მშობიარობის შემდგომი სისხლდენები

ჰენდაუტი

 nebismieri sisxlisdena, romelic ver

kompensirdeba fiziologiuri meqanizmebiT,
gamoixateba klinikuri simptomatikiTa
da/an hi povolemiis simptomatikiT da
iwvevs qsovilebis dazianebas

 dadasturebuli sisxlis danakargi,

romelic aRemateba 500 ml-s vaginaluri
mSobiarobis Semdeg da 1000 ml-s sakeisro
kveTis Semdeg
WHO, 1998
 mSobiarobis Semdeg Hhematokritis
daqveiTeba 10%-iT mSobiarobamdel
donesTan SedarebiT an eriTrocitaruli
masisi gadasxmis saWiroeba
ACOG,
2001

 არსებობს მშობიარობის შემდგომი სისხლისდენის რამდენიმე განმარტება, რომელიც

მოყვანილია სლაიდზე. საყოველთაოდ მიღებული და პრაქტიკაში ადვილად
გამოსაყენებელი არის განმარტება, რომელიც ეფუძნება კლინიკური ნიშნების
შეფასებას, რომლის მიხედვით მშს განიმარტება, როგორც კლინიკურად
დიაგნოსტირებული ჭარბი სისხლისდენა ,რომელიც გამოვლინდება კლინიკური
სიმპტომატიკით (მაგ,სიფერმკრთალე, სისუსტე, გონების დაბინდვა, გულისცემის
გაძლიერება, ოფლიანობა, მოუსვენრობა, არეულობა, ჰაერის უკმარისობა, სინკოპე)
და/ან ჰიპოვოლემიის სიმპტომატიკით (მაგ. ჰიპოტენზია,ტაქიკარდია, ოლიგურია,
ჟანგბადის დაბალი სატურაცია<95%). კლინიკური ნიშნების შეფასებით
შესაძლებელია ყველაზე ზუსტად სისხლის დანაკარგის შეფასება და კლასიფიცირება
(იხ.ქვევით). დანარჩენი დეფინიციები პრობლემატურია. მაგ. მეორე კლასიკური
დეფინიცია, რომლის მიხედვით სისხლისდენა ითვლება დადასტურებულად
თუ მშობიარობის შემდეგ აღინიშნება ჰემატოკრიტის (ჰემოგლობინის) 10%-ით
დაქვეითება ანტენატალურ მაჩვენებელთან შედარებით ეს დეფინიცია
კლინიკურად არ არის სასარგებლო რამდენიმე მიზეზის გამო: სწრაფად
განვითარებულ სისხლისდენას სჭირდება გადაუდებელი ჩარევა და ვერ
დაელოდება ჰემოგლობინის დონის მოგვიანებით დაცემის მაჩვენებელს
დიაგნოზის დასადასტურებლად და ადექვატური ქმედების
განსახორციელებლად; სხვადასხვა პათოლოგიის დროს არსებულმა
 ჰემოკონცენტრაციამ (მაგ. პრეეკლამფსია, დეჰიდრატაცია) შესაძლებელია
განაპირობოს ჰემოგლობინის მაჩვენებლის მკვეთრი დაცემა სისხლისდენის არ
არსებობის დროს.es retrospeqtuli midgoma SesaZloa sasargeblo iyos
samecniero kvlevebis oqmebisTvis riskis faqtorebis Sefasebis an
mkurnalobis efeqturobis SedarebisTvis, da naklebad gamosadegia
klinicistisTvis, romelmac unda miiRos zomebi sisxldenasTan
dakavSirebiT. დაკარგული სისხლის რაოდენობაზე დაფუძნებული განმარტება ასევე
არაეფექტურია, რამდენადმე პირობითია და პრაქტიკაში ძნელად გამოსაყენებელია,
რადგან სისხლისდანაკარგის შეფასება დიდ სირთულებთანაა დაკავშირებული.
ამასთანავე, პრეეკლამფსიის, mZime anemiis mqone pacientebisTvis 200-250 ml
sisxlis dakargvac ki SeiZleba fataluri aRmoCndes. ამ შემთხვევაში
სისხლისდენად ჩაითვლება ნებისმიერი რაოდენობის სისხლის დანაკარგი, რომელიც
საფრთხეს უქმნის ქალის ჰემოდინამიკურ სტაბილობას.

 pirveladi anu naadrevi, mSobiarobis Semdgomi

sisxldena-sisxldena ganviTarebuli
mSobiarobidan pirveli 24saaTis
ganmavlobaSi
 meoradi anu mogvianebiTi mSobiarobis-
Semdgomi sisxldena-sisxldena ganviTa-
rebuli mSobiarobidan 24saaTis შემდეგ და
12kvirამდე
 Tu sisxlis danakargi sxeulis masis 0.5%-s
Seadgens mas paTologiuri ewodeba
 1000ml.-ze meti sisxlis danakargi masiurad
iTvleba

მშობიარობის შემდგომი სისხლისდენა შესაძლებელია იყოს ადრეული ანუ

პირველადი- mSobiarobis Semdeg pirveli 24 saaTis ganmavlobaSi
განვითარებული და მოგვიანებითი ანუ მეორადი, როცა sisxlis dakargva
xdeba 24 saaTidan 6 kviramde drois monakveTSi. მეორადი
სისხლისდენა ვითარდება დაახლოებით 0,5-2% შემთხვევაში განვითარებად
ქვეყნებში და მისი ძირითადი მიზეზი არის პლაცენტარული მოედნის
სუბინვოლუცია ან მომყოლის ნაწილების ჩარჩენა. პირველადი
სისხლისდენისაგან განსხვავებით, მეორადი სისხლისდენა არ არის
კატასტროფული და ნაკლებ გართულებებს იწვევს.

Cunningham F.G., Gant N.F., Leveno K.J., eds. et al. Williams obstetrics. 21st ed
 1.მსუბუქი(10-15% სისხლის
მოცულობის 500- 1000მლ)
 ვიზუალური მეთოდი ( შეცდომის
ალბათობა 30%)
2.ზომიერი (15-30% სისხლის
 გრავიმეტრული მეთოდი- (შეცდომის მოცულობის1,000 – 1,500მლ)
ალბათობა15%)
 გრადუირებული ჭურჭლის გამოყენება
3.ჭარბი(Major )(30-40%
 ჰემატოკრიტის საწყის მაჩვენებელთან
სისხლის მოცულობის 1,500 –
შედარება 2,000 მლ)
 კლინიკური მონაცემების მონიტორინგი
4.მძიმე (>40% სისხლის
მოცულობის > 2,000 მლ)
1. TA- N ე.ი. > 100/60
 P-N <120
 ნათელი გონება
 შესაძლოა პოსტურალური
ჰიპოტენზია
2.TA- <100/60 მაგრამ>80/40
 P >120
 სისუსტე, წყურვილის გრძნობა
3.TA <60/0
 P >120
 სიფერმკრთალე, ოლიგურია,
მოუსვენრობა, ჰაერის
უკმარისობა, კომა
4. TA არ ისინჯება
 P სუსტი, ძნელად ისინჯება
 ანურია, კომა, მომაკვდავი

მშს დროულად და ზუსტად დიაგნოსტირება ძალზედ მნიშვნელოვანია ინტერვენციების

დროულად დასაწყებად და გამოსავალის გასაუმჯობესებლად. ამისათვის კი ძალზედ
მნიშვნელოვანია სისხლისდანაკარგის ზუსტი შეფასება. praqtikaSi sisxlis faqtiuri
danakargis uSecdomod gazomva Znelia, radgan sisxli SeiZleba Seerios
amnionur siTxes an Sards, SeiZleba daiRvaros iatakze, iyos xelsaxocebze,
zewrebze da a.S. ამიტომ xSirad Secdomod vafasებთ dakarguli sisxlis
raodenobaს. სისხლის დანაკარგის შეფასებისათვის რამდენიმე მეთოდი არის მოწოდებული.
vizualurad SeiZleba gadavaWarboT an, ufro xSirad, saTanadod ver SevafasoT
და შეცდომის ალბათობა ამ ეთოდის გამოყენებისას 30%-მდე შეადგენს. ასევე არაზუსტია და
ძნელად შესასრულებულია გრავიმეტრული მეთოდების გამოყენება ( დასველებული
ტამპონების აწონვა, სისხლის არწყვა გრადუირებულ ჭურჭელში) და შეცდომის ალბათობა
15%-მდეა. დაგვიანებული და პრაქტიკულად უსარგებლოა ჰემატოკრიტის და
ჰემოგლობინის 10%-ით დაქვეითებაზე დამყარებული დიაგნოსტიკა. დღეისათვის
დადასტურებულად ითვლება კლინიკური მონაცემების საფუძველზე სისხლის დანაკარგის
შეფასება და კლასიფიცირება. klinikuri gaTvlebi rCeba sisxlis danakargis
moculobis diagnostikis da adekvaturi Terapiis daniSnvis pirvelad
meTodebad. Tu viciT, rom orsuli qalis sisxlis moculoba misi wonis 8.5-9%-s
Seadgens, pulsis, sistoluri arteriuli da saSualo arteriuli wnevebis
maCveneblebis meSveobiT, SeiZleba swrafad gamovTvaloT sisxlis daaxloebiTi
danakargi.სლაიდზე წარმოდგენილია ცხრილი, სადაც მოცემულია კლინიკური ნიშნების
მიხედვით დაკარგული სისხლის რაოდენობის განსაზღვრისათვის საჭირო
მონაცემები.აღსანიშნავია,რომ dakarguli sisxlis raodenobis (sisxlis danakargis)
zusti gazomvis idealuri meTodi jerjerobiT ar arsebobs.
  viTardeba vaginaluri mSobiarobis an
sakeisro kveTis Semdeg
 sameano gadaudebeli mdgomareoba
 dedis sikvdilobis erT-erTi ZiriTadi mizezi
 sixSire-1-5%
 yovelwliurad msoflioSi registrirdeba
daaxloebiT 14 milioni sameano sisxldena
 sameano sisxlisdenis gamo sikvdilis riski:
 ganviTarebul qveynebSi1:100000
 ganviTarebad qveynebSi 1:1000

მშობიარობის შემდგომი სისხლისდენა გადაუდებელ სამეანო მდგომარეობას წარმოადგენს

და შესაძლებელია განვითარდე როგორც ვაგინალური მშობიარობის, ასევე საკეისრო კვეთის
სემდეგ. mZime sisxldena dedaTa mokvdaobis ერთ-ერთ ZiriTadi mizezia სამ მიზეზს
შორის მთელ მსოფლიოში, მიხედავად ქვეყნების განვითარების დონისა და მერყეობს 10-
60%-მდე. თუმცა დედათა მოკვდაობის აბსოლუტური რისკი განვითარებულ ქვეყნებში
ბევრად დაბალია 1:100 000 განვითარებად ქვეყნებთან 1:1000 შედარებით. განვითარებად
ქვეყნებში მშობიარობის შემდგომი სისხლისდენის გამო მოკვდაობის ასეთი მაღალი
პროცენტი განპირობებულია კვალიფიციური სამედიცინო პერსონალის, რომელთაც
შეუძლიათ გადაუდებელი სიტუაციის მართვა, სისხლის გადასხმის და
ანესთეზიოლოგიური სერვისების, მშობიარობის მესამე პერიოდის აქტიური მართვის,
უტეროტონული მედიკამენტების დეფიციტით..

 PPH წინა მშობიარობის დროს

 სამშობიარო მოქმედების ინდუქცია და
სტიმულაცია
 ნაყოფის წონა >4000.0
 ინსტრუმენტული მშობიარობა
 გახანგრძლივებული მშობიარობა
 სწრაფი მშობიარობა
 მრავალნამშობიარები ქალი
 ჰიპერტენზიული დარღვევები
 მრავალნაყოფიანი ორსულობა
 მრავალწყლიანობა

სლაიდზე მოყვანილია მშობიარობის შემდგომი სისხლისდენის რისკ-ფაქტორები

მათი სიხშირის შესაბამისი თანმიმდევრობით. გარდა ამ რისკ-ფაქტორებისა მშს
 განვითარებასთან ასოცირებულია ისეთი რისკ-ფაქტორებიც, როგორიცაა: პლაცენტის
წინმდებარეობა, გაცხიმოვნება, მრავალნამშობიარები ქალი, აზიური ან ესპანური(
Hispanic race) რასა, საშვილოსნოს გადაჭიმვა( მრავალნაყოფიანი ორსულობა
,მრავალწყლიანობა ), საშვილოსნოს ინფექცია, სწრაფი მშობიარობა. თუმცა, ქალების
მხოლოდ მცირე რაოდენობას რომელიმე ზემოთჩამოთვლილი რისკ-ფაქტორით
უვითარდება მშს, ხოლო უმეტესობას კი ეს გართულება უვითარდება ყოველგვარი
რისკ-ფაქტორების გარეშე. ამგვარად, რისკ-ფაქტორების ცოდნა კლინიკურად არც თუ
ისე სასარგებლოა.

 სიკვდილი
 ჰიპოვოლემიური შოკი და ორგანოთა უკმარისობა (
თირკმლის უკმარისობა, მიოკარდიუმის ინფარქტი,
ჰიპოპიტუტარიზმი
 სითხეებით გადატვირთვა ( ფილტვების შეშუპება,
დილუციური კოაგულოპათია)
 ანემია
 მწვავე რესპირატორული დისტრეს სინდრომი
 ტრანსფუზიასთან დაკავშირებული გართულებები
 ვენური თრომბოზი და თრომბოემბოლია
 ანესთეზიასთან დაკავშირებული გართულებები
 ქირურგიული გართულებები
 სეფსისი, ჭრილობის ინფექცია
 აშერმანის სინდრომი

მშს გართულებები, მათ შორის კატასტროფულიც, ძირითად მასიური სისხლდენების

და ჰიპოვოლემიური შოკის შემდეგ ვითარდება. ამ დროს შესაძლებელია დაზიანდეს
ყველა მნიშვნელოვანი ორგანო . ძირითადად, თუმცა იშვიათად ზიანდება
თირკმელები და სასუნთქი სისტემა. თირკმლის ფუნქცია სათანადო მკურნალობის
შემდეგ აღდგება სრულად.შიჰანის სინდრომი( ჰიპოპიტუიტარიზმი) ძალიან იშვიათ,
მაგრამ სიცოცხლისათვის საშიშ გართულებას წარმოადგენს, რომელიც
შესაძლებელია განვითარდეს როგორც მშობიარობის შემდგომ პერიოდში,
ასევლებელია განვითარდესე რამდენიმე წლის შლებელია განვითარდესემდეგაც.

ტრანსფუზია თავად წარმოადგენს თრომბოემბოლიზმის განვითარების

დამოუკიდებელ რისკ-ფაქტორს, ამიტომ მშს დროს ჰემოტრანსფუზიის ჩატარების
შემდეგ აუცილებელია პრევენციული ღონისძიებების გატარება-ელასტიური წინდები,
ჰიდრატაცია, ადრეული აქტივაცია, დაბალმოლეკულური ჰეპარინი(სისხლისდენის
დასრულებიდან 24საათის შემდეგ) . მშს შემდეგ შესაძლებელია ქირურგიული
გართულებების განვითარება-სტერილიზაცია, საშვილოსნოს პერფორაცია, ასერმანის
სინდრომი, საშარდე გზების დაზიანება,შარდ-სასქესო ფისტულა, სისხლძარღვთა
დაზიანება, ჰემატომა და სეფსისი.
  მშობიარობის მესამე პერიოდის აქტიური
მართვა
 ნაბიჯები:
 10 ერთ.ოქსიტოცინის ინექცია კუნთებში
მშობიარობიდან პირველი წუთის
განმავლობაში
 ჭიპლარის გადაკვეთა მშობიარობიდან 1
წუთის შემდეგ
 ჭიპლარის კონტროლირებადი ტრაქცია
საშვილოსნოს შეკუმშვის შემდეგ
 საშვილოსნოს გარეგანი მასაჟი

მშობიარობის შემდგომი სისხლისდენის სიხშირე 60%-ით შემცირდა ისეთი ეფექტური

ტექნოლოგიის დანერგვის შემდეგ, როგორიცაა მშობიარობის მესამე პერიოდის აქტიური
მართვა. კვლევებით დადგენილია, რომ >500მლ სისხლისდანაკარგი აქტიური მართვის დროს
აღინიშნებოდა შემთხვევათა 5%, მაშინ როცა მოცდითი ტაქტიკის დროს იგივე მაჩვენებელი
იყო 13%, ხოლი >1000მლ შესაბამისად იყო1% და 3%.

mSobiarobis mesame periodis aqtiuri marTvis safexurebi:

1.oqsitocinis Seyvana: bavSvis dabadebis Semdeg, erTi wuTis ganmavlobaSi,

gasinjeT muceli, raTa darwmundeT, rom ar aris kidev erTi bavSvi, da
SeiyvaneT kunTSi 10 erTeuli oqsitocini.

2. ჭიპლარის გადაკვეთა ახალშობილის დაბადებიდან 1წთ-ის შემდეგ.

3. placentis dabadeba Wiplaris kontrolirebadi traqciebis meSveobiT:

 daiWireT moWerili Wiplari odnav daWimul mdgomareobaSi erTi xeliT.

 meore xeli moaTavseT uSualod qalis simfizze da moaxdineT saSvilosnos
stabilizacia, misi (saSvilosnos) simfizisgan gaweviT (moSorebiT) Wiplaris
kontrolirebadi traqciebis dros. es dagvexmareba saSvilosnos
gadmobrunebis (inversiis)Tavidan acilebaSi.
 daelodeT saSvilosnos Zlier SekumSvas (2-3 wuTi). rogorc ki igrZnobT,
rom saSvilosno Zlier SeikumSa (damrgvalda, gamkvrivda), placentis
dabadebis mizniT Zalian frTxilad, Tqvenken da qveviT moqaCeT Wiplari
(traqcia). ar daelodoT placentis mocilebis niSnebs, vidre daiwyebdeT
Wiplaris traqcias. erTdroulad gaagrZeleT saSvilosnos gaweva meore
xeliT ჭიპისაკენ (kontrtraqcia), Wiplaris traqciis sawinaamRdego
mimarTulebiT.
 Tu placenta ar Camodis 30-40 wamis ganmavlobaSi kontrolirebadi traqciis
dros, SewyviteT Wiplaris daWimva (traqcia).
 frTxilad daiWireT Wiplari msubuqi daWimulobis mdgomareobaSi da
daelodeT saSvilosnos morig SekumSvas.
 Tu saWroa, gadaitaneT momWeri, rac SeiZleba axlos SorisTan Wiplaris
dagrZelebis paralelurad.
 saSvilosnos Semdegi SekumSvis dros gaimeoreT Wiplaris kontrolirebadi
traqcia da amave dros SeasruleT kontrtraqcia sawinaaRmdego
mimarTulebiT
 arasdros ar CaataroT Wiplaris traqcia (moqaCva) kargad SekumSuli
saSvilosnos kontrtraqciis gamoyenebis gareSe.
 placentis dabadebis dros Txeli sanayofe garsebi SeiZleba dairRves.
daiWireT placenta orive xeliT da frTxilad dagrixeT sanayofe garsebi,
vidre ar daibadebian.
 yuradRebiT daaTvaliereT placenta, rom darwmundeT mis mTlianobaSi. Tu
placentis zedapiris nawili adgilze ar aris an sisxlZarRvebis mqone
garsebi darRveulia, es aris safuZveli eWvisa, saSvilosnos RruSi
placentis nawilebis CarCenisaTvis. aseT SemTxvevaSi unda iqnes miRebuli
saTanado zomebi.
4.saSvilosnos გარეგანი masaJi
 placentis dabadebisTanave, CaatareT saSvilosnos masaJi muclis wina
kedlidan, sanam ar SeikumSeba saSvilosno.
 masaJi gaimeoreT yovel 15 wuTSi erTxel mSobiarobisSemdgomi periodis
pirveli ori saaTis ganmavlobaSi.
 SeamowmeT, rom saSvilosno ar modundes masaJis damTavrebis Semdeg.
daskvna: mSobiarobis mesame periodSi mSobiarobisSemdgomi sisxldenis da
masTan dakavSirebuli seriozuli garTulebebis profilaqtikisaTvis rutinuli
“aqtiuri taqtika” “dalodebis taqikaze” ukeTesia.. aqtiuri taqtika unda iqnas
SeTavazebuli yvela qalisTvis, vaginaluri mSobiarobis dros samSobiaro
stacionarSi.

 მშს გამო სიკვდილის ძირითადი

მიზეზები:
 გვიანი გამოვლენა
 სისხლისდანაკარგის არასათანადოდ
შეფასება
 დაკარგული სისხლის მოცულობის
არასათანადოდ შევსება
 ოპერაციული ჩარევის გადავადება

 მშს დროს დედათა სიკვდილობისა და სხვადასხვა გართულებები განვითარების

მიზეზს წარმოადგენს:სისხლისდენის გვიანი გამოვლენა და არადექვატური შეფასება,
მოცირკულირე სისხლის მოცულობის არასათანადო შევსება და ადექვატური
ქმედებების განხორციელების დაგვიანება. ამ მიზეზების არსებობა კი ხშირად
განპირობებულია მშს პროტოკოლის არ არსებობით, სამედიცინო პერსონალის მიერ
 მშს მართვის პრინციპების არ ცოდნით, გუნდური მუშაობის, სხვადასხვა
სამსახურების შეთანხმებული მუშაობის და რეფერალის სისტემის არ არსებობით.

 ადრეული გამოვლენა და დიაგნოსტიკა

 პირველადი შეფასება და მკურნალობა

 მიზეზის დადგენა და ადექვატური

მკურნალობა

 სისხლის დანაკარგის შევსება

სლაიდზე მოყვანილია მშობიარობის შემდგომი სისხლისდენის მართვის ძირითადი ეტაპები.

თვითოეული მათგანი დეტალურად იქნება განხილული ქვემოთ.

 საშვილოსნოს კონტრაქტილობის შეფასება

საშვილოსნოს გარეგანი მასაჟის წარმოებით:
 ყოველ 15წუთში ერთხელ მშობიარობიდან 2
საათის განმავლობაში
 შემდეგ მე-2, მე-3 და მე-4 სთ-ის ბოლოს

 და შემდეგ ყოველ 4საათში ერთხელ

პერველი 24საათის განმავლობაში

mSs-s adreuli gamovlena aris warmatebuli mkurnalobis sawindari.

mSobiarobis Semdeg saWiroa gulmodgine meTvalyureoba yvela qalis
mdgomareobaze, masiuri sisxldenis niSnebis gamovlenis mizniT. სისხლისდენის
ადრეული გამოვლენის მიზნით მოწოდებულია საშვილოსნოს კუმშვითი აქტივობის
მონიტორიგის სტანდარტი მშობიარობიდან პირველი 24 საათის განმავლობაში.
  დამხმარე პერსონალის (მეანი,ანესთეზიოლოგი,
ტრნსფუზიოლოგი, ექთანი, ლაბორანტი)
მობილიზება
 ქვედა კიდურების აწევა
 საშვილოსნოს მასაჟი
 იდაყვის ვენაში ორი მსხვილდიამეტრიანი
კათეტერის ჩადგმა (#14-18)
 მოცირკულირე სისხლის მოცულობის შევსების
დაწყება 1000მლ კრისტალოიდებით
ნაკადურად 15წთ-ის განმავლობაში
 პაციენტისათვის ჟანგბადის მიწოდება (10-
15ლ/წთ)

ძალზედ მნიშვნელოვანია, მშს მიზეზის დადგენამდე პირველსაწყისი სარეანიმაციო

ღონისძიებების და ინტერვენციების განხორციელება, რომელთგან განსაკუთრებით
მნიშვნელოვანია მოცირკულირე სისხლის მოცულობის შევსება, რათა თავიდან ავიცილოთ
სასიცოცხლო ორგანოების ჰიპოპერფუზია. დადგენილია, რომ 30% პლაზმის
არაკომპენსირებული დანაკარგი სასიკვდილოა, მაშინ როცა თირკმელის ფუნქციის 85% ,
ღვიძლის ფუნქციის 75%, ერითროციტების მხოლოდ75% დეფიციტი სიცოცხლისათვის
სახიფათოა. erTdroulad saWiroa yuradRebis koncentracia pirvelad
reanimaciaze, didi diametris venuri kaTeteris ( იდეალში #14, ვინაიდან დროის
ერთი დაიგივე მონაკვეთის განმავლობაში ამ დიამეტრის კათეტერში გადის სითხის 2-ჯერ
მეტი რაოდენობა, ვიდრე #18კათეტერში) dayeneba da kristaloiduri xsnaris
infuziis dawyeba, Jangbadis micema niRbis meSveobiT, da meTvalyureoba
sasicocxlo maCveneblebze, rogoricaa sisxlis wneva, pulsi, sunTqva, diurezi
ყოველ 5 წთ-ში ერთხელ და სისხლისდანაკარგის კლასიფიცირება. ეს საშუალებას იძლევა
აგრესიული ინტერვენციების დროულად განსახორციელებლად. ამავდროულად ძალზედ
მნიშვნელოვანია სისხლის დანაკარგის მინიმალიზაცია. ამისათვის მოწოდებულია
სისხლისდენის შეჩერების დროებითი მეთოდები, მაგ.საშვილოსნოს მასაჟი, უმჯობესია
ბიმანუალური. საშვილოსნოს მასაჟი უნდა განხორციელდეს ძლიერად, სულ მცირე 15 წმ-ის
განმავლობაში და გაგრძელდეს მანამ სანამ სხვა ინტერვენციების განხორციელება დაიწყება.
ანესთეზიოლოგმა უნდა უზრუნველყოს პაციენტის ადექვატური სუნთქვა და საჭიროებისას

აწარმოოს ინტუბაცია.
  გრძელდება მოცირკულირე სისხლის მოცულობის შევსება
კრისტალოიდებით 1:3 შეფარდებით ( სისხლის დანაკარგი
1500მლ-მდე)
 ჰემოტრანსფუზიის დაწყება რეკომენდებულია იმ
შემთხვევაში, როცა ჰემოგლობინის დონე <7,5-8 g/dL ;
 იმ შემთხვევაში თუ 2-3ლ კრისტალოიდების გადასხმის
შემდეგ ჰემოდინამიკური მაჩვენებლები არ გამოსწორდა
და სისხლისდენა გრძელდება, რეკომენდებულია 2
პაკეტი ერითროციტარული მასის გადასხმა;
 ახლადგაყინული პლაზმის გადასხმა იწყება 4 პაკეტით,
იმ შემთხვევაში თუ PT და APTT მაჩვენებლები 1,5-ჯერ
აღემატება ნორმალურ მაჩვენებლებს
 ექსპერტთა აზრით რეკომენდებულია ყოველ 2 პაკეტ
ერითროციტარულ მასასათან ერთად 1 პაკეტი
ახლადგაყინული პლაზმის გადასხმა;

როგორც ზემოთ ავღნიშნეთ, sisxldenis, qirurgiuli Carevis an mSobiarobis

garTulebebis gamo sisxlis uecari swrafi dakargvis SemTxvevaSi,
uwinares yovlisa, auciebelia cirkulaciaSi myofi sisxlis danakargis
swrafi Sevseba. hipovolemiis dros siTxis intravenurad Seyvana
mniSvnelovan RonisZiebas warmoadgens. siTxis dauyovnebel infuzias
(kristaloidebis: fiziologiuri xsnari, ringer-laqtati) pacientis
sicocxlis gadarCena da sisxldenis saboloo SewyvetisTvis drois
mogeba SeuZlia, imisaTvis rom aucileblobis SemTxvevaSi, gadasxmisTvis
saWiro sisxlis preparatebis miwodeba moxerxdes.
ar arsebobs mtkicebulebebi imisa, rom pacientis reanimaciis dros კოლოიდების
გამოყენებას რაიმე უპირატესობა გააჩნია fiziologiur xsnarთან შედარებით da garda
amisa კოლოიდებს გააჩნიათ გვერდითი მოვლენები. კოლოიდების გამოყენება
რეკომენდებულია, თუ სისხლის დანაკარგი აღემატება 1500მლ. რათა თავიდან იქნას
აცილებული სითხეების გადატვირთვით განპირობებული გართულებები( ფილტვების
შეშუპება, დილუციური კოაგულოპათია და სხვ.) კრისტალოიდების გადასხმა უნდა
განხორციელდეს 1:3-თან შეფარდებით ( ყოველ 1მლ.დაკარგულ სისხლზე 3მლ.
კრისტალოიდის ხსნარი). sisxlis mier Jangbadis transportirebis funqciis
aRdgenis mizniT, eriTrocituli masis gadasxma SesaZloa sacicocxlo
aucileblobiT iyos gamowveuli. umetes SemTxvevaSi Cavenebas warmoadgens
hemoglobinis <7,5-8g/დl koncentracia, mimdinare sisxldenis pirobebSi.
eriTrocituli masis gadasxma SeiZleba saWiro gaxdes hemoglobinis ufro
maRali koncentraciis SemTxvevaSic, Tu pacients gaaCnia simptomebi gulisa da
filtvebis mxriv (taqikardia, qoSini, ჟანგბადის სატურაცია<95%). ამასთანავე
hemoglobinis koncentracia, misi mniSvnelobis miuxedavad, ar unda iyos
erTaderTi gadamwyveti faqtori qalisTvis eriTrocituli masis gadasxmis
dasawyebad. უნდა გვახსოვდეს, რომ ჰემოგლობინის მაჩვენებელი მოგვიანებით ხდება
ცნობილი.gadawyvetileba gadasxmis Sesaxeb unda efuZnebodes klinikuri niSnebis
da simptomebis aRmofxvris aucileblobas, iseve rogorc gamoxatuli avadobis
da letaluri gamosavlis prevencias.ამიტომ რეკომენდებულია, თუ 2-
3ლ.კრისტალოიდების ინფუზიის შემდეგ კლინიკური მდგომარეობა არ უმჯობესდება,
მიზანშეწონილია 2 პაკეტი ერითროციტარული მასის გადასხმა. ყოველთვის უნდა
გვახსოვდეს, რომ gadasxma unda dainiSnos mxolod im SemTxvevaSi, rodesac misi
სარგებელი SesaZlo risks aWarbebs. axlad gayinuli plazma (agp) inarCunebs
yvela koagulaciuri faqtoris sicocxlisunarianobas. agp-s gadasxmis
erTaderTi Cveneba, sisxlis Sededebis darRvevebis dros, koagulaciuri
faqtorebis Canacvlebaa. agp unda iqnes gamoyenebuli im SemTxvevaSi, Tu
mimdinare sisxldenis dros PT (proTrombinis dro) da APTT (aqtivirebuli
nawilobrivi Tromboplastinis dro) sakontrolo dones 1.5 jer aRemateba.
Mmagram uxvi sisxldenis dros SeiZleba warmoiSvas agp-s gamoyenebis
aucilebloba, sanam gaxdeba cnobili sisxlis Sededebis Sedegebi. amitom
rekomendebulia yovel gadasxmul 2 paket eriTrocitarul masasTan erTad1
paketi axladgayinuli plazmis gadasxma. სითხეები და სიხსლის კომპონენტები უნდა
იყოს თბილი, რათა ავიცილოთ ჰიპოთერმია.

 ლაბორატორიული ანალიზების ჩატარება

(სისხლის საერთო ანალიზი, სისხლის ჯგუფი,
რეზუს კუთვნილება, სისხლის შედედების დრო
ლი-უაიტით, კოაგულოგრამა – PT, APTT,
თრომბოციტების და ფიბრინოგენი) ყოველ
30წთ-ში ერთხელ
 სასიცოცხლო მაჩვენებლების მონიტორინგი
ყოველ 5 წთ-ში ერთხელ ( კანის ფერი,
არტერიული წნევა, პულსი, სუნთქვის სიხსირე,
სატურაცია, დიურეზი)
 სისხლისდენის კლასიფიცირება ცხრილის
მიხედვით

aucilebelia სლაიდზე ჩამოთვლილი ლაბორატორიული კვლევების

განხორციელებაყოველ 30-60წთ-ში ერთხელ, რათა ადექვატურად განვახორციელოთ
სისხლის პროდუქტების ტრანსფუზია. ერითროციტარული მასისის, ახლადგაყინული
პლაზმის, თრომბოციტების და ფიბრინოგენის გადასხმა გრძელდება მანამ, სანამ:
ჰემოგლობინი >7,5გ/დლ,თრომბოციტები >50.000,ფიბრინოგენი >100მგ/დლ,PT დაPTT
საკონტროლო მაჩვენებელზე 1,5-ჯერ ნაკლები. ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ
ჰემოგლობინის საწყისი მაჩვენებელი რეალურად არ ასახავს დაკარგული სისხლის
მოცულობას. თავდაპირველად კოაგულაციური მაჩვენებლებიც ნორმის
ფარგლებშია.ლაბორატორიული მონაცემების მიღებამდე სისხლის შედედების დროს
განსაზღვრა ლი-უაიტის წესით: სინჯარაში უნდა მოათავსონ 5მლ. სისხლი და დააფიქსირონ
სისხლის კოლტის წარმოქმნის დრო. თუ კოლტი წარმოიქმნა 8-10 წთ-ში და იგი არ იშლება,
მაშინ კოაგულოპათიას ადგილი არა აქვს და ფიბრინოგენის მარაგი შენარჩუნებულია.
კოლტის წარმოქმნის დროის ეს მაჩვენებელი მიიჩნევა ნორმად.
პირველადი რეანიმაციული ღონისძიებების პარალელურად უნდა გაგრძელდეს
სასიცოცხლო ნიშნების შეფასება, ამ მონაცემების საფუძველზე სისხლისდანაკარგის
კლასიფიცირება, ადექვატური ინფუზია-ტრანსფუზიის განხორციელება და საჭიროების
შემთხვევაში უფრო აგრესიულ ინტერვენციებზე გადასვლა.

 tonusi -Tonus
 tramva-Trauma
 qsovili-Tissue
 Trombi-Tromb

მშს მართვა განსხვავებულია და დამოკიდებულია სისხლისდენის მიზეზზე, და აგრეთვე

იმაზე, სისხლიდენა განვითარდა ვაგინალური მშობიარობის თუ საკეისრო კვეთის შემდეგ.
ძირითადად გამოყოფენ მშს 4ძირითად ეტიოლოგიურ ფაქტორს: საშვილოსნოს ატონია, როცა
საშვილოსნოს კუნთოვან ბოჭკოებს არ შეუძლიათ კონტრაქცია და რეტრაქცია; ტრავმა
(საშვილოსნოს, საშვილოსნოს ყელის, საშოს,კლიტორის, შორისის), რომელიც ბევრად უფრო
სისხლმდინარეა, ვიდრე არაორსული ქალის სასქესო ორგანოების ტრავმის დროს;
პლაცენტის მოცილების და გამოძევების პათოლოგიით განპირობებული სისხლისდენა და
კოაგულოპათია. adreuli sisxldenis etiologia 4 sabaziso procesidan erT-
erTis darRvevas warmoadgens. am procesebis ukeT dasamaxsovreblad gamomwvevi
mizezebis mixedviTSesaZlebelia maTi Semdegnairi dayofa 4 Tმიზეზად:tonusi(70-
80%), qsovili(10%), travma(20%) da Trombi ( Trombis warmoqmnis procesis
pirveladi hematologiuri darRvevebi da Trombocituli disfunqcia,
diseminirebuli sisxlZarRvSida Sededebis sindromi).

 atonia mSs yvelaze xSiri mizezia -80%

 sixSire 20-mSobiarobidan 1 SemTxvevaSi
 atoniis xelSemwyobi faqtorebia:
 saSvilosnos gadaWimva
 saSvilosnosSida infeqcia
 medikamentebi (relaqsantebi, uterotonikebi)
 saSvilosnos gadmobruneba
mSobiarobisSmedgomi sisxldenis yvelaze ufro xSiri mizezebia saSvilosnos
atonia, roca mSobiarobis Semdeg saSvilosno ar ikumSeba. am paTologiiT
rTuldeba 20-dan 1 mSobiaroba, rac mSs 80% Seadgens. Tu placentis dabadebisa
da saSvilosnodan misi sruli gamoZevebis Semdeg grZeldeba Zlieri
mSobiarobisSemdgomi sisxldena:

 SeamowmeT, ramdenad kargad SeikumSa saSvilosno.

 daaTvaliereT rbili samSobiaro gzebi naxeTqebis gamosavlenad da maTi
arsebobis SemTxvevaSi, gakereT.

• saSvilosno gadidebulia
 saSvilossno rbili konsistenciisaa
 saSvilosnos tonusisa da SekumSvis unaris
mniSvnelovani daqveiTeba mSobiarobis Semdgom  garegani masaJis Semdeg saSvilosno
periodSi
 atoniis dros saSvilosnos kunTi sruliad
ikumSeba da Semdeg isev dundeba
modunebulia  sisxlisdena:
 saSvilosnos kunTi ar ikumSeba
 ar xdeba placentarul moedanze arsebuli
 Txieri an koltebis saxiT
dazianebuli sisxlZarRvebis sanaTuris  talRisebri xasiaTis
konstriqcia
 saSvilosno ar reagirebs aranair gaRizianebaze  alisferi
 viTardeba saSvilosnos kunTis "dambla"
 viTardeba sisxlisdena, SesaZloa masiuri

სლაიდზე წარმოდგენილია საშვილოსნოს კუმშვითი ფუნქციის დარღვევის შედეგად

განვითარებული სისხლისდენის კლინიკა და დიაგნოსტიკური კრიტერიუმები.

 უტეროტონული საშუალებების გამოყენება:

 საწყისი დოზა- 40ერთ ოქსიტოცინი 1ლიტრ
ფიზიოლოგიურ ხსნარში 60წვეთი/წთ-ში ან 10ერთ.
ინტრამუსკულარულად;( პირველი რიგის
მკურნალობა)
 შემანარჩუნებელი დოზა-20ერთ.ოქსიტოცინი 1
ლიტრ ფიზიოლოგიურ ხსნარში 40წვ/წთ-ში;
 თუ ოქსიტოცინის გამოყენება არაეფექტურია (
მოცდის ვადა3წთ) გამოიყენეთ მეთილერგონოვინი
0,2კუნთებში (მეორე რიგის მკურნალობა)
 თუ მეტილერგონოვინის პირველ დოზაზე
სესაბამისი პასუხი არ იქნა მიღებული(2-5წთ)
გამოიყენეთ მიზიპრისტოლი 400-1000მგ
რექტალურად ან სუბლინგვალურად (მესამე რიგის
მკურნალობა);
საშვილოსნოს ატონიის დიაგნოზის დადგენის შემდეგ პირველსაწყისს ინტერვენციას
უტეროტონული საშუალებების შეყვანა წარმოადგენს. ამ მიზნით მოწოდებულია რამდენიმე
უტეროტონული საშუალება, რეკომენდებულია მათი გამოყენების რიგითობა და
ადექვატური დოზირება. პირველი რიგის პრეპარატად მიჩნეულია ოქსიტოცინი, რომელიც
შესაძლებელია შეყვანილ იქნას როგორც ინტრავენურად, ასევე ინტრამუსკულარულად,
მიომეტრიუმის ჩათვლით. oqsitocinis moqmedebis meqanizmi mdgomareobs
saSvilosnos fuZisa da tanis SekumSvis stimulaciaSi. vinaidan oqsitocins
mokle, naxevrad daSlis periodi aqvs (saSualod 3 wuTi), saWiroa xangrZlivi
intravenuri gadasxma imisTvis, rom SevinarCunoT saSvilosnos SekumSvebi.
Cveulebriv, misi doza 40 erTeulia kristaloiduri xsnaris 1000 ml-Si, 40-
60წვ/წთ-ში. rodesac gadasxma intravenurad mimdinareobs, oqsitocinis moqmedeba
dauyovnebliv vlindeba.intravenuri gadasxmisgan gansxvavebiT, kunTSi Seyvanis
SemTxvevaSi moqmedeba ufro nela vlindeba (3-7 wuTi), magram klinikuri efeqti
ufro did xans grZeldeba (60 wuTamde). თუ ოქსიტოცოვინის მიმართ საშვილოსნო
აღმოჩნდა რეფრაქტერული (3-5წთ), რეკომენდებულია მეორე რიგის უტეროტონული
საშუალების -0,2 მეთილერგონოვინის ინტრამუსკულარული ( მათ შორის მიომეტრიუმშიც)
გამოყენება. თუ პირველი დოზის გამოყენების შემდეგ ეფექტი კვლავ არ მიიღწევა
რეკომენდებულია მესამე რიგის მკურნალობა მიზოპროსტოლით, 400,0-1000,0მკგ
რექტალურად ან სუბლინგუალურად. თუმცა ამჟამად უპირატესობა მის სუბლინგუალურ
გამოყენებას ენიჭება, რადგან სუბლინგუალურად გამოყენებული 400მკგ. მიზოპრისტოლი
მოქმედებას იწყებს უფრო სწრაფად(11წთ-ში), მისი მოქმედების პიკი მიიღწევა 30წთ-ში,
უფრო ხანგრძლივად მოქმედებს (3სთ) და ნაკლები გვერდითი ეფექტები გააჩნია.ჯანმო
რეკომენდაციას იძლევა გამოყენებულ იქნას 800მკგ მიზოპრისტოლის ერთჯერადი დოზა.
მეთილერგონოვინისა და კარბოპროსტისაგან განსხვავებით მიზოპროსტოლი შესაძლებელია
გამოყენებულიქნას ჰიპერტენზიის და ბრონქული ასთმის დროსაც. მნიშვნელოვანია არა
იმდენად დავიცვატ პრეპარატების გამოყენების თანმიმდევრობა, არამედ სწრაფად დავწყოთ
უტეროტონული მკურნალობა და ადექვატურად შევაფასოთ მისი ეფექტი. თუ მკურნალობის
დაწყებიდან 30წთ-ში ვერ მოხდა შედეგის მიღწევა, მიზანშეწონილია სასწრაფო ინვაზიური
ინტერვენციების განხორციელება.
  სისხლისდენის მიზეზის დადგენის
პარალელურად სისხლისდენის დროებითი
შეჩერებისა და სისხლისდანაკარგის
მინიმალიზაციის მეთოდების გამოყენება:
 საშვილოსნოს ბიმანუალური კომპრესია
 მუცლის აორტის კომპრესია

საშვილოსნოს ბიმანუალური კომპრესიის Sesrulebis teqnika:

1. CaicviT steriluri xelTaTmani, SeitaneT erTi xeli saSoSi da SekariT

muSti.
2. moaTavseT muSti wina TaRSi da miaWireT igi saSvilosnos wina kedels.
3. meore xeliT muclis wina kedlidan daaWireT saSvilosnos ukana kedels,
saSoSi Setanili xelis mimarTulebiT.
4. gaagrZeleT zewola, sanam sisxldena ar gaCerdeba da saSvilosno ar
daiwyebs SekumSvas.

WHO, 2000

მუცლის აორტის კომპრესიის ტექნიკა:

 daaWireT muclis aortas muSti uSualod muclis wina kedlis

mxridan:
 aortaze zewolis wertili mdebareobs Wipis zeviT da odnav marcxniv.
 adreuli mSobiarobis Semdgom periodSi aortis pulsaciis gansazRvra
muclis wina kedlis mxridan Zalian advilia.
 meore xeliT moaxdineT pulsis palpacia, barZayis arteriaze zewolis
sisrulis Sesafaseblad
 Tu pulsi isinjeba, muStiT ganxorcielebuli zewola sakmarisi ar aris
 Tu pulsi ar isinjeba, zewola sakmarisia.
 saWiroa aortis kompresiis gagrZeleba sisxldenis Sewyvetamde ან ოპერაციის
დაწყებამდე.

 შეამოწმეთ სასიცოცხლო მაჩვენებლები

ყოველ 5 წთ-ში ერთხელ
 ხელახლა შეაფასეთ პაციენტის
მდგომარეობა და თუ სისხლისდენა
გრძელდება აწარმოეთ ლაპარატომია -სჯობს
ადრე ვიდრე გვიან
 ლაპარატომიის შემდგომი ნაბიჯები:
 საშვილოსნოს კუნთში კარბოპროსტის შეყვანა
 საშვილოსნოს მკვებავი სისხლძარღვების
გადაკვანძვა(პირველი რიგის მკურნალობა 2C);
 კომპრესიული ნაკერების დადება, მაგ B-Lynch-ის
ნაკერი (მეორე რიგის მკურნალობა 2C);
 სუბტოტალური ან ტოტალური ჰისტერექტომიის
წარმოება
B-Lynch, 1997

Tu konservatiuli zomebi ar aCerebs sisxldenas, saWiroa, rac SeiZleba

swrafad, qirurgiul hemostazze gadasvla “სჯობს ადრე, ვიდრე გვიანის“პრინციპით,
თუმცა ლაპარატომიაც ყოველთვის არ ნიშნავს რადიკალურ ჰისტერექტომიას, რადგანაც ამ
შემთხვევაშიც არსებობს სისხლისდენის შეჩერების კონსერვატიული ჭონისძიებები, ისეთი
როგორიცაა სისხლძარღვების გადაკვანძვა და კომპრესიული ნაკერები. გარდა ამისა, კიდევ
ერთხელ არსებობს შესაძლებლობა უტეროტონური საშუალებების საშვილოსნოს კუნთში
შეყვანის.( იხ.სლაიდი). ამ პროცედურების უშედეგობის შემთხვევაში მიზანშეწონილია
ჰისტერექტომიის წარმოება. saWiroa, rac SeiZleba swrafad histereqtomiaze
gadasvla, gansakuTrebiT Tu sisxldena placentis mixorcebiT an saSvilosnos
gaxeviTaa gamowveuli, da samedicino personals aqvs aseTi operaciis Catarebis
saTanado gamocdileba.ar SeiZleba histereqtomiis gadadeba ukidures
SemTxvevamde an im dromde, sanam iqneba nacadi yvela naklebad radikaluri
meTodi. უპირატესობა saSvilosnos s/v amputaciaს ენიჭება, რადგანაც iZleva
operaciis xangrZlivobis da sisxldenis Semcirebis saSualebas. saSvilosnos
yelis adgilze datoveba SesaZlebelia im SemTxvevaSi, Tu sisxldena
kontrolirebadia. Tu sisxldenis adgili saSvilosnos qveda segmenti an
saSvilosnos yelia (placentis winmdebareoba an placentis mimagrebis
darRveva), aseT SemTxvevaSi sisxldenis SeCereba ar moxerxdeba, radgan igi
gamowveulia sisxlis gamosvliT saSvilosnos arteriis cervikaluri
totebidan. aseT SemTxvevaSi saWiroa saSvilosnos eქstirpaciის წარმოებa.
 mSobiarobis Semdgomi sisxlisdenis 20%
რბილი სამშობიარო გზების travma (25%)
 saSvilosnos yelis Caxeva-6-15%
 saSos kedlebis Caxeva
 Sorisis Caxeva
 klitoris venebis dazianeba

 varikozulad gaganierebuli saSos

venebis dazianeba
2. საშვილოსნოს გახევა. (16%)

მშს სიხშირით მეორე მიზეზს სამშობიარო გზების ტრავმა წარმოადგენს. სლაიდზე

ჩამოთვლილია, სამშობიარო ტრაქტის ის სტრუქტურები, რომელთა დაზიანება
განაპირობებს ტრავმასთან დაკავშირებული მშს.

 klinikurad sisxlisdena xasiaTdeba:

 iwyeba saSvilosnos yelis gareTa  iwyeba nayofis dabadebisTanave

piridan SigniTa piris mimarTulebiT  saSvilosno mkvrivia,kargadaa SekumSuli
 I xarisxi  sasqeso gzebidan sisxli gamoedineba nakadad
 erT- an ormxrivi romlis sigrZe <2sm  gamoyofili sisxli alisferia
 II xarisxi
 >2sm-ze, magram saSvilosnos TaRs 1s-iT
ar aRwevs
 III xarisxi
 aRwevs saSos TaRs an gadadis masze

საშვილოსნოს ყელის ჩახევა ვითარდება ქვევიდა ზევით, ანუ საშვილოსნოს ყელის გარეთა
პირიდან შიგნითა პირის მიმართულებით. განასხვავებენ ჩახევის 3 ხარისხს, რომელიც
დეტალურად არის აღწერილი სლაიდზე. აღსანიშნავია, რომ მცირე ჩახევები (0,5-1სმ)
კლინკურად არ გამოვლინდება და მათი აღდგენა არ არის რეკომენდებული. საშვილოსნოს
ყელის დათვალიერება მიზანშეწონილია მხოლოდ კლინიკურად გამოვლენილი
სისხლისდენის დროს. საშვილოსნოს ყელის ჩახევის აღდგენის თავისებურება მდგომარეობს
იმაში, რომ საშვილოსნოს ყელის ბაგეებზე ედება ფანჯრიანი მომჭერები და ნაკერი ედება
ჭრილობის კიდიდან 0,3-0,5სმ-ის დაშორებით.
  saSos kedlebis Caxeva
 zeda mesamedis Caxeva SeiZleba
gadavides TaRebze
 Sua mesamedis Caxeva viTardeba
iSviaTad, Wimvadobis gamo
 qveda mesamedis Caxeva xSirad
viTardeba Sorisis CaxevasTan erTad

საშოს კედლების ჩახევა როგორც შეიძლება განვითარდეს დამოუკიდებლად, ან შორისის

ჩახევასთან ერთად, მით უმეტეს თუ საშოს ცახევა ლოკალიზებულია სასოს ქვედა მესამედში.
ზედა მესამედის ჩახევა შეიძლება გადავიდეს თაღებზე და კარდინალურ იოგებზე.
კლინიკურად საშოს ცახევა გამოვლინდება ან სისხლისდენით ან ჰემატომის წარმოქმნით.

Sorisis Caxeva
 I xarisxis-Sorisis kanisa da saSos qveda
mesamedis Caxeva
 II xarisxi –ziandeba kani, saSos qveda mesamedi da
menjis fskeris kunTebi, ZiriTadad yiTas amwevi
kunTi
 III xarisxi-zemoTaRweril Caxevas emateba swori
nawlavis sfinqteris(IIIa) da swori nawlavis(IIIb)
dazianeba

შორისის ჩახევის დიაგნოსტიკა დგინდება გარეგანი დათვალიერებით და არ წარმოადგენს

სირთულეს. მისი მკურნალობა ხორციელდება ჩახევების აღდგენის ზოგადი პრინციპების
გათვალისწინებით, თუმცა შორისის III-IV ხარისხის ჩახევების აღდგენას გააჩნია გარკვეული
თავისებუებები და შედგება შემდეგი ეტაპებისაგან:ჯერ აბრეშუმის ნაკერს ადებენ სწორი
ნაწლავის ლორწოვან შრეს ისე რომ კვანძი მდებარეობდეს ნაწლავის ღრუში და შემდეგ
გამწოვადი მასალით აღადგენენ ნაწლავის კუნთოვანი შრის მთლიანობას. ნაწლავის
სფინქტერის აღდგენისას უნდა მოიძებნოს მომჭერით სფინქტერის ორივე ბოლო, და აღდგეს
მისი მთლიანობა რამდენიმე ლეიბისებრი ნაკერით. ინსტრუმენტების გამოცვლის შემდეგ
ახორციელებენ შემდეგ ქმედებებს.
  გაუტკივარება
 ლითოტომიური პოზა
 კარგი განათება
 საშოს გაგანიერება
 საშოს და საშვილოსნოს ყელის დათვალიერება
 საშოს და საშვილოსნოს ყელის ჩახევის აღდგენა
#0 გამწოვადი ძაფით უწყვეტი ნაკერით
 ნაკერის დადება იწყება ჩახევის კუთხიდან

სამშობიარო გზების ქვედა ნაწილის დაზიანებების, საშვილოსნოს გადმობრუნების დადგენა

მხოლოდ ვიზუალიზაციითაც არის შესაძლებელი, მაშინ როცა ზედა ნაწილების დაზიანების
დასადგენად საჭიროა ადექვატური გაუტკივარება, ასისტენცია, სამშობიარო გზების
გაფართოება და კარგი განათება. გაუტკივარების მიზნით რეკომენდებულია რეგიონალური
ან ზოგადი გაუტკივარება. საშვილოსნოს გახევის იდენტიფიკაციის მიზნით
მიზანშეწონილია საშვილოსნოს ღრუს კედლების პალპირება.

 უნდა ვერიდოთ:
 ნაკერებიარ უნდა დაიდოს საშოს თაღზე
რადგან შესაძლებელია შარდსაწვეთების
ლიგირება
 არ უნდა მოხდეს საშოს ჰემატომის
დრენირება, თუ იგი არ მატულობს
ზომაში

საშოს თაღზე ნაკერის დადება არ არის რეკომენდებული, რადაგან შესაძლებელია

შარსაწვეთის ლიგირება; როცა ჩახევა მდებარეობს ღრმად საშოში იგი შესაძლებელია
ვრცელდებოდეს კარდინალურ იოგზე და ამ დროს მიზანშეწონილის ლაპარატომიის
წარმოება. შარდის ბუშტი და სწორი ნაწლავი უნდა იქნას იდენტიფიცირებული, რათა
თავიდან ავიცილოთ მათი დაზიანება. სტაბილური საშოს ჰემატომის დრენირება არ არის
მიზანშეწონილი, რადაგან ძალიან ძნელია სისხლძარღვის მოძებნა და შესაძლებელია
მასიური სისხლისდენის განვითარება. მიზანშეწონილია საჭიროების შემთხვევაში
მოგვიანებით დრენირება კარგი გაუტკივარების ქვეშ. როცა ძნელია ნაკერის დადება ჩახევის
მწვერვალზე , ვიზუალიზაციის და ადგილმდებარეობის დადგენის სიძნელეების გამო,
ნაკერი უნდა დაედოს ყველაზე დაშორებულ წერტილში და შემდეგ მოხდეს მწვერალის
მოძიება ნაკერის ოპერატორისაკენ დაქაჩვის საშუალებით.

 sixSire-0,1-0,005%
klasifikacia:
 კლინიკა:
 ტკივილი
 უწყვეტი ვაგინალური სისხლისდენა,
 სისხლისდენა გრძელდება უტეროტონური
საშუალებების გამოყენების შემდეგაც
 ჰემატურია
 მუცლის შებერილობა
 კლინიკური ნიშნების შეუსაბამობა ხილულ
სისხლის დანაკარგთან
 ეხოსკოპიურად: სისხლი მუცლის ღრუში

საშვილოსნოს გახევა უფრო ხშირად ვითარდება ნაწიბურის მქონე საშვილოსნოში,

მაგრამ შესაძლებელია გახევა განვითარდეს ინტაქტური საშვილოსნოს დროს
სამშობიარო მოქმედების ინდუქციის ან სტიმულაციის შემდეგ. საშვილოსნოს გახევა
ხასიატდება ტკივილით და უწყვეტი ვაგინალური სისხლისდენით, რომელიც
გრძელდება უტეროტონული საშუალებების გამოყენების შემდეგაც. თუ გახევა
ვრცელდება შარდის ბუშტზე შესაზლოა ჰემატურიის გამოვლენა. დედის
ჰიპოვოლემიის სიმპტომები არ შეესაბამება ხილულ სისხლის დანაკარგს, აღინიშნება
მუცლის შებერილობა, რაც ასევე ადსტურებს გახევის დიაგნოზს. საშვილოსნოს ღრუს
კედლების პალპირებით შესაძლებელია დეფექტის გამოვლენა, ხოლო ეხოსკოპიურად
შესაძლებელია მუცლის ღრუში ან განიერი იოგის ფურცლებს შორის სისხლის
ვიზუალიზაცია. ადექვატურ ქმედებას წარმოადგენს ლაპაროტომია თეთრ ხაზზე
სიგრძივი განაკვეთით.თუ გახევა მცირეა და ქალს აქვს სურვილი შემდგომი
ორსულობის შესაძლებელია გახევის აღდგენა, სხვა შემთხვევაში რეკომენდებულია
ჰისტერექტომიის წარმოება.
  პლაცენტის მჭიდრო მიმაგრება( Placenta
adhaerens)
 placentis mocilebis paTologia
 placentis gamoZevebis paTologia  პლაცენტის მიხორცება(Placenta
 momyolis nawilebis CarCena increta/acreta)

 საშვილოსნოსსხვადასხვა ნაწილების
შეკუმშვათა დისკოორდინაცია

 მშობიარობის III პერიოდის არასწორი

მართვა

პლაცენტის მოცილების შეფერხებაში განსაკუთრებულ როლს საშვილოსნოს

კედელთან პლაცენტის პათოლოგიური მომაგრება თამაშობს. მომყოლის მიმაგრების
პათოლოგიის ყველაზე ხშირ ფორმას მომყოლის მჭიდრო მიმაგრება წარმოადგენს. ამ
დროს ადგილი აქვს დეციდუას ღრუბლოვანი შრის ნაწიბუროვან გადაგვარებას, რაც
ხელს უშლის ქსოვიელების ღრვევას მომყოლის პერიოდში და მომყოლის მოცილების
გაძნელებას. ქორიონის ბუსუსები მჭიდრო მიმაგრების დროს მიმაგრებულია
უშუალოდ კუნთოვან შრესთან. ამ პათოლოგიის განვითარების სიხშირე 1 ყოველ 7000
მშობიარობაზე. როცა ქორიონის ბუსუსები აღწევს მიომეტრიუმის შრეს და მასში
ჩაიზრდება, მაშინ საუბრობენპლაცენტის ჭეშმარიტ მიხორცებაზე (placenta inkreta),
ხოლო როცა ჩაზრდა კუნთოვანი შრის მთელ სიღრმეზეა და აღწევს სეროზულ გარს,
ამ შემთხვევაში საუბრობენ placenta acreta-ზე. თავის მხრივ პლაცენტის მიხორცება
შესაძლებელია იყოს სრული (პლაცენტარული მოედანის მთელი ზედაპირით) და
ნაწილობრივი. მომყოლის გამოძევების პათოლოგია ძირითადად განპირობებულია
საშვილოსნოს სხვადასხვა ნაწილების დისკოორდინირებული შეკუმშვით. ამ დროს
ხდება მომყოლის გამოძევების შეფერხება საშვილოსნოს ერთ-ერთნაწილში მისი
მოჭყლეტის გამო. ამ დროს საშვილოსნო იღებს სილის „საათის ფორმას“. ამ
დარღვევის გამომწვევი მიზეზი არის III პერიოდის არასწორი მართვა.

 ნაყოფის დაბადებიდან 30 წუთის შემდეგ

პლაცენტა არ იბადება
 საშვილსონო იღებს “სილის საათის “ფორმას
 სრული მიხორცების დროს სისხლისდენა არ
აღინიშნება
 პლაცენტის გამოძევების პათოლოგიის
დროს სისხლისდენა:
 წყვეტილი
 როგორც თხიერი, ისე კოლტების სახით
 პლაცენტის სრული მიხორცების დროს სისხლისდენა არ აღინიშნება, ხოლო
ნაწილობრივი მოხორცების დროს , როცა მომყოლის მხოლოდ ნაწილია
მოცილებული, რაც აფერხებს მის გამოძევებას და მიომეტრიუმის სრულად შეკუმშვას.
აცლილ პლაცენტარულ მოედანზე სისხლძარღვები ღიაებს, არ ხდება მათი მოჭყლეტა
ირიბი კუნთოვანი ბოჭკოების მიერ , რის გამოც იწყება სისხლისდენა. რადგან
სისხლიდენის ხასიათი წყვეტილია,რადგან პერიოდულად სისხლი გროვდება
საშვილოსნოს ღრუში, იქმნება მცდარი წარმოდგენა, რომ სისხლისდენა არ არის, რაც
თავის მხრივ განაპირობებს ადექვატური ქმედებების გადავადებას.

 SeiyvaneT 10 erTeuli oqsitocini  Tu placenta ar aris saSoSi an saSvilosnos

kunTSi, Tu es jer ar gakeTebula
 gaakeTeT saSvilosnos masaJi, Tu
saSvilosno SeikumSa, SeecadeT
SeasruloT kontrolirebadi traqcia
Wi plariT
 Tu ar moxerxda placentis gamoZeveba,
CaatareT vaginaluri gasinjva
(daTvaliereba)
 Tu placenta saSvilosnos yelSia,
frTxilad gamoaZeveT igi
yelSi – ganaxorcieleT placentis ხელით
მოცილება da misi gamoZeveba
 ნაბიჯები:
 გაუტკივარება (რეგიონალური ან ზოგადი)
 ხელების დაბანა და სტერილური ხელთათმანის ჩაცმა
 საშვილოსნოს ღრუში ხელის სეტანა
 მომყოლის კიდის მოძიება
 ხერხისებრი მოძრაობით მომყოლის საშვილოსნოს
კედლიდან მოციელაბ
 სრული მოცილების შემდეგ მომყოლის გამოტანა
 საშვილოსნოს ღრუს დათვალიერება
 Tu placentis mocileba SeuZlebelia
(მიხორცება) – qirurgiuli mkurnaloba

სლაიდზე ჩამოთვლილია ქმედების ნაბიჯები, რომელიც უნდა განხორციელდეს იმ

შემთხვევაში, როცა შეფერხებულია მომყოლის დაბადება.საშვილოსნოს ღრუში ერთი ხელით
შესვლის დროს მეორე ხელი მდებარეობს საშვილოსნოს ფუძეზე და და აფიქსირებს მას.
როცა მომყოლის მოცილება შეუძლებელია, უნდა შეწყდეს მოცილების მცდელობა, რადგან
მისი მომყოლის მიხორცების შემთხვევაში ამ პროცედურის გაგრძელებით შესაძლებელია
განვითარდეს საშვილოსნოს კედლის დაზიანება და მასიური სისხლისდენა. მომყოლის
მიხორცება უფრო ხშირად პლაცენტის წინმდებარეობის დროს ვითარდება და ამ დროს
შემთხვევათა 53% მთავრდება საშვილოსნოს ექსტირპაციით.
  ჩარჩენილი მომყოლის ნაწილების გამოტანა
 მიზეზები:
სრულად :
 მომყოლის მიხორცება
 თუ შესაძლებელია ხელით
 მშობიარობის III პერიოდის არასწორი მართვა
 ან ინსტრუმენტურად:

 დიაგნოსტიკა:  კიურეტაჟი დიდი ბლაგვი კოვზით

 მომყოლის დათვალიერებისას დეფექტის  16 მმ კათეტერით ვაკუუმ ასპირაციით

გამოვლენა  ულტრასონოგრაფიული კონტროლი.
 პერიოდული სისხლისდენა, როგორც თხიერი,
 თუ პლაცენტის ჩარჩენილი ნაწილების
ისე კოლტების სახით
გამოტანა ვერ ხერხდება( მიხორცების გამო)
რეკომენდებულია ქირურგიული ჩარევა

მომყოლის ნაწილების ჩარჩენის დიაგნოსტიკა დიდ სირთულეებს არ წარმოადგენს,

ამისათვის საკმარისია მომყოლის გულდასმით დათვალიერება მისი დაბადების შემდეგ.ამ
დიაგნოზის დადგენისთანავე საჭიროა საშვილოსნოს ღრუდან მომყოლის ნაწილების სწრაფი
გამოტანა, მანუალურად ან ინსტრუმენტურად. თu მომყოლის narCenebis gamotanis
Semdeg sisxldena grZeldeba, saWiroa sisxlis Sededebis sistemis mdgomareobis
Sefaseba ლი-უაიტის წესით. თუ 8-10წთ-ის შემდეგ Trombi ar warmoiqmneba an igi
rbilia da advilad iSleba, SeiZleba vivaraudoT koagulopaTiis arseboba.თu
placentis narCenebis gamotana SeuZlebelia, aucilebelia qirurgiuli
mkurnalobis Catareba.

hemostazis darRveva orsulobis dros

 pirveladi-hemostaturi faqtoris Tandayolili

defeqti-0,001-0,005%
 vilebrandis daavadeba
 hemofilia
 Trombocitopenia

 meoradi-koagulaciis SeZenili defeqti

 hemoragiuli Soki
 DDVS-sindromi

შეძენეილი ან თანდაყოლილი კოაგულაციური სისხლისდენა შეიძლება ასოცირებული იყოს

თრომბოციტოპენიასთან და/ან ჰემოსტაზის დარღვევასთან. შეძენილი დეფექტებით
გამოწვეული სისხლისდენები მოიცავს ორსულობით განპიროებებულ პათოლოგიებს (
მაგ.მძიმე პრეეკლამფსია, HELLP სინდრომი, ნორმალურად მომაგრებული პლაცენტის
ნაწილობრივი ნაადრევი აცლა, მკვდარი ნაყოფი, სეფსისი, სანაყოფო წყლებით ემბოლია),
ასევე ქირურგიულ სისხლდენებს.ამ სისხლდენების განვითარების მექანიზმი
დაკავშირებულია ჰემოდილუციასტან, ღვიძლის სინთეტური ფანქციის დაზიანებასთან ან
სისხლძარღვთა შიდა დისემინირებულ შედედებასთან.