COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I – Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya
3. Pagiging responsible sa pangangalaga sa
sarili
CSE
Sexual and reproductive parts are vital parts
of the body. The body parts can be describe
using the different sense organs. Different
people have different bodies and capacities,
including of the sexual body parts.
Values are strong beliefs held by
individuals, families and communities about
important issues. Values guide decisions
about life and relationships. Individuals,
peers, families and communities may have
different values.
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 1
CONTENT STANDARDS
Naipapamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pagkilala sa sarili at sariling
kakayahan, pangangalaga sa sariling
kalusugan at pagiging mabuting kasapi ng
pamilya.
PERFORMANCE STANDARDS
C1 Naisabubuhay nang may wastong
pag-uugali ang iba’t-ibang paraan ng
pangangalaga sa sarili at kalusugan upang
mapa-unlad ang anumang kakayahan.
C2 Naisasagawa nang may pagmamahal at
pagmamalasakit ang anumang kilos at
gawain na magpapasaya at magpapatibay sa
ugnayan ng mga kasapi ng pamilya.
LEARNING COMPETENCIES
3. Nakapaglalarawan ng iba’t ibang gawain
na maaaring makasama o makabuti sa
kalusugan
3.1 nakikilala ang iba’t ibang gawain/paraan
na maaaring makasama o makabuti sa
kalusugan
(EsP1PKP-Id-3)
7. Nakatutukoy ng mga kilos at gawain na
nagpapakita ng pagmamahal at
pagmamalasakit sa mga kasapi ng pamilya
Hal.
1. pag-aalala sa mga kasambahay
2. pag-aalaga sa nakababatang kapatid at
kapamilyang maysakit
(EsP1PKP-Ii-8)
CSE
K1A. Describe body, including private, sexual
parts, using proper names.
KSD1. Describe the healthy relationships in
family, friends, and peers.
1
II – Mahal Ko, Kapwa Ko
2. Pagkamagalang
(Respect)
CSE
Friends are people one trusts and wants to
be in the company.
III- Para sa KAbutihan ng Lahat, Sumunod
Tayo
3. Pagkamatapat
(Honesty)
CSE
Many different kinds of family-two-parent,
single parent, child-headed, guardian-
headed, extended, nuclear and non-
traditional families, etc. Family members
have different needs and roles. Family
members take care of each other in many
ways, though sometimes they may not want
to or be able to. Health and disease can
affect family structure, capacities, roles and
Naipapamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng wastong pakikitungo sa
ibang kasapi ng pamilya at kapwa tulad ng
pagkilos at pagsasalita ng may paggalang at
pagsasabi ng katotohan para sa kabutihan
ng nakararami.
Naipapamlas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pagiging masunurin,
pagpapanatili ng kaayusan, kapayapaan at
kalinisan ng loob ng tahanan at paaralan.
Naisasabuhay ang pagiging magalang sa
kilos at pananalita.
Naisasabuhay ang pagiging masunurin at
magalang sa tahanan, nakasusunod sa mga
alituntunin ng paaralan at naisasagawa nang
may pagpapahalaga ang karapatang
tinatamasa.
11. Nakapagpapakita ng paggalang sa
pamilya at sa kapwa sa pamamagitan ng:
11.1. pagmamano/paghalik sa nakatatanda
11.2. bilang pagbati
11.3. pakikinig habang may nagsasalita
11.4. pagsagot ng “po" at “opo”
11.5. paggamit ng salitang “pakiusap” at
11.6. “salamat”
(EsP1P -IIe-f – 4)
CSE
S3D1. Demonstrate ways of relating with
family, friends and peers with dignity and
respect
12. Nakapagsasabi ng totoo sa magulang /
nakatatanda at iba pang kasapi ng mag anak
sa lahat ng pagkakataon upang maging
maayos ang samahan
12.1. Kung saan papunta / nanggaling
12.2. Mga pangyayari sa paaralan na
nagbunga ng hindi pagkakaintindihan
12.3. Mga pangyayari sa paaralan na
nagbunga ng hindi pagkakaintindihan
12.4. kung gumamit ng computer sa
paglalaro imbis na sa pag-aaral
(EsP1P-IIg-i-5)
13. Nakapagpapakita ng iba’t ibang paraan
ng pagiging masunurin at magalang tulad ng:
13.1. pagsagot kaagad kapag tinatawag
2
responsibilities ng kasapi ng pamilya
13.2. pagsunod nang maluwag sa dibdib
kapag inuutusan
13.3. pagsunod sa tuntuning itinakda ng:
(EsP1PPP-IIIa-1)

