MODULES IN

GRADE 8
QUARTER 2 – WEEK 2

Page 1 of 23
 PATNUBAY NG MAG-AARAL SA PAGGAMIT NG MODYUL
Ang mga Modyul na iyong natanggap ay nilikha upang makatulong sa iyo at iba pang mag-aaral sa pagpapatuloy ng inyong pag-aaral sa tahanan. Bago
mo simulan ang pagtuklas ng mga bagong aralin sa iyong mga modyul, kailangang ihanda mo muna ang sarili. Siguruhing ikaw ay nakapagehersisyo na
at nakakain na sa tamang oras bago simulan ang iyong mga aralin (maaaring sa umaga matapos ang almusal o hapon matapos ang pananghalian).
Isaisantabi muna ang iba pang pinagkakaabalahan. Ihanda ang mga kagamitang pampaaralan tulad ng kwaderno, panulat, krayola at iba pa, at
siguruhing mabibigyan mo ng pokus ang pag-aaral gamit ang mga modyul na iyong natanggap.

1 Basahin, unawaing mabuti at sundin ang panutong nakasaad sa bawat pahina ng modyul.
PAANO Basahin at unawaing mabuti ang iyong aralin sa araw na ito na makikita sa unang pahina ng iyong modyul. Isulat sa
GAMITIN kwaderno ang mga mahahalagang impormasyon, terminolohiya, depinisyon at iba pang nararapat mong tandaan sa
iyong aralin sa araw na ito. Mahalagang magawa mo ito upang maalala ang mga kasanayang nalinang at
ANG MODYUL? 2 magkaroon ka ng sanggunian sa gagawin mong pagrepaso sa iyong mga aralin kung ikaw man ay may
nakalimutan.
Sikaping maisagawa ang lahat ng pagsasanay na makikita sa modyul. Ang mga ito ang makatutulong sa iyo upang
3 lubusang maunawaan ang iyong aralin at malinang ang mga kasanayan sa pagkatuto.
Kung hindi mo gaanong naunawaan ang iyong aralin at ikaw ay may mga katanungan tungkol sa iyong mga gawain

Page 2 of 23
at pagsasanay, kumunsulta ka sa iyong magulang, kapatid o sino mang kasama sa tahanan na magsisilbing
4 tagapagdaloy ng aralin.
Para sa mga karagdagang kaalaman o katanungan na may kinalaman sa iyong aralin, sumangguni sa iyong guro at
5 tawagan siya sa numero na makikita sa iyong natanggap na Learning Package.

Huwag kalilimutan na isumite sa paaralan (sa pamamagitan ng iyong magulang o kapatid o sino mang
6 nakatatandang kamag-anak) tuwing Lunes ang mga natapos na Modyul noong nakaraang lingo.

Matapos ang pagsusuri at pagwawasto ng guro sa isinumite mong Modyul, pag-aralan mo ang kabuuang marka
o iskor na makukuha mo batay sa pagbabalitang gagawin sa iyo ng iyong guro. Ang iskor o markang ito ang iyong
7 magiging batayan kung kakailanganin mo pa ang higit na pagsasanay at pagsubaybay ng iyong guro at
tagapagdaloy ng aralin sa tahanan.

8 Sana ay mag-enjoy ka sa paggamit ng iyong natanggap na mga Modyul!

Image: IMGBIN.com LFT/pasaycid2020
 PATNUBAY NG MAGULANG/ TAGAPAGDALOY NG ARALIN
SA PAGGABAY SA MAG-AARAL SA PAGGAMIT NG MODYUL
Ang Patnubay na ito ay nilikha para po sa inyong mga magulang, nakatatandang kapatid o kamag-anak ng ating mga mag-aaral. Ito po ay upang
magabayan po ninyo, bilang tagapagdaloy ng aralin, ang mag-aaral sa kanyang paggamit ng Modyul. Sa Modyul po na inyong natanggap nakapaloob ang
mga araling pagaaralan ng mag-aaral sa inyong tahanan. Narito rin po ang mga pagsasanay para sa paglinang ng mga kasanayan sa pagkatuto ng mag-
aaral. Naniniwala po kami na napakalaki ng inyong magiging bahagi at impluwensiya sa magaganap na pagpapatuloy ng pagaaral ng inyong kapamilyang
mag-aaral sa inyo mismong tahanan.
Ihanda po muna ang sarili bago simulan ang paggabay sa mag-aaral. Isaisantabi po muna ang iba pang mga
1 gawain upang magkaroon ng pokus at sapat na panahon sa paggabay sa mag-aaral. Siguruhin din pong
PAANO PO KAYO handa na ang mag-aaral sa kanyang pag-aaral.
MAKATUTULONG Tulungan po ang mag-aaral sa pagbasa at pag-unawa ng kanyang aralin sa araw na ito na makikita sa unang
SA PAGGABAY pahina ng Modyul. Maaari pong dagdagan pa ninyo ito base sa inyong naging karanasan o pag-aaral.
SA MAG-AARAL 2 Gabayan ang mag-aaral sa pagsusulat sa kwaderno ng mahahalagang impormasyon, terminolohiya,
SA PAGGAMIT depinisyon at iba pang nararapat niyang tandaan sa kanyang aralin sa araw na ito.

Page 3 of 23
NG MODYUL? Gabayan po ang mag-aaral na maisagawa ang lahat ng pagsasanay na makikita sa modyul. Ang mga ito
3 ang makatutulong sa kanya upang lubusang maunawaan ang kanyang aralin. Bigyan siya ng tamang oras sa
pagsagot sa mga pagsasanay at pagsusulit.

Hikayatin po ang mag-aaral na sumangguni sa inyo o sa kanyang guro kung hindi niya gaanong
naunawaan ang kanyang aralin at siya ay may mga katanungan tungkol sa kanyang mga gawain at
4 pagsasanay.

Huwag pong kalilimutan na isumite sa paaralan tuwing Lunes ang mga natapos na Modyul ng mag-aaral
5 noong nakaraang lingo.

Matapos ang pagsusuri at pagwawasto ng guro sa isinumite Modyul, kasama ang mag-aaral ay pag-
aralan po ninyo ang kabuuang marka o iskor na makukuha ng mag-aaral batay sa pagbabalitang gagawin
6 ng guro. Ang iskor o markang ito po ang inyong magiging batayan kung kakailanganin pa ng mag-aaral
ang higit na pagsasanay at pagsubaybay ninyo at ng ng kanyang guro.

Maraming Salamat po sa inyong paggabay at pagsubaybay sa ating mag-aaral!

Image: freepik.com 7
LFT/pasaycid2020
 Pasay-F8-Q2-W2-D1

PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: _____________________

Guro: _____________________________

KAGAWARAN NG EDUKASYON
SANGAY NG PAARALANG LUNGSOD, LUNGSOD NG PASAY

MODYUL SA FILIPINO 8
Ikalawang Markahan/ Ikalawang Linggo/ Unang Araw

LAYUNIN: Nagagamit ang mga hudyat ng pagsang-ayon at pagsalungat sa

pagpapahayag ng opinyon. (F8WG-IIc-d-25)

Paksa 1: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG AMERIKANO

• Paggamit ng mga hudyat sa pagsang-ayon at pagsalungat sa pagpapahayag ng
opinyon.

PANIMULA
A. ANG IYONG ARALIN:
Bahagi na ng ating pang-araw-araw na buhay ang pagbibbigay ng opinyon sa mga pangyayaring
nagaganap o namamalas sa ating paligid. Sa pagbibigay ng opinyon ay hindi maiiwasan ang
pagsang- ayon o pagsalungat. Sa kadahilanang mayroon tayong kani-kaniyang kaisipan kaya
mayroon tayong iba’t ibang opinyon na dapat nating igalang pabor man tayo o hindi. Kailangang
maging magalang tayo sa pagbibigay ng ating opinyon upang maiwasan ang makapanakit ng
damdamin.
Mga hudyat na ginagamit sa pagsang-ayon at pagsalungat sa pagpapahayag ng opinyon.
1. Pahayag sa Pagsang-ayon- nangangahulugan ng pagtanggap, pagpayag, pakikiisa o
pakikibagay sa isang pahayag o ideya. Ang ilang hudyat na salita o pariralang ginagamit sa
pagsang-ayon ay kabilang sa pang-abay na panang-ayon gaya ng…

➢ Bilib ako sa iyong sinabi na… ➢ Totoong…

➢ Ganoon nga… ➢ Lubos akong nananalig…
➢ Kaisa mo ako sa bahaging iyan… ➢ Sang-ayon ako…
➢ Maaasahan mo ako riyan… ➢ Oo…
➢ Sige… ➢ Talagang kailangan…
➢ Iyan din ang palagay ko ➢ Tama ang sinabi mo…
➢ Iyan ay nararapat… ➢ Tunay na…
2. Pahayag sa Pagsalungat- nangangahulugan ng pagtanggi, pagtaliwas, pagtutol, pagkontra
sa isang pahayag o ideya. Ang mga pang-abay na pananggi ay ginagamit sa pagpapahayag
na ito. Narito ang ilan sa mga hudyat na ginagamit sa pagsalungat.

➢ Ayaw ko ang pahayag mo…. ➢ Hindi ko matatanggap ang iyong

➢ Hindi totoong… sinabi…
➢ Hindi ako naniniwala riyan ➢ Ikinalulungkot ko…
➢ Hindi ako sang-ayon dahil… ➢ Sumasalungat ako sa…
➢ Huwag kang… ➢ Maling-mali talaga ang iyong…
➢ Hindi tayo magkasundo

Mga Sanggunian:
1. Online na sanggunian- https://www.youtube.com/watch?v=0eKQ7-ReP44
https://www.philstar.com/pilipino-star-
ngayon/opinyon/2020/08/15/2035365/environmental-problem-kaakibat-ng-
pandemic
2. Pinagyamang Pluma

Page 4 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D1

PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: _____________________

Guro: _____________________________

B. TUKLASIN
MAGSANAY TAYO: Gawain 1
Basahin at suriin ang opinyon ng mag-aaral tungkol sa panahon ng pandemya.

Tama ang sinabi mo, Sumasalungat ako

Sang-ayon ako kailangan nating Talagang sa sinabi mo
sa ipinatutupad umiwas sa matataong sinusunod na sapagkat marami pa
na social lugar kasi malaki ang
ng lahat ang rin ang hindi
distancing posibilidad na sumusunod kaya
mahawa tayo mga hakbang
upang tumataas pa rin ang
sapagkat hindi natin sa pag- iwas ng kaso ng COVID 19
makaiwas sa alam kung sino ang COVID 19. dito sa ating bansa.
COVID 19. maysakit.

Kaisa naman ako Bilib naman ako sa

Iyan ang nararapat
Sa sitwasyon natin sa ipinahayag ni
na gawin sa naging desisyon niya
sa ngayon, hindi ako DepEd Sec.
sitwasyon natin upang
sang-ayon sa face to Leonor Magtolis-
ngayon at mabuti Briones na ang mapaghandaan pa
face modality of
learning kasi hindi na lamang tuloy pa pagbubukas ng ng mga guro ang
mo alam kung sino rin ang pag-aaral klase ay sa mga materyales na
ang maysakit na sa kabila ng Oktubre 5 na sa kakailanganin sa
maaaring makahawa pandemya. halip na Agosto pagtuturo.
sa iyo. 24.

1. Balikan ang pahayag ng mga mag-aaral sa itaas. Suriin kung alin sa mga ito ang
nagpapahayag ng pagsang-ayon. _____________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

2. Alin naman ang nagpapahayag ng pagtanggi? ___________________________

________________________________________________________________
________________________________________________________________
3. Paano mo malalamang sumasang-ayon o tumatanggi ang isang tao?
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

Page 5 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D1

PANGALAN: ________________________ Taon at Pangkat: __________________

Guro: ______________________________

HANDA KA NA BA?

C. MAGSANAY PA TAYO: Gawain 2

Basahin ang teksto sa ibaba at piliin ang mga hudyat na ginamit sa pagsang-ayon at
pagsalungat sa pagpapahayag ng opinyon. Salungguhitan ang mga ito.
Nababahala ang Department of Environment and Natural Resources sa ilang posibleng
problema sa kapaligiran kaakibat ng di pa masawatang COVID-19 pandemic.
Kaya hinihikayat ng DENR ang madla na gawing tama ang pagtatapon ng mga nagamit
nang disposable face mask at gloves sa ating mga tahanan. Hindi lamang para maiwasan ang
paglaganap ng plastic waste kundi upang maiwasan din ang pagkalat ng Covid-19.
Sa tingin ko, totoong mas makabubuting gamitin na lang ‘yung mga washable o puwedeng
labhan kaysa mga disposable na itinatapon gaya ng mga diapers at sanitary napkins.
Tinatayang nasa 129 bilyong facemasks at 65 bilyong gloves ang nagagamit kada buwan sa
buong mundo. Anang DENR, ang mga nagamit nang PPE, na tiyak na may taglay ng sari-saring
sakit at impeksyon, at ikinalulungkot ko na maglilikha ng isang malaking suliranin kung hindi
maipaplano ang wastong pagtatapon nito.
Tunay naman na ang sitwasyong ito ay napalaking dagok sa ating kapaligiran at likas-yaman.
Ito rin ay tiyak na magdadala ng masamang epekto sa kalusugan ng mga tao pati na rin sa mga
hayop.

Talaga namang naunawaan mo na ang ating aralin. Ngunit subukin mo pang gawin ang ilang
pagsasanay sa ibaba upang masagot mo nang buong husay ang pagtataya sa huling bahagi nito.

D. PAGLALAHAT

KAYANG-KAYA PA NG ISA PANG PAGSASANAY: Gawain 3

Tandaan na ang pahayag sa pagsang-ayon ay nangangahulugan ng pagtanggap, pagpayag,
pakikiisa o pakikibagay sa isang pahayag o ideya samantalang ang pahayag sa pagsalungat ay
nangangahulugan ng pagtanggi, pagtaliwas, pagtutol, pagkontra sa isang pahayag o ideya.
Panuto: Suriin ang pahayag sa bawat bilang. Salungguhitan ang ginamit na hudyat na ginamit
at isulat sa patlang kung ito ay pagsang-ayon o pagsalungat.

_______________ 1. Talagang nakaramdam ako ng pangamba noong ianunsyo ang

pagpapatupad ng lockdown dahil sa pandemya.
_______________ 2. Hindi ako naniniwala na walang solusyon sa problemang kinakaharap
ng ating bansa sa kasalukuyan.
_______________ 3. Iyan din ang palagay ko na kailangang ipatupad ang mahigpit na
pagpapasunod ng social distancing upang maiwasan ang paglaganap
ng COVID 19.
_______________ 4. Sa nangyayari sa ngayon, ayaw kong maging dahilan pa ng pagtaas ng
bilang ng kaso ng COVID kaya mas mabuting manatili na lamang sa
bahay.
_______________ 5. Sa kabila ng pandemya, totoo namang may positibo pa ring makikita sa
mga pangyayari gaya na lamang ng pagkakaroon ng pagkakataon na
magkasama-sama ang miyembro ng bawat pamilya.
_______________ 6. Ang pagsusuot ng face mask o face shield ay sadya ngang kailangan
bilang proteksyon na rin sa sarili.
_______________ 7. Sumasalungat ako sa ilang mamamayan na ipinagwawalambahala ang
simpleng pagsunod sa mga hakbang na dapat gawin upang makaiwas
sa COVID 19.
_______________ 8. Ang ilan ay hindi matanggap ang pagpapatupad ng Modified Enhance-
ment Quarantine sapagkat wala silang suweldo na maipantutustos sa
pangangailangan ng kanilang pamilya.
_______________ 9. Oo, naniniwala ako na matatapos din ang lahat nang ito sapagkat may
dahilan ang lahat kaya nangyayari ang ganitong sitwasyon.
_______________ 10. Lubos akong nanalig na sa kabila ng mga pangyayari may bukas na
naghihintay sa atin sa gabay at tulong ng ating Panginoon.

Page 6 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D1

PANGALAN: __________________________ Taon at Pangkat: _______________

Guro: _____________________________

Kahanga-hanga! Sa bahaging ito ay ipakita mo naman ang iyong husay sa pagsulat ng iyong sariling
opinyon gamit ang mga hudyat sa pagsang-ayon at pagsalungat habang ipinatutupad ang Modified
Enhanced Community Quarantine sa ating bansa.
E. PAGLALAPAT
Panuto: Sumulat ng tatlong talata upang ipahayag ang iyong sariling opinyon gamit ang mga
hudyat sa pagsang-ayon at pagsalungat at salungguhitan ang mga ito. Gawing batayan ang
pamantayan sa ibaba.
____________________
Pamagat
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

Mga Pamantayan Laang Aking

Puntos Puntos
Ang talata ay binubuo ng magkakaugnay at maayos na mga pangungusap. 5
Ito ay nagpapahayag ng sariling opinyon tungkol sa paksa. 5
Nagpakita/nakagamit ng hudyat ng pagsang-ayon at pagsalungat sa 5
pagpapahayag.
Taglay nito ang lahat ng katangian ng isang mabuting talata. 5
Kabuoang Puntos 20
5- Napakahusay
4- Mahusay
3- Katamtaman
2- Nangangailangan ng pag-unlad
1-Sadyang nangangailangan matinding pag-unlad

Page 7 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D1

PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: _____________________

Guro: _____________________________

F. PAGTATAYA:
Panuto: Dugtungan ang mga hudyat sa pagsang-ayon at pagsalungat sa pagpapahayag ng
sariling opinyon sa kasalukuyang sitwasyon ng ating bansa.

1. Lubos akong nananalig _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

2. Sige______________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

3. Maaasahan mo ako riyan______________________________________________________

__________________________________________________________________________

4. Ganoon nga________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

5. Oo_______________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

6. Maling-mali talaga ang iyong ___________________________________________________

__________________________________________________________________________

7. Hindi ko matatanggap ang iyong sinabi___________________________________________

__________________________________________________________________________

8. Ayaw ko ang pahayag na______________________________________________________

__________________________________________________________________________

9. Huwag kang ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

10. Hindi tayo magkasundo _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

Inihanda ni:
MYRA R. JAIME
MTI- PCNSciHS

Page 8 of 23
PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: __________________________
Guro: _____________________________
Pasay-F8-Q2-W2-D2

KAGAWARAN NG EDUKASYON
SANGAY NG PAARALANG LUNGSOD, LUNGSOD NG PASAY
MODYUL SA FILIPINO 8
Ikalawang Markahan/ Ikalawang Linggo/ Ikalawang Araw

LAYUNIN: Naihahayag ang pangangatuwiran sa napiling alternatibong solusyon o proposisyon

sa suliraning inilahad sa tekstong binasa. (F8PBIIe-f-25)

Paksa 1: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG AMERIKANO

● Paghahayag ng pangangatuwiran sa napiling alternatibong solusyon o proposisyon sa suliraning
inilahad sa tekstong binasa

PANIMULA

A. ANG IYONG ARALIN:

Isa sa mahahalagang kasanayan na dapat matutuhan ng mag-aaral ay ang paghahayag ng katuwiran sa kaniyang
mga naririnig o nababasang suliranin o isyung inilalahad. Sa bawat pakikibaka ng tao, pakikisalamuha niya sa iba, inihahayag niya
ang kaniyang saloobin sa pamamagitan ng pangangatuwiran sapagkat kung minsan ay nagkakasalungatan ang bawat isipan ng
tao. Nagkokomento tayo kapag mayroon tayong naririnig o nababasa na taliwas o hindi katanggap-tanggap para sa atin. Kaya
angkop lamang na ipahayag natin ang ating paninindigan sa pamamagitan ng paghahayag ng pangangatuwiran.

Sa paghahayag ng katuwiran, kasabay nito ang pagbibigay ng sapat na katibayan o patunay upang ang isang
proposisyon ay maging katanggap-tanggap o kapani-paniwala. Layunin nitoý hikayatin ang mga nakikinig o bumabasa na tanggapin
ang kawastuhan ng kanilang pananalig o paniniwala sa pamamagitan ng makatuwirang pagpapahayag. Itoý nagagawa sa
pamamagitan ng pananalita o pagsulat ng mga matuwid upang mapaniwala o mapakilos ang iba ayon sa kagustuhan ng
nagmamatuwid o nangangatuwiran

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahan ang iyong paghahayag ng pangangatuwiran sa napiling alternatibong solusyon o
proposisyon sa suliraning inilahad sa tekstong binasa.

B. TUKLASIN:
MAGSANAY TAYO:
Upang mas maging malinaw sa iyo ang akdang babasahin, sagutin mo muna ang pamprosesong tanong.
Sagutin ang tanong batay sa iyong sariling pananaw o kaalaman.
Kung ikaw ay isang kabataang nabuhay noong panahon ng paniniil ng mga mananakop, ano ang magagawa mo
upang labanan ang mapang-aping dayuhan?
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________

HANDA KA NA BA?
Sa bahaging ito matapos mong maibigay ang iyong pananaw at paninindigan ay handa ka na ring basahin
ang tekstong nasa ibaba.
WALANG SUGAT
(Ni Severino
Reyes) Unang Bahagi
1 Tagpo:
(Tanggapan ng bahay ni Julia. Si Julia
at ang mga bordador Musika)
Koro: Ang karayom kung iduro Ang
daliri'y natitibo, Kapag namali ng
duro Burda nama'y lumiliko
Julia: Anong dikit, anong inam Ng
panyong binuburdahan, Tatlong
letrang nag-agapay Na kay
Tenyong na pangalan.
Koro: Ang karayom kung itirik Tumitimo
hanggang dibdib
Julia: Piyesta niya'y kung sumipot
Panyong ito'y iaabot, Kalakip ang
puso't loob, Ng kaniyang tunay na
lingkod. Si Tenyong ay
mabibighani
Sa rikit ng pagkagawa
Mga kulay na sutla, Asul, puti at
pula.
Panyo't dito ka sa dibdib, Sabihin
sa aking ibig Na ako'y
nagpapahatid Isang matunog na
halik.
Koro: Ang karayom kung iduro Ang
daliri'y natitibo. Hoy tingnan ninyo
si Julia Pati panyo'y sinisinta.
Kapag panyo ng ibig Tinatapos
ng pilit Nang huwag daw
mapulaan Ng binatang
pagbibigyan Ang panyo pa'y
sasamahan Ng mainam na
pagmamahal. At ang magan-
dang pag-ibig Kapag namugad
sa dibdib Nalilimutan ang sakit
Tuwa ang gumigiit.
Mga irog natin naman Sila'y pawang
paghandugan
Mga panyong mainam Iburda ang
kanilang pangalan.
Julia: Piyesta niya'y kung sumipot
Panyong ito'y iaabot Kalakip ang
puso't loob Ng kaniyang tunay na
lingkod.
Koro: Nang huwag daw mapulaan
Ng binatang pagbibigyan Ang
panyo pa'y sasamahan Ng
mainam na pagmamahal.
Salitain
Julia: Ligpitin na ninyo ang mga
bastidor at kayo'y mangagsayaw na.
(Papasok ang magsisikanta).
(Lalabas si Tenyong)
II TAGPO
(Tenyong at Julia…)
Tenyong: Julia, tingnan ko ang
binuburdahan mo…
Julia: Huwag na Tenyong, huwag mo
nang tingnan, masama ang
pagkakayari, nakaka-hiya.
Tenyong: Isang silip lamang, hindi ko
na hihipuin, ganoon lang?… ay…
Julia: Sa ibang araw, pagkatapos
na, oo, ipakikita ko sa iyo.

Inihanda ni: MYRA R. JAIME / MT1/ PCNSciHS

Page 9 of 23
PANGALAN: _______________________
Guro: _____________________________
Tenyong: (Tangan si Julia sa kamay) Ang daliri
bang ito na hubog kandila, na anaki'y
nilalik na maputing garing. Ay may
yayariin kayang hindi mainam?
Hala na, tingnan ko lamang.
Julia: Huwag mo na akong tuyain, pangit
nga ang mga daliri ko.
Tenyong: (Nagtatampo) Ay!…
Julia: Bakit Tenyong, napagod ka ba?
(Hindi sasagot). Masama ka palang
mapagod.
Tenyong: Masakit sa iyo!
Julia: (Sarili) Nagalit tuloy! Tenyong,
Tenyong… (sarili) Nalulunod pala ito sa
isang tabong tubig!
Tenyong: Ay!
Julia: (Sarili) Anong lalim ng buntong
hininga! (Biglang ihahagis ni Julia ang
bastidor). (Sarili) Lalo ko pang
pagagalitin.
Tenyong: (Pupulutin ang bastidor at dala).
Julia, Julia ko. (Luluhod) Patawarin mo
ako; Hindi na ako nagagalit…
Julia: Masakit sa aking magalit ka at hindi.
Laking bagay!
Tenyong: Lumalaganap sa dibdib ko ang
masaganang tuwa, narito at nakikita ko
na minarapat mong ilimbag sa
panyong ito ang pangalan ko.
Julia: Hindi ah, nagkakamali ka, hindi ukol sa
iyo ang panyong iyan…
Tenyong: Sinungaling! At kaninong
pangalan ito? A. Antonio N. Narciso, at
F. ay Flores.
Julia: Namamali ka, hindi mo pangalan iyan.
Tenyong: Hindi pala akin at kanino nga?
Julia: Sa Among! Iya'y iaalay ko sa kanya ngayong
kaarawan ng pasko.
Tenyong: Kung sa among man o sa
demonyo, bakit ang letra'y A, N, at F?
Julia: Oo nga sapagkat ang A, ay Among,
ang N, Natin at ang F ay Frayle.
Tenyong: Among Nating Frayle, laking
kaalipustaan! Huwag mo akong
aglahiin ng tungkol sa mga taong iyan
at madaling magpanting ang tainga
ko.
Julia: Nakaganti na ako! (Dudukutin ni
Tenyong sa kanyang bulsa ang posporo
at magkikiskis ng maraming butil at
nag-aalab na magsasalita).
Tenyong: Julia, magsabi ka ng katotohanan,
para sa kura nga ba?
Kapag hindi ko sinilaban, ay…
sinungaling ako… mangusap ka.
Susulsulan ko na? (Anyo nang sisilaban).
Musika No. 2
Julia: Huwag mong silaban ang tunay mong
pangalan.
Tenyong: Sa pagkakasabi mong sa kurang
sukaban nagising ang galit at di
mapigilan.
Julia: Hindi maghahandog sa lahi ni
Satan, ang panyong iyan ay talagang
iyo, sampu ng nagburdang si Juliang
iniirog mo.
Tenyong: Salamat, salamat, Juliang poon ko.
Julia: Oh, Tenyong ng puso, Oh, Tenyong
ng buhay ko.
Tenyong: Pag-iibigan ta'y kahimanawari
lumawig na tunay at di mapawi
paglingap mo sa akin kusang mamalagi
huwag malimutan sa tuwituwi…
Tenyong: Julia ko'y tuparin adhikain natin.
Julia: Tayo'y dumulog sa paa ng altar.
Tenyong: Asahan mo.
Sabay: Di mumunting tuwa dito'y dumadalaw,
ano pa't wari di na mamamatay sa piling
mo oh!
(Tenyong) niyaring buhay (Julia)
maalaalang may kabilang buhay…
(Lalabas si Juana).
Taon at Pangkat: __________________________
Pasay-F8-Q2-W2-D2
III TAGPO
(Tenyong, Julia, at Juana mamaya'y
Lukas) Salitain
Juana: Julia, Julia, saan mo inilagay ang
baro kong makato? (Nagulat si Julia
at si Tenyong)
(Lalabas si Lukas) Lukas: Mamang
Tenyong, Mamang Tenyong…! Tenyong:
Napaano ka, Lukas?
Lukas: Dinakip po ang Tatang mo ng
Boluntaryo ng Santa Maria.
Tenyong: Diyata dinakip si Tatang?
Lukas: Opo Tenyong: Saan kaya dinala?
Lukas: Sa Bulakan daw po dadalhin.
Tenyong: Tiya, ako po'y paparoon muna't
susundan si Tatang.
Juana: Hintay ka sandali at kami'y sasama.
Julia, magtapis ka… (Magsisipasok
sina Juana, Julia, at Lukas).
Tenyong: Oh, mundong sinungaling! Sa
bawat sandaling ligayang tinatamo
ng dibdib, ay tinutunungan
kapagdaka ng matinding dusa!
Magdaraya ka! Ang tuwang
idinudulot mo sa amin ay maitutulad
sa bango ng bulaklak, na sa
sandaling oras ay kusang lumilipas.
(Telong Maikli) Kalye IV
TAGPO (Musika)
Koro at Lukas
Lukas: Tayo na't ating dalawin mga tagarito
sa atin.
Koro: Dalhan sila ng makakain at bihisan ay
gayundin.
Isang Babae: Naubos na ang lalaki.
Lahat ng Babae: Lahat na'y hinuhuli mga
babae kami.
Lukas: Marami pang lalaki.
Lahat ng lalaki:Huwag malumbay… kami
nasasa bahay at nakahandang
tunay, laan sa lahat ng bagay…
Lahat ng Babae:(Sasalitain) Mga lalaking
walang damdam, kaming mga
babae'y pabayaan, di namin kayo
kailangan.
Isang Lalaki: Makikita ko si Tatang.
Isang Lalaki: Kaka ko'y gayundin naman.
Isang Babae: Asawa'y paroroonan.
Isang Babae: Anak ko'y nang matingnan.
Lahat. Tayo na't sumakay sa tren bumili pa
ng bibilhin at sa kanila'y dalhin
masarap na pagkain.
Mga Babae: Tayo na, tayo na.
Lahat: Sumakay na sa tren.
Mga Lalaki: Doon sa estasyon.
Lahat: Ating hihintuin. (Papasok lahat)
(Itataas ang telong maikli)
V TAGPO
(Bilangguan sa Bulakan, patyo ng Gobyerno,
maraming mga bilanggong nakatali sa mga
rehas).
SALITAIN
Relihiyoso 1.0: Ah, si Kapitan Luis! Ito
tagaroon sa amin; maraming tao ito…
Marcelo: Mason po yata, among
Relihiyoso 1.0: Kung hindi man mason,
marahil filibustero, sapagka't kung
siya sumulat maraming K, cabayo K.
Marcelo: Hindi po ako kabayo, among!
Relihiyoso 1.0: Hindi ko sinasabing
kabayo ikaw, kundi, kung isulat niya
ang kabayo may K, na lahat ng C
pinapalitan ng K. Masamang tao iyan,
mabuti mamatay siya.
Relihiyoso 2.0: Marcelo, si Kapitan
Piton, si Kapitan Miguel, at ang
Juez de Paz, ay daragdagan ng
rasyon.
Marcelo: Hindi sila makakain eh!
Relihiyoso 1.0: Hindi man, ang rasyon
na sinasabi ko sa iyo na dagdagan,
ay ang pagkain, hindi, ano sa akin
kundi sila kumain?
Page 10 of 23
Mabuti nga mamatay silang lahat.
Ang rasyon na sinasabi ko sa iyo
ay ang palo, maraming palo ang
kailangan.
Marcelo: Opo, among, hirap na po ang
mga katawan nila at nakaaawa po
namang magsidaing; isang linggo
na pong paluan ito, at isang linggo
po namang walang tulog sila!
Relihiyoso 2.0: Loko ito! Anong awaawa?
Nayon wala awa-awa, duro que
duro awa-awa? Ilan kaban an
rasyon? Ang rasyon nan palo, ha!
Marcelo: Dati po'y tatlong kaban at
maikatlo sa isang araw na
tinutuluyan, ngayon po'y lima ng
kaban, at makalima po isang araw.
Relihiyoso 2.0: Samakatuwid ay limang
beses 25, at makalimang 125, ay
huston 526 (binibilang sa daliri).
Kakaunti pa! (bibigyan si Marcelo ng
kuwalta at tabako). Marcelo:
Salamat po, among!
Relihiyoso 1.0: Kahapon ilan ang
namatay?
Marcelo: Wala po sana, datapwa't nang
mag-uumaga po ay pito lamang.
Relihiyoso 1.0: Bakit ganoon? (gulat)
Marcelo: Dahil po, si Kapitan Inggo ay
pinagsaulan ng hininga.
Relihiyoso 1.0: Si Kapitan Inggo
pinagsaulan ng hininga! Narito si
Kapitana Putin, at ibig daw makita si
Kapitan Inggo na asawa niya. Kung
ganoon ay hindi mamamatay si
Kapitan Inggo.
Marcelo: Mamamatay pong walang
pagsala: wala na pong laman ang
dalawang pigi sa kapapalo, at ang
dalawang braso po'y litaw na ang
mga buto, nagitgit sa
pagkakagapos.
Relihiyoso 1.0: May buhay-pusa si
Kapitan Inggo! Saan naroroon
ngayon?
Marcelo: Nariyan po sa kabilang silid, at
tinutuluyan uli ng limang kaban.
Relihiyoso 1.0: Mabuti, mabuti, Marcelo
huwag mong kalilimutan, na si
Kapitan Inggo ay araw-araw
papaluin at ibibilad at buhusan ng
tubig ang ilong, at huwag bibigyan
ng mabuting tulugan, ha?
Marcelo: Opo, among. (Sa mga kasama
niya) Companeros, habeis traido el
dinero para el Gobernador?
Relihiyoso 2,3,4: Si, si, hemos traido.
Relihiyoso 1.0: Marcelo, dalhin dito si
Kapitan Inggo.
Marcelo: Hindi po makalakad, eh!
Relihiyoso 1.0: Dalhin dito pati ang
papag.
Relihiyoso 2.0: Tonto.
Tadeo: Bakit ka mumurahin?
Juana: Kumusta po naman kayo,
among?
P. Teban: Masama, Juana, talaga yatang
itong pagkabuhay namin ay lagi na
lamang sa hirap, noong araw kami
ay walang inaasahan kundi
kaunting sweldo dahil sa kami'y
alipin ng mga prayle, ngayon nga,
kung sa bagay ay kami na ang
namamahala, wala naman kaming
kinikita; wala nang pamisa, mga
patay at hindi na dinadapit; ngayon
napaglirip na ang mga kabanalang
ginawa ng mga tao noong araw ay
pawang pakunwari at pakitang-tao
lamang alinsunod sa malaking takot
sa mga prayle.
Juana: Totoo po ba ang sabi mo.
P. Teban: Kaya, Juana, di-malayong
kaming mga klerigo ay mauwi sa
pagsasaka, tantuin niyong kaming
mga pari ay hindi mabubuhay sa
panay na hangin.
PANGALAN: _______________________
Guro: _____________________________
Juana: Bakit dami mo pong mga
pinakaing mga pamangking dalaga?
P. Teban: Siya nga, ulilang inaampon
ko.
Miguel: Ay! Aling Julia… ay…ma…ma… malapit
na po…
Julia: Alin po ang malapit na?
Miguel: Ang…ang…ang…
Julia: (Sarili) Ano kaya ang ibig sabihin
nito?
Tadeo: Miguel, tayo na't nagkayari na kami
ng kaniyang ina.
Miguel: Ay…salamat (tuwang-tuwa.)
Julia: (Sarili) Ipinagkayari na pala ako ni Inang?
Tadeo: Ano ba ang sinabi mo? Miguel:
Sinabi ko pong… ay Julia! Ay! Aling
Julia! Ay, Julia ko!
Tadeo: Wala ka nang nasabi kundi pulos
na "ay"? Hindi ka nagpahayag ng
pagsinta mo?
Miguel: Sinabi ko pong malapit na… Tadeo:
Malapit na ang alin?
Miguel: Itinatanong nga po sa akin kung alin
ang malapit na eh, hindi ko po nasagu-
tan…
Tadeo: Napakadungo ka! Ay Ige, tayo na't
baka ka pa mahalata…
Relihiyoso 1.0: Kapitan Putin, mana
dalaw, parito kayo. (Magsisilabas ang
mga dalaw).
VI TAGPO (Mga Relihiyoso, Putin,
Juana, Julia, Tenyong, at mga dalaw,
babae at lalaki).
Salitain
Relihiyoso 1.0: Kapitana Putin, ngayon
makikita ma na ang tao mo,
dadalhin dito, at sinabi ko sa Alkalde
na huwag nang paluin, huwag nang
ibibilad at ipagbilin ko na bibigyan
na ng mabuting tulugan…
Putin: Salamat po, among.
Relihiyoso 1.0: Kami ay aakyat muna
sandali sa Goberna-dor at sasabihin
naming pawalan, lahat ang mga
bilanggo,kaawa-awa naman sila.
Putin: Opo, among, mano na nga po… Salamat
po, among.
(Magsisihalik ng kamay, si Tenyong ay hindi
at ang mga ibang lalaki). Relihiyoso
1.0: (Sa mga kasama) Despues de ver
el Gobernador… a
Manila, cogemeros el tren la
Estacion de Guiguinto, es necesario
deciral General que empiece ya a
fusilar a los ricos e ilustrados de la
provincia, porque esto va mal.
Relihiyoso 2.0: Ya lo creo queva mal.
Los 3: Si, si a fusilar, a fusilar. (Papasok
ang mga pare).
VII TAGPO (Sila rin, wala na lamang ang mga
relihiyoso)
Salitain
Putin: Tenyong, kaysama mong bata, bakit
ka hindi humalik ng kamay sa
among?
Tenyong: Inang, ang mga kamay pong…
namamatay ng kapwa ay hindi
dapat hagkan, huwag pong
maniniwalang sasabihin niya sa
Gobernador na si Tatang ay
pawalan, bagkus pa ngang
ipagbibiling patayin na
ngang tuluyan. (Sarili) Kung nababatid
lamang ng mga ito ang pinagusapan
ng apat na lilo! Nakalulunos ang
kamangmangan! (Ipapasok si
Kapitang Inggo na nakadapa sa
isang papag na makitid).
Putin: Inggo ko!
Tenyong: Tatang!
Julia: Kaawa-awa naman!
Tenyong: Mahabaging Langit!
Taon at Pangkat: __________________________
Pasay-F8-Q2-W2-D2
Musika
Tenyong: Ang dalawang braso'y gitgit na
ang laman, naglabas ang mga buto sa
mga tinalian, lipos na ng sugat
ang buong katawan,
nakahahambal! Ay! Ang anyo ni Amang!
Ang lahat ng ito'y gawa ng
pari na sa Pilipinas siyang
naghahari lalang ni Lucifer sa
demon-yong lahi kay Satang malupit
nakikiugali…Ah, kapag namatay ka,
oh, ama kong ibig, asahan mo po at
iga-ganting pilit kahit na ano ang
aking masapit, sa ulo ng prayle isa
sa kikitil.
Salitain
Tenyong: Tatang, ikaw po'y ititihaya ko nang
hindi mangalay…
Inggo: Huwag na… anak ko… hindi na
maari… luray luray na ang
katawan… Tayo'y maghihiwalay na
walang pagsala! Bunso ko, huwag
mong pababayaan ang Inang mo!
Putin, ay Putin… Juana-Julia…
kayo na lamang ang inaasahan
kong kakalinga sa kanila… Ang
kaluluwa ko'y inihain ko na ka'y
Bathala. Adyos mga kaputol ng
dibdib! Adyos mga kababayan!
Ako'y inyong patawarin… Naluoy na
yata ang puso ng mga Kastila.
Tenyong: Diyos na may kapangyarihan!
Ano't inyong ipinagkaloob ang ganitong
hirap? (Dito lamang ang pasok ng
kantang "Ang dalawang
braso'y…)
Musika No.2
Tenyong: Ang dalawang braso'y gitgit na
ang laman, naglabas ang buto sa
mga tinalian, lipos na ng sugat ang
buong katawan, nakahahambal, ay!
Ang anyo ni Amang! Ang lahat ng
ito'y gawa ng pari na sa Pilipinas
siyang naghahari, lalang ni Lucifer sa
demon-yong lahi kay satang malupit
nakikiugali. Ah! Kapag namatay ka,
oh, ama kong ibig, asahan mo po't
igaganting pilit kahit na ano ang
aking masapit sa ulo ng prayle, isa
sa kikitil.
Julia: Taya ang loob ko at binabantabanta
mga taong iya'y tadtarin man yata
lahat ng niyang laman, buto sampung
taba, di makababayad sa utang na
madla.
Mga Babae at Lalaki: Di na kinahabagan kahit
kaunti man, pariseos ay daig
magpahirap.
Tenyong: Oo't di matingnan puso ko'y
sinusubhan sa ginawa kay Amang
ng mga taong hunghang…ang awa'y
nilimot sa kalupitan…
Lalaki't Babae: Wari mukha nang bangkay
Tenyong: Inang, masdan mo po… at
masama ang lagay ni Tatang, Inang,
tingnan mo't naghihingalo… Tatang,
tatang…
Putin: Inggo ko…Inggo…
Tenyong: Patay na! (Mangagsisihagulgol
ng iyak)
Telong Maikli
VIII TAGPO
(Sila ring lahat, wala lamang si Kapitang
Inggo, ang Alkalde, at mga bilanggong
nangakaga-pos).
Salitain
Putin: Tenyong, hindi yata ako
makasasapit sa atin! Julia,
nangangatal ang buongkatawan ko!
Nagsisikip ang aking dibdib! Ang
sakit ay tagos hanggang likod! Ay,
Tenyong, hindi ako makahinga! Ang
puso ko'y parang pinipitpit sa
palihang bakal! (Si Putin ay
mapapahandusay).
Tenyong: Langit na mataas!
(Papasok lahat)
Page 11 of 23
IX TAGPO
(Tenyong at mga kasamang lalaki,
mamaya'y si Julia).
Salitain
Tenyong: Mga kasama, magsi-kuha ng
gulok, at ang may rebolber ay
dalhin.
Isa: Ako'y mayroong iniingatan.
Isa pa: Ako ma'y mayroon din.
Tenyong: Tayo na sa estasyon ng
Guiguinto.
Isa: Nalalaman mo bang sila'y
mangasisilulan?
Tenyong: Oo, walang pagsala, narinig
ko ang salitaan nila, at nabatid ko
tuloy na sasabihin daw nila sa
Heneral na tayo'y pagbabarilin na.
Isa: Mga tampalasan.
Isa pa: Walang patawad! (Nang
mangagsiayon, si Tenyong ay
nakahuli sa paglakad, sa lalabas si
Julia).
Julia: Tenyong, Tenyong!
Tenyong: Julia!
Julia: Diyata't matitiis, na Ina'y lisanin mo
sa kahapis-hapis na anyo? Di ba
nalalaman mong sa kaniya'y
walang ibang makaaaliw kundi
ikaw, at sa may damdam niyang
puso, ay walang lunas kundi ikaw
na bugtong na anak? Bakit mo siya
papanawan? Tenyong: Julia, tunay
ang sinabi mo; datapwa't sa sarili
mong loob, di ba si Inang ay
kakalingain mong parang tunay na
ina; alang-alang sa paglingap mo
sa akin? Sa bagay, na ito, ano ang
ipag-aalaala ko?
Julia: Oo nga, Tenyong, ngunit hindi kaila
sa iyo na ang maililingap ng isang
lalaking kamukha mo ay di
maititingin ng isang babaing gaya
ko. Tenyong, huwag kang umalis!
Tenyong: Julia, hindi maaari ang ako ay
di pasa-parang; ako ay hinihintay
ng mga kapa-tid, Julia, tumutugtog
na ang oras ng pananawa-gan ng
naaaping Ina, sa
pinto ng nagpaubayang anak; ang
Ina natin ay nanga-
ngailangan ng tunay nating
pagdamay; dito sa dibdib ko'y
tumitimo ang nakalulunos niyang
himutok, ang naka-panlulumo
niyang daing: "Mga anak ko," anya,
"ngayo'y kapa-nahunang ako'y
ibangon na ninyo sa pagkalugami.
Oras na, Julia ko, ng paglaot sa
matibay na tanikalang mahigit sa
tatlong daang taong sinasangayad;
hindi dapat tulutang… mga iaanak
natin ay magising pa sa
kalagimlagim na kaalipin.
Julia: Wala akong maitututol, tanggapin
na lamang ang huling tagubilin!
(Huhubarin ang garantilyang may
medalyita; tangnan at isusuot kay
Tenyong ang garantilya.) Ang
larawang ito'y aking isasabit sa
tapat ng puso'y huwag iwawaglit at
sa mga digma, kung siya'y
masambit ipagtanggol ka sa mga
panganib. Kung saka-sakaling irog
ko'y masaktan, pahatid ka agad sa
aking kandungan. Ang mga sugat
mo'y aking huhugasan ng
masaganang luhang sa mata'y
nunukal.
Tenyong: Sa Diyos nananalig.
Julia: Puso ko'y dinadalaw ng malaking
hapis.
Tenyong: Huwag mamanglaw. Huwag
ipagdusa ang aking pagpanaw.
Julia: Mangungulimlim na ang sa matang
ilaw.
PANGALAN: _______________________
Guro: _____________________________
Tenyong: Ang ulap Julia ko'y di
mananatili.
Darating na ibig, ang
pagluluwalhati.
Julia:Tenyong na poon ko'y
kahimanawari.
Magliwayway uli't dilim ay
mapawi. Tenyong: Huwag nang
matakot, huwag nang
mangamba. Ako'y tutupad lang
ng aking panata sa pakikianib sa
mga kasama. Aming tutubusin,
naaliping Ina. Ikaw irog ko'y aking
itatago sa loob ng dibdib, sa tabi
ng puso. Nang hindi malubos ang
pagkasiphayo sa mga sakuna,
ikaw'y kalaguyo. (Titigil) Yayao
na ako! Julia: Ako'y lilisanin?
Balot yaring puso ng matinding
lumbay, bumalik ka agad nang di
ikamatay.
Tenyong: Juliang aking sinta! Julia:
Oh, Tenyong ng buhay! Tenyong:
(Anyong aalis) (Sarili) Kaawa-awa!
(Tuluyang aalis). Julia: (Biglang
lilingon Te…! Yumao na! (papasok)
X TAGPO (Tugtuging nagpapakila-la
ng damdamin. Pagdating ng
bahaging masaya ay maririnig
ang sigawan sa loob. Mga prayle
at mga kasama
ni Tenyong at si Tenyong.)
Sa loob.
Mga lahi ni Lucifer! Magsisi na
kayo't oras na ninyo! Ikaw ang
pumatay sa ama ko - Perdon!
Walang utangna-di
pinagbabayaran! (Hagaran at
mapapatay ang mga prayle, isa
ang mabibitin na sasama sa
tren).
Telon Wakas ng Unang Bahagi
Ikalawang Bahagi
I TAGPO
(Bahay ni Julia)
Julia at Juana
Salitain
Juana: Julia, igayak ang loob mo;
ngayon ay paparito si Miguel at
ang kanyang ama, sila'y
pagpapakitaan ng mainam.
Julia: Kung pumarito po sila, ay di
kausapin mo po!
Juana: Bakit ba ganyan ang sagot mo?
Julia: Wala po! Juana: Hindi naman
pangit, lipi ng mabubuting tao,
bugtong na anak at nakari-riwasa,
ano pa ang hangarin mo?
Julia: Ako po, Inang ko, ay hindi
naghahangad ng mga kabutihang
tinuran mo, ang hinahangad ko po
ay…
Juana: Ay ano? Duluhan mo, sabihin
mo at nang matalastas ko.
Julia: Ang tanggapin pong mahinusay ng
puso ko.
Juana: (Natatawa) Julia, ako'y
natatawa lamang sa iyo, ikaw ay
bata pa nga - anong pusu-
pusoang sinasabi mo? Totoo
nga't noong unang dako, kapag
may lalaking mangingibig ay
tinatanggap ng mga mata at
tinutuloy dito
Julia: (hihipuin ang noo) dito sa isip
at di na sa puso; at kung ano ang
pasya ng isip ay siyang paiiralin: ang
puso sa panahong ito ay hindi na
gumaganap ng
Taon at Pangkat: __________________________
Pasay-F8-Q2-W2-D2
maganda niyang katungkulan,
siya'y nagpapahingala'y na…
Julia: Nakasisindak, Inang ko,
ang mga pangungusap mo!
Juana: Siyang tunay!
Julia: Ako po'y makasunod sa
masamang kalakaran ng
panahon, dito po ako
makatatakwil sa tapat na udyok
ng aking puso. Juana: Julia, tila
wari… may kinalulugdan ka
nang iba.
Julia: Wala po!
Juana: Kung wala ay bakit
sumusuway sa aking
iniaalok? Nalaman mo na,
ang kagalingan mong sarili
ang aking ninanais. Ang wika
ko baga, ay bukas-
makalawa'y mag-aasawa ka
rin lamang…ay kung
mapasamoro, mapasa-
Kristiyano na!
Julia: (Sarili) Moro yata si Tenyong!
II TAGPO
(Julia at Monica)
Salitain
Julia: Monicaaaaaaaaaa,
Monicaaaaaaaaaa.
Monica: (Sa loob) Pooo!
Julia: Halika (Lalabas si Monica)
Pumaroon ka kay Kulas,
sabihin mong hinihintay ko
siya; madali ka…
Monica: Opo (Papasok) III TAGPO
(Julia, mamaya'y Miguel, Tadeo, Pari,
Teban, at Juana)
Musika
Dalit ni Julia
Oh, Tenyong niyaring dibdib,
Diyata' ako'y natiis Na hindi
mo na sinilip Sa ganitong
pagkahapis. Ay! Magdumali
ka't daluhan, Tubusin sa
kapanganiban, Huwag mo
akong bayaang Mapasa
ibang kandungan. Halika,
tenyong, halika, At baka di
na abutin
Si Julia'y humihinga pa… Papanaw,
walang pagsala!
At kung patay na abutin
Itong iyong nalimutan
Ang bangkay ay dalhin na lamang Sa
malapit na libingan.
Huling samo, oh Tenyong,
Kung iyo nang maibaon Sa
malungkot na pantiyon,
Dalawin minsan man isang
taon.
Salitain
P. Teban: (Pumalakpak) Mabuti ang
dalit mo Julia…datapwa't
napakalumbay lamang…
Julia: (gulat) Patawarin po ninyo at
hindi ko nalalamang kayo'y
nangagsirating…kahiyahiya
po.
P. Teban: Hindi; hindi kahiya-hiya,
mainam ang dalit mo. Ang
Inang mo?
Julia: Nariyan po sa labas:
tatawagin ko po (Papasok).
P. Teban: Magandang bata si Julia, at
mukhang lalabas na mabuting asawa…
Marunong kang pumili, Miguel. Tadeo:
Ako, among, ang mabuting mamili, si
Miguel
Page 12 of 23
po'y hindi maalam makiusap.
(Lalabas si Juana).
Juana: Aba, narito pala ang among!
Mano po, among!
P. Teban: Ah, Juana, ano ang
buhaybuhay?
Juana: Mabuti po, among.
Tadeo: (Kay Miguel) Lapitan mo.
Miguel: Baka po ako murahin ah! 17
May manliligaw si Julia na
Miguel ang pangalan. Mayaman
at bugtong na anak ngunit
dungo.
Payo ni Aling Juana:"Ang pag-ibig
ay tinatanggap ng mata at itinutuloy
sa isip at di sa puso" Tutol si Julia
kay Miguel. Ngunit ipinagkayari siya
ng ina sa ama ni Miguel. Hindi alam
ni Juana ang ukol sa anak at
pamangking si Tenyong.
Nagpadala ng liham si Julia kay
Tenyong sa tulong ni Lukas. Si
Tenyong ay kapitan ng mga
naghihimagsik. Walang takot sa
labanan. Natagpuan ni Lukas ang
kuta nina Tenyong. Ibinigay ang
sulat ng dalaga. Isinasaad sa sulat
ang pagka-matay ng inang si
Kapitana Putin at ang araw ng kasal
niya kay Miguel. Sasagutin na sana
ni Tenyong ang sulat ngunit
nagkaroon ng labanan. Ikatlong
Bahagi
Sinabi ni Lukas kay Julia ang
dahilan nang di pagtugon ni
Tenyong sa liham. Nagbilin lamang
ito na uuwi sa araw ng kasal.
Minsan habang nanliligaw si Miguel
kay Julia ay si Tenyong naman ang
nasa isip ng dalagang ayaw
makipag-usap sa manliligaw kahit
kagalitan ng ina.
Si Tadeo na ama ni Miguel ay
nanliligaw naman kay Juana, na ina
ni Julia. Kinabukasa'y ikakasal na si
Julia kay Miguel. Nagpapatulong si
Julia kay Lukas na tumakas upang
pumunta kay Tenyong. Ngunit di
alam ni Lukas kung nasaan na sina
Tenyong kaya walang nalalabi kay
Julia kungdi ang magpakasal o
magpatiwakal. Pinayuhan ni Lukas
si Julia na kapag itatanong na ng
pari kung iniibig nito si Miguel ay
buong lakas nitong isigaw ang "Hindi
po!". Ngunit tumutol ang dalaga
dahil mamamatay naman sa sama
ng loob ang kanyang ina.
Sa simbahan, ikakasal na si Julia
kay Miguel nang dumating si
Tenyong na sugatan. Ipinatawag ng
Heneral ng mga Katipunero ang pari
para makapangumpisal si Tenyong.
Kinumpisal ng kura si Tenyong.
Ipinahayag ng kura ang huling hiling
ng binata - na sila ni Julia ay
makasal. Galit man si Juana ay
pumayag ito. Maging si Tadeo ay
pumayag na rin sa huling kahilingan
ng mamamatay. Gayun din si
Miguel. Matapos ang kasal,
bumangon si Tenyong. Napasigaw
si Miguel ng "Walang Sugat".
Gayundin ang isinigaw ng lahat.
Gawa-gawa lamang ng Heneral at
ni Tenyong ang lahat.
Wakas (Magsasara ang telon)
PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: __________________________
Guro: _____________________________
Pasay-F8-Q2-W2-D2

MAGSANAY PA TAYO:
Gawain: Pag-unawa sa Binasa
Panuto: Piliin at isulat ang letra ng tamang sagot.
1. May buhay-pusa si Kapitan Inggo. Ang pahayag ay nangangahulugang si Kapitan Inggo ay ____
A. malakas B. may pagkapusa C.matatag D. mahaba ang buhay
2. May Diyos na totoo na nakakakita sa lahat ng gawa ng prayleng kuhila. Ito’y nangangahulugang nakikita ng Poong
Maykapal ang lahat ng ginagawa ng mga prayleng ________
A. mabait B. masama C. abusado D. taksil sa tungkulin
3. Tumugtog na ang oras ng pananawagan ng naaping Ina. Ang tinutukoy na Ina ay ang ______
A. Juana B. Espanya C. Pilipinas D. Kapitana Putin
4. Pinarurusahan ang mga nahuhuli sa pamamagitan ng ______
A. pagbaril B. pagpugot ng ulo C. pagpalo habang nakagapos D. pagkakulong nang matagal
5. Nang malamang namatay si Inggo, si Tenyong ay ______
A. natakot B. nalungkot C. naghimagsik D. nangibang -lugar
6. Ipinagkasundo ni Juana si Julia kay ____
A. Miguel B. Marcelo C. Tadeo D. Tadeo
7. “Ano sa akin kung di sila kumain? Mabuti nga mamatay silang lahat. Dagdagan ang rasyon ng palo, maraming palo.
Walang awa-awa”, Sa bahaging ito ng dula, ipinakita ang ______
A. ang paghahari ng mga prayle C. pagmamalabis sa tungkulin ng mga prayle
B. pagmamalupit ng mga prayle D. wala sa nabanggit
8. Nagbago na ang lakad ng panahon, ngayo’y kung may lalaking nangingibig ay tinatanggap ng mga mata at
itinutuloy dito, dito sa isip at di na sa puso; at kung ano ang pasya ng isip ay siyang paiiralin; ang puso sa
panahong ito ay hindi na gumaganap ng maganda niyang katungkulan, siya’y nagpapahingalay na …
Pinatunayan ng bahaging ito ng dula na noon ay _______.
A. na ang mahihirap ay nakapag-aasawa ng mayaman
B. na kahit hindi nagmamahalan ay nagiging mag-asawa
C. na ang magulang ang pumipili ng magiging asawa ng anak
D. Nangingibabaw ang isip kaysa puso sa pagpili ng manliligaw
9. Iniwan ni Tenyong ang ina at kasintahan upang tugunin ang panawagan ng Inang Bayan. Si Tenyong ay _________
A. Makabayan B. makaina C. makalipi D. makamahirap
10. Ipinakita ng mga mamamayan ang kanilang pagkakaisa sa nangyari kay Inggo nang _________
A.sumama sa libing ni Inggo
B. pumunta sa kwartel at kunin ang bangkay ni Inggo
C. sumama kay Tenyong sa paglaban sa mga prayle/Kastila
D. lahat ng nabanggit

D. PAGLALAHAT
Upang matiyak mo kung talagang naintindahan ang ating araling tinalakay, panahon na upang ibigay mo ang iyong sagot
sa tanong na nasa kahon.

Litaw na litaw ang damdaming nasyonalismo sa akda. Ikaw, bilang isang kabataan, paano mo
maipakikita ang iyong maalab na pagmamahal sa ating Inang Bayan?
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________

PAGTATAYA
HANDANG-HANDA KA NA.
Tunay na naunawaan mo na nga ang nilalaman ng akda, kaya binabati kita. Dahil dito, maaari ka nang dumako sa paghahayag ng
pangangatuwiran sa napiling alternatibong solusyon o proposisyon sa suliraning inilahad sa tekstong binasa. Suriin ang ilang
mahahalagang pahayag na kinokonsiderang suliranin ng mga Pilipino mula sa akdang binasa. Ibigay ang iyong pananaw kung ito ay
tunay ngang nagaganap sa ating bansa o hindi. Lagyan ng tsek (√) ang hanay ng iyong sagot. Ibigay ang iyong katuwiran batay sa
iyong obserbasyon at ang mga mungkahing solusyon kung ito ay mayroon ngang katotohanan.

Mga Tinatayang Suliranin Totoo Hindi Totoo Mga Patunay Mga Mungkahing Solusyon
Mga Pilipinong nakaranas ng
mga paglabag ng karapatang
pantao mula sa kamay ng mga
maykapangyarihan tulad ng
nangyari kay Kap. Inggo
Paghahari ng mga dayuhan sa
bansa upang
mapakinabangan ang ating
mga likas na yaman
Pakikialam ng magulang sa
buhay pag-ibig o maging sa
pag- aasawa ng anak

Page 13 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D3

PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: _______________________

Guro: _____________________________

KAGAWARAN NG EDUKASYON
SANGAY NG PAARALANG LUNGSOD, LUNGSOD NG PASAY

MODYUL SA FILIPINO 8
Ikalawang Markahan/ Ikalawang Linggo/ Ikatlong Araw

LAYUNIN: Naibibigay ang denotatibo at konotatibong kahulugan, kasingkahulugan at

kasalungat na kahulugan ng malalim na salitang ginamit sa akda. (F8PBIIe-f-
25)

Paksa 1: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG AMERIKANO

● Pagbibigay ng denotatibo at konotatibong kahulugan, kasingkahulugan at
kasalungat na kahulugan ng malalim na salitang ginamit sa akda.

A. PANIMULA
ANG IYONG ARALIN:
May mga pagkakataong ang kaisipang nais ipahayag ay hindi lantad. Ito ay isa sa mga
kagandahan ng wika dahil nagkakaroon ito ng mas malalim pang kahulugan. Ang kinakausap o
mambabasa ay mag-iisip nang mabuti upang maunawaan ang talagang kahulugan ng isang
pahayag. Nagiging maayos ang daloy ng komunikasyon kapag malinaw ang gamit ng mga salita
sa pagpapakahulugan. Ang paraang denotatibo at konotatibo ay ginagamit upang mabigyan ng
kahulugan ang mga salita.
Ano nga ba ang pagkakaiba ng denotatibo sa konotatibo?
Denotatibo- ang kahulugan ay matatagpuan o nakukuha sa diksyunaryo, karaniwang
tinutukoy ay ang literal o konseptwal nitong kahulugan. Lagi mo lamang tatandaan na kapag
denotasyon, nananatili ang literal na kahulugan ng salita sa anumang konteksto ito gamitin. Hindi
nawawala ang sentral o pangunahing kahulugan ng salita.

Halimbawa: Ang denotasyong kahulugan ng salitang bahay ay tirahan ng tao o hayop.

Konatatibo- sa uring ito, ang isang salita ay maaaring magtaglay ng iba pang mas malalim
na kahulugan. Tandaan mo lamang na sa konotasyon, maaaring magtaglay
ng mga pahiwatig o emosyonal na kahulugan ang isang salita. Sa
pagpapakahulugang ito, nagbabago ang kahulugan ng salita ayon sa
konteksto ng pagkakagamit nito.

Halimbawa: Ang konotasyong kahulugan ng bahay ay maaaring kaligayahan o

proteksyon.

Samantala, ayon kina Villafuerte, et Al. (2005) ang pagbasa ay “Gintong susi na
magbubukas ng pinto sa daigdig ng karunungan at kasiyahan. Pangunahin itong kasangkapan
sa pagtuklas ng kaalaman sa iba’t ibang larangan ng buhay.”
Sa pagbasa ng mga akda, mahalagang alam natin kung ano ang nais ipabatid o
ipakahulugan ng ating binabasa lalo na at may mga malalalim na salitang ginagamit sa akda.
Bigyang-pansin ang pagbibigay ng kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan ng mga malalim
na salitang ginamit sa akda upang mapadali ang pagkakaunawa sa binabasa.
May mga salitang kapag iniugnay sa isa pang salita ay madaling maunawaan. Kapwa
magkapareho ang kahulugan nito. May mga salita namang kabaligtaran ang ipinaparating nito.

Sa pagtatapos ng aralin, inaasahan ang iyong pagbibigay ng denotatibo at konotatibong

kahulugan, kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan ng malalim na salitang ginamit sa akda.

Mga Sanggunian:
1. Online na sanggunian- https://www.amazon.com/Pagbasa-Pagsusuri-Ibang-Teksto-Pananaliksik/dp/6214150424
- https://kapitolyohs.files.wordpress.com/2011/09/modyul- 8.pdfhttps://prezi.com/odwjzcttreaq/demonstration-march-3-2016/
2. Pinagyamang Pluma 8
3. Yaman ng Lahi 8

Page 14 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D3

PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: _______________________

Guro: _____________________________
Upang mas maging malinaw sa iyo ang pagkilala sa denotatibo at konotatibong
pagpapakahulugan ng salita, subukin mong tuklasin ang iyong kakayahan sa pamamagitan ng
pagsagot sa pagsasanay na nasa ibaba.

B. TUKLASIN:
MAGSANAY TAYO:

I. Panuto: Ibigay ang denotatibo at konotatibong kahulugan ng mga bagay na nakalarawan.

1. piitan 2. dayuhan 3. simbahan

Denotatibo- _______________ Denotatibo- ________________ Denotatibo-

_____________
Konotatibo- _______________ Konotatibo-_________________ Konotatibo-
______________

4. haligi ng tahanan 5. ilaw ng tahanan

Denotatibo- ____________________ Denotatibo-

_______________________
Konotatibo- ____________________ Konotatibo- _______________________

*kuha ang larawan mula sa: Google.com

II. Panuto: Piliin sa hanay B ang kahulugan ng mga salitang nakasulat nang pahilig sa hanay A.
Letra lamang ang isulat sa patlang.

A B
_____ 1. pinulot ang bastidor A. taong kalaban ng pamahalaan
_____ 2. marahil siya’y filibustero B. taong inordenahan ng tungkulin sa simbahan
_____ 3. kaming mga klerigo C. sakramento ng kasal
_____ 4. mabuti ang dalit mo D. balangkas na gawa sa kawayan at gamit sa
pagbuburda ng tela
_____ 5. planuhin ang matrimonyo E. awit-panalangin

III. Panuto: Piliin sa hanay B ang kasalungat na kahulugan ng mga salitang nakasulat nang pahilig
sa hanay A. Letra lamang ang isulat sa patlang.

A B
_____ 1. ama ng mga hunghang A. magandang-asal
_____ 2. silaý mga tampalasan B. pinalaya
_____ 3. huwag tuyain C. kaligayahan
_____ 4. matinding kalumbayan D. matalino
_____ 5. diyata’t dinakip E. purihin

Page 15 of 23

PANGALAN: ________________________
Guro: ______________________________
HANDA KA NA BA?
Mabilis mong naunawaan ang ating aralin,ngayon naman muling balikan ang mahahalagang
diyalogo na nasa ibaba na naglalaman ng denotatibo at konotatibong kahulugan, kasingkahulugan at
kasalungat na kahulugan ng malalim salitang ginamit sa akda.
WALANG SUGAT
(Ni Severino Reyes)
Unang Bahagi
1 Tagpo:
Koro: Nang huwag daw mapulaan
ng binatang pagbibigyan Ang
panyo pa'y sasamahan ng
mainam na pagmamahal.
Julia: Ligpitin na ninyo ang mga
bastidor at kayo'y mangagsayaw
na. (Papasok ang magsisikanta).
(Lalabas si Tenyong)
II TAGPO
Tenyong: Pag-iibigan ta'y
kahimanawari lumawig na tunay
at di mapawi paglingap mo sa
akin kusang mamalagi huwag
malimutan sa tuwi-tuwi…
V TAGPO
(Bilangguan sa Bulakan, patyo ng
Gobyerno, maraming mga
bilanggong nakatali sa mga rehas).
SALITAIN
Relihiyoso 1.0: Ah, si Kapitan Luis!
Ito tagaroon sa amin; maraming
tao ito…
Marcelo: Mason po yata, among
Relihiyoso 1.0: Kung hindi man
mason, marahil filibustero,
sapagka't kung siya sumulat
maraming K, cabayo K
Relihiyoso 2.0: Marcelo, si Kapitan
Piton, si Kapitan Miguel, at ang
Juez de Paz, ay daragdagan ng
rasyon.
Marcelo: Hindi sila makakain eh!
Relihiyoso 1.0: Hindi man, ang
rasyon na sinasabi ko sa iyo na
dagdagan, Mabuti nga mamatay
silang lahat. Ang rasyon na
sinasabi ko sa iyo ay ang palo,
maraming palo ang kailangan.
Relihiyoso 1.0: Kahapon ilan ang
namatay?
Marcelo: Wala po sana, datapwa't
nang mag-uumaga po ay pito
lamang.
Relihiyoso 1.0: Bakit ganoon? (gulat)
Marcelo: Dahil po, si Kapitan Inggo
ay pinagsaulan ng hininga.
Relihiyoso 1.0: Si Kapitan Inggo
pinagsaulan ng hininga! Narito
si Kapitana Putin, at ibig daw
makita si Kapitan Inggo na
asawa niya. Kung ganoon ay
hindi mamamatay si Kapitan
Inggo.
Relihiyoso 1.0: May buhay-pusa si
Kapitan Inggo! Saan naroroon
ngayon?
Juana: Kumusta po naman kayo,
among?
Taon at Pangkat:
among?
P. Teban: Masama, Juana, talaga
yatang itong pagkabuhay namin
ay lagi na lamang sa hirap,
noong araw kami ay walang
inaasahan kundi kaunting
sweldo dahil sa kami'y alipin ng
mga prayle, ngayon nga, kung
sa bagay ay kami na ang
namamahala, wala naman
kaming kinikita; wala nang
pamisa, mga patay at hindi na
dinadapit; ngayon napaglirip na
ang mga kabanalang ginawa ng
mga tao noong araw ay pawang
pakunwari at pakitang-tao
lamang alinsunod sa malaking
takot sa mga prayle.
Juana: Totoo po ba ang sabi mo.
P. Teban: Kaya, Juana, di-malayong
kaming mga klerigo ay mauwi
sa pagsasaka, tantuin niyong
kaming mga pari ay hindi
mabubuhay sa panay na
hangin. Juana: Bakit dami mo
pong mga pinakaing mga
pamangking dalaga?
VII TAGPO (Sila rin, wala na lamang
ang mga relihiyoso)
Salitain
Putin: Tenyong, kaysama mong
bata, bakit ka hindi humalik ng
kamay sa among?
Tenyong: Inang, ang mga kamay
pong… namamatay ng kapwa
ay hindi dapat hagkan, huwag
pong maniniwalang sasabihin
niya sa Gobernador na si
Tatang ay pawalan, bagkus pa
ngang ipagbibiling patayin na
ngang tuluyan. (Sarili) Kung
nababatid lamang ng mga ito
ang pinag-usapan ng apat na
lilo! Nakalulunos ang
kamangmangan! (Ipapasok si
Kapitang Inggo na nakadapa sa
isang papag na makitid).
VIII TAGPO
(Sila ring lahat, wala lamang si
Kapitang Inggo, ang Alkalde, at mga
bilanggong nangakagapos).
Salitain
Putin: Tenyong, hindi yata ako
makasasapit sa atin! Julia,
nangangatal ang buong
katawan ko! Nagsisikip ang
aking dibdib! Ang sakit ay tagos
hanggang likod! Ay, Tenyong,
hindi ako makahinga! Ang puso
ko'y parang pinipitpit sa
palihang bakal! (Si Putin ay
mapapahandusay).
Tenyong: Langit na mataas!
(Papasok lahat)
Page 16 of 23
Pasay-F8-Q2-W2-D3
_________________________
Julia: Diyata't matitiis, na Ina'y lisanin
mo sa kahapis-hapis na anyo? Di
ba nalalaman mong sa kaniya'y
walang ibang makaaaliw kundi
ikaw, at sa may damdam niyang
puso, ay walang lunas kundi ikaw
na bugtong na anak? Bakit mo
siya papanawan?
Tenyong: Julia, tunay ang sinabi mo;
datapwa't sa sarili mong loob, di
ba si Inang ay kakalingain mong
parang tunay na ina; alang-alang
sa paglingap mo sa akin? Sa
bagay, na ito, ano ang ipag-
aalaala ko?
Tenyong: Julia, hindi maaari ang ako
ay di pasa-parang; ako ay
hinihintay ng mga kapatid, Julia,
tumutugtog na ang oras ng
pananawagan ng naaaping Ina,
sa pinto ng nagpaubayang anak;
ang Ina natin ay nangangailangan
ng tunay nating pagdamay; dito
sa dibdib ko'y tumitimo ang
nakalulunos niyang himutok, ang
nakapanlulumo niyang daing:
"Mga anak ko," aniya, "ngayo'y
kapanahunang ako'y ibangon na
ninyo sa pagkalugami. Oras na,
Julia ko, ng paglaot sa matibay na
tanikalang mahigit sa tatlong
daang taong sinasangayad; hindi
dapat tulutang… mga iaanak natin
ay magising pa sa kalagim-lagim
na kaalipin.
Ikalawang Bahagi
II TAGPO
Salitain
P. Teban: (Pumalakpak) Mabuti ang
dalit mo Julia…datapwa't
napakalumbay lamang…
Julia: (gulat) Patawarin po ninyo at
hindi ko nalalamang kayo'y
nangagsirating…kahiya-hiya po.
P. Teban: Hindi; hindi kahiya-hiya,
mainam ang dalit mo. Ang Inang
mo?
Ikatlong Bahagi
Sa simbahan, ikakasal na si Julia kay
Miguel nang dumating si Tenyong na
sugatan. Ipinatawag ng Heneral ng
mga Katipunero ang pari para
makapangum-pisal si Tenyong.
Kinumpisal ng kura si Tenyong.
Ipinahayag ng kura ang huling hiling
ng binata - na sila ni Julia ay makasal.
Galit man si Juana ay pumayag ito.
Maging si Tadeo ay pumayag na rin sa
huling kahilingan ng mamamatay.
Gayun din si Miguel. Matapos ang
kasal, bumangon si Tenyong.
Napasigaw si Miguel ng "Walang
Sugat". a lGayundin ang isinigaw ng
lahat. Gawa-gawamang ng Heneral at
ni Tenyong ang lahat.
Wakas (Magsasara ang telon)
 Pasay-F8-Q2-W2-D3

PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: _______________________

Guro: _____________________________

C. MAGSANAY PA TAYO: GAWAIN

I. Piliin at bilugan mula sa iba pang mga salita sa pangungusap ang kasingkahulugan ng mga malalalim
na salitang may salungguhit at isulat naman sa kahon ang kasalungat na kahulugan nito sagot.

1. Huwag nang mangamba Julia, ako’y tutupad lang ng aking panata sa

pakikianib sa mga kasama at ang mag-alala ay huwag nang isipin pa
sapagkat ako’y babalik din nang maaga.

2.Wala akong maitututol, tanggapin na lamang ang tagubilin,hindi ko rin

naman maitatanggi na kailangan mong gawin ang iyong tungkulin.

3. Nagsisikip ang aking dibdib! Nangangatal ang buong katawan ko,

nanginginig ang mga tuhod ko! Ang sakit tagos hanggang likod!

4. Palayain na sana ang mga preso, kami ay aakyat muna sandali sa

Gobernador at sasabihin na pawalan na sila at kawawa naman sila.

5. Diyata’t matitis, na ina’y lisanin mo sa kahapis-hapis na anyo, di ba

nalalaman na walang makaaaliw sa kanya kundi ikaw lamang, kaawa-awa
naman kung sadyang ika’y lilisan?

II. Tukuyin kung denotatibo o konotatibo ang kahulugang ibinigay sa mga salitang kinapalan at may
salungguhit sa bawat pangungusap.

___________ 1. Sa kabila ng maraming pagsubok sa buhay ngayong panahon ng pandemya,

nananatiling matatag ang haligi ng aming tahanan na nagsisilbing sandigan ng pamilya.
___________ 2. Tiwala siya sa kanyang mga tao sapagkat nakararating sa mga kinauukulan ang mga
ayudang kailangan nila. Pakiramdam niya’y walang ahas sa mga ito at lahat sila ay
mapagkakatiwalaan.
___________ 3. Ang dalit ng mga tao ay matapos na ang mga pagsubok na dulot ng pandemya.
___________ 4. Malaki ang pasasalamat ng mga tao sa rasyon na nanggagaling sa pamahalaan
sapagkat malaking tulong ito para sa kanila.
___________ 5. Isa sa mga hakbang upang makaiwas sa COVID-19 ay ang paghuhugas ng kamay.

D. PAGLALAHAT:
TANDAAN: Kapag denotasyon, nananatili ang literal na kahulugan ng salita sa anumang konteksto
ito gamitin. Hindi nawawala ang sentral o pangunahing kahulugan ng salita. Sa konotasyon,
maaaring magtaglay ng mga pahiwatig o emosyonal na kahulugan ang isang salita. Sa
pagpapakahulugang ito, nagbabago ang kahulugan ng salita ayon sa konteksto ng pagkakagamit
nito.

I. Sumulat ng sariling pangungusap gamit ang mga salitang nakatala sa bawat bilang. Gawing
gabay ang hinihinging kahulugan.

Halimbawa:
piitan- denotasyon: Si Kapitan Ingggo ay nasa piitan at doon ay pinagmamalupitan.

1. buhay-pusa- konotasyon:
_____________________________________________________________________________
2. walang sugat- denotasyon:
_____________________________________________________________________________
3. makitid-denotasyon:
_____________________________________________________________________________
4. huhugasan- konotasyon:
_____________________________________________________________________________
5. tanikala- konotasyon:
_____________________________________________________________________________

Page 17 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D3

PANGALAN: _______________________ Taon at Pangkat: _______________________

Guro: _____________________________

II. Sumulat ng sariling pangungusap gamit ang mga salitang nakatala sa bawat bilang. Gawing gabay
ang hinihinging kahulugan.
Halimbawa:
pinagmamalasakitan- kasalungat: Si Kapitan Ingggo ay nasa piitan at doon ay pinagmamalupitan.

1. pagtitimpi- kahulugan:
_____________________________________________________________________________
2. lumawig- kasalungat:
_____________________________________________________________________________
3. pinagsaulan-kahulugan:
_____________________________________________________________________________
4. pinagkaitan- kasalungat:
_____________________________________________________________________________
5. mapulaan- kasalungat:
_____________________________________________________________________________

E. PAGTATAYA
HANDANG-HANDA KA NA.

I. Tunay na naunawaan mo na nga ang nilalaman ng akda, kaya binabati kita. Dahil dito, maaari ka nang
dumako sa pagbibigay ng denotatibo at konotatibong kahulugan ng malalalim na salitang ginamit sa akda.
Magtala ng limang malalim na salitang ginamit sa akda at ibigay ang denotatibo at konotatibong kahulugan
ng mga ito.

Salita Mula sa Teksto Denotasyon Konotasyon

1.
2.
3.
4.
5.

II. Panuto: Ibigay ang kahulugan at kasalungat ng mga salitang kinapalan. Piliin sa looob ng kahon at isulat ito
sa talahanayan.

kalungkutan apihin pagtitiis mamatay maligtas magtaksil

mapahamak magtapat mabuhay kaligayahan arugain pagpapakasaya

Kahulugan Mahirap na Salita Kasalungat

1. aglahiin ang dayuhan
2. buhay may makitil
3. magahis sa panganib
4. maglilo sa Inang Bayan
5. kaakibat sa pagbabata

Inihanda ni:
MYRA R. JAIME
MTI- PCSciHS

Page 18 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D4

PANGALAN: ______________________________ Taon at Pangkat: _____________________________

Guro: ____________________________________

KAGAWARAN NG EDUKASYON
SANGAY NG PAARALANG LUNGSOD, LUNGSOD NG PASAY

MODYUL SA FILIPINO 8
Ikalawang Markahan/ Ikalawang Linggo/ Ikaapat na Araw

LAYUNIN: Nasusuri nang pasulat ang papel na ginagampanan ng sarsuwela sa pagpapataas ng kamalayan
ng mga Pilipino sa kultura ng iba’t ibang rehiyon sa bansa. (F8PU-IIe-f-26)

Paksa 1: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG AMERIKANO

● Pagsusuri nang pasulat sa papel na ginagampanan ng sarsuwela sa pagpapataas ng kamalayan
ng mga Pilipino sa kultura ng iba’t ibang rehiyon sa bansa.

A. PANIMULA
ANG IYONG ARALIN:
Ang sarsuwela ay isang komedya o melodramang may kasamang awit at tugtog na nahihinggil sa mga punong damdamin
ng tao tulad ng pag-ibig, kapootan, paghihiganti, kasakiman, kalupitan, at iba pa o kaya naman ay tung-kol ito sa mga suliraning
panlipunan o pampolitika. Ito ay sinasabing hinango ng mga Espanyol sa opera ng Italya sapagkat magkahalo ang diyalogong
ginagamit dito - patula at pasalita. Ang patulang bahagi ay karaniwang diya-logo ng mga pangunahing tauhan, bukod sa ito ay
nilalagyan ng komposisiyon na maaaring awitin. Ang tuluyang diyalogo ay yaong gamit naman ng mga katulong na tauhan. Hango
sa tunay na buhay ang paksa nito at kung minsan ay nasosobrahan naman sa damdamin, lalo na sa pag-ibig kaya nagiging soap
operatic.
Ang sarsuwela ay namulaklak noong panahon ng himagsikang Pilipino at Amerikano sa pangunguna nina: Severino Reyes,
kilala sa taguring Lola Basyang, sa kanyang dulang Walang Sugat; Aurelio Tolentino sa kanyang Kahapon, Ngayon at Bukas;
Juan Abad sa kanyang Tanikalang Ginto; Juan Crisostomo Soto sa kanyang Anak ng Katipunan; Amando Navarette Osorio sa
kanyang Patria Amanda, at iba pa.
Unti-unting nanghina ang sarsuwela nang nakilala sa bansa ang bodabil o stage show. Ang pagtatanghal na ito ay halos
walang kuwento o istorya, puro kantahan at sayawan lamang ang nangyayari kung kaya sa paglaganap ng bodabil naging purong
panlibangan na lamang ang teatro.
Dula- Sa pamamagitan ng masining na pagsasatao ng mga karakter ay napaaabot nito sa mga manonood o mambabasa
ang damdaming nais nitong iparating. Ito ay maaaring mauri ayon sa paksa o nilalaman nito. Ito ay nag-iiba-iba ng anyo batay
sa damdaming nais palitawin ng may-akda nito.
Uri ng Dula ayon sa Anyo
• Komedya - katawa-tawa, magaan sa loobdalhin ang tema, at anng mga tauhan ay laging nagtatagumpay sa wakas
• Trahedya - dulang ang tema'y mabigat o nakasasama ng loob, nakaiiyak, nakalulunos ang mga tauhan, karaniwang sila
ay nasasadlak sa kamalasan, kabiguan, kawalan, at maging sa kamatayan, kaya nagwawakas na malungkot.
• Melodrama o Soap Opera - dulang sadyang namimiga ng luha sa manonood na parang wala nang masayang bahagi
sa buhay ng tauhan kundi pawing problema na lamang ang nangyayari sa araw-araw.
• Tragikomedya - dulang magkahalo ang katatawanan at kasawian na laging may mga tauhang katawa-tawa.
• Saynete - ang paksa nito ay nahihinggil sa paglalahad ng mga kaugalian ng isang lahi o katutubo, sa kanyang
pamumuhay, pangingibig, at pakikipagkapuwa.
• Parsa - kapag puro tawanan lamang kahit walang saysay ang kuwento, at ang mga aksiyon ay slapstick na walang
ibang ginawa kundi magpaulan o maghampasan ng mga kabalbalan.
• Parodya - kapag ito naman ay mapanudyo, ginagaya ang mga kakatwang ayos, kilos, pagsasalita at pag-uugali ng tao
bilang isang anyo ng komentaryo o pamumuna o kaya'y pambabatikos na katawa-tawa ngunit nakasasakit ng damdamin
ng pinag-uukulan.
• Proberbyo - kapag ang isang dula ay may pamagat na hango sa mga bukambibig na salawikain, ang kuwento'y pinaiikot
dito upang magsilbing huwaran ng tao sa kanyang buhay.

B. TUKLASIN:
MAGSANAY TAYO:
Upang mas maging malinaw sa iyo ang babasahing akda ay sagutin mo muna ang mga pamprosesong tanong. Sagutin
ito batay sa iyong sariling pananaw o kaalaman.

1. Paano sumasalamin sa kultura ng mga Pilipino ang sarsuwela at iba pang mga uri ng dulang pantanghalang
nakilala sa bansa partikular noong panahon ng pananakop ng mga Amerikano?
_________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
2. Bakit hindi na ganoon kakilala ng kabataang Pilipino ang sarsuwela at iba pang uri ng dulang pantanghalan?
_________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
3. Alin sa mga anyo ng dulang pantanghalan ang higit mong naibigan? Bakit? ________________________
____________________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
1. Online na sanggunian- https://prezi.com/3kdhranp7y5j/ang-sarsuwela-at-ang-mga-uri-ng-dula-ayon-sa-
anyo/modyul4pagsusuringakdabataysapananawsosyolohikal-130825171922-phpapp01.pdf
2. Pinagyamang Pluma 8, 3. Panitikang Pilipino 8

Page 19 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D4

PANGALAN: __________________________ Taon at Pangkat: ____________________

Guro: ________________________________

HANDA KA NA BA?
Ngayon naman ay basahin mo ang buod ng akdang Walang Sugat at maging handa sa pagsusuri nito.

WALANG SUGAT
Ni Severino Reyes (1868)
Buod batay kay Pineda (1979)

Unang Yugto
1 Nagbuburda ng panyolito si Julia. Darating si Teňong. Magkakayayaang magpakasal ang dalawa.

2 Darating si Lucas at ibabalitang dinakip ang ama ng binate. Magpapaalam ang binate para sundan ang
ama. Sasama si Julia at ang ina nitong si Juana.

3 Maraming dumadalaw sa mga dinakip. Inaalipust sila ng mga kura. Tinatawag silang mga filibustero at
mason. May hindi na makakain sa dinanas na hirap. May namatay na.

4 Naroon si Kapitana Puten, ang ina ni Teňong, na ibig makita ang asawang Kapitan Inggo bugbog na sa
palo.

5 Darating si Teňong. Hindi siya hahalik sa kamay ng kura. Kagagalitan ito ng ina. Sinabi ng binatang “ang
mg kamay na pumapatay sa kapwa ay hindi dapat hagkan.”

6 Isusumpa ni Teňong na papatay siya ng mga kura kapag namatay si Kap. Inggo. Mamamatay nga ang
matanda. Magyayaya si Teňong ng mga kasama na magsikuha ng baril at gulok. Makikiusap si Julia na
huwaag ituloy ni Teňong ang balak dahil nag-iisa na ang ina ng binata. Sasalakayin pa rin nina Teňong
ang mga kura.
Ikalawang Yugto
7 May manliligaw si Julia na Miguel ang pangalan. Mayaman. Bugtong na anak.

8 Nag-usap na ang in ani Julia at ang ama ni Miguel tungkol sa pagpapakasal ng dalawa. Hindi alam ni Juan
ang tungkol kay Julia at Teňong. Magpapadala ang dalaga ng liham kay Teňong sa tulong ni Lucas.

9 Si Teňong kapitan ng mga maghihimagsik. Walang takot sa labanan. Matatagpuan din ni Lucas ang kuta
nina Teňong. Ibibigay ang sulat ng dalaga. Isinasaad doon ang araw ng kasal nil ani Miguel.

10 Sasagutin san ani Teňong ang sulat ngunit nagkaroon ng labanan. Maghahandang lumaban ang mga
Katipunero.
Ikatlong Yugto
11 Sinabi Ni Lucas kay Julia kung bakit hindi natugunan ni Teňong ang kaniyang liham. Nagbilin lamang ito
na uuwi sa araw ng kasal.

12 Habang nanliligaw si Miguel kay Julia, si Teňong pa rin ang nasa isip ng dalaga. Ayaw niyang makipag-
usap sa manliligaw kahit kagalitan siya ng ina.

13 Si Tadeo na ama ni Miguel ay nanliligaw naman kay Juana.

14 Kinabukasa’y ikakasal na si Julia kay Miguel. Nagpapatulong si Julia ka Lucas na tumakas upang pumunta
kay Teňong. Ngunit si alam ni Lucas kung nasaan si Teňong kaya walang nalalabi kay Julia kundi ang
magpakasal o magpatiwakal.

15 Pinayuhan ni Lucas si Julia na kapag itatanong na ng pari kung iniibig nito si Miguel ay buong lakas nitong
isigaw ang “Hindi po!” Ngunit tumutol ang dalaga dahil mamamatay naman sa sama ng loob ang kaniyang
ina.

16 Sa simbahan ikakasal na si Julia kay Miguel nang dumating si Teňong na sugatan, nasa punto ng
kamatayan. Ipinatawag ng Heneral ng mga Katipunero ang pari par makapangumpisal si Teňong.

17 Pinakinggan ng kura ang kumpisal ni Teňong may huling kahilingan ang binata – na sila ni Julia ay makasal
bago siya mamatay. Galit man si Juan ay pumayag ito. Pumayag din si Tadeo dahil sandal na lamang at
puwede na uling ikasal si Julia at ang kaniyang anak. Gayundin si Miguel.

18 Ikinasal sina Julia at Teňong. Babangon si Teňong mula sa pagkakahiga at … “Walang sugat” sigaw ni
Miguel. At gayundin ang isisigaw ng lahat. Gawa-gawa lamang ng Heneral at ni Teňong ang buong eksena.
Wakas
Susunod naman ang isang sipi mula sa Ikalawang Tagpo mula sa Unang Yugto. Para malasap mo rin ang aktuwal
na tunog ng dula.

Page 20 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D4

PANGALAN:_____________________________ Taon at Pangkat: _____________________________

Guro: __________________________________

Walang Sugat – Unang Yugto, Ikalawang Tagpo

Severino Reyes (1898)

1 TEŇONG: Julia, tingnan ko ang binuburdahan mo…

2 JULIA: Huwag na Tenyong, huwag mo nang tingnan, masama ang pagkakayari, nakakahiya.

3 TEŇONG: Isang silip lamang, hindi ko na hihipuin, ganoon lang?… ay…

4 JULIA: Sa ibang araw, pagkatapos na, oo, ipakikita ko sa iyo.

5 TEŇONG: (Tangan si Julia sa kamay) Ang daliri bang ito na hubog kandila, na anaki'y nilalik na maputing
garing. Ay may yayariin kayang hindi mainam? Hala na, tingnan ko lamang.
6 JULIA: Huwag mo na akong tuyain, pangit nga ang mga daliri ko

7 TEŇONG: (Nagtatampo) Ay! …

8 JULIA: Bakit Tenyong, napagod ka ba? (Hindi sasagot). Masama ka palang mapagod.

9 TEŇONG: Masakit sa iyo!

10 JULIA: (Sarili) Nagalit tuloy! Tenyong, Tenyong… (sarili) Nalulunod pala ito sa isang tabong tubig!

11 TEŇONG: Ay!

12 JULIA: (Sarili) Anong lalim ng buntong hininga! (Biglang ihahagis ni Julia ang bastidor). (Sarili) Lalo ko
pang pagagalitin.
13 TEŇONG: (Pupulutin ang bastidor at dala). Julia, Julia ko. (Luluhod) Patawarin mo ako; Hindi na ako
nagagalit…
14 JULIA: Masakit sa aking magalit ka at hindi. Laking bagay!

15 TEŇONG: Lumalaganap sa dibdib ko ang masaganang tuwa, narito at nakikita ko na minarapat mong ilimbag
sa panyong ito ang pangalan ko.
16 JULIA: Hindi ah, nagkakamali ka, hindi ukol sa iyo ang panyong iyan…

17 TEŇONG: Sinungaling! At kaninong pangalan ito? A. Antonio N. Narciso, at F. ay Flores.

18 JULIA: Namamali ka, hindi mo pangalan iyan.

19 TEŇONG: Hindi pala akin at kanino nga?

20 JULIA: Sa Among! Iya'y iaalay ko sa kanya ngayong kaarawan ng pasko.

21 TEŇONG: Kung sa among man o sa demonyo, bakit ang letra'y A, N, at F?

22 JULIA: Oo nga sapagkat ang A, ay Among, ang N, Natin at ang F ay Frayle.

Nakaganti na ako! (Dudukutin ni Tenyong sa kanyang bulsa ang posporo at magkikiskis ng
maraming butil at nag-aalab na magsasalita).
23 TEŇONG: Julia, magsabi ka ng katotohanan, para sa kura nga ba? Kapag hindi ko sinilaban, ay…
sinungaling ako… mangusap ka. Susulsulan ko na? (Anyo nang sisilaban).
Musika No.2

24 JULIA: Huwag mong silaban ang tunay mong pangalan.

25 TEŇONG: Sa pagkakasabi mong sa kurang sukaban nagising ang galit at di mapigilan.
26 JULIA: Hindi maghahandog sa lahi ni Satan, ang panyong iyan ay talagang iyo, sampu ng nagburdang si
Juliang iniirog mo.
27 TEŇONG: Salamat, salamat, Juliang poon ko.
28 JULIA: Oh, Tenyong ng puso, Oh, Tenyong ng buhay ko.
29 TEŇONG: Pag-iibigan ta'y kahimanawari lumawig na tunay at di mapawi paglingap mo sa akin kusang
mamalagi huwag malimutan sa tuwi-tuwi…
Julia ko'y tuparin adhikain natin.
30 JULIA: Tayo'y dumulog sa paa ng altar.
31 TEŇONG: Asahan mo.
32 SABAY: Di mumunting tuwa dito'y dumadalaw, ano pa't wari di na mamamatay sa piling mo oh! (Tenyong)
niyaring buhay
(Julia) maalaalang may kabilang buhay…

Page 21 of 23
 Pasay-F8-Q2-W2-D4

PANGALAN: ________________________________ Taon at Pangkat: ____________________________

Guro: ______________________________________

C. MAGSANAY PA TAYO:
C. GAWAIN
Suriin ang maaaring ipakahulugan ng sumusunod na pahayag. Lagyan ng tsek (√) ang kahon ng tamang
sagot.

1. “Inang, ang mga kamay po ng mamamatay ng kapwa ay hindi dapat hagkan.”

Isang malaking kasalanan ang humalik sa kamay ng mamamatay-tao.

Huwag na huwag hahagkan ang kamay ng masama dahil tiyak na ang kakamtan mo ay kamatayan

Ang mga taong masasama ay hindi nararapat na pag-ukulan ng paggalang.

2. “Kayo na lamang ang inaasahan kong kakalinga sa kanila… Ang kaluluwa ko ay inihain ko na kay
Bathala.”
Nagbibilin ang tao sapagkat nararamdaman niyang hindi na magtatagal ang kaniyang buhay.
M
A
G Tanging si Bathala ang may kapangyarihang kumalinga sa kaniyang pagal na kaluluwa.
S Ipinagkakatiwala ng taong nagsasalita ang kaniyang kaluluwa sa kaniyang mga mahal sa buhay.
A
3. “Julia,
N hindi maaaring ako ay di nasa parang, ako ay hinihintay ng mga kapatid.”
A Oras na upang siya ay tumungo sa lugar ng labanan upang tulungan ang mga kababayang
Y nakikipaglaban.
P Kailangan niyang pumunta sa paranag doon niya kakatagpuin ang kaniyang mga bagong dating
A na kapatid.
T Nagpaalam siya kay Julia na sa parang muna siya maninirahan.
A
4. “Inang, ang mga kamay po ng mamamatay ng kapwa ay hindi dapat hagkan.”
Y
O
: Isang malaking kasalanan ang humalik sa kamay ng mamamatay-tao.
HuwagC na huwag hahagkan ang kamay ng masama dahil tiyak na ang kakamtan mo ay kamatayan
. Ang mga taong masasama ay hindi nararapat na pag-ukulan ng paggalang.
G
A na lamang ang inaasahan kong kakalinga sa kanila… Ang kaluluwa ko ay inihain ko na kay
5. “Kayo
W
Bathala.”
A Nagbibilin ang tao sapagkat nararamdaman niyang hindi na magtatagal ang kaniyang buhay.
I M
A
N
G Tanging
S
si Bathala ang may kapangyarihang kumalinga sa kaniyang pagal na kaluluwa.
S Ipinagkakatiwala
u ng taong nagsasalita ang kaniyang kaluluwa sa kaniyang mga mahal sa buhay.
A r
N i
A i
Y n
P a
A n
T
KAYANG-KAYA PAgNG ISA PANG PAGSASANAY:
A m
SAGUTAN MO Y NA: a
Suriin ang mgaO pahayag.
a Lagyan ng puso (♥) ang patlang kung ang pahayag ay katanggap-tanggap at
bilog (O) kung: di katanggap-tanggap.
a
C
r
. i
______ 1. Ang pagbibigay ng alaala sa isang minamahal.
G n
______2. Ang A pagpapadama
g ng paninibugho sa kasintahan.
W i
______3. Ang A pagtalikod sa mga minamahal sa buhay para sa bayan.
p
I
______4. Pagtawag ang Pilibustero sa taong kung sumulat ay maraming K.
N k
______5. Ang pagpaparusa
S
a sa mga bilanggo sa pamamagitan ng pagpalo habang nakagapos.
u
h
______6. Ang pagkakaisa
ru upang maghimagsik laban sa mga prayle.
______7. Ang paggamit il ng isip sa halip na puso kapag may lalaking mangingibig.
iu
______8. Ang pagpapasa-Diyos
n
g sa mga mapang-abuso.
a
a ng magulang ng mapapangasawa ng anak.
______9. Ang pagpili n
n
_____10. Pag-iisip ng g
n paraan upang mahadlangan ang pagpapakasal ng kasintahan.
m
g
a
s
a
u
a
m
ru
is
n
u Page 22 of 23
g
n
 Pasay-F8-Q2-W2-D4

PANGALAN: _______________________________ Taon at Pangkat: ____________________________

Guro: _____________________________________

D. PAGLALAHAT:
Tandaan: Malaki ang papel na ginagampanan ng sarsuwela sa pagpapataas ng kamalayan ng mga Pilipino sa
kultura ng iba’t ibang rehiyon sa bansa. Bagamat ang sarsuwelang Walang Sugat ay nasulat pa noong panahon
ng mga Amerikano ay makikitang litaw na litaw sa akda nag kulturang Pilipino na hanggang sa kasalukuyan ay
pinahahalagahan pa rin ng marami sa atin. Bilang pagpapalalim ng gawain ay magtala ka ng mga pangyayari sa
akda na sumasalamin sa mga pagpapahalaga o kulturang Pilipinong nakatala sa ibaba.

Walang Sugat

Pagpapahalaga Pagpapahalaga Pagmamahal at Pagga- Maalab na Pagmama-

sa Kababaihan sa Matrimonyo lang sa Magulang hal sa Bayan
ng Kasal

E. PAGTATAYA
HANDANG-HANDA KA NA

Tunay na naunawaan mo na nga ang nilalaman ng akda, kaya binabati kita. Dahil dito, maaari ka nang dumako sa
pagsusuri sa akda.

Panuto: Suriin ang sarsuwelang Walang Sugat sa pamamagitan ng graphic organizer na makikita sa ibaba.
Gayundin, maglahad ng papel na ginampanan nito upang higit na mapaunlad ang kamalayan ng mga Pilipino sa
mga natatanging kulturang taglay ng ating lahi.

Walang Sugat

Uri ng Dula Ayon sa Anyo

Mga pangyayari sa akdang sumusuporta

sa uri ng dulang iyong isinulat sa nagdaang kahon.

1. Paano nakatulong ang sarsuwelang Walang Sugat sa pagpapatibay ng kamalayan ng mga Pilipino sa
ating mga natatanging kultura?
2. Maglahad ng mga papel na ginagampanan ng dulang ito upang higit nating mapahalagahan ang mga
natatanging kultura

Inihanda ni:
MYRA R. JAIME
MTI- PCNSciHS

Page 23 of 23