÛzÀݪÀgÀÄ ¥ÀtÂUÀ¼ÉA§ ¸Áéyð

ªÀvÀðPÀgÀÄ.
o
tt
No

DAiÀÄð zÁæ«qÀ «¨sÁVÃPÀgÀt

ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£É ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ GvÀÛgÁzsÀðzÀ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÀÄß eÁw-zsÀªÀÄðUÀ¼À
DzsÁgÀzÀ°è MqÉzÀÄ D¼ÀĪÀ C¤ªÁAiÀÄðvÉ ©ænµÀjUÉ §AvÀÄ. CzÀPÁÌV DAiÀÄð-zÁæ«qÀ
JA§ «¨sÁUÀª£ À ÄÀ ß ¸Àȶָ¯
À Á¬ÄvÀÄ. PÉöæ ʸÀÛ «ÄµÀ£j
À UÀ¼ÄÀ zÁæ«qÀ JA§ÄzÀÄ d£ÁAUÀ¸Æ
À ZÀPÀ
JAzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ §AzÀ PÉ®ªÀÅ EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ EzÀ£ÀÄß
¥ÀZ
æ ÁgÀªÀiÁqÀÄvÀÛ ºÉÆÃzÀgÀÄ. DzÀgÉ DAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ zÁæ«qÀ JA§ÄzÀÄ d£ÁAUÀ¸ÀÆZÀPÀUÀ¼ÀÄ
J£Àß®Ä AiÀiÁªÀ DzsÁgÀªÀÇ E®è. DAiÀÄðgÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ºÉÆgÀV¤AzÀ §AzÀªÀgÀÄ JA§
ªÁzÀzÀ°è ¸ÀvÁåA±À«®è JA§ÄzÀÄ ¸Á©ÃvÁVzÉ. ¸ÀA«zsÁ£À ²°à qÁ. ¨Á¨Á ¸ÁºÉèï
CA¨ÉÃqÀÌgÀgÀÄ PÀÆqÀ “DAiÀÄðgÀ DUÀªÀÄ£À ¹zÁÞAvÀ”ªÀ£ÀÄß wêÀæªÁV RAr¹zÁÝgÉ.

18
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.

1. IÄUÉéÃzÀªÀÅ EA¢UÉ JµÀÄÖ ªÀµÀð »A¢£ÀzÀÄ?
2 ¸À¥ÀÛ¹AzsÀÆUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
3. PÁ°§AUÀ£ï ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¹AzsÀÆ £ÁUÀjPÀvÉ AiÀiÁªÀ ªÀµÀðzÀ°è ¥ÀvÉÛAiÀiÁ¬ÄvÀÄ?
4. ºÀgÀ¥ÀàzÀ°è ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ ªÀµÀð ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀªÀÅ?
5. ¹AzsÀÆ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÄzÉæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÀAqÀħA¢gÀĪÀ aºÉßUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
6. ¸ÀªÀÄÄzÀæªÁtÂdåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÃAzÀæ AiÀiÁªÀÅzÁVvÀÄÛ?
7. DUÀ EzÀÝ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
8. AiÀiÁªÀ vÁtzÀ°è ªÀļɤÃgÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ EvÀÄÛ?
9. DAiÀÄðgÀ DUÀªÀÄ£ÀzÀ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß vÀ¥ÉàAzÀÄ ºÉýzÀªÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?

ed
10. ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼À GzÀݼÀvÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ UÀæAxÀUÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ½UÉ
ºÉÆA¢PÉƼÀÄîvÀÛªÉ? ish
re S
bl
be KTB
pu

PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ªÀÄÆ£Áð®ÄÌ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.

©

11. ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀªÀÅ?

12. ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ GvÀÍ£À£ÀzÀ°è AiÀiÁªÁåªÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¹Q̪É?
o

13. F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¸ÁߣÀzÀ PÉƼÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÀݪÀÅ?

tt

14. CªÀgÀÄ AiÀiÁªÁåªÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ? CªÀÅUÀ¼À PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÉãÀÄ?

No

15. DAiÀÄð-zÁæ«qÀ «ÄxÉåAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁgÀÄ ¸ÀȶֹzÀgÀÄ?

PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ K¼ÉAlÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.

16. ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ £ÀUÀgÀ¤ªÀiÁðt ºÉÃVvÀÄÛ JA§ÄzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

17. ¹AzsÀÆ-¸ÀgÀ¸Àéw £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ ªÉÊ¢PÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ C«aÒ£ÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. ºÉÃUÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
18. ªÉÃzÀPÁ®zÀ ¸ÀªÀiÁdªÀåªÀ¸ÉÜ ºÉÃVvÀÄÛ?
19. ªÉÃzÀPÁ®zÀ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀUÀ¼À §zÀÄPÀÄ ºÉÃVvÀÄÛ?



19
 CzsÁåAiÀÄ-4
dUÀwÛ£À PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l dUÀwÛ£À ±ÉæõÀ× £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁzÀ, Ff¥ïÖ, ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ aãÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À
§UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l DAiÀiÁ PÁ®zÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À PÁ®zÀ°è£À d£ÀfêÀ£À PÀ¯É, ªÁ¸ÀÄÛ²®à, fêÀ£À±ÉÊ°UÀ¼À

§UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l VæÃPÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l CªÉÄjPÁzÀ°£ è À ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁ £ÁUÀjPÀvU É ¼

À ÁzÀ ªÀiÁAiÀÄ, D¸ÉÖPï ªÀÄvÀÄÛ EAPÁ

ed
£ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

¹AzsÆ À PÀtª
 AÉ iÀÄ £ÁUÀjPÀvA ish
É iÀÄAvÉAiÉÄ dUÀw£
Û À ««zsq
É A
É iÀÄ°èAiÀÄÆ ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvU
É ¼
À £
À ÄÀ ß
re S
bl
be KTB

CzÀgÀ ¸ÀªÄÀ PÁ°Ã£À ¸ÀAzÀ¨ð Às UÀ¼°

À è £ÁªÀÅ PÁtÄvÉÃÛ ªÉ. Ff¥ïÖ£À £ÁUÀjPÀv,É ªÉĸÀ¥m
À Æ
É Ã«ÄAiÀiÁzÀ
pu

£ÁUÀjPÀvÉ, aãÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ KµÀå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁ RAqÀUÀ¼À°è PÁtÄvÉÛêÉ.

©

Ff¦Ö£À £ÁUÀjPÀvÉ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV J®è £ÁUÀjPÀvU É ¼
À ÄÀ £À¢AiÀÄ §AiÀĮĹêÉÄ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À A
è iÉÄà ºÀÄnÖPÆ
É ArªÉ.
o

Ff¦Ö£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ aUÀÄgÉÆqÉzÀzÀÄÝ E°è ºÀjAiÀÄĪÀ £ÉÊ¯ï £À¢¬ÄAzÁV. E°è

tt

zÉÆgÉwgÀĪÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ Ff¦Ö£À ªÉʨsÀªÀªÀ£ÀÄß ¸ÁgÀĪÀAvÀºÀªÀÅ. CUÁzsÀªÁzÀ ¦gÀ«ÄqÀÄØUÀ¼ÀÄ,

No

ªÀÄÆwð²®àUÀ¼ÀÄ, zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CzÀgÉƼÀUÉ zÉÆgÉwgÀĪÀ §gÀºÀUÀ¼ÀÄ E°è£À ¸ÀA¸ÀÌøw

ºÁUÀÆ ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁgÀÄvÀÛªÉ.
Ff¦ÖAiÀÄ£ÀßgÀ PÉÆqÀÄUÉ
Ff¦ÖAiÀÄ£ÀßgÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ PÀȶPÀgÁVzÀÝgÀÄ. ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ §UÉÎ CªÀjUÉ C¥ÁgÀªÁzÀ
w¼ÀĪÀ½PɬÄvÀÄÛ. CªÀgÄÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼£À ÄÀ ß PÀnÖzÝÀ gÄÀ . CªÀgÄÀ ºÀÄlÄÖºÁQzÀ PÁå¯ÉAqÀgï ¸ÀªÄÀ AiÀÄ
ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä CvÀåAvÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVvÀÄÛ. EzÀPÉÌ®èzÀPÀÆÌ «ÄV¯ÁV CªÀgÀÄ §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ
PÀ¯A
É iÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹PÉÆArzÀÝgÄÀ . EzÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀU¼ À À ¨sÁµÉAiÀiÁVvÀÄÛ. ¸ÀtÚ avÀt
æ UÀ¼£
À ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É AqÀ
EzÀ£ÀÄß »gÉÆÃUÉèöʦüPïì (¥À«vÀæ §gÀªÀtÂUÉ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
£Éʯï PÀtªÉ
¥ÀæwªÀµÀðªÀÅ ªÀļÉUÁ®zÀ°è £Éʯï£À¢AiÀÄÄ PÀtªÉAiÀÄ£ÀÄß PÉgÉAiÀÄ£ÁßV¸ÀÄwÛvÀÄÛ. ¤ÃgÀÄ §wÛzÀ
ªÉÄÃ¯É ºÉÆ®UÀzÉÝ ºÁUÀÆ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®ÄUÀ¼É®è GvÀÌøµÀÖªÁzÀ eÉÃr ªÀÄtÂÚ¤AzÀ DªÀÈvÀªÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
20
£ÀÆgÁgÀÄ d£ÀjAzÀ DUÀĪÀ F PÉ®¸Àª£ À ÄÀ ß ¸ÀºÈÀ zÀ¬ÄAiÀiÁzÀ Ff¦Ö£À £À¢AiÉÆAzÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛvÄÀ .Û
»ÃUÉ ªÉÆlÖªÉÆzÀ® £ÀUÀgÀzÀ d£ÀjUÉ CzÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄwÛvÀÄÛ. ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ M¼ÀUÁzÀ
J®è ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ PÀtªÉAiÀÄ°ègÀ°®è. DzÀÝjAzÀ EªÀgÀÄ ¸ÀtÚPÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ, ¨Á«UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀAQÃtðªÁzÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß £Ár£À vÀÄA§ gÀƦ¸À®Ä PÁgÀtgÁzÀgÀÄ.
¸ÀªÀÄÈzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ©üPÀëªÁVzÀÝ Ff¦Ö£À PÀȶPÀgÀÄ ºÁUÀÆ C°è£À £ÀUÀgÀªÁ¹UÀ¼ÀÄ ©qÀÄ«£À
ªÉüÉAiÀÄ°è C£ÉÃPÀ PÀ¯ÁvÀäPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ vÉÆqÀVzÀÝgÀÄ. ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ «µÀAiÀĪÀ£ÀÄß
«ªÀj¸À®Ä ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄÄ ¥ÀÅgÉÆûvÀ£À ¸ÁÜ£ª
À £
À ÄÀ ß gÀƦ¹vÀÄ. EªÀgÄÀ «zÁéA¸ÀgÁVzÀÄÝ §gÀªt
À U
 A
É iÀÄ
zÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ UÀÄgÀÄvÀgÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À
§zÀÄQ£À §UÉÎ CªÀjUÉ £ÀA©PɬÄvÀÄÛ. ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ ¥ÀgÀ¯ÉÆÃPÀzÀ°è EºÀ¯ÉÆÃPÀzÀ vÀ£Àß PÀÈvÀåUÀ¼À
ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸Á«£À £ÀAvÀgÀzÀ §zÀÄQ£À C¢ü¥ÀwAiÀiÁzÀ ¥À槮 zÉʪÀ M¹j¸ïì¤UÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ
JA§ £ÀA©PɬÄvÀÄÛ. EªÀgÀÄ E°è£À §zÀÄPÀ£ÀÄß PÉêÀ® PÀëtÂPÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹ £ÀAvÀgÀzÀ
§zÀÄQUÁV ¸ÀÄ¢ÃWÀð vÀAiÀiÁj £ÀqɹzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV £ÉÊ¯ï ¥ÀæzÉñÀªÀ£Éß®è ¸ÀvÀÛªÀjUÁV
«ÄøÀ°lÖgÀÄ. F ¤nÖ£À vÀAiÀiÁjAiÀÄ°è, ¸ÀvÀÛªÀgÀ zÉúÀªÀ£ÀÄß ««zsÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ½AzÀ
¯Éæ¹ vɼÀĪÁzÀ §mÉÖ¬ÄAzÀ ¸ÀÄwÛqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. Erà zÉúÀªÀ£Éß®è DªÀj¸ÀĪÀAvÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

ed
¸ÀAgÀQë¸À¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ¸ÀAgÀQë¸À®àlÖ zÉúÀªÀ£ÀÄß ‘ªÀÄ«Ää’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F zÉúÀªÀ£ÀÄß
ish
«±ÉõÀªÁV vÀAiÀiÁj¹zÀ ±ÀªÀ¥ÉnÖUÉAiÀÄ°è EqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. Ff¦ëAiÀÄ£ÀßgÀ ¸ÀªÀiÁ¢üAiÉÄà CªÀgÀ
re S

ªÁ¸ÀÛ«PÀ £É¯É. DzÀÝjAzÀ zÉúÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ ¢£À ¤vÀåzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, CqÀÄUÉAiÀĪÀ£À ªÀÄvÀÄÛ
bl
be KTB

PËëjPÀ£À ¸ÀtÚ UÉÆA¨ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr ªÀÄÄA¢£À CUÀvÀåPÁÌV ¸ÀPÀ® ¹zÀÞvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ.

pu

¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁ¢üUÀ¼À£ÀÄß
©

¨ÉlÖUÀ¼À §AqÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆgÉzÀÄ

gÀa¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. PÀæªÉÄÃtªÁV
o

Fd¦ëAiÀ Ä £ÀßgÀÄ GvÀ Û gÀ P É Ì

tt

¸ÁVzÀ A vÉ ® è ªÀ Ä gÀ Ä ¨s À Æ «Ä
No

AiÀ Ä °è A iÉ Ä Ã ¸À ª À i Á¢ü A iÀ Ä £À Ä ß
PÀ l Ö ¨ É Ã QvÀ Ä Û . agÀ ¤zÉ æ A iÀ Ä °è
gÀĪÀªg À £
À ÄÀ ß AiÀiÁgÀÄ ¨Á¢ü¸z À AÀ vÉ
§ÈºÀ v ï ²¯É U À ¼ À £ À Ä ß §¼À ¹
UÉ Æ Ã¥À Å gÀ z À A vÉ ¸À ª À i Á¢ü A iÀ Ä
¦gÀ«Äqï ªÉÄÃ¯É PÀlÖqÀªÀ£ÀÄß PÀlÖ¯Á¬ÄvÀÄ.
¸ÀàzsÉðAiÀÄAvÉ ²æêÀÄAvÀgÀÄ ºÁUÀÆ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ JvÀÛgÀzÀ UÉÆÃ¥ÀÅgÀzÀ ²RgÀªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀgÀÄ.
VæÃPÀgÄÀ EzÀ£ÄÀ ß ‘¦gÀ«Äqï’ JAzÀÄ PÀgz
É g
À ÄÀ . Ff¥ÀÖ£ÄÀ ß D¼ÀÄwÛzÝÀ gÁdgÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß ‘¥sÁågÆ
É ’UÀ¼AÉ zÀÄ
PÀgÉÀAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¥sÁågÉÆà JAzÀgÉ ‘zÉÆqÀØ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ ªÀÄ£ÀĵÀå’ JAzÀxÀð. PÀȶPÀgÀÄ
¥À槮£ÁzÀ M¹ìj¸Àì£À D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄäw¹zÀÝAvÉ ¥sÁågÉÆÃUÀ¼À D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß M¦àPÉÆArzÀÝgÀÄ.
E¥ÀàvÀÄÛ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À ¸ÀévÀAvÀæ §zÀÄQ£À £ÀAvÀgÀ ºÉÊPï¸ÉÆøï JAzÀÄ PÀgɹPÉÆAqÀ
CgÉéAiÀiÁzÀ PÀÄjPÁAiÀÄĪÀ §ÄqÀPÀlÄÖ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÉÇAzÀÄ Ff¦Ö£À ªÉÄÃ¯É zÁ½ £Àqɹ
21
L£ÀÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ C°è£À d£ÀgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£Éß®è zÉÆÃazÀgÀÄ. F
PÁgÀt¢AzÁV CªÀgÄÀ d£À¦A æ iÀÄgÁVgÀ°®è. D±ÀA
æ iÀĪÀ£ÄÀ ß ºÀÄqÀÄPÀÄvÀÛ ªÀÄgÀ¼ÄÀ UÁr£À°è C¯ÉAiÀÄÄvÀÛ
§AzÀ AiÀĺÀÆ¢UÀ¼À£ÀÆß PÀÆqÀ d£À zÉéö¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. «zÉò D½éPÉUÉ ¸ÀºÀPÀj¹zÀ EªÀgÀÄ
vÉjUÉ ªÀ¸ÀÆ° ºÁUÀÆ CªÀgÀ DqÀ½vÀ ¸ÉêÉAiÀÄ°è £ÉgÀªÁzÀgÀÄ.
¸Á.±À.¥ÀÆ.1700gÀ°è vÉé¹ì£À d£À «zÉòAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞ zÀAUÉ JzÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ MAzÀÄ
¸ÀÄ¢ÃWÀð ¸ÀAWÀµÀðzÀ £ÀAvÀgÀ ºÉÊPï¸ÉÆøÀgÀ£ÀÄß CªÀgÀ zÉñÀ¢AzÀ ºÉÆgÀPÉÌ Nr¹zÀgÀÄ. Ff¥ïÖ
ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¸ÀévÀAvÀæªÁ¬ÄvÀÄ. ¸Á«gÀ ªÀµÀðUÀ¼À vÀgÀĪÁAiÀÄ C¹jAiÀÄzÀ ¸ÁqÁð£À¥sÀ®¸Àì£À
¸ÁªÀiÁædåzÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄ.
¸Á.±À . ¥À Æ .6£É A iÀ Ä ±À v À ª À i Á£À z À ° è ¥À ¶ ðAiÀ Ä £À ß gÀ zÉ Æ gÉ PÀ å A¨É ¹ ¸À ì £ À Ä Ff¥À Ö £ À Ä ß
ªÀ ± À ¥ À r ¹PÉ Æ AqÀ £ À Ä . ¸Á.±À . ¥À Æ .4£É à ±À v À ª À i Á£À z À ° è C¯É U Áì A qÀ g À £ À Ä ¥À ¶ ðAiÀ i ÁªÀ £ À Ä ß
ªÀ±¥À r À ¹PÉÆAqÀ£ÄÀ . Ff¥ïÖ, ªÉĸÀqÆ É Ã¤AiÀiÁzÀ ¥ÁæAvÀåªÁ¬ÄvÀÄ. C¯ÉUÁìAqÀg£ À À ¸ÉãÁ¥ÀwAiÉƧâ
Ff¦Ö£À gÁdåzÀ zÉÆgÉAiÉÄAzÀÄ WÉÆö¹PÉÆAqÀÄ mÉÆ¯É«Ä gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ.
C¯ÉUÁìAræAiÀÄ £ÀUg À ª À £À ÄÀ ß ¤«Äð¹zÀÄÝ FvÀ£ÃÉ . PÀlÖPq À A É iÀÄzÁV ¸Á.±À.¥ÀÆ. 39gÀ°è gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ
§AzÀgÄÀ . Ff¦Ö£À PÀqA É iÀÄ gÁt QèAiÉÆÃ¥ÁvÀæ zÉñÀª£ À ÄÀ ß gÀQ븮
À Ä ¸ÁzsåÀ ªÁzÀµÄÀ Ö ¥ÀA æ iÀÄwß¹zÀ¼ÄÀ .

ed
CªÀgÀ vÀÄPÀr ¸ÉÊ£ÀåQÌAvÀ CªÀ¼À ¸ËAzÀAiÀÄðPÉÌ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ ºÉZÄÀ Ñ ºÉzg À ÄÀ wÛzÝÀ gÄÀ J£ÀÄߪÀ ªÀiÁwzÉ.
ish
¸Á.±À.¥ÀÆ.30gÀ°è ¹Ãdgï GvÀÛgÁ¢üPÁj ¸ÀA§A¢ü CUÀ¸ÀÖ¸Àì£ÀÄ vÀ£Àß ªÀiÁªÀ£ÀAvÉ ¸ËAzÀAiÀÄð-
re S
bl
be KTB

PÉÌ ªÉÆûvÀ£ÁUÀzÉ DPÉAiÀÄ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀ. DzÀgÉ DPÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆ®èzÉ fêÀ

pu

G½¹zÀ£ÄÀ . DzÀgÉ vÀ£ßÀ £ÀÄß AiÀÄÄzÀÞ ¸ÀA¥ÀvÁÛV PÉÆAqÉÆåAiÀÄĪÀ GzÉÝñÀª£ À ÄÀ ß w½zÀÄ QèAiÉÆ¥ÁvÀæ
©

«µÀ¸Éë¹ DvÀäºÀvÉå ªÀiÁrPÉÆAqÀ¼ÀÄ. Ff¥ïÖ CA¢¤AzÀ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ ¥ÁæAvÀåªÁ¬ÄvÀÄ.

ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉ
o

ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀĪÀÅ JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÀt廃 ¥ÀæzÉñÀ. ¨Éʧ°£À ºÀ¼ÉAiÀÄ

tt

MqÀA§rPÉAiÀÄÄ «ªÀj¸ÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. «¸ÀäAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CZÀÑjUÀ¼À £ÁqÁzÀ EzÀ£ÀÄß

No

VæÃPÀgÀÄ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁ CxÀªÁ ‘£À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À £ÁqÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. E°è ºÀjAiÀÄĪÀ
JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼ÁzÀ AiÀÄÄ¥Éæn¸ï ªÀÄvÀÄÛ mÉÊVæ¸ï £À¢UÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ KµÁåzÀ §gÀqÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
¥sÀ®ªÀvÁÛV¹ªÉ. F JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀæzÉñÀzÀ d£ÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¹zÀÄÝ F ¥ÀæzÉñÀzÀ
¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ. C®à ±ÀæªÀÄ¢AzÀ CªÀÅ MzÀV¸ÀÄwÛzÀÝ DºÁgÀ¢AzÁV GvÀÛgÀzÀ UÀÄqÀتÁ¹UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
zÀQtë zÀ ªÀÄgÀĨsÆ À «ÄAiÀÄ°è C¯ÉzÁqÀÄwÛgÄÀ ªÀ §ÄqÀPl À ÄÖU¼
À ÄÀ F ¥Àz
æ ÃÉ ±Àª£
À ÄÀ ß vÀªÄÀ äzÁV¹PÉƼÀÄîªÀ
¤gÀAvÀgÀ ¥ÀA æ iÀÄvÀßzÀ°zè ÝÀ ªÅÀ . ¨ÉlÖUÄÀ qÀU
Ø ¼
À À d£À ºÁUÀÆ ªÀÄgÀĨsÆÀ «ÄAiÀÄ C¯ÉªiÀ Áj d£ÀgÀ £ÀqÄÀ «£À
¤gÀAvÀgÀ ªÉʵÀªÀÄå EªÀgÀ £ÀqÀÄªÉ PÉƣɬĮèzÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ JqɪÀiÁrvÀÄÛ. F ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À
£ÀqÄÀ ªÉ aUÀÄgÉÆqÉzz À ÄÀ Ý ¥À§ æ ® d£ÁAUÀªÇÉ AzÀgÀ £ÁUÀjPÀv.É ªÉĸÀ¥m À ÆÉ «ÄAiÀÄzÀ ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ®
§gÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀªÀgÀÄ ¸ÀĪÉÄÃjAiÀÄ£ÀßgÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 30 ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ
¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ PÀtªÉUÉ zsÁ«¹§AzÀ ¸ÀĪÉÄÃjAiÀÄ£ÀßgÀÄ, ¨Á婯ÉÆäAiÀÄgÀÄ, C¹jAiÀÄ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ
ZÁ°ØAiÀÄ£ÀßgÀÄ EzÉà §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹zÀgÀÄ. F °¦AiÀÄ£ÀÄß PÀÆ夥sÁªÀÄð JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
22
 F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀܼÀ AiÀÄÄ¥Éæn¸ï ºÁUÀÆ mÉÊVæ¸ï £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÀtªÉ
¥Àz
æ ÃÉ ±ÀzÀ zÀQët ¨sÁUÀ. ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ EzÀ£ÄÀ ß ¨Á婯ÉÆäAiÀÄ JAzÀÄ PÀgA É iÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ .
¨Á婯ÉÆäAiÀÄzÀ GvÀg Û À ¨sÁUÀª£
À ÄÀ ß CRqï JAzÀÄ ºÁUÀÆ zÀQt
ë ¨sÁUÀª£
À ÄÀ ß ¸ÀĪÉÄÃgï JAzÀÄ
UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄwvÀÄÛ. ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁzÀ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß C¸ÁjAiÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
¨Á婯ÉÆäAiÀiÁzÀ vÀÆUÀĪÀ GzÁå£À
zÀAvÀ PÀxÉAiÀiÁzÀ F GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀ£ÀÄß AiÀÄÄ¥Àæn¸ï ªÀÄvÀÄÛ mÉÊVæ¸ï £À¢AiÀÄ zÀAqÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÆ. 7£ÉAiÀÄ ±ÀvªÀ iÀ Á£Àz°
À è ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀÄ ¥ÁæaãÀ dUÀwÛ£À
K¼ÀÄ «¸ÀäAiÀÄUÀ¼À°è MAzÀÄ. ¸ÉÆÃfUÀªÉAzÀgÉ, ¨Á婯ÉÆä£À PÀÆ夥sÁªÀiïð zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
C°è£À CgÀªÀÄ£É, ¨Á婯ÉÆãï£À £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ UÉÆÃqÉUÀ¼À£ÀÄß G¯ÉèÃT¸ÀĪÀAvÉ
vÀÆUÀĪÀ GzÁå£ÀªÀ£ÀzÀ §UÉÎ J¼ÀîµÀÄÖ G¯ÉèÃT¸À¢gÀĪÀÅzÀÄ CZÀÑjAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆr¹zÉ.
§ºÀÄvÉÃPÀ «zÁéA¸ÀgÀÄ vÀÆUÀĪÀ GzÁå£ÀªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀªÀ£ÀÄ zÉÆgÉ JgÀqÀ£É £É§ÄPÀrßdgï
JAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. £É§ÄPÀrßdgï£À ¥ÀwßAiÀiÁzÀ CªÉÄÊn¸ï, «ÄÃqï ¥ÀæzÉñÀzÀªÀ¼ÀÄ.
CªÀ¼À vÁAiÀiÁßr£À ¨ÉlÖ, ªÀÄgÀ-VqÀU¼ À À ºÀ¹j£À ¸ÀÄAzÀgÀ ¥Àj¸ÀgzÀ À ¨ÉøÀgz
À °
À èzÝÀ FPÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀAvÉʸÀ®Ä £É§ÄPÀrßdgï EzÀ£ÀÄß PÀnÖzÀ£ÀÄ J£À߯ÁVzÉ. ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀgÀÄ EzÀÄ C¸ÁìjAiÀÄzÀ

ed
gÁtÂAiÀiÁVzÀÝ ¸ÀªÀÄÄä-gÁªÀÄvï½AzÀ gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ JAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ.
ish
GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀÅ ªÁ¸ÀÛªÀzÀ°è UÁ½AiÀįÉèãÀÄ vÀÆV¢Ý®è. ªÀÄgÀ-VqÀUÀ¼À£ÀÄß fUÀÄgÁnÖ£À
re S
bl
be KTB

««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è PÀȶªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ. CªÀÅ ºÀAvÀUÀ¼À°è eÉÆÃvÀÄ ©zÀÄÝ vÀÆUÀÄwÛzÀÝ PÁgÀt

pu

£ÉÆÃqÀÄUÀjUÉ vÀÆUÀĪÀ GzÁå£ÀzÀAvÉ PÁtÄwÛvÀÄÛ. AiÀÄÄ¥Àn æ ¸ï £À¢¬ÄAzÀ EªÀÅUÀ½UÉ ¤ÃgÀ£ÄÀ ß

©

ºÁ¬Ä¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
o
tt
No

fUÀÄÎgÀmï
ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁzÀ ZÀjvÉæAiÀÄÄ MAzÀÄ PÉƣɬĮèzÀ ºÀUÉvÀ£À ºÁUÀÆ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À PÀxÉ.
GvÀg Û z
À À UÀÄqÀª
Ø Á¹UÀ¼ÁzÀ ¸ÀĪÉÄÃjAiÀÄ£ÀßgÀÄ E°èUÉ §AzÀ ªÉÆzÀ°UÀgÄÀ . vÀªÄÀ ä zÉêÀgÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß ¨ÉlÖzÀ
vÀ¥Àà°£À ªÉÄÃ¯É DgÁ¢ü¸ÀÄwÛzÀÝ EªÀgÀÄ, ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ §AzÀÄ £É®¹zÀ ªÉÄÃ¯É PÀÈvÀPÀªÁzÀ
¨ÉlÖUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É DgÁzsÀ£Á ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖPÉÆAqÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘fUÀÄÎgÀmï’
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. AiÀĺÀÆ¢UÀ¼ÀÄ F UÉÆÃ¥ÀÅgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¨É¯ï£À UÉÆÃ¥ÀÅgÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.
23
ºÀªÀÄÄägÀ©AiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ºÀªÀÄÄägÀ© ¸ÀA»vÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉ ªÀÄÄRå DzsÁgÀªÉAzÀgÉ 1901gÀ°è ¥ÀvÉÛªÀiÁqÀ¯ÁzÀ
²¯Á±Á¸À£À. EzÀ£ÀÄß EAzÀÄ ¥Áåj¹ì£À ‘¯ÉÆÃgï’ ªÀ¸ÀÄÛ¸ÀAUÁæ®AiÀÄzÀ°è EqÀ¯ÁVzÉ.
ºÀªÀÄÄägÀ©AiÀÄ ¸ÀA»vÉ ‘PÀtÂÚ£À §zÀ®Ä PÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ°è£À §zÀ®Ä ºÀ®Äè’ J£ÀÄߪÀ vÀPÀðªÀ£ÀÄß
¥Àæw¥Á¢¸ÀÄwÛvÀÄÛ. ºÀªÀÄÄägÀ©AiÀÄ ¸ÀA»vÉAiÀÄÄ £ÀªÀÄUÉ ®¨sÀå«gÀĪÀ CvÀåAvÀ ¥ÀÅgÁvÀ£À
¤AiÀĪÀÄUÀ¼À°è MAzɤ¹zÉ. ªÀÄ»¼É ºÁUÀÆ UÀįÁªÀÄgÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ¨Á婯ÉÆä£À
¸ÀªÀiÁdzÀ J®è ªÀUÀðUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁVAiÉÄ F ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.

Qæ.¥ÀÆ 4000 ªÀµÀðzÀ°è ¸ÀĪÉÄjAiÀÄ£ÀßgÀÄ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆ«ÄAiÀiÁªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹zÀÝgÀÄ.

vÀzÀ£ÀAvÀgÀzÀ°è EªÀgÀ£ÀÄß CgÉ©AiÀiÁ ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ §ÄqÀPÀnÖ£À¯ÉÆèAzÁzÀ CPÁrAiÀÄ£ÀßgÀÄ
¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ¹ªÉÄÊmïì JAzÉà ¥ÀæZÀ°vÀgÀÄ. ¸Á«gÀ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸É«ÄnPï §ÄqÀPÀmÁÖzÀ CªÉÆgÉÊlgÀ D½éPÉUÉ CPÁrAiÀÄ£ÀgÀÄ UÀÄjAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.
CªÉÆgÉÊlgÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞzÉÆgÉ ºÀªÀÄÄägÀ©. ¥À«vÀæ £ÀUÀgÀªÁzÀ ¨Á婯ÉÆãï£À°è C¢éwÃAiÀĪÁzÀ
CgÀªÀÄ£ÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß vÀ£ÀUÁV PÀnÖ¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. vÀ£Àß d£ÀvÉUÉ PÉ®ªÀÅ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆr¹

ed
¥ÁæaãÀ «±ÀézÀ¯Éèà ¨Á婯ÉÆäAiÀiÁzÀ gÁdåªÀÅ CvÀÄåvÀÛªÀÄ DqÀ½vÀPÉÌ M¼ÀUÁzÀ ¸ÁªÀiÁædå
ish
JA§ SÁåwUÉ UÀÄjAiÀiÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è §AzÀ »mÉÊlgÀÄ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ
re S

PÀtªÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ PÉÆAqÉÆAiÀÄå¯ÁUÀzÀ£Éß®è £Á±À¥Àr¹zÀgÀÄ. C±ÀÄgÀ JA§

bl
be KTB

ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ zÉêÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÁzÀ C¹ìjAiÀÄ£ÀßgÀÄ »mÉÊlgÀ£ÀÄß ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹zÀgÀÄ.

pu

EªÀgÀÄ Erà ¥À²ÑªÀÄ K¶AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ Ff¦Ö£À ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆAqÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÆ.7£ÉÃ

©

±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉ«UÉ C°è£À ¸ÀªÀĸÀÛ d£ÁAUÀUÀ½AzÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹zÀgÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÆ.7£ÉÃ

±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¹ªÉÄnPï §ÄqÀPÀmÁÖzÀ ZÁ°ØAiÀÄ£ÀgÀÄ ¨Á婯ÉÆãÀ£ÀÄß ªÀÄgÀÄ ¸Áܦ¹
CzÀ£ÀÄß D PÁ®zÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÁßV¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄUÀ¼À°è£À ¸ÀªÀð±ÉõÀ×
o
tt

zÉÆgÉ £É§ÄPÀrßdgï ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ¸ÁPÀµÀÄÖ GvÉÛÃd£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀ£ÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÆ.6£ÉÃ

No

±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥À²ðAiÀÄ£ÀßgÀ DPÀæªÀÄtPÉÌ M¼ÀUÁzÀgÀÄ. 200 ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ C¯ÉUÁìAqÀgÀ£ÀÄ

¹ªÉÄnPï d£ÁAUÀUÀ½AzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ F ¥Àz æ ÉñÀªÀ£ÀÄß VæÃPÀgÀ MAzÀÄ ¥ÁæAvÀåªÀ£ÁßV¹zÀ. EªÀgÀ
vÀgÀĪÁAiÀÄ §AzÀ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ ºÁUÀÆ lPÀðgÀ £ÀAvÀgÀ F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¨ÉÆÃgÉUÀ¼À£ÀÄß
vÀÄA©PÉÆAqÀ ¨ÉAUÁqÁ¬ÄvÀÄ.
aãÁ zÉñÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉ
J¯Áè ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ £À¢AiÀÄ §AiÀÄ®ÄUÀ¼À¯Éè PÀAqÀħA¢gÀĪÀÅzÀÄ «±ÉõÀªÁVzÉ.
aãÁ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀÆqÀ EzÀjAzÀ ºÉÆgÀvÉä®è. DzÀgÉ aãÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÉ
PÁgÀtªÁzÀ £À¢AiÉÆAzÀÄ ªÀiÁvÀæ ‘aãÁzÀ zÀÄUÀÄqÀ’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖzÉ. EzÀÄ E°è£À
ºÀªÁAUÉÆ £À¢AiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀzÀÄÝ. ¥ÀæªÁºÀzÀ £ÀAvÀgÀ F £À¢AiÀÄÄ DVAzÁUÉÎ vÀ£Àß ºÁ¢AiÀÄ£ÀÄß
§zÀ°¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀȶ¨sÀÆ«Ä F £ÉgÉUÉ DºÀÄwAiÀiÁUÀÄwÛzÀݪÀÅ. EzÀÄ
C°è£À PÁ®ÄªÉUÀ¼À£Éß®è ¤¶ÌçAiÀÄUÉƽ¸ÀÄwvÀÄÛ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄ C°è£À d£À EzÀ£ÀÄß zÀÄBRzÀ
¥ÀæwÃPÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
24
 ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛçzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É aãÁzÀ°è PÀAqÀÄ §A¢gÀĪÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ gÁd
ªÀÄ£ÉvÀ£À ±ÁAUï JA§ ºÉ¸Àj£ÀzÀÄ. EªÀgÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÆ.18£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ 12£ÉAiÀÄ
±Àvª
À iÀ Á£ÀU¼À À £ÀqÄÀ ªÉ D½éPA
É iÀÄ£ÀÄß £Àq¹
É zÀªg
À ÄÀ . ¸Á.±À.¥ÀÆ.14£ÉAiÀÄ ±Àvª
À iÀ Á£ÀzÀ ºÉÆwÛUÉ ±ÁAUï£À
d£ÀvÉAiÀÄÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÉÆAzÀ£ÀÄß PÀnÖPÉÆArzÀÝgÀÄ. ±ÁAUï gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß CªÀgÀ
£ÉgÉAiÀÄ ZË ªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀÅ ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. ZË gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀÅ
±ÁAUï ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹ ¸Á.±À.¥ÀÆ.250gÀªÀgÉUÉ D½éPÉ
£ÀqɹzÀgÀÄ.
EªÀgÀ DqÀ½vÀzÀ°è gÁdgÀÄUÀ¼À PɼÀUÉ C¢üPÁgÀ ªÀUÀð«vÀÄÛ. C¢üPÁjUÀ½UÉ gÁd£ÀÄ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. CzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ gÁd¤UÉ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è
¸ÀºÀPÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ°è ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀzÀ°èzÀݪÀgÀÄ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ. EªÀgÀ®èzÉ E°è §ºÀÄvÉÃPÀ ªÀÄA¢ PÀȶPÀgÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄ¢vÀÄÛ.
¸ÁªÀiÁfPÀ ±ÉæÃtÂÃPÀgÀtzÀ PÀlÖPÀqÉAiÀÄ ªÀUÀðªÁV UÀįÁªÀÄjzÀÝgÀÄ. gÁdgÀÄ AiÀÄÄzÀÞ PÉÊ¢UÀ¼À£ÀÄß
UÀįÁªÀÄgÀ£ÁßV ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.

ed
aãÁzÀ ªÀĺÁUÉÆÃqÉ
ish aãÁzÀ ¸ÁªÀiÁædåªÅÀ ºÀ®ªÀÅ
re S
bl
¸ÀtÚ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
be KTB
pu

M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. ¸ÀtÚ ¸ÀA¸ÁÜ£À

UÀ¼À£ÀÄß MUÀÆÎr¹ K¼ÀÄ zÉÆqÀØ
©

gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
»ÃUÉ ¸ÀȶÖAiÀiÁzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
o

gÁdåªÀ Å vÀ £ À ß gÀ P À ë u É U ÁV
tt

UÀ r AiÀ Ä ÄzÀ Ý PÀ Æ Ì ¸À é v À A vÀ æ ª ÁzÀ

No

UÉ Æ ÃqÉ U À ¼ À £ À Ä ß PÀ n Ö P É Æ ArvÀ Ä Û .
aãÁzÀ ªÀĺÁUÉÆÃqÉ
GvÀÛgÀ aãÁzÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä
UÀrUÉÆÃqÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄUÀÆr¸ÀĪÀAvÉ Qé£ï ¶ºÀÄAiÀiÁAUïn J£ÀÄߪÀ ZÀPÀæªÀwðAiÀÄÄ
DzÉñÀ«vÀÛ£ÀÄ. GvÀÛgÀzÀ ¨sÁUÀ¢AzÀ DPÀæªÀÄt ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ zÁ½PÉÆÃgÀgÀ zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß
ºÀ w Û P À Ì ® Ä GvÀ Û g À z À UÉ Æ ÃqÉ U À ¼ À £ À Ä ß MAzÀ Ä UÀ Æ r¸À ¯ Á¬ÄvÀ Ä . ªÀ Ä ºÁUÉ Æ ÃqÉ A iÀ Ä £À Ä ß
¸Á.±À.¥ÀÆ.7£ÉAiÀÄ ±Àvª À iÀ Á£Àz°
À è PÀlÖ®Ä ¥ÁægA À ©ü¸¯À Á¬ÄvÀÄ. F UÉÆÃqÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á.±À.16£ÉAiÀÄ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉUÀÆ PÀlÖ¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀĺÁUÉÆÃqÉAiÀÄ ²y®UÉÆAqÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ
zÀÄgÀ¹ÜªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwvÀÄÛ. UÉÆÃqÉAiÀÄÄ ¥ÀÇtðUÉÆAqÁUÀ 5000 Q.«Äà VAvÀ GzÀݪÁVvÀÄÛ.
dUÀwÛ£À «¸ÀäAiÀÄUÀ¼À°è MAzɤ¹zÉ.

±ÁAUï zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è ºÁUÀÆ DPÀæªÀÄtUÀ¼À°è PÀ¼É¢zÀÝgÀÄ.

»ÃUÁV ¸ÉãÉAiÀÄÄ ¥ÁæªÄÀ ÄRåvA
É iÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄ.Û ¸ÀªiÀ ÁdzÀ°è ¸ÉʤPÀ¤UÉ GvÀª
Û ÄÀ ¸ÁÜ£ª
À iÀ Á£À«vÀÄ.Û
25
¸ÉʤPÀgÀÄ PÀAa£À vÀ¯ÉgÀPÁë PÀªÀZÀ ºÁUÀÆ ¯ÉÆúÀzÀ zÉúÀPÀªÀZÀªÀ£ÀÄß zsÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ
§¼À¸ÀÄwÛzÀÝ PÀAa£À ZÀÆjUÀ¼ÀÄ, PÉÆqÀ°UÀ¼ÀÄ, ©®Äè ºÁUÀÆ ¯ÉÆúÀ vÀÄ¢AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ
¨ÁtUÀ¼ÄÀ zÉÆgÉwªÉ. ±ÁAUï£À d£ÀvÉ PÀȶAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀÝgÄÀ . aäAiÀÄgÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¹Üvª À ÁzÀ
¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹PÉÆArzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ AiÀÄxÉÃZÀÒªÁV ¨sÀvÀÛªÀ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.

¦AUÁtÂ
¦AUÁtÂAiÀÄÄ aãÁzÀ°è GUÀªÀĪÁ¬ÄvÀÄ JA§ ¸ÁªÀiÁ£Àå £ÀA©PɬÄzÉ. CgÉ-
¦AUÁtÂAiÀÄ ¸À®PÀguÀ É ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÀĪÀiÁgÀÄ Qæ.¥ÀÆ. 1600 ªÀµð
À UÀ½AzÀ®Æ §¼À¸¯
À ÁUÀÄwÛz.É
¥ÀƪÀðaãÁzÀ ºÁå£ï ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ D½éPÉAiÀÄ ºÉÆwÛUÉ (Qæ.¥ÀÆ 2£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£À) ºÉƼÀ¦£À
¦AUÁtÂAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁVvÀÄÛ. F ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CzÉÆAzÀÄ GvÀÌøµÀÖªÁzÀ PÀ¯ÉAiÀiÁV
C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢vÀÄÛ. ¥ÁæaãÀ aäAiÀÄgÀÄ ¸ÀvÀÛªÀgÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è ¦AUÁtÂAiÀÄ ªÀÄrPÉUÀ¼ÀÄ,
¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀgÀÄ §zÀÄQzÀÝ ªÉüÉAiÀÄ°è CªÀjUÉ ¦æAiÀĪÁVzÀÝ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
ºÀƼÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

aäAiÀÄgÀÄ vɼÀĪÁzÀ £ÀÆ°£À GqÀÄ¥À£ÀÄß zsÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ±ÁAUï£À d£ÀvÉ gÉõÉäAiÀÄ£ÀÄß

ed
¸ÀºÀ §¼À¸ÄÀ wÛzÝÀ gÄÀ . gÉõÉä ºÀļÀÄUÀ¼À ¨ÉøÁAiÀÄzÀ®Æè vÉÆqÀVzÀÝgÄÀ . gÉõÉä GvÁàz£ À AÉ iÀÄÄ ¥Àª
æ ÄÀ ÄR
ish
GzÀåªÀĪÁUÀvÉÆqÀVvÀÄÛ. aãÁzÀªÀgÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀĪÁzÀ ªÀÄrPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁjªÀiÁrzÀÝgÀÄ.
re S
bl
be KTB

¦AUÁtÂAiÀÄ ««zsÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°wzÀÝgÀÄ. ¥ÀÆ«ðPÀgÀ£ÀÄß ¥ÀÆf¸ÀĪÀ

pu

C¨sÁå¸ÀªÅÀ EªÀg° À è d£À¦A æ iÀĪÁVvÀÄÛ. ¸ÀvÛÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ DvÀäªÁV ¥ÀjªÀvð À £ÉAiÀiÁUÀĪÀ ºÁUÀÆ D
DvÀäPÌÉ «±ÉõÀ ±ÀQU Û ½
À zÀݪÅÀ JA§ £ÀA©PÉ CªÀgz À ÄÀ . ¸ÀvÛÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À zÉúÀª£À ÄÀ ß ±Àª¸À AÀ ¸ÁÌgÀ ªÀiÁr
©

CzÀgÉÆA¢UÉ ªÀÄgÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ªÀÄrPÉ, PÀAa£À ¥ÁvÉæUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ ¸ÀªÀiÁ¢üAiÀÄ°è

EqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. gÁdgÀÄUÀ¼À ±ÀªÁUÁgÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ «±Á®ªÁVvÀÄÛ. aäAiÀÄgÀ °TvÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄÄ
o

avÀ°
æ ¦¬ÄAzÀ ¥ÁægA À ¨sª
À ÁV ªÉÊZÁjPÀ ¸ÀAzÉñÀª£ À ÄÀ ß ¤ÃqÀĪÀ °¦AiÀiÁV ¥ÀjªÀwðvÀªÁ¬ÄvÀÄ.
tt

§gÀºÀUÁgÀgÀÄ gÉõÉä ºÁUÀÆ ©¢j£À ZÀPÉÌUÀ¼À ªÉÄÃ¯É °¦AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆr¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¦AUÁtÂ

No

ºÁUÀÆ aãÁzÀ ªÀĺÁUÉÆÃqÉAiÀÄÄ F ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ «²µÀÖ PÉÆqÀÄUÉ.

VæÃPÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉ
VæÃPÀgÀÄ GvÀÛgÀ¢AzÀ KfAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¥ÀæzÉñÀPÉÌÀ §AzÀªÀgÀÄ. F PÀÄjPÁAiÀÄĪÀ
§ÄqÀPÀnÖ£À d£À vÀªÀÄä ªÀÄÆ® ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ©lÄÖ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄvÁÛ
§AzÀgÀÄ. »ÃUÉ §AzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÀÄƺÀPÀÆÌ vÀªÀÄäzÉà DzÀ ºÉ¸ÀjzÀݪÀÅ. CªÀgÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ
CQAiÀÄ£ÀgÀÄ, LAiÉÆäAiÀÄ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ qÉÆjAiÀÄ£ÀgÀÄ. vÀªÀÄä£ÀÄß CªÀgÀÄ ºÉ¯É¤Ã¸ï CxÀªÁ
VæÃPÀgA
É zÀÄ PÀgz É ÄÀ PÉÆAqÀgÄÀ . VæÃPÀgÄÀ ªÀÄÆ®vÀB §ÄqÀPl
À ÄÖ ¸ÀªÄÀ ÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÉÃjzÀªg
À ÄÀ . ºÀ®ªÀÅ
§ÄqÀPl À ÄÖU¼
À À MqÉAiÀÄ£ÁV gÁd¤zÀÝ£ÄÀ . EªÀgÄÀ ªÀÈwÛAiÀÄ°è PÀȶPÀgÄÀ ºÁUÀÆ ¥À±ÄÀ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£A É iÀÄ°è
vÉÆqÀVzÀªÀgÀÄ. EzÀ®èzÉ ªÀÄrPÉ, RqÀÎ ºÁUÀÆ D¨sÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ PÀ¸ÀħÄUÀ¼À°èAiÀÄÄ ¸ÀºÀ
vÉÆqÀVzÀÝgÀÄ. ªÁå¥ÁgÀªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛ«¤ªÀÄAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ. AiÀÄÄzÀÞ, ¸ÁºÀ¸À ºÁUÀÆ
DPÀæªÀÄtUÀ¼Éà EªÀgÀ §zÀÄQ£À ¸ÀA¨sÀæªÀÄ. VæÃPÀgÀÄ vÀªÀÄä zÉêÀgÀÄUÀ¼ÀÄ M®A¥À¸ï£À ¨ÉlÖzÀ ªÉÄïÉ
ªÁ¸ÀªÁVzÁÝgÉ JAzÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ. M¼ÉîAiÀÄ ¥sÀ¸À®Ä ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À AiÀıÀ¹ìUÁV
26
CªÀgÀÄ ¥Áæyð¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. VæÃPÀgÀ°è ¥ÀÅgÉÆûvÀgÁågÀÄ EgÀ°®è. gÁd£Éà vÀ£Àß ¸ÀªÀĸÀÛ d£ÀgÀ
¥ÀgÀªÁV ¥Áæyð¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ.
C¯ÉUÁìAqÀgï
FvÀ Væøï zÉñÀzÀ ªÉĹqÉƤAiÀiÁzÀ gÁd. vÀ£Àß CvÀå®à fêÁªÀ¢üAiÀÄ°è dUÀvÀÛ£ÀÄß
UÉ®®
è Ä ºÉÆgÀl£ÀÄ. FvÀ£ÄÀ §ÈºÀvï ¸ÁªÀiÁædåªÇÉ AzÀ£ÄÀ ß gÀƦ¸ÀĪÀ°è ¸À¥®
Às £ÁzÀ£ÄÀ . EªÀ£ÄÀ
¥À²ðAiÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¥ÀgÁ¨sÀªÀUÉƽ¹ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¸À®Ä
§AzÀ£ÄÀ . VæÃPÀg°
À £
è À ¸Àªð
À ±ÉÃæ µÀ× «zÁéA¸Àg°
À è M§â£ÁVzÀÝ Cj¸ÁÖl¯ï EªÀ£À UÀÄgÀĪÁVzÀÝ£ÄÀ .
¨sÁgÀvÀzÀ UÀrAiÀÄ°è ºÉÆÃgÁr »A¢gÀÄUÀĪÁUÀ ¨Á婯ÉÆäAiÀÄzÀ°è ¸Á.±À.¥ÀÆ.323gÀ°è
C¯ÉUÁìAqÀgÀ£ÀÄ ªÀÄÈvÀ£ÁzÀ£ÀÄ.

Væù£À°è UÀįÁªÀÄVj ¸ÀªÀðªÁå¦AiÀiÁVvÀÄÛ. EzÀÄ VæÃPÀjUÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀÅgÀĸÉÆwÛ£À

¸ÀªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß PÀ°à¹ ««zsÀ PÀ¯ÉUÀ¼À°è ºÁUÀÆ ªÉʨsÉÆÃUÀzÀ°è ¤gÀvÀgÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
EªÀgÀ M°A¦Pï DlªÀÅ £Á®ÄÌ ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ¥Àæ¹zÀÞ Dl. E°è ««zsÀ PÀ¯ÉUÀ½UÉ
¥Áæ±À¸ÀÛöå ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ.

ed
gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ £ÁUÀjPÀvÉ ish
re S
bl
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ El° zÉñÀzÀ°è £ÁªÀÅ ¥ÁæaãÀ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼À£ÀÄß
be KTB
pu

PÁtÄvÉÛêÉ. GvÀÛgÀ D¦üæPÀ, ¸ÉàÃ¬Ä£ï ºÁUÀÆ ¥sÁæ¤ì£ÀªÀgÀÄ El°AiÀÄ ªÀÄÆ® ¤ªÁ¹UÀ¼ÀÄ.

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4000 ªÀµð À UÀ¼À »AzÉ d£À E°èUÉ ªÀ®¸É §AzÀgÄÀ . PÉ®PÁ®zÀ £ÀAvÀgÀ VæÃPÀgÄÀ ºÁUÀÆ
©

¬ÄvÀÄæ¸ÁÌ£ÀgÀÄ §AzÀÄ E°è £É®¹zÀÝgÀÄ. El°AiÀÄ d£À EªÀgÀÄUÀ¼À ªÀA±ÀdgÀÄ. El°AiÀÄ£ÀßgÀÄ

VæÃPÀjAzÀ CPÀëgÀ, zsÁ«ÄðPÀ £ÀA©PÉ ºÁUÀÆ PÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ°vÀgÀÄ.
o

gÉÆêÀiï zÉñÀªÀÅ gÁeÁqÀ½vÀPÉÌ M¼ÀUÁVvÀÄÛ. gÉÆêÀÄ£ÀßjUÉÉ ‘C¸ÉA©è’ ºÁUÀÆ ‘¸É£Émï’

tt
No

JA§ JgÀqÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¸À®ºÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½zÀݪÀÅ. C¸ÉA©èAiÀÄÄ J®è ªÀÄzsÀåªÀAiÀĹì£À ¥ÀÅgÀĵÀgÀ£ÀÄß

ºÉÆA¢vÀÄ.Û ¸É£m É ï ¥Àw
æ ¶×vgÀ À ¸À¨A
És iÀiÁVvÀÄ.Û EzÀÄ CvÀåAvÀ ¥À¨
æ Ás « ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVvÀÄ.Û C¸ÉA©è ºÁUÀÆ
gÁd£À ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ PÀÆqÀ ¸É£ÉnVvÀÄÛ. ¸Á.±À.¥ÀÆ.6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è
gÁdvÀéªÀ£ÀÄß C½¹ UÀtgÁdåªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. Qæ.¥ÀÆ 3£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CªÀ¢üUÉ ¸ÀªÀÄUÀæ
El°AiÀÄ DqÀ½vÀªÀÅ UÀtgÁdåUÀ¼À PÉÊUÉ §A¢vÀÄ. gÉÆêÀÄ£ï UÀtgÁdåzÀrAiÀÄ°èAiÀÄÄ ¸É£Émï
ºÁUÀÆ C¸ÉA©è ¸À®ºÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁV ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀªÀÅ. F ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼Éà AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è
¸ÉãÉAiÀÄ£ÀÄß £Àq¹É zÀgÄÀ . EªÀgÄÀ PÁ£ÀÆ£À£ÄÀ ß ¤¨sÁ¬Ä¹zÀgÄÀ ºÁUÀÆ £ÁåAiÀĪÀ£ÄÀ ß ¥Àw æ ¥Á¢¹zÀgÄÀ .
gÉÆêÀÄ£ï ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¥Énæ¶AiÀÄ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÉèéAiÀÄ£ÀgÉA§ JgÀqÀÄ ªÀUÀðUÀ½zÀݪÀÅ.
¥Énæ¶AiÀÄ£ÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¥Àæw¶×vÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ªÉÄÃ®Ä ªÀUÀðzÀªÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÀÆ ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄ.
EªÀgÀÄ ¸É£Él£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄwÛzÀݪÀgÀÄ. ¥ÉèéAiÀÄ£ÀgÀÄ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ. EªÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå
PÉ®¸ÀUÁgÀgÀÄ, ¸ÀtÚ ¨sÀÆ »qÀĪÀ½zÁgÀgÀÄ, PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ, ¸ÀtÚªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
¸ÉʤPÀgÀÄ. EªÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀݪÀÅ. vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ºÁUÀÆ ²PÉëUÀ½UÉ

27
M¼ÀUÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ EªÀgÀÄ «ÄøÀ¯ÁVzÀÝgÀÄ. Pˤì¯ï ºÁUÀÆ ¸É£ÀmïUÀ¼ÀÄ ¥ÉèéAiÀÄ£ÀgÀ «ZÁgÀªÁV
vÉUz
É ÄÀ PÉÆAqÀ ¤zsÁðgÀU¼ À £
À ÄÀ ß næ§Æ£ïUÀ¼ÄÀ wgÀ¸ÌÀj¸À§ºÀÄ¢vÀÄ.Û ¸Á.±À.¥ÀÆ. 5£ÉAiÀÄ ±Àvª
À iÀ Á£Àz° À è
EªÀgÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «gÀÄzÀÞ zÀAUÉAiÉÄzÀÝgÀÄ. EzÀjAzÁV ¥Énæ¶AiÀÄ£ÀgÀÄ EªÀgÀÄUÀ½UÉ PÉ®ªÀÅ
jAiÀiÁAiÀÄwUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. »ÃUÁV næ§Æå£ïUÀ¼À ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß Dj¸ÀĪÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ-
PÉÆAqÀgÀÄ. EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ‘gÉÆêÀÄ£ï ¯Á’ JA§ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ½AzÀ ±Á¸À£À§zÀÞ
D½éPAÉ iÀÄ£ÀÄß vÀAzÀgÄÀ . EzÀjAzÀ ¥Àe æ U
É ¼
À À ºÀPÄÀ ÌU¼
À £
À ÄÀ ß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ®èzÉ CzÀgÀ G®èAWÀ£A É iÀÄ£ÀÄß
«gÉÆâü¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°vÀgÀÄ.
ºÉƸÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ C©ü¯ÁµÉAiÀÄÄ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß ºÉƸÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ
JqɪÀiÁrvÀÄ. »ÃUÁV EªÀgÀÄ GvÀÛgÀ D¦æPÁzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ°ègÀĪÀ PÁxÉÃðeï JA§ £ÀUÀgÀzÀ
eÉÆvÉ PÁzÁrzÀgÀÄ. ¹¹° JA§ÄzÉÆAzÀÄ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¥ÀæzÉñÀ. EzÀgÀ »rvÀPÁÌVAiÉÄà EªÀgÀÄ
118 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ®
PÁzÁrzÀgÀÄ. EzÀ£ÉßÃ
‘¥À Ç å¤PïAiÀ Ä ÄzÀ Þ ’UÀ ¼ É A zÀ Ä
PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F AiÀÄÄzÀÞzÀ°è

ed
CAwªÀĪÁV PÁxÉÃðfAiÀÄ£ÀßgÀÄ
¥ÀgÁ¨sª À U À Æ É AqÀgÄÀ . ¸Á.±À.¥ÀÆ. ish
re S
bl
1£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ
be KTB
pu

ºÉÆwÛUÉ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ Væøï,

KµÀå ºÁUÀÆ Ff¦Ö£À ¨sÀÆ
©

¨s Á UÀ U À ¼ À £ À Ä ß ºÉ Æ A¢zÀ Ý gÀ Ä .
DPÀæªÀÄt ºÁUÀÆ «dAiÀÄUÀ¼À
o

PÁgÀtªÁV gÉÆêÀiï ªÁå¥ÀPÀ

tt

¸À A ¥À v À Ä Û , ¹jªÀ A wPÉ A iÀ Ä £À Ä ß
No

¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄÛ. ºÁUÉAiÉÄà ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ §ÈºÀvï gÀAUÀ ªÀÄA¢gÀ

gÉÆêÀiï §AUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀįÁªÀÄgÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀ½¹PÉÆArvÀÄ. gÉÆêÀiï ¥ÉmÉæöAiÀÄ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ
¥ÉèéAiÀÄ£ÀgÀ®èzÉ §ºÀÄvÉÃPÀ UÀįÁªÀÄgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. UÀįÁªÀÄjUÉ £ÁUÀjPÀ ºÀQÌgÀ°®è.
EªÀgÀÄ vÀªÀÄä vÀªÀÄä AiÀÄdªÀiÁ£ÀgÀÄUÀ¼À SÁ¸ÀV D¹ÛAiÀiÁVzÀÝgÀÄ. UÀįÁªÀÄgÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁlPÀÆÌ
EqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¤§ðAzsÀUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ PÉ®ªÉǪÉÄä CªÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀzÀÆÝ
EzÉ. CAvÀ¸ÀÄÛUÀ¼À zÀ¥ÀðzÀ°è ªÀÄļÀÄVzÀÝ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀÄ UÀįÁªÀÄgÀ£ÀÄß UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼ÁV
§¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼À ¸Ét¸ÁlzÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ£ÀÄß JA¦yAiÉÄÃlgï ¤AzÀ «ÃQë¹
gÀAd£É¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. §ºÀÄvÉÃPÀ UÀįÁªÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÉgÉAiÀiÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ EAvÀºÀ DlUÀ¼À°è vÀªÀÄä
¥ÁætUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ.

28
 UÁèöårAiÉÄÃlgï
¥ÁæaãÀ gÉÆëģÀ PÀĹۥl À ÄUÀ¼£ À ÄÀ ß ‘UÁèöårAiÉÄÃlgï’ JAzÀÄ PÀgAÉ iÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ . EªÀgÄÀ UÀ¼° À è
£ÀÄjvÀ ºÁUÀÄ ¥ÀǪÀð¨sÁ« ¹zÀÞvÉ E®èzª À gÀ Æ
À EzÀÝgÄÀ . ¥ÉÃæ PÀPë g
À À ªÀÄ£ÉÆÃgÀAd£ÉUÁV PÀĹÛU¼ À £À ÄÀ ß
K¥Àðr¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ªÀÄ£ÀĵÀå-ªÀÄ£ÀĵÀågÀ ºÁUÀÆ ªÀÄ£ÀĵÀå-ªÀÄÈUÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ F
¸ÀªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉǪÉÄä DlUÁgÀgÀ zÁgÀÄt ªÀÄgÀtzÀ°è CAvÀåªÁUÀÄwvÀÄÛ. UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼À
¸ÀªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ‘JA¦yAiÉÄÃlgï’ ºÁUÀÆ ‘PÀ¯ÉÆùìAiÀÄA’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉ-
AiÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ . £ÁUÀjPÀ ºÀPÌÀ £ÄÀ ß PÀ¼z
É ÄÀ PÉÆAqÀ C¥ÀgÁ¢üU¼ À ÄÀ , UÀįÁªÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞPÊÉ ¢UÀ¼£À ÄÀ ß
UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼ÁV ¨sÀwð ªÀiÁrPÉƼÀî¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. UÁèöårAiÉÄÃlgïUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉǪÉÄä ¥Àæ¹¢Þ
ºÁUÀÆ L±ÀéAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß UÀ½¹ vÀªÀÄä ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. EwÛÃZÉUÉ
‘UÁèöårAiÉÄÃlgï’ JA§ ºÉ¸Àj£À EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ ¹¤ªÀiÁ dUÀ¢éSÁåvÀªÁVzÉ.

PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è gÉÆêÀÄ£ï gÁdåªÀÅ CªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À DUÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ. zÀAUÉUÀ¼ÀÄ, PÀUÉÆίÉUÀ¼ÀÄ

F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £ÀqÉzÀªÀÅ. ®AZÀ, ¨sÀæµÁÖZÁgÀªÀÅ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À°è ¸ÀºÀdªÁ¬ÄvÀÄ. EAvÀºÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÁàlðPÀ¸Àì£À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 60,000 zÀµÀÄÖ §qÀd£À ºÁUÀÆ ±ÉÆövÀ

ed
UÀįÁªÀÄgÀÄ §AqÉzÀÝgÀÄ. MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ PÁ® ºÉÆÃgÁrzÀ EªÀgÀ£ÀÄß CªÀiÁ£ÀĵÀªÁV
ish
ºÀwÛPÀ̯Á¬ÄvÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 60,000 d£ÀgÀ£ÀÄß F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ²®Ä¨ÉUÉÃj¹zÀgÀÄ.
re S
bl
¤gÀAvÀgÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ½AzÁV ¸ÉãÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¸É£ÉnÖ£À C¢üPÁgÀªÀ£Éßà UËtªÁV¹zÀgÀÄ.
be KTB
pu

¸ÀºÀ¸ÁægÀÄ ¸ÉãÁ¢üPÁjUÀ¼À°è ¥ÁA¥É ªÀÄvÀÄÛ dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ. EªÀj§âgÀÄ

¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ°è PÁzÁrzÀgÀÄ. PÀqÉUÉ ¹Ã¸Àgï ¥ÁA¥ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ dAiÀıÁ°AiÀiÁV
©

¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀiÁUÀ®Ä AiÀÄwß¹zÀ£ÀÄ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV, ¤gÀAPÀıÀvÉAiÀÄ «gÉÆâüAiÀiÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ

¹Ã¸ÀgÀ£À ¸ÉßûvÀ£ÁzÀ §Ææl¸ï ºÁUÀÆ CªÀ£À ¸ÀºÀªÀwðUÀ¼ÀÄ ¸É£ÉnÖ£À DªÀgÀtzÀ°è ¹Ã¸Àgï£À£ÀÄß
o

PÉÆAzÀĺÁQzÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ gÁdåzÀ C¢üPÁgÀªÀÅ ¹Ã¸Àgï£À C½AiÀÄ£ÁzÀ DPÉÖëAiÀĸÀì£À PÉÊUÉ

tt

ºÀ¸ÁÛAvÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¹Ã¸Àgï£À ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ EªÀ£ÀÄ PÉƯÉAiÀÄ ¸ÀAZÀ£ÀÄß gÀƦ¹zÀªÀgÀ£ÀÄß

No

PÉÆAzÀÄ ¸ÉÃqÀÄ wÃj¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. DPÉÖëAiÀĸÀì£À ªÀÄÆ®PÀ UÀtgÁdåªÀÅ PÉÆ£ÉUÉÆArvÀÄ. EªÀ£ÀÄ

‘DUÀ¸ÖÀ¸ï’ JA§ £ÁªÀiÁAQvÀzÆ É A¢UÉ D½zÀ£ÄÀ . vÀ£ßÀ £ÀÄß ‘¦æ£ì¥
É ï’ JAzÀÄ ¸ÀºÀ PÀgz
É ÄÀ PÉÆAqÀ£ÄÀ .
‘¦æ£Éì¥ï’ JAzÀgÉ ‘gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® £ÁUÀjPÀ’£ÉAzÀÄ. EªÀ£ÀÄ C£ÉÃPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÀÄ
44 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɹzÀ£ÀÄ. EªÀ£À £ÀAvÀgÀzÀ°è §AzÀ §ºÀÄvÉÃPÀgÀÄ ¤gÀAPÀıÀ
gÁdgÁVzÀÝgÀÄ. ¸É£Émï vÀ£Àß J®è C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. gÁd£Éà ¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄ ¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀiÁzÀ£ÀÄ. C°èAzÀ gÉÆêÀiï£À CªÀ£ÀwAiÀÄ£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ.
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ vÀ£Àß ¨sÁµÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁVgÀÄvÀÛzÉ. gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ
D½éPÉAiÀÄÄ ¯Áån£ï ¨sÁµÉ ºÁUÀÆ ¸Á»vÀåzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. gÉÆêÀiï «²µÀÖ
PÀlÖqÀUÀ½UÀÆ PÁgÀtªÁVzÉ. ¥ÁåAyAiÉÆãï MAzÀÄ zÉêÁ®AiÀĪÁzÀgÉ, C°è PÁtĪÀ
PÀ¯ÉÆùAiÀĪÀiï MAzÀÄ gÀAUÀªÀÄA¢gÀ. gÉÆêÀiï£À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ªÀÄÆwð ²®àUÀ¼ÀÄ VæÃPÀjAzÀ
¥ÉæÃjvÀªÁVzÀÄÝ fêÀAwPɬÄAzÀ PÀÆrªÉ. AiÉÄøÀÄQæ¸ÀÛ£ÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀ PÉæöʸÀÛ j°d£ï¤AzÁV
gÉÆêÀiï d£À¦æAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÉ.
29
CªÉÄjPÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁAiÀÄ, D¸ÉÖPï ªÀÄvÀÄÛ EAPÁ EªÀÅ CªÉÄjPÀz° À £
è À ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁzÀ £ÁUÀjPÀvU
É ¼
À ÄÀ .
EªÀÅ CªÉÄjPÁzÀ°è£À EArAiÀÄ£ï ªÀÄÆ®¤ªÁ¹UÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄzsÀåPÁ°Ã£À
AiÀÄÄgÉÆæ£À zÉñÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ºÉƸÀ d®ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß C£Ééö¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ°è ºÉƸÀ
¨sÀÆRAqÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ªÀiÁrzÀgÀÄ. »ÃUÉ ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀ CªÉÄjPÀ ºÁUÀÆ D¸ÉÖçðAiÀĪÀ£ÀÄß
¨sÁgÀvÀªÉAzÀÄ ¥Àj¨sÁ«¹ C°è£À d£ÀgÀ£ÀÄß EArAiÀÄ£ÀßgÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. »ÃUÁVAiÉÄ CªÉÄjPÀzÀ
ªÀÄÆ® ¤ªÁ¹UÀ¼ÄÀ ºÁUÀÆ D¸ÉÖçðAiÀiÁzÀ ªÀÄÆ® ¤ªÁ¹UÀ¼ÄÀ EArAiÀÄ£ÀgA É zÉà PÀg¹
É PÉÆAqÀgÄÀ .
£ÀAvÀgÀzÀ ZÀjvÉæAiÀÄ°è, ¥ÀjavÀªÁzÀ zÉñÀUÀ½UÉ ºÀ¼ÉAiÀÄ dUÀvÀÄÛ ºÁUÀÆ ºÉƸÀzÁV ¥ÀvÉÛAiÀiÁzÀ
¨sÆ
À RAqÀU½ À UÉ ºÉƸÀ dUÀvÄÀ Û JAzÀÄ PÀgz
É g
À ÄÀ . CªÉÄjPÁzÀ°è PÁtĪÀ ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁzÀ
£ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ dUÀwÛ£À £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁzÀ Ff¥ïÖ, ªÉĸÀ¥ÉmÉÆ«ÄAiÀÄ ºÁUÀÆ aãÁzÀ
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄAvÉAiÉÄà «²µÀÖªÁzÀªÀÅ. F ºÉƸÀ dUÀwÛ£À £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ,
¸ÁªÀiÁædåUÀ¼ÀÄ, CzÀÄãvÀªÁzÀ ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ, £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀ¯É, ¯ÉÆúÀ vÀAvÀæeÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ
§gÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ.
ªÀiÁAiÀÄ £ÁUÀjPÀvÉ

ed
ish
ªÉÄQìPÉÆzÀ AiÀÄÄPÀmÉ£ï ¥ÀæzÉñÀzÀ°è£À CªÉÄjPÀzÀ EArAiÀÄ£ï ªÀÄÆ®¤ªÁ¹UÀ½UÉ ªÀiÁAiÀÄ
re S

J£ÀÄߪÀgÄÀ . ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CªÀgÀ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß FUÀ AiÀÄÄPÀmPÉ ï JAzÀÄ PÀgA É iÀįÁVzÉ. zÉÊ»PÀªÁV
bl
be KTB

ªÀiÁAiÀÄzÀ d£À VqÀتÁVzÀÄÝ, PÀAzÀħtÚ, £ÉÃgÀPÀÆzÀ®£ÀÄß ºÁUÀÆ §ºÀÄvÉÃPÀ UÀÄAqÀ£ÉAiÀÄ

pu

vÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀªÀgÁVzÁÝgÉ. ¥ÁæaãÀ CªÉÄjPÀzÀ EArAiÀÄ£ÀgÀÄUÀ¼À¯Éè CvÀåAvÀ C©üªÀÈ¢Þ

©

ºÉÆA¢zÀªg À A
É zÀgÉ ªÀiÁAiÀÄUÀ¼ÄÀ . PÀ°è¤AzÀ PÀnÖzÀ £ÀUg
À U
À ¼
À À CªÀ±ÃÉ µÀU¼À ÄÀ ªÉÄQìPÆÉ zÀ AiÀÄÄPÀm£
É ï,
UÁémɪÀiÁ® ºÁUÀÆ ºÉÆAqÀÄgÀ¸ïUÀ¼À°è zÉÆgÉwªÉ. E°è£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1700
ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¥ÀæªÀzsÀðªÀiÁ£ÀPÉÌ §A¢vÀÄ. EªÀgÀ ªÉÆlÖªÉÆzÀ® £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ¸Á.±À. 320gÀ
o
tt

ºÉÆwÛUÉ ¤ªÀiÁðtUÉÆArzÀݪÅÀ . ¸Á.±À. 1527 jAzÀ ¸Á.±À. 1546 gÀªg À V

É £À PÉÆmÉðeï £ÉÃvÀÈvÀéz° À è
No

£ÀqÉzÀ ¸Éàä£ÀªÀgÀ DPÀæªÀÄtzÉÆA¢UÉ ªÀiÁAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CzsÀB¥ÀvÀ£ÀªÀ£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. F

zÀªÀÄ£ÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ §zÀÄQ G½zÀ ªÀiÁAiÀÄ EArAiÀÄ£ÀßgÀÄ AiÀÄÄPÀl¤£À GvÀÛgÀzÀ ªÀ®AiÀÄ
ºÁUÀÆ UÁémɪÀiÁ®zÀ°è EªÀwÛUÀÆ EzÁÝgÉ.
D¸ÉÖPï
ªÉÄQìPÉÆzÀ°è£À mÉPïìPÉÆPÉÆ (Texcoco) JA§ÄzÀÄ MAzÀÄ ¸ÀgÉÆêÀgÀ. D ¸ÀgÉÆêÀgÀzÀ
¢éÃ¥ÀªÉÇAzÀgÀ ªÉÄÃ¯É D¸ÉÖPÀgÀÄ vÀªÀÄä £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß PÀnÖPÉÆAqÀgÀÄ. EªÀgÀ PÀÄ®zÀ »jAiÀÄgÀ°è
M§â£ÁzÀ mÉ£ÉÆÃZï£À ºÉ¸Àj£À »£É߯ÉAiÀÄ°è D¸ÉÖPÀgÀ£ÀÄß mÉ£ÉÆÃZÀgÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ.
EªÀgÀÄ ¤«Äð¹PÉÆAqÀ £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß mÉ£ÉÆnmï¯Á£ï (¤Ãj¤AzÀ GzÀ¬Ä¸ÀĪÀ PÀ®Äè) JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EªÀgÀ £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß ªÉÄQìPÀ (Mexica) JAzÀÄ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. C°è£À d£ÀgÀ£ÀÄß
CzÉà ºÉ¸Àj¤AzÀ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀ ¨sÁµÉ £ÀºÀƪÁ. EA¢UÀÆ ªÉÄQìPÉÆzÀ°è £ÀºÀƪÁ
¨sÁµÉAiÀÄ£ÁßqÀĪÀªÀjzÁÝgÉ.

30
 ¥ÉgÀÄ«£À EAPÁUÀ¼À£ÀÄß ©lÖgÉ ºÉƸÀdUÀwÛ£À°è D¸ÉÖPÀgÀµÀÄÖ ªÁå¥ÀPÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß
ªÀÄwÛ£ÁågÀÄ ºÉÆA¢gÀ°®è. MAzÉà ±Àvª À iÀ Á£Àz°
À è ¸ÁªÀiÁædåªÉÇAzÀ£ÄÀ ß PÀnÖ D½zÀ ¸ÀtÚ C¯ÉªiÀ Áj
d£ÁAUÀªÉÇAzÀgÀ CzÀÄãvÀ ZÀjvÉæ EzÀÄ. CµÉÖà ²ÃWÀæzÀ°è CzÀÄ CªÀ£ÀwAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. CªÀgÀ F
Që¥Àæ K½UÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀwAiÀÄ PÀxÉAiÀÄÄ CªÀgÀ ªÀiËTPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è ºÁUÀÆ GvÀÍ£À£ÀUÀ¼À°è
ªÀåPÀÛªÁVªÉ. ªÀiËTPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Éवï ZÀjvÉæPÁgÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ
¨sÁµÁAvÀgÀ ªÀiÁrzÁÝgÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß EArAiÀÄ£ï PÉÆqÉʸÀ¸ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
¸Éà¤µï ¸ÉÊ£ÀåªÀÅ ªÉÄQìPÉÆzÀ PÀtªÉUÀ½UÉ 1519gÀ°è ¥ÀæªÉò¹zÁUÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀªÉÇAzÀgÀ
¢éÃ¥Àz°À è£À ¸ÀÄAzÀgÀ £ÀUgÀ ª
À ÇÉ AzÀÄ CªÀgÀ PÀtU
ÚÂ É ©¢ÝvÄÀ . D £ÀUg À ª
À ÃÉ D¸ÉÖPg
À À gÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀÝ
mÉ£ÉÆnmï¯Á£ï. C¢üPÁgÀ ºÁUÀÆ ¸ÀA¥ÀwÛ£À zÉÆåÃvÀPÀªÁV F ¸ÀÄAzÀgÀ £ÀUÀgÀ ¨É¼É¢vÀÄÛ.
¸Éàä£ÀªÀgÀÄ F £ÀUÀgÀPÉÌ PÁ°mÁÖUÀ CªÀjUÉ ªÀÄÆgÀÄ «±Á®ªÁzÀ zÁjUÀ¼ÀÄ PÀAqÀªÀÅ. MAzÀ£ÉÃ
zÁjAiÀÄÄ CgÀªÄÀ £ÉUÉ ºÉÆÃUÀĪÀ ªÀiÁUÀðªÁVvÀÄ.Û JgÀq£ À A É iÀÄzÀÄ C®APÀÈvÀ zÉêÁ®AiÀÄPÉÌ ºÉÆÃUÀĪÀ
zÁjAiÀiÁVvÀÄÛ. ªÀÄÆgÀ£A É iÀÄzÀÄ ¦gÀ«ÄqïUÀ½UÉ ºÉÆÃUÀĪÀ ªÀiÁUÀðªÁVvÀÄÛ. EªÉ®èªÇÀ ¸Éàä£Àªg À À
DPÀæªÀÄtPÉÌ UÀÄjAiÀiÁzÀªÀÅ.
EAPÁ

ed
15 ªÀÄvÀÄÛ 16£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è K½UÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀ EAPÁ ¸ÁªÀiÁædåzÀÀ ªÁå¦Û ¥ÉgÀÄ,
ish
FPÉéÀqÉÆÃgï, a° ºÁUÀÆ CeÉðAmÉÊ£Á ¨sÁUÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ DªÀj¹vÀÄÛ.
re S
bl
be KTB

EAPÁUÀ¼À ¥Àæw¨sÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀgÀ PÀ¯Á¸ÀQÛVAvÀ®Æ CªÀgÀ ¸ÀAWÀl£Á ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ°è

pu

PÁt®Ä ¸ÁzsÀå. nnPÁPÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀzÀ ¢éÃ¥ÀªÉÇAzÀgÀ°ègÀĪÀ ªÉÄð£À CgÀªÀÄ£É ºÁUÀÆ ZÀAzÀæ£À

©

zÉêÁ®AiÀÄ EAPÁd£ÀgÀÄ ¤«Äð¹zÀ JgÀqÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ.

ªÀÄrPÉ, §mÉÖ ºÁUÀÆ ¯ÉÆúÀzÀ PÉ®¸ÀzÀ°è EªÀgÀÄ ºÉƸÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÀÝgÀÄ.
o

a£ÀßzÀ D¨sÀgÀtzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ GvÀÛgÀ ¥ÉgÀÄ«£À ¨sÁUÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ.

tt

JzÉAiÀÄ PÀªÀZÀUÀ¼ÀÄ, zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è£À ¸ÀÆAiÀÄð£À avÀæ ºÁUÀÆ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ««zsÀ §AUÁgÀzÀ

No

D¨sÀgÀtUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ a£ÀßzÀ PÉ®¸ÀzÀ°è£À £ÉÊ¥ÀÅtåPÉÌ ¸ÁQëAiÀiÁVªÉ.

¸ÀÆAiÀÄðzÉêÀ£ÀÄ EAPÁUÀ¼À §ºÀĪÀÄÄRå DgÁzsÀåzÉʪÀ. «ÃgÀPÉÆZÀ£ÉA§ zÉêÀgÀÄ ¸ÀȶÖUÉ
PÁgÀtªÁzÀªÀ£ÉAzÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ. ¸ÀÆAiÀÄðzÉêÀ£ÀÄ «ÃgÀPÉÆZÀ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À
¸ÀA¥ÀPÀðªÁVzÀÝ£ÀÄ JA§ÄzÀÄ EªÀgÀ £ÀA©PÉ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄ J®è EAPÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À®Æèè
MAzÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð zÉêÁ®AiÀÄ«vÀÄÛ. ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ «¸ÀäAiÀÄUÀ¼ÁzÀ ZÀAzÀæ, vÁgÉ, «ÄAZÀÄ ºÁUÀÆ
ªÀÄwÛvÀgÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß EªÀgÀÄ DgÁ¢ü¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

31
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I PɼÀPÀAqÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¥ÀÆtðUÉƽ¹.
1 »gÉÆÃUÉèöʦüPïì£ÀÄß ___________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
2 Ff¥ÀÖ£ÀÄß D½zÀ gÁdgÀÄUÀ¼À£ÀÄß __________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
3 VæÃPÀgÀÄ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀĪÀ£ÀÄß _________ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.
4 CªÉÆgÉÊlgÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉ __________ .
5 ‘¦æ£Éì¥ï’ JAzÀgÉ ____________ .
6 gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ ¨sÁµÉ ____________ .
7 mÉPïìPÉÆPÉÆ JA§ÄzÀÄ ªÉÄQìPÉÆÃzÀ°è£À MAzÀÄ ______________ .
8 EAPÁUÀ¼À DgÁzsÀå zÉʪÀ ___________ .

II ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.
J ¥ÀnÖ © ¥ÀnÖ

ed
9 ºÀªÁAUÉÆà £À¢
ish
J ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀÄ
re S
bl
10 PÀÆ夥sÁªÀiïð © CªÉÆgÉÊlgÀ zÉÆgÉ
be KTB
pu

11 QèAiÉÆÃ¥ÁvÀæ ¹ ±ÁAUï
©

12 ºÀªÀÄÄägÀ© r aãÁ
13 aãÁzÀ ªÀÄ£ÉvÀ£À E Ff¦Ö£À PÀqÉAiÀÄ gÁtÂ
o

III ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

tt
No

14 ¥ÁæaãÀ PÉÆ®A©AiÀiÁzÀ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

15 ‘ªÀiÁAiÀÄ’ £ÀßgÀÄ AiÀiÁgÀÄ ?
16 ‘ªÀÄ«Ää’UÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¸ÀAgÀQë¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ ?
17 ¦gÀ«ÄqïUÀ¼À §UÉÎ ®WÀÄ n¥Ààt §gɬÄj.
18 ºÀªÁAUÉÆà £À¢AiÀÄÄ ‘aãÁzÀ zÀÄUÀÄqÀ’ ºÉÃUÉ?

IV ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
19 G¥ÁzsÁåAiÀÄgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ VæÃPï vÀvÀéeÁÕ¤UÀ¼À ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß w½¬Äj.
20 µÉÃPï¹àAiÀÄgï §gÉ¢gÀĪÀ dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸Àgï £ÁlPÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃr ªÀÄvÀÄÛ N¢j.
21 £ÉÊ¯ï £À¢AiÀÄ §UÉÎ «µÀAiÀÄ ¸ÀAUÀ滹.


32
 CzsÁåAiÀÄ-5
¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄð

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ »jªÉÄAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è£À ªÉÊ«zsÀåvÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ.
l ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ°è KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ.

¸ÀªÉÃð ¨sÀªÀ£ÀÄÛ ¸ÀÄT£ÀB

¸ÀªÉÃð ¸À£ÀÄÛ ¤gÁªÀÄAiÀiÁB

ed
¸ÀªÉÃð ¨sÀzÁæt ¥À±Àå£ÀÄÛ

ish
ªÀiÁ PÀ²Ñvï zÀÄBR¨sÁUï ¨sÀªÉÃvï
re S

NA ±ÁAwB ±ÁAwB ±ÁAwB ||

bl
be KTB

F ±ÉÆèÃPÀªÀ£ÀÄß PÉýAiÉÄà EgÀÄwÛÃj. EzÀgÀ CxÀðªÉãÀÄ? “J®ègÀÆ ¸ÀÄTUÀ¼ÁVgÀ°.

pu

J®ègÀÆ gÉÆÃUÁ¢ aAvÉUÀ½AzÀ ªÀÄÄPÀÛgÁVgÀ°. J®ègÀÆ ±ÀĨsÀªÀ£Éßà PÁtĪÀAvÁUÀ°.

©

AiÀiÁgÀÆ zÀÄBTvÀgÁUÀzÉ EgÀ°. dUÀwÛ£À ¸ÀªÀð fêÀgÁ²UÀ½UÀÆ JAzÉAzÀÆ ¸ÀzÁ ¸ÀÄR,

±ÁAw, £ÉªÀÄä¢UÀ¼Éà EgÀ°” JA§ÄzÉà F ±ÉÆèÃPÀzÀ CxÀð. EAxÀ ¯ÉÆÃPÉÆÃvÀÛgÀªÁzÀ CzÀÄãvÀ
aAvÀ£ÉAiÉÄà ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ fêÁ¼À. ¸À£ÁvÀ£À JAzÀgÉ Cw ¥ÁæaãÀ, ºÁUÉAiÉÄà ¤vÀå£ÀÆvÀ£À
o
tt

JA§ CxÀð«zÉ. CAzÀgÉ agÀAvÀ£À, ±Á±ÀévÀ JAzÀÄ CxÀð. ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ°è
No

ºÀÄn֨ɼɬÄvÀÄ. EAzÀÄ CzÀ£Éßà »AzÀÆ zsÀªÀÄð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

ªÉÃzÀzÀ CxÀð
“¨sÀzÀæA ¥À±ÉåêÀÄ” (ªÀÄAUÀ¼ÀªÁzÀÄzÀ£Éßà PÁuÉÆÃt), “ªÀiÁ «¢éµÁªÀºÉÊ” (AiÀiÁgÀ£ÀÆß
zÉéõÀ ªÀiÁqÀzÉ EgÀĪÀAvÁUÀ°) - EªÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀ£ÀÄß ±ÁAwªÀÄAvÀæ J£ÀÄßvÉÛêÉ. EªÀÅ
G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼À°è PÁt¹PÉÆArªÉ. G¥À¤µÀvÀÄÛ JA§ÄzÀÄ ªÉÃzÀ¸Á»vÀåzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀ. ªÉÃzÀ
JAzÀgÉãÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß FUÀ w½AiÉÆÃt. ªÉÃzÀ JA§ ±À§ÝªÀÅ “«zï” JA§ zsÁvÀÄ«¤AzÀ
¤µÀà£ÀߪÁVzÉ. «zï JAzÀgÉ eÁÕ£À JAzÀxÀð. «zÉå, «zÁéA¸À, «zÁåyð ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ±À§ÝUÀ¼ÀÄ
“«zï” zsÁvÀÄ«¤AzÀ¯Éà ºÀÄnÖªÉ.
ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß “C¥ËgÀĵÉÃAiÀÄ” JAzÀÄ ªÀtÂð¸ÀÄvÁÛgÉ. CAzÀgÉ ªÉÃzÀ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß AiÀiÁgÀÆ
§gÉ¢qÀ°®è CxÀªÁ gÀa¸À°®è. §zÀ°UÉ CzÀÄ IĶªÀÄĤUÀ½UÉ vÀ¥À¹ì£À ¥sÀ®ªÁV ¹¢Þ¹zÀ
ªÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ. CªÀgÀ C¥ÁgÀªÁzÀ eÁÕ£Á£ÀĨsÀªÀUÀ¼À C¥ÀƪÀð ¥sÀ®UÀ¼ÀÄ. ºÁUÁVAiÉÄà CªÀÅ
MA¢rà ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ¸ÀªÀÄUÀæ eÁÕ£À-C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀgÀÆ¥À. ºÉÃUÉ ªÀiÁ£ÀªÀPÀÄ®ªÀÅ
33
PÀ¼ÉzÀ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀºÀ¸Àæ ªÀµÀðUÀ¼À°è UÀ½¹PÉÆAqÀ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß M§â ªÀåQÛUÉ ¹Ã«ÄvÀUÉƽ¹ ºÉüÀ®Ä
¸ÁzsÀå«®èªÉÇà ºÁUÉAiÉÄà ªÉÃzÀeÁÕ£ÀªÀÇ PÀÆqÀ M©â§âgÀÄ ªÀåQÛUÀ¼À ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ ¥sÀ®ªÀ®è; ErÃ
MAzÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀÅ ¥ÀqÉzÀ eÁÕ£ÀzÀ ¸ÀAavÀgÀÆ¥ÀªÁVzÉ.
ªÉÃzÀ¸Á»vÀåzÀ «AUÀqÀuÉ
ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ vÀ¼À¥ÁAiÀĪÀ£ÀÄß ºÁQPÉÆlÖªÀÅ. ±ÀÄæw
JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ EzÀÄ dUÀwÛ£À Cw ¥ÁæaãÀ ®¨sÀå ¸Á»vÀåªÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ zsÁ«ÄðPÀ
¸Á»vÀåzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀĪÀ ªÉÃzÀ¸Á»vÀåªÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 5000 ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ »AzÉ
gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ¸Á«gÁgÀÄ IĶUÀ¼À zÀ±Àð£ÀzÀ ¥sÀ®ªÁV ºÉÆ«ÄäªÉ. IĶUÀ¼ÀÄ
vÀªÄÀ ä DgÁzsåÀ zÉêÀvUÉ ¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÀÄÛw¹ vÀªÄÀ ä C¥ÉÃPÉëU¼
À £
À ÄÀ ß ¤ªÉâ¹PÉƼÀî®Ä PÀAqÀj¹zÀ ªÀÄAvÀU
æ ¼
À ÄÀ
IÄPÀÄÌUÀ¼ÀÄ. IÄPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀªÉà ¸ÀÆPÀÛUÀ¼ÀÄ. IĶAiÀÄ ¸ÀAvÀwAiÀĪÀgÀÄ, ²µÀåªÀUÀðzÀªÀgÀÄ
zÉêÀvÉUÀ¼À §UÉÎ gÀa¹zÀ ¸ÀÆPÀÛUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀªÉà ªÀÄAqÀ®. ºÀ®ªÀÅ IĶUÀ¼À UÀÄA¦£ÀªÀjAzÀ
gÀavÀªÁzÀ MlÄÖUÀÆrzÀ ªÀÄAqÀ®UÀ¼ÀÄ “¸ÀA»vÉ”.
D PÁ®zÀ°è ®¨sÀå«zÀÝ C¥ÁgÀªÁzÀ ªÉÃzÀgÁ²AiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ£ÀªÀ£À DAiÀÄĹì£À «ÄwAiÀÄ°è

ed
¥ÀÆtðªÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ²µÀåjUÉ PÀ°¸À®Ä ¸ÁzsÀå«gÀ°®è. DzÀÝjAzÀ
ish
PÀȵÀÚzÉéöÊ¥ÁAiÀÄ£ÀgÉA§ IĶUÀ¼ÀÄ CUÁzsÀ ªÉÃzÀªÀÄAvÀæ ¸ÀªÀÄƺÀªÀ£ÀÄß «¨sÀd£É (CAzÀgÉ ªÁå¸À)
re S
bl
be KTB

ªÀiÁr ªÉÃzÀªÁå¸Àgɤ¹PÉÆAqÀgÀÄ. F «¨sÀd£É¬ÄAzÁV IÄUÉéÃzÀ, AiÀÄdĪÉÃðzÀ, ¸ÁªÀĪÉÃzÀ,

pu

CxÀªÀðªÉÃzÀªÉAzÀÄ £Á®ÄÌ ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀªÀÅ. EªÀ£ÀÄß PÀæªÀĪÁV ªÉÃzÀªÁå¸ÀgÀÄ vÀªÀÄä

©

²µÀågÁzÀ ¥ÉÊ®, ªÉʱÀA¥ÁAiÀÄ£À, eÉʫĤ ºÁUÀÆ ¸ÀĪÀÄAvÀ JA§ IĶUÀ½UÉ G¥ÀzÉò¹zÀgÀÄ.

PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è EªÀÅ ¸ÀévÀAvÀæ ªÉÃzÀ±ÁSÉUÀ¼Éà DV ¨É¼ÉzÀªÀÅ. ºÁVzÀÝgÀÆ J®è ªÉÃzÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
CAvÀB¸ÀA§Azs« À zÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÄÀ ¥Àg¸
À àg
À À «gÉÆÃzsÁ¨sÁ¸ÀU½
À ®è. zÉêÀvU
É ¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÀÄw
Û ¸ÀÄvÀÛ £Àq¸
É ÄÀ ªÀ
o
tt

AiÀÄdÕPÁAiÀÄðzÀ°è £Á®ÆÌ ªÉÃzÀUÀ¼À ¥ÁgÀAUÀvÀgÀÄ ¨sÁVAiÀiÁUÀÄvÁÛgÉ.

No

ªÉÃzÀUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥À
ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA»vÉUÀ¼ÀÄ, ¨ÁæºÀätUÀ¼ÀÄ, DgÀtåPÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼ÉAzÀÄ £Á®ÄÌ
¸ÀÌAzsÀUÀ¼ÁV «¨sÁV¹zÁÝgÉ. MAzÉÆAzÀÄ ªÉÃzÀPÀÆÌ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¸ÀA»vÉ, ¨ÁæºÀät, DgÀtåPÀ
ºÁUÀÆ G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ½ªÉ.
¸ÀA»vÉ: ««zsÀ zÉêÀvÉUÀ¼À ¸ÉÆÛÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. EªÀÅ zÉêÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Áæyð¸ÀĪÀ
ºÁUÀÆ AiÀÄdÕPÀªÀÄðzÀ ªÀÄÆ®PÀ EµÁÖxÀðUÀ¼À£ÀÄß £ÉgÀªÉÃj¹PÉƼÀÄîªÀ ¸ÉÆÛÃvÀæUÀ¼ÀÄ.
¨ÁæºÀät: AiÀÄdÕ DZÀgÀuÉAiÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀĪÀ ªÉÃzÀ¨sÁUÀ.
DgÀtåPÀ: ¸ÉÆÛÃvÀæUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄdÕUÀ¼À CAvÀgÀxÀðUÀ¼À£ÀÄß «±ÀzÀ¥Àr¸ÀĪÀ ¨sÁUÀ.
G¥À¤µÀvÀÄÛ: vÀvÀÛ÷éeÁÕ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀgÀªÀiÁvÀä£À ¸ÁPÁëvÁÌgÀzÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß aAvÀ£É £ÀqɸÀĪÀ
¨sÁUÀ.
34
 IÄUÉéÃzÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ°è 1028 ¸ÀÆPÀÛUÀ½ªÉ. 10,552 ªÀÄAvÀæUÀ½ªÉ. F ªÀÄAvÀæUÀ¼É®è
bÀAzÉÆçzÀÞªÁV UÁAiÀÄwæÃ, G¶ÚPï, ¥ÀÄgÀ G¶ÚPï, PÀPÀÄ¥ï, C£ÀĵÀÄÖ¥ï, §ÈºÀwà ªÀÄÄAvÁzÀ
ºÀ®ªÀÅ bÀAzÀ¸ÀÄìUÀ¼À°èªÉ. ¸ÀÆPÀÛUÀ¼À£ÀÄß 85 C£ÀĪÁPÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ 10 ªÀÄAqÀ®UÀ¼ÀÄ JAzÀÄ
«¨sÁV¸À¯ÁVzÉ. ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ±Á¹ÛçÃAiÀĪÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀªÀgÀÄ IÄUÉéÃzÀ ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß 8
CµÀÖPÀUÀ¼ÀÄ, 64 ¥Àæ¥ÁoÀPÀUÀ¼ÀÄ, 2024 ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ 10,552 ªÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ JAzÀÆ «¨sÁUÀ
ªÀiÁrPÉƼÀÄîvÁÛgÉ.
D¹ÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ ¥ÀAxÀUÀ¼ÀÄ
¸À£ÁvÀ£À zsª
À ÄÀ ðzÀ MlÄÖ ¸Á»vÀ媣À ÄÀ ß ªÉÊ¢PÀ, CªÉÊ¢PÀ JAzÀÄ JgÀqÄÀ ¨sÁUÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
ªÉÃzÀªÀÄÆ®zÀ ¸Á»vÀå ªÀiÁvÀæªÉà ªÉÊ¢PÀ. G½zÉ®èªÀÇ CªÉÊ¢PÀ. £ÀAvÀgÀzÀ «AUÀqÀuÉ: D¹ÛPÀ
ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ ¥ÀAxÀUÀ¼ÀÄ. ªÉÊ¢PÀ ±ÁSÉ ºÁUÀÆ G¥À±ÁSÉUÀ¼À°ègÀĪÀ J®è ¸Á»vÀåªÀÇ D¹ÛPÀ.
CªÉÊ¢PÀ ±ÁSÉAiÀÄ°è D¹ÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ JgÀqÀÆ §UÉUÀ½ªÉ. §ºÀ¼ÀµÀÄÖ d£À w½¢gÀĪÀAvÉ D¹ÛPÀ
ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ ¥ÀAxÀUÀ¼À «¨sÁUÀPÉÌ, zÉêÀgÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß M¥ÀÄàªÀÅzÀÄ CxÀªÁ M¥Àà¢gÀĪÀÅzÀÄ
PÁgÀtªÀ®è. CxÁðvï - zÉêÀgÀ£ÀÄß M¥ÀÄàªÀªÀgÀÄ D¹ÛPÀgÀÄ, M¥ÀàzÀªÀgÀÄ £Á¹ÛPÀgÀÄ JA§ÄzÀÄ

ed
vÀ¥ÀÄà ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀiÁVzÉ.
¸Àäøw¸Á»vÀåzÀ ªÀÄÆgÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ish
re S
bl
be KTB
pu

ªÉÊ¢PÀ D¹ÛPÀ ±ÁSÉAiÀÄ ªÉÆzÀ® PÀªÀ®Ä ±ÀÄæw. IÄUÉéÃzÀ¢AzÀ CxÀªÀðªÉÃzÀzÀªÀgÉV£À

¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß MmÁÖV ±ÀÄæw J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ªÁrPÉ. ªÉÊ¢PÀ D¹ÛPÀ ±ÁSÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ PÀªÀ®Ä ¸Àäøw
©

¸Á»vÀå. ±ÀÄæwUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁV §gÀĪÀ ªÉÊ¢PÀ ¸Á»vÀåªÉ®èªÀ£ÀÆß ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV ¸Àäøw¸Á»vÀå

J£ÀÄßvÁÛgÉ. Q«¬ÄAzÀ PÉý¹PÉÆAqÀzÀÄÝ “±ÀÄæw”AiÀiÁzÀgÉ eÁÕ¦¹PÉÆAqÀzÀÄÝ “¸Àäøw” D¬ÄvÀÄ.
o

¸Àäøw ¸Á»vÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÀÄ - ªÉÃzÁAUÀUÀ¼ÀÄ,

tt

zsÀªÀÄð±Á¸ÀÛç UÀæAxÀUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ, ªÉÃzÀUÀ¼À CxÀðªÀ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ

No

«µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß, ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀĪÀ UÀæAxÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀ ªÉÃzÁAUÀ. EzÀgÀ°è£À ªÀÄÄRå

¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ - ²PÁë, ªÁåPÀgÀt, bÀAzÀ¸ÀÄì, ¤gÀÄPÀÛ, eÉÆåÃwµÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®à (E«µÀÄÖ ¸ÀAUÀwUÀ¼À eÁÕ£À
ªÀÄvÀÄÛ »£Éß¯É E®èzÉ ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ C¸ÁzsÀå. AiÀiÁªÉÇAzÀÄ »£É߯ÉAiÀÄÆ
E®èzÉ ªÉÃzÁzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ vÉÆqÀVzÀgÉ C°è£À ªÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß vÀ¥ÀÄàvÀ¥ÁàV UÀ滸ÀĪÀ, CxÉÊð¸ÀĪÀ
C¥ÁAiÀÄ«zÉ). zsÀªÀÄð±Á¸ÀÛçªÀÅ ªÀåQÛAiÀÄ zsÁ«ÄðPÀ §zÀÄQUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĸÀA¸ÀÌøvÀ ¸ÀªÀiÁd ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ
CUÀvÀåªÁzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄ£ÀĸÀäøw, AiÀiÁdÕªÀ®Ìöå ¸Àäøw, ¥ÀgÁ±ÀgÀ ¸Àäøw ªÀÄÄAvÁzÀ
ºÀ®ªÀÅ UÀæAxÀUÀ¼À°è ¸ÀªÀiÁdªÀÅ zsÀªÀÄðªÀiÁUÀðzÀ°è ºÉÃUÉ £ÀqÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÉA§ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ½ªÉ.
¸Àäøw ¸Á»vÀåzÀ JgÀq£ À É ¨sÁUÀ EwºÁ¸À UÀA æ xÀU¼
À ɤ¸ÀĪÀ gÁªÀiÁAiÀÄt, ªÀĺÁ¨sÁgÀv;À ºÀ¢£ÉAlÄ
¥ÀÄgÁtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CµÉÖà ¸ÀASÉåAiÀÄ G¥À¥ÀÄgÁtUÀ¼ÀÄ. CAvÉAiÉÄà ¥ËgÁtÂPÀ G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ ¥ËgÁtÂPÀ VÃvÉUÀ¼ÀÄ F ¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄvÀÛªÉ. ¸Àäøw¸Á»vÀåzÀ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ «¨sÁUÀ -
¨sÁgÀwÃAiÀÄ vÀvÛÀ÷é±Á¸ÀÛçzÀ DzsÁgÀ¸ÛÀA¨sU
À ¼
À ¤
É ¹zÀ µÀqÝÀ ±ðÀ £ÀU¼
À ÄÀ . EªÀÅ: £ÁåAiÀÄ, ªÉʱÉöPÀ, ¸ÁARå,
AiÉÆÃUÀ, ¥ÀƪÀð«ÄêÀiÁA¸Á ºÁUÀÆ GvÀÛgÀ«ÄêÀiÁA¸Á.
35
ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄvÁZÁAiÀÄðgÀÄ
GvÀ Û g À « ÄêÀ i ÁA¸É CxÀ ª Á ªÉ à zÁAvÀ z À ° è g À Ä ªÀ ªÀ Ä ÆgÀ Ä ªÀ Ä ÄRå PÀ ª À ® ÄUÀ ¼ À Ä
CzÉéöÊvÀ, «²µÁÖzÉéöÊvÀ ªÀÄvÀÄÛ zÉéöÊvÀ. EªÀÅUÀ¼À ¸ÁÜ¥ÀPÀgÀÄ PÀæªÀĪÁV ±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðgÀÄ,
gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ. F ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¹
±ÀÄzÁÞzÉéöÊvÀ, ¨sÉÃzÁ¨sÉÃzÀ, CaAvÀå¨sÉÃzÁ¨sÉÃzÀ EvÁå¢ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÆ §AzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À
¥ÉÊQ ±ÀQÛ«²µÁÖzÉéöÊvÀªÀÅ ²ªÀ¥ÀgÀªÁzÀÄzÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è §AzÀ PÁ²äÃgÀ ±ÉʪÀzÀ±Àð£À,
±ÉʪÀ¹zÁÞAvÀ, «ÃgÀ±ÉʪÀ ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ. ±ÉʪÀ¥ÀAxÀzÀ°ègÀĪÀ EvÀgÀ ¥ÀAUÀqÀUÀ¼ÉAzÀgÉ
¥Á±ÀÄ¥ÀvÀ, PÁ¼ÁªÀÄÄR, PÁ¥Á°PÀ, ªÀiÁºÉñÀégÀ ¯ÁPÀÄ°¸À ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
eÉÊ£À ºÁUÀÆ ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ
“zÉêÀgÀ£ÀÄß £ÀA§ÄªÀªÀgÀÄ D¹ÛPÀgÀÄ, £ÀA§zÀªÀgÀÄ £Á¹ÛPÀgÀÄ” JAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀ
UÀæ»PÉ. DzÀgÉ D¹ÛPÀ JA§ÄzÀPÀÆÌ zÉêÀgÀ°è £ÀA©PÉ EnÖgÀĪÀÅzÀPÀÆÌ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀA§AzsÀ«®è.
ªÁ¸ÀÛªÀzÀ°è “M§â / M§â¼ÀÄ zÉêÀgÀ£ÀÄß £ÀA§ÄªÀÅzÀÄ” JA§ÄzÉà ¸À£ÁvÀ£ÀzsÀªÀÄðPÉÌ ºÉÆgÀvÁzÀ

ed
¥ÀjPÀ®à£É. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÉªÉÄnPï j°d£ïUÀ¼À ¥ÀæªÉñÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ ºÀÄn֨ɼÉzÀ
ish
¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀiÁVzÉ. J®èªÀÇ zÉʪÀªÉÃ, zÉêÀgÀ®èzÀÄÝ AiÀiÁªÀÅzÀÆ E®è JA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄä CjªÀÅ.
re S
bl
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸À£ÁvÀ£ÀzsÀªÀÄðzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è D¹ÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ JA§ ±À§ÝUÀ½UÉ ¨ÉÃgÉAiÉÄÃ
be KTB
pu

DzÀ CxÀðUÀ½ªÉ. ªÉÃzÀ¥ÁæªÀiÁtå, PÀªÀÄð¥sÀ® ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£Àdð£ÀäUÀ¼À°è £ÀA©PÉ - F ªÀÄÆgÀ£ÀÄß

M¦àgÀĪÀ J®ègÀÆ D¹ÛPÀgÀÄ; F ªÀÄÆgÀ£ÀÄß M¦àgÀĪÀ J®è ¸Á»vÀåªÀÇ D¹ÛPÀªÉÃ. ºÁUÁV F
©

ªÀÄÆgÀ£ÀÄß M¦àPÉÆArgÀĪÀ DzÀgÉ zÉêÀgÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ CUÀvÀåªÉà E®èzÉ ¨É¼ÉzÀħAzÀ ¸ÁARå

ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀƪÀð«ÄêÀiÁA¸Á zÀ±ð À £ÀU¼
À ÄÀ D¹ÛPÀ ¸Á»vÀå JAzÉà PÀgA
É iÀÄ®àqÄÀ vÀª
Û .É PÀªÄÀ ð¥s®
À ªÀÄvÀÄÛ
o

¥ÀÄ£Àdð£ÀäUÀ¼À°è £ÀA©PÉ EnÖgÀĪÀ eÉÊ£À, ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ªÉÃzÀ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤gÁPÀgÀuɬÄAzÁV

tt
No

£Á¹ÛPÀ zÀ±Àð£ÀUÀ¼ÁVªÉ. eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ zÀ±Àð£ÀUÀ¼ÀÄ ¥Á¥À, ¥ÀÄtå, ªÉÆÃPÀë EvÁå¢ ªÉÊ¢PÀ
¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤gÁPÀj¸ÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÉ F JgÀqÀÆ ªÀÄvÀUÀ¼À°è ªÉÃzÀ¥ÁæªÀiÁtå, ªÉÊ¢PÀ
AiÀÄdÕ PÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀȶÖPÀvÀð£ÁzÀ §æºÀä£À ¤gÁPÀgÀuÉ EzÉ. ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀªÀÅ agÀ¹ÜgÀªÁzÀ
DvÀäªÀ£ÀÄß ¤gÁPÀj¹zÀgÉ eÉÊ£À ªÀÄvÀªÀÅ DvÀäªÀ£ÀÄß £ÀA§ÄvÀÛzÉ. D£ÀAzÀzÀ £É¯ÉAiÀiÁV DvÀäªÀ£ÀÄß
PÁtĪÀÅzÉà ¸À£ÁvÀ£ÀzsÀªÀÄðzÀ §Ä£Á¢AiÀiÁVzÉ.

«UÀæºÁgÁzsÀ£ÉAiÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀ
ªÉÃzÀU¼À °
À è §æºäÀª£
À ÄÀ ß ¸ÀUÄÀ t ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀÄðt JAzÀÄ E§âUA
É iÀiÁV UÀt¹
 zÉ. £ÁªÀÄ (ºÉ¸g
À ÄÀ ),
gÀÆ¥À (DPÀÈw) - EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀUÀÄt. CªÀ£ÀÄß «ÄÃjzÀÄÝ ¤UÀÄðt. ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ DPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆvÀÛ zÉêÀvÉUÀ¼À DgÁzsÀ£É ªÉÃzÀUÀ¼À°èAiÉÄà PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß
M¦àPÉÆAqÀÄ D¹ÛPÀ ±ÁSÉAiÀiÁV ¨É¼ÉzÀħAzÀ DUÀªÀÄ ¸Á»vÀåªÀÅ zÉêÀgÀ «UÀæºÁgÁzsÀ£ÉUÉ ºÉaÑ£À
CªÀPÁ±À PÀ°à¹vÀÄ. ªÉʵÀÚªÀ, ±ÉʪÀ ºÁUÀÆ ±ÁPÀÛ - EªÀÅ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR DUÀªÀıÁSÉUÀ¼ÀÄ.
36
DZÀgÀuÉAiÀÄ°è ªÉÃzÀ¥ÁæªÀiÁtå, PÀªÀÄð¥sÀ® ºÁUÀÆ ¥ÀÄ£Àdð£ÀäUÀ¼À£ÀÄß M¦àPÉÆArzÀÝjAzÀ F
ªÀÄÆgÀÆ D¹ÛPÀ ¥ÀAxÀUÀ¼ÉAzÉà ¥ÀjUÀt¸À®àqÀÄvÀÛªÉ. ±ÉʪÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉʵÀª
Ú À DUÀªÀÄUÀ½AzÁV ªÀÄÄAzÉ
¥ÀÆeÁ«zsÁ£À, «UÀæºÀ ªÀtð£É, zÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ ªÁ¸ÀÄÛ«£Áå¸À EvÁå¢ ¸ÀAUÀwUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀªÀÅ.
ºÁUÉAiÉÄà ±ÁPÁÛUÀªÀĪÀÅ ªÀÄÄAzÉ vÀAvÀæ JA§ «¸ÁÛgÀªÁzÀ PÉëÃvÀæPÉÌ ªÀÄÄ£ÀÄßr §gɬÄvÀÄ. F
ªÀÄÆgÀÄ DUÀªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ°è ¨É¼ÉzÀħAzÀ zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À gÀZÀ£É, ¥ÀÆeÁ¥ÀzÀÞw,
ºÀ§âUÀ¼À DZÀgÀuÉ, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ-DZÀgÀuÉ ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀAUÀwUÀ½UÉ PÁgÀtÂèsÀÆvÀªÁzÀªÀÅ.

LPÀå EzÀÝgÀÆ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ zsÀªÀÄð

EAxÀ «±Á®ªÁzÀ vÀ¼ÀºÀ¢¬ÄAzÁV ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄÆ£Áð®ÄÌ ¸ÀºÀ¸Àæ
ªÀµÀðUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁV CgÀ½¤AwvÀÄ. ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ CA±ÀUÀ½AzÁV ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄð
ªÀÄvÀÄÛ ¥Á±ÁÑvåÀ j°d£ïUÀ¼À (j°d£ïUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ªÀÄÄA¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼° À è «ªÀj¹zÉ) £ÀqÄÀ «£À
ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀàµÀÖªÁV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. j°d£ïUÀ¼À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ M§âgÀÄ zÉêÀzÀÆvÀ
(¥ÀæªÁ¢), MAzÀÄ zÉêÀgÀÄ, MAzÀÄ zsÀªÀÄðUÀæAxÀ - E«µÀÖ£ÀÄß £ÀA§¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ zÉêÀzÀÆvÀ£À

ed
ªÀÄÆ®PÀ zÉêÀgÄÀ «¢ü¹zÀ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ PÀlÖ¼U É ¼
À £
À ÄÀ ß C£ÀĸÀj¸À¨ÃÉ PÀÄ. DzÀgÉ ¸À£ÁvÀ£À zsª À ÄÀ ðzÀ°è
ish
zÉêÀzÀÆvÀ, KPÀ zÉêÀ, KPÀ UÀæAxÀ ºÁUÀÆ ¤¢ðµÀÖ PÀlÖ¼É - F ¥ÀjPÀ®à£É E®è. ¸À£ÁvÀ£À
re S

zsÀªÀÄðzÀ°è ¥ÀÆf¸À®àqÀĪÀ ºÀ®ªÀÅ zÉêÀgÀÄUÀ¼ÀÄ «±Àé¤AiÀiÁªÀÄPÀ£ÁzÀ ¥ÀgÀ§æºÀä£À CA±ÀUÀ¼ÀÄ

bl
be KTB
pu

ªÀiÁvÀæªÉÃ. ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ°è ªÉÊ¢PÀ ºÁUÀÆ CªÉÊ¢PÀ - JgÀqÀÆ §UÉAiÀÄ ¸Á»vÀå ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ½UÉ CªÀPÁ±À«zÉ. ºÁUÉAiÉÄà D¹ÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ - F JgÀqÀÆ ¥ÀAxÀUÀ½UÉ
©

CªÀPÁ±À«zÉ. “D £ÉÆà ¨sÀzÁæB PÀævÀªÉÇà AiÀÄ£ÀÄÛ «±ÀévÀB”, JAzÀgÉ “«±ÀézÀ J®è PÀqÉUÀ½AzÀ®Æ
M¼ÉîAiÀÄ ¸ÀAUÀwUÀ¼ÀÄ £ÀªÉÄäqÉUÉ ºÀjzÀħgÀ°” JA§ÄzÉà ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ D±ÀAiÀĪÁVzÉ.
o

¸À¢éZÁgÀUÀ¼À£Éßà PÉüÉÆÃt, DqÉÆÃt. ¸ÀzÀévÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÉÆîÃt. DgÉÆÃUÀå¢AzÀ

tt

¸ÀÄRªÁV ¨Á¼ÉÆÃt. zÉéõÀ-C¸ÀÆAiÉÄUÀ¼£ À ÄÀ ß PÉÊ©qÉÆÃt. »A¸É-zÉÆÃæ ºÀU¼ À £

À ÄÀ ß ªÀiÁqÀ¢gÉÆÃt.
No

UÀÄgÀÄ-»jAiÀÄgÀ°è UËgÀªÀ Ej¹, zÉêÀgÀ°è ¨sÀQÛ Ej¹, £ÀªÀÄä ±ÀQÛ-¸Àé¨sÁªÀUÀ½UÉ ¸ÀjAiÀiÁzÀ

PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÀÛ eÁÕ£À UÀ½¸ÉÆÃt - JA§ÄzÀÄ ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ ¸ÀAzÉñÀ.

ªÉÃzÀUÀ¼À°è ¥ÀzÀåªÀÇ EzÉ, UÀzÀåªÀÇ EzÉ. IÄUÉéÃzÀzÀ ªÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ ¥ÀzÀågÀÆ¥ÀzÀ°èzÀÝgÉ

AiÀÄdĪÉÃðzÀzÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¨sÁUÀªÀÅ UÀzÁåvÀäPÀªÁVzÉ. ªÉÃzÀUÀ¼À «ªÀgÀuÉUÁV §AzÀ C£ÉÃPÀ
UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ (ªÉÃzÁAUÀUÀ¼ÀÄ) ¸ÀÆvÀægÀÆ¥ÀzÀ°èªÉ. ºÁUÁV EzÀ£ÀÄß ¸ÀÆvÀæ¸Á»vÀå JAzÀÆ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. C¸ÀA¢UÀÞªÁzÀ, C¯ÁàPÀëgÀUÀ½gÀĪÀ, ¸ÀªÀÄUÀæ CxÀðªÀ£ÀÄß PÉÆqÀĪÀ, «±ÁévÀäPÀªÁzÀ
¸Á®ÄUÀ¼Éà ¸ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ. EªÀ£ÀÄß DzsÀĤPÀ dUÀwÛ£À FPÉéõÀ£ï, ¥sÁªÀÄÄåð¯Á EvÁå¢UÀ½UÉ
¸À«ÄÃPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. ¥ÀvÀAd° ªÀÄĤUÀ¼À AiÉÆÃUÀ¸ÀÆvÀæ, UËvÀªÀÄ ªÀÄĤUÀ¼À £ÁåAiÀĸÀÆvÀæ
ªÀÄÄAvÁzÀªÉ®è ¸ÀÆvÀæ¸Á»vÀåUÀ¼ÉÃ. Cw aPÀÌ, PÉêÀ® ªÀÄÆgÀÄ CPÀëgÀUÀ¼À ¸ÀÆvÀæ “CtıÀÑ”
§æºÀä¸ÀÆvÀæUÀ¼À°èzÉ.

37
 ¨sÁgÀvz À °
À è ¸À£ÁvÀ£z
À ª
Às ÄÀ ðzÀ ¨sÁUÀªÁV C¥ÁgÀªÁzÀ ¯ËQPÀ ¸Á»vÀåªÀÇ ¨É¼z É ÄÀ §A¢vÀÄ.
DAiÀÄĪÉÃðzÀ, ªÀÈPÁëAiÀÄĪÉÃðzÀ, ¸ÀAVÃvÀ, ²®à±Á¸ÀÛç, UÀtÂvÀ, gÀ¸À«zÉå (gÀ¸ÁAiÀÄ£À«eÁÕ£À),
£ÁåAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÀÅ ±Á¸ÀÛçUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁV ¨É¼ÉzÀªÀÅ. EªÉ®èªÀÇ vÀªÀÄä
¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ MA¢¯ÉÆèAzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÉÃzÀUÀ½UÉ IÄtÂAiÀiÁVªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß
NzÀ®Ä ºÉÆgÀqÀĪÀ ¥ÀArvÀjUÉ RUÉÆüÀzÀ eÁÕ£À«gÀ¨ÉÃPÁzÀÄÝ CUÀvÀå. ºÁUÉAiÉÄà ªÉÃzÉÆÃPÀÛ
AiÀÄdÕUÀ¼À£ÀÄß DZÀj¸ÀĪÀªÀjUÉ AiÀÄdÕPÀÄAqÀUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ eÁÕ£À«gÀ¨ÉÃPÁzÀÄÝ CUÀvÀå. EªÉgÀqÀÆ
UÀtÂvÀPÉÌ vÀ¼ÀÄPÀĺÁQPÉÆArgÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÉÃzÀ¥Àæ¸ÁgÀzÀ eÉÆvÉ eÉÆvÉUÉà UÀtÂvÀ±Á¸ÀÛçªÀÇ
¨É¼É¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¯ËQPÀ «zÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ ¸ÀA§AzsÀªÀÅ
¨ÉÃ¥Àðr¸À¯ÁgÀzÀAvÉ ºÉuÉzÀÄPÉÆArzÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¥ÀÆtðUÉƽ¹.

ed
1. ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ _____________ .
ish
2. G¥À¤µÀvÀÄÛ JA§ÄzÀÄ _______zÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀ.
re S
bl
be KTB

3. ªÉÃzÀ JA§ ±À§ÝªÀÅ ____ JA§ zsÁvÀÄ«¤AzÀ ¤µÀà£ÀߪÁVzÉ.

pu

4. «zï JAzÀgÉ ____ JAzÀxÀð.

©

5. PÉý¹PÉÆAqÀzÀÄÝ ____ DzÀgÉ eÁÕ¦¹PÉÆAqÀzÀÄÝ ____ D¬ÄvÀÄ.

6. ¨sÁgÀvÀzÀ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR EwºÁ¸À PÀÈwUÀ¼ÉAzÀgÉ ______ ºÁUÀÆ ________ .
o
tt

7. ______ JA§ÄzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ vÀvÀÛ÷é±Á¸ÀÛçzÀ DzsÁgÀ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ.

No

8. ±ÁPÁÛUÀªÀĪÀÅ _____ JA§ «¸ÁÛgÀªÁzÀ PÉëÃvÀæPÉÌ ªÀÄÄ£ÀÄßr §gɬÄvÀÄ.

II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

9. ªÉÃzÀ JAzÀgÉãÀÄ?
10. IÄUÉéÃzÀzÀ°è JµÀÄÖ ªÀÄAvÀæUÀ½ªÉ? CªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ «¨sÁV¸À¯ÁVzÉ?
11. IÄUÉéÃzÀzÀ°è §¼À¹gÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ bÀAzÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
12. ªÉÃzÀUÀ¼À £Á®ÄÌ ¸ÀÌAzÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
13. ªÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß «¨sÀf¹zÀªÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ? AiÀiÁPÉ «¨sÀf¹zÀgÀÄ?
14. ±ÀQÛ«²µÁÖzÉéöÊvÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è §AzÀ £Á®ÄÌ ¥ÀAxÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
15. D¹ÛPÀ ¸Á»vÀå JAzÀgÉãÀÄ? AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ D¹ÛPÀ ¸Á»vÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
38
 16. ¸ÀÆvÀæ JAzÀgÉãÀÄ? ¸ÀÆvÀæ¸Á»vÀåPÉÌ GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
17. ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉªÉÄnPï j°d£ïUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À K£ÀÄ?
18. ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðzÀ ¸ÀAzÉñÀ K£ÀÄ?
III ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
19. ªÉÃzÀªÄÀ AvÀU
æ ¼
À À ¸À¸ég
À À ¥Àot
À ªÀ£ÄÀ ß D°¹. ªÉÃzÀU¼
À £
À ÄÀ ß AiÀiÁªÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è gÀa¹zÁÝgA
É §
ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
20. PÀ¤µÀ× LzÀÄ ±ÁAwªÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÆß CªÀÅUÀ¼À CxÀðUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀAUÀ滹j.
21. ªÉÃzÀUÀ¼À°è §A¢gÀĪÀ ¨ÉÆÃzsÀ£É / ¸ÀAzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 §gɬÄj.


ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

39
 CzsÁåAiÀÄ-6
eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞªÀÄvÀUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞªÀÄvÀUÀ¼À vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
l eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨ËzÀÞªÀÄvÀUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

eÉÊ£À ªÀÄvÀ
CvÀåAvÀ ¥ÀÅgÁvÀ£À ªÀÄvÀUÀ¼À°è eÉÊ£À ªÀÄvÀªÀÇ MAzÀÄ. ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀªÁV eÉÊ£ÀgÀ°è 24
wÃxÀðAPÀgÀjzÀÝgÉA§ £ÀA©PɬÄzÉ. IĵÀ¨sÀ EªÀgÀ°è ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ wÃxÀðAPÀgÀ£ÁzÀgÉ

ed
¥Á±Àéð£ÁxÀ 23£ÉAiÀÄ wÃxÀðAPÀgÀ. ¥Á±Àéð£ÁxÀ£ÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÆ. 8£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è gÁd
ish
C±Àé¸ÉãÀ£À ªÀÄUÀ£ÁV d¤¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ¸ÀÄR ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß vÀåf¹ CªÀÄgÀ£ÁzÀ£ÉA§
re S
bl
be KTB

£ÀA©PɬÄzÉ. ¸ÀªÀð¸ÀAWÀ ¥ÀjvÁåVAiÀiÁV EªÀ£ÀÄ ¸À£Áå¹AiÀiÁzÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ¸ÀÄRªÀÄAiÀÄ §zÀÄ-

pu

QUÉ £Á®ÄÌ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÀÝ£ÀÄ.

©

¥Á±Àéð£ÁxÀ£ÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀ £Á®ÄÌ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ

1. C»A¸É,
o
tt

2. ¸ÀvÀå
No

3. D¸ÉÛÃAiÀÄ (PÀ¢AiÀÄ¢gÀĪÀÅzÀÄ)
4. C¥ÀjUÀæºÀ (D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆAzÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ).
5£É A iÀ Ä vÀ v À é ª ÁzÀ §æ º À ä ZÀ A iÀ Ä ðªÀ £ À Ä ß
ªÀzsÀðªÀiÁ£À£ÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£Éà 24£ÉAiÀÄ
wÃxÀðAPÀgÀ.
ªÀzsÀðªÀiÁ£À ªÀĺÁ«ÃgÀ
(¸Á.±À.¥ÀÆ. 599-527)
ªÀzsÀðªÀiÁ£À£ÀÄ UÀtgÁdåUÀ¼À¯ÉÆèAzÁzÀ
ªÉʱÁ°AiÀÄ PÀÄAqÀ®UÁæªÀÄzÀ°è d¤¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À
vÀAzÉ ¹zÁÞxÀð, eÁÕwæPÀ JA§ §ÄqÀPÀnÖ£À gÁd. ªÀzsÀðªÀiÁ£À ªÀĺÁ«ÃgÀ
40
vÁ¬Ä wæ±À¯ÁzÉë, ¥À槮 UÀtgÁdåªÁVzÀÝ °ZÀÒ«UÀ¼À AiÀÄĪÀgÁtÂ.
vÀ£Àß 30£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è ¸ÀvÁå£ÉéõÀuÉAiÀÄ ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è vÉÆqÀVzÀ FvÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß,
¸ÀA¸ÁgÀª£ À Æ
À ß vÀåf¹zÀ£ÄÀ . £ÀAvÀgÀ EªÀ£ÄÀ 12 ªÀµð
À UÀ¼À PÁ® ¸ÀvåÀ zÀ ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è C¯ÉzÁrzÀ,
vÀ¥¸À ÄÀ ì ªÀiÁrzÀ. EªÀ£ÄÀ G¥ÀªÁ¸À ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀévBÀ vÀ£ßÀ zÉúÀª£ À ÄÀ ß zÀAr¹ PÉÆAqÀ£ÄÀ .
42£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è PÉʪÀ®å eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. PÉʪÀ®å eÁÕ£ÀªÉAzÀgÉ eÁÕ£ÉÆÃzÀAiÀĪÉAzÀxÀð.
EªÀ£ÄÀ EA¢æAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß ¤UÀ»
æ ¹ ¸ÀÄR ºÁUÀÆ AiÀiÁvÀ£UÉ ¼À À ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄAvÀt
æ ªÀ£ÄÀ ß ¸Á¢ü¹PÉÆAqÀ.
F ¸ÁzsÀ£ÉUÁV EªÀ£ÀÄ ‘ªÀĺÁ«ÃgÀ’£ÉAzÀÄ PÀgɹPÉÆAqÀÄ ‘f£À’£ÁzÀ£ÀÄ. ‘f£À’£ÉAzÀgÉ J®èªÀ£ÀÄß
¤UÀ滹zÀªÀ£ÀÄ, d¬Ä¹zÀªÀ£ÀÄ JAzÀxÀð. »ÃUÁVAiÉÄ EªÀ£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß eÉÊ£ÀgÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ vÀ£Àß G½zÀ 30 ªÀµÀðUÀ¼À §zÀÄPÀ£ÀÄß UÀAUÁ ªÀÄvÀÄÛ AiÀĪÀÄÄ£Á £À¢UÀ¼À
¥Àz
æ ÉñÀzÀ d£ÀvÉUÉ vÀ£Àß w½ªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀÄvÁÛ PÀ¼ÉzÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁgÀvÀPÀÆÌ ¨ÉÆâü¸ÀÄvÁÛ
¥ÀæAiÀiÁt¹zÀ. vÀ£Àß 72£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è ©ºÁgÀzÀ ¥ÁªÁ¥ÀÅj JA§°è ¤ªÁðtªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀ£ÀÄ.

ed
ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ 5 ¥ÀæweÉÕUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ £ÀqÀªÀ½PÉAiÀÄ 3 ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ.
ish
re S

EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀAZÀ¥ÀæweÉÕUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ wægÀvÀßUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

bl
be KTB
pu

¥ÀAZÀ ¥ÀæweÉÕUÀ¼ÀÄ: 1. C»A¸É 2. ¸ÀvÀå 3. C¸ÉÛÃAiÀÄ 4. C¥ÀjUÀæºÀ 5. §æºÀäZÀAiÀÄð

©

wægÀvÀßUÀ¼ÀÄ: 1. ¸ÀªÀÄåPïeÁÕ£À 2. ¸ÀªÀÄåPïzÀ±Àð£À 3. ¸ÀªÀÄåPïZÁjvÀæ

eÉÊ£À ªÀÄvÀªÀÅ ¥ÀÇtðªÁV zÉêÀgÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¤gÁPÀj¸ÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÀÆ CzÀÄ
o

£Á¹ÛPÀªÁzÀªÀ£ÀÄß M¥ÀÅàvÀÛzÉ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ DUÀÄ-ºÉÆÃUÀÄUÀ¼À°è zÉêÀgÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤gÁPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.

tt

E°è f£À¤VAvÀ PɼÀV£À ¸ÁÜ£ÀzÀ°è zÉêÀgÀ£ÀÄß EqÀ¯ÁVzÉ.

No

J®è ZÀgÁZÀgÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°èAiÀÄÆ DvÀä (fêÀ)«zÉ JA§ÄªÀÅzÀÄ EªÀgÀ £ÀA©PÉ. DvÀä (fêÀ)
zÀ ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀtªÀÅ ªÀiÁvÀæ ¥ÀÅ£Àðd£Àä¢AzÀ ªÀÄÄQÛAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ¤ªÁðt ¸ÁzsÀå.
±ÀÄ¢ÝÃPÀgÀtªÀÅ vÀ¥À¸ÀÄì, G¥ÀªÁ¸À, zÉúÀzÀAqÀ£É ºÁUÀÆ CzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ¢AzÁUÀĪÀ zÉúÀÀ
£Á±À¢AzÀ ªÀiÁvÀæ ¸ÁzsÀåªÉA§ÄzÀÄ EªÀgÀ £ÀA©PÉ. EzÀ£ÀÄß ¸À¯ÉèÃR£ÀªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ. PÀªÀÄð¥sÀ®zÀ
ªÉÄð£À £ÀA©PÉAiÀÄÄ eÉÊ£ÀgÀ §ºÀĪÀÄÄRå DAiÀiÁªÀÄ. F zsÀªÀÄðzÀ ¥ÀæPÁgÀ GvÀÛªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀÅtåPÁAiÀÄðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁvÀæ «ªÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÁVzÉ. PÉʪÀ®å eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä zÉúÀzÀ §AzsÀ£À¢AzÀ DvÀäªÀÅ «ªÀÄÄPÀÛªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV eÉÊ£ÀgÀ°è ±ÉéÃvÁA§gÀ ºÁUÀÆ ¢UÀA§gÀgÉA§ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRå
¥ÀAUÀqÀUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. ©½AiÀÄ GqÀÄ¥ÀÅ zsÀj¹zÀ eÉÊ£À ªÀÄĤUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ CªÀgÀ
C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß ±ÉéÃvÁA§gÀgÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. GqÀÄ¥À£ÀÄß zsÀj¸ÀzÀ eÉÊ£À ªÀÄĤUÀ¼À£ÀÄß
ºÁUÀÆ CªÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼£ À ÄÀ ß ¢UÀA§gÀ ¥ÀAxÀPÌÉ ¸ÉÃjzÀªg
À A
É zÀÄ ¥ÀjUÀt¸¯
À ÁVzÉ. ªÉÆzÀ®
41
eÉÊ£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ £ÀAvÀgÀ ªÀĺÁ«ÃgÀ£À «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß 12 UÀæAxÀUÀ¼À°è ¸ÀAUÀ滹qÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß eÉÊ£ÀgÀÄ 12 CAUÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÁæPÀÈvÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°èªÉ.
§ºÀ¼À »AzÉAiÉÄ eÉÊ£ÀgÀ MAzÀÄ UÀÄA¥ÀÅ ©ºÁgÀzÀ PÁëªÀÄ¢AzÁV zÀQëtPÉÌ §AzÀÄ
±ÀæªÀt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ°è £É®¹vÀÄ. »ÃUÉ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀÆqÀ eÉÊ£ÀªÀÄvÀzÀ ¥ÀæZÁgÀªÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀjAzÀ C¥ÁgÀªÁzÀ UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ PÀ£ÀßqÀ, vÉ®ÄUÀÄ ºÁUÀÆ vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ.
PÀ£ÀßqÀzÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ PÀ«UÀ¼ÁzÀ ¥ÀA¥À, gÀ£Àß, ¥ÉÇ£Àß, d£Àß EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ eÉÊ£ÀgÁVzÀÝgÀÄ.
¨ËzÀÞ ªÀÄvÀ
UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ£ÉAzÉà ¥ÀæSÁåvÀ£ÁzÀ ¹zÁÝxÀð£ÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÆ.
6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è d¤¹zÀ£ÀÄ. vÀAzÉ ±ÀÄzÉÆÞÃzÀ£À£ÀÄ ±ÁPÀå
UÀt-¸ÀAWÀzÀ gÁd. ¹zÁÝxÀð£ÀÄ gÁdgÀ ¨sÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ºÁUÀÄ
¸ÀA¸ÁgÀzÀ ¸ÀÄRªÀ£ÄÀ ß vÀåf¹ ¸À£Áå¹AiÀiÁzÀ£ÄÀ . ¥ÀZ æ °
À vÀ §zÀÄQ£À
zÁjUÀ¼À ¤gÀxÀðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ ¸ÀvÀåzÀ ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è
¤gÀ v À £ ÁV eÁÕ £ É Æ ÃzÀ A iÀ Ä ªÀ £ À Ä ß ¥À q É z À Ä §ÄzÀ Þ £ÁzÀ £ À Ä .

ed
eÁÕ£ÉÆÃzÀAiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀ FvÀ ªÉÆzÀ°UÉ vÉgÀ½zÀÄÝ ªÁgÁt¹
ish
(PÁ²)AiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¸ÁgÀ£ÁxÀPÉÌ. E°è£À fAPɪÀ£ÀzÀ°è FvÀ£ÀÄ
re S
bl
be KTB

vÀ£ßÀ ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® ¨ÉÆÃzs£ À A

É iÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÀ£ÄÀ . EzÀÄ ‘zsª À ÄÀ ð
pu

UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ ZÀPÀæ ¥ÀæªÀvÀð£À’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖzÉ. E°è §ÄzÀÞ£ÀÄ ZÀvÀÄgï

©

DAiÀÄð¸ÀvÀå ºÁUÀÆ CµÁÖAVPÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ.

¯ÉÆÃPÀªÉ®è zÀÄBR ºÁUÀÆ £ÉÆë¤AzÀ DªÀj¹zÉ. zÀÄBRzÀ ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß, CzÀgÀ
o

PÁgÀtªÀ£ÀÄß ZÀvÀÄgïDAiÀÄð ¸ÀvÀåªÀÅ «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. D¸ÉAiÉÄà zÀÄBRPÉÌ ªÀÄÆ®PÁgÀt JA§

tt

¸ÀvÀåªÀ£ÀÄß §ÄzÀÞ£ÀÄ PÀAqÀ£ÀÄ. CwAiÀiÁzÀ D¸ÉAiÀÄ «ªÀÄÄQÛ¬ÄAzÀ ªÀiÁvÀæ £ÉªÀÄä¢AiÀÄ §zÀÄPÀÄ

No

¸ÁzsÀå. D¸ÉAiÀÄ «ªÀÄÄQÛUÁV CµÁÖAVPÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß §ÄzÀÞ£ÀÄ ¨ÉÆâü¹zÀ£ÀÄ. EzÀ£ÀÄß ªÀÄzsÀåªÀÄ

¥ÀxÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
CµÁÖAVPÀ ªÀiÁUÀð
1. M¼ÉîAiÀÄ £ÀqÀvÉ 2. ªÀiÁvÀÄ 3. £ÉÆÃl (zÀȶÖ) 4. §zÀÄPÀÄ
5. ¥ÀæAiÀÄvÀß 6. £É£À¥ÀÅ 7. ¤zsÁðgÀ 8. aAvÀ£É
ºÉƸÀ ªÀÄvÀzÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ
²æêÀÄAvÀ ªÀvð
À PÀgÄÀ , PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼ÄÀ , d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÄÀ F ¥Àw
æ ¥ÁzÀ£¬
É ÄAzÀ ¥ÉÃæ jvÀgÁzÀgÄÀ .
d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ ¨sÁµÉAiÀiÁzÀ ¥ÁæPÀÈvÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ §ÄzÀÞ£ÀÄ vÀ£Àß ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀ£ÀÄ
ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À CA±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA§AzsÀ PÀ°à¹zÀ£ÀÄ. ºÉƸÀ

42
£ÀUÀgÀUÀ¼À ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ d£ÀgÀ §zÀÄQ£À «zsÁ£ÀU¼
À À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹vÀÄ. §zÀ¯ÁzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼°
À è
F ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ D±ÁQgÀtUÀ¼ÁzÀªÀÅ. CzÀgÀ®Æè ¨ËzÀÞªÀÄvÀ ºÉƸÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹PÉÆAqÀÄ
¥ÀæªÀvÀð£ÉAiÀÄ ºÁ¢AiÀÄ£ÀÄß »r¬ÄvÀÄ.
§ÄzÀÞ ºÁUÀÆ CªÀ£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ PÉÆøÀ®, ªÀÄUÀzsÀ ºÁUÀÆ UÀAUÁ£À¢AiÀÄ §AiÀÄ®Ä
¥ÀæzÉñÀzÀ G½zÀ ºÀ®ªÀÅ £ÀUÀgÀUÀ½UÉ ¨sÉÃnPÉÆlÄÖ vÀªÀÄä «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ
MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ PÁ®ßrUÉAiÀÄ°èAiÉÄà ¥ÀæAiÀiÁt¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä
fêÀ£ª À £
À ÄÀ ß ¥Àgg
À À §zÀÄQUÁVAiÉÄ «ÄøÀ°lÖgÄÀ . 80£ÉAiÀÄ E½ ªÀAiÀĹ죰
À è §ÄzÀÞ£À C«gÀvªÀ ÁzÀ
¸ÁxÀðPÀ §zÀÄPÀÄ PÀIJ£ÀUÀgÀzÀ°è CAvÀåUÉÆArvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ‘ªÀĺÁ¥Àj¤ªÁðt’ªÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
§ÄzÀÞ£ÄÀ «ºÀj¹zÀ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼À °À è
«ºÁgÀ U À ¼ À £ À Ä ß PÁ¯ÁAvÀgÀz À°è
¤«Äð¹zÀgÀÄ. CªÀ£À C¹Ü¥ÀAdgÀ
PÀ¼§
É gÀª£
À ÄÀ ß ºÁUÀÆ ªÀÄƼÉU¼ À £À ÄÀ ß

ed
d£À CªÀ£À £É£À¦£À°è
¸ÀAgÀQë¹zÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ish
re S
bl
be KTB

ZÉÊvÁå®AiÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀÆÛ¥ÀUÀ¼À°è

pu

CªÀ£À ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àäj¸ÀÄvÁÛ

©

¥À Æ f¸À v É Æ qÀ V zÀ g À Ä . »ÃUÉ
¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀzÉÝ ªÉÆlÖªÉÆzÀ® ¸ÁAa ¸ÀÆÛ¥À
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, «UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄÆwð¥ÀÇeÉ.
o
tt

¨ËzÀÞ ªÀÄvÀªÀÅ £Ár£À vÀÄA¨É®è ¥À¸Àj¹zÀÝ®èzÉ zÉñÀ «zÉñÀUÀ½UÀÆ ºÀgÀrvÀÄ. EzÀgÀ

No

ªÉʨsÀªÀªÀ£ÀÄß aãÁzÀ ¥ÀæªÁ¹UÀ¼ÁzÀ ¥sÁ»AiÀiÁ£ï, EwìAUï ºÁUÀÆ ºÀÆåAiÀÄ£ïvÁìAUï

PÀtÄÚPÀlÄÖªÀAvÉ CªÀgÀ §gÀªÀtÂUÉUÀ¼À°è «ªÀj¹zÁÝgÉ. ªÀÄ®AiÀÄ, §ªÀÄð, xÉʯÁåAqï,
«AiÀÄmÁßA, PÀA¨ÉÆrAiÀÄ, ²æîAPÀ ºÁUÀÆ ¨Á«ÄAiÀiÁ¤£Àªg À «
É UÀÆ ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀªÅÀ ºÀgr
À vÀÄÛ.
E¯Éè®è ¨ÉlÖUÀ¼À ²¯ÉUÀ¼À£Éß PÀqÉzÀÄ §ÄzÀÞ£À ªÀÄÆwðUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÁÝgÉ. ºÀ®ªÉqÉUÀ¼À°è
§ÈºÀvï ¥Àw æ ªÉÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ¤«Äð¹gÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß £ÁªÀÅ EA¢UÀÆ PÁA¨ÉÆÃrAiÀiÁzÀ CAPÀƪÀðmï
ºÁUÀÆ D¥sïWÁ¤¸ÁÜ£z À À ¨Á«ÄAiÀiÁ£ï£À°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. zÀÄgÁzÀȵÀÖªA
É zÀgÉ ¨Á«ÄAiÀiÁ£ï£À
§ÄzÀÞ£À §ÈºÀvï ¥ÀæwªÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄĹèA ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁ¢UÀ¼À zÁ½UÉ vÀÄvÁÛV EwÛÃa£À
¢£ÀUÀ¼À°è £Á±ÀªÁzÀªÀÅ.
1956gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀiÁfPÀ aAvÀPÀgÁzÀ ¸ÀA«zsÁ£À ²°à ¨Á¨Á ¸ÁºÉèï
qÁ.©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀÄ §ÄzÀÞ£À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ½AzÀ ¥ÉæÃjvÀgÁV ¨ËzÀÞ ªÀÄvÀªÀ£ÀÄß
¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ.

43
 zsÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ j°d£ï
j°d£ï JA§ÄzÀÄ LgÉÆÃ¥Àå PÀ®à£ÉAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ M§â ¤¢ðµÀÖ ªÀåQÛ¬ÄAzÀ
¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀĪÀ M§â ªÀåQÛ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß PÀÄjvÁzÀ £ÀA©PÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
j°d¤ßUÀÆ ¥À«vÀU æ A
æÀ xÀU½
À gÀÄvÀª
Û .É ¥À«vÀU
æ A
æÀ xÀU¼
À ÄÀ ªÀÄÆ®¥ÀÅgÀĵÀ£À D±ÀAiÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß w½¸ÀÄvÀª
Û .É
j°d£ÀÄßUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀAvÉ®è CªÀÅUÀ¼À°è ¥ÀAxÀUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ.
¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è AiÉƺÀÆzÀå, PÉæöʸÀÛ ºÁUÀÆ E¸ÁèA ªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæªÉÃ
j°d£ï JA§ÄzÁV PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ. ¨ËzÀÞgÀÄ, eÉÊ£ÀgÁ¢AiÀiÁV «©ü£Àß ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À
¸ÀégÀÆ¥ÀªÀÅ j°d¤ßVAvÀ ©ü£ÀߪÁVzÉ. EªÀgÀ°è D¹ÛPÀgÀÄ ºÁUÀÆ £Á¹ÛPÀgÉA§ÄzÁV
©ü£ÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÉÃzÀªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß M¥ÀÅàªÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß D¹ÛPÀ
¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼É£ÀÄßvÁÛgÉ. ªÉÃzÀªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß M¥ÀàzÀªÀgÀ£ÀÄß £Á¹ÛPÀgÉ£ÀÄßvÁÛgÉ. zsÀªÀÄðªÉA§ÄzÀÄ
MAzÀÄ fêÀ£ÀPÀæªÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥ÀjPÀ®à£É.

§ÄzÀÞ£À ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ CªÀ£À C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ §ÄzÀÞ£À ¨ÉÆÃzsÀ£É ºÁUÀÆ

ed
¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÀ£ÀÄß wæ¦lPÀUÀ¼À°è PÉÆæÃrÃPÀj¹zÀgÀÄ. EªÉà «£ÀAiÀÄ, ¸ÀÄvÀÛ ºÁUÀÆ C©üzsÀªÀÄä
ish
¦lPÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖªÉ. PÁ®PÀæªÉÄÃt ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À°è ºÀÄnÖPÉÆAqÀ ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄ¢AzÁV
re S

M¼À¥ÀAUÀqÀUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ. »ÃUÉ »Ã£ÀAiÀiÁ£À, ªÀĺÁAiÀiÁ£À, ªÀdæAiÀiÁ£À ºÁUÀÆ

bl
be KTB
pu

CªÀÅUÀ¼À°è£À ¸ÀÆvÀæUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ. EAzÀÄ §ÄzÀÞ£À£ÀÄß CgÀ¸ÀĪÀ C£ÉÃPÀ ºÁ¢UÀ¼À£ÀÄß

ºÀÄqÀÄQPÉÆArgÀĪÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ £ÁªÀÅ PÁtÄvÉÛêÉ.
©

«zÉòAiÀÄgÀ zÁ½
o

EzÉ Ã PÁ®WÀ l Ö z À ° è Væ à ¸ï£À ° è £À U À g À gÁdåUÀ ¼ À Ä «PÀ ¹ vÀ U É Æ ArzÀ Ý ªÀ Å . ¥Áæ a ãÀ

tt

¥À²ðAiÀÄ MAzÀÄ ¥À槮 ¸ÁªÀiÁædåªÁV ¨É¼É¢vÀÄÛ. F JgÀqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ

No

¸ÀAWÀµÀðPÉÌ UÀÄjAiÀiÁzÀݪÀÅ. ¥ÁæaãÀ ¥À²ðAiÀĪÀ£ÀÄß D½zÀªÀgÀ°è CTªÉÄäAiÀÄ£ÀßgÀÄ PÀÆqÀ

ªÀÄÄRågÀÄ. ¸Á.±À.¥ÀÆ.6£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ zÉÆgÉAiÀiÁzÀ qÉÃjAiÀĸÀ£ÀÄ ¥À槮
¸ÁªÀiÁædåªÉÇAzÀ£ÀÄß PÀnÖzÀ£ÀÄ. EªÀ£À PÁ®zÀ°è CªÀ£À ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀrAiÀĪÀgÉ«UÀÆ
ºÀgrÀ vÀÄÛ. ¸Á.±À.¥ÀÆ. 4£ÉAiÀÄ ±Àvª À iÀ Á£Àz°À è ªÀiÁå¸ÉqÆ
É ¤AiÀiÁzÀ zÉÆgÉ C¯ÉUÁìAqÀgï VæÃPï £ÀUg À À
gÁdåU¼ À £À ÄÀ ß UÉzÄÀ Ý ¥À²ðAiÀiÁªÀ£ÄÀ ß ªÀ±¥ À r
À ¹PÉÆAqÀ£ÄÀ . EzÀjAzÁV ¨sÁgÀvz À À UÀrAiÀĪÀg«
É VzÀÝ
¥À¶ðAiÀiÁ ¨sÁUÀªÀÅ C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À PÉʪÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¥À²ðAiÀiÁªÀ£ÀÄß UÉzÀÝ £ÀAvÀgÀ C¯ÉUÁìAqÀgï
PÀAzÀºÁgï ºÁUÀÆ »AzÀÄPÀıï£À ªÀiÁUÀðªÁV ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹zÀ. gÁ« ªÀÄvÀÄÛ ©AiÀiÁ¸ï
£À¢AiÀĪÀgÉUÀÆ ¸ÁVzÀ FvÀ¤UÉ E£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀįÁUÀzÉ fîA £À¢AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
¨sÁgÀvÀzÀ UÀrzÁn »A¢gÀÄUÀĪÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è ¨Á婯ÉÆä£ÀªÀgÉ«UÉ ¸ÁV C°è ªÀÄÈvÀ£ÁzÀ.

44
 C¯ÉUÁìAqÀgï-¥ËgÀªÀgÀ PÀzÀ£À
vÀPÀ벯ÉAiÀÄ gÁd£ÁzÀ CA©AiÀÄ DªÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ §AzÀ C¯ÉUÁìAqÀgÀ¤UÉ
JzÀÄgÁzÀzÀÄÝ ¥ËgÀªÀ. EªÀ£À£ÀÄß ¥ÉÇÃgÀ¸ï JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ©üÃPÀgÀªÁzÀ ZÀAqÀªÀiÁgÀÄvÀ
ºÁUÀÆ ¥ÀæªÁºÀ¨sÀjvÀ fîA£À¢AiÀÄ JzÀÄgÀÄ JgÀqÀÄ ¸ÉãÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄSÁªÀÄÄTAiÀiÁzÀªÀÅ.
¥ÀæªÁºÀzÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è £À¢AiÀÄ£ÀÄß zÁlĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤jÃQë¸ÀzÀ ¥ËgÀªÀ£À ªÉÄÃ¯É C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À
¸ÉãÉAiÀÄÄ DPÀæªÀÄt ªÀiÁrvÀÄ. ºÉÆÃgÁlzÀ°è C¯ÉUÁìAqÀgÀ£À ¸ÉãÉAiÀÄÄ dAiÀÄUÀ½¹vÀÄ.
¸ÉgÉAiÀiÁzÀ ¥ËgÀªÀ£À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ C¯ÉUÁìAqÀgï ‘¤£ÀߣÀÄß £Á£ÀÄ ºÉÃUÉ £ÀqɹPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ’
JAzÀÄ PÉýzÀ£ÀÄ. DUÀ ¥ËgÀªÀ£ÀÄ CvÀåAvÀ zsÉÊAiÀÄð, ¸Áé©üªÀiÁ£ÀUÀ½AzÀ ‘M§â gÁd
ªÀÄvÉÆÛ§â gÁd£À£ÀÄß ºÉÃUÉ £ÀqɹPÉƼÀî¨ÉÃPÉÆà ºÁUÉ’ JAzÀÄ GvÀÛj¹zÀ. ¥ËgÀªÀ£À zsÉÊAiÀÄð
¸ÁºÀ¸ÀUÀ¼ÀÄ VæÃPÀgÀ §gÀªÀtÂUÉUÀ¼À°è CªÀÄgÀªÁVªÉ. C¯ÉUÁìAqÀgï£À DPÀæªÀÄtªÀÅ ªÀiËAiÀÄðgÀ
gÁd¥Àæ¨sÀÄvÀéPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀĺÁd£À¥ÀzÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EzÀÝ ªÁå¥Áj ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÀÄ F
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÀĹzÀªÀÅ. DzÀgÉ VæÃPÀgÀ ¥ÀæªÉñÀªÀÅ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ¯É ºÁUÀÆ «eÁÕ£ÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄßAlĪÀiÁrvÀÄ.DUÀ gÀÆrüAiÀÄ°èzÀÝ UÁAzsÁgÀ ²®àPÀ¯É AiÀÄÄ VæÃPÀgÀ

ed
¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ M¼ÀUÁVvÀÄÛ.
ish
re S
bl
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
be KTB
pu

I ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁr.

©

1 eÉÊ£ÀgÀ ªÉÆzÀ® wÃxÀðAPÀgÀ£ÀÄ ____________ .

o

2 ªÀzsÀðªÀiÁ£À£ÀÄ d¤¹zÀ ¸ÀܼÀ ___________ .

tt
No

3 ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ vÀ£Àß 42 £ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è __________ ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ.

4 ªÀĺÁ«ÃgÀ£ÀÄ vÀ£Àß 72 £ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è __________ JA§°è ¤ªÁðt
ºÉÆA¢zÀ£ÀÄ.
5 UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ£À ªÉÆzÀ® ºÉ¸ÀgÀÄ _________ .
6 §ÄzÀÞ£ÀÄ vÀ£Àß ªÉÆzÀ® ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß _________ zÀ°è ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
7 §ÄzÀÞ£À ªÉÆzÀ® ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ________JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

II F PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.

8 ªÀĺÁ«ÃgÀ£À fêÀ£À PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
9 wægÀvÀßUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ ?

45
 10 eÉÊ£ÀgÀ ¥ÀAUÀqÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹j.
11 ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥ÀxÀªÉAzÀgÉãÀÄ ?
12 ºÉƸÀ zsÀªÀÄð¢AzÀ ¥ÉæÃjvÀgÁzÀªÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ ?
13 wæ¦nPÀUÀ¼À §UÉÎ n¥Ààt §gɬÄj.

III ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
14 ªÀĺÁ«ÃgÀ£À fêÀ£À ZÀjvÉæAiÀÄ §UÉÎ «µÀAiÀÄ ¸ÀAUÀ滹.
15 UËvÀªÀÄ §ÄzÀÞ£À fêÀ£À ¸ÀA§AzsÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
16 zsÀªÀÄð, ªÀÄvÀ, ¥ÀAxÀ, D¹ÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ £Á¹ÛPÀ ¥ÀzÀUÀ½UÉ CxÀðªÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉƽîj.

ed
ish

re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

46
 gÁdå±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 7
gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRå
F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.
l gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀjPÀ®à£É w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀiÁzÀ PÀæªÀĪÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ aAvÀPÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.
l gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæªÀÄÄRå w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

CxÀð : gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À. EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ

ed
ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ gÀÆ¥ÀgÉõÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÁÝVzÉ. EzÀÄ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ
ish
¸ÀPÁðgÀPÀÆÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ. gÁdåzÀ GUÀªÀÄ, ®PÀët ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À
re S
bl
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ §UÉV£À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÉà gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÄRå «µÀAiÀĪÁVzÉ.
be KTB
pu

gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ Væøï zÉñÀzÀ°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. VæÃPÀjVAvÀ®Æ ªÉÆzÀ®Ä

©

Ff¦ëAiÀÄ£ÀßgÀÄ, ¨É©¯ÉÆäAiÀÄgÀÄ, ¥À²ðAiÀÄ£ÀßgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ aäAiÀÄgÀÄ

‘gÁd¤ÃwUÉ’ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÉ®ªÉÇAzÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ CªÀgÀÄ
o

gÁdå±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß MAzÀÄ PÀæªÀħzÀÞ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÁßV C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À°®è. gÁdå±Á¸ÀÛçPÉÌ MAzÀÄ

tt

¸ÀévÀAvÀæ «eÁÕ£ÀzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À PÉÆlÖªÀgÉà VæÃPÀgÀÄ.

No

VæÃPï vÀvéÀeÁÕ¤UÀ¼ÁzÀ ¸ÁPÉn æ Ã¸ï ªÀÄvÀÄÛ DvÀ£À ²µÀå ¥ÉèÃmÉÆà gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ aAvÀPgÀ ÁVzÀÝgÄÀ .
¥ÉèÃmÉÆà vÀ£Àß ‘j¥À©èPï’ JA§ ªÀĺÁPÀÈwAiÀÄ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀégÀÆ¥À
ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¹zÁÝgÉ. DzÀgÉ Væøï zÉñÀzÀ ªÀÄvÉÆÛ§â zÁ±Àð¤PÀ Cj¸ÁÖl®¤UÉ
“gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ” JAzÀÄ UËgÀªÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ, KPÉAzÀgÉ, Cj¸ÁÖl®gÀÄ gÁdå±Á¸ÀÛç
CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß PÀæªÀħzÀÞUÉƽ¹ gÁdå±Á¸ÀÛçPÉÌ vÀ¼À¥ÁAiÀÄ ºÁQzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ aAvÀPÀgɤ¹zÁÝgÉ.
Cj¸ÁÖl¯ï gÁdå±Á¸ÀçÛ ª£ À ÄÀ ß PÀÄjvÀÄ ¥À¥
æ A
À ZÀz°À A
è iÉÄà ¥Àx
æ ª
À ÄÀ UÀA
æ xÀ ‘¥Á°nPïì’ JA§ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß
gÀa¹zÀ£ÀÄ. F PÀÈwAiÀÄ°è gÁdåzÀ GUÀªÀÄ, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¸À¯ÁVzÉ.
PËn®å£À ‘CxÀð±Á¸ÀÛç’ zÀ°èAiÀÄÆ gÁdQÃAiÀÄ ¤ÃwUÀ¼À §UÉÎ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ «ªÀgÀUÀ½ªÉ.

¥ÁæaãÀ VæÃPÀgÀÄ gÁdåzÀ ¸ÀªÀĸÀÛ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÀÆ C£Àé¬Ä¹ ¥Á°nPïì (gÁdPÁgÀt)

JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ‘¥Á°nPïì’ JA§ ¥ÀzÀ ‘£ÀUÀgÀgÁdå’ (City - State) JA§
47
CxÀðªÀżÀî ªÀÄÆ® VæÃPï ¥ÀzÀªÁzÀ ‘¥ÉÇ°¸ï’ (Polis) JA§ÄzÀjAzÀ ºÀÄnÖ §A¢zÉ. VæÃPÀjUÉ
£ÀUÀgÀªÉà gÁdåªÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ gÁdåzÀ DqÀ½vÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÉà gÁdPÁgÀtªÁV¢ÝvÀÄ.
DzsÀĤPÀªÁV vÀdÕgÀÄ gÁdå±Á¸ÀÛç JAzÀÄ PÀgÉ¢zÁÝgÉ.

gÁdPÁgÀt (¥Á°nPïì) J£ÀÄߪÀ ¥Àzª À ÅÀ ¸ÀPÁðgÀ ¢£À¤vÀå JzÀÄj¸ÀĪÀ «©ü£ßÀ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåU¼
À £
À ÄÀ ß
¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ (¥ÉÇ°nPÀ¯ï¸ÉÊ£ïì) gÁdåzÀ ªÀÄÆ®, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, ¸ÀégÀÆ¥À,
DqÀ½vÀ ¥ÀzÀÞw, gÁdåzÀ PÁgÀåªÁå¦Û, ¥ËgÀgÀ ºÀPÀÄÌ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdåzÀ J®è ªÀÄÄRUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVzÉ.

gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdåzÀ ¨sÀÆvÀ, ªÀvÀðªÀiÁ£À ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ,

gÁdQÃAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÄÀ ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀU¼ À À CzsåÀ AiÀÄ£ÀªÁVgÀÄvÀÛz.É gÁdå, ¸ÀPÁðgÀ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ «µÀAiÀĪÉÃ
gÁdå±Á¸ÀÛçªÉAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.

ed
gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæªÀÄÄRå
ish
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ÀªÀÅ ¥ÀæwAiÉƧâjUÀÆ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀÄzÁÝVzÉ.
re S
bl
be KTB

gÁdåªÇÉ AzÀgÀ C©üªÈÀ ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀU

æ w
À AiÀÄÄ C°è£À d£ÀU¼
À À D¯ÉÆÃZÀ£,É eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄzÀ°è
pu

vÉÆqÀV¹PÉƼÀÄî«PÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

©

 gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdåªÉÇAzÀgÀ GUÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä

¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À°è gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ
o

¸ÀPÁðgÀU¼
À ÄÀ vÉÆqÀV¹PÉÆArgÀĪÀÅzÀgÀ §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß gÁdå±Á¸ÀçÛ ªÅÀ MzÀV¸ÀÄvÀz
Û .É
tt
No

 gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ZÀPÁæ¢ü¥ÀvÀå, ¸ÁévÀAvÀæöå, £ÁåAiÀÄ, PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, GvÀÛªÀÄ

¸ÀPÁðgÀ, AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAw EvÁå¢ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À GvÀàwÛ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ
§UÉÎ ªÀiÁ»w MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
 gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w
MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
 gÁdå±Á¸ÀçÛªÅÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¨sÆ
À vÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀvð
À ªÀiÁ£À PÁ®zÀ ZÀlĪÀnPÉU¼
À À ¨É¼QÀ £ÀrAiÀÄ°è
¨sÀ«µÀåzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¸À®Ä ¸ÀºÀPÀj¸ÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ DzsÀĤPÀ PÀ¯Áåt
gÁdåzÀ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
 gÁdå±Á¸ÀçÛ ªÅÀ gÁdåzÀ ¸ÀA«zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À §UÉV£À eÁÕ£ª
À £
À ÄÀ ß MzÀV¸ÀÄvÀz
Û .É
 gÁdå±Á¸ÀçÛ ªÅÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ CAUÀU¼
À ÁzÀ ±Á¸ÀPÁAUÀ, PÁAiÀiÁðAUÀ ºÁUÀÆ £ÁåAiÀiÁAUÀU
À ¼
À ÄÀ
ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ w¼ÀĪÀ½PÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
48
  gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀ°è gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀæeÉÕAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀÈvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀgÀ
ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À¥Àw椢üUÀ¼ÀÄ eÁUÀÈvÀªÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀQæAiÀĪÁV
EgÀĪÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ÀªÀÅ GvÀÛªÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd¸ÉêÀPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ
¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁzÀ ¥ÀjºÁgÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À®Ä
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ÀªÀÅ GvÀÛªÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ £ÁUÀjPÀgÀ£ÀÄß
¸ÀȶָÀĪÀ°è ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
 gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁzÀAvÀºÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ, MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ,
¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
 d£ÀgÀÄ ¸ÀQæAiÀĪÁV gÁdQÃAiÀÄzÀ°è vÉÆqÀV¹PÉƼÀî®Ä ¥ÀÇgÀPÀªÁUÀĪÀ vÀvÀé ºÁUÀÆ
¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸À®Ä gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

ed
ish
 gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À §UÉV£À eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ
re S

«±ÉõÀªÁV zÉñÀzÃÉ ±ÀU¼ À À £ÀqÄÀ «£À AiÀÄÄzÀÞU¼

À À §UÉÎ ºÁUÀÆ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºPÀ ÁgÀzÀ
bl
be KTB
pu

ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
©

F ªÉÄð£À J¯Áè PÁgÀtUÀ½AzÁV gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ gÁdåªÉÇAzÀgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ,

GvÀÛªÀÄ gÁeÁåqÀ½vÀ, £ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼À ¥ÁvÀæ ºÁUÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼À ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ ¸ÀàµÀÖ
o

CjªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. gÁdå±Á¸ÀÛçªÀÅ ¥ÀæeÉUÀ¼É®ègÀÆ GvÀÛªÀÄ, dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ, ¸ÀĸÀA¸ÀÌøvÀ

tt
No

ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁ²Ã® £ÁUÀjPÀgÁUÀĪÀAvÉ ¸ÀºPÀ j

À ¸ÀÄvÀÛz.É gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ eÁÕ£ª
À ÅÀ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ, ±ÁAvÀ,
¥ÀæUÀwÀzÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄT gÁdåªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸Áܦ¸ÀĪÀ°è ªÀĺÀvÀÛgÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ
ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀºÀ¸Àæ ¸ÀºÀ¸Àæ ¸ÀASÉåAiÀÄ d£ÀgÀ PÀ£À¸À£ÀÄß £À£À¸ÁV¸ÀÄvÀÛzÉ.

49
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1 ¥Á°nPïì JA§ ¥ÀzÀªÀÅ _________ VæÃPï ¥ÀzÀ¢AzÀ GvÀàwÛUÉÆArzÉ.
2 `j¥À©èPï’ UÀæAxÀzÀ PÀvÀÈð _____________ .
3 Cj¸ÁÖl¯ï gÁdå±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ gÀa¹zÀ PÀÈw _____________ .
4 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ §UÉV£À ªÀiÁ»w ºÉÆA¢gÀĪÀ PËn®å£À PÀÈw _____________ .
II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
5 gÁdå±Á¸ÀÛç JAzÀgÉãÀÄ ?
6 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ PÀæªÀħzÀÞ CzsÀåAiÀÄ£À AiÀiÁjAzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ?
7 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀgÉAzÀÄ AiÀiÁgÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ?

ed
8 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ MAzÀÄ ªÁåSÉå ¤Ãr.
ish
9 gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃd£À w½¹?
re S
bl
be KTB

III ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
pu

10 ¨sÁgÀvz
À °
À è »AzÉ EzÀÝ gÁdQÃAiÀÄ ªÀ媸
À ÜÉ AiÀÄ£ÀÄß ©A©¸ÀĪÀ avÀ¥
æ l
À UÀ¼À ¸ÀAUÀº
æ À ¥ÀŸÀPÛ ª
À £
À ÄÀ ß
©

¹zÀÞ¥Àr¹.
11 ¤ªÀÄä vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ Cj¸ÁÖl®£ÀÄ gÁdå±Á¸ÀÛçzÀ §UÉÎ ¤ÃrzÀ
o
tt

ºÉýPÉAiÀÄ£ÀÄß ZÀað¹.
No

12 `ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÁªÀiÁfPÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀÄ gÁdå ¸ÀȶÖUÉ £ÁA¢AiÀiÁzÀªÀÅ’ F «ZÁgÀªÁV ¤ªÀÄä

vÀgÀUÀwAiÀÄ°è «ZÁgÀ«¤ªÀÄAiÀÄzÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÉÇAzÀ£ÀÄß K¥Àðr¹.
IV AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
13 ¤ÃªÉ Ç §â ¥À Å gÁvÀ £ À Væ à ¸ï zÉ Ã ±À z À ¥À æ e É A iÉ Ä AzÀ Ä ¨s Á «¹PÉ Æ AqÀ Ä £À U À g À gÁdåzÀ
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ «ZÁgÀªÉÇAzÀgÀ §UÉÎ ZÀað¹.
14 `¸ÀªÁð¢üPÁj zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄÄ ªÀåQÛAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß
zÀªÀÄ£ÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ’ - F «ZÁgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ avÀæ ¥ÀlUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ»
æ ¹.
15 ªÀĺÁPÁªÀåUÀ¼À°è PÁt§gÀĪÀ gÁdQÃAiÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À §UÉV£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.


50
 CzsÁåAiÀÄ-8
¥ËgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËgÀvÀé

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l `¥ËgÀ’ ªÀÄvÀÄÛ `¥ËgÀvÀé’zÀ CxÀð ªÀåvÁå¸À w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l ¥ËgÀ¤UÉ zÉñÀªÀÅ ¤ÃqÀĪÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l ¥ËgÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÉòAiÀÄ£À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.

l `¥ËgÀvÀé’ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ, «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ

CxÀð : ‘¥ËgÀvÀé’ JA§ ¥ÀzÀ PÁ®PÁ®PÉÌ ««zsÀ CxÀðªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÉ. VæÃPÀgÀ PÁ®zÀ°è
¥ËgÀvÀé JA§ÄzÀÄ ¸ÀAPÀÄavÀ CxÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. DV£À PÁ®zÀ°è VæÃPï £ÀUÀgÀ - gÁdåUÀ¼À
¤ªÁ¹UÀ¼ÁVzÀÄÝ, gÁdåzÀ DqÀ½vÀzÀ°è ¸ÀQæAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄwÛzÀݪÀjUÉ ªÀiÁvÀæ ¥ËgÀgÀÄ J£ÀÄߪÀ

ed
ªÀiÁvÀÄ C£ÀéAiÀĪÁUÀÄwÛvÄÀ Û. gÁdåzÀ°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÝÀ ªg À ®
É ègÆ
À ¥ËgÀgÁVgÀĪÀÅ¢®è. gÁdåzÀ DqÀ½vÀ,
ish
£ÁåAiÀÄ «vÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¸À¤ÃAiÀÄ PÁgÀåUÀ¼À°è ¸ÀQA æ iÀĪÁV ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄwÛzÀݪÀjUÉ ªÀiÁvÀæ ¥ËgÀgÀÄ
re S
bl
JAzÀÄ PÀgAÉ iÀįÁUÀÄwÛvÄÀ .Û G½zÀAvÉ ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ, UÀįÁªÀÄgÀÄ, PÁ«ÄðPÀgÄÀ , ªÀÄPÀ̼ÄÀ , «zÉòAiÀÄgÀÄ,
be KTB
pu

ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ ¥ËgÀgÁVgÀ°®è, EzÀÄ ¥ËgÀvÀézÀ §UÉUÉ EzÀÝ ¥ÀÅgÁvÀ£À VæÃPÀgÀ

¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀiÁVvÀÄÛ.
©

DzÀgÉ, DzsÀĤPÀ PÁ®zÀ ¥ËgÀvÀézÀ ¥ÀjPÀ®à£É «±Á¯ÁxÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. MAzÀÄ £ÁUÀjPÀ

¸ÀªÀiÁdzÀ / gÁdåzÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆA¢, vÁ£ÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ gÁdåPÉÌ ¤µÉ׬ÄAzÀ EzÀÄÝ, gÁdåªÀÅ
o

¤ÃqÀĪÀ £ÁUÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÄÀ ÌU¼

À £
À ÄÀ ß C£ÀĨs«
À ¸ÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQA
Û iÀÄ£ÀÄß ¥ËgÀ£A
É zÀÄ
tt

PÀgÉAiÀįÁVzÉ. £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀzÀ¸Àå£ÁVzÀÄÝ, ¤¢ðµÀÖ PÀvÀðªÀåUÀ½UÉ §zÀÞ£ÁV, ¸ÁªÀiÁ£Àå

No

¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ, CzÀÄ ¤ÃqÀĪÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀĪÀªÀ£Éà ¥ËgÀ

JAzÀÄ ªÁåZÉ¯ï ªÁåSÁå£À ªÀiÁrzÁÝgÉ. »ÃUÉ M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ ¥ËgÀ J¤¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀgÉ,
CªÀ£ÀÄ gÁdåzÀ SÁAiÀÄA ¤ªÁ¹AiÀiÁVzÀÄÝ, gÁdåzÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ; £ÁUÀjPÀ
ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ; ºÀPÀÄÌUÀ¼À eÉÆvÉUÉ PÉ®ªÀÅ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß
¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåPÉÌ ¤µÉ׬ÄAzÀ EgÀ¨ÉÃPÀÄ.
¥Àeæ U
É ½
À UÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËgÀjUÀÆ ¤RgÀ ªÀåvÁå¸Àª£ À ÄÀ ß PÁtÄvÉÛêÉ. 1947 QÌAvÀ ªÀÄÄAZÉ £ÁªÉ®è
©ænµÀgÀ D½éPÉAiÀÄ°è£À ¥ÀæeÉUÀ¼ÁVzÉݪÀÅ. ¸ÁévÀAvÀæöå £ÀAvÀgÀzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è £ÁªÀÅUÀ¼É¯Áè ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
¥ËgÀgÁVzÉÝêÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÀÄ gÁdåPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ºÁUÀÆ C°è ªÁ¹¸ÀÄwÛgÄÀ ªÀ d£ÀgÄÀ
D gÁdåzÀ ¥ËgÀgɤ¹PÉƼÀÄîvÁÛgÉ. M§â ¥ËgÀ£ÁVgÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ CªÀ£ÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ gÁdå CxÀªÁ
zÉñÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À C£ÀÄ¥Á®PÀ£ÁVgÀ¨ÃÉ PÀÄ. gÁdå CxÀªÁ zÉñÀªÇÉ AzÀÄ ¥ËgÀjUÉ gÀPëu À É ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀgÉ, ¥ËgÀ£ÀÄ zÉñÀzÀ ¤Ãw, ¤AiÀĪÀÄ, PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À ¥Àj¥Á®PÀ£ÁV
zÉñÀzÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ°è vÀ£Àß K½UÉAiÀÄ£ÀÄß PÁt¨ÉÃPÀÄ.
51
 ¥ËgÀ£ÁzÀª£À ÄÀ MAzÀÄ zÉñÀzÀ ¸Àz¸À åÀ ¥Àe
æ A
É iÀiÁV D zÉñÀz°
À è ºÀ®ªÁgÀÄ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼£
À ÄÀ ß
ºÁUÀÆ ¸Ë®¨sÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀÄvÁÛ£É, CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
 gÁµÀÖç¢AzÀ ¨sÀzÀævÉÀ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛ£É.
 gÁµÀÖçªÀÅ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀ£ÀÄ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ
fêÀ£À £ÀqɸÀÄvÁÛ£É.
 EA¢£À ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À CrAiÀÄ°è gÁdå MzÀV¸ÀĪÀ ²PÀët, DgÉÆÃUÀå,
«ªÉÄ, D±ÀæAiÀÄ, GzÉÆåÃUÀ ºÁUÀÆ EvÀgÉ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¸ÀÄvÁÛ£É.
 ¥ËgÀ£ÀÄ £ÁUÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀÄvÁÛ£É.
 gÁdå ¤ÃqÀĪÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¸ÀÄvÁÛ£É.
 ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À°è ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ, ¸Àà¢üð¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ gÁdQÃAiÀÄ
¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À°è ¥Á¯ÉÆμÀÄîªÀ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛ£É.
 gÁµÁÖçzåÀs P,ëÀ G¥ÀgÁµÁÖçzåÀs P,ëÀ ¸ÀªÇ
É ðÃZÀÑ ºÁUÀÆ ±ÉÃæ µÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÄÀ
ºÁUÀÆ EvÀgÉ G£ÀßvÀ ºÀÄzÉÝUÀ¼À£ÀÄß C®APÀj¸ÀĪÀ CºÀðvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛ£É.

ed
ish
 J¯Áè ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÉêÉUÀ½UÉ £ÉêÀÄPÁw ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ CºÀðvÉ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ£É.
re S
bl
¥ËgÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÉò £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
be KTB
pu

MAzÀÄ gÁdåzÀ°è ºÀÄnÖ, ¨É¼ÉzÀÄ C°èAiÀÄ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ C°èAiÉÄà ±Á±ÀévÀªÁV

£É¯É¹gÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß C°è£À ¥ËgÀgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, AiÀiÁªÀÅzÉà gÁdåzÀ
©

¥ËgÀ£ÁVzÀÄÝ vÁvÁÌ°PÀªÁV ¨ÉÃgÉÆAzÀÄ zÉñÀzÀ°è £É¯É¹zÀªÀgÀ£ÀÄß «zÉòAiÀÄgÀÄ JAzÀÄ

PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. CªÀ£ÀÄ vÁvÁÌ°PÀªÁV £É¯É¹gÀĪÀ zÉñÀzÀ°è «zÉòAiÀi£ÁVgÀÄvÁÛ£É. DzÀgÉ
vÀ£ßÀ vÁ¬Ä£Ár£À ¥ËgÀ£ÁVgÀÄvÁÛ£.É ¥ËgÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÉò £ÀqÄÀ «£À ªÀåvÁå¸ÀU¼
À £
À ÄÀ ß F PɼV
À £ÀAvÉ
o
tt

«ªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.
No

1. ¥ËgÀ£ÀÄ vÀ£Àß zÉñÀzÀ ±Á±ÀévÀ ¤ªÁ¹AiÀiÁVzÀÄÝ, ¥ÀÇtð¸ÀzÀ¸Àå£ÁVgÀÄvÁÛ£É. «zÉòAiÀÄ£ÀÄ

vÁvÁÌ°PÀ ¤ªÁ¹ CxÀªÁ ¥ÀæªÁ¹UÀ£ÀÄ.
2. ¥ËgÀ¤UÉ gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÀÄÌ ®¨sÀå«gÀÄvÀÛªÉ. CªÀ£ÀÄ ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À§ºÀÄzÀÄ.
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¸Àà¢üð¸À§ºÀÄzÀÄ; ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀ§ºÀÄzÀÄ. «zÉòAiÀĤUÉ EªÀÅ
zÉÆgÀPÀĪÀÅ¢®è.
3. ¥ËgÀ CxÀªÁ £ÁUÀjPÀ£ÄÀ vÀ£ßÀ gÁdåPÌÉ ¤µÉ× vÉÆÃgÀÄvÁÛ£.É DzÀgÉ «zÉòAiÀÄ£ÀÄ ¥ËgÀ£ÁV
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ gÁµÀÖçzÀ ºÀAUÁ«Ä ¸ÀzÀ¸Àå£ÁVgÀÄvÁÛ£É. vÁ£ÀÄ ºÀAUÁ«ÄAiÀiÁV £É¯É¹gÀĪÀ gÁµÀÖçzÀ
PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß UËgÀ«¸À¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ ¥Á°¸À¨ÉÃPÀÄ.
4. gÁdå¸ÀPÁðgÀ C£À¥ÉÃQëvÀ «zÉòAiÀÄ£À£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨Á»gÀ ZÀlĪÀnPÉ, «zÉò
¥ÀgÀªÀ£ÁV CªÀ¢üAiÀÄ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ PÁgÀtUÀ½AzÀ zÉñÀ ©lÄÖ ºÉÆÃUÀĪÀAvÉ
DzÉò¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ ¥ËgÀ¤UÉ CAvÀºÀ DeÉÕ «¢ü¸ÀĪÀAw®è.
52
¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ°è JgÀqÀÄ «zsÁ£ÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ :
1. d£À£À ¸ÁÜ£À 2. zÉòÃPÀgÀt
1. d£À£À : d£À£À ¸ÁÜ£ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ËgÀvÀé ¤ÃrPÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ
DZÀgÀuÉAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ gÁdåzÀ°è d£À£ÀªÁzÀgÉ ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
CºÀð£ÁUÀÄvÁÛ£É. DzÀgÉ d£Àä¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß DzsÀj¹ ¥ËgÀvÀé ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ vÀPÀð§zÀÞªÁV®è JAzÀÄ
ªÁ¢¸À¯ÁVzÉ. KPÉAzÀgÉ ºÉjUÉ DPÀ¹äPÀªÁV E£ÉÆßAzÀÄ zÉñÀzÀ°è DUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
2. zÉòÃPÀgÀt (Naturalisation) : zÉòÃPÀgÀt ªÀÄÆ®PÀªÀÇ MAzÀÄ gÁdåzÀ ¥ËgÀvÀé
¥ÀqAÉ iÀħºÀÄzÁVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà zÉñÀªÅÀ «¢ü¸ÄÀ ªÀ PÀgÁgÀÄ ºÁUÀÆ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß FqÉÃj¹zÁUÀ
D zÉñÀzÀ ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä CºÀðgÁUÀÄvÁÛgÉ. zÉòÃPÀgÀtzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ zÉñÀ¢AzÀ zÉñÀPÉÌ
©ü£ÀߪÁVgÀĪÀÅzÁzÀgÀÆ CzÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ F PɼÀV£ÀAwªÉ :

ed
J) ªÁ¸À¸ÀܼÀ : MAzÀÄ zÉñÀzÀ ¥ËgÀ£ÀÄ ¨ÉÃgÉÆAzÀÄ zÉñÀzÀ°è ¢ÃWÀðPÁ® ªÁ¸ÀªÁVzÀÝgÉ
ish
D zÉñÀzÀ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. F jÃwAiÀÄ ªÁ¸ÀzÀ CªÀ¢ü zÉñÀ¢AzÀ
re S

zÉñÀPÉÌ ©ü£ÀߪÁVzÉ. CªÉÄjPÀ ªÀÄvÀÄÛ EAUÉèAqï gÁµÀÖçUÀ¼À°è ¤gÀAvÀgÀ ªÁ¸ÀzÀ CªÀ¢ü

bl
be KTB
pu

5 ªÀµÀðUÀ¼ÁVzÀÝgÉ, ¥sÁæ£ïì zÉñÀzÀ°è F CªÀ¢ü 10 ªÀµÀð.

©

©) «ªÁºÀ : MAzÀÄ zÉñÀzÀ ªÀÄ»¼É «zÉñÀzÀ ¥ÀÅgÀµÀ£ÉÆA¢UÉ «ªÁºÀªÁzÀgÉ CªÀ¼ÀÄ

vÀ£Àß ¥ÀwAiÀÄ zÉñÀzÀ ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛ¼É. DzÀgÉ ¥ÀwAiÀÄÄ vÀ£Àß ºÉAqÀwAiÀÄ
zÉñÀzÀ ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅ¢®è. d¥Á£ï ºÁUÀÆ PÉ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ EzÀPÉÌ
o
tt

C¥ÀªÁzÀªÁVªÉ.
No

¹) «zÉò ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉ : MAzÀÄ zÉñÀzÀ ¥ËgÀ£ÀÄ «zÉò ¸ÀPÁðgÀ ¸ÉêÉUÉ ¸ÉÃjzÀgÉ D
zÉñÀzÀ ¥ËgÀvéª
À £
À ÄÀ ß ¥ÀqA
É iÀħºÀÄzÀÄ. «zÉòAiÀÄgÀ zÉñÀ¤µÉA
× iÀÄ §UÉÎ ¸ÀA±ÀAiÀÄ¢AzÁV
ºÀ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼ÀÄ «zÉòAiÀÄgÀ£ÀÄß gÁdå¸ÉêÉUÉ ¸ÉÃj¹PÉƼÀÄîªÀÅ¢®è.
r) D¹Û ¸ÀA¥ÁzÀ£AÉ iÀÄ ªÀÄÆ®PÀ : MªÀð ªÀåQA
Û iÀÄÄ ¨ÉÃgÉ zÉñÀz°
À è D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß Rjâ¹zÀgÉ
D zÉñÀªÀÅ DvÀ¤UÉ ¥ËgÀvÀé ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÉÄQìPÉÆ zÉñÀzÀ°è EAvÀºÀ ¤AiÀĪÀÄ«zÉ.
DzÀgÉ EA¢£À gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ «zÉòAiÀÄjUÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÉƼÀî®Ä D¸ÀàzÀ PÉÆqÀĪÀÅzÀÄ
C¥ÀgÀÆ¥À.
E) ªÀÄ£À«AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ : ¤UÀ¢vÀ Cfð CxÀªÁ ªÀÄ£À« ¸À°è¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨ÉÃgÉ zÉñÀzÀ
¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. »ÃUÉ ªÀÄ£À« ¸À°è¸ÀĪÀªÀgÀÄ ¤¢ðµÀÖ PÀgÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÇgÉʸÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV Cfð ¸À°è¸ÀĪÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ ¢ªÁ½PÉÆÃgÀ£ÁVgÀzÉ
GvÀÛªÀÄ £ÀqÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÉÃAzÀÄ ¥ËgÀvÀé ¤ÃqÀĪÀ zÉñÀ §AiÀĸÀÄvÀÛzÉ.
53
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀvÀzÉñÀzÀ°è ¥ËgÀvÀéPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¸À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀªÀÅ F «ZÁgÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ
C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀĪÀÅ¢®è. ¨sÁgÀvÀzÀ°è 1955gÀ°è ¥ËgÀvÀé PÁ¬ÄzÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
F PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ §UÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹zÉ. F
PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ¥ÀÅ£ÀB 1986 gÀ°è wzÀÄÝ¥ÀrAiÀiÁVzÉ. ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß §ºÀÄ
PÀlÄÖ¤mÁÖV gÀƦ¹zÉ. 1955 gÀ ¥ËgÀvÀé PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ «¢üUÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£ÀAvÉ
¤zÉÃð²¸ÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:
1. d£ÀäzÀvÀÛ ¥ËgÀvÀé (Citizenship by Birth): ¨sÁgÀvÀzÀ°è 26£Éà d£ÀªÀj 1950jAzÀ
d£Àä ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ ¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀåQÛAiÀÄÄ d£ÀäzÀvÀÛªÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ËgÀ£ÁUÀÄvÁÛ£É.
1950gÀ d£ÀªÀj 26 PÉÌ ªÉÆzÀ®Ä d¤¹zÀªÀjUÉ (ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ°è £É¯É¹zÀªÀjUÉ)
¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
2. gÀPÀÛ¸ÀA§AzsÀ (Citizenship by Descent) / C£ÀĪÀA²PÀ ¥ËgÀvÀé : ªÀåQÛAiÉƧâ 26£ÉÃ
d£ÀªÀj 1950gÀ £ÀAvÀgÀzÀ°è «zÉñÀzÀ°è ºÀÄnÖzÀÄÝ, D ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è D ªÀåQÛAiÀÄ

ed
vÁ¬Ä CxÀªÁ vÀAzÉ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀ£ÁVzÀÝgÉ CªÀ£ÀÆ PÀÆqÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ËgÀvÀé
¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÁVzÉ.
ish
re S

3. £ÉÆÃAzÀt ¥ËgÀvÀé (Citizenship by Registration): ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ÁUÀjPÀ£À®èzÀ

bl
be KTB
pu

AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQÛAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀ£ÁUÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ §AiÀĹzÀgÉ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ

¥ÀæPÁgÀ CxÀªÁ ¥ËgÀvÀé PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ £ÉÆÃAzÀt ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß
©

¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
4. ¸ÀºÀd ¥ËgÀvÀé (Citizenship by Naturalisation) : ¨sÁgÀvÀzÀ gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀjUÉ
o

¥ËgÀvÀéPÁÌV ¥ÀgÀQÃAiÀÄgÀÄ CAzÀgÉ C£Àå zÉñÀzÀªÀgÀÄ Cfð¸À°è¹ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß

tt

¸ÀA¥Á¢¹PÉƼÀÀÄzÀÄ. EAvÀºÀ ¸ÀAzsÀ¨sÀðzÀ°è CfðzÁgÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀ¤µÀ× LzÀÄ

No

ªÀµÀðUÀ¼À ªÁ¸ÀªÁVzÀÄÝ E¤ßvÀgÉ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

5. £ÀÆvÀ£À ¨sÆ
À ¥Àzæ ÃÉ ±ÀzÀ ¸ÉÃ¥ÀðqɬÄAzÀ ¥ËgÀvéÀ (By incorporation of new Territory):
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ £ÀÆvÀ£À ¥ÀæzÉñÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁzÀgÉ D ¨sÀÆ
¥ÀæzÉñÀzÀ°ègÀĪÀAvÀºÀ d£ÀvÉ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉñÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀvÀé
¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ «zsÁ£À (Loss of Citizenship)
¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ CzÀ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ PÁgÀtUÀ½AzÁV PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ
PÁgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ :
1. ¥ÀjvÁåUÀ (Renunciation) : AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ËgÀ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ gÁµÀÖçzÀ ¥ËgÀvéÀ
¥ÀqÉzÀgÉ ¸Àé-EZÉÒ¬ÄAzÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæPÀn¹ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß
vÁåUÀªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

54
 2. CAvÀåUÉƼÀÄî«PÉ (Termination) : ¨sÁgÀvz À À AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ËgÀ£Æ
É §â «zÉñÀªÇÉ AzÀgÀ
¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉzÀgÉ CªÀ¤AzÀ Cfð ¸À°èPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤jÃQë¸ÀzÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ §zÀÞªÁV DvÀ£À
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß CAvÀåUÉƽ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
3. ¥ÀzÀZÀÄåw (By Deprivation) : AiÀiÁgÁzÀgÀÄ ªÀåQÛAiÉƧ⠪ÀAZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ CxÀªÁ CªÀ£ÀÄ / CªÀ¼ÀÄ gÁµÀÖç «gÉÆâü
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀV¹PÉÆArzÀÝgÉ CxÀªÁ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀPÉÌ C«zsÉÃAiÀÄ£ÁV
£ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀgÉ CAvÀºÀªÀgÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥ËgÀvÀé¢AzÀ gÀzÀÄÝUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ.
EzÀÄ §®ªÀAvÀzÀ ¥ÀzÀZÀÄåwAiÀiÁVzÉ.
¥ËgÀvÀézÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ: ¥ËgÀvÀézÀ°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÀÄ KPÀ ¥ËgÀvÀé
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¢é ¥ËgÀvÀé. KPÀ ¥ËgÀvÀézÀ°è ªÀåQÛAiÉƧâ vÁ£ÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ zÉñÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
gÁdåzÀªÀ£ÁVzÀÝgÀÆ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀĪÀÅzÁVzÉ. EAvÀºÀ ¸ÀAzsÀ¨sÀðzÀ°è
gÁdåUÀ¼À ¥ËgÀvÀé JA§Ä¢gÀĪÀÅ¢®è. GzÁ : MPÀÆÌl gÁdå ªÀåªÀ¸ÉܬÄgÀĪÀ CªÉÄjPÁ ªÀÄvÀÄÛ
¹élÓgï¯ÉAqïUÀ¼°À è ¢é ¥ËgÀvéÀ ªÀ媸
À ÜÉ eÁjAiÀÄ°èz.É EzÀg°
À è gÁdå ºÁUÀÆ gÁµÀÖçU½
À UÉ ¥Àv
æ åÉ ÃPÀªÁV
¥ËgÀvÀé ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.

ed
ish
¥ËgÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀ : gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¥ËgÀgÀ £ÀqÀÄªÉ CvÀåAvÀ ¤PÀl ¸ÀA§AzsÀ«zÀÄÝ,
re S

¥ËgÀj®èzÉ gÁdå«gÀĪÀÅ¢®è JA§ÄzÀÄ w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ. gÁdå CxÀªÁ ¸ÀPÁðgÀªÉÇAzÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼À

bl
be KTB

»vÀgÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¥ÀgÀQÃAiÀÄgÀ zÁ½UÀ½AzÀ gÀPÀëuÉ MzÀV¹ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ

pu

ªÀÄÆ®PÀ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀ°è AiÀıÀ¹éAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

©

gÁdåªÀÅ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹PÉÆAqÀÄ zÀAUÉ zÁ½UÀ¼À£ÀÄß ºÀwÛQÌ gÁdåzÀ°è ±ÁAw

£É¯É¸ÀĪÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥ÀæeÉUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁÌV ºÀ®ªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ,
o

DyðPÀ, ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊPÀëtÂPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĵÁ×£ÀPÉÌ vÀgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ C£ÀPÀëgÀvÉ, §qÀvÀ£À,

tt

C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀUÀ¼ÀAvÀºÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉUÉ ««zsÀ PÁAiÀÄðAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß

No

PÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÉÉ.

gÁµÀÖçzÀ ¥ËgÀgÀÄ vÀ£Àß zÉñÀPÁÌV PÉ®ªÀÅ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÀPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ
PÀvÀðªÀåUÀ¼ÉgÀqÀÆ MAzÉà £ÁtåzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRUÀ¼ÀAwzÀÄÝ ¥ËgÀ¤UÉ ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ¥ËgÀ£ÀÄ vÀ£Àß gÁµÀÖçPÉÌ PɼÀV£À PÉ®ªÀÅ ¤§ðAzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
£ÉgÀªÉÃj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
 ¥ËgÀ£ÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ½UÉ «zsÉÃAiÀÄ£ÁVzÀÄÝ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß UËgÀ«¸À¨ÉÃPÀÄ.

 ¥ËgÀ£ÀÄ gÁµÀÖçzÀ UËgÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ WÀ£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¹PÉÆAqÀÄ ªÀZÀ£À§zÀÞ£ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

 ¥ËgÀ£ÀÄ gÁµÀÖç«gÉÆâü ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀV¹PÉƼÀî¨ÁgÀzÀÄ.

55
  ¥ËgÀ£ÀÄ ¨sÀæµÁÖZÁgÀ, ¥ÀPÀë¥ÁvÀ, ªÀgÀzÀQëuÉ, ¨Á®å«ªÁºÀ EvÁå¢ C¤µÀÖ ¥ÀzÀÝwUÀ¼À£ÀÄß
«gÉÆâü¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ ªÀiÁUÉÆÃð¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥Á°¸À¨ÉÃPÀÄ.
 ¸ÀPÁðgÀzÀ UÀÄtªÀÄlÖªÅÀ C°è£À ¥ËgÀgÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ
¥ËgÀgÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¸ÀQæAiÀĪÁV ¥Á¯ÉÆμÀî¨ÉÃPÀÄ.
 ¥ËgÀ£ÄÀ vÀ£ßÀ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ D¸ÀQV
Û AvÀ gÁµÀÖçzÀ D¸ÀQA
Û iÀÄ£ÀÄß JwÛ »rzÀÄ gÁµÀÖçzÀ ¥ÀU
æ w
À UÁV
±Àæ«Ä¸À¨ÉÃPÀÄ.
 ¥ËgÀ£ÀÄ ¸ÁéyðAiÀiÁUÀzÉ ¸ÉêÁªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆrü¹PÉÆAqÀÄ zÉñÀPÁÌV
vÁåUÀªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÀÆÌ ¹zÀݤgÀ¨ÉÃPÀÄ.
 ¥ËgÀ£ÀÄ gÁµÀÖç gÀPÀëuÉ ºÁUÀÆ vÉjUÉ ¥ÁªÀw¸ÀĪÀ dªÁ¨ÁÞjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.

F ªÉÄð£À PÁAiÀÄðUÀ¼À eÉÆvÉUÉ E£ÀÆß C£ÉÃPÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è

¸À A AiÉ Æ Ãd£É U É Æ ½¹PÉ Æ ¼À î ¯ ÁVzÉ . ¥ËgÀ g À ° è ¸ÁªÀ i ÁfPÀ ºÁUÀ Æ DyðPÀ ¥À æ e É Õ A iÀ Ä £À Ä ß

ed
eÁUÀÈvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÉà ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À GzÉÝñÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. gÁµÀÖçzÀ »vÀzÀȶ֬ÄAzÀ
ish
¥ËgÀ£ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä EzÀÄ
re S
bl
be KTB

¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. ¥ÀæwAiÉƧ⠥ËgÀ£ÀÆ vÀ£Àß ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ, gÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀéAvÀ ¥ÀæUÀwUÁV

pu

ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¹PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ËgÀ ºÁUÀÆ ¸ÀPÁðgÀzÀ

£ÀqÀÄªÉ ¸ËºÁðzÀ ¸ÀA§AzsÀ EgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀA§AzsÀªÀÅ PÉÆqÀÄPÉƼÀÄî«PÉUÀ¼À vÀvÀéªÀ£ÀÄß
©

DzsÀj¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.
o

£ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 42gÀ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ°è ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß 1976gÀ°è

tt

À ¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀjZÉÃÑ zÀ 51(A) gÀ°è ªÀÄÆ®¨sÆ

C¼Àªr À vÀ PÀvð
À ªÀåU¼
À ÄÀ ¸ÉÃj¸À®ànÖª.É
No

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

1 ©ænõÀgÀ D½éPÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÁ¸À«zÀÝ d£ÀgÀ£ÀÄß ________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
2 £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è ¥ÀgÀzÉñÀzÀªÀgÀÄ vÁvÀÌ°PÀªÁV ªÁ¸ÀªÁVzÀÝgÉ CªÀgÀ£ÀÄß ________ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
3 ¥ËgÀvÀé PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ eÁjUÉ §AzÀ ªÀµÀð________..
4 ¤ÃªÀÅ ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ «zsÁ£ÀªÉAzÀgÉ CzÀÄ ________ «zsÀªÁVzÉ.

56
II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹.
5 ¥ËgÀvÀé JAzÀgÉãÀÄ ?
6 ¥ËgÀ C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀĪÀ ¯Á¨sÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
7 ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ËgÀvÀézÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¸À£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀĪÀ
CAUÀªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
8 ¥ËgÀvÀé ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
9 ¥ÀgÀQÃAiÀÄgÀ ¥ËgÀvÀé ¸ÀA¥ÁzÀ£ÉAiÀÄ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
10 ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
11 ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀ ¸À¤ßªÉñÀªÉÇAzÀ£ÀÄß w½¹.
12 ¥ËgÀvÀézÀ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ½VgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
13 ¥ËgÀ£À PÀvÀðªÀåUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

III ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.

ed
ish
14 ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀavÀæ ªÀiÁ°PÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÀ²ð¹.
re S
bl
be KTB

15 ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀrAiÀÄ°è ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ½AzÁUÀĪÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼À£ÀÄß

pu

ZÀað¹.
©

16 ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀrAiÀÄ°è ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ºÀPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À

¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ZÀað¹.
17 ¥ËgÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥Á¢¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À avÀæ¥ÀlªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ ¤ªÀÄä
o
tt

±Á¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÀ²ð¹.
No

18 ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À KPÀ ¥ËgÀvÀé «zsÁ£ÀzÀ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹.

19 CªÉÄjPÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£z
À °
À g
è ÄÀ ªÀAvÉ ¢é¥ËgÀvéÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁgÀvz
À °
À è C¼Àªr
À ¹PÉÆAqÀgÉ
CzÀjAzÁUÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹.

IV AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
20 ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À G®èAWÀ£É ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½UÁV PÉÊUÉÆAqÀ ¥ÀjºÁgÀ PÀæªÀÄUÀ¼À §UÉÎ
¢£À ¥ÀwæPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀUÀ½AzÀ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
21 ¨sÁgÀwÃAiÀÄ£ÉƧ⠫zÉñÀzÀ°è vÁvÁÌ°PÀªÁV £É¯É¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ
§UÉÎ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ C¢üPÁj¬ÄAzÀ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.



57
 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ-9
ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÀªÀiÁdfë ºÉÃUÉA§ÄzÀ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
l ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À ªÀåPÀÛvÉ, §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l DgÀA©üPÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ §UÉÎ ¥ÀjZÀ¬Ä¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.

dUÀwÛ£À fêÀdAvÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÀiÁvÀæ vÀªÀÄä EgÀÄ«PÉAiÀÄ §UÉÎ CjªÀ£ÀÄß

ºÉÆA¢zÁÝgÉ. vÀªÀÄä fêÀ£ÀzÀ GzÉÝñÀzÀ §UÉÎ aAvÀ£É ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. EzÀjAzÀ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ
ªÀÄ£À¹ì£À°è ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ KPÉ ¸ÀªÀiÁd fëAiÀiÁVzÁÝ£É?

ed
ªÀiÁ£ÀªÀ zÉʪÀ¸ÀȶÖAiÉÆà CxÀªÁ zÉêÀgÉà ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀȶÖAiÉÆÃ? ¸ÀªÀÄƺÀ ¸ÀªÀÄƺÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
ish
ªÀåvÁå¸ÀªÉÃPÉ? d£ÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄƺÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄUÀÆr¸ÀĪÀ ±ÀQÛ AiÀiÁªÀÅzÀÄ? ¸ÀªÀiÁd
re S

¤gÀAvÀgÀªÁV §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ M¼À¥ÀqÀÄwÛgÀĪÀÅzÉÃPÉ? F §zÀ¯ÁªÀuÉ ¥ÀæUÀw¸ÀÆZÀPÀªÉÃ? EAvÀºÀ

bl
be KTB

¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛgÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß PÀæªÀħzÀÞªÁV ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV

pu

CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀÆgÉʪÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.

©

EAvÀºÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ ¥sÀ®ªÁV ºÉƸÀzÉÆAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ±Á¸ÀÛçªÀÅ ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ.

F CzsÀåAiÀÄ£À ±Á¸ÀÛçªÉà ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç. ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ §UÉÎ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À
o

ªÀiÁqÀ®Ä £ÁªÀÅ ¥Áæt¸ÀªÀiÁd ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß

tt

w½zÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
No

ªÀiÁ£ÀªÀ EvÀgÀ ¥ÁætU

 ½À VAvÀ ©ü£ßÀ . CªÀ£ÄÀ £ÁUÀjPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ «PÁ¸Àz°À è ªÀÄÄAzÀĪÀg¢É zÁÝ£.É
ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÀÈd£À²Ã®. EzÀPÉÌ C£ÉÃPÀ PÁgÀtUÀ½ªÉ. CzÀgÀ°è MAzÀÄ, FvÀ£À PÉʨÉgÀ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ.
CzÀgÀ°èAiÀÄÆ ºÉ¨ÉâgÀ¼ÀÄ. ¥ÁætÂUÀ½UÉ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀAvÉ ¨ÉgÀ¼ÀÄUÀ½zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ CªÀÅ CµÉÆÖAzÀÄ
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁV®è. £ÁªÀÅ §gÉAiÀÄĪÁUÀ UÀªÀĤ¹zÀgÉ £ÀªÀÄä ºÉ¨ÉâgÀ½£À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ UÉÆvÁÛUÀÄvÀÛzÉ.
JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV, DvÀ£À £ÉÃgÀ ¤®ÄªÀÅ. vÀ£ÀUÉ MzÀUÀ§ºÀÄzÁzÀ C¥ÁAiÀĪÀ£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä EzÀÄ
CvÀåAvÀ ¸ÀºPÀ Áj. ªÀÄÆgÀ£AÉ iÀÄzÁV, ªÀiÁ£Àª£ À À ºÀ®ÄèU¼
À ÄÀ . EªÀÅ DºÁgÀ ¸ÉêÀ£UÉ É ¥ÀÆgÀPª
À ÁVzÀÄÝ
¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV CªÀ£À zÉÊ»PÀ, ªÀiÁ£À¹PÀ DgÉÆÃUÀåzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁVªÉ. £Á®Ì£ÉAiÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ Cwà ªÀÄÄRåªÁzÀ PÁgÀtªÉAzÀgÉ, ªÀiÁ£ÀªÀ£À «ÄzÀļÀÄ. F «ÄzÀļÀÄ «PÁ¸ÀºÉÆA¢zÀÄÝ,
EzÀgÀ UÀæ»PÉ ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁ²Ã®vɬÄAzÀ¯Éà EAzÀÄ £ÁªÀÅ PÁtÄwÛgÀĪÀ £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁd
¸ÀȶÖAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ.

58
ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÀªÀiÁd fë
ªÀåQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ C£À£ÀåªÁzÀÄzÀÄ. ªÀåQ۬ĮèzÉ ¸ÀªÀiÁd«®è.
¸ÀªÀiÁd«®èzÉ ªÀåQ۬Įè. DzÀÄzÀjAzÀ¯Éà ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀȶÖ, ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÀȶÖ
JAzÀÄ PÉ®ªÀÅ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ ºÉüÀÄvÁÛgÉ. £ÁªÀÅ MAzÀÄPÀët PÀtÄÚªÀÄÄaÑ £Á£ÉƧâ£Éà £À£Àß
Hj£À°è EgÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÉÃ? JAzÀÄ AiÉÆÃa¸ÉÆÃt. DUÀ J®èjUÀÆ ¹UÀĪÀ GvÀÛgÀ MAzÉÃ.
CzÀÄ ‘C¸ÁzsÀ’å JA§ÄzÀ®èªÉÃ? ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀAWÀfë. J®ègÉÆnÖUÀÆ §zÀÄPÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄvÁÛ£É.
£ÀªÉÄä®ègÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀªÀiÁd CUÀvÀå. KPÉAzÀgÉ, ªÀiÁ£ÀªÀ£À C¹ÛvÀéPÉÌ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ
CUÀvÀåªÁVªÉ. DzÀÄzÀjAzÀ¯Éà ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À §¯É JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁd fë JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt
£ÁªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ ¸ÀªÀiÁdzÀ°èAiÉÄà ¨Á¼À¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ°è E®èzÉ
ºÉÆÃzÀgÉ, FUÀ £ÁªÀÅ PÀ°wgÀĪÀ ¨sÁµÉ, NzÀÄ, Dl, AiÉÆÃZÀ£Á «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄä zÉÊ»PÀ
¨sÁµÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀ°vÀÄPÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀå«®è. »ÃUÉ PÀ°vÀÄPÉƼÀÄîªÀ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß

ed
¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt J£ÀÄßvÁÛgÉ. PÀÄlÄA§, ±Á¯É, ¸ÉßûvÀgÀ UÀÄA¥ÀÄ, ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ
ish
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ £ÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtPÉÌ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. PÀÄlÄA§ªÀÅ £ÀªÀÄUÉ DºÁgÀ, ¥Á®£É
re S

¥ÉÇõÀuÉ, ²PÀët, gÀPÀëuÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀĪÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ¥ÉÇõÀPÀgÀÄ £ÀªÀÄä£ÀÄß ªÀiÁ£À¹PÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ

bl
be KTB

zÉÊ»PÀªÁV DgÉÆÃUÀåPÀgÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÁÛgÉ.

pu

±Á¯ÉAiÀÄ°è O¥ÀZÁjPÀ ²PÀët zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ¸ÉßûvÀgÀ UÀÄA¦£À°è £ÁªÀÅ EvÀgÀgÉÆqÀ£É

©

¸ÀºÀPÀj¹ MmÁÖV ¨Á¼ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°AiÀÄÄvÉÛêÉ. ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄUÉ ºÉÆgÀdUÀwÛ£À

w½ªÀ½PÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. CzÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ
o

¸ÀªÀiÁdzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¨Á¼À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.

tt

ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥Àj¸ÀgÀ CUÀvÀå

No

ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄzÉ ºÉÆÃzÀgÉ vÀ£Àß°è ªÀiÁ£ÀªÀ£À UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß

ªÉÄÊUÀÆr¹PÉƼÀî¯ÁgÀ. ¸ÀªÀiÁd ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄƺÀzÀ ºÉÆgÀvÁV ªÁ¹¸ÀĪÀªÀ£ÀÄ ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀtPÉÌ
M¼ÀUÁUÀĪÀÅ¢®è. F ºÉýPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¸À®Ä PɼÀPÀAqÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
1920gÀ°è «ÄqÁߥÀÄgÀzÀ°è ¹PÀÌ PÀªÀÄ® JA§ ºÀÄqÀÄVAiÀÄÄ 9 ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß PÁr£À°è
¥ÁætÂUÀ¼ÉÆA¢UÉ PÀ¼É¢zÀݼÀÄ. C°è ºÀ¹ ªÀiÁA¸À w£ÀÄßvÁÛ ¥À±ÀÄUÀ¼ÀAvÉ £Á®ÄÌ PÁ®ÄUÀ¼À°è
£ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀݼÀÄ. D £ÀAvÀgÀ ªÀÄ£ÀĵÀå ¸ÀºÀªÁ¸À¢AzÀ ¨ÉìĹzÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß w£ÀÄߪÀÅzÀÄ,
ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀÅzÀÄ, EvÀgÉ ªÀÄPÀ̼ÀAvÉ ªÀwð¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°vÀ¼ÀÄ. CªÀ½UÉ ¸ÀéAvÀ ¥ÀæeÉÕ EgÀ°®è. F
GzÁºÀgÀuɬÄAzÀ PÀAqÀħgÀĪÀÅzÉãÉAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è E®èzÉ ºÉÆÃzÀgÉ
CªÀ£ÀÄ ¥ÁætÂAiÀÄAvÉ DUÀÄvÁÛ£É. EzÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀÄyð¹zÁÝgÉ.

59
ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁµÉ
£ÁªÀÅ £ÀªÀÄä ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÉÛêÉ? zÉÊ»PÀ ¸ÀAeÉÕ, ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
£ÀªÀÄä ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÁzÀ ºÀ¹ªÀÅ, ¤zÉæ, ¨ÁAiÀiÁjPÉ, £ÉÆêÀÅ ¸ÀAvÉÆõÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß
w½¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä F J¯Áè ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß DAVPÀ ¨sÁµÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
w½¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è. CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¨sÁµÉAiÀÄÄ C¤ªÁgÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÅ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÁUÀ C¥Àà, CªÀÄä, CtÚ, CPÀÌ, aPÀÌ¥Àà, zÉÆqÀØ¥Àà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ
¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. ¤ÃªÀÅ CtÚ, CPÀÌ J£ÀÄߪÀ ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä »jAiÀÄ ¸ÀºÉÆÃzÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀºÉÆÃzÀjAiÀÄ£ÀÄß GzÉÝò¹ §¼À¸ÀĪÀ ¥ÀzÀUÀ¼ÁVªÉ. ¤¢ðµÀÖªÁV ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ¨sÁµÉAiÀÄÄ §ºÀ¼À ªÀÄÄRå.
ªÀÄ£ÀĵÀå¤UÉ ¨sÁµÉ¬ÄzÉ. ¥ÁætÂUÀ½UÉ ¨sÁµÉ¬Ä®è. CzÉà ªÀÄ£ÀĵÀå¤UÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀÆ
EgÀĪÀ ªÀåvÁå¸À. ¨sÁµÉ E®èzÉ ºÉÆÃzÀgÉ K£ÁUÀÄwÛvÉÛAzÀÄ MªÉÄä PÀ°à¹PÉƽî. ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼ÁUÀ°,
±Á¯ÉUÀ¼ÁUÀ°, ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÁUÀ° £ÁUÀjPÀvÉAiÀiÁUÀ° C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄwÛgÀ°®è. ªÀiÁ£ÀªÀ
¸ÀªÀiÁdªÀÅ ¥Áæt ¸ÀªÀiÁdzÀAvÉAiÉÄà EgÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ EvÀÄÛ. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ°è

ed
¸À ª À i ÁdªÀ £ À Ä ß Czs À å AiÀ Ä £À ªÀ i ÁqÀ Ä ªÁUÀ ¨s Á µÉ A iÀ Ä £À Ä ß §ºÀ ¼ À ¥À æ ª À Ä ÄR CA±À ª É A zÀ Ä
¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ish
re S
bl
be KTB
pu

DgÀA©üPÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ
¸ÀªÀiÁd, ¸ÀA¸ÀÌøw, ªÀvÀð£É, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ
©

ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀªÀgÉÃ

¸ÀªiÀ Ád±Á¸ÀçÛdÕgÄÀ . CAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ DgÀA©üPÀ ¸ÀªiÀ Ád±Á¸ÀçÛdÕg£
À ÄÀ ß
o

PÀÄjvÀÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÀÄzÀÄ.

tt
No

DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ CªÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ

«eÁÕ£ÀPÉÌ ‘¸ÀªÀiÁd ±Á¸ÀÛç’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ
CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
ºÀ§ðmï ¸Éà£Àìgï CªÀgÀÄ ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ©ænµï
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ. CªÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ «PÁ¸ÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁrzÀgÀÄ.

DUÀ¸ïÖ PÁªÉÄÖ ¥sÁæ£ïì£À J«Ä° qÀQðªÀiï JA§ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ

19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÀqÉAiÀÄ ¨sÁUÀ ºÁUÀÆ 20£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ
D¢¨sÁUÀzÀ°èzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß «eÁÕ£ÀªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ®Ä ±Àæ«Ä¹zÀgÀÄ.
ªÀiÁåPïìªÉ§gï CªÀgÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ. EªÀgÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛç, vÀvÀé±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ
EwºÁ¸ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ C¥ÁgÀ ¥ÁArvÀåUÀ½¹zÀÝgÀÄ. £ËPÀgÀ±Á» ªÀÄvÀÄÛ Qæ²ÑAiÀÄ£ï j°d£ï
PÀÄjvÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¹ÛçÃAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀgÀÄ.

60
 ºÀ§ðmï ¸Éà£Àìgï ªÀiÁåPïìªÉ§gï

ed
PÁ¯ïðªÀiÁPïìðgÀªÀgÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ vÀvÀéeÁÕ¤. EªÀgÀÄ EwºÁ¸À, CxÀð±Á¸ÀÛç, vÀvÀé±Á¸ÀÛç
ish
ªÀÄvÀÄÛ Qæ²ÑAiÀÄ£ï j°d£ï ±Á¸ÀÛçUÀ¼À°è C¥ÁgÀ w¼ÀĪÀ½PÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ
re S
bl
ªÁå¦Û A iÀ Ä £À Ä ß «¸À Û j ¹zÀ g À Ä . ¨s Á gÀ v À P É Ì ©æ n µÀ g À Ä §AzÀ £ À A vÀ g À 1914£É à E¸À « AiÀ Ä °è
be KTB
pu

ªÀÄÄA¨ÉÊ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR

¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÉAzÀgÉ f.J¸ï. WÀÄAiÉÄð, JA.J£ï. ²æäªÁ¸ï, J.Dgï. zÉøÁ¬Ä, EgÁªÀw
©

PÀªÉð. J¸ï.¹.zÀÄ¨É ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ.

o
tt
No

PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð J«Ä° qÀQðªÀiï

61
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.

1 ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ__________ fë.
2 O¥ÁZÁjPÀ ²PÀët __________ AiÀÄ°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
3 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ___________
4 ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀAvÁUÀ®Ä______________ CUÀvÀå
5 ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ vÀªÀÄä ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß _____________ vÀªÀÄä ¨sÁªÀ£É ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÁÛgÉ.

II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.

6 ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁd fë ºÉÃUÉ?

ed
7 ¸ÁªÀiÁfÃPÀgÀt JAzÀgÉãÀÄ?
ish
8 «ÄqÁߥÀÄgÀzÀ°è ¹PÀÌ PÀªÀįÉAiÀÄÄ ºÉÃVzÀݼÀÄ?
re S
bl
be KTB

9 DgÀA©üPÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

pu

III PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ £Á¯ÉÌöÊzÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.

©

10 ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÀªÀiÁd fë JA§ÄzÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

o

11 ªÀiÁ£ÀªÀjUÀÆ ¨sÁµÉUÀÆ EgÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß §gɬÄj.

tt
No

12 ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdPÀÆÌ ¥Áæt ¸ÀªÀiÁdPÀÆÌ EgÀĪÀ ªÀåvÁå¸À w½¹.

13 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçªÀÅ K£À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ?

IV ZÀlĪÀnPÉ.
14 ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.



62
 CzsÁåAiÀÄ-10
ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøw

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀå ªÀÄvÀÄÛ DZÁgÀ «ZÁgÀUÀ¼À §UÉÎ «±Éèö¸ÀĪÀÅzÀÄ.

£ÀªÄÀ ä ¢£À¤vÀåzÀ ¸ÀA¨sÁµÀuA

É iÀÄ°è ¸ÀA¸ÀÌøw JA§ ¥Àzª
À ÅÀ GvÀª
Û ÄÀ ªÀvð
À £ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä,
DZÁgÀ «ZÁgÀ, gÀÆrü ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä ªÁå¥ÀPÀªÁV §¼À¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁzÀgÉ
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçzÀ°è F ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt.

ed
¸ÀA¸ÀÌøw J£ÀÄߪÀ ¥ÀzÀªÀÅ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è ‘PÀ®Ñgï’ JAzÀÄ d£À¦æAiÀĪÁVzÉ. F

ish
¥ÀzÀªÀÅ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ `PÉÆïÉgÉ’ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. CAzÀgÉ PÀȶ ªÀiÁqÀÄ JAzÀxÀð.
re S

¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ««zsÀ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ ««zsÀ jÃwAiÀÄ°è «ªÀj¹zÁÝgÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ

bl
be KTB

¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀzÀ¸Àå£ÁVzÀÄÝPÉÆAqÀÄ PÀ°vÀÄPÉƼÀÄîªÀ eÁÕ£À, PÀ¯É, £ÉÊwPÀ ¤AiÀĪÀÄ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ, gÀÆrü,

pu

¸ÁªÀÄxÀåð, £ÉÊ¥ÀÄtåUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ MAzÀÄ ¸ÀAQÃtðªÁzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ CxÀªÁ £ÁªÀÅ

©

K£ÁVzÉÝêÉAiÉÆà CzÉà ¸ÀA¸ÀÌøw.

¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ DAiÀiÁ ¸ÀªiÀ ÁdzÀ ¨sËUÉÆýPÀ gÀZ£
À ,É ¥ÀgA
À ¥Àg,É CUÀvåÀ U¼
À ÄÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß
o
tt

CªÀ®A©¹ gÀÆ¥ÀÅUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ

No

¸ÀA¸ÀÌøwVAvÀ ©ü£ÀߪÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ £ÁªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøw

JAzÀÆ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß PÉlÖ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀÆ ºÉüÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ
MAzÀÄ ¦Ã½UɬÄAzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¦Ã½UÉUÉ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. FUÀ £ÁªÀÅ PÀ°wgÀĪÀ ¨sÁµÉ
£ÀªÀÄä »jAiÀÄjAzÀ £ÀªÀÄUÉ §A¢zÉ. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV §zÀ¯ÁªÀuU É É M¼À¥q
À ÀÄwÛgÄÀ vÀÛzÉ.
¤ÃªÉà UÀªÀĤ¹gÀĪÀAvÉ GqÀĦ£À ±ÉÊ°, PÉñÀ ±ÉÊ°, DºÁgÀ ±ÉÊ° PÀ¼ÉzÀ ºÀvÀÄÛªÀµÀðUÀ¼À°è
¸ÁPÀµÀÄÖ §zÀ¯ÁVzÉ.
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀå
£ÁªÀ Å PÀ £ ÁðlPÀ z À gÁdzs Á ¤ ¨É A UÀ ¼ À Æ j£À ¸À Ä ¥À æ ¹ zÀ Þ ªÁzÀ gÀ ¸ É Û A iÉ Æ AzÀ g À ° è
£ÀqÉzÀĺÉÆÃUÀÄwÛzÉÝÃªÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÉÆÃt. DUÀ £ÀªÀÄä PÀtÂÚUÉ ««zsÀ jÃwAiÀÄ GqÀÄ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄßlÖ
d£ÀgÀÄ PÀtÂÚUÉ ©Ã¼ÀÄvÁÛgÉ. ««zsÀ d£ÁAUÀzÀªÀgÀÄ PÁt¹PÉƼÀÄîvÁÛgÉ. ««zsÀ ¨sÁµÉUÀ¼À°è d£ÀgÀÄ
¸ÀA¨sÁ¶¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
63
 AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀiÁdzÀ°è MAzÉà jÃw J£ÀÄߪÀ ¸ÀA¸ÀÌøw EgÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. ««zsÀ zsÀªÀÄð,
fêÀ£À «zsÁ£À DzsÀj¹ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. EzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ
ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼ÄÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVzÀÝgÆ

À ¸ÀºÀ MAzÀÄ ªÀÄvÉÆA
Û zÀ£ÄÀ ß UÁqsª
À ÁV ¥À¨
æ Ás «¸ÀĪÀÅzÀÆ
PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ºÉtÄÚªÀÄPÀ̼ÀÄ zsÀj¸ÀĪÀ ZÀÆrzÁgï ªÁAiÀÄĪÀå ¨sÁgÀwÃAiÀÄjAzÀ
§AzÀAvÀºÀ GqÀÄ¥ÀÅ. ºÁUÉAiÉÄà ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV UÀAqÀ¸ÀgÀÄ zsÀj¸ÀĪÀ ¥ÁåAlÄ, ±ÀlÄð, EAVèµï
¨sÁµÉ ©ænõÀjAzÀ §A¢ªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è £ÀÆgÁgÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ, ¸Á«gÁgÀÄ eÁwUÀ¼ÀÄ,
ºÀ®ªÀÅ d£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ, £ÀÆgÁgÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼ÀÄ »ÃUÉ ªÉÊ«zsÀåªÁzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
DzÀÄzÀjAzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ««zsÀvÉAiÀÄ°è KPÀvÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.

DZÁgÀ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ

£ÁªÀÅ ¸ÀA¸ÀÌøw ºÁUÀÆ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ w½zÀÄPÉÆAqÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ

ed
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt. ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ, £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ,
ish
¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, ¯ÉÆÃPÀ gÀÆrüUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊwPÀ CA±ÀUÀ¼ÁVªÉ. ¸ÀgÀ¼ÀªÁV EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß DZÁgÀ
re S
bl
be KTB

«ZÁgÀUÀ¼É£ÀߧºÀÄzÀÄ.
pu
©

¸ÁévÀAvÀæöå, ¥ÁæªÀiÁtÂPÀvÉ, ±ÀÄavÀé, «zsÉÃAiÀÄvÉ, gÁµÀÖç¥ÉæêÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ ªÀiË®åUÀ¼ÁVªÉ.

ªÀiË®åUÀ¼ÉAzÀgÉ ¸ÀªÀiÁdªÀÅ ªÀåQÛUÀ½AzÀ ¤jÃQë¸ÀĪÀ £ÀqÀvÉAiÀÄ PÀæªÀÄ JAzÀÄ ¨sÁ«¸À§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°èAiÀÄÆ AiÀiÁªÀÅzÀÄ M¼ÉîAiÀÄzÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÀÄ PÉlÖzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß
o
tt

¤zsÀðj¸ÀĪÀ°è ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.

No

¤AiÀ Ä ªÀ Ä UÀ ½ UÉ ¥À Ç gÀ P À ª ÁV ¯É Æ ÃPÀ g À Æ rü U À ¼ À Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û £É Ê wPÀ ¤AiÀ Ä ªÀ Ä UÀ ½ gÀ Ä vÀ Û ª É .

¯ÉÆÃPÀgÀÆrüUÀ¼ÉAzÀgÉ £ÁªÀÅ ¢£À¤vÀåzÀ fêÀ£ÀzÀ°è ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ vÉÆqÀUÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
GzÁºÀ g À u É U É - Hl ªÀ i ÁqÀ Ä ªÀ Å zÀ Ä , ¤¢æ ¸ À Ä ªÀ Å zÀ Ä , ±À Ä ¨s Á ±À A iÀ Ä ºÉ à ¼À Ä ªÀ Å zÀ Ä EvÁå¢
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ AiÉÆÃa¸ÀzÉ gÀÆrüAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀÄvÉÛêÉ. ¤ÃªÀÅ
Hl ªÀiÁqÀĪÁUÀ CxÀªÁ ±Á¯ÉAiÀÄ°è PÀĽvÀÄPÉƼÀÄîªÁUÀ ºÉÃUÉ Hl ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ, ºÉÃUÉ
PÀĽvÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ JA§ ¥Àæ±ÉßAiÀÄ£ÀÄß ¢£ÀªÀÇ PÉüÀĪÀÅ¢®è. ¤ªÀÄUÉ gÀÆrü¬ÄAzÀ¯Éà EªÉ¯Áè
C¨sÁå¸ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä ¢£À¤vÀåzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà CqÉvÀqɬĮèzÉ ¸ÁUÀ®Ä
¯ÉÆÃPÀgÀÆrüUÀ¼ÀÄ £ÉgÀªÁVªÉ.

64
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I SÁ° ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

1 ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉ ___________ JAzÀxÀð.
2 ¯ÉÆÃPÀ gÀÆrüUÀ¼ÉAzÀgÉ £ÁªÀÅ ___________ ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ vÉÆqÀV¹PÉƼÀÄîªÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
3 ¨sÁgÀvÀzÀ°è ____________AiÀÄ°è KPÀvÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.

II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÉÆAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.

4 ¸ÀA¸ÀÌøw JAzÀgÉãÀÄ?
5 ¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è EgÀĪÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉUÉ GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
6 DZÁgÀ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ JAzÀgÉãÀÄ?

ed
7 DZÁgÀ «ZÁgÀUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.

ish
III PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ £Á¯ÉÌöÊzÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.
re S
bl
be KTB
pu

8 ¯ÉÆÃPÀgÀÆrüUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.

9 ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÉÊ«zsÀåªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
©

10 ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

o

IV ZÀlĪÀnPÉ.
tt
No

11 ¤ªÀÄä Hj£À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ eÁvÉU

æ É ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ »jAiÀÄjAzÀ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ»
æ ¹. eÁvÉA
æ iÀÄ
jÃw ¤ÃwUÀ¼À ¥ÀnÖ vÀAiÀiÁj¹.



65
 ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ-11
¨sÀÆ«Ä-£ÀªÀÄä fêÀAvÀ UÀæºÀ
F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.
l ¨sÀÆ«ÄUÉ EgÀĪÀ ««zsÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
l ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ UÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è£À d®gÁ²AiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l ¨sÀÆ RAqÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.

l CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ, EªÀÅUÀ½AzÀ ªÉüÉ, ¸ÁܤPÀªÉüÉ, ¥ÀæªÀiÁtªÉüÉ,

CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀÅzÀgÀ §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ¨sÀÆ¥ÀlzÀ°è ¨sÀÆRAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.

ed
£ÁªÀÅ J°è fë¸ÀÄwÛzÉÝÃªÉ JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄ?

ish
£ÁªÀÅ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fë¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. EzÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ ªÀÄÆgÀ£É UÀæºÀªÁVzÉ.
re S
bl
¸ËgÀªÀǺÀåzÀ°ègÀĪÀ UÀæºÀUÀ¼À°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ªÀiÁvÀæ fëUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¨sÀÆ«Ä J®è §UÉAiÀÄ
be KTB
pu

fëUÀ½UÉ ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVzÉ. ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ fëUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. EzÀPÉÌ

PÁgÀt ¸ÀÆAiÀÄð£À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀ zÀÆgÀ, GµÁÚA±À, C¤®UÀ¼ÀÄ,
©

ªÁvÁªÀgt À ªÀÄvÀÄÛ d®ZÀPU æÀ ¼

À ÁVªÉ. ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ£ÀÄß ‘fêÀAvÀ UÀº
æ ’À , ‘«²µÀÖ UÀº
æ ’À , ‘d¯ÁªÀÈvÀ UÀº
æ ,À ’
‘¤Ã°UÀæºÀ’ »ÃUÉ ««zsÀ ºÉ¸Àj¤AzÀ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
o
tt

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ UÁvÀæ, ¨sÀƨsÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ d®gÁ²UÀ¼À ºÀAaPÉ

No

¸ÀÆAiÀÄð£À ¥ÀjªÁgÀz°
À è ¨sÆ
À «ÄAiÀÄÄ LzÀ£ÃÉ zÉÆqÀØ
UÀæºÀªÁVzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁå¸ÀªÀÅ ZÀAzÀæ£À ªÁå¸ÀQÌAvÀ
¸À Ä ªÀ i ÁgÀ Ä £Á®ÄÌ ¥À l ÄÖ zÉ Æ qÀ Ø z ÁVzÉ ºÁUÀ Æ
¸ÀÆAiÀÄð¤VAvÀ 107 ¥ÀlÄÖ aPÀÌzÁVzÉ.
¨s À Æ «ÄAiÀ Ä MlÄÖ ¨s Ë UÉ Æ Ã½PÀ PÉ ë à vÀ æ ª À Å 510
zÀ±À®PÀë ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ.UÀ¼ÁVzÀÄÝ CzÀgÀ°è 361 zÀ±À®PÀë
ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀµÀÄÖ (70.78%) PÉëÃvÀæªÀÅ ¤Ãj¤AzÀ ¥ÀÈyé
DªÀj¸À®ànÖzÉ. G½zÀ 149 zÀ±À®PÀë ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ.£ÀµÀÄÖ
PÉëÃvÀæªÀÅ (29.22%) ¨sÀÆ ¨sÁUÀ¢AzÀ PÀÆrzÉ. »ÃUÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ d®¨sÁUÀ ºÁUÀÆ ¨sÀÆ ¨sÁUÀUÀ¼À
C¸ÀªÄÀ vɬÄAzÀ PÀÆrzÉ. ¨sÆ À ªÀÄvÀÄÛ d®gÁ²UÀ¼À PÉëÃvÀæ 1 : 2.43gÀµÄÀ Ö C£ÀÄ¥ÁvÀª£
À ÄÀ ß ºÉÆA¢ªÉ.
66
 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ DPÁgÀªÀ£ÀÄß ‘¨sÀƪÀiÁåPÁgÀ’ CxÀªÁ ‘fAiÀiÁqï’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
KPÉAzÀgÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ zsÀÄæªÀUÀ¼À §½ ¸Àé®à ZÀ¥ÀàmÉAiÀiÁVzÀÄÝ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ §½ G©âzÀAwzÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ ªÁå¸À 12,756 Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÀÄæ«ÃAiÀÄ ªÁå¸À 12,714 Q.«ÄÃ
DVzÉ. CzÉà jÃw ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉ 40,076 Q.«ÄÃUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÀÄæ«ÃAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉ
40,008 Q.«ÄÃ.UÀ¼À¶ÖzÉ. ªÁå¸ÀzÀ°è 42Q.«ÄÃUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀåvÁå¸À EgÀĪÀÅzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ eÉAiÀiÁqï
DVgÀĪÀÅzÀjAzÀ ¸ÀàµÀÖ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è£À ¨sÀƨsÁUÀUÀ¼À£ÀÄß RAqÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. Erà ¨sÀÆ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
K¼ÀÄ RAqÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ K¶AiÀiÁ, D¦üæPÁ, GvÀÛgÀ CªÉÄjPÀ, zÀQët
CªÉÄjPÀ, CAmÁQÖðPÀ, AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ D¸ÉÖçðAiÀiÁ. F RAqÀUÀ¼ÀÄ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¨sÀÆ
¨sÁUÀUÀ¼ÁVªÉ. KµÁåªÀÅ Cw zÉÆqÀØ RAqÀªÁVzÀÄÝ D¸ÉÖçðAiÀiÁªÀÅ Cw aPÀÌ RAqÀªÁVzÉ.
¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄð£À «¸ÁÛgªÀ ÁzÀÀ d®gÁ²AiÀÄ£ÀÄß ªÀĺÁ¸ÁUÀgU À ¼
À A
É zÀÄ PÀgA
É iÀÄÄvÁÛg.É CªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß
£Á®ÄÌ ªÀĺÁ¸ÁUÀgÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉÀAzÀgÉ ¥É¹¦üPï¸ÁUÀgÀ, CmÁèAnPï¸ÁUÀgÀ,
»AzÀƪÀĺÁ¸ÁUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ DQÖðPï¸ÁUÀgÀ. ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀªÀÅ Cw zÉÆqÀØzÀÄ ºÁUÀÆ ºÉZÀÄÑ

ed
D¼ÀªÁzÀÄzÁVzÉ. DQÖðPï ¸ÁUÀgÀªÀÅ CwaPÀÌzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ D¼ÀºÉÆA¢zÉ.
ish
¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ d®gÁ²UÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀð ªÀÄvÀÄÛ zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è ¸ÀªÀÄ£ÁV
re S
bl
ºÀAaPÉAiÀiÁV®è. GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è ±Éà 60 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ ¨sÀÆ ¨sÁUÀ«zÀÄÝ, ±Éà 40 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ
be KTB
pu

d®gÁ²¬ÄgÀĪÀÅzÀÄ. DzÀÝjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆ ¥ÀæzsÁ£ÀUÉÆüÀ’ (¨sÀÆUÉÆüÁzsÀð)ªÉAzÀÆ

PÀgÉAiÀįÁVzÉ. EzÀPÉÌ «gÀÄzÀݪÁV zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è ±Éà 81 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ d®gÁ²¬ÄzÀÄÝ
©

±Éà 19gÀµÀÄÖ ¨sÁUÀ ¨sÀÆ ¨sÁUÀ«zÉ. EzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘d® ¥ÀæzsÁ£ÀUÉÆüÀ’ (d®UÉÆüÁzsÀð)
ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
o
tt

CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ

No

MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ ¸À¤ßªÉñÀ, ¢PÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ w½AiÀÄÄvÉÛêÉ?

¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ UÉÆüÁPÁgÀªÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß, ¢PÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
ºÁUÀÆ JgÀqÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀpt. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À
MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ ¤¢ðµÀÖ ¸ÁÜ£À, ¸À¤ßªÉñÀ, CAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢PÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß CjAiÀÄ®Ä PÁ®à¤PÀ
gÉÃSÁeÁ® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß £ÀPÉë CxÀªÁ UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É HºÁgÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß J¼ÉAiÀįÁVzÉ.
F HºÁgÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀǪÀð ¥À²ÑªÀĪÁV ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ zÀQëtªÁV J¼ÉAiÀįÁVzÀÄÝ,
EªÀÅUÀ¼£À ÄÀ ß CPÁëA±ÀU¼
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀU¼
À £
É ÄÀ ߪÀgÄÀ . EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß ¨sËUÉÆýPÀ ¤zÉðñÁAPÀU¼
À ÄÀ
(Geographic Co-ordinates) CxÀªÁ ¨sËUÉÆýPÀ eÁ® ªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

67
 No
tt
o ©

68
be KTB
re S
pu
bl
ish
ed

¥Àæ¥ÀAZÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ
 CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ : ¨sÀÆCPÀëªÀ£ÀÄß DzsÁgÀªÁVlÄÖPÉÆAqÀÄ UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É CPÁëA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
J¼ÉAiÀįÁVzÉ. GvÀg Û À ªÀÄvÀÄÛ zÀQt
ë zsÄÀ ª
æ U
À ¼
À À ªÀÄzsåÀ z°
À è ¨sÆ
À CPÀPë ÌÉ ®A§ªÁV ¸ÀªÄÀ ¨sÁdPÀªÈÀ vÀª
Û £
À ÄÀ ß
gÀa¸À¯ÁVzÉ. F ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁVgÀĪÀAvÉ UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀǪÀð
¥À²ÑªÀĪÁV J¼É¢gÀĪÀ PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉUÀ¼À£Éßà ‘CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ’ (Latitudes) J£ÀÄߪÀgÀÄ.
¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛªÀÅ 00 ªÀĺÁªÀÈvÀÛªÁVzÀÄÝ C°èAzÀ GvÀÛgÀ ºÁUÀÆ zÀQëtQÌgÀĪÀ CPÁëA²PÀ
ªÀvÀÄð®UÀ¼ÀÄ aPÀÌzÁUÀÄvÀÛªÉ. CAzÀgÉ 900 GvÀÛgÀ ºÁUÀÆ zÀQët CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ ©AzÀÄUÀ¼ÁVªÉ.
¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ¢AzÀ GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è 90 0 ºÁUÀÆ zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è 90 0
CPÁëA±ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. MAzÀÄ CPÁëA±À¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ CPÁëA±ÀQÌgÀĪÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
ªÉÄð£À CAvÀgÀ 110.4 Q.«ÄÃUÀ¼ÁUÀÄvÀÛzÉ.

¥ÀæªÀÄÄR CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ
1) 00 CPÁëA±À - ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛ CxÀªÁ
ªÀĺÁªÀÈvÀÛ.
2) 23½0 GvÀg
Û À CPÁëA±À - PÀPÁðlPÀ ¸ÀAPÁæAw

ed
ªÀÈvÀÛ
ish 3) 23½0 zÀQt
ë CPÁëA±À - ªÀÄPÀgÀ ¸ÀAPÁæAw ªÀÈvÀ.Û
re S
bl
be KTB

4) 66½0 GvÀÛgÀ CPÁëA±À - GvÀÛgÀzsÀÄæªÀ ªÀÈvÀÛ

pu

(DQÖðPï ªÀÈvÀÛ)
©

5) 66½0 zÀQët CPÁëA±À- zÀQëtzsÀÄæªÀ ªÀÈvÀÛ

(CAmÁQÖðPï ªÀÈvÀÛ)
o

6) 900 GvÀÛgÀ CPÁëA±À - GvÀÛgÀzsÀÄæªÀ

tt
No

CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À eÁ® 7) 900 zÀQët CPÁëA±À - zÀQëtzsÀÄæªÀ.

gÉ Ã SÁA±À U À ¼ À Ä : ¸À ª À Ä ¨s Á dPÀ ªÀ È vÀ Û ª À £ À Ä ß
¸ÀªiÀ Á£ÁAvÀgªÀ ÁV bÉâ¹ GvÀg Û À ªÀÄvÀÄÛ zÀQt
ë zsÄÀ ª
æ U
À ¼
À £ À ÄÀ ß ¸ÀA¢ü¸ÄÀ ªÀ gÉÃSÉU¼ À £À ÄÀ ß gÉÃSÁA±ÀU¼ À ÄÀ
J£ÀÄߪÀgÀÄ. gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæzsÁ£À gÉÃSÁA±ÀPÉÌ (Væãï«Zï gÉÃSÁA±À) ¥ÀǪÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ
MAzÉà PÉÆäAiÀÄ CAvÀgÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¢ü¸ÀĪÀ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ ªÉÄïÉ
rVæUÀ¼À°è C¼ÉAiÀÄĪÀ PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉUÀ¼ÁVªÉ.
UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ CzsÀðªÀÈvÀÛUÀ¼À ±ÉæÃtÂUÀ¼ÀAvÉ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ GvÀÛgÀ
ªÀÄvÀÄÛ zÀQët zsÀÄæªÀUÀ½AzÀ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. J®è gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À
GzÀÝ MAzÉà DVzÉ. gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzsÁåºÀß CxÀªÁ ªÉÄjrAiÀÄ£ï gÉÃSÉUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ.
(ªÉÄj-ªÀÄzsÀå, rAiÀÄ£ï- ¢£À) KPÉAzÀgÉ MAzÀÄ gÉÃSÁA±ÀzÀÄzÀÝPÀÄÌ J®è ¸ÀܼÀUÀ¼À®Æè MAzÉÃ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄzsÁåºÀߪÁUÀÄvÀÛzÉ.

69
 EAUÉèAr£À Væãï«Zï£À ªÉÄÃ¯É ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ gÉÃSÁA±Àª£ À ÄÀ ß ¥Àz
æ Ás £À gÉÃSÁA±ÀªA
É zÀÄ
DAiÉÄ̪ÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘0’ rVæ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. Væãï«Zï gÉÃSÁA±ÀzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ
180 ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ 180 gÉÃSÁA±ÀUÀ½ªÉ. DzÀÝjAzÀ MlÄÖ 360 gÉÃSÁA±ÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæzsÁ£À
gÉÃSÁA±À¢AzÀ 180 ¥ÀǪÀð gÉÃSÁA±ÀzÀªÀgÉV£À ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀǪÁðzsÀðUÉÆüÀªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.
CzÀgÀ «gÀÄzÀÞzÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥À²ÑªÀiÁzsÀðUÉÆüÀªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.
¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛ¢AzÀ zsÀÄæªÀzÀ PÀqÉUÉ ºÉÆÃzÀAvÉ JgÀqÀÄ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À CAvÀgÀªÀÅ
¤zsÁ£ÀªÁV PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀz Û .É EzÀPÌÉ PÁgÀt J®è gÉÃSÁA±ÀU¼
À ÄÀ JgÀqÆ
À zsÄÀ ª
æ U
À ¼
À °
À è
¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ ªÉÄÃ¯É JgÀqÀÄ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀ Cw ºÉZÀÄÑ
CAzÀgÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 111 Q.«Äà UÀ¼ÀµÀÄÖ EgÀÄvÀÛzÉ.
gÉÃSÁA±À ªÀÄvÀÄÛ ªÉüÉ: gÉÃSÁA±À ªÀÄvÀÄÛ ªÉüÉUÉ ¤PÀlªÁzÀ ¸ÀA§AzsÀ«zÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ
vÀ£Àß CPÀëzÀ ¸ÀÄvÀÛ wgÀÄUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ MAzÀÄ ¸ÀÄvÀÛ£ÀÄß ¥ÀÇtðUÉƽ¸À®Ä 24 UÀAmÉUÀ¼À
¸ÀªÀÄAiÀĨÉÃPÀÄ. CAzÀgÉ 360 gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄwÛ ¥ÀÇtðUÉƽ¸À®Ä 24 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÀÄ.
MAzÀÄ gÉÃSÁA±À¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ gÉÃSÁA±ÀPÉÌ EgÀĪÀ ªÉüÉAiÀÄ ªÀåvÁå¸À 4 ¤«ÄµÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ,

ed
¥Àæw 15 gÉÃSÁA±ÀUÀ½UÉ MAzÀÄ UÀAmÉ CxÀªÁ 60 ¤«ÄµÀUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. (360 × 4 = 1440 / 60
ish
= 24 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ). £ÁªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ¢AzÀ ¥ÀǪÀÀðzÀ PÀqÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÁUÀ ªÉüÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
re S
bl
be KTB

(EGA- East Gain Add) ºÁUÀÆ ¥ÀǪÀÀð¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄzÀ PÀqÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÁUÀ ªÉüÉAiÀÄÄ
pu

PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ (WLS - West Lose Subtracts).

©

¸ÁܤPÀªÉüÉ: MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ ¸ÁܤPÀªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß D ¸ÀܼÀzÀ gÉÃSÁA±À CxÀªÁ ¸ÀÆAiÀÄð£À

¸ÁÜ£ÀPÀÌ£ÀĸÁgÀªÁV ºÉüÀÄvÁÛgÉ. ¸ÁܤPÀªÉüÉAiÀÄÄ D ¸ÀܼÀzÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß CzÀgÀ®Æè
o

¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀÄzsÁåºÀßzÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. D ¸ÀܼÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆAiÀÄð£À QgÀt £ÉÃgÀªÁV

tt
No

©Ã¼ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄzsÁåºÀß 12 UÀAmÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. D ªÀÄzsÁåºÀßgÉÃSÉ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ J¯Áè

¸ÀܼÀUÀ¼À®Æè MAzÉà ¸ÁܤPÀ ªÉüɬÄgÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæw gÉÃSÁA±ÀªÀÇ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ¸ÁܤPÀªÉüÉ
ºÉÆA¢zÉ.
¥ÀæªÀiÁtªÉüÉ: ¸ÁܤPÀ ªÉüÉAiÀÄÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ ªÀåvÁå¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
¸ÀܼÀªÀÇ vÀ£ÀßzÉà ¸ÁܤPÀ ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ, ¸ÁPÀµÀÄÖ UÉÆAzÀ®ªÀÅAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
F UÉÆAzÀ®ªÀ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä ºÀ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼ÀÄ Erà zÉñÀzÀ°è KPÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß
C£ÀĸÀj¸ÀÄvÀªÛ .É EAvÀºÀ KPÀgÆ
À ¥ÀzÀ ªÉüÉAiÀÄÄ D zÉñÀzÀ ªÀÄzsåÀ z° À è ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ gÉÃSÁA±ÀzÀ
ªÉüÉAiÀÄ£ÁßzsjÀ ¹gÀÄvÀz
Û É CxÀªÁ D gÉÃSÁA±ÀzÀ ªÉÄðgÀĪÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR £ÀUgÀ z
À À ªÉüÉAiÀiÁVgÀÄvÀz
Û .É
F ªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß zÉñÀzÀ J¯Áè ¨sÁUÀUÀ¼À®Æè C£ÀĸÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ¥ÀæªÀiÁtÂvÀ ªÉüÉ
(Standard Time) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

70
 ¨sÁgÀvz À è 820 ¥ÀǪÀð gÉÃSÁA±Àª£
À ° À ÄÀ ß zÉñÀzÀ ªÀÄzsåÀ zÀ gÉÃSÁA±ÀªA
É zÀÄ ¤zsð
À j¸À¯ÁVzÉ.
EzÀÄ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ gÁdåzÀ ¥ÀæAiÀiÁUï £ÀUÀgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃVzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉüÉ
F gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß DzsÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÉÃ¼É Indian Standard
Time (IST) J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ Væãï«Zï ªÉüÉVAvÀ 5 UÀAmÉ 30 ¤«ÄµÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄÄA¢gÀÄvÀÛzÉ.

ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ:- ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ PÉ®ªÀÅ gÁµÀÖçUÀ¼À°è 45 QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ

ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀÅzÀjAzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ 3 jAzÀ 4 UÀAmÉUÀ¼ÀµÀÄÖ
ªÀåvÁå¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è MAzÉà ¥ÀæªÀiÁtªÉüÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀÅ¢®.è
DzÀÄzÀjAzÀ Erà gÁµÀÖ窣 À ÄÀ ß PÁ®ªÀ®AiÀÄUÀ¼£
À ÁßV «¨sÁV¸À¯ÁVzÉ. ºÁUÀÆ Erà UÉÆüÀª£
À ÄÀ ß
24 ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ¥Àæw ªÉüÁªÀ®AiÀÄPÉÌ MAzÀÄ UÀAmÉAiÀĵÀÄÖ ªÀiÁvÀæ
ªÀåvÁå¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
«¸ÁÛ g À ª ÁzÀ gÁµÀ Ö ç U À ¼ À ° è C£É à PÀ gÉ Ã SÁA±À U À ¼ À Ä ºÁzÀ Ä ºÉ Æ ÃUÀ Ä ªÀ Å zÀ j AzÀ ºÉ Z À Ä Ñ
ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÁV, gÀµÁåzÀ°è 11 ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ,

ed
AiÀÄÄJ¸ïJ ªÀÄvÀÄÛ PÉ£qÀ ÁUÀ¼° À è 5 ªÉüÁªÀ®AiÀÄ ºÁUÀÆ D¸ÉÖçðAiÀiÁzÀ°è 3 ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ½ªÉ.
ish
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀ gÉÃSÉ International Date Line (IDL) :- ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÉüÉAiÀÄ
re S
bl
be KTB

¸ÀªÄÀ ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä ¥Àª

æ iÀ Át ªÉüɬÄAzÀ, £ÀAvÀgÀ ªÉüÁªÀ®AiÀÄ¢AzÀ®Æ ¥ÀjºÀj¸À¯ÁVzÉ.
pu

DzÀgÉ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¸ÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÀj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀjUÉ ªÁgÀzÀ°è£À ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ

©

¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä ºÉƸÀ ¸ÀªÀĸÉå JzÀÄgÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ Væãï«Zï gÉÃSÁA±ÀzÀ

«gÀÄzÀÞªÁzÀ 1800 gÉÃSÁA±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¥ÀAZÀ ¥ÀAiÀÄðl£É ªÀiÁqÀĪÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ
¢£À ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ
o
tt

ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ 1800 gÉÃSÁA±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É EzÀÝgÀÆ PÉ®ªÀÅ ¨sÀƨsÁUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä C®è°è
No

CAPÀÄqÉÆAPÁV J¼ÉAiÀįÁVzÉ. EzÀ£Éßà CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀgÉÃSÉ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

ºÀqÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥ÀæAiÀiÁt¸ÀĪÀªÀgÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß zÁlĪÁUÀ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀÄ
¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀqÀUÀÄ F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
¥À²ÑªÀÄ¢AzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ zÁnzÁUÀ (KµÁå¢AzÀ GvÀÛgÀ CªÉÄjPÁ) MAzÉà ¢£ÀªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ
¨Áj ¥ÀqA É iÀÄÄvÀÛz.É CzÉÃjÃw F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀǪÀð¢AzÀ ¥À²ª Ñ ÄÀ zÀ PÀqU
É É ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÁUÀ
(GvÀÛgÀ CªÉÄÃjPÁ¢AzÀ KµÁå) MAzÀÄ ¢£ÀªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

71
 ed
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÉüÁªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÀgÉÃSÉ
ish
re S
bl
be KTB

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
pu

I ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.

©

1 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ MlÄÖ ¨sËUÉÆýPÀ PÉëÃvÀæªÀÅ _________ZÀ.Q.«ÄÃ.

2 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ _________ DPÁgÀzÀ°èzÉ.
o
tt

3 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ zÀæªÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ªÁå¸ÀªÀÅ _____ ªÀÄvÀÄÛ_____Q.«ÄÃ.

No

UÀ¼ÀÄ.
4 230 GvÀÛgÀ CPÁëA±ÀªÀ£ÀÄß _________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
5 ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÉüÉAiÀÄÄ _________ gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß DzsÀj¹zÉ.
II F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀAQÛ¥ÀÛªÁV GvÀÛj¹j.
6 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ‘fêÀAvÀUÀæºÀ’ªÉAzÀÄ KPÉ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ?
7 GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðªÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆ¥ÀæzsÁ£ÀUÉÆüÀ’ªÉAzÀÄ ºÁUÀÄ zÀQëtUÉÆüÁzÀðªÀ£ÀÄß
‘d®¥ÀæzsÁ£ÀUÉÆüÀ’ªÉAzÀÄ KPÉ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ ?
8 CPÁëA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ ?
9 ¸ÁܤPÀ ªÉÃ¼É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtªÉüÉUÀÆ EgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
10 CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀ gÉÃSÉ JAzÀgÉãÀÄ ?
72
III F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À CxÀð §gɬÄj.
11. «²µÀÖ UÀæºÀ
12. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ UÁvÀæ
13. ¨sÀƪÀiÁåPÁgÀ
14. ¨sÀÆRAqÀUÀ¼ÀÄ
15. ¥ÀæzsÁ£À gÉÃSÁA±À
16. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÉüÉ

IV £É£À¦£À°èqÀ¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.
17. fêÀAvÀUÀæºÀ
18. ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ
19. GvÀÛgÀ zsÀÄæªÀªÀÈvÀÛ (DQÖðPï ªÀÈvÀÛ)

ed
20. CAmÁQÖðPï ªÀÈvÀÛ
21. ªÉüÁªÀ®AiÀÄ ish
re S
bl
be KTB

22. CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¢£ÁAPÀ gÉÃSÉ

pu

V ZÀlĪÀnPÉ.
©

23. gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀǪÁzsÀð UÉÆüÀzÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀiÁzsÀð UÉÆüÀzÀ
gÁµÀÖçUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
o
tt
No



73
 CzsÁåAiÀÄ-12
²¯ÁUÉÆüÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ²¯ÁUÉÆüÀzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ°ègÀĪÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
l ²¯ÉUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
l ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀdð¤PÀ ±ÀQÛUÀ¼ÁzÀ, eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆPÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À PÁgÀt
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨ÁºÀå ±ÀQÛUÀ¼ÁzÀ GµÁÚA±À, ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ªÀļÉ, £À¢, EªÀÅUÀ¼À ªÀĺÀvÀé
w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

ed
l CAvÀdð®zÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀézÀ §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
ish
re S

CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRå

bl
be KTB
pu

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CvÀåAvÀ ªÉÄïÁãUÀzÀ WÀ£À ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß ‘²¯ÁUÉÆüÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. F ¥ÀzÀgÀªÀÅ

¨sÀÆRAqÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ zÀ¥ÀàªÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À vÀ¼À¨sÁUÀzÀ°è ¸Àé®à vɼÀĪÁVzÉ.
©

²¯ÁUÉÆüÀªÀÅ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ, R¤dUÀ¼ÀÄ, ªÀÄtÄÚUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀÅzÀÄ.

ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ d®UÉÆüÀUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ F ¥ÀzÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É fëUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀézÀ°èªÉ.
o

¨sÀÆRAqÀUÀ¼ÀÄ ²¯ÁUÉÆüÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁVªÉ, E°è ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ

tt

¥ÀªÀðvÀUÀ¼ÀÄ, ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ, ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

No

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃd£É.

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ M¼ÀUÉ K¤zÉAiÉÄAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄà ?
£À ª À Ä ä ¨s À Æ UÀ æ º À ª À Å 460 PÉ Æ Ãn ªÀ µ À ð UÀ ½ VAvÀ ºÀ ¼ É A iÀ Ä zÁVzÀ Ä Ý ¤gÀ A vÀ g À ª ÁV
¨sËwPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÉ M¼ÀUÁUÀÄvÀÛ §A¢zÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ F §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ §UÉÎ ºÉZÀÄÑ w½AiÀÄ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛgÀĪÀ£ÀÄ.
ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ 10
jAzÀ 12 Q.«ÄÃ. UÀ¼À M¼ÀV£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ. E£ÀÄß ºÉZÀÄÑ
D¼ÀPÉÌ ºÉÆÃzÀAvÉ GµÁÚA±ÀªÀÅ ºÉZÁÑUÀĪÀÅzÀjAzÀ (¥Àæw 32 «ÄÃljUÉ 10 ¸ÉAnUÉæÃqï) D¼ÀzÀ
§UÉÎ ºÉZÀÄÑ w½AiÀÄ®Ä PÀµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ §UÉÎ ºÉZÀÄÑ w½AiÀÄ®Ä ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¥ÀgÉÆÃPÀë ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß
CªÀ®A©¹zÁÝ£É. CªÀÅUÀ¼ÁªÀŪÉAzÀgÉ ¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ, eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ
74
EvÁå¢. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀªÀÅ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è M¼ÀUÉÆArzÉ.
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÁAzÀævÉ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¨sËvÀzÀæªÀåUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀªÀ£ÀÄß 3 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀgÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ-
¨sÀÆPÀªÀZÀ, ªÀiÁåAl¯ï ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ UÉÆüÀ.
¨sÀÆPÀªÀZÀ: (Crust) EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀåAvÀ
ªÉ Ä Ã¯ÁãUÀ z À ¥À z À g ÁVzÉ . EzÀ Ä ºÉ Z ÁÑ V ¹°PÀ ,
C®Æå«Ä¤AiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåVßöAiÀÄAUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ.
EzÀ£ÄÀ ß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ‘²¯ÁUÉÆüÀ’ªÉAzÀÆ PÀgA É iÀi¯ÁVzÉ.
F ªÀ®AiÀĪÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 60 Q.«ÄÃ. D¼ÀzÀªÀgÉUÉ
«¸ÀÛj¹zÉ. F ¥ÀzÀgÀzÀ ªÉÄïÁãUÀªÀÅ ºÉZÀÄÑ ºÀUÀÄgÀªÁzÀ
ªÀ ¸ À Ä Û U À ½ AzÀ PÀ Æ rzÉ . EªÀ Å UÀ ¼ À ° è ¹°PÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û
C®Æå«Ä¤AiÀÄAUÀ¼À ¥Àª æ iÀ Át ºÉZÁÑVgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÄÀ ß
‘¹AiÀiÁ¯ï’ (Sial) JAzÀÄ PÀgÉAiÀi¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß

ed
‘¨sÀÆRAqÀUÀ¼À ªÉÄîàzÀgÀÄ’ JAzÀÆ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
ish
EzÀgÀ PɼÀ¨sÁUÀªÀÅ ¹°PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåVßöAiÀÄAUÀ½AzÀ
re S
bl
PÀÆrzÀÄÝ. ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀæAiÀÄÄvÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘¸ÉʪÀiÁ’
be KTB
pu

(Sima) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉ®ªÉǪÉÄä

‘¸ÁUÀjPÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÉÄîàzÀgÀÄ’ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
©

ªÀiÁåAl¯ï: EzÀÄ ¨sÆÀ «ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ JgÀq£À A

É iÀÄ
ºÁUÀÆ ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ ¥ÀzÀgÀÄ. ªÀiÁåAl¯ï ªÀ®AiÀĪÀÅ ¨sÀÆ
o
tt

ªÉÄïÉäöʤAzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2900 Q.«ÄUÀ¼À D¼ÀzÀªÀgÉUÉ

No

EgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀgÀ ªÉÄîàgÀzÀ°è£À ªÀ¸ÀÛUÀ¼ÀÄ ¨sÁUÀ±À:

zÀæ«ÃPÀj¹zÀ ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀjAzÀ. EzÀ£ÀÄß ‘²¯Á¥ÁPÀ’
(ªÀiÁåUÁä) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ªÀiÁåAl¯ï ªÀ®AiÀĪÀÅ
ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀævÉAiÀÄļÀî ºÁUÀÆ PÀpt ²¯Á ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼À
PÀÆrzÀÄÝ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV R¤dUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÁÑV ºÉÆA¢zÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÉÄVßöAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ PÀ©ât. ªÀiÁåAl¯ï£À°è JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ½ªÉ. a) ªÀiÁåAl¯ï£À
ªÉÄîàzÀgÀÄ CxÀªÁ ‘K¸ÉÛ£ÉÆùàAiÀÄgï’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¨sÁUÀ±ÀB zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ. b)
ªÀiÁåAl¯ï£À PɼÀ¥ÀzÀgÀÄ CxÀªÁ ªÉĸÁ¹àAiÀÄgï J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀÆPÀªÀZÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåAl¯ï ¸ÀA¢ü¸ÀĪÀ ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ªÉƺÉÆgÉÆë¹Pï CxÀªÁ
ªÉÆúÉÆà ªÀ®AiÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ CzÉ jÃw ªÀiÁåAl¯ï ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæUÉÆüÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀĪÀ
UÀrAiÀÄ£ÀÄß ‘UÀÄmÉ£ï§Uïð ¹ÃªÀiÁ ªÀ®AiÀÄ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. E°èAzÀ ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ PɼÀUÉ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ
««zsÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛªÉ.
75
 PÉÃAzÀæ UÉÆüÀ (¨sÀÆ wgÀļÀÄ): EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CvÀåAvÀ M¼À¨sÁUÀ. EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
ªÉÄïÉäöʤAzÀ 6,371 Q.«Ä D¼ÀzÀªÀgÉUÉ EgÀĪÀÅzÀÄ. PÉÃAzÀæUÉÆüÀªÀÅ ¤PÀ̯ï (Ni) ªÀÄvÀÄÛ PÀ©ât
(Fe) zÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ PÉÃAzÀæªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ‘¤¥sÉ’ (Nife) JAzÀÄ ¸ÀºÀ
PÀgA
É iÀįÁVzÉ. PÉÃAzÀªæ ®À AiÀĪÀ£ÄÀ ß JgÀqÄÀ G¥À ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼A É zÀgÉ
a) ºÉÆgÀPÉÃAzÀæ -EzÀÄ CgÉzÀæªÀgÀÆ¥À ¹ÜwAiÀÄ°èzÉ. b) M¼ÀPÉÃAzÀæ - EzÀÄ WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ.
EzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°.
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ Cw D¼ÀªÁzÀ PÉ®ªÀÅ UÀtÂ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ
1. gÀµÁåzÀ CPÉÆî ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12.26 Q.«ÄÃ. D¼ÀªÁVzÉ.
2. zÀQët D¦üæPÁzÀ°è QA§°ð ªÀdæzÀ UÀtÂAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3.9 Q.«ÄÃ. D¼À«zÉ
3. ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À PÉ.f.J¥sï£À UÀtÂAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1.5Q.«ÄÃ. D¼À«zÉ.

²¯ÉUÀ¼ÀÄ (Rocks)

²¯ÉUÀ¼ÀÄ ««zsÀ §UÉAiÀÄ R¤dUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀ PÀpt ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ

ed
²¯ÁUÉÆüÀzÀ°è ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV WÀ£À gÀÆ¥ÀzÀ°èzÀÄÝ E£ÁUÁåð¤Pï (Inorganic) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
ish
M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß R¤dUÀ¼À «Ä±ÀætªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. F ²¯ÉUÀ¼ÀÄ
re S
bl
be KTB

««zsÀ £ÉʸÀVðPÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½AzÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV

pu

«AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ; CVß ²¯ÉUÀ¼ÀÄ, PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ.

©

1. CVß ²¯ÉUÀ¼ÀÄ (Igneous Rocks): CVß ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß DAUÀè¨sÁµÉAiÀÄ°è ‘EVßÃAiÀĸï

gÁPïì’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EVßÃAiÀĸï JAzÀgÉ ¨ÉAQ JAzÀxÀð. EzÀÄ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ
o

‘EVßÃ¸ï’ CxÀªÁ ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ ‘CVß’ JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. CVß ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
tt

CAvÀgÁ¼À¢AzÀ ²¯Á¥ÁPÀªÀÅ ºÉÆgÀ ºÉÆ«Ää ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è vÀA¥ÁV WÀ¤Ã¨sÀ«¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ

No

¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. CVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®Ä ¤ªÀiÁðtªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁæxÀ«ÄPÀ

²¯ÉUÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. CVß ²¯ÉUÀ¼À°è F PɼÀPÀAqÀAvÉ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ.

CVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ

CAvÀ¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ §»¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ

¯ÁªÁ CxÀªÁ
CAvÀgÁVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ qÉÊPï ²¯ÉUÀ¼ÀÄ eÁé¯ÁªÀÄÄT ²¯ÉUÀ¼ÀÄ
(UÁæ£ÉÊmï) (qÉÆïÉÆgÉÊmï)

76
 CAvÀ¸gìÀ t
À ²¯ÉU¼À ÄÀ : ²¯Á¥ÁPÀ CxÀªÁ
ªÀiÁåUÁä ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀŪÀ
ªÉÆzÀ¯Éà PÉ®ªÀÅ ªÉÃ¼É CAvÀgÁ¼ÀzÀ°è
vÀ A ¥ÁV WÀ ¤ ès À « ¹ ¤zs Á £À ª ÁV
CAvÀgÁVß ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
F ²¯ÉU¼ À ÄÀ zÀ¥àÀ ºÀg½À ¤AzÀ PÀÆrgÀÄvÀª Û É
ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ¼ÄÀ ¨sÆÀ «ÄAiÀÄ M¼À¨Ás UÀz° À è
ºÉZÀÄÑ D¼ÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: UÁæ£ÉÊmï,
qÀAiÉÆgÉÊl, UÁå¨ÉÆæ EvÁå¢.

§»¸ÀìgÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ : ²¯Á¥ÁPÀªÀÅ

(ªÀ i ÁåUÀ ä ) ºÉ Æ gÀ º É Æ «Ää PÀ æ ª É Ä Ãt
¨sÆ
À ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è WÀ¤Ã¨s« À ¹ §»¸Àg ì tÀ ²¯Á ZÀPÀæ

ed
²¯ÉU¼ À ÄÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛª.É F ²¯ÉU¼ À ÄÀ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀtÚ ºÀg¼
ish
À ÄÀ UÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ UÁf£ÀAvÉ £ÀAiÀĪÁVgÀÄvÀÛz.É KPÉAzÀgÉ ¯ÁªÁgÀ¸ª
À ÅÀ
re S
bl
be KTB

¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É §ºÀĨÉÃUÀ vÀA¥ÁV, WÀ¤Ã¨s« À ¹ ²¯ÉU¼À ÁUÀÄvÀª
Û .É GzÁ: §¸Á¯ïÖ, DAqɸÊÉ mï.
pu
©

²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ M¼À¨sÁUÀzÀ°è PÀgÀV zÀæªÀ CxÀªÁ CgÉ zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. EzÀ£ÀÄß

‘ªÀiÁåUÁ’ä (²¯Á¥ÁPÀ) J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÉÆgÀ¨sÁUÀPÉÌ §AzÁUÀ ‘¯ÁªÁgÀ¸À’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
o
tt

2. PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ: EzÀÄ DAUÀè¨sÁµÉAiÀÄ ¸ÉrªÉÄAlj CxÀªÁ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ

No

‘¸ÉrªÉÄAlªÀiï’ JA§ ¥Àz¢

À AzÀ §¼ÀPU
É É §A¢zÉ, CAzÀgÉ vÀ¼¸
À ÃÉ gÀÄ«PÉ JAzÀxð
À . PÀt²¯ÉU¼
À ÄÀ
¤ÃgÀÄ, UÁ½ ªÀÄvÀÄÛ »ªÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀvÀÈðUÀ½AzÀ ¤ªÀiÁðtªÁUÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ DVß²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß
ZÀÆgÀÄZÀÆgÁV MqÉzÀÄ ¸ÀªÉ¸ÀÄvÀÛªÉ. MqÉzÀ ²¯ÁZÀÆgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁV¸À®àlÄÖ PÉ®ªÀÅ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è
¸ÀAZÀAiÀÄUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. EªÀÅ ¥ÀzÀgÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ PÀt²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀzÀgÀÄ
²¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ CVß²¯ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ ¢éwÃAiÀÄ
²¯ÉUÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV EªÀÅ ¸ÀªÀÄÄzÀæ, ¸ÁUÀgÀ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ d®gÁ²UÀ¼À°è
¸ÀAZÀ¬ÄvÀªÁV ¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘d®²¯É’UÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðtzÀ°è ¤ÃgÀÄ ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀĪÀÅzÀÄ. PÀt ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV
«AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¨sËwPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt ²¯ÉUÀ¼ÀÄ.
77
 ¨sËwPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ®²¯ÉAiÀÄ ²y°ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÉvÀ
PÁAiÀÄð¢AzÀ GvÀàwÛAiÀiÁzÀ ²¯Á ZÀÆgÀÄUÀ½AzÀ F ²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁ:
ªÀÄgÀ¼ÀÄUÀ®Äè (ªÀÄgÀļÀĪÀÄAiÀIJ¯É) ªÀÄvÀÄÛ eÉÃr²¯É (ªÀÄÈtäAiÀIJ¯ÉUÀ¼ÀÄ).

ed
ish
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉĬÄAzÁzÀ PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ : ®ªÀuÁA±ÀUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀ ¤Ãj£À zÁæªÀtªÀÅ
re S
bl
be KTB

GµÁÚA±À¢AzÀ ¨Á¶àèsÀªÀ£ÀUÉƼÀÄîªÀÅzÀjAzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ¸ÀAZÀAiÀÄUÉÆAqÀÄ F

pu

²¯ÉUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : PÀ®Äè¥ÀÅà, f¥ÀìA EvÁå¢.

©

eÉÊ«PÀ QæAiÉÄUÀ½AzÁzÀ PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ : fêÁªÀ±ÉõÀUÀ¼ÁzÀ d®ZÀgÀUÀ¼À a¥ÀÅàUÀ¼ÀÄ, ¸À¸ÀåªÀUÀð

ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætªÀUÀðUÀ¼À ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À°è ¸ÉÃj UÀnÖAiÀiÁV eÉÊ«PÀ PÀt²¯ÉUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ.
o
tt

GzÁ: ¸ÀÄtÚPÀ®Äè (ZÀÆuÁð¢üPÀ岯É) ªÀÄvÀÄÛ PÀ°èzÀÝ®Ä (EAUÁ¯Á¢üPÀ岯É)

No

3. gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ: CVß²¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀt²¯ÉUÀ¼ÀÄ CvÀå¢üPÀ GµÀÚ ºÁUÀÆ MvÀÛqÀzÀ

¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ ªÀiÁ¥ÁðqÀĺÉÆA¢ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÁV gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.

GzÁ:
UÁæ£ÉÊmï->¤Ã¸ï, ªÀÄgÀļÀÄ ²¯É->¸ÀànPÀ ²¯É,
§¸Á¯ïÖ-> ²¸ïÖ, PÀ°èzÀÝ®Ä->UÁæ¥sÉÊmï,
¸ÀÄtÚPÀ®Äè->CªÀÄÈvÀ ²¯É, UÁæ¥sÉÊmï->ªÀdæ
gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ PÀptªÁzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ CªÀÄÆ®åªÁzÀ R¤dUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ªÀdæ, gÀÆ©, JªÀÄgÁ¯ïØ, EvÁå¢.

78
 ¨sÀÆPÀªÀZÀzÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ JgÀqÀÄ §UÉAiÀÄ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ CAvÀdð¤vÀ (Internal force) CxÀªÁ
DAvÀjPÀ ±ÀQÛ ºÁUÀÆ §»dð¤vÀ CxÀªÁ ¨ÁºÀå ±ÀQÛ (External force)UÀ¼ÀÄ.

CAvÀdð¤vÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ

EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ M¼ÀV£À CxÀªÁ DAvÀjPÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ½AzÀ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À

¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ Që¥ÀæªÁV §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ.

eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ (Volcanoes)

¨sÆÀ ªÉÄïÉäöÊ£À°è ©gÀÄPÀÄ CxÀªÁ gÀAzsU æÀ ¼

À ÄÀ CxÀªÁ

ed
zÁégÀUÀ¼ÀÄ GAmÁV CªÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
M¼ÀV£À ²¯Á¥ÁPÀªÀÅ ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ish
re S
bl
be KTB

eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¨sÀÆPÀªÀZÀ¢AzÀ

pu

£ÉÃgÀªÁV D¼ÀzÀ°ègÀĪÀ ²¯Á¥ÁPÀzÀ eÁUÀPÉÌ ¸ÀA¥ÀPÀð

©

PÀ°à¸ÀĪÀ gÀAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß £Á¼ÀªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ

²¯Á¥ÁPÀ, ²¯ÁZÀÆgÀÄUÀ¼ÄÀ , ¯ÁªÁgÀ¸,À §Æ¢, ¤ÃgÁ«,
eÁé ¯ É U À ¼ À Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û EvÀ g É C¤®UÀ ¼ À Ä ¨s À Æ «ÄAiÀ Ä eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ gÀZÀ£É
o
tt

CAvÀgÁ¼À¢AzÀ ºÉÆgÀ ºÉƪÀÄÄävÀÛªÉ.

No

D°PÉAiÀiÁPÁgÀzÀ eÁé¯ÁªÀÄÄT ¨Á¬ÄAiÀÄ£ÀÄß eÁé¯ÁªÀÄÄT PÀÄAqÀ J£ÀÄߪÀgÀÄ. vÀUÁÎzÀ

«¸ÁÛgÀªÁzÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ zÁégÀªÀ£ÀÄß PÁ¯ÉØgÁ (caldera) J£ÀÄßvÁÛgÉ.

eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ: eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ DzsÀj¹ ªÀÄÆgÀÄ

«zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.

eÁUÀÈvÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÄÀ (Active Volcanoes): EªÀÅ ªÉÄðAzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÉÆáÃlUÉÆAqÀÄ

¯ÁªÁgÀ¸À, C¤®, §Æ¢ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀaªÀÄävÀÛªÉ. EªÀ£Éßà eÁUÀÈvÀ eÁé¯ÁªÀÄÄT
J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 600 fêÀAvÀ eÁUÀÈvÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ½ªÉ. GzÁ:
¦°¥ÉÊ£ïì ¢éÃ¥ÀzÀ ¦£ÁlĨÉÆ, El°AiÀÄ ¸ÁÖçA¨ÉÆð ªÀÄvÀÄÛ JmÁß, AiÀÄÄJ¸ïJAiÀÄ ¸ÉÃAmï
ºÉ¯É£Á, ºÀªÁ¬Ä ¢éÃ¥ÀzÀ ªÀÄË£À¯ÉÆêÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

79
 ¸ÀÄ¥ÀÛ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ(Dormant Volcanoes) : MªÉÄä ¸ÉÆáÃn¹ C£ÀAvÀgÀ §ºÀÄPÁ®
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqɸÀzÉ ¸ÀÄ¥ÀÛªÁVzÀÄÝ AiÀiÁªÁUÀ¯ÉÆà MªÉÄä eÁUÀÈvÀªÁV PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ
£ÀqɸÀĪÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ¥ÀÛ eÁé¯ÁªÀÄÄT J£ÀÄߪÀgÀÄ. GzÁ: El°AiÀÄ ªÀiËAmï
ªÉ¸ÀÆ«AiÀĸï, d¥Á¤£À ¥ÀÇåfAiÀiÁªÀÄ, EAqÉÆãÉöAiÀiÁzÀ PÀæPÀmÉÆêÀ, vÁAeÉäAiÀiÁzÀ
Q°ªÀÄAeÁgÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

®Ä¥À Û eÁé ¯ ÁªÀ Ä ÄTUÀ ¼ À Ä (Extinct Volcanoes): EªÀ Å UÀ ¼ À Ä ¥À Å gÁvÀ £ À P Á®zÀ ° è

PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqɹzÀÄÝ £ÀAvÀgÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ £ÀqɹgÀĪÀÅ¢®è. GzÁ:
CeÉðnãÁzÀ CPÁAPÀUÀĪÁ, vÁAeÉäAiÀiÁzÀ UÉÆgÁAUÉÆgÉÆ, ¸ÁÌmÉèAr£À DxÀðgï¹Ãmï
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÀÄ
1. ªÀiËAmï ªÉ¸ÀÆ«AiÀĸï, (El°)

ed
2. PÀæPÀmÉÆêÀ, (EAqÉÆãÉöAiÀÄ)
3. ªÀiËAmï ¦Ã°Ã (ªÉ¸ïÖ EArøï) ish
re S
bl
be KTB

4. ªÀiËAmï ¥ÀÆåfAiÀiÁªÀÄ eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ£ÀÄß d¥Á¤AiÀÄgÀÄ zÉêÀgÉAzÀÄ ¥ÀÆf¸ÀÄvÁÛgÉ.

pu

eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÄÀ : eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ½AzÀ ªÀÄÆgÀÄ §UÉAiÀÄ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÄÀ ºÉÆgÀ©Ã¼ÀÄvÀª
Û .É
©

CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:-
WÀ£ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ-eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ UÀÄAqÀÄUÀ¼ÀÄ, QlÖzsÀƼÀÄ, §Æ¢.
o
tt

C¤®UÀ¼ÀÄ-UÀAzsÀPÀ, ºÉÊqÉÆæÃd£ï, EAUÁ®zÀ qÉÊ DPÉìöÊqï, ¤ÃgÁ« ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

No

zÀæªÀªÀ¸ÀÄÛ -¯ÁªÁgÀ¸À.
eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ ºÀAaPÉ : ¥À¥æ A
À ZÀzÀ C£ÉÃPÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼ÄÀ ¸ÀA¨s«
À ¸ÀÄvÀÛª.É
¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ, ºÉƸÀªÀÄrPÉ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÀÆ RAqÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄUÀ¼À®Æè
PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. eÁé¯ÁªÀÄÄT PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ -
¥É¹¦Pï ªÀÈvÀÛ¥ÀæzÉñÀ CxÀªÁ ¥É¹¦Pï CVߪÀÈvÀÛ : ¥É¹¦Pï ¸ÁUÀgÀ PÀgÁªÀ½ wÃgÀUÀ¼À°è
CAzÀgÉ ¦ü°¥sÉÊ£ïì, d¥Á£ï, AiÀÄÄJ¸ïJ, ªÀÄzsÀåCªÉÄÃjPÁ, zÀQëtCªÉÄÃjPÁ EvÁå¢UÀ¼À°è
eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ½ªÉ
ªÀÄzsÀå CmÁèAnPïªÀ®AiÀÄ : L¸ï¯ÁåAqï, ªÉ¸ïÖEArÃ¸ï ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄzsÀå ¨sÀÆRAqÀªÀ®AiÀÄ : El°, ¸Éàãï, ¥Áæ£ïì, Væøï, lQð EvÁå¢
¥ÀæªÀÄÄR ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ : ºÀªÁ¬Ä, EAqÉÆãÉöAiÀiÁ EvÁå¢.
80
¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ: (Earthquakes)
¨sÆ
À ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è GAmÁUÀĪÀ
£À q À Ä UÀ Ä «PÉ , PÀ A ¥À £ À ºÁUÀ Æ
PÀA¥À£ÀUÀ¼À ¸ÀgÀtÂAiÀÄ£ÀÄß
¨s À Æ PÀ A ¥À ª É A zÀ Ä PÀ g É A iÀ Ä ÄªÀ g À Ä .
EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆPÀªÀZÀzÀ ²¯ÉUÀ¼À Që¥Àæ
ZÀ®£É¬ÄAzÀ ¨sÀÆPÀªÀZÀ CxÀªÁ
ªÀiÁåAl¯ï ¥ÀzÀgÀzÉƼÀUÉ
GAmÁUÀÄvÀª Û .É ¨sÆÀ PÀA¥ÀzÀ PÀA¥À£z À À
wêÀævÉAiÀÄÄ ¨sÀÆPÀA¥ÀÀ£ÀzÀ ¨sÀÆPÀA¥ÀzÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
ºÉ Æ gÀ P É Ã AzÀ æ z À ¸À « ÄÃ¥À UÀ j µÀ ×
¥ÀæªÀiÁtzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆPÀA¥À ºÉÆgÀPÉÃAzÀæ¢AzÀ zÀÆgÀ ºÉÆÃzÀAvÉ PÀA¥À£ÀzÀ wêÀævÉAiÀÄÄ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆPÀA¥À£Á©üAiÀÄÄ ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°èzÀÝgÉ ¨sÀÆPÀA¥ÀzÀ

ed
C¯ÉUÀ¼ÀÄ ¥À槮ªÁVzÀÄÝ ºÉZÀÄÑ ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
¨sÆ
À «ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼Àz° À è GAmÁUÀĪÀ ¨sÆ
ish
À PÀA¥ÀzÀ GUÀªÄÀ ¸ÁÜ£ª
À £
À ÄÀ ß ¨sÆ
À PÀA¥À£Á©üPÃÉ AzÀæ
re S
bl
be KTB

CxÀªÁ ¨sÀÆPÀA¥À M¼ÀPÉÃAzÀæªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¨sÀÆPÀA¥À £Á©ü¬ÄAzÀ ®A§PÉÆãÀzÀ°ègÀĪÀ

pu

¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊ£À ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀÆPÀA¥À ºÉÆgÀPÉÃAzÀæªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.

©

¨sÀÆPÀA¥ÀzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¨sÀÆPÀA¥À±Á¸ÀÛç (Seismology) J£ÀÄߪÀgÀÄ.

¨sÀÆPÀA¥À C¯ÉUÀ¼À DgÀA¨sÀ ¸ÀܼÀ, ªÉüÉ, ªÉÃUÀ ºÁUÀÆ ¢PÀÌ£ÀÄß zÁR°¸ÀĪÀ G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß
o

¨sÀÆPÀA¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀ (Seismograph) J£ÀÄߪÀgÀÄ.

tt
No

¨sÀÆPÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÀÄ

¨sÀÆgÀZÀ£Á PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ¨sÀÆPÀªÀZÀªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ zÉÆqÀØ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ²¯Á¥sÀ®PÀUÀ½AzÀ
PÀÆrzÉ. F ¥sÀ®PÀUÀ¼À CAZÀÄUÀ¼ÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ EªÀÅ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀĪÀ
ªÀÄÆ®¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ. (¥É¹¦üPï ¸ÁUÀgÀzÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ªÀ®AiÀÄ).
eÁé¯ÁªÀÄÄT PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ : eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À°è C¤®UÀ¼À ¸ÉÆáÃl£É¬ÄAzÀ
¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀÄvÀÛªÉ. (EAqÉÆãÉùAiÀiÁzÀ PÀæPÀmÉÆêÀ eÁé¯ÁªÀÄÄT).
¸ÀÛgÀ¨sÀAUÀ : ¨s À Æ «ÄAiÀ Ä ²¯Á¸À Û g À U À ¼ À ªÀ Ä gÀ Ä ºÉ Æ AzÁt P É A iÀ Ä Ä ºÀ ® ªÀ Å «zs À U À ¼ À ° è
PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ¸ÁÜ£À¥À®èl, ¨sÀÆPÀĹvÀ EªÀÅUÀ½AzÀ ¨sÀƸÀÛgÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄîPÉÌ CxÀªÁ
PɼÀªÀÄÄRªÁV dgÀÄUÀĪÀÅzÀjAzÀ GzÀݪÁzÀ ©gÀÄPÀÄUÀ¼ÀÄAmÁUÀÄvÀÛªÉ. F jÃw ¨sÀÆ¥sÀ®PÀUÀ¼ÀÄ
ZÀ°¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀÄvÀÛªÉ. (CªÉÄjPÁzÀ PÁå°¥ÀÉÇäðAiÀiÁzÀ°ègÀĪÀ ¸Á£ï
DAræAiÀiÁ¸ï ¸ÀÛgÀ¨sÀAUÀ ¥ÀæzÉñÀ.)
81
 ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ : ¥ÀæPÀÈ wAiÉÆqÀ£É ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ £ÀqɸÀĪÀ CwAiÀiÁzÀ
PÁAiÀÄðZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀ®Ä ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ UÀtÂUÁjPÉ,
§ÈºÀvï DuÉPl À ÄÖU¼
À ÄÀ , d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÊfPÀ ¥ÀjÃPÉU
ë ¼
À ÄÀ EvÁå¢ (ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ PÉÆAiÀiÁß
CuÉPÀlÄÖ, AiÀÄÄ.J¸ï.JAiÀÄ ºÀƪÀgïqÁåA.)
¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆPÀA¥À£À M¼ÀPÉÃAzÀæ¢AzÀ PÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀUÉÆAqÀÄ C°èAzÀ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ°è
C¯ÉUÀ¼À jÃw ¨sÀÆ ºÉÆgÀPÉÃAzÀæzÀ PÀqÉ ºÀgÀqÀÄvÀÛªÉ. ¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼À°è ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
1. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ CxÀªÁ vÀ¼ÀÄîªÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ M¼ÀPÉÃAzÀæ¢AzÀ ªÉÆzÀ®Ä
ºÉÆgÀPÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤Ã¼À C¯ÉUÀ¼ÁVzÀÄÝ CvÀåAvÀ ªÉÃUÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.
EªÀÅUÀ¼ÀÄ WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.
2. ¢éwÃAiÀÄ C¯ÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘CqÀØ C¯É’ (Transverse) UÀ¼ÉAzÀÄ ¸ÀºÀ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅ zÀæªÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ZÀ°¸À¯ÁgÀªÀÅ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ C¯ÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ EªÀÅ
ºÉÆgÀ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß vÀ®¥ÀÅvÀÛªÉ.

ed
3. ªÉÄïÉäöÊ C¯ÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß GzÀÝ C¯ÉUÀ¼ÉAzÀÆ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅ CvÀåAvÀ
ish
¤zsÁ£À UÀwAiÀÄ ¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼ÁVªÉ. DzÀgÉ EªÀÅ CvÀåAvÀ ºÁ¤PÁgÀPÀ C¯ÉUÀ¼ÁVªÉ.
re S
bl
be KTB

¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ wêÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß jPÀÖgï ªÀiÁ¥À£À¢AzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.

pu

¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ «£Á±ÀPÁjAiÀiÁzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ½AzÀ C¥ÁgÀ fêÀºÁ¤ ºÁUÀÆ

©

D¹Û-¥Á¹Û £ÀµÀÖªÀÅAmÁUÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅUÀ½AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¨sÀÆPÀĹvÀ, Që¥Àæ ¥ÀæªÁºÀ

ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ C¥ÁgÀ d£ÀgÀÄ ¸Á«VÃqÁUÀĪÀgÀÄ. PÀlÖqÀ, ¸ÉÃvÀĪÉ, gÀ¸ÉÛ ºÁUÀÆ gÉÊ®Ä
o

ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ºÁ¤VÃqÁUÀÄvÀÛªÉ.
tt
No

¸ÀÄ£Á«Ä: ¸ÀªÄÀ ÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀ vÀ¼z

À °
À è GAmÁUÀĪÀ ¨sÆ
À PÀA¥À£U
À ½
À AzÀ ¸ÁUÀgU
À ¼
À °
À è Cw
JvÀÛgÀªÁzÀ ©üÃPÀgÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ wÃgÀPÉÌ C¥ÀླྀÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ£Á«Ä JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
EzÀÄ d¥Á£ï ¨sÁµÉAiÀÄ ¥ÀzÀªÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ CxÀð wÃgÀPÉÌ C¥ÀླྀÀĪÀ JvÀÛgÀzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ
(§AzÀgÀÄ C¯ÉUÀ¼ÀÄ).
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°.
1. 2004 r¸ÉA§gï 26 gÀAzÀÄ ¸ÀÄ£Á«Ä C¯ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀ, EAqÉÆãÉöAiÀiÁ,
xÉʯÁåAqï, ²æîAPÁ zÉñÀUÀ¼À wÃgÀPÉÌ C¥Àཹ C¥ÁgÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄAlĪÀiÁrzÀªÀÅ.
2. 2011 gÀ ªÀiÁað 11 gÀAzÀÄ ¸ÀÄ£Á«Ä C¯ÉUÀ¼ÀÄ d¥Á¤£À ¥ÀÅPÀIJêÀÄ, ¸ÉAqÉÊ, «ÄAiÀiÁV
¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ C¥Àཹ C¥ÁgÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁrªÉ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÀÆPÀA¥À£À zÁR¯ÉAiÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼ÉAzÀgÉ : UËj©zÀ£ÀÆgÀÄ,
PÉÆqÉÊPÉ£Á¯ï, ¥ÀÅuÉ, ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ªÀÄvÀÄÛ qɺÀgÁqÀÆ£ï.

82
¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ ºÀAaPÉ : ¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ ºÀAaPÉAiÀÄÄ F PɼÀPÀAqÀAvÉ EzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:
 ¥É¸É¦üPï ¸ÁUÀgÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ°£À wÃgÀ ¥ÀæzÉñÀ. EzÀÄ £ÀÆåf¯ÁåAqï, ¦ü°¥sÉÊ£ïì,
AiÀÄÄ.J¸ï.J, d¥Á£ï ¥ÉgÀÄ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
 ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¸ÀÄvÀÛ°£À wÃgÀ ¥ÀæzÉñÀ.

 ¨sÁgÀvÀzÀ »ªÀiÁ®AiÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ¥ÀæzÉñÀ. (¹ªÁ°Pï ¥ÀæzÉñÀ).

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
o ©

¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁé¯ÁªÀÄÄT ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ

tt
No

¨ÁºÀå±ÀQÛUÀ¼ÀÄ (Exogenic forces)

¨ÁºÀå±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À ¥ÁæPÀÈwPÀ ±ÀQÛUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ vÀªÀÄä PÁAiÀÄð¢AzÀ
¨sÀƪÉÄïÉäöÊ£À ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ¥Àðr¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæªÀÄÄR ¨ÁºÀå ±ÀQÛUÀ¼ÉAzÀgÉ GµÁÚA±À,
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ªÀļÉ, »ªÀĪÀȶÖ, £À¢, »ªÀÄ£À¢, UÁ½.
²y°ÃPÀgÀt : ²¯ÉUÀ¼ÀÄ MqÉzÀÄ ZÀÆgÁUÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ QëÃt¸ÀĪÀ ¸Áé¨sÁ«PÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄÃ
²y°ÃPÀgÀt. EzÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°è£À GµÁÚA±À, ªÀļÉ, UÁ½ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ £ÀqÉ-
AiÀÄÄvÀÛzÉ. ²y°ÃPÀgÀtzÀ «zsÀUÀ¼ÉAzÀgÉ:
1. ¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀt: ²¯ÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀzÉà MqÉzÀÄ
ZÀÆgÁUÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ QëÃt¸ÀĪÀ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀtªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄR
¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀtzÀ QæAiÉÄUÀ¼ÉAzÀgÉ PÀt«¨sÀd£É, ²¯Á«¨sÀd£É, ¥ÀzÀgÀÄ«¨sÀd£É. ¨sËwPÀ
²y°ÃPÀgÀtPÉÌ GµÁÚA±À, ªÀļÉ, »ªÀÄ EvÁå¢ ªÀÄÄRåPÁgÀt.
83
2. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ²y°ÃPÀgÀt: F «zsÀzÀ ²y°ÃPÀgÀtzÀ°è ªÀļÉAiÀÄ ¤ÃgÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ
C¤®UÀ ¼ É Æ qÀ £ É «°Ã£À U É Æ AqÀ Ä ²¯É U À ¼ À £ À Ä ß MqÉ A iÀ Ä ÄªÀ Å zÀ Ä ºÁUÀ Æ «WÀ n ¸À Ä ªÀ Å zÀ Ä .
F ²y°ÃPÀ g À t zÀ ¥À j uÁªÀ Ä ªÉ A zÀ g É ²¯É U À ¼ À ° è g À Ä ªÀ R¤dUÀ ¼ À ¸À A AiÉ Æ Ãd£É A iÀ Ä °è
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ²y°ÃPÀgÀtzÀ°è £Á®ÄÌ «zsÀUÀ½ªÉ.
1. DQìqÉõÀ£ï (Oxidation): DQìd¤AzÀ PÀÆrgÀĪÀ ªÀļÉAiÀÄ ¤ÃgÀÄ PÉ®ªÀÅ R¤dUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ £À²¸ÀÄvÀÛªÉ. «±ÉõÀªÁV PÀ©âtªÀÅ PÀ©âtzÀ
DPÉìöÊqï DUÀÄvÀÛzÉ.
2. PÁ¨ÉÆÃð£ÉõÀ£ï (Carbonation) : PÁ§ð£ïAiÀÄÄPÀÛ ªÀļɤÃgÀÄ ¸ÀÄtÚPÀ®ÄèUÀ¼À ªÉÄïÉ
©zÁÝUÀ, ²¯ÉUÀ¼À°ègÀĪÀ PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆð£ÉÃmïUÀ¼À£ÀÄß ªÀļÉAiÀÄ ¤Ãj£À°ègÀĪÀ PÁ§ð£ï
qÉÊ-DPÉìöÊqï »ÃjPÉƼÀÄîªÀÅzÀjAzÀ PÁå°ìAiÀÄA ¨ÉÊPÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï DV §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
3. ºÉÊqÉæõÀ£ï (Hydration) : F QæAiÉÄAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ R¤dUÀ¼À°è£À PÀtUÀ¼ÀÄ
¤ÃgÀ£ÀÄß »ÃgÀĪÀÅzÀjAzÀ G©âPÉÆAqÀÄ ¥ÀÅrgÀÆ¥ÀzÀ°è PÀæªÉÄÃt £À²¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥sÉ®ì¥sÀgï EzÀÄ
ºÀgÀ¼ÀÄUÀ½AzÀÄAmÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ²¯ÉAiÀiÁVzÉ.

ed
4. ¸À ® ÆåµÀ £ ï (Solution) : ªÀ Ä ¼É A iÀ Ä ¤ÃgÀ Ä PÉ ® ªÀ Å ²¯É U À ¼ À £ À Ä ß PÀ g À V ¹
ish
re S

¸À®ÆåµÀ£ïUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ. GzÁ: f¥ÀìA, G¥ÀÅà, ¥sÁ¸ÉáÃmï EvÁå¢.

bl
be KTB

3. eÉÊ«PÀ ²y°ÃPÀgÀt (Biological Weathering): ¸À¸ÀåªÀUÀð, ¥ÁætªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ

pu

ªÀiÁ£ÀªÀ¤AzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ MqÉzÀÄ ZÀÆgÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß eÉÊ«PÀ ²y°ÃPÀgÀt J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀgÀ°è

©

¨sËwPÀ ºÁUÀÆ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÉgÀqÀjAzÀ®Æ ²y°ÃPÀgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ.

¸À¸ÀåªÀUÀð - ¸À¸ÀåUÀ¼À ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀÄ zÀ¥ÀàªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ MqÉzÀÄ ZÀÆgÁUÀÄvÀÛªÉ.
o
tt

¥ÁætªÀUÀð - ©®UÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ, JgɺÀļÀÄ, ªÉÆ®UÀ¼ÀÄ, E°UÀ¼ÀÄ EvÁå¢.

No

ªÀiÁ£ÀªÀfë - UÀtÂUÁjPÉ, PÀ®ÄèUÀtÂ, PÀlÖqÀ¤ªÀiÁðt PÉ®¸À EvÁå¢.

¨sÀÆ ¸ÀªÀPÀ½ (Denudation)
¨sÆ
À ¸ÀªPÀ ½
À UÉ PÁgÀt PÀvÈÀ ðUÀ¼ÄÀ : ««zsÀ jÃwAiÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ±ÀQU
Û ¼
À ÄÀ ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄïÁâUª
À £
À ÄÀ ß
¸ÀªÉ¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¨sÀÆ ¸ÀªÀPÀ½PÀgÀt J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¸ÀªÀPÀ½PÀgÀtzÀ PÁgÀt PÀvÀÈðUÀ¼ÉAzÀgÉ;
£À¢, »ªÀÄ£À¢, CAvÀdð®, ªÀiÁgÀÄvÀ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ ¸ÀªÉvÀ, ¸ÁUÁtÂPÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÀAiÀÄ£À JA§ ªÀÄÆgÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è «²µÀÖªÁzÀ
¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄvÀÛªÉ.
£À¢ : GUÀªÄÀ ¢AzÀ ¸ÀªÄÀ ÄzÀz
æ ª
À g
À U
É É vÀ£ßÀ PÀtª
 A
É iÀÄ°è ºÀjAiÀÄĪÀ ±ÀÄzÀÞ¤Ãj£À d®zsÁgÉAiÉÄÃ
£À¢. ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢AiÀÄ ¤ÃgÀÄ ¨sÀƪÉÄïÉäöÊ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀªÀPÀ½PÀgÀt PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀĪÀ ªÀÄÄRå PÀvÀÈð. £À¢UÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV a®ÄªÉÄ, »ªÀÄ£À¢ CxÀªÁ ªÀļɤÃj£À
ªÀÄÆ®¢AzÀ GUÀªÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. £À¢ ºÀjAiÀÄĪÀ ªÀiÁUÀðªÉà ‘£À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæ’. £À¢AiÀÄÄ
84
DgÀA¨sÀUÉƼÀÄîªÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ‘£À¢AiÀĪÀÄÆ®’ JAzÀÆ, £À¢ CAvÀåUÉÆAqÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¸ÉÃgÀĪÀ
¨sÁUÀª£À ÄÀ ß ‘£À¢ªÀÄÄR’ JAzÀÆ PÀgA É iÀÄĪÀgÄÀ . MAzÀÄ ¸ÀtÚ £À¢AiÀÄÄ vÀ£ßÀ PÀtª
 A
É iÀÄ°è ªÀÄvÉÆA
Û zÀÄ
¥ÀæzsÁ£À £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀ°è CzÀ£ÀÄß ‘G¥À£À¢’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. MAzÀÄ £À¢ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
£À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ‘¸ÀAUÀªÀÄ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
£À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæ : £À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÉÄîÌt廃 ¥ÁvÀæ, ªÀÄzsÀåPÀt廃 ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ PɼÀPÀtªÉ
¥ÁvÀæ JAzÀÄ ªÀÄÆgÀĺÀAvÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. F ºÀAvÀUÀ¼À £À¢AiÀÄ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁt,
¤Ãj£À ªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ £À¢ ¥ÁvÀz
æ À ¨sÆ
À ¸ÀégÆ
À ¥À ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°ègÄÀ ªÀÅzÀÄ. ¥Àw
æ ºÀAvÀz° À A
è iÀÄÆ
£À¢AiÀÄ PÁAiÀÄð ºÁUÀÆ CzÀjAzÀ GAmÁUÀĪÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ «²µÀÖªÁVªÉ.

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
o ©

£À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæzÀ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ

tt
No

ªÉÄîÌtª Â É ¥ÁvÀ:æ £À¢AiÀÄÄ F ºÀAvÀz°

À è JvÀg
Û À ¨sÁUÀz°
À z
è ÄÀ Ý ªÀÄÄRåªÁV ¸Àªv
É À PÁAiÀÄðªÀ£ÄÀ ß
¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. CzÀgÀ°èAiÀÄÆ vÀ¼À¸ÀªÉvÀ ºÉZÀÄÑ. CAzÀgÉ £À¢AiÀÄÄ vÀ£Àß PÀtªÉAiÀÄ£ÀÄß D¼ÀªÁV
PÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ D¼ÀªÁzÀ PÀAzÀgÀUÀ¼ÀÄ, ªÀĺÁPÀAzÀgÀ ‘v’ DPÁgÀzÀ PÀtªÉUÀ¼ÀÄ,
d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ, (KAd¯ï d®¥ÁvÀ, £ÀAiÀiÁUÀgÀ d®¥ÁvÀ, eÉÆÃUï d®¥ÁvÀ EvÁå¢) ªÀÄvÀÄÛ
PÀÄA¨sÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtªÁUÀÄvÀÛªÉ.
ªÀÄzsÀåPÀt廃 ¥ÁvÀæ: F ºÀAvÀzÀ°è £À¢AiÀÄÄ ªÉÄÊzÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀÅzÀÄ. E°è £À¢AiÀÄ
¥ÁvÀæzÀ E½eÁgÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ ¤Ãj£À ªÉÃUÀªÀÇ ¸ÀºÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¥ÀæzsÁ£À
£À¢UÉ C£ÉÃPÀ G¥À £À¢UÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀĪÀÅzÀjAzÀ £À¢AiÀÄ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÀÄѪÀÅzÀÄ. F
ºÀAvÀzÀ°è £À¢AiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV ¸ÁUÁtÂPÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. eÉÆvÉUÉ C®è°è
EzÀgÀ ¸ÀAZÀAiÀÄ£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÆß PÁt§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÀ ºÀ®ªÀÅ «²µÀÖ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ
¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÉÄPÀÌ®Ä ©Ã¸ÀtÂUÉ, £À¢AiÀÄ wgÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
85
 PɼÀPÀt廃 ¥ÁvÀæ: F ºÀAvÀzÀ°è £À¢AiÀÄÄ CvÀåAvÀ ¤zsÁ£ÀªÁV ºÀjAiÀÄĪÀÅzÀÄ. EzÀPÉÌ PÁgÀt
E½eÁgÀÄ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ £À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæ zÉÆqÀØzÁUÀĪÀÅzÀÄ. F ºÀAvÀzÀ°è
£À¢AiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV ¸ÀAZÀAiÀÄ£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ. PɼÀPÀt廃 ¥ÁvÀæzÀ°è ¥ÀæªÁºÀ
ªÉÄÊzÁ£À, ¸Áé¨sÁ«PÀ zÀqÀPÀmÉÖ, ±ÀÈAUÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀ, ¸ÀÄAzÀgÀ§£ï ªÀÄÄRd¨sÀÆ«Ä, £Éʯï£À¢
ªÀÄÄRd¨sÀÆ«Ä ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu

£À¢ ¸ÀAZÀAiÀÄ£À¢AzÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ

©

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
C½ªÉ(Estuary): £À¢AiÀÄÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ ¨sÁUÀzÀ°è CUÀ®ªÁV PÀAqÀħgÀĪÀ
o
tt

G§âgÀ«½vÀ ªÀÄÄR ¨sÁUÀ.

No

ªÀÄÄRd ¨sÀÆ«Ä : £À¢AiÀÄÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¸ÉÃgÀĪÀ CAwªÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀAZÀAiÀÄ¢AzÀ

¤«ÄðvÀªÁVgÀĪÀ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ.

»ªÀÄ£À¢: ¥ÀªÀðvÀzÀ Cw JvÀÛgÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ

DUÁzsÀªÁzÀ »ªÀÄgÁ² PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. »ªÀÄgÁ²AiÀÄÄ CzÀgÀ ¨sÁgÀ ºÁUÀÆ UÀÄgÀÄvÁéPÀµÀðt
§®¢AzÀ E½eÁj£ÀªÀgÉUÉ eÁgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß »ªÀÄ£À¢ J£ÀÄߪÀgÀÄ. »ªÀÄgÁ²AiÀÄ PɼÀ¨sÁUÀ ºÉZÀÄÑ
MvÀÛqÀ¢AzÀ PÀgÀV E½eÁgÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹ ZÀ°¸ÀĪÀÅzÀÄ.
»ªÀÄ£À¢AiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ :- »ªÀÄ£À¢UÀ¼À°è JgÀqÀÄ ªÀÄÄRå «zsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
RAqÁAvÀgÀ »ªÀÄ£À¢ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀðvÀ »ªÀÄ£À¢

RAqÁAvÀgÀ »ªÀÄ£À¢ : zsÀÄæªÀ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°ègÀĪÀ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß

RAqÁAvÀgÀ »ªÀÄ£À¢ J£ÀÄߪÀgÀÄ. GzÁ : Væãï¯ÁåAqï ªÀÄvÀÄÛ CAmÁQÖðPÁ
86
 ¥ÀªÀðvÀ CxÀªÁ D¯ÉàöÊ£ï CxÀªÁ PÀt廃 »ªÀÄ£À¢UÀ¼ÀÄ : JvÀÛgÀzÀ ¥ÀªÀðvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°ègÀĪÀ
»ªÀÄ£À¢UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀªÀðvÀ »ªÀÄ£À¢ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

¨sÀÆ ¸ÀªÀPÀ½PÀgÀtzÀ PÁgÀtPÀvÀÈðªÁV »ªÀÄ£À¢AiÀÄÄ ¸ÀªÉvÀ, ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÀAiÀÄ£À

PÁAiÀÄðªÀ£ÄÀ ß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛz.É »ªÀÄ£À¢AiÀÄ ¸Àªv
É PÀ ÁAiÀÄ𠧺ÀÄvÉÃPÀ ¥Á±Àéð PÉÆgÉvª
À ÁVgÀĪÀÅzÀÄ.
EzÀjAzÀ ºÀ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ «²µÀÖªÁzÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
»ªÀiÁUÁgÀ, Vj±ÀÈAUÀ, ¥ÀªÀðvÀPÀlPÀ, ²¯Á¸ÉÆÃ¥Á£À, U DPÁgÀzÀ PÀtªÉ, vÀÆUÀÄPÀtªÉ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

»ªÀÄ£À¢AiÀÄÄ ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ

¸À A ZÀ A iÀ Ä £À PÁAiÀ Ä ðUÀ ¼ À £ À Ä ß eÉ Æ vÉ
eÉ Æ vÉ A iÀ Ä °è A iÉ Ä Ã ¤ªÀ 𠻸À Ä ªÀ Å zÀ Ä .
¸ÀAZÀAiÀÄ£À PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀ
ªÀÄÄRå ¸Àg é Æ À ¥ÀU¼À AÉ zÀgÉ ²¯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼ÄÀ ,

ed
¸À¥ÁðPÁgÀzÀ ¢uÉU Ú ¼
À ÄÀ , gÉêɪÄÉ ÊzÁ£ÀU¼
À ÄÀ ,
wæ P É Æ Ã£ÁPÀ È wAiÀ Ä ¢uÉ Ú U À ¼ À Ä ºÁUÀ Æ ish
re S
bl
be KTB

»ªÀÄd® ¥ÀæªÁºÀ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ (out

pu

»ªÀÄ£À¢
wash plains).
©

‘²¯Á¤ZÀAiÀÄ’UÀ¼ÀÄ »ªÀÄ£À¢ ¸ÀªÀPÀ½PÀgÀt ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ Cw ªÀÄÄRå ¨sÀÆ

¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ »ªÀÄ£À¢¬ÄAzÀ ¸ÀAZÀ¬ÄvÀªÁVgÀĪÀ ««zsÀ DPÁgÀ, UÁvÀæzÀ CUÁzsÀ
o
tt

¥ÀæªÀiÁtzÀ ²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ. ²¯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀAZÀ¬ÄvÀUÉÆArgÀĪÀ ¸ÀܼÀzÀ

No

DzsÁgÀ¢AzÀ £Á®ÄÌ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:

¥Á±Àé𠲯Á¤ZÀAiÀÄ: »ªÀÄ£À¢AiÀÄ PÀtªÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ JgÀqÀÆ zÀqÀUÀ¼À°è ²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ
¸ÀAZÀAiÀĪÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¥Á±Àé𠲯Á¤ZÀAiÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
ªÀÄzsÀå ²¯Á¤ZÀAiÀÄ: JgÀqÀÄ »ªÀÄ£À¢UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¹zÁUÀ CªÀÅUÀ¼À ¥Á±Àé𠲯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ MUÀÆÎrzÀÄÝ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzsÀ岯Á¤ZÀAiÀĪÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
vÀ¼ÀzÀ ²¯Á¤ZÀAiÀÄ: »ªÀÄ£À¢AiÀÄ PÀtªÉAiÀÄ vÀ¼À¨sÁUÀzÀ°è ²¯ÁªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀAZÀAiÀĪÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
vÀ¼ÀzÀ ²¯Á¤ZÀAiÀĪɣÀÄߪÀgÀÄ.
CAvÀå ²¯Á¤ZÀAiÀÄ : EªÀÅ »ªÀÄ£À¢AiÀÄ CAvÀå¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀAZÀAiÀÄUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.

87
 CAvÀdð®
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀ ªÀļÉAiÀÄ ¤Ãj£À ¸Àé®à ¨sÁUÀªÀÅ EAV M¼À¸ÉÃgÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ
M¼À¥ÀzÀgÀUÀ¼À°è ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀĪÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ‘CAvÀdð®’JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. CAvÀdð®ªÀÅ
¸ÀÄ®¨sª À ÁV ¥Àªæ »
À ¸À§ºÀÄzÁzÀ ²¯Á¥Àzg À ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß ‘¥Àª
æ ÃÉ ±Àå ²¯É’ CxÀªÁ ‘ªÁå¥À岯ɒUÀ¼£
É ÄÀ ߪÀgÄÀ .
CAvÀdð®ªÀÅ ¥ÀæªÉò¸À¯ÁgÀzÀ ²¯Á¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ‘C¥ÀæªÉñÀå’ CxÀªÁ ‘CªÁå¥Àå’ ²¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÉñÀå ²¯ÉUÀ¼ÀÄ C¥ÁgÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ CAvÀdð®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘d®d²¯É’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀæªÉñÀå ²¯ÉUÀ¼À°è ¨sÀwðAiÀiÁzÀ ¤ÃgÀÄ PÉ®ªÀÅ ¸À¤ßªÉñÀUÀ¼À°è
¸Áé¨sÁ«PÀªÁV ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ CAvÀdð®ªÀÅ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
‘a®ÄªÉÄ’ (Spring) UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
a®ÄªÉÄUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ:
1. ¤gÀAvÀgÀ a®ÄªÉÄUÀ¼ÀÄ: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ªÀµÀðzÀ J¯Áè PÁ®zÀ°èAiÀÄÆ ¤gÀAvÀgÀªÁV
¤ÃgÀÄ ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ.

ed
ish
2. ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ a®ÄªÉÄUÀ¼ÀÄ: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ªÀµÀðzÀ PÉ®ªÀÅPÁ® (ªÀļÉUÁ®) ªÀiÁvÀæ
re S
bl
CAvÀdð® ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ.
be KTB
pu

3. ©¹¤Ãj£À a®ÄªÉÄUÀ¼ÀÄ: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ©¹¤ÃgÀÄ ºÉÆgÀ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ

©

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV eÁé¯ÁªÀÄÄT ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.

4. ©¹¤Ãj£À §ÄUÉÎUÀ¼ÀÄ: F a®ÄªÉÄUÀ¼À°è ©¹¤ÃgÀÄ ¤ÃgÁ«AiÉÆqÀ£É DVAzÁUÉÎ
o

¸ÁPÀµÀÄÖ JvÀÛgÀzÀªÀgÉUÉ aªÀÄÄäªÀÅzÀÄ. GzÁ: AiÀÄÄ.J¸ï.J.AiÀÄ°ègÀĪÀ ‘N¯ïØ ¥sÉÃvï

tt

¥Àůï UÉøÀgï’.
No

5. Dnð¹AiÀÄ£ï ¨Á«: PÉ®ªÀÅ PÀqÉUÀ¼À°è ²¯Á¥ÀzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¨ÉÆÃUÀÄtÂAiÀiÁPÁgÀzÀ°è

MAzÀÄ ¥ÀæªÉñÀå ²¯Á ¥ÀzÀj£À ªÉÄÃ¯É ºÁUÀÆ PɼÀUÉ C¥ÀæªÉñÀå ²¯Á¥ÀzÀgÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
EzÀjAzÀ ²¯Á¥Àzg À ª
À £
À ÄÀ ß ¸ÉÃgÀĪÀ ¤ÃgÀÄ ¸Áé¨Ás «PÀªÁV ºÉÆgÀ©Ã¼À¯ÁgÀzÄÀ . EAvÀºÀ
PÀqÉ ¥ÀæªÉñÀå ²¯ÉAiÀĪÀgÉUÉ gÀAzsÀæªÀ£ÀÄß PÉÆgÉzÁUÀ ¤ÃgÀÄ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV aªÀÄäªÀÅzÀÄ.
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß Dnð¹AiÀÄ£ï ¨Á«UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ D¸ÉÖçðAiÀiÁzÀ°è
ºÉZÁÑV PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.

88
 Dnð¹AiÀÄ£ï ¨Á«UÀ¼ÀÄ

CAvÀdð®ªÀÅ ¸ÀºÀ ¸ÀªvÉ ,À ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ

ed
¸ÀAZÀAiÀÄ£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ.
¸ÀÄtÚP° À £
è À ¥Àz
æ ÃÉ ±Àz°
À è CAvÀdð®PÁAiÀÄðªÀÅ ish
re S

¥Àz
æ Ás £ÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. CAvÀdð®PÁAiÀÄð¢AzÀ
bl
be KTB
pu

¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ

¯Áå¦Ã¸ï, £ÀÄAUÀÄ©®, CAvÀgï UÀĺÉ,
©

DgÉÆû ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÉÆû±ÀAPÀÄUÀ¼ÀÄ,

¸ÀÄtÚPÀ°è£À ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
o
tt
No

CAvÀdð® ZÀlĪÀnPÉ
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° - ¸ÀÄtÚPÀ°è£À UÀĺÉUÀ¼ÀÄ.
1. DPÀ¼À UÀ« (G¼À«) UÀĺÉUÀ¼ÀÄ - PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÀÛgÀPÀ£ÀßqÀ f¯Éè
2. ¨ÉîA ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉƺÁæ UÀĺÉUÀ¼ÀÄ -DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ.

CAvÀdð® PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁVgÀĪÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁ¸ïÖðmÉÆÃ¥ÉÇÃUÀæ¦ü JAzÀÄ

PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À PÁAiÀÄðªÀÅ ±ÀĵÀÌ CxÀªÁ ªÀÄgÀĨsÀÆ«Ä ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVzÉ.
ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄUÀ¼À°è CqÉvÀqɬĮèzÉ CvÀåAvÀ ªÉÃUÀªÁV ©Ã¸ÀĪÀ UÁ½AiÀÄÄ, ¨sÀƪÉÄïÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀªÉ¹, ¸ÁV¹, C£ÀAvÀgÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAZÀ¬Ä¹ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß

89
¤«Äð¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀiÁgÀÄvÀzÀ PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀĪÀ ªÀÄÄRå ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ
£Á¬ÄPÉÆqÉ (Ct¨É) AiÀiÁPÁgÀzÀ ²¯É, ²¯Á¦ÃoÀ,
²¯Á¢éÃ¥À, ªÀÄgÀ¼ÀÄ ¢uÉÚUÀ¼ÀÄ, ¤Ã¼ÀªÀÄgÀ¼ÀÄ
¢uÉ.Ú CqÀªØ ÄÀ gÀ¼ÄÀ ¢uÉÚ Czsð
À ZÀAzÁæðPÀÈwAiÀÄ
ªÀÄgÀ¼ÀÄ ¢uÉÚ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃAiÀÄ¸ï ªÉÄÊzÁ£À
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
CzsÀðZÀAzÁæPÀÈwAiÀÄ ªÀÄgÀ¼ÀÄ ¢uÉÚUÀ¼ÀÄ
ªÀÄgÀĨsÆ
À «ÄUÀ¼° À è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÀAqÀħgÀĪÀ
¨sÆ
À ¸ÀégÆÀ ¥ÀU¼
À ÄÀ . ªÀÄgÀĨsÆÀ «ÄUÀ¼À CAa£À°è
£ÀÄtÄ¥ÁzÀ ºÀ¼À¢§tÚzÀ ªÀÄt£ Ú À PÀtUÀ½AzÀ Czsð
À ZÀAzÁæPÈÀ wAiÀÄ ªÀÄgÀļÀÄ¢uÉÚ
¸ÀAZÀAiÀÄ£ÀUÆ
É AqÀ ¥Àz æ ÃÉ ±Àª£
À ÄÀ ß ‘¯ÉÆìĸï’
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. GzÁ: ZÉÊ£ÁzÀ ¯ÉÆÃ¬Ä¸ï ªÉÄÊzÁ£À.
UÁ½AiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß UÁ½AiÀÄ PÁAiÀÄðzÀ DªÀvÀð£À-(EAiÉÆðAiÀÄ£ï ¸ÉÊPÀ¯ï)-JAzÀÄ

ed
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
ish
re S
bl
¸À ª À Ä ÄzÀ æ z À C¯É U À ¼ À Ä : ««zs À
be KTB
pu

¨sÀƸÀªÀPÀ½PÀgÀt PÁgÀt PÀÈvÀðUÀ¼À jÃw

©

¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ MAzÀÄ

¥ÀæªÀÄÄR ¨ÁºÀå ±ÀQÛAiÀiÁVzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ
o

C¯ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è KgÀÄ

tt

vÀ U À Ä ÎUÀ ¼ À £ À Ä ß ºÉ Æ A¢gÀ Ä ªÀ ¤Ãj£À

No

¥À æ P ÁgÀ ª ÁVzÉ . ¸À ª À Ä ÄzÀ æ z À C¯É U À ¼ À

PÁAiÀÄðªÀÅ PÀgÁªÀ½AiÀÄ°è ¥Àª
æ ÄÀ ÄRªÁV
PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ
GAlĪÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR
¨s À Æ ¸À é g À Æ ¥À U À ¼ É A zÀ g É - ²¯Á¥À æ ¥ ÁvÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀÄÄzÀæUÀĺÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀÄÄzÀæ©r§AqÉ,
¸ÀªÀÄÄzÀæ PÀªÀiÁ£ÀÄ, ¨sÀƲgÀ, ªÀÄgÀ¼ÀÄ¢uÉÚUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀ¼ÀÄzÀAqÉUÀ¼ÀÄ, »¤ßÃj£À ¸ÀgÉÆêÀgÀUÀ¼ÀÄ.

90
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß s¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁrj.

1 ‘¨sÀÆRAqÀUÀ¼À’ ªÉÄîàzÀgÀÄ JAzÀÄ __________ £ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
2 vÀUÁÎzÀ, «¸ÁÛgÀªÁzÀ eÁé¯ÁªÀÄÄT zÁégÀªÀ£ÀÄß __________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
3 ºÉZÀÄÑ ºÁ¤PÁgÀPÀ ¨sÀÆPÀA¥À£À C¯ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ __________ .
4 DgÉÆû ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÉÆû ±ÀAPÀÄUÀ¼ÀÄ __________ UÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
5 ªÀÄgÀ¼ÀÄ zÀAqÉUÀ¼ÀÄ __________ PÁAiÀÄð¢AzÀ ¤«ÄðvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.

II F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.

6 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
7 PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀ CªÀ¢üAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

ed
8 ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀÆPÀA¥À ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
ish
9 ²y°ÃPÀgÀt JAzÀgÉãÀÄ ? ²y°ÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄÄRå «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
re S
bl
be KTB

10 ¨sÀÆ ¸ÀªÀPÀ½PÀgÀtzÀ PÀvÀÈðªÁV £À¢UÀ¼ÀÄ ¤«Äð¸ÀĪÀÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

pu

III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.

©

C §
o

11 ¹ªÀiÁ C) ¨sÀÆPÀA¥À
tt

12 ªÀÄgÀ¼ÀÄUÀ®Äè D) ºÀ¼À¢ªÀÄtÄÚ
No

13 ºÉÆgÀ PÉÃAzÀæ E) ¸ÁUÀjÃPÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÉÄîàzÀgÀÄ

14 ©¹¤ÃgÀ§ÄUÉÎ F) PÀt²¯É
15 ¯ÉÆÃAiÀĸï G) CAvÀdð®

IV F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹.
16. d®²¯ÉUÀ¼ÀÄ
17. ¥É¹¦üPï CVߪÀÈvÀÛ
18. ¨sËwPÀ ²y°ÃPÀgÀt
19. ²¯Á¤ZÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ
20. EAUÁ¯Á¢üPÀå ²¯ÉUÀ¼ÀÄ

91
 21. ¸ÀÄ£Á«Ä
22. ¨sÀÆRAqÀ »ªÀÄ£À¢
23. ©¹¤ÃgÀ a®ÄªÉÄ

V £É£À¦£À°èqÀ¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.
24. ¤Ã¥sÉ

25. ZÀÆuÁð¢üPÀå ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÈtäAiÀIJ¯ÉUÀ¼ÀÄ

26. ¨sÀÆgÀZÀ£Á ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ

27. ¥ÀªÀðvÀ »ªÀÄ£À¢

28. UÁ½PÁAiÀÄðzÀ DªÀvÀð£À

ed
29. ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀUÀ¼ÀÄ

VI ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
ish
re S
bl
be KTB
pu

30. ¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¹UÀĪÀ ««zsÀ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹, ºÉ¸Àj¹.

©

31. ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ d®¥ÁvÀUÀ½UÉ ¨ÉÃn ¤Ãr CªÀÅ ºÉÃUÉ ¤«ÄðvÀªÁVªÉ JAzÀÄ w½¬Äj.
o
tt


No

92
 CzsÁåAiÀÄ-13
ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀzÀ CxÀð, ¥ÁæªÀÄÄRå, ¸ÀAAiÉÆÃd£É, gÀZÀ£É §UÉÎ CjªÀÅ ªÀÄÆr¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
l ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ WÀlPÁA±ÀUÀ¼ÁzÀ GµÁÚA±À, MvÀÛqÀ, ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, vÉêÁA±À, ªÉÆÃqÀ, ªÀļÉ,

EªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄð, «zsÀUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß «±Éèö¸ÀĪÀÅzÀÄ.

£ÀªÀÄä£ÀÄß ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ°£À ªÁAiÀÄÄ«£À ¥ÀzÀgÀªÀÅ ºÉÃUÉ gÀQë¸ÀÄwÛzÉ JA§ÄzÀÄ w½¢zÉAiÉÄ!

ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRå:

ed
¨s À Æ «ÄAiÀ Ä £À Ä ß ¸À Ä vÀ Ä Û ª À j ¢gÀ Ä ªÀ C¤®UÀ ¼ À Ä ,
zÀƽ£ÀPt À ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁ«AiÀÄ vɼÄÀ ªÁzÀ ¥Àzg À ª
À £
À ÄÀ ß
ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. F C¤®zÀ
ish
re S
bl
be KTB

¥À z À g À ª À Å fêÀ U É Æ Ã¼À ª À £ À Ä ß ¨ÁºÁåPÁ±À ¢ AzÀ À

pu

¥ÀævÉåÃQ¹ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÉ. ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀzÀ

©

zÀ¥Àà ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1000 Q.«ÄUÀ½zÀÄÝ, EzÀÄ J¯Áè

§UÉAiÀÄ fëUÀ½UÉ CvÀ媱 À åÀ ªÁVzÉ. ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀzÀ
PÉ®ªÀÅ C¤®UÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ fëUÀ¼À
o
tt

G¹gÁlPÉÌ CvÀåªÀ±ÀåªÁVzÉ. ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ F C¤®UÀ¼À

No

£É g À « ¤AzÀ DºÁgÀ ª À £ À Ä ß GvÁà ¢ ¸À Ä vÀ Û ª É .

ªÁAiÀ Ä ÄUÉ Æ Ã¼À ª À Å C¤®zÀ ºÉ Æ ¢PÉ A iÀ i ÁVzÀ Ä Ý
¸À Æ AiÀ Ä ð£À ±ÁRªÀ £ À Ä ß »r¢j¹PÉ Æ AqÀ Ä
¨sÆ
À «ÄAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉZV ÑÀ j¹, fë¸À®Ä ¸ÀÆPÀª Û ÁVgÀĪÀAvÉ
ªÀiÁrzÉ.
ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ® ¸ÀÛgÀUÀ¼ÀÄ
ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É:
ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀªÀÅ ««zsÀ §UÉAiÀÄ C¤®UÀ¼ÀÄ, zsÀƽ£À PÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁ«AiÀÄ
«Ä±ÀætªÁVzÉ. ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ ªÀÄÄRå C¤®UÀ¼ÉAzÀgÉ £ÉÊmÉÆæÃd£ï ±Éà 78.08, DQìd£ï
±ÉÃ.20.94, DUÁð£ï ±Éà 0.93, EAUÁ®zÀ qÉÊDPÉìöÊqï ±ÉÃ0.03, NeÉÆÃ£ï ±Éà 0.000005.
ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®ªÀÅ zsÀƽ£À PÀtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ, EªÀÅ d¯ÁA±ÀzÀ WÀ¤Ã¨sÀ«¸ÀÄ«PÉ
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆÃqÀzÀ ¤ªÀiÁðtPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°g è ÄÀ ªÀ ¤ÃgÁ«AiÀÄÄ ªÉÆÃqÀzÀ
¤ªÀiÁðt ºÁUÀÆ ªÀȶÖUÉ PÁgÀtªÁUÀĪÀÅzÀ®èzÉ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ ±ÁR ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
93
»r¢j¹PÉÆAqÀÄ CzÀÄ MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃgÀĪÀÅzÀÄ.
ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ gÀZÀ£É: ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®ªÀ£ÀÄß CzÀgÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹
LzÀÄ ¥ÀzÀgÀÄUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¥ÀjªÀvÀð£ÁªÀÄAqÀ®, ¸ÀªÉÆõÀÚªÀÄAqÀ®,
ªÀÄzsÀåAvÀgÀªÀÄAqÀ®, CAiÀiÁ£ïªÀÄAqÀ® ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀåªÀÄAqÀ®.
¥ÀjªÀvðÀ £ÁªÀÄAqÀ® (Troposphere): EzÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ CvÀåAvÀ Pɼ¥ À z
À g
À ÄÀ . EzÀÄ
¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ §½ 18 Q.«Äà JvÀÛgÀzÀªÀgÉUÉ ºÁUÀÆ zsÀÄæªÀ¥ÀæzÉñÀzÀ §½ 8Q.«ÄÃ. JvÀÛgÀzÀ
ªÀgÉUÉ PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ. F ªÀ®AiÀÄzÀ°èAiÉÄà ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ GµÁÚA±À, MvÀÛqÀ, ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ,
ªÉÆÃqÀ, ªÀÄ¼É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ J¯Áè CA±ÀU¼ À ÄÀ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀª
Û .É ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ J¯Áè §zÀ¯ÁªÀuU É ¼
À ÄÀ
PÀAqÀÄ §gÀĪÀÅzÀÄ F ªÀ®AiÀÄzÀ°è ªÀiÁvÀæ. F ªÀ®AiÀÄzÀ°è JvÀÛgÀPÉÌ ºÉÆÃzÀAvÉ GµÁÚA±À ªÀÄvÀÄÛ
MvÀÛqÀ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
É ÃµÀÚªÄÀ AqÀ® (Stratosphere): EzÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ JgÀq£
¸ÀªÆ À AÉ iÀÄ ¥Àzg
À ª
À ÁVzÀÄÝ,
50 Q.«ÄÃ.ªÀgUÉ É ºÀ©z â ÄÀ Ý ¥ÀjªÀvð
À £Á ªÀÄAqÀ®zÀ ªÉÄðgÀĪÀÅzÀÄ. F ¥Àzg
À z
À °
À è NeÉÆãï C¤®ªÀÅ
CvÀåAvÀ ªÀÄÄRåªÁzÀÄzÀÄ. EzÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ §gÀĪÀ Cw£ÉÃgÀ¼É (D¯ÁÖçªÉʯÉmï) QgÀtUÀ¼À£ÀÄß

ed
»ÃjPÉÆAqÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À J¯Áè fêÀgÁ²UÀ¼À£ÀÄß gÀQë¹zÉ. F ¥ÀzÀgÀªÀÅ ªÉÆÃqÀ ºÁUÀÆ
ish
EvÀgÉÀ J¯Áè §UÉAiÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ CA±ÀUÀ½AzÀ ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ F ¥ÀzÀgÀzÀ°è
re S
bl
eÉmï «ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÁgÁqÀ®Ä ¸ÀÆPÀÛªÁVzÉ.
be KTB
pu

ªÀÄzsÀåAvÀgÀ ªÀÄAqÀ® (Mesosphere): EzÀÄ ¸ÀªÉÆõÀÚªÀÄAqÀ®zÀ ªÉÄðzÀÄÝ, ¸ÀĪÀiÁgÀÄ

©

80 Q.«ÄÃ. JvÀÛgÀzÀªÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹zÉ. F ªÀ®AiÀÄzÀ°èAiÀÄÆ JvÀÛgÀPÉÌ ºÉÆÃzÀAvÉ GµÁÚA±ÀªÀÅ

PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. F ¥ÀzÀgÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ Cw ²ÃvÀ GµÁÚA±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
GµÀÚvÁªÀÄAqÀ® (Thermosphere): ªÀÄzsÀåAvÀgÀ ªÀÄAqÀ®zÀ £ÀAvÀgÀ GµÀÚvÁªÀÄAqÀ®
o
tt

PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀzÀgÀzÀ°è GµÁÚA±ÀªÀÅ wêÀæªÁV ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀzÀgÀzÀ°è£À CvÀå¢üPÀ

No

GµÁÚA±ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV C¤®zÀ CtÄUÀ¼ÀÄ DAiÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀvÀð£É ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.

DzÀÄzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘DAiÀiÁ£ÀĪÀÄAqÀ®’ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. F DAiÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÀƫĬÄAzÀ
¥Àæ¸ÁgÀUÉÆAqÀ gÉÃrAiÉÆà vÀgÀAUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ PÀqÉUÉ ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.
¨ÁºÀåªÀÄAqÀ® (Exosphere) : ¨ÁºÀåªÀÄAqÀ®ªÀÅ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ CvÀåAvÀ ªÉÄð£À
¥ÀzÀgÀªÁVzÉ. F ¥ÀzÀgÀ°è ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ® WÀlPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ «gÀ¼ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀ
CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ WÀlPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ (Elements of Weather)
ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ CA±ÀUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
GµÁÚA±À, MvÀÛqÀ, ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, vÉêÁA±À, ªÉÆÃqÀ, ªÀÄ¼É EvÁå¢.

94
 MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ°è ¤UÀ¢vÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ ¥Àj¹ÜwAiÉÄÃ
ºÀªÁªÀiÁ£À. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀÄ£ÀÄß
ªÁAiÀÄÄUÀÄtªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

GµÁÚA±À
¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ J¯Áè ±ÀQÛUÀÆ ¸ÀÆAiÀÄð£Éà ªÀÄÆ®. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ
¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ±ÁRªÀ£ÀÄß ‘¸ÀÆAiÀÄðd£Àå ±ÁR’ (Insolation) ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. CAzÀgÉ
¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ §gÀĪÀ ‘«QgÀt’JAzÁVzÉ. ªÁAiÀÄÄ ªÀÄAqÀ®zÀ GµÁÚA±Àª£ À ÄÀ ß GµÀv
Ú ÁªÀiÁ¥ÀPÀ
(Thermometer) G¥ÀPÀgÀt¢AzÀ C¼ÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÉAnUÉæÃqï CxÀªÁ ¥sÁågÀ£ï»Ãmï
GµÀv Ú ÁªÀiÁ¥ÀPUÀ ¼
À £
À ÄÀ ß GµÁÚA±Àª£
À ÄÀ ß C¼ÉAiÀÄÄ®Ä §¼À¸ÄÀ ªÀgÄÀ . GµÁÚA±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥À¨æ Ás ªÀª£
À ÄÀ ß
©ÃgÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ CPÁëöA±À, MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ JvÀÛgÀ, ¸ÀªÀÄÄzÀæ¢AzÀ EgÀĪÀ zÀÆgÀ,
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÁUÀgÀ ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ, ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄ¼É EvÁå¢.

GµÁÚA±ÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå E½PÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt: JvÀÛgÀPÉÌ ºÉÆÃzÀAvÉ C¤®UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt

ed
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ ¸ÁAzÀævÉ PÀrªÉÄAiÀiÁV GµÁÚA±ÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß
ish
GµÁÚA±ÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå E½PÉ ¥ÀæªÀiÁt J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¥Àæw¸Á«gÀ «ÄÃlgïUÀ¼À JvÀÛgÀPÉÌ
re S
bl
be KTB

(1.Q.«ÄÃ) 6.40 ¸ÉA. CxÀªÁ 165 «ÄÃlgïUÉ 10. ¸ÉA. GµÁÚA±ÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
pu

GµÁÚA±À «¥ÀAiÀÄðAiÀÄ: PÉ®ªÀÅ «±ÉõÀ

©

¸À¤ßªÉñÀUÀ¼À°è ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°è JvÀÛgÀ-

PÉÌ ºÉÆÃzÀAvÉ GµÁÚA±ÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀ
o

§zÀ®Ä ºÉZÁÑUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀÄ. EzÀ£ÀÄß

tt
No

‘GµÁÚ A ±À «¥À A iÀ Ä ðAiÀ Ä ’ J£À Ä ßªÀ g À Ä .

EzÀ Ä ¥À ª À ð vÀ U À ¼ À PÀ t  ª É ¥À æ z É Ã ±À U À ¼ À ° è
PÀ A qÀ Ä §gÀ Ä ªÀ Å zÀ Ä . EzÀ P É Ì PÁgÀ t UÀ ¼ É A zÀ g É
¢ÃWÁðªÀ ¢ ü A iÀ Ä gÁwæ ªÉ Æ ÃqÀ g À » vÀ
±ÀĨsÀæDPÁ±À, MtUÁ½, ªÀiÁgÀÄvÀgÀ»vÀ ªÀÄvÀÄÛ
»ªÀiÁªÀÈvÀ ¥ÀªÀðvÀzÀ ªÉÄïÁãUÀ EvÁå¢.
GµÁÚA±À ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ GµÁÚA±ÀzÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ: ¨sÀÆ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è
GµÁÚA±ÀzÀ ºÀAaPÉAiÀÄÄ KPÀ jÃwAiÀiÁV®è.
¸À Æ AiÀ Ä ðd£À å ±ÁRzÀ DzsÁgÀ¢ AzÀ ¨sÀÆ «ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ GµÁÚ A ±À ªÀ® AiÀÄUÀ¼ÁV
«AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:

95
 GµÀÚªÀ®AiÀÄ (Torrid Zone): EzÀÄ ºÉZÀÄÑ GµÁÚA±ÀzÀ ªÀ®AiÀÄ. EzÀgÀ°è ¸ËgÀ±ÁR
ºÉZÀÄÑ. EzÀÄ 00 CPÁëA±À ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛ¢AzÀ PÀPÁðlPÀ ¸ÀAPÁæAw ªÀÈvÀÛ (23½0 GvÀÛgÀ)
ºÁUÀÆ ªÀÄPÀgÀ ¸ÀAPÁæAw ªÀÈvÀÛzÀªÀgÉUÉ (23½0 zÀQët) «¸ÀÛj¹zÉ. F ªÀ®AiÀĪÀÅ ¸ÀÆAiÀÄð£À
£ÉÃgÀªÁzÀ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
¸ÀªÀIJÃvÉÆõÀÚªÀ®AiÀÄ (Temperate Zone): F ªÀ®AiÀÄzÀ°è GµÁÚA±ÀªÀÅ Cw ºÉZÀÄÑ
CxÀªÁ CwPÀrªÉĬÄgÀzÉ ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ GvÀÛgÁzsÀðUÉÆüÀzÀ°è 23½0
GvÀÛgÀ¢AzÀ, 66½0 GvÀÛgÀ (PÀPÁðlPÀ ¸ÀAPÁæAw ªÀÈvÀÛ¢AzÀ DQÖðPï ªÀÈvÀÛ)zÀªÀgÉUÉ EgÀĪÀÅzÀÄ.
CzÉà jÃw zÀQëuÁzsÀðUÉÆüÀzÀ°è 23½0 zÀQët¢AzÀ 66½0 zÀQëtzÀªÀgÉUÉ (ªÀÄPÀgÀ ¸ÀAPÁæAw
ªÀÈvÀÛ¢AzÀ CAmÁQÖðPï ªÀÈvÀÛ) EgÀĪÀÅzÀÄ.
²ÃvÀªÀ®AiÀÄ (Frigid Zone): EzÀÄ CvÀåAvÀ ²ÃvÀ¥ÀæzÉñÀ. EzÀÄ 66½0 (DQÖðPï ªÀÈvÀÛ)
GvÀÛgÀ¢AzÀ 900 GvÀÛgÀ zsÀÄæªÀzÀªÀgÉUÉ ºÁUÀÆ zÀQëuÁzsÀðUÉÆüÀzÀ°è 66½0 zÀQët¢AzÀ
(CAmÁQÖðPï ªÀÈvÀÛ) 900 zÀQët zsÀÄæªÀzÀªÀgÉVgÀĪÀÅzÀÄ. F ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¸ÀÆAiÀÄð£À QgÀtUÀ¼ÀÄ

ed
CvÀåAvÀ NgÉAiÀiÁV ©Ã¼ÀĪÀÅzÀjAzÀ, GµÁÚA±À Cw PÀrªÉĬÄzÉ. E°è ¨ÉùUÉAiÀÄ°è GµÁÚA±À
ish
¸Àé®à ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ½UÁ®zÀ°è GµÁÚA±À PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
re S
bl
¸ÀªÉÆõÀÚgÉÃSÉ (Isotherm): MAzÉà ¥ÀæªÀiÁtzÀ GµÁÚA±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß
be KTB
pu

¸ÉÃj¸ÀĪÀAvÉ J¼ÉAiÀħºÀÄzÁzÀ gÉÃSÉUÀ¼Éà ¸ÀªÉÆõÀÚgÉÃSÉUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß UÉÆüÀ CxÀªÁ

©

¨sÀÆ¥ÀlzÀ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ GµÁÚA±ÀzÀ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À®Ä

J¼ÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ.
o

¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛ ?
tt
No

Cwà ºÉZÀÄÑ ºÁUÀÆ Cw PÀrªÉÄ GµÁÚA±ÀzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ

1 D¦üæPÁ RAqÀzÀ °©AiÀiÁ zÉñÀzÀ°è£À D¯ïCfÃfAiÀiÁ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ¯Éèà CwºÉZÀÄÑ
GµÁÚA±ÀªÀ£ÀÄß zÁR°¹zÉ. (¸ÀgÁ¸Àj + 580 ¸ÉA) DzÀgÉ gÀµÁåzÀ ¸ÉÊ©ÃjAiÀiÁ ¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ
ªÀPÉÆÃðAiÀÄ£ï¸ïÌ, ¨sÀƨsÁUÀzÀ¯Éèà (d£ÀªÀ¸Àw¬ÄgÀĪÀ) CwPÀrªÉÄ GµÁÚA±ÀªÀ£ÀÄß zÁR°¹zÉ.
( ¸ÀgÁ¸Àj -240 ¸ÉA).
2. ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÁd¸ÁÜ£ÀzÀ UÀAUÁ£ÀUÀgÀªÀÅ ¨ÉùUÉAiÀÄ°è CvÀåAvÀ UÀjµÀ× GµÁÚA±ÀªÀ£ÀÄß
zÁR°¹zÉ.( ¸ÀgÁ¸Àj +540 ¸ÉA) ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄÄä PÁ²äÃgÀzÀ ¯ÉÃºï ¥ÀæzÉñÀªÀÅ ZÀ½UÁ®zÀ°è
Cw PÀrªÉÄ GµÁÚA±À zÁR°¹zÉ.(¸ÀgÁ¸Àj -100 ¸ÉA).
3. CAmÁðQÖðPïzÀ°ègÀĪÀ ªÀ¸ÉÆÖÃPï ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ CvÀåAvÀ ²ÃvÀ (¸ÀgÁ¸Àj
- 890 ¸ÉA) ¥ÀæzÉñÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹zÉ.

96
ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ MvÀÛqÀ
UÁ½AiÀÄÄ vÀÆPÀª£ À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÀÄÝ, ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MvÀqÛ ª
À £
À ÄÀ ßAlÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. EzÀ£ßÉ Ã
ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ MvÀÛqÀ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ªÁAiÀÄÄ«£À MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ®Ä §¼À¸ÀĪÀ G¥ÀPÀgÀt
ªÁAiÀÄĨsÁgÀªÀiÁ¥ÀPÀ (Barometer). MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß «Ä°¨Ágï (mb) UÀ¼À°è C¼ÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
¸ÀªÀÄÄzÀæªÀÄlÖzÀ°è ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ ¸ÀgÁ¸Àj MvÀÛqÀ 1013.25 «Ä°¨ÁgïUÀ½¶ÖgÀÄvÀÛzÉ.
ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ MvÀÛqª À ÅÀ GµÁÚA±À, ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ zÉÊ£ÀA¢£À ZÀ®£É, ¸ÀªÄÀ ÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ JvÀÛg,À
¤ÃgÁ« ªÉÆzÀ¯ÁªÀÅUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è GµÁÚA±ÀªÀÅ CwªÀÄÄRåªÁzÀÄzÀÄ.
GµÁÚA±ÀªÀÅ ºÉZÁÑVgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è MvÀÛqÀªÀÅ PÀrªÉÄ EgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀPÉÌ PÁgÀt ºÉZÀÄÑ
GµÁÚA±À¢AzÀ ªÁAiÀÄÄ «PÁ¸À ºÉÆA¢ MvÀÛqÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. EzÀPÉÌ ¥Àw æ AiÀiÁV PÀrªÉÄ
GµÁÚA±À EgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÁAiÀÄĪÀÅ ¸ÀAPÀÄavÀUÉÆAqÀÄ MvÀÛqÀªÀÅ C¢üPÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ
GµÁÚA±À ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ vÀ¢égÀÄzÀÞ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ
MvÀÛqÀªÀÅ ¨sÀƪÉÄïÉäöʤAzÀ JvÀÛgÀPÉÌ ºÉÆÃzÀAvÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. F E½PÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
¥Àæw 300 «Ä.UÀ½UÉ 34 «Ä°¨ÁgïUÀ¼À¶ÖgÀĪÀÅzÀÄ.

ed
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÀÄÄRå MvÀÛqÀ ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ
ish
ªÁAiÀÄÄ«£À MvÀÛqÀªÀÅ ¥ÀnÖUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ºÀAaPÉAiÀiÁVzÀÄÝ UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É MlÄÖ K¼ÀÄ
re S
bl
be KTB

MvÀÛqÀ ¥ÀnÖUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ

pu

1. ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ,

©

2. GvÀÛgÀ G¥ÀGµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ

3. zÀQët G¥À GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ
o
tt

4. GvÀÛgÀ G¥ÀzsÀÄæ«ÃAiÀÄ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ

No

5. zÀQët G¥À zsÀÄæ«ÃAiÀÄ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ.

6. GvÀÛgÀ zsÀÄæ«ÃAiÀÄ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ.
7. zÀQët zsÀÄæ«ÃAiÀÄ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ.
¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ: EzÀÄ ºÉZÀÄÑ GµÁÚA±ÀzÀ ªÀ®AiÀĪÁVzÀÄÝ PÀrªÉÄ
MvÀqÛ ª
À £À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ. F ¥ÀnA Û AzÀ 5 0 GvÀg
Ö iÀÄÄ ¸ÀªÄÀ ¨sÁdPÀªÈÀ vÀ¢ Û À ªÀÄvÀÄÛ zÀQt
ë CPÁëA±Àzª
À g
À U
É É
PÀAqÀÄ §gÀĪÀÅzÀÄ. F ¨sÁUÀªÀÅ ªÀµÀðªÉ¯Áè ¸ÀÆAiÀÄð£À £ÉÃgÀªÁzÀ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
EzÀjAzÀ UÁ½AiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ GµÁÚA±À¢AzÀ PÀÆrzÀÄÝ, ©¹AiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ CzÀgÀ ZÀ®£É
PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ªÀ®AiÀĪÀÅ ¥Àæ±ÁAvÀªÁVzÀÄÝ (calm) ®WÀĪÀiÁgÀÄvÀUÀ½gÀĪÀÅzÀjAzÀ
EzÀ£ÀÄß ±ÁAvÀªÀ®AiÀÄ (Doldrum) JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. F ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß CAvÀgÀ GµÀÚ
¸À A ¢ü ª À ® AiÀ Ä (Inter Tropical Convergence Zone –ITCZ) JA§ ºÉ ¸ À j £À ® Æè
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ªÁtÂdå ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ F ªÀ®AiÀÄzÀ°è §AzÀÄ ¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ.
97
 G¥À GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ : F ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀ ºÁUÀÆ zÀQëuÁ
UÉÆüÁzsÀðUÀ¼ÉgÀqÀgÀ°èAiÀÄÆ 300 ¬ÄAzÀ 350 CPÁëA±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. E°è JgÀqÀÄ
G¥À-GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖUÀ½ªÉ. C) GvÀÛgÀ G¥À-GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ MvÀÛqÀ
¥ÀnÖ: F ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ 300 G. ¢AzÀ 350 G. CPÁëA±ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. F ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß
C±Àé CPÁëA±ÀUÀ¼ÉAzÀÆ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. §) zÀQët G¥À-GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ :
EzÀÄ 300 zÀQët ¢AzÀ zÀQët 350 CPÁëA±ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
G¥À zsÄÀ « æ ÃAiÀÄ PÀrªÉÄ MvÀq Û À ¥ÀnU Ö ¼À ÄÀ : EªÀÅ
0 0
60 ¬ÄAzÀ 65 GvÀ Û g À ªÀ Ä vÀ Ä Û zÀ Q ë t
CPÁë A ±À U À ¼ À £À q À Ä ªÉ PÀ A qÀ Ä §gÀ Ä vÀ Û ª É . ¨s À Æ
UÉÆüÀzÀ ªÉÄÃ¯É JgÀqÀÄ G¥ÀzsÀÄæ«ÃAiÀÄ PÀrªÉÄ
MvÀÛqÀ ¥ÀnÖUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ C) GvÀÛgÀ
G¥ÀzsÀÄæ«ÃAiÀÄ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖ,
(600GvÀÛg¢ À AzÀ 650 GvÀÛgz À ªÀ gÀ U
É )É §) zÀQët

ed
G¥À z s À æ « ÃAiÀ Ä PÀ r ªÉ Ä MvÀ Û q À ¥À n Ö . (60 0
zÀ Q ë t ¢AzÀ 65 0 zÀ Q ë t zÀ ª À g É U É ) ZÀ A qÀ
ish
re S

ªÀ i ÁgÀ Ä vÀ U À ¼ À Ä «±É à µÀ ª ÁV ZÀ ½ UÁ®zÀ ° è

bl
be KTB

PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
pu

zsÀÄæ«ÃAiÀÄ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ: F

©

ªÀ®AiÀĪÀÅ JgÀqÆ À UÉÆüÁzsð À è 800 ¬ÄAzÀ

À UÀ¼° ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ MvÀÛqÀ ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ
0
90 CPÁëA±ÀU¼ À À £ÀqÄÀ ªÉ PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅ
o

CvÀåAvÀ ²ÃvÀªÁVzÀÄÝ EzÀjAzÀ ªÀµÀðªÉ¯Áè ºÉZÀÄÑ MvÀÛqÀ¢AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛªÉ.

tt

¸ÀªÀĨsÁgÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ (Isobars): EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MvÀÛqÀzÀ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß

No

vÉÆÃj¸À®Ä §¼À¸ÀĪÀgÀÄ. MAzÉà ¥ÀæªÀiÁtzÀ MvÀÛqÀ ºÉÆA¢gÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀĪÀAvÉ

J¼ÉAiÀħºÀÄzÁzÀ gÉÃSÉUÀ¼Éà ¸ÀªÀĨsÁgÀgÉÃSÉUÀ¼ÀÄ.
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊUÉ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV ZÀ°¸ÀĪÀ ªÁAiÀÄĪÀ£ÀÄß ‘ªÀiÁgÀÄvÀ’ UÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ.
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ zÉÊ£ÀA¢£À ZÀ®£É ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀzÀ ºÀAaPÉAiÀÄ°è DUÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ½AzÀ
GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.
ªÁAiÀÄĪÀÅ AiÀiÁªÀ ¢Q̤AzÀ ©Ã¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ‘¥ÀªÀ£À¢PÀÆìa’
G¥À P À g À t ªÀ £ À Ä ß §¼À ¸ À Ä ªÀ g À Ä . EzÉ Ã jÃwAiÀ Ä °è ªÁAiÀ Ä Ä«£À ªÉ à UÀ ª À £ À Ä ß C¼É A iÀ Ä ®Ä
‘¥ÀªÀ£ÀªÉÃUÀªÀiÁ¥ÀPÀ’ (Anemometer) G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀgÀÄ.

98
 ¥ÀªÀ£À ¢PÀÆìa ¥ÀªÀ£À ªÉÃUÀ ªÀiÁ¥ÀPÀ

ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ: ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß £Á®ÄÌ ¥ÀæªÀÄÄR «zsÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.

CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¤gÀAvÀgÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ,

ed
DªÀvÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÁåªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ.
ish
1. ¤gÀAvÀgÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ (Planetary Winds) : EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘¤vÀå ªÀiÁgÀÄvÀ’ CxÀªÁ
re S
bl
be KTB

¨sÀƪÀÄAqÀ°AiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÉAzÀÆ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀµÀðzÀ J¯Áè PÁ®zÀ°èAiÀÄÆ

pu

§ºÀÄvÉÃPÀ MAzÉà ¢Q̤AzÀ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. F ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ªÁAiÀÄÄUÀÄt §zÀ¯ÁªÀuÉ, ªÀÄgÀÄ

©

¨sÀÆ«ÄUÀ¼À ¤ªÀiÁðt, £ËPÁAiÀiÁ£ÀzÀ ªÀiÁUÀð ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß

©ÃgÀÄvÀÛªÉ. ¤vÀåªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À°è ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ½zÀÄÝ CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÁtÂdå ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ¥Àæw
ªÁtÂdå ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ zsÀÄæ«ÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ.
o
tt

 ªÁtÂdå ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ (Trade Winds) : EªÀÅUÀ¼ÀÄ G¥À GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ

No

MvÀÛqÀ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ

¤gÀAvÀgÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ
¥ÀæzÉñÀzÀ PÀqÉUÉ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è
EªÀÅ F±Á£Àå¢AzÀ £ÉÊgÀÄvÀå ¢QÌ£À PÀqÉUÉ ºÁUÀÆ
zÀQëtUÉÆüÁzsð À zÀ°è DUÉßÃAiÀÄ¢AzÀ ªÁAiÀĪÀå ¢QÌ£À
PÀqÉUÉ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀĪÁV F±Á£Àå
ªÁtÂdå ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ DUÉßÃAiÀÄ ªÁtÂdå
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
 ¥Àæw ªÁtÂdå ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ (Anti trade
Winds) : EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄzÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÉAvÀ®Æ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅ G¥À GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ
MvÀÛqÀ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ G¥ÀzsÀÄæ«ÃAiÀÄ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ
99
¥ÀæzÉñÀzÀ PÀqÉUÉ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À ¢PÀÄÌ GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è £ÉÊgÀÄvÀå¢AzÀ F±Á£ÀåzÀ
PÀqÉVzÀÄÝ, zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è ªÁAiÀÄĪÀå¢AzÀ DUÉßÃAiÀÄzÀ PÀqÉVgÀĪÀÅzÀÄ. F ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ
zÀQëtUÉÆüÁzsÀð ¸ÁUÀgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CvÀåAvÀ ¥À槮ªÁV ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß 400 zÀQët
CPÁëA±ÀUÀ¼À°è ‘£Á®évÀÛgÀ C§âgÀUÁ½’, 500 zÀQët CPÁëA±ÀUÀ¼À°è ‘LªÀvÀÛgÀ GUÀæUÁ½’ ºÁUÀÆ 600
zÀQët CPÁëA±ÀUÀ¼À°è ‘CgÀªÀvÀÛgÀ CgÀZÀĪÀ UÁ½’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
 zsÄÀ æ«ÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ (Polar Winds): EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀǪÀðzÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. F ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ zsÀÄæ«ÃAiÀÄ C¢üPÀ MvÀÛqÀ ªÀ®AiÀÄ¢AzÀ G¥ÀzsÀÄæ«ÃAiÀÄ PÀrªÉÄ
MvÀÛqÀ ªÀ®AiÀÄzÀ PÀqU
É É ©Ã¸ÀÄvÀÛª.É EªÀÅUÀ¼ÄÀ GvÀÛgU
À Æ
É Ã¼Ázsð
À zÀ°è F±Á£Àå ¢Q̤AzÀ £ÉÊgÀÄvÀåzÀ
PÀqUÉ É ºÁUÀÆ zÀQëtUÉÆüÁzsð À zÀ°è DUÉßÃAiÀÄ¢Q̤AzÀ ªÁAiÀÄĪÀåzÀ PÀqU
É É ©Ã¸ÀĪÀŪÀÅ. EªÀÅUÀ¼ÄÀ
²ÃvÀªÁzÀ ±ÀĵÀÌ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, zsÀÄ«
æ ÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄzÀ »ªÀiÁZÁÒ¢vÀ ¨sÁUÀUÀ½AzÀ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ.
2. IÄvÀĪÀiÁ£À ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ (Seasonal Winds) : EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, PÀÄè¥ÀÛ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀµÀðzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ
IÄvÀÄUÀ¼À°è vÀ¢égÀÄzÀÞ ¢Q̤AzÀ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ©Ã¸ÀĪÀ ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ

ed
¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¨ÉùUÉAiÀÄ°è £ÉÊgÀÄvÀå
ish
ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ £ÉÊgÀÄvÀå¢Q̤AzÀ F±Á£ÀåzÀ PÀqÉUÉ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ dÆ£ï
re S
bl
be KTB

wAUÀ½¤AzÀ ¸É¥ÉÖA§gïªÀgÉUÉ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. £ÀAvÀgÀ F±Á£ÀåzÀ ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ¸É¥ÀÖA§gï

pu

CAvÀå¢AzÀ r¸ÉA§gï ªÀÄzsÀåzÀªÀgÉUÉ F±Á£Àå¢AzÀ £ÉÊgÀÄvÀåzÀ PÀqÉUÉ ©Ã¸ÀĪÀŪÀÅ.

©

3. ¸ÀܽAiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀU¼ À ÄÀ (Local Winds) : ¤gÀAvÀgÀ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ªÀiÁgÀÄvÀU¼ À ÄÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ

GµÁÚA±À MvÀÛqÀ, vÉêÁA±ÀzÀ°è ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀÄvÀÛªÉ.
EªÀÅUÀ¼ÄÀ ¥ÀªðÀ vÀ±ÃæÉ tÂU¼
À ÄÀ , PÀtª Â U
É ¼
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ JvÀÛgz
À À ¸ÀܼU
À ¼
À £
À ÄÀ ß ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀÅzÀjAzÀ
o
tt

§zÀ¯ÁªÀuÉUÉÆAqÀÄ ªÁAiÀÄÄ¥Àª æ ÁºÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀÄvÀÛªÉ. ¥Àª æ ÀÄÄR ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÁªÀŪÉAzÀgÉ,

No

¨sÆ
À UÁ½, ¸ÀªÄÀ ÄzÀUæ Á½, ¥Àªð À vÀUÁ½, PÀtª  U
É Á½ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ PÉ®ªÀÅ ªÀiÁgÀÄvÀU¼ À £
À ÄÀ ß ¨sÁgÀvzÀ °
À è
‘®Æ’ JAzÀÄ, AiÀÄÄ.J¸ï.J.AiÀÄ°è a£ÀÆPï CxÀªÁ »ªÀĨsÀPÀëPÀ JAzÀÄ, D¯ïà÷ì¥ÀªÀðvÀUÀ¼À°è
¥ÀÉÇúïß JAzÀÄ, ¥Áæ£ïì£À°è «Ä¸ÀÖç¯ï JAzÀÄ, ¸ÀºÀgÁ ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ°è ¹gÁPÉÆÌ JAzÀÄ,
D¸ÉÖçðAiÀÄzÀ°è ©æPï ¦üîØgï JAzÀÄ, CAmÁQÖðPÁzÀ°è ©èdqïð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
4. DªÀvÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÁåªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ (Cyclones and Anti Cyclones):
EªÀÅUÀ¼ÀÄ C¤²ÑvÀªÁV ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MvÀÛqÀzÀ ºÀAaPÉAiÀÄ°è£À CwºÉZÀÄÑ ªÀåvÁå¸ÀzÀ
PÁgÀt¢AzÀ EªÀÅ ©Ã¸À¯ÁgÀA©¸ÀÄvÀÛª.É EªÀÅUÀ¼ÄÀ ©Ã¸ÀĪÀ CªÀ¢ü C®àPÁ°PÀªÁzÀgÆÀ PÉ®ªÉǪÉÄä
EªÀÅ CvÀåAvÀ C¥ÁAiÀÄPÁj ªÀÄvÀÄÛ «£Á±ÀPÁjAiÀiÁzÀªÀÅ.
J) DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ: EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ‘ZÀAqÀªÀiÁgÀÄvÀ’ UÀ¼ÉAzÀÆ ¸ÀºÀ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¸À¤ßªÉñÀUÀ¼À°è CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ PÉÃAzÀæzÀ ¸ÀÄvÀÛ®Æ ºÉZÀÄÑ MvÀÛqÀ

100
¥Àj¹Üw¬ÄgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ MvÀÛqÀ ªÀ®AiÀÄ¢AzÀ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ PÉÃAzÀæzÀ
PÀqÉUÉ ªÀÈvÁÛPÁgÀªÁV ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼Éà DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ. GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è
DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀ PÉÃAzÀæzÀ ¸ÀÄvÀÛ®Æ UÀrAiÀiÁgÀzÀ ªÀÄĽî£À ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢QÌUÉ
«gÀÄzÀݪÁV CAzÀgÉ §®¢AzÀ JqÀPÉÌ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀPÉÌ vÀ¢égÀÄzÀÞªÁV zÀÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è
EªÀÅ UÀrAiÀiÁgÀzÀ ªÀÄĽî£À ZÀ®£ÉUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV CAzÀgÉ JqÀ¢AzÀ §®PÉÌ ©Ã¸ÀÄvÀÛz.É DªÀvð À
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:
 GµÀÚª®
À AiÀÄzÀ DªÀvð
À ªÀiÁgÀÄvÀU¼
À ÄÀ : EªÀÅUÀ¼ÄÀ GµÀª
Ú ®
À AiÀÄzÀ°è ªÀiÁvÀæ PÀAqÀħgÀÄvÀÛª.É
EªÀÅUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ ¥À槮ªÁVzÀÄÝ «zsÀéA¸ÀPÁjAiÀiÁzÀªÀÅ.
 ¸ÀªÀIJÃvÉÆõÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ: EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀIJÃvÉÆõÀÚªÀ®AiÀÄzÀ°è
PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. GµÀÚªÀ®AiÀÄ DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ½UÉ ºÉÆð¹zÀgÉ EªÀÅUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ
¥À槮ªÁzÀªÀÅUÀ¼À®è. EªÀÅUÀ½AzÀ DUÀĪÀ ºÁ¤AiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÀrªÉÄ.
DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ««zsÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. GzÁ:
aãÁ ªÀÄvÀÄÛ d¥Á¤£À°è- mÉÊ¥sÀÆ£ï, CªÉÄjPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄQìPÉÆ -ºÀjPÉãï C¸ÉÖçðAiÀiÁ-«°è

ed
«°èøï, ¨sÁgÀvÀ-¸ÉÊPÉÆèãï, gÀµÁå -«¯ïð¥ÀƯï EwÛÃa£À PÉ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ
ish
PÉ®ªÀÅ ¥Àæ¨sÀ®ªÁzÀ CªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹zÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
re S
bl
be KTB

¨ÉÆïÁ, £ÀVÃð¸ï, ¤±Á, L¯Á, ¯ÉʯÁ, ©f°, d¯ï xÉøï EvÁå¢.

pu

©) ¥v æÀ ÁåªÀvð
À ªÀiÁgÀÄvÀU¼ À ÄÀ : EªÀÅUÀ¼°
À £
è À ¥Àj¹Üw DªÀvðÀ ªÀiÁgÀÄvÀU½
À UÉ vÀ¢g é ÄÀ zÀÞ. ¥Àv
æ Áåªv
À ðÀ
©

ªÀiÁgÀÄvÀU¼À ÄÀ vÀªÄÀ ä ºÉZÄÀ Ñ MvÀq

Û À PÉÃAzÀ¢ æ AzÀ PÀrªÉÄ MvÀqÛ z
À À ¸ÀÄvÀ°
Û £À ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀzÀ PÀqU É É ©Ã¸ÀÄvÀªÛ .É
EzÀjAzÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À PÀqÉUÉ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ¤zsÁ£ÀªÁV ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ. GvÀÛgÀUÉÆüÁzsÀðzÀ°è
¥ÀævÁåªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À ¢PÀÄÌ UÀrAiÀiÁgÀzÀ ªÀÄĽî£À ¢QÌUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. EzÀPÉÌ
o

¥ÀæwAiÀiÁV zÀQëtUÉÆüÁzsÀðzÀ°è EªÀÅUÀ¼ÀÄ UÀrAiÀiÁgÀzÀ ªÀÄĽî£À ¢QÌUÉ «gÀÄzÀÞªÁV §®¢AzÀ

tt

JqÀPÉÌ ©Ã¸ÀÄvÀÛªÉ.
No

DªÀvÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÁåªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ

DzÀæðvÉ: ªÁAiÀÄÄ«£À°ègÀĪÀ ‘¤ÃgÁ«’ CxÀªÁ vÉêÁA±ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ‘DzÀæðvÉ’
J£ÀÄߪÀgÀÄ. DzÀæðvÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ®Ä DzÀæðvÁªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀgÀÄ. (Hygrom-
eter or Psychrometer)
101
 «zsÀUÀ¼ÀÄ: ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°ègÀĪÀ DzÀæðvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ««zsÀ jÃwAiÀÄ°è
w½¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¸ÀªÀÄUÀæ DzÀæðvÉ, ¸Á¥ÉÃPÀë DzÀæðvÉ ªÀÄvÀÄÛ
¤¢ðµÀÖ DzÀæðvÉ.
 ¸ÀªÀÄUÀæ DzÀæðvÉ (Absolute humidity): MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ UÁ½AiÀÄ°ègÀĪÀ
MlÄÖ vÉêÁA±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄUÀæ DzÀæðvÉAiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. F jÃwAiÀÄ vÉêÁA±ÀzÀ C¼ÀvÉ
ºÉZÀÄÑ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÀ®è. KPÉAzÀgÉ EzÀgÀ°è GµÁÚA±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¸ÀĪÀÅ¢®è.
 ¸Á¥ÉÃPÀë DzÀæðvÉ (Relative Humid-
ity): EzÀÄ ªÁAiÀÄÄ ºÉÆA¢gÀĪÀ vÉêÁA±À ªÀÄvÀÄÛ
D ¤¢ðµÀ Ö GµÁÚ A ±À z À ªÀ Ä lÖ z À ° è ªÁAiÀ Ä ÄªÀ Å
»r¢j¹PÉƼÀÀÄzÁzÀ UÀjµÀ× ¥Àª æ iÀ ÁtzÀ vÉêÁA±À
EªÀÅUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀªÉà ¸Á¥ÉÃPÀë DzÀæðvÉAiÀiÁVzÉ.
EzÀ£ÀÄß ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ jÃwAiÀÄ°è w½¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
ªÁAiÀÄÄ«£À°ègÀĪÀ ªÁ¸ÀÛªÀ vÉêÁA±À
¸Á¥ÉÃPÀë DzÀæðvÉ=------------× 100
¤¢ðµÀÖ GµÁÚA±ÀzÀ°è ªÁAiÀÄÄ

ed
ºÉÆAzÀ§ºÀÄzÁzÀ UÀjµÀ× vÉêÁA±À
ish ¤¢ðµÀÖ DzÀæðvÉ (Specific Humidity):
re S
bl
¤¢ðµÀ× ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÁAiÀÄÄ«£À°è PÀAqÀħgÀĪÀ
be KTB
pu

ªÁ¸ÀÛªÀªÁzÀ ¤ÃgÁ«AiÀÄ ªÉÆvÀÛªÁVzÉ.

ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ (Clouds)
©

ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ GµÁÚA±ÀªÅÀ PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ,

CzÀ g À ° è £ À d¯ÁA±À ª À Å WÀ ¤ ÃPÀ g À t UÉ Æ AqÀ Ä
o

¤ªÀiÁðtªÁUÀĪÀ ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ ¤Ãj£ÀºÀ¤UÀ¼ÀÄ CxÀªÁ

tt

»ªÀÄPÀtUÀ¼À gÁ²AiÀÄ£ÀÄß ‘ªÉÆÃqÀ’ UÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. EªÀÅ

No

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöʤAzÀ JvÀÛgÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ.

ªÉÆÃqÀUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ : ªÉÆÃqÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À DPÁgÀ,
JvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ®PÀëtUÀ¼À DzsÁgÀ¢AzÀ ªÀÄÆgÀÄ
«zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ :
 ¥ À z À g À Ä ª É Æ Ã q À U À ¼ À Ä (Stratus
Clouds): EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°è CvÀåAvÀ
Pɼª
À ÄÀ lÖz°
À g
è ÄÀ vÀª
Û .É ¨sÆÀ «ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöʤAzÀ 2.Q.«ÄÃ.
UÀ¼ÀµÀÄÖ JvÀÛgÀzÀªÀgÉUÉ EªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ
vɼÀĪÁzÀ ºÁ¼É CxÀªÁ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¥ÀzÀgÀÄUÀ¼ÀAvÉ
PÁtÄvÀÛªÉ. ¥ÀzÀgÀÄ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£ÀPÉÌ
¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÀÄÝ C®à ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄj¸ÀÄvÀÛzÉ.

102
  gÁ² ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ (Cumulus Clouds): gÁ² ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ HzsÀéðªÀÄÄRªÁV
¨É¼É¢zÀÄÝ EzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊ UÉÆÃ¥ÀÅgÁ, ¨ÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ ºÀÆPÉÆù£À gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆîÄvÀÛzÉ.
EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀļÉvÀgÀĪÀ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÁVªÉ. F ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ GuÉÚAiÀÄ UÀÄqÉØAiÀÄAvÉ PÀAqÀÄ
§gÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß ‘GuÉA
Ú iÀÄ UÀÄqÉ’Ø JAvÀ®Æ PÀgA
É iÀÄĪÀgÄÀ . EªÀÅUÀ¼ÄÀ ©½AiÀÄ §tÚ¢AzÀ
PÀ¥ÀàÅ §tÚzÀªÀgÉUÀÆ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥ÀÀÇjvÀUÉÆAqÁUÀ ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ.
 »ªÀÄPÀt ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ (Cirrus Clouds): EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ
JvÀÛgÀzÀ°è CAzÀgÉ 6 Q.«ÄÃ.UÀ½VAvÀ JvÀÛgÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. F ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ ‘UÀÄAUÀÄgÀÄPÀÆzÀ®’£ÀÄß
ºÉÆîÄwÛzÀÄÝ gÉPÉÌ CxÀªÁ £ÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀAvÉ PÁtÄvÀÛªÉ. EzÀÄ »vÀPÀgÀªÁzÀ ºÀªÁªÀiÁ£À
¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ F ªÉÆÃqÀUÀ¼À°è ¥ÀæPÁ±ÀªÀiÁ£ÀªÁV ¸ÀÆAiÀÄð ¨É¼ÀUÀÄvÁÛ£É.
UÁ½AiÀÄ°è F ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ »AfzÀ CgÀ¼ÉAiÀÄAvÉ vÉîÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À d£À¦æAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
‘PÀÄzÀÄgɨÁ®’.
 gÁ²ªÀÈ¶× ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ (Nimbus) : F ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ ªÀļÉvÀgÀĪÀ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ
PɼÀªÀÄlÖzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. F ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀzÀgÀÄ CxÀªÁ gÁ²ªÉÆÃqÀUÀ¼À DPÁgÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ
ºÉZÀÄÑ ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ »ªÀĪÀļÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄj¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀȶץÀzÀgÀÄ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ zÀ¥ÀàªÁVzÀÄÝ C¢üPÀ

ed
ªÀļÉvÀgÀĪÀ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÁVªÉ.
ªÀÄ¼É (Rainfall)
ish
re S
bl
be KTB
pu

ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°è d¯ÁA±ÀªÀÅ WÀ¤ÃPÀgÀtºÉÆA¢ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀŪÀ ¤Ãj£À

ºÀ¤UÀ¼£
À ÄÀ ß ‘ªÀļɒ JAzÀÄ PÀgA
É iÀÄĪÀgÄÀ . ªÀļÉAiÀÄ ¥Àª À AzÀ (Rain-
æ iÀ ÁtªÀ£ÄÀ ß ªÀļÉAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀP¢
©

guage) C¼ÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ªÀļÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß «ÄÃ.«ÄÃ. CxÀªÁ CAUÀÄ®UÀ¼À°è w½¸ÀĪÀgÀÄ.

ªÀļÉAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ: ªÀļÉAiÀÄÄ ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ°è GAmÁUÀĪÀÅzÀÄ, CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¥Àj¸ÀgÀt
o

ªÀļÉ, ¥ÀªÀðvÀ ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ DªÀvÀð ªÀļÉ.

tt

¥Àj¸ÀgÀt ªÀļÉ: (Convectional

No

Rainfall) ªÁAiÀÄÄ ªÉÄîÄäRªÁV ¥ÀæZÀ®£À

¥ÀæªÁºÀUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÉÄïÉgÀĪÀÅzÀjAzÀ
GAmÁUÀĪÀ ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß ’¥Àj¸ÀgÀtªÀļɒ
JAzÀÄ PÀgA É iÀÄĪÀgÄÀ . GµÁÚA±ÀªÅÀ ºÉZÁÑVgÀĪÀ
¸À ¤ ßÃªÉ Ã ±À U À ¼ À ° è ªÁAiÀ Ä Ä ©¹AiÀ i ÁV
ªÉ Ä Ã®Ää R ªÁV ZÀ ° ¸À Ä ªÀ Å zÀ Ä . C£À A vÀ g À
¸ÁPÀ µ À Ä Ö JvÀ Û g À ª À £ À Ä ß vÀ ® Ħ vÀ A ¥ÁV
CzÀ g À ° è g À Ä ªÀ d¯ÁA±À ª À Å ºÀ ¤ UÀ ¼ ÁV
«¸Àdð£ÉUÆ É ¼ÀĪî À ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. ¥Àj¸ÀgÀt ªÀļÉ
EzÉà ¥Àj¸ÀgÀt ªÀļÉ. F jÃw ªÀļÉAiÀÄÄ
¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛ ªÀ®AiÀÄzÀ°è ºÁUÀÆ GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¨sÀÆ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¨ÉùUÉAiÀÄ°è ¸ÁªÀiÁ£Àå.
¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è EzÀ£ÀÄß ‘C¥ÀgÁºÀß ªÀļɒ, J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ºÉZÁÑV UÀÄqÀÄUÀÄ
«ÄAZÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ ªÀÄzsÁåºÀßzÀ £ÀAvÀgÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
103
 ¥Àªð À vÀ ªÀÄ¼É (Orographic Rainfall):
EzÀ £ À Ä ß DgÉ Æ ÃºÀ ªÀ Ä ¼É ºÁUÀ Æ
¨s À Æ ¸À é g À Æ ¥À ªÀ Ä ¼É A iÉ Ä AzÀ Æ ¸À º À
PÀgA É iÀÄĪÀgÄÀ . vÉêÁA±Àª£ À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀĪÀ
ªÁAiÀÄĪÀÅ CqÀدÁVgÀĪÀ ¥Àªð À vÀU½À AzÀ
vÀqÉAiÀÄ®àmÁÖUÀ CzÀÄ ªÉÄïÉgÀĪÀÅzÀÄ.
JvÀÛgÀPÉÌ KjzÀAvÉ UÁ½AiÀÄÄ vÀA¥ÁV
CzÀgÀ°ègÀĪÀ d¯ÁA±ÀªÀÅ WÀ¤PÀjù
ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ ¥ÀªÀðvÀUÀ½AzÀ
GAmÁUÀĪÀ ªÀļÉAiÉÄà ¥ÀªÀðvÀ ªÀļÉ
¥ÀªÀðvÀ ªÀÄ¼É CxÀªÁ DgÉÆúÀ ªÀļÉ. ªÀļÉ
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ½UÉ JzÀÄgÁVgÀĪÀ ¥ÀªÀðvÀ ¨sÁUÀªÀÅ ºÉZÀÄÑ ªÀļɥÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, £ÀAvÀgÀ UÁ½UÉ
ªÀÄgÉAiÀiÁVgÀĪÀ ¥Àªð À vÀzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÁUÀz°
À è UÁ½AiÀÄÄ PɼV À ½AiÀÄĪÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ ¥Àªð À vÀzÀ
F ¨sÁUÀz°è ªÀÄ¼É PÀrªÉÄ. EzÀ£Éßà ªÀÄ¼É £ÉgÀ½£À ¥ÀæzÉñÀ (Rainshadow Region) JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. GzÁ: ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ-UÁ½ JzÀÄgÁVgÀĪÀ ¨sÁUÀ, ºÁ¸À£À- UÁ½UÉ ªÀÄgÉAiÀiÁVgÀĪÀ
ªÀļɣÉgÀ½£À ¥ÀæzÉñÀ.

ed
DªÀvÀðªÀÄ¼É (Cyclonic Rainfall): GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀÀUÀ¼À°è UÁ½AiÀÄÄ
ish
ªÀÈvÀPÛ ÁgÀªÁV ªÉÄïÉgÄÀ ªÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ UÁ½AiÀÄ°ègÄÀ ªÀ vÉêÁA±ÀªÅÀ WÀ¤Ã¨s«
À ¹ zsÁgÁPÁgÀªÁV
re S

ªÀÄ¼É ¸ÀÄjAiÀÄĪÀÅzÀÄ. EzÀPÉÌ §zÀ¯ÁV ¸ÀªÀIJÃvÉÆõÀÚ ªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À°è

bl
be KTB

ºÀUÀÄgÀªÁzÀ GµÀÚ ªÁAiÀÄÄgÁ²AiÀÄÄ ¨sÁgÀªÁzÀ ²ÃvÀªÁAiÀÄÄ gÁ²AiÀÄ ªÉÄïÉgÀĪÀÅzÀÄ.

pu

GµÀÚªÁAiÀÄÄgÁ² ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÉÄïÉÃj d¯ÁA±ÀªÀÅ WÀ¤Ã¨sÀ«¹ ªÀÄ¼É ¸ÀÄjAiÀÄĪÀÅzÀÄ. GµÀÚ ªÀÄvÀÄÛ

²ÃvÀªÁAiÀÄÄ gÁ²UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ‘ªÁAiÀÄĪÀÄÄR’ (Front) J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀjAzÀ
©

¸ÀªÀIJÃvÉÆõÀÚ ªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß ‘ªÁAiÀÄÄ ªÀÄÄR ªÀļÉAiÉÄAzÀÄ

¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
o

ªÀļÉAiÀÄ ºÀAaPÉ : ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À ªÀļÉAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ ¸ÁÜ£À

tt

ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄUÀÄt ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è C¢üPÀªÀÄ¼É ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ

No

§ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ ¸ÀªÀĨsÁdPÀªÀÈvÀÛ ¥ÀæzÉñÀ, G¥À GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÀǪÀðzÀ

CAa£À¨sÁUÀ, ¥À²ÑªÀÄzÀ CAa£À 400 ªÀÄvÀÄÛ 600 GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët CPÁëA±ÀUÀ¼À ªÀÄzsÀåzÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ «gÀ¼ÀªÁV ªÀÄ¼É ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ, zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ, G¥À
GµÀª Ú ®
À AiÀÄzÀ ¥À²ª
Ñ ÄÀ ¨sÁUÀ ºÁUÀÆ GµÀª
Ú ®
À AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÄÀ ²ÃvÉÆõÀª
Ú ®
À AiÀÄzÀ ªÀÄgÀĨsÆ
À «ÄUÀ¼ÄÀ .
¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆwÛzÉAiÉÄÃ?
1. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ gÁdåzÀ ªÀi˹£ï gÁA MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è 1140 ¸ÉA.«ÄÃ. UÀ¼ÀµÀÄÖ
ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¹zÉ. EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CvÀåAvÀ vÉêÀAiÀÄÄvÀ ¸ÀܼÀ.
2. PÀ£ÁðlPÀzÀ DUÀÄA¨ÉAiÀÄ£ÀÄß ‘zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀi˹£ïgÁA’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ gÁd¸ÁÜ£ÀzÀ gÀƬÄè ªÀµÀðzÀ°è PÉêÀ® 8 ¸ÉA.«Äà ªÀiÁvÀæ ªÀÄ¼É ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
4. avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ ‘£ÁAiÀÄPÀ£ÀºÀnÖ’ AiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ CvÀåAvÀ Mt¥ÀæzÉñÀªÁVzÉ.
5. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÀ¼ÉzÀ 200 ªÀµÀðUÀ½AzÀ ªÀÄ¼É ¨ÁgÀ¢gÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀªÉAzÀgÉ a°
zÉñÀzÀ ClPÁªÀÄ ªÀÄgÀĨsÀÆ«Ä.

104
ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄUÀÄt (Weather and Climate):
MAzÀÄ ¸ÀܼÀzÀ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ºÀªÁªÁ£À J£ÀÄߪÀgÀÄ.
GzÁ: ªÉÆÃqÀAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀæRgÀ ©¹®Ä, ±ÀĨsÀæºÀªÁªÀiÁ£À. ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ §UÉÎ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ ±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß ‘¥ÀªÀ£À «eÁÕ£À ±Á¸ÀÛç’ (Meteorology) J£ÀÄߪÀgÀÄ.
MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀÄ£ÀÄß ªÁAiÀÄÄUÀÄtªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ.
GzÁ: ¸ÀªÀĨsÁdPÀ ªÀÈvÀÛzÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄt, lAqÁæ ªÁAiÀÄÄUÀÄt, ªÀÄgÀĨsÀÆ«Ä ªÁAiÀÄÄUÀÄt,
ªÉÄrlgÉäAiÀÄ£ï ªÁAiÀÄÄUÀÄt ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ. ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ §UÉÎ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀĪÀ ±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß ‘ªÁAiÀÄÄUÀÄt±Á¸ÀÛç’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ CPÁëA±À,
¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ EgÀĪÀ JvÀÛgÀ, ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀÄÄzÀæ¢AzÀ EgÀĪÀ zÀÆgÀ, ¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ
d®gÁ²UÀ¼À ºÀAaPÉ, ¸ÁUÀgÀ ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ EvÁå¢.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

ed
I ish
©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
re S
bl
1 ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR C¤®UÀ¼ÉAzÀgÉ ________ªÀÄvÀÄÛ__________ .
be KTB
pu

2 ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ CvÀåAvÀ PɼÀ¸ÀÛgÀ __________ DVzÉ.

©

3 ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖzÀ°è ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ ¸ÀgÁ¸Àj MvÀÛqÀªÀÅ ___________DVzÉ.

4 ¥À²ÑªÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ___________JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
o

5 ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ §UÉÎ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ ±Á¸ÀÛç _______ DVzÉ.

tt
No

II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.

6 ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀ JAzÀgÉãÀÄ ?
7 ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
8 NeÉÆÃ£ï ¥ÀzÀgÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÉÄãÀÄ?
9 ±ÁAvÀªÀ®AiÀÄ JAzÀgÉãÀÄ? CzÀÄ J°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
10 ¤gÀAvÀgÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
11 ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ ? AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr?
12 ªÉÆÃqÀUÀ¼À «zsÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹
13 ºÀªÁUÀÄt ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄUÀÄtQÌgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÉãÀÄ?

105
III F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹.
14 DAiÀiÁ£ÀªÀ®AiÀÄ
15 ¸ÁªÀiÁ£Àå E½PÉAiÀÄzÀgÀ
16 ²ÃvÀªÀ®AiÀÄ
17 C±ÀéCPÁëA±À
18 DgÉÆúÀªÀÄ¼É (¥ÀªÀðvÀªÀļÉ)
19 ªÁAiÀÄÄUÀÄt ±Á¸ÀÛç
IV £É£À¦£À°èqÀ¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.
20 ¸ÀÆgÀåd£Àå±ÁR
21 GµÁÚA±ÀzÀ «¥ÀAiÀÄðAiÀÄ

ed
22 ¥ÀªÀ£ÀªÉÃUÀªÀiÁ¥ÀPÀ
23 £Á®évÀÛgÀ C§âgÀUÁ½ ish
re S
bl
be KTB

24 ªÀȶ֪ÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ
pu

25 ¥ÀªÀ£À«eÁÕ£À
©

V ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
26 CPÁëA±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ GµÁÚA±ÀªÀ®AiÀÄUÀ¼À avÀæ §gɬÄj.
o
tt

27 ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¤gÀAvÀgÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À avÀæ §gÉzÀÄ UÀÄgÀÄw¹j.

No



106
 CxÀð±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ-14
CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé
F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.
l CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è C£ÀĨÉÆÃVUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ, ¸ÉêÁ ¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀgÀÄ,
GvÁàzÀPÀgÀÄ, ±Àæ«ÄPÀgÀÄ, EªÀgÀÄUÀ¼À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
l CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß CjAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.

CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð :
£ÁªÀÅ ¥Àwæ ¢£À ºÀ®ªÁgÀÄ jÃwAiÀÄ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£À ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉU¼
À £
À ÄÀ ß §¼À¸ÄÀ vÉÃÛ ªÉ. D ªÀÄÆ®PÀ

ed
£ÀªÀÄä CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʹPÉƼÀÄîvÉÛêÉ. Hl ªÀiÁqÀÄvÉÛêÉ, §mÉÖ vÉÆqÀÄvÉÛêÉ, ¥É£ÀÄß, ¥ÀĸÀÛPÀ,
ish
¨ÉʹPÀ®Äè, n.«, ªÉƨÉ樀 ªÀÄÄAvÁzÀ £Á£Á §UÉAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. NzÀÄ-§gÀºÀ
re S

PÀ°AiÀÄ®Ä ²PÀëPÀgÀ ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß, C£ÁgÉÆÃUÀåPÉÌ vÀÄvÁÛzÁUÀ ªÉÊzÀågÀ ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀÄîvÉÛêÉ.

bl
be KTB

EzÉà jÃwAiÀÄ°è £ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À J®è d£ÀgÀÆ F §UÉAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß

pu

§¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÉ®ègÀ£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃVUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

©

£ÁªÀÅ §¼À¸ÀĪÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄUÉ ¥ÀÄPÀÌmÉ zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅ¢®è. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

ºÀtPÉÆlÄÖ PÉÆAqÀÄ vÀgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. C£ÀĨsÉÆÃVUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀPÀjAzÀ
o

¥ÀqÉzÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ.

tt
No

PÀȶPÀgÀÄ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß, ºÀtÄÚ-vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ZÀªÀiÁägÀ £ÀªÀÄUÉ

¨ÉÃPÁzÀ ZÀ¥Àà°UÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ PÉÆqÀÄvÁÛ£É. a¤ªÁgÀ a£ÁߨsÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÁÛ£É.
mÉÊ®gï £ÀªÄÀ UÉ §mÉÖ ºÉÆ°zÀÄPÉÆqÀÄvÁÛ£.É PÁSÁð£ÉU¼ À À ªÀiÁ°PÀgÄÀ £Á£Á §UÉAiÀÄ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß
vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÉ®ègÀ£ÀÆß GvÁàzÀPÀgÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
ºÉÆ®UÀzÉÝUÀ¼À°è PÀȶ PÁ«ÄðPÀgÀÄ, PÁSÁð£ÉUÀ¼À°è PÁ«ÄðPÀgÀÄ, ºÉÆÃmɯï, ªÁå¥ÁgÀ-
ªÀ媺
À ÁgÀ, ªÀiÁ»wvÀAvÀeæ ÁÕ£z
À À PÀA¥À¤UÀ¼ÄÀ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀqU
É ¼
À °
À è £Á£Á §UÉAiÀÄ GzÉÆåÃUÀU¼
À °
À è
d£ÀgÀÄ PÀÆ°UÁV zÀÄrAiÀÄÄvÁÛgÉ. EªÀgÉ®ègÀ£ÀÄß ±Àæ«ÄPÀgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
§¸ÀÄì, ¯Áj, gÉÊ®Ä, zÉÆÃtÂ, ºÀqÀUÀÄ, «ªÀiÁ£À ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÁjUÉ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
d£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß MAzÉqɬÄAzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉUÉ ¸ÁV¸À®Ä §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. «zÀÄåvï
PÀA¥À¤AiÀĪÀgÄÀ d£ÀjUÉ «zÀÄåvï MzÀV¸ÀÄvÁÛg.É zÀÆgÀªÁt PÀA¥À¤AiÀĪÀgÄÀ zÀÆgÀªÁtÂ, ªÉƨÉʯï
ªÀÄvÀÄÛ CAvÀeÁð® ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀPÁÌV EªÀjUÉ ºÀt PÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F
jÃwAiÀÄ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß ¸ÉêÁ ¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀgÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
107
 ªÉÄð£À J®è ¸ÀAzÀ¨ð Às UÀ¼£ À ÄÀ ß UÀªÄÀ ¤¹. C£ÀĨsÆ
É ÃVUÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ UÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉêÉU¼ À £
À ÄÀ ß ºÀtPÉÆlÄÖ ¥Àqz É ÄÀ PÉƼÀÄv î ÁÛg.É ªÀiÁgÁlUÁgÀgÄÀ , GvÁàzPÀ gÀ ÄÀ , ±À«
æ ÄPÀgÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ
¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀgÀÄ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÉ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ºÀt UÀ½¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ ºÀt §¼À¸À®Ä ªÀiÁqÀĪÀ J®è ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼É¤¹ªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À
¢£À ¤vÀåzÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ ±Á¸ÀÛçªÉà CxÀð±Á¸ÀÛç.
¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ ªÀiÁ£ÀªÀ£À DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ
¸ÁPÀµÄÀ Ö ªÀĺÀvéÀ ¤ÃrzÀÝgÄÀ . ªÀÄ£ÀĸÀäøwAiÀÄ°è PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ, vÉjUÉ, PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ DyðPÀ
CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ «ªÀgÀªÁzÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ ¹UÀÄvÀÛªÉ. ªÀiËAiÀÄðgÀ PÁ®zÀ°èzÀÝ PËn®å£ÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛç
JA§ ¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß gÀa¹zÁÝ£É. EzÀÄ gÁeÁåqÀ½vÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ
ºÁUÀÆ ¸ÁªÀðd¤PÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ §UÉÎ «ªÀgÀªÁzÀ ªÀiÁ»w MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
CxÀð±Á¸ÀÛç JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ JPÀ£Á«ÄPïì JA§ ¥ÀzÀPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÁxÀðPÀ
±À§ÞªÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. JPÀ£Á«ÄPïì ¥ÀzÀªÀÅ VæÃPï ¨sÁµÉAiÀÄ NPÉÆ¸ï ªÀÄvÀÄÛ £ÉƪÉƸï JA§
JgÀqÀÄ ¥ÀzÀUÀ½AzÁVzÉ. VæÃPï ¨sÁµÉAiÀÄ°è NPÉƸï JAzÀgÉ UÀȺÀ JAvÀ®Æ, £ÉƪÉƸï JAzÀgÉ
¤ªÀðºÀuÉ JAvÀ®Æ CxÀð«zÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß CvÀÄåvÀÛªÀĪÁV §¼À¹PÉÆAqÀÄ,

ed
PÀÄlÄA§zÀ J®è ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¸ÀÄR-£ÉªÀÄ䢬ÄAzÀ §zÀÄPÀĪÀAvÉ ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ JAzÀÄ CxÀð.
ish
PÁ®PÀæªÉÄÃt CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÁå¦Û «¸ÀÛgÀuÉUÉÆAqÀÄ gÁµÀÖç, CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀªÀgÉUÉ ªÁ妹zÉ.
re S
bl
be KTB

CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ «µÀAiÀĪÀÅ PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉÌ §zÀ¯ÁUÀÄvÁÛ §A¢zÉ. 18 £ÉÃ

pu

±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°èzÀÝ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀgɤ¹gÀĪÀ DqÀA¹ävïgÀªÀgÀÄ ‘CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß

PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ’ JAzÀÄ ºÉýzÁÝgÉ.
©

CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀĺÀvÀé

ªÀiÁ£ÀªÀ£À §ºÀÄvÉÃPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À »AzÉ DyðPÀ CA±À CqÀVgÀÄvÀÛzÉ. CxÀð±Á¸ÀÛç
o
tt

£ÀªÀÄä §zÀÄQUÉ ºÀ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ°è ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ. ¥ÀæwAiÉƧ⠣ÁUÀjPÀ¤UÉ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ

No

eÁÕ£À EgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß F PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ

w½¹PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
 CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ £ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ PÀAqÀħgÀĪÀ §qÀvÀ£À, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, DyðPÀ
C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½UÉ
¥ÀjºÁgÉÆÃ¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
 £À ª À Ä ä°è g À Ä ªÀ «ÄvÀ ª ÁzÀ ¸À A ¥À £ À Æ ä®UÀ ½ AzÀ À C«ÄvÀ ª ÁzÀ §AiÀ Ä PÉ U À ¼ À £ À Ä ß
vÀȦۥÀr¹PÉƼÀî®Ä ªÀÄÄAzÁzÁUÀ DAiÉÄÌAiÀÄ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÁUÀÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ
¸À¤ßªÉñÀUÀ¼À°è CxÀð±Á¸ÀÛç ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
 GvÁàzÀPÀgÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä ªÀÄÄAzÁzÁUÀ, K£À£ÀÄß
GvÁࢸÀ¨ÉÃPÀÄ ? ºÉÃUÉ GvÁࢸÀ¨ÉÃPÀÄ ? AiÀiÁjUÁV GvÁࢸÀ¨ÉÃPÀÄ ? AiÀiÁªÀ
¨É¯AÉ iÀÄ°è GvÁࢸÀ¨ÃÉ PÀÄ ? JA§ ªÀÄÆ®¨sÆ À vÀ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåUÀ¼ÄÀ JzÀÄgÁUÀÄvÀÛª.É EAvÀºÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ CªÀjUÉ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

108
  CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÅ ¨É¯ÉUÀ¼À Kj½vÀzÀ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹,
¨É¯ÉUÀ¼À°è ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî®Ä G¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
 ¨sÀÆ«Ä, ¤ÃgÀÄ, CgÀtå, R¤dUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ «ÄvÀªÁVzÀÄÝ,
CªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß «ÄvÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ zÀPÀ ª
ëÀ ÁV §¼À¹PÉƼÀĪ
î ÅÀ zÀgÀ eÉÆvÉUÉ F ¸ÀA¥À£Æ
À ä®UÀ¼ÄÀ
ªÀÄÄA¢£À d£ÁAUÀUÀ½UÀÆ zÉÆgÀPÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
»ÃUÉ CxÀð±Á¸Àçª
Û ÅÀ £ÀªÄÀ ä ¢£À¤vÀåzÀ §zÀÄQUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. CxÀð±Á¸ÀÛzç À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ
DzÀ Ä zÀ j AzÀ CxÀ ð ±Á¸À Û ç zÀ Czs À å AiÀ Ä £À ª À Å £À ª À Ä UÉ PÉêÀ® eÁÕ£ÀzÁAiÀÄPÀªÁVgÀzÉ
¥sÀ®zÁAiÀÄPÀªÀÇ DVzÉ.
eÁÕ£ÀzÁAiÀÄPÀªÁVzÉ C®èzÉ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀªÀÇ DVzÉ.
-J.¹.¦ UÀÆ
DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁ£ÀªÀ£À°è C¥Àj«ÄvÀªÁzÀ §AiÀÄPÉUÀ½ªÉ JAzÀÄ
§AiÀÄPÉUÀ¼Éà J¯Áè DyðPÀ
FUÁUÀ¯Éà w½¢zÉÝêÉ. F §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¸ÀĪÀ ±ÀQÛ
ZÀZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®
¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À°èzÉ. EzÀ£ÀÄß vÀĶÖÃUÀÄt J£ÀÄßvÉÛêÉ.

ed
GzÁ: £ÀªÀÄUÉ ºÀ¹ªÁzÁUÀ HlªÀiÁqÀÄvÉÛêÉ. HlPÉÌ £ÀªÀÄä F §AiÀÄPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀȦۥÀr¸ÀĪÀ
ish
±ÀQÛ¬ÄzÉ. ¨ÁAiÀiÁjPÉAiÀiÁzÁUÀ ¤ÃgÀÄ PÀÄrAiÀÄĪÀ §AiÀÄPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃjUÉ ¨ÁAiÀiÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß
re S
bl
vÀȦۥÀr¸ÀĪÀ ±ÀQÛ¬ÄzÉ.
be KTB
pu

£ÁªÀÅ ¢£À¤vÀå §¼À¸ÀĪÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄ°èzÀÄÝ, CªÀÅ

©

£ÀªÀÄUÉ ¥ÀÄPÀÌmÉAiÀiÁV zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅ¢®è. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÀtPÉÆlÄÖ PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ

¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß DyðPÀ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ºÁUÁzÀgÉ £ÀªÀÄUÉ ºÀt ºÉÃUÉ
zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ? £ÁªÀÅ ºÀt UÀ½¸À®Ä AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
o
tt

»ÃUÉ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ vÀ£Àß ±ÀæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ P˱À®åªÀ£ÀÄß §¼À¹ ºÀtªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄvÁÛ£É. D ºÀt¢AzÀ
No

vÀ£Àß §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¹PÉƼÀÄîvÁÛ£É. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ºÀtªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß UÀ½¸À®Ä D

ªÀÄÆ®PÀ vÀ£Àß §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¹PÉƼÀî®Ä C£ÉÃPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀVPÉÆArzÁÝ£É.
EAvÀºÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£Éßà DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉU¼ À À §ºÀĪÀÄÄRå GzÉÝñÀ ªÀiÁ£Àª£À À §AiÀÄPÉU¼
À £
À ÄÀ ß vÀȦۥr
À ¸ÀĪÀÅzÁVzÉ.
AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀiÁdzÀ°è DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ ¤AiÀĪÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À
ZËPÀnÖ£°À è £ÀqA
É iÀÄÄvÀª
Û .É ªÀiÁ£Àª£
À À DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉU¼À £
À ÄÀ ß ªÀÄÄRåªÁV £Á®ÄÌ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼£ À ÁßV
ªÀVÃðPÀj¸À§ºÀÄzÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:
1. GvÁàzÀPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ : ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä PÉÊUÉƼÀî¯ÁUÀĪÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼Éà GvÁàzÀPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ. GzÁ: ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ, ¥À±ÀÄ¥Á®£É, «ÄãÀÄUÁjPÉ,
UÀtÂUÁjPÉ, CgÀtå ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ, ««zsÀ jÃwAiÀÄ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÁjUÉ, ¸ÀA¥ÀPÀð EvÁå¢.

109
 2. C£ÀĨsÉÆÃV ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ : ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀÅzÉÃ
C£ÀĨsÉÆÃUÀPÁÌV. ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀ£Àß §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß
vÀȦۥÀr¹PÉƼÀÄîvÁÛ£É. F J®è ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃV ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉÆArªÉ.
3. «¤ªÀÄAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉU¼ À ÄÀ : GvÁàzPÀ g
À ÄÀ C£ÀĨsÆ
É ÃVUÀ½UÁV ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß GvÁࢸÀÄvÁÛg.É
GvÁàzÀPÀgÀÄ GvÁࢹzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃVUÀ½UÉ vÀ®Ä¦¸À®Ä ªÀiÁgÁlzÀ ªÀåªÀ¸ÉܬÄzÉ.
E°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉ, ¸ÁUÁl ºÁUÀÆ ªÀiÁgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀÄîªÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
£ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
4. «vÀgÀuÉ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ : GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ §gÀĪÀ DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£ÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ
ªÀiÁrzÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ½UÉ ºÀAZÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä
PÉÊUÉƼÀÄîªÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß EzÀÄ M¼ÀUÉÆArzÉ. DzÁAiÀĪÀÅ J®è d£ÀgÀ°è £ÁåAiÉÆÃavÀªÁV
ºÀAaPÉAiÀiÁUÀĪÀAvÉ PÀæªÀÄ PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁ£Àª£ À ÄÀ zÉÊ£ÀA¢£À §zÀÄQ£À°è PÉêÀ® DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉU¼ À °
À è ªÀiÁvÀæ ¤gÀv£ À ÁVgÀĪÀÅ¢®è.
CªÀ£ÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ, gÁdQÃAiÀÄ, ±ÉÊPÀëtÂPÀ, zsÁ«ÄðPÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ
DyðPÉÃvÀgÀ ZÀlĪÀnPÉU¼ À ®
À Æè vÉÆqÀVgÀÄvÁÛ£.É C£ÉÃPÀ DyðPÉÃvÀgÀ ZÀlĪÀnPÉU¼ À ÄÀ PÉ®ªÀÅ ªÉüÉ
DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ²PÀëPÀ£ÀÄ ªÀģɥÁoÀªÀ£ÀÄß GavÀªÁV ªÀiÁrzÀgÉ,

ed
CzÀÄ DyðPÉÃvÀgÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÉà ²PÀëPÀ ªÀģɥÁoÀªÀ£ÀÄß ºÀtPÁÌV ªÀiÁrzÀgÉ
CzÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ish
re S
bl
be KTB
pu

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I
©

SÁ° eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.

1 CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÀÄÆ® ¥ÀzÀªÀÅ VæÃPï ¨sÁµÉAiÀÄ _______ ªÀÄvÀÄÛ _________ JA§ JgÀqÀÄ
o

¥ÀzÀUÀ½AzÁVzÉ.
tt
No

2 ªÀiËAiÀÄðgÀ D¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝ PËn®å£ÀÄ gÀa¹zÀ UÀæAxÀ ____________ .

3 ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À°ègÀĪÀ ªÀiÁ£ÀªÀ£À §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀȦۥÀr¸ÀĪÀ UÀÄtPÉÌ
__________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
4 ºÀtzÀ ¥Àw
æ ¥s®
À PÁÌV ªÀiÁqÀĪÀ zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨Ë¢ÞPÀ PÉ®¸ÀPÌÉ _________ JAzÀÄ PÀgA
É iÀÄÄvÁÛg.É
II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÉÆAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.
5 CxÀð±Á¸ÀÛç JAzÀgÉãÀÄ ?
6 CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ JAzÀÄ AiÀiÁgÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ ?
7 DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ JAzÀgÉãÀÄ ?
8 «zÁåyðAiÉƧ⠥ɣÀÄß PÉÆAqÀÄ §¼À¸ÀÄvÁÛ£É. EzÀÄ AiÀiÁªÀ §UÉAiÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉ ?

110
III PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ £Á¯ÉÌöÊzÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.
9 ªÀiÁ£ÀªÀ£À DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
10 CxÀð±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß £ÁªÉÃPÉ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ?
11 PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉÌ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ CxÀð ºÉÃUÉ §zÀ¯ÁVzÉ ?
IV ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
12 ¤ªÀÄä PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ PÉÊUÉÆArgÀĪÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj.
13 ¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À CxÀªÁ ¤ªÀÄä UÁæªÀÄzÀ°è£À d£ÀgÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀ ««zsÀ DyðPÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
14 ¥Àæw¢£À ¤ÃªÀÅ C£ÀĨsÉÆÃV¸ÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj.
15 gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä d«Ää£À°è AiÀiÁªÀ ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀĨÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¤zsÀðj¸ÀÄvÁÛgÉA§ÄzÀ£ÀÄß
UÀªÀĤ¹.

ed
ish

re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

111
 ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
CzsÁåAiÀÄ-15
ªÀåªÀºÁgÀ -CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRå

F CzsÁåAiÀÄzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄ«j.

l ªÀåªÀºÁgÀzÀ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.

l ªÁå¥ÁgÀzÀ «¨sÁUÀUÀ¼ÁzÀ, zÉòÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ, «zÉòà ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£ÀgïgÀ¥ÀÅÛ

ªÁå¥ÁgÀUÀ¼À CxÀð «zsÀUÀ¼ÀÄ, ºÁUÀÆ ªÀĺÀvÀé w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.

l UÀȺÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À GvÁàzÀ£Á PÁAiÀÄð EªÀÅUÀ¼À ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß

w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ.
l ªÀåªÀºÁgÀzÀ ¤Ãw vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.

ed
ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ ªÀÄÄRåªÁV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ ¥ÀÇgÉʸÀĪÀÅzÉà DVzÉ.
ish
re S
bl
ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ ªÀÄÄRåªÁV JgÀqÀÄ GzÉÝñÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. AiÀiÁªÀŪÉAzÀgÉ :
be KTB
pu

(1) DyðPÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ (2) ¸ÁªÀiÁfPÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ

©

1. DyðPÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ: £ÁªÀ Å ¸ÁªÀ i Á£À å ªÁV ªÀ å ªÀ º ÁgÀ z À ªÀ Ä ÄRå GzÉ Ý Ã±À
¯Á¨sÀUÀ½¸ÀĪÀÅzÉà DVzÉ JAzÀÄPÉÆArzÉÝêÉ. DzÀgÉ ªÀåªÀºÁgÀzÀ GzÉÝñÀ MAzÀÄ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄPÀÛ
o

¯Á¨sÀUÀ½PÉAiÀiÁVzÀÄÝ EzÀÄ ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV £ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁPÁUÀĪÀ ªÉZÀѪÀ£ÀÄß

tt

¨sÀj¹ ªÀåªÀºÁgÀ¸ÀÜ£ÀÄ ¸ÀÄRªÀÄAiÀÄ fêÀ£À ¸ÁV¸ÀĪÀ¶ÖgÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß

No

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ ¥ÀÇgÉʸÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß

G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ ªÀ¸ÄÀ ÛU¼ À £
À ÄÀ ß ¸ÁPÀµÄÀ Ö ¥Àª
æ iÀ ÁtzÀ°è GvÁࢸÀÄvÀÛz.É UÁæºPÀ j À UÉ PÁ®PÁ®PÉÌ
¨ÉÃPÁzÀ ºÉƸÀ ºÉƸÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÀ£ÀĸÁgÀªÁV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢹ ¥ÀÇgÉʸÀÄvÀÛzÉ.
ºÉƸÀ ºÉƸÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀÄvÀÛzÉ. ºÉƸÀ
GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À §UÉÎ UÁæºÀPÀjUÉ eÁ»gÁw£À ªÀÄÆ®PÀ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
2. ¸ÁªÀiÁfPÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ: ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ zÉñÀzÀ ¥ÀæUÀwUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
GvÁࢸÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. C£ÉÃPÀ d£ÀjUÉ GzÉÆåÃUÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¹ CªÀjUÉ ¸ÀA§¼À
CxÀªÁ ªÀÄdÆjUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀgÀªÀiÁ£À PÉÆlÄÖ CªÀgÀ fêÀ£À ªÀÄlÖ ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. PÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÁAiÀÄ ºÉaѹ
gÁµÀÖçzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ±Á¯Á PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼À£ÀÄß, D¸ÀàvÉæUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ
¨sÀªÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀ dªÁ¨ÁÝj ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. GzÁå£ÀªÀ£À,
QæÃqÁAUÀtUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯ÁåtPÁÌV ±Àæ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.

112
 ªÁå¥ÁgÀ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ: ªÁå¥ÁgÀªÀÅ ªÁtÂdåzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ.
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀjUÉ ªÀiÁgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÁå¥ÁgÀªÉ£ÀÄßvÉÛêÉ.
F ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.
CªÀÅ AiÀiÁªÀŪÉAzÀgÉ: (1) DAvÀjPÀ CxÀªÁ zÉòÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ
(2) «zÉñÀ CxÀªÁ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ
(3) ¥ÀÅ£Àgï gÀ¥ÀÅöÛ ªÁå¥ÁgÀ (Entrepot Trade)
1. DAvÀjPÀ CxÀªÁ zÉòÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ: MAzÀÄ zÉñÀzÀ J¯ÉèUÀ¼À M¼ÀUÀqÉ £ÀqÉAiÀÄĪÀ
ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß DAvÀjPÀ ªÁå¥ÁgÀªÉ£ÀÄßvÉÛêÉ. F ªÁå¥ÁgÀªÀÅ a®ègÉ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
a®ègÉ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ: EªÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV UÁæºÀPÀgÀÄ £É¯É¹gÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À°è vÀªÀÄä
ªÁå¥ÁgÀ £ÀqɸÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆAqÀÄ ¸ÀtÚ ¥Àª æ iÀ ÁtzÀ°è UÁæºPÀ j À UÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛg.É EªÀjAzÀ £ÀªÄÀ UÉ C£ÉÃPÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀU½ À ªÉ.

ed
CªÀÅUÀ¼ÄÀ AiÀiÁªÀŪÉAzÀg,É a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ ªÀ¸ÄÀ U Û ¼
À À «vÀgu
À A É iÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ PÉÆArAiÀiÁVzÁÝg,É
ish
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ GvÁàzÀPÀjAzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ PÉÆAqÀÄ
re S
bl
be KTB

UÁæºÀPÀjUÉ MzÀV¸ÀÄvÁÛgÉ. C£ÉÃPÀ ¸Áj GAmÁUÀĪÀ ªÁå¥ÁgÀ £ÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß vÁªÉà ¨sÀj¸ÀÄvÁÛgÉ,

pu

ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß CªÀÅUÀ¼À ¥Àªæ iÀ ÁtPÀÌ£ÄÀ UÀÄtªÁV «AUÀr¹ UÁæºPÀ g À À EµÀÖzA À vÉ CªÀjUÉ MzÀV¸ÀÄvÁÛg,É
©

UÁæºÀPÀjUÉ ¸Á® ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄvÁÛgÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ºÉƸÀzÁV §AzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ

UÁæºÀPÀjUÉ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ªÀ¸ÀÄÛ zÉÆgÉAiÀÄ¢zÀÝ°è
¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ªÀ¸ÄÀ U Û ¼
À À §UÉÎ w½¸ÀÄvÁÛg.É F a®ègÉ ªÁå¥ÁgÀªÅÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ jÃwUÀ¼° À è £ÀqA
É iÀÄÄvÀz
Û .É
o

CªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ AiÀiÁªÀŪÉAzÀgÉ, SÁAiÀÄA CAUÀrUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÁj ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ.

tt
No

SÁAiÀÄA CAUÀrUÀ¼ÄÀ : EªÀgÄÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ eÁUÀz° À è CAUÀrUÀ¼£

À ÄÀ ß vÉgz
É ÄÀ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß
ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. (ªÁå¥ÁjUÀ¼À£ÀÄß ªÀvÀðPÀgÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀ gÀÆrü EzÉ)

SÁAiÀÄA CAUÀrUÀ¼ÀÄ
113
 ¸ÀAZÁj ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ : EªÀgÄÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ eÁUÀz° À è ªÁå¥ÁgÀ ªÀiÁqÀĪÀÅ¢®è. EªÀg°
À è
ªÀÄÄRåªÁzÀªÉAzÀgÉ. vÀ¯ÉºÉÆgÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ, vÀ¼ÀÄîUÁr ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ, gÀ¸ÉÛ §¢ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ
(ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAvÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ.

vÀ¯ÉºÉÆgÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ: EªÀgÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß

vÀ ¯ É A iÀ Ä ªÉ Ä Ã¯É ºÉ Æ vÀ Ä Û ©Ã¢ ©Ã¢UÀ ¼ À ° è ¸À Ä wÛ
ªÀÄ£É ¨ÁV®ÄUÀ½UÉ §AzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.
EªÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÉà jÃwAiÀi ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. GzÁ: vÀgÀPÁj ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀÄ, ºÀÆ
ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀÄ.

vÀ¯ÉºÉÆgÉ ªÁå¥Áj

ed
ish
re S
bl
be KTB

vÀ ¼ À Ä î U Ár ªÁå¥ÁjUÀ ¼ À Ä :
pu

EªÀgÀÄ C£ÉÃPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀ¼ÀÄî

©

UÁrUÀ¼° À è vÀÄA© ©Ã¢ ©Ã¢UÀ¼° À è

¸ÀÄwÛ ªÀÄ£É ¨ÁV®ÄUÀ½UÉ §AzÀÄ
¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.
o
tt
No

vÀ¼ÀÄîUÁr ªÁå¥Áj

gÀ¸ÛÉ §¢ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ : EªÀgÄÀ

ºÉZÄÀ Ñ d£ÀdAUÀĽ EgÀĪÀ ©Ã¢UÀ¼À
ªÀÄƯÉU¼ À °À è CxÀªÁ gÀ¸ÛÉ §¢UÀ¼°
À è
vÀªÀÄä ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀgÀrPÉÆAqÀÄ
ªÁå¥ÁgÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

gÀ¸ÉÛ §¢ ªÁå¥Áj

114
 ¸ÀAvÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ: PÉ®ªÀÅ HgÀÄUÀ¼À°è ªÁgÀPÉÆ̪ÉÄä ¸ÀAvÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ««zsÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAvÉUÀ½UÉ PÉÆAqÉÆAiÀÄÄÝ C°èUÉ §gÀĪÀ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀÛ°£À
UÁæªÀÄUÀ¼À d£ÀjUÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ. E°è£À ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÉʲµÀÖöåªÉãÉAzÀgÉ UÁæªÀÄUÀ¼À
d£ÀgÀÄ vÁªÀÅ ¨É¼ÉzÀ CxÀªÁ GvÁࢹzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAvÉUÀ½UÉ PÉÆAqÉÆAiÀÄÄÝ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.
GzÁ:- vÀgPÀ Áj, ªÉÆmÉÖ, ¨Éu,ÚÉ vÀÄ¥À,à PÀ©âtzÀ G¥ÀPg À t
À UÀ¼ÄÀ , §ÄnÖU¼
À ÄÀ , PÀA§½ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ .
EªÀÅUÀ½AzÀ §AzÀ ºÀt¢AzÀ vÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîvÁÛgÉ. EzÀ®èzÉ PÉ®ªÀÅ
HgÀÄUÀ¼À°è ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä eÁvÉæUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. C°èAiÀÄÆ PÀÆqÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ
§AzÀÄ vÀªÀÄä ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
©

¸ÀAvÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ
o

À Ä ªÁå¥ÁgÀ: (Whole Sale Trade) F ªÁå¥ÁgÀz°

¸ÀUl À è ªÁå¥ÁjUÀ¼ÄÀ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß ºÉZÄÀ Ñ
tt

¥ÀæªÀiÁtzÀ°è GvÁàzÀPÀjAzÀ PÉÆAqÀÄ, ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ.

No

¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ MAzÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀÄ §UÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl

ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ C£ÉÃPÀ jÃwUÀ¼À°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀtÚ
¥Àª
æ iÀ ÁtzÀ°è PÁ®PÁ®PÉÌ vÀPÌÀAvÉ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß MzÀV¸ÀĪÀÅzÉà C®èzÉ CªÀjUÉ ¸Á® ¸Ë®¨såÀ U¼ À £
À ÄÀ ß
MzÀV¸ÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ ¥ÀgÀªÁV eÁ»gÁvÀÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆqÀÄvÁÛgÉ. ºÉZÀÄÑ ¯Á¨sÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt EnÖgÀĪÀÅ¢®è. GvÁàzÀPÀjUÀÆ PÀÆqÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ
«ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß, ¨É¯ÉAiÀÄ Kj½vÀUÀ¼À£ÀÄß, UÁæºÀPÀgÀ EµÀÖUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀÄvÁÛgÉ. GvÁàzÀPÀgÀ
¥ÀgªÀ ÁVAiÀÄÆ PÀÆqÀ eÁ»gÁvÀÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàz£ À Á ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß ±ÉÃRj¹lÄÖPÆ É ¼Àî®Ä
¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
«zÉñÀ ªÁå¥ÁgÀ: JgÀqÄÀ zÉñÀU¼
À À £ÀqÄÀ ªÉ £ÀqAÉ iÀÄĪÀ ªÁå¥ÁgÀª£
À ÄÀ ß «zÉñÀ ªÁå¥ÁgÀª£
É ÄÀ ßvÉÃÛ ªÉ.
«zÉò ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. AiÀiÁªÀŪÉAzÀgÉ, DªÀÄzÀÄ
gÀ¥ÀÅöÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£Àgï gÀ¥ÀÅöÛ.

115
 l DªÀÄzÀÄ: MAzÀÄ zÉñÀªÀÅ vÀ£Àß §¼ÀPÉUÁV ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ½AzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀgÉ
CzÀ£ÀÄß DªÀÄzÀÄ J£ÀÄߌvÉÛêÉ.
l gÀ¥ÀÅöÛ: MAzÀÄ zÉñÀªÀÅ ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ½UÉ D zÉñÀUÀ¼À §¼ÀPÉUÁV ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁjzÀgÉ
CzÀ£ÀÄß gÀ¥ÀÅöÛ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
l ¥ÀÅ£Àgï gÀ¥ÀÅöÛ: PÉ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ½AzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄ CªÀ£ÀÄß
ªÀÄvÉÆA Û zÀÄ zÉñÀPÌÉ ªÀiÁgÀÄvÁÛgÉ CzÀ£ÄÀ ß ¥ÀÅ£ÀgïgÀ¥ÅÀ öÛ J£ÀÄßvÉÃÛ ªÉ. GzÁB- ¹AUÁ¥ÀÅgÀ,
ªÀÄzsÀå KµÀåzÀ PÉ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼ÀÄ. EwÛÃZÉUÉ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ C£ÉÃPÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ F jÃwAiÀÄ
ªÁå¥ÁgÀ ªÀiÁqÀÄwÛªÉ.
«zÉò ªÁå¥ÁgÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ
¥À¥ æ A
À ZÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà zÉñÀªÁUÀ° J®è ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ¼®À Æè ¸ÀéAiÀÄA¥ÀÇtðvÉ ºÉÆA¢®è.
PÉ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ºÉÃgÀ¼ÀªÁV zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. D ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ PÉ®ªÉà ªÀ¸ÄÀ U Û ¼
À £
À ÄÀ ß C¢üPª
À ÁV GvÁàz£À É ªÀiÁqÀÄvÁÛg.É zÉñÀzÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ
ªÀÄÄVzÀ §½PÀ G½zÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ½UÉ gÀ¥sÀÅöÛ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ºÁUÉAiÉÄà AiÀiÁªÀ

ed
zÉñÀUÀ¼À°è ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À C¨sÁªÀ«zÉAiÉÆà D zÉñÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄUÉ C¨sÁªÀ«gÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
ish
¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ½AzÀ DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîvÁÛgÉ. EzÀjAzÁV ¥ÀæwzÉñÀPÀÆÌ «zÉñÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ
re S
bl
CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ ºÁUÀÆ EzÀÄ ¢£À¢AzÀ ¢£ÀPÉÌ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÀÄÝ CªÀ±ÀåPÀvÉ ¥ÀqÉ¢zÉ. «zÉñÀ
be KTB
pu

ªÁå¥ÁgÀªÀÅ zÉñÀUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ËºÁzÀðAiÀÄÄvÀ ¸ÀA§AzsÀ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

©

PÉÊUÁjPÉ: (GzÀåªÀÄUÀ¼ÄÀ ) PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ MAzÀÄ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀiÁVzÉ. PÉÊUÁjPÉ ªÀ¸ÄÀ U

Û ¼
À À
GvÁàzÀ£É, R¤dUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß
o

ºÉÆA¢zÉ. PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁæxÀ«ÄPÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄPÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ JgÀqÀÄ

tt

¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. (PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß GzÀåªÀÄUÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.)

No

PÉÊUÁjPÉ
¥ÁæxÀ«ÄPÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¢éwÃAiÀÄPÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ

vÀ½ ªÉÊeÁÕ¤PÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ UÀt GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀPÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðt GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ

(Genetic) (Extractive) (Manufacturing) Constructive)

¥Áæx« À ÄPÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÄÀ : F GzÀåªÄÀ UÀ¼ÄÀ ¤¸ÀUð

À zÀ £Ég«
À ¤AzÀ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß GvÁࢸÀÄvÀª
Û .É
GzÁ: PÀȶ, «ÄãÀÄUÁjPÉ, ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ, UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ. F GzÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
vÀ½ªÉÊeÁÕ¤PÀ (Genetic) ªÀÄvÀÄÛ PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUÉAiÀÄĪÀ UÀt GzÀåªÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ
«¨sÁV¸À§ºÀÄzÀÄ.

116
 (C) vÀ½ ªÉÊeÁÕ¤PÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ: F GzÀåªÀÄ PÉ®ªÀÅ «zsÀzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
¥ÁætU ¼ À À ¥ÀÅ£ÀgïGvÁàz£ À AÉ iÀÄ°è vÉÆqÀVgÀÄvÀª
Û .É EªÀÅUÀ¼À ªÀiÁgÁl¢AzÀ ¯Á¨sU
À ½
À ¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀA¥Àv£ÛÀ ÄÀ ß ªÀÈ¢ÞUÆ
É ½¸ÀÄvÀz
Û .É GzÁB vÉÆÃlUÁjPÉ, ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ, PÉÆý ¸ÁPÁtÂPÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ .
(D) UÀt GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ: F GzÀåªÀĪÀÅ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäAiÀÄ vÀ¼À¢AzÀ ««zsÀ gÀÆ¥ÀzÀ
PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀgÀ°è ¤gÀvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. (EzÀ£ÀÄß ªÀÄÄVzÀĺÉÆÃUÀĪÀ
GzÀåªÄÀ ªÉAzÀÄ PÀgA É iÀÄÄvÁÛg.É ) GzÁ: ««zsÀ C¢gÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ºÉÆgÀvU
É A
É iÀÄĪÀÅzÀÄ, vÉÊ® ¨sÁ«UÀ¼ÄÀ
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
¢éwÃAiÀÄ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ: F GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ±ÀæªÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁVzÀÄÝ ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¥ÁvÀæ
ªÀÄÄRåªÁVgÀÄvÀz
Û .É F GzÀåªÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß GvÁàz£
À Á GzÀåªÄÀ UÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀt GzÀåªÄÀ UÀ¼A
É zÀÄ
«¨sÁV¸À§ºÀÄzÀÄ.
(C) GvÁàz£ À À GzÀåªÀÄUÀ¼ÄÀ : F GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ PÀZÁÑ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ vÀAiÀiÁj¹zÀ
ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼À £
À ÄÀ ß CAwªÀÄ GvÀà£ßÀ ªÁV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀª
Û .É F GzÀåªÄÀ UÀ¼ÄÀ ºÉZÁÑV ªÀiÁ£ÀªÀ ±Àª
æ ÄÀ ªÀ£ÄÀ ß
§¼À¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ ºÁUÀÆ UÁæºÀPÀgÀ §ºÀÄ¥Á®Ä CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: PÀ©âtzÀ

ed
C¢gÀ£ÀÄß GPÁÌV ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÀ§â£ÀÄß ¸ÀPÀÌgÉAiÀiÁV ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀÅzÀÄ EvÁå¢.
ish
re S

(D) ¤ªÀiÁðt GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ: F GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ gÀ¸ÉÛ, PÁ®ÄªÉ, ¸ÉÃvÀÄªÉ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄÆ®

bl
be KTB

¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À®Ä ±Àæ«Ä¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ ¥ÀæzsÁ£À DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÁzÀ ¸ÁjUÉ

pu

¸ÀA¥ÀPÀð EvÁå¢UÀ¼ÀÄ wêÀæ UÀwAiÀÄ°è ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.

©

UÀȺÀPÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ:

o

UÀȺÀPÊÉ UÁjPÉU¼
À £
À ÄÀ ß UÀÄrPÉÊUÁjPÉU¼
À A
É zÀÆ PÀgAÉ iÀÄÄvÁÛg.É EªÀÅUÀ¼£À ÄÀ ß PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ ä
tt

ªÀÄ£ÉUÀ¼À¯Éèà £ÀqɸÀÄvÁÛgÉ. EªÀjUÉ vÀªÀÄä PÀÄlÄA§zÀ EvÀgÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸À PÀ°AiÀÄĪÀªÀgÀÄ
No

(Apprentice) ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛg.É EªÀÅ ¥Àz æ Ás £ÀªÁV ºÀ½U î ¼

À °
À è PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVgÀÄvÀª Û .É F
PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀÄvÀÛªÉ. FPÉÊUÁjPÉUÀ¼À°è
GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉAzÀgÉ ©¢j£À §ÄnÖUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀªÀÄÄlÄÖUÀ¼ÀÄ, ZÁ¥ÉUÀ¼ÀÄ, PÀ°è£À
PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÀÄ, PÀªÀiÁäjPÉ, ªÀÄrPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ PÀlÖqÀUÀ¼À°è ¸ÁܦvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. PÀÆ°
PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß £ÉëĹPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
GvÁࢸÀÄvÀÛª.É ¸ÀtÚ AiÀÄAvÀU
æ ¼
À £
À ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ «zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸ÄÀ vÀÛª.É E°è GvÁàz£
À A
É iÀiÁUÀĪÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ C®èzÉ «zÉñÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÀÆ ¸ÀgÀ§gÁeÁUÀÄvÀÛªÉ.
E°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÉAzÀgÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ,
EAf¤AiÀÄjAUï ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ¥ÁzÀgÀPÉëUÀ¼ÀÄ, ¨ÉʹPÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ, gÉÃrAiÉÆÃ, ºÉÆ°UÉAiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
117
 UÀȺÀPÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ

ed
ish
re S
bl
ªÀåªÀºÁgÀzÀ ¸ÀÄUÀªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÉ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ: ªÀåªÀºÁgÀªÀÅ ¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÁå¥ÁgÀ
be KTB
pu

¥ÀÇgÀPÀ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ gÀÆrüUÉ §AzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÁtÂdå ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÉAzÀÄ CxÀªÁ ªÁtÂdåzÀ

¸ÉêÉU¼ À A
É zÀÆ PÀgA
É iÀÄÄvÁÛg.É ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß GvÁàzPÀ À ¸ÀܼU
À ½
À AzÀ UÁæºPÀ j
À UÉ zÉÆgÉAiÀÄĪÀAvÁUÀ®Ä
©

PÉ®ªÀÅ CqÀZÀuÉUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀĪÉAzÀgÉ ¸ÀܼÀzÀ CqÀZÀuÉ, £ÀµÀÖ¨sÀAiÀÄzÀ CqÀZÀuÉ,

¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ C¨sÁªÀ, ºÀtPÁ¹£À PÉÆgÀvÉ, w½ªÀ½PÉAiÀÄ C¨sÁªÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ. F CqÀZÀuÉUÀ¼À
o

¤ªÁgÀuÉUÉ PÉ®ªÀÅ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ ¸ËPÀAiÀÄð PÀ°à¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¥ÁgÀzÀ ¥ÀÇgÀPÀUÀ¼ÉAzÀÄ

tt

PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
No

¸ÀܼÀzÀ CqÀZÀuÉ - ¸ÁjUÉ: ¸ÀܼÀzÀ CqÀZÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä ¸ÁUÁlzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁjUÉ

¸ÉêÉU¼
À £
À ÄÀ ß §¼À¸¯
À ÁUÀÄvÀz
Û .É gÀ¸¸
ÛÉ ÁjUÉ, gÉʮĸÁjUÉ, d®¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄĸÁjUÉ ¸ÁUÁlzÀ
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÁVªÉ. F ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀPÀjAzÀ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ºÁUÀÆ
ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ UÁæºÀPÀjUÉ GvÁࢹzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß «vÀgÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
ºÀtPÁ¹£À ¸ÉÃªÉ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ: GvÁàzÀPÀjAzÀ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ½UÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß «vÀgÀuÉ
ªÀiÁqÀĪÀ PÁAiÀÄðzÀ°è ºÀtPÁ¹£À ¸ÀªÀĸÉå GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÀtPÁ¹£À ¥ÀÇgÉÊPÉ J®è ºÀAvÀUÀ½UÀÆ
CvÁåªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀtPÉÌ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ¸ÀºÀ ºÀtzÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ
CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. F ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄwÛvÀgÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ
¤ªÁgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÁjUÀ½UÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÀtPÁ¹£À ¸Ë®¨sÀå
MzÀV¸ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸ÀÄvÀÛªÉ.

118
 £Àµz
ÖÀ À ¨sAÀ iÀÄ - «ªÀiÁ PÀA¥À¤UÀ¼ÄÀ : ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß GvÁàzPÀ j
À AzÀ C£ÀĨsÆ
É ÃVUÀ½UÉ ¸ÁV¸ÀĪÁUÀ
CxÀªÁ CªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß GUÁætUÀ¼°
À è ±ÉÃRj¹mÁÖUÀ CªÀÅ £Á±À ºÉÆAzÀĪÀÅzÀÄ, ºÁ¤UÉƼÀUÁUÀĪÀÅzÀÄ
CxÀªÁ UÀÄtªÀÄlÖzÀ°è QëÃtvÉ ªÀÄÄAvÁzÀ C£ÉÃPÀ C¥ÁAiÀÄUÀ½UÉƼÀUÁUÀÄvÀÛªÉ. F £ÀµÀÖzÀ
vÉÆqÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä «ªÀiÁ ¸Ë®¨sÀåUÀ½ªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ. CVß«ªÉÄ
ªÀÄvÀÄÛ d®«ªÉÄ. F jÃwAiÀÄ°è «ªÀiÁ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀÄUÀªÀÄ jÃwAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄ®Ä
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ CqÀZÀuÉ - ±ÉÃRgÀuÉ: ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĨsÉÆÃUÀ ¨ÉÃgÉ
¨ÉÃgÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄUÀ¼À¯ÁèUÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÁ® PÁ®PÉÌ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ½UÉ MzÀV¸À®Ä
±ÉÃRj¹qÀ¨ÃÉ PÁUÀÄvÀÛz.É EzÀPÁÌV GUÁæt ªÀåªÀ¸ÜÉ ¸ÉÃªÉ MzÀV¸ÀÄvÀÛª.É F GUÁætUÀ¼ÄÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ
jÃwAiÀÄ°è ¤ªÀiÁðtªÁVgÀÄvÀÛªÉ. PÉ®ªÀÅ GUÁætUÀ¼À°è ±ÉÊvÁåUÁgÀzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
eÁÕ£ÀzÀ PÉÆgÀvÉ - eÁ»gÁvÀÄ: GvÁàzÀPÀjAzÀ C£ÀĨsÉÆÃVUÀ½UÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß «vÀgÀuÉ
ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è C£ÉÃPÀ ªÉÃ¼É ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À §UÉÎ eÁÕ£À CxÀªÀ w½ªÀ½PÉ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
ºÉƸÀ ºÉƸÀ ¸ÀgPÀ ÄÀ UÀ¼À GvÁàz£
À A
É iÀÄ°è CxÀªÁ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸À§ºÀÄzÁzÀ

ed
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À®Æè eÁ»gÁvÀÄ ¸ÉêÁ eÁÕ£À CxÀªÁ w½ªÀ½PÉ PÉÆlÄÖ ªÁå¥ÁgÀPÉÌ ¸ÉÃªÉ ªÀiÁqÀĪÀ
MAzÀÄ CAUÀªÁVzÉ. ish
re S
bl
be KTB
pu

ªÀåªÀºÁgÀzÀ ¤ÃwvÀvÀéUÀ¼ÀÄ (Business Ethics)

©

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdåzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀ ¯Á¨sÀUÀ½PÉAiÀiÁVzÉ JAzÀÄ

w½¢zÉÝêÉ. DzÀgÉ F UÀæ»PÉ ¸ÀjAiÀÄ®è. ªÀåªÀºÁgÀzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀ ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqɸÀ®Ä
o

¸ÀªÀÄAd¸ÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄPÀÛ ¯Á¨sÀUÀ½PÉ DVgÀ¨ÉÃPÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À »A¢£À

tt

PÁ®¢AzÀ®Æ £ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ §A¢gÀĪÀ ªÀÈwÛUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ UÁæºÀPÀjUÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ

No

¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqɸÀ®Ä ¸ÁPÁUÀĪÀµÀÄÖ ¯Á¨sÀ ªÀiÁvÀæ

ElÄÖPÆ É ¼Àî¨ÃÉ PÀÄ. »ÃUÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀåªÀºÁgÀ ‘ªÀÈwÛzª Às ÄÀ ð’ ¥Á°¹zÀAvÁUÀÄvÀÛz.É ¸ÀªiÀ ÁdPÉÌ
vÀªÀÄä ¸ÉÃªÉ ªÀiÁrzÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ EAzÀÄ ºÀtUÀ½PÉUÁV ¯Á¨sÀPÉÆÃgÀvÀ£À ªÀåªÀºÁgÀzÉƼÀPÉÌ
ºÉÆQÌzÉ. PÉ®ªÀÅ ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÀÄ C»vÀPÀgÀ ªÀåªÀºÁgÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀÄvÁÛgÉ. F
C»vÀPÀgÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À PÀ®¨ÉgÀPÉ, ºÉZÀÄÑ ¯Á¨sÀ, vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉUÀ¼À°è
ªÉÆøÀ, CPÀæªÀÄ zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁr PÀÈvÀPÀ C¨sÁªÀ ¥Àj¹Üw K¥Àðr¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÁ¼À ¸ÀAvÉ
(Black Market) AiÀÄ°è ªÀ¸ÄÀ U Û ¼
À £
À ÄÀ ß ªÀiÁgÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ. F «zsÁ£ÀU½
À AzÀ UÁæºPÀ j À UÉ
C£ÉÃPÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀÄAmÁUÀÄvÀÛªÉ. ªÁå¥ÁgÀzÀ°è F jÃwAiÀÄ ªÉÆøÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀzÉ
ªÁå¥ÁgÀ ¤Ãw vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ »vÀªÉà vÀªÀÄä »vÀªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¨ÉÃPÀÄ.

119
 £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è F C¤µÀÖ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß zÀÆgÀ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀPÁðgÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ «vÀgÀuÁ
¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß gÀÆrüUÉ vÀA¢zÉ. CUÀvÀå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÀgÀ§gÁf£À §UÉÎ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß gÀa¹zÉ.
PÉÊUÁjPÁ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄð£À PÁ£ÀƤ£À ¥ÀæPÁgÀ ¥Àæw GvÁàzÀ£Á ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¥ÉÇlÖtUÀ¼À ªÉÄïÉ
GvÁàzÀ£Á vÁjÃRÄ §¼ÀPÉAiÀÄ ¢£À «Äw (Date of Expiry) vÀÆPÀ CxÀªÁ C¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
UÀjµÀ× ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄ¢æ¸À¨ÉÃPÀÄ. ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ PÁ¥ÁqÀ®Ä ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀiÁ£ÀPÀ ¸ÀA¸ÉÜ
(Bureau of Indian Standarads) AiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÉ. F ¸ÀA¸ÉÜ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À
UÀÄtªÀÄlÖ ¥ÀjÃQë¹ UÀÄtªÀÄlÖ ¸ÀjAiÀiÁVgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ( I S I ) a£Éí ªÀÄÄ¢æ¸ÀÄvÀÛªÉ.
ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ GvÀà£Àß ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É UÀÄtªÀÄlÖ w½AiÀÄ®Ä CUïªÀiÁPïð a£Éí ªÀÄÄ¢æ¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
PÀqÁØAiÀÄUÉƽ¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀPÁðgÀ CUÀvÀå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À®Ä UÁæºÀPÀgÀ ¸ÀºÀPÁj ¸ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß,
d£ÀvÁ §eÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹zÉ. K£É®è PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀgÀÆ ªÁå¥ÁjUÀ¼À°è ¸ÀªÀiÁdzÀ
»vÀzÀȶ֬ÄAzÀ “ªÀÈwÛzsÀªÀÄð”zÀ DZÀgÀuÉ E®èªÁzÀ°è ªÁå¥ÁgÀªÀÅ zÉÆæúÀ CxÀªÁ ªÉÆøÀzÀ
aAvÀ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ MvÁÛAiÀÄ¢AzÀ §gÀĪÀAvÀºÀzÀ®è, DvÀ䫱Áé¸À¢AzÀ §gÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÁå¥ÁgÀªÀÅ zÉÆæúÀzÀ aAvÀ£É DUÀ¨ÁgÀzÀÄ. ªÁå¥ÁgÀªÀÅ ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÀzÀȶ֬ÄAzÀ
£ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ.

ed
ish
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
re S
bl
be KTB
pu

I F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è ©nÖgÀĪÀ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

©

1 ¥ÀÅ£Àgï gÀ¥sÀÅöÛ ªÁå¥ÁgÀPÉÌ ————— ¥ÀlÖtªÀÅ MAzÀÄ ªÀÄÄRå ¤zÀ±Àð£ÀªÁVzÉ.

2 UÀȺÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ———— UÀ¼À°è PÉÃA¢æPÀÈvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
o
tt

3 gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ———— PÉÊUÁjPÉUÀ¼À°è DUÀÄvÀÛzÉ.

No

4 ªÁå¥ÁgÀzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀ ————— ¯Á¨sÀUÀ½¸ÀĪÀÅzÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

5 ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ PÁ¥ÁqÀ®Ä ———— ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ.

II F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ JgÀqÀjAzÀ £Á®ÄÌ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ §gɬÄj.

6 ¸ÀAZÁj CAUÀrUÀ¼À ««zsÀ «zsÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
7 ¸ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÉAzÀgÉ AiÀiÁgÀÄ?
8 «zÉñÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
9 UÀȺÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ GvÁࢸÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
10 ¸ÀܼÀzÀ C¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀµÀÖ ¨sÀAiÀÄ ¤ªÁj¸À®Ä ¸ÁܦvÀªÁVgÀĪÀ ¸ÉêÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

120
 11 ¯Á¨sÀzÀ D¸É¬ÄAzÀ PÉ®ªÀÅ ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÀÄ PÉ®ªÀÅ C»vÀPÀgÀ ¥ÀzÀÝwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀÄvÁÛgÉ.
EªÀÅ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
12 ¯Á¨szÀ À D¸É¬ÄAzÀ PÉ®ªÀÅ ªÁå¥ÁgÀUÁgÀgÄÀ C»vÀPg
À À ¥ÀzÞÀ wUÀ¼£
À ÄÀ ß C£ÀĸÀj¸ÀÄvÁÛg.É EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß
vÀ¦à¸À®Ä PÉÊUÉÆArgÀĪÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ.

III F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ JAljAzÀ ºÀvÀÄÛ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ §gɬÄj.

13 ªÀåªÀºÁgÀzÀ DyðPÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÉãÀÄ?
14 ªÀåªÀºÁgÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÉãÀÄ?
15 a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ½AzÁUÀĪÀ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
16 ««zsÀ jÃwAiÀÄ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼£
À ÄÀ ß ¥ÀnÖ ªÀiÁr ¥Àw
æ AiÉÆAzÀPÆ
À Ì MAzÉgq
À ÄÀ ªÁPÀåU¼
À °
À è GvÀg
Û À
§gɬÄj.
17 GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆÜ®ªÁV ¥ÀjZÀ¬Ä¹.
18 MAzÀÄ zÉñÀPÉÌ «zÉò ªÁå¥ÁgÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.

ed
IV ZÀlĪÀnPÉ.
ish
re S
bl
19 ¤ªÀÄä ¸ÀܼÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¸ÀAvÉ CxÀªÁ eÁvÉæUÉ ¨sÉÃnPÉÆr. C°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ
be KTB
pu

ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À §UÉÎ CxÉÊð¹PÉÆAqÀÄ MAzÀÄ ¥Àæ§AzsÀªÀ£ÀÄß §gɬÄj.

©


o
tt
No

121