CSE
S3D1.Demonstrate ways of relating with
family, friends and peers with dignity and
respect

3
 COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 2

CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I – Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya
2. Pagiging responsible sa
pangangalaga/pagiingat sa sarili
2.1 Kalinisan at Kalusugan
(Cleanliness and wellness)
CONTENT STANDARDS
Naipapamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pagkilala sa sarili at
pagkakaroon ng disiplina tungo sa
pagkakabuklod-buklod o pagkakaisa ng mga
kasapi ng tahanan at paaralan.
PERFORMANCE STANDARDS
Naisasagawa nang palagian ang
pangangalaga at pag-iingat sa katawan.
LEARNING COMPETENCIES
4. Naisakikilos ang mga paraan ng
pagpapanatili ng kalinisan, kalusugan at pag-
iingat ng katawan
(EsP2PKP - Id – 11)

CSE
Everyone has the right to decide who can CSE
touch their body, where and what way. “Body
rights” means that all people, including S1A. Demo proper hygiene including of sexul
children, have the right to tell others not to parts
touch their body when they do not want to be
touched. All cultures have different ways of
respecting privacy and bodily integrity

II – Mahal Ko, Kapwa Ko

4

1.Pagkamagalang
CSE
Values are strong beliefs held by individuals,
families and communities about important
issues. Values guide decisions about life and
relationships. Individuals, peers, families and
communities may have different
III – Para sa Kabutihang ng Lahat, Sumunod
Tayo
1.Pagmamahal sa Bansa
1.3 Paggalang sa Karapatang Pantao
(Respect for Human Right)
CSE
Everyone has the right to decide who can
touch their body, where and what way. “Body
rights” means that all people, including
children, have the right to tell others not to
touch their body when they do not want to be
touched. All cultures have different ways of
respecting privacy and bodily integrity.
Naipapamalas ang pag-unawa sa Naisasagawa ang wasto at tapat na 6. Nakapagpapakita ng pagkamagiliwin
kahalagahan ng pagiging sensitibo sa pakikitungo at pakikisalamuha sa kapwa. at pagkapalakaibigan na may pagtitiwala
damdamin at pangangailangan ng iba, sa mga sumusunod:
pagiging magalang sa kilos at pananalita at 6.1. kapitbahay
pagmamalasakit sa kapwa. 6.2. kamag-anak
6.3. kamag-aral
6.4. panauhin/ bisita
6.5. bagong kakilala
6.6. taga-ibang lugar
(EsP2P-IIa-b-6)
CSE
K3D1. Describe the healthy relationships in
family, friends, peers
Naipapamalas ang pag-unawa sa Naisasagawa nang buong pagmamalaki 16. Nakapagpapahayag ng kasiyahan sa
kahalagahan ng kamalayan sa karapatang ang pagiging mulat sa karapatan ng karapatang tinatamasa
pantao ng bata, pagkamasunurin tungo sa maaaring tamasahin (EsP2PPP-IIIc-8)
kaayusan at kapayapaan ng kapaligiran at ng
bansang kinabibilangan
CSE
K6A1. Explain Basic “body rights”
S6A2. Demonstrate how to say”no”; walk
away; talk to trusted adults
5
 COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 3

CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I – Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya
4. Pangangalaga sa Sarili
CSE
Sexual and reproductive parts are vital parts
of the body. The body parts can be describe
using the different sense organs. Different
people have different bodies and capacities,
including of the sexual body parts.
CONTENT STANDARDS
Naipapamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng sariling kakayahan,
pagkakaroon ng tiwala, pangangalaga at
pag-iingat sa sarili tungo sa kabutihan at
kaayusan ng pamilya at pamayanan.
PERFORMANCE STANDARDS
Naisasabuhay ang iba’t-ibang patunay ng
pangangalaga at pag-iingat sa sarili.
LEARNING COMPETENCIES
6. Nakagagawa ng mga wastong kilos at
gawi sa pangangalaga ng sariling kalusugan
at kaligtasan.
(EsP3PKP-Ie-18)
CSE
K1A. Describe body, including private,
sexual parts, using proper names.
Standard 2: Show positive attitude towards
using the sense organs to appreciate the
body, including sexual parts

6

II – Mahal Ko, Kapwa Ko
3. Paggalang
CSE
All people have the right to be protected and
supported. Friends, family, teachers, clergy
and community members can and should
help each other. Trusted adults can be
sources of help and support.
III- Para sa Kabutihang Panlahat, Sumunod
Tayo
1. Pagmamahal sa bansa
1.1 Pagmamahal sa mga kaugaliang Pilipino
CSE
All people have the right to express
themselves. Communication is important in
all relationships. People have different ways
of communicating, including verbal and non-
verbal communication. Clearly
communicating “yes” and “no” protects one’s
privacy and bodily integrity.
Naipapamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pakikipagkawa-tao.
Naipamamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pananatili ng mga
natatanging kaugaliang Pilipino kaalinsabay
ng pagsunod sa mga tuntunin at batas na
kaugnay sa kalikasan at pamayanan
Naisasabuhay nang palagian ang mga
makabuluhang Gawain tungo sa kabutihan
ng kapwa
1. Pagmamalasakit sa kapwa
Naipagmamalaki ang mga magagandang
kaugaliang Pilipino sa iba’t-ibang
pagkakataon
S1A: Demo proper hygiene, including sexual
parts
11. Nakakapagpadama ng malasakit sa
kapwa na may karamdaman sa
pamamagitan ng mga simpleng gawain
11.1. pagtulong at pag-aalaga
11.2. pagdalaw, pag-aliw at pagdadala ng
pagkain o anumang bagay na kailangan
(EsP3P-IIa-b-14)
CSE
Standard 1: Identify specific ways in which
people can help each other
15. Nakakapagpakita ng mga kaugaliang
Pilipino tulad ng:
15.1. pagmamano
15.2. paggamit ng “po” at “opo”
15.3. pagsunod sa tamang tagubilin ng
mga nakakatanda
(EsP3PPP – IIIa-b – 14)
CSE
S2B. Show sensitivity to different forms of
self-expression, eg. In dress, relationships
Standard 3-8: Demonstrate ways to treat
family, friends, and peers with dignity
7

CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I. Pananagutang Pansarili at Mabuting
Kasapi ng Pamilya
4. Mapanuring Pag-iisip
(Critical Thinking)
5. Pagkakaroon ng bukas na Isip
(open-mindedness)
CSE
Puberty is the time of physical and
emotional change that happens as children
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO GRADE 4
CONTENT STANDARDS
Naipamamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pagkakaroon ng katatagan
ng loob, mapanuring pag-iisip,
pagkamatiyaga, pagkamapagtiis,
pagkabukas-isip, pagkamahinahon at
pagmamahal sa katotohanan na
magpapalaya sa anumang alalahanin sa
buhay ng tao bilang kasapi ng pamilya
PERFORMANCE STANDARDS
Naisasagawa nang may mapanuring pag-
iisip ang tamang pamamaraan/ pamantayan
sa pagtuklas ng katotohanan
LEARNING COMPETENCIES
2. Nakapagsusuri ng katotohanan bago
gumawa ng anumang hakbangin:
2.1. pagsangguni sa taong kinauukulan
(EsP4PKP-Ic-d-24)
CSE
S1A4. Identify ways of responding to and
managing physical, sexual, emotional-mental
and social problems due to puberty.
A1A1.
Show positive attitude towards the changes
8
grow and mature. Puberty occurs at different
times for different people and has different
effects on boys and girls. It is a time of
sexual maturation which leads to major
physical and emotional changes and can be
stressful. Adolescence is the time between
the beginning of sexual maturation (puberty)
and adulthood.
II. Pakikipagkapwa-tao
4. Paggalang (Respect)
5. Kabutihan (Kindness)
CSE
In most families, parents teach and exemplify
their values to their children. Family and
community values and attitudes regarding
gender, relationships, intimacy, love,
sexuality and reproduction are the sources of
sexual learning and influence personal
behavior and decision –making
III. Pagmamahal sa Bansa at Pakikibahagi sa
Pandaigdigang Pagkakaisa
1.1. Pagpapahalaga sa Kultura
(Appreciation of One’s Culture)
Naipamamalas ang pag-unawa na hindi
naghihintay ng anumang kapalit ang
paggawa ng mabuti
Naipamamalas ang pag-unawa sa
pagmamahal sa bansa sa pamamagitan ng
pagpapahalaga sa kultura
Naisasagawa ang paggalang sa karapatan
ng kapwa
Naisasabuhay ang mga gawaing
nagpapakita ng pagpapahalaga sa kultura
in the body at puberty.
8. Nakapagpapakita ng paggalang sa iba
sa mga sumusunod na sitwasyon:
8.1. oras ng pamamahinga
8.2. kapag may nag-aaral
8.3. kapag mayroong maysakit
8.4. pakikinig kapag may nagsasalita/
nagpapaLiwanag
8.5. paggamit ng pasilidad ng paaralan nang
may pag-aalala sa kapakanan ng kapwa
8.5.1. palikuran
8.5.2. silid-aklatan
8.5.3. palaruan
(EsP4P-IIf-i– 21)
CSE
A2a1. Show one’s values related to sexuality
and reproduction
A2a2. Show respect for different people’s
values on sexuality and reproduction
9. Nakapagpapakita ng kawilihan sa pakikinig
o pagbabasa ng mga pamanang kulturang
materyal (hal. kuwentong bayan, alamat,
mga epiko) at di-materyal (hal. mga
9
 magagandang kaugalian, pagpapahalaga sa
nakakatanda at iba pa
CSE (EsP4PPP-IIIa-b-19)
In most families, parents teach and
exemplify their values to their children. CSE
Family and community values and attitudes S2A1. Identify the positive and negative
regarding gender, relationships, intimacy, effects of family and community values
love, sexuality and reproduction are the related to sexuality and reproduction on
sources of sexual learning and influence one’s sexual values and behavior.
personal behavior and decision –making
S1A2. Identify/analyze social expectations on
adolescents as they undergo puberty

COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION

K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO GRADE 5

CONTENT / KEY CONCEPTS AND CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES
MESSAGES
I. Pananagutang Pansarili at Mabuting
Kasapi ng Pamilya Naipamamalas ang pag-unawa sa Nakagagawa ng tamang pasya ayon sa 2. Nakasusuri ng mabuti at di-mabuting
kahalagahan ng pagkakaroon ng mapanuring dikta ng isip at loobin sa kung ano ang dapat maidudulot sa sarili at miyembro ng pamilya
1. Mapanuring pag-iisip pag-iisip sa pagpapahayag at pagganap ng at di-dapat ng anumang babasahin, napapakinggan at
(Critical Thinking) anumang gawain na may kinalaman sa sarili napapanood
at sa pamilyang kinabibilangan 2.1. dyaryo
CSE 2.2. magasin
Decision-making has consequences and this 2.3. radyo
can often be anticipated, therefore it is 2.4. telebisyon
important to choose with the best outcome in 2.5. pelikula
mind. There are multiple influences on 2.6. Internet
10
decisions, including friends, culture, gender
role stereotypes, peers and the media.
Decision-making may involve different steps.
Trusted adults can be a source of help for
decision –making.
II. Pakikipagkapwa-tao
4. Pagkamagalang
(Respect)
5. Paggalang sa opinion ng ibang tao
(Respect for other people’s opinion)
CSE
In most families, parents teach and exemplify
their values to their children. Family and
community values and attitudes regarding
gender, relationships, intimacy, love,
sexuality and reproduction are the sources of
sexual learning and influence personal
behavior and decision –making.
III. Pagmamahal sa Bansa at Pakikibahagi sa
Pandaigdigang Pagkakaisa
1.2. Pananagutan (Responsibility/
Accountability)
1.4. Kamalayang Pansibiko (Civic
Consciousness)
Naipamamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pakikipagkapwa-tao at
pagganap ng mga inaasahang hakbang,
pahayag at kilos para sa kapakanan at ng
pamilya para sa kabutihan ng lahat,
komitment at pagkakaisa bilang
tagapangalaga ng kapaligiran
Naipamamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan nang pagpapakita ng mga
natatanging kaugaliang Pilipino, pagkakaroon batas na may kinalaman sa bansa at global
ng disiplina para sa kabutihan ng lahat,
komitment at pagkakaisa bilang
tagapangalaga ng kapaligiran
Naisasagawa ang inaasahang hakbang,
kilos at pahayag na may paggalang at
pagmamalasakit para sa kapakanan at
kabutihan ng pamilya at kapwa
Naisasagawa nang may disiplina sa sarili
at pakikiisa sa anumang alituntuntunin at
na kapakanan
(EsP5PKP – Ib – 28)
CSE
K5A2. Describe risks and health effects of
early pregnancy in adolescents
K5B. Describe ways that early pregnancy
can be prevented, esp. through abstinence
13.2. paggalang sa natatanging
kaugalian/paniniwala ng mga katutubo at
dayuhang kakaiba sa kinagisnan.
(EsP5P-IIc – 24)
14. Nakabubuo at nakapagpapahayag nang
may paggalang sa anumang ideya/opinion
(EsP5P – IId-e – 25)
CSE
A2a2. Show respect for different people’s
values on sexuality and reproduction
A5A1. Show respect for girl’s experiences
and feelings related to pregnancy
21. Napananatili ang pagkamabuting
mamamayang Pilipino sa pamamagitan ng
pakikilahok
(EsP5PPP-IIIb-25)
22. Nakasusunod ng may masusi at
matalinong pagpapasya para sa kaligtasan
11
 (EsP5PPP-IIIc-26)

CSE
There are different sources of help and
support in your school and wider community
against discrimination, stigmatization, sexual CSE
harassment and abuse and bullying. These S6A1. Identify sources of support that young
problems need to be reported to a trusted people can go to in cases of sexual
source of help. Some problems may require harassment, abuse or assault.
asking for help outside of the school or
community. S6A2. Advocate for safe environments that
encourage safety and respect.

S5A3b Demonsrtrate communication skills to

support girls’ option to abstain from sex

COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION

K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 6

CONTENT / KEY CONCEPTS AND CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES
MESSAGES
I.Pananagutang Pansarili at Mabuting Kasapi
ng Pamilya Naipamamalas ang pag-unawa sa Naisasagawa ang tamang
kahalagahan ng pagsunod sa mga desisyon nang may katatagan ng loob 1. Naisasagawa ang mga tamang hakbang na
1. Mapanuring Pag-iisip tamang hakbang bago makagawa ng para sa ikabubuti ng lahat makatutulong sa pagbuo ng isang desisyon na
(Critical Thinking) isang desisyon para sa ikabubuti ng lahat makabubuti sa pamilya
(EsP6PKP- Ia-i– 37)
2. Katatagan ng loob (Fortitude)
3. Pagkabukas –isipan 1.1pagsusuri nang mabuti sa mga bagay na
12
 (Open-mindedness)
CSE
In most families, parents teach and exemplify
their values to their children. Family and
community values and attitudes regarding
gender relationships, intimacy, love, sexuality
and reproduction are the sources of sexual
learning and influence personal behavior and
decision making.
II. Pakikipagkapwa-tao
1.Paggalang sa opinyon ng ibang tao
(Respect for other people’s opinion)
1.
2. Pagkamagalang
(Respectful)
CSE
Effective communication uses different
modes and styles, and can be learned.
Gender roles can affect communication
between people. Being assertive and
negotiating are important aspects of
communication. Negotiation requires mutual
respect, cooperation and often compromise
from all parties
III. Pagmamahal sa Bansa at Pakikibahagi sa
Pandaigdigang Pagkakaisa
Naipamamalas ang pag-unawa sa
kahalagan ng pakikipagkapwa-tao na may
kaakibat na paggalang at responsibilidad
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naisasabuhay ang pagkakaroon
ng bukas na isipan at kahinahunan sa
pagpapasiya para sa kapayapaan ng
sarili at kapwa
Naipakikita ang mga gawaing
may kinalaman sa sarili at pangyayari
1.2. pagsang-ayon sa pasya ng nakararami
kung nakabubuti ito
1.3. paggamit ng impormasyon
CSE
K6A3. Describe how gender – e.g. girls’ greater needs
for privacy and gender inequality- contribute to girls’
being the more frequent victims of sexual harassment
and rape, than boys
K6A4. Describe ways of responding to attempts at
sexual harassment and rape; and for preventing these
from happening.
3. Nakapagpapakita ng paggalang sa ideya o
suhestyon ng kapwa
(EsP6P- IId-i-31)
CSE
A2a2. Show respect for different people’s values on
sexuality and reproduction
A6A2. Demonstrate how to say “no”, walk away; talk to
trusted adults
A6A3. Demonstrate safe options to respond to bullying,
including talking with trusted adults
4. Nabibigyang-halaga ang mga batayang kalayaan na
13

4.5. Kamalayang Pansibiko
(Civic Consciousness )
CSE
The mass media may be positive and
negative in their representation of men and
women. The mass media influence personal
values, attitudes and social norms
concerning gender and sexuality.
IV. Pananalig at Pagmamahal sa Diyos;
Paninindigan sa Kabutihan
1. Paninindigan sa
Kabutihan (Making a Stand for the Good)
CSE
Decision making has consequences and
these can often be anticipated, therefore it is
important to choose with the best outcomes
in mind. There are multiple influences on
decisions, including friends, culture, gender
role stereotypes, peers and the media.
Decision-making may involve different steps.
Trusted adults can be a source of help for
decision-making.
kahalagahan ng pagmamahal sa bansa at
pandaigdigang pagkakaisa tungo sa isang
maunlad, mapayapa at mapagkalingang
pamayanan
Naipamamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling
kapayapaan (inner peace) para sa
pakikitungo sa iba
tumutugon sa pagmamahal sa bansa
sa pamamagitan ng aktibong
pakikilahok na may dedikasyon at
integridad
Naisasabuhay ang pagkamabuting
tao na may positibong pananaw
bilang patunay sa pag-unlad ng
ispiritwalidad
may kaukulang pananagutan at limitasyon ( EsP6PPP-
IIIa-c–34)
4.1. kalayaan sa pamamahayag
4.2. pagbibigay ng sariling opinion, ideya o
pananaw
4.3. pagsasaalang-alang ng karapatan ng iba
4.4. paghikayat sa iba na magkaroon ng
kamalayan sa kanilang kalayaan
4.5. pambansang pagkakaisa
CSE
S7A1. Describe the effects of mass media and social
media on personal values, attitudes and behavior
relating to sexuality and gender.
11. Napatutunayan na nagpapaunlad ng pagkatao ang
ispiritwalidad
Hal.
11.1. pagpapaLiwanag na ispiritwalidad ang
pagkakaroon ng mabuting pagkatao anuman ang
paniniwala
11.2. pagkakaroon ng positibong pananaw, pag-asa,
at pagmamahal sa kapwa at Diyos
(EsP6PD- IVa-i-16)
CSE
K2A3. Identify examples of good and bad decisions of
adolescents on sexuality and reproduction, and their
consequences.
14
 S5A3a. Demonstrate decision making skills to support
pregnancy prevention in girls and boys

COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION

K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 7

CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I. Pagkilala at Pamamahala sa mga
Pagbabago sa Sarili
1.Mga angkop na Inaasahang kakayahan at
CONTENT STANDARDS
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa
sa mga inaasahang kakayahan at kilos sa
panahon ng pagdadalaga/pagbibinata,
talento at kakayahan, hilig, at mga tungkulin
PERFORMANCE STANDARDS
Naisasagawa ng mag-aaral ang mga
angkop na hakbang sa paglinang ng limang
inaasahang kakayahan at kilos
LEARNING COMPETENCIES
1.1. Natutukoy ang mga pagbabago sa
kanyang sarili mula sa gulang na 8 o 9
hanggang sa kasalukuyan sa aspetong:
15
kilos sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata.
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan (more mature
relations) sa mga kasing edad
(Pakikipagkaibigan
CSE
Love, friendship, infatuation and sexual
attraction involve different emotions.
Friendships can have many benefits; friends
can influence one another positively and
negatively. Close relationships can
sometimes become sexual. Romantic
relationships can be strongly affected by
gender roles and stereotypes. Relationship
abuse and violence are strongly linked to
gender roles and stereotypes.
II. Ang Pagkatao ng Tao
Isip at Kilos Loob
(Intellect and Will)
CSE
Decisions on sexual behavior can affect
people’s health, future and plans. Making
decisions about sexual behavior includes
consideration of all the potential
consequences. Barriers can stand in the way
of making rational decisions on sexual
sa panahon ng pagdadalaga/pagbibinata
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-
unawa sa isip at kilos-loob.
NOTE: FOR MATERIALS
PLEASE PROVIDE MATERIALS OF THE
NEGATIVE AND POSITIVE EFFECTS OF
THE USE OF CONTRACEPTIVES/
ARTTIFICIAL AND NATURAL FAMILY
PLANNING
(developmental tasks) sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata
Nakagagawa ng angkop na pagpapasiya
tungo sa katotohanan at kabutihan gamit ang
isip at kilos-loob
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan (more mature relations)
sa mga kasing edad (Pakikipagkaibigan)
b. Pagtanggap ng papel o gampanin sa
lipunan
c. Pagtanggap sa mga pagbabago sa
katawan at paglalapat ng tamang
pamamahala sa mga ito
d. Pagnanais at pagtatamo ng
mapanagutang asal sa pakikipagkapwa/ sa
lipunan
e. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa
ng maingat na pagpapasya
(EsP7PS-Ia-1.1)
CSE
S1A2. Demonstrate sensitivity to and
acceptance of the sexual aspects of personal
identity
K7A2. Identify how how media portrays men
and women positively and negatively
5.2 Nasusuri ang isang pasyang ginawa
batay sa gamit at tunguhin ng isip at kilos-
loob
5.3. Naipaliliwanag na ang isip at kilos-loob
ang nagpapabukod-tangi sa tao. Kaya ang
kanyang mga pagpapasya ay dapat patungo
sa katutuhanan at kabutihan
(EsP7PS-IIa-5.2)
CSE
S2A2. Demonstrate effective decision-
16
behavior. Peer influence, norms, emotions
and alcohol and drugs can impair rational
decision making on sexual behavior
CSE
Love, friendship, infatuation and sexual
attraction involves different emotions.
Friendships can have many benefits; friends
can influence one another positively and
negatively. Close relationships can
sometimes become sexual. Romantic
relationships can be strongly affected by
gender roles and stereotypes. Relationship
abuse and violence are strongly linked to
gender roles and stereotypes.
Stigma and discrimination are harmful.
Stigma can be self-inflicted and lead to
silence, denial and secrecy. Everyone has a
responsibility to speak out against bias and
intolerance. Support mechanisms typically
exist to assist people experiencing stigma
and discrimination, e.g. against LGBT
FOR CRITICAL THINKING SKILLS
(INFORMED DECISION)
I. Mga Angkop na Inaasahang Kakayahan at
Kilos sa Panahon ng Pagdadalaga at
Pagbibinata
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan (more mature relations)
sa mga kasing edad (pakikipagkaibigan
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-
unawa sa isip at kilos-loob.
Note for the LM’s Developer
Personal Strenghts and Weaknesses
▪ Qualities that I admire
▪ Using Strengths
▪ Improving Weaknesses
▪ Self-Talking
Stress Management
▪ What is stress
Naisasagawa ng mag-aaral ang mga
angkop na hakbang sa paglinang ng limang
inaasahang kakayahan at kilos
(developmental tasks) sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata
Nakagagawa ng angkop na pagpapasiya
tungo sa katotohanan at kabutihan gamit ang
isip at kilos-loob.
making skills, including evaluating
advantages and disadvantages related to
sexuality and reproductive health
1.1. Natutukoy ang mga pagbabago sa
kanyang sarili mula sa gulang na 8 o 9
hanggang sa kasalukuyan sa aspetong:
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan (more mature relations)
sa mga kasing edad (Pakikipagkaibigan)
b. Pagtanggap ng papel o gampanin sa
lipunan
c. Pagtanggap sa mga pagbabago sa
katawan at paglalapat ng tamang
pamamahala sa mga ito d. Pagnanais at
pagtatamo ng mapanagutang asal sa
pakikipagkapwa/ sa lipunan
e. Pagkakaroon ng kakayahang
makagawa ng maingat na pagpapasya
(EsP7PS-Ia-1.1)
5.1. Natutukoy ang mga katangian, gamit at
tunguhin ng isip at kilos-loob.
5.2. Nasusuri ang isang pasyang ginawa
batay sa gamit at tunguhin ng isip at kilos-
loob
(EsP7PS-IIa-5.2)
17
▪ Sources of Strees

▪ Coping Strategies

▪ Relaxation Techniques

18
 COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 8

CONTENT / KEY CONCEPTS AND CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES
MESSAGES
I. Ang Pamilya Bilang Ugat ng
PAkikipagkapwa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag- Naisasagawa ang mga angkop na kilos 2.1. Nakikilala ang mga gawi o karanasan sa
unawa sa misyon ng pamilya sa pagbibigay tungo sa pagpapaunlad ng mga gawi sap ag- sariling pamilya na nagpapakita ng
2. Ang misyon ng pamilya sa pagbibigay ng ng edukasyon, paggabay sa pagpapasya at aaral at pagsasabuhay ng pananampalataya pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa
edukasyon, paggabay sa pagpapasya at paghubog sa pananampalataya sa pamilya pagpapasya at paghubog ng
paghubog ng pananampalataya pananampalataya
(EsP8PB-Ic-2.1)
CSE NOTE: please include in the materials the 1.
Describe how responsibilities of family COMPLIMENTARY ROLES of a MAN and CSE
members change as they mature WOMAN (Husband and Wife) K3A1. Describe how family relationships and
responsibilities change as members mature
Love, cooperation, gender equality, mutual 2. Taking care of the parents and
caring and respect are important for good the elderlys
family functioning and healthy relationships.
As they grow up, children’s world and
affection expand beyond the family, and
friends and peers become particularly
important. Growing up means taking
responsibility for oneself and others. Conflict
and misunderstandings between parents and

19
children are common, especially during
puberty and are usually resolvable.
.
II. Pakikipagkapwa
6. Pakikipagkaibigan
CSE
Capacity to participate or facilitate conflict
resolution among friends
Love, friendship, infatuation and sexual
attraction involves different emotions.
Friendships can have many benefits; friends
can influence one another positively and
negatively. Close relationships can
sometimes become sexual. Romantic
relationships can be strongly affected by
gender roles and stereotypes. Relationship
abuse and violence are strongly linked to
gender roles and stereotypes.
Naipamamalas ng mag-aaral ang
pagunawa sa pakikipagkaibigan
Naisasagawa ng mag-aaral ang mga
angkop na kilos upang mapaunlad ang
pakikipagkaibigan
6.3. Nahihinuha na:
a. Ang pakikipagkaibigan ay nakatutulong sa
paghubog ng matatag na pagkakakilanlan at
pakikisalamuha sa lipunan.
b. Maraming kabutihang naidudulot ang
pagpapanatili ng mabuting
pakikipagkaibigan: ang pagpapaunlad ng
pagkatao at pakikipagkapwa at pagtatamo ng
mapayapang lipunan/pamayanan.
c. Ang pagpapatawad ay palatandaan ng
pakikipagkaibigang batay sa kabutihan at
pagmamahal. Nakatutulong ito sa pagtamo
ng integrasyong pansarili at pagpapaunlad
(EsP8P- IId-6.3)
CSE
S3A3c. Demonstrate capacity to participate
or facilitate conflict resolution among friends
20
 COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 9

CONTENT / KEY CONCEPTS AND CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES
MESSAGES
I-Ang Papel ng Lipunan sa Tao
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag- Naisasagawa ng mag-aaral ang isang Natutukoy ang mga element ng kabutihang
unawa sa lipunan at layunin nito (ang proyekto na makatutulong sa isang panlahat
1. Layunin ng Lipunan: Kabutihang kabutihang panlahat). pamayanan o sector sa pangangailangang EsP9PL-Ia-1.1
Panlahat pangkabuhayan, pangkultural at
pangkapayapaan 1.2. Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng
CSE pagsasaalang-alang sa kabutihang panlahat
Identify personal examples of the ways
sa pamilya, paaralan, pamayanan o lipunan
in which gender affects people’s lives.
Describe the impact of these images on
1.3 .Napangangatwirananna ang pagsisikap
gender stereotyping.
ng bawat tao na makamit at mapanatili ang
Identify national laws and local
kabutihang panlahat sa pamamagitan ng
regulations affecting the employment of
pagsasabuhay ng moral na pagpapahalaga
human rights related to sexual and
ng mga puwersang nagpapatatag sa lipunan
reproductive health.
1.4. Naisasagawa ang isang proyekto na
CSE
makakatulong sa isang pamayanan o
Cultural factors influence what to consider
sector sa pangangailangang
and unacceptable sexual behavior in society.
pangkabuhayan, pangkultural at
International agreements and human rights
21
instruments provide guidance on sexual and pangkapayapaan
reproductive health. (EsP9PL-Ia-1.2)

The mass media influences our ideals of

beauty and gender stereotypes.
Pornographic media tend to rely on gender
stereotyping. Negative mass media
portrayals of men and women can influence CSE
self-esteem. S7A. Demonstrate skills of being involved in
collective and cooperative activities to
improve community and society.

22

CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
IV. Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral
1.Ang Pagkukusa ng Makataong Kilos
(Voluntariness of Human Act)
CSE
Everyone has the responsibility to advocate
for gender equality and speak out against
human rights violations such as sexual
abuse, harmful practices and gender-based
violence.
Everyone has the right to privacy and bodily
integrity. Everyone has the right to be in
control over what they will and will not do
sexually. The internet, cellphones and other
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
GRADE 10
CONTENT STANDARDS
Panindigan Tungkol sa Pangangalaga ng
Sarili Laban sa Pang-aabusong Sekswal
Tungo sa Maayos na Pagtingin sa Sarili at
Pagtataguyod ng Dignidad ng Tao (child
sexual abuse, child protection, human
trafficking)
Panindigan sa pangangalaga sa sarili
laban sa pang-aabusong sekswal.
PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES
Nakