ზარინი

ფაკულტეტი: მედიცინა
ჯგუფი: 15
პედაგოგი: თეიმურაზ კობიძე
სტუდენტი: ანგელინა გულბანი
ზარინი - ფოსფოორგანული ნერვულ-პარალიტიკური აგენტი,
რომელიც შეუქცევადად აინჰიბირებს აცეტილქოლინესთერაზას.
ისტორიული მიმოხილვა

ზარინის სინთეზი - 1938 წელი

შრედერის, ამბროუზის,
რუდრინგერისა და ვან დერ
ლინდეს მიერ
მეორე მსოფლიო ომის დროს
დამზადდა 5-10 ტონა ზარინი
ქიმიური იარაღის გამოყენება
აიკრძალა 1925 წელს (ჟენევის
ოქმი), ხოლო კონვენცია ქიმიური
იარაღის შესახებ (1997)
კრძალავს ქიმიური იარაღის
წარმოებას, შენახვას და
გამოყენებას.
ზარინის სინთეზი და ქიმიური თვისებები

სინთეზდება მეთილფოსფონილდიფტორიდის
რეაქციით იზოპროპილამინისა და იზოპროპილის
სპირტის ნარევთან

აქვს ერთი ქირალური ცენტრი

სინთეზდება ენანტიომერების ორთქლის წარმოქმნით

 ზარინის მეტაბოლიზმი

პირველადი მეტაბოლიტი არის

იზოპროპილმეთილფოსფონის მჟავა.
იმ ვირთაგვების ორგანიზმიდან,
რომლებსაც კანქვეშ შეუყვანეს ზარინი,
დოზის 59% და 91% გამოიყოფა 4 და 24
საათში.
ზარინის მიერ ინდუცირებული
აცეტილქოლინესთერაზის ინჰიბიცია
აძლიერებს პარასიმპათიკური ნერვული
სისტემის მოქმედებას. ეს განაპირობებს
ჯერ აგზნებას, შემდეგ კი ქოლინერგული
სისტემის დამბლას აცეტილქოლინის
მუსკარინულ და ნიკოტინურ
რეცეპტორებზე დაგროვების გამო.

მუსკარინული ახეტილქოლინური
რეცეპტორების ინჰიბიცია
განაპირობებს გაძლიერებულ
სეკრეციას, გლუვი კუნთების
შეკუმშვას.
მოქმედების ნიშნები და სიმპტომები
ლოკალიზაცია
მუსკარინომგრძნობიარე
სისტემები
ადგილობრივი მოქმედება
გუგები გამოხატული მიოზი, ზოგჯერ არათანაბარი
ცილიალური სხეული თავის ტკივილი შუბლის წილში, თვალების ტკივილი
ფოკუსირებისას, მხედველობის უმნიშვნელო დაბინდვა, ზოგჯერ
გულისრევა და ღებინება
კონიუქტივა ჰიპერემია
ბრონქიალური ხე ქოშინი, რომელიც მიუთთებს ბრონქოსპაზმზე, ხველა
საოფლე ჯირკვლები ოფლის გამოყოფა

ნიკოტინმგრძნობიარე
სისტემები
განივზოლიანი კუნთები ფასციკულაციები
რეზორბციული მოქმედება
მუსკარინომგრძნობიარე სისტემები
ბრონქიალური ხე ქოშინი , ხველა, ფილტვების შეშუპება, ციანოზი
კუჭ-ნაწლავის ტრაქტი ანორექსია, გულისრევა, პირღებინება, მუცლის სპასტიური
ტკივილი, დიარეა, ტენეზმი, უეცარი დეფეკაცია
საოფლე ჯირკვლები გაძლიერებული
სანერწყვე ჯირკვლები გაძლიერებული
საცრემლე ჯირკვლები გაძლიერებული
გული სუსტად გამოხატული ბრადიკარდია
გუგები სუსტი მიოზი, ზოგჯერ არათანაბარი, მოგვიანებით - უფრო
მეტად გამოხატული
წამწამოვანი სხეული მხედველობის დაბინდვა
შარდის ბუშტი უაცარი შარდვა
ნიკოტინმგრძნობიარე სისტემები
განივზოლიანი კუნთები სისუსტე, ტოკვა, კრუნჩხვები, ქოშინი და ციანოზი
სიმპათიკური ნერვული სისტემის განგლიები სიფერმკრთალე, წნევის პერიოდული მომატება
ცენტრალური ნერვული სისტემა თავბრუხვევა, შფოთვა, ემოციური ლაბილობა, ძილიანობა,
უძილობა, ტრემორი, აპათია, აბსტინენცია და დეპრესია,
ატაქსია, კონვულსიები
 ზარინით მოწამლული პაციენტის მკურნალობა

- სასუნთქი გზების გამავლობის აღდგენა (სეკრეტის მოცილება)

- ჟანგბადის მიწოდება, ხელოვნური სუნთქვის ინიციაცია
- კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში მოხვედრის შემთხვევაში - კუჭის გამორეცხვა
- კანის გაუსნებოვნება
- გამღიზიანებლების თავიდან აცილება (მაგ., სინათლე)
- დაბინძურებული ტანსაცმლის გახდა, ადამიანის დაბანა წყლითა და
საპნით იმისათვის, რომ თავიდან ავიცილოთ მეტი ადამიანის მოწამვლა
- მეორადი მოქმედების თავიდან ასაცილებლად დახმარების გაწევისას
ადამიანმა უნდა გამოიყენოს ბუტილკაუჩუკის სქელი ხელთათმანები,
რესპირატორი ავტონომიური სუნთქვით
 მუსკარინული რეცეპტორების ანტაგონისტი (ატროპინი)

• ქოლინოლიტიკი და ოქსიმი (სინერგიული მოქმედება)

• ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ქოლინოლიტიკი
არის ატროპინი, რომლის შეყვანა ხდება
ავტოინჟექტორის საშუალებით (საველე პირობებში)
• ცალკეული პაციენტი - ინტრავენური ან ძვალშიდა
(ძვლის ტვინში ინექცია
• ატროპინი მოქმედებს როგორც კონკურენტული
ანტაგონისტი მუსკარინული რეცეპტორების
შემთხვევაში, თუმცა არ შეუძლიე ნიკოტინური
რეცეპტორების მომატებული სტიმულაციის შეზღუდვა
ფოსფორილირებული აცეტილქოლინის ჰიდროლიზი 2-პარალიდოქსიმით

ოქსიმი მოქმედებს, როგორც აცეტილქოლინესთერაზას

რეაქტივატორი, აცალკევებს აგენტის ფოსფატს
აცეტილქოლინესთერაზას აქტიური ცენტრისგან
დოზა მსუბუქი/ზომიერი
სიმპტომების დროს: ოფლის
ჭარბი გამოყოფა, კუნთების
ფასციკულაციები,
გულისრევა, სისუსტე, ქოშინი
1. ატროპინი 2-4 დოზა მსუბუქი სიმპტომების
მგ/კგ (გამეორება დროს: გონების დაკარგვა,
ყოველ 5-10 წუთში კრუნჩხვები, აპნოე, დამბლა
ერთხელ
საჭიროემისამებრ) 1. ატროპინი 6 მგ/კგ
2. 2-PAM ქლორიდი 2. 2-PAM ქლორიდი 15
(15 მგ/კგ ნელა მგ/კგ
ინტრავენურად,
2000 მგ/სთ-ში
მაქსიმუმ)
ზარინით განპირობებული სიკვდილი

არანამკურნალებ შემთხვევაში სიკვდილი დგება 24

საათის განმავლობაში. სიკვდილი დგება ძლიერი
ბრონქიალური სეკრეციის, ფილტვების შეშუპების,
ბრონქოსპაზმის, ცენტრალური აპნოეს, სუნთქვითი
კუნთების დამბლის გამო. ზარინი ასევე ზრდის
გლიცინის, გამა-ამინოზეთოვანი მჟავას
გამომუშავებას, რაც ამცირებს სუნთქვის სიხშირეს,
ამცირებს დიაფრაგმული ნერვის აქტივობას.
Organophosphate-Induced Delayed Neuropathy

მიჩნეულია, ფოსფოორგანული
ნაერთებით ინდუცირებული
გადავადებული ნეიროპათია
შეიძლება იყოს გამოწვეული
ზარინის მხოლოდ ძალზე
მაღალი დოზებით, თუმცა
ტოკიოში მომხდარი ტერაქტის
შემდეგ დაფიქსირდა OPIDN-ის
კლინიკური შემთხვევა. 51 წლის
კაცს, რომელმაც გადაიტანა
ქოლინერგული ტოქსიურობა,
განუვითარდა ნევროლოგიური
დეფიციტი. იგი გარდაიცვალა
ინცინდენტიდან 15 თვეში და
კლინიკური სურათი
შეესაბამებოდა OPIDN-ს. ზოგ
პაციენტში აღინიშნებოდა
დისტალური ცენსორული
აქსონოპათია ზარინით
ინტოქსიკაციიდან 3 წელში
 გამოყენებული ლიტერატურა

• Sarin (GB, O-isopropyl

methylphosphonofluoridate) neurotoxicity:
critical review (Mohamed B. Abou-Donia,
Briana Siracuse, Natasha Gupta, and Ashly
Sobel)
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/P
MC5764759
/
• Goldfranks Toxicologic Emergencies (Lewis S.
Nelson, Mary Ann Howland, Neal A. Lewin,
Lewis S. Nelson, Lewis G. Goldfrank)
• http://ricolor.org/rus/apokalipsis/him/defence
/zarin
/
• Lippinkotts Illustrated Reviews: Biochemistry
• Duus Topical Diagnoses in Neurology
გმადლობთ ყურადღებისთვის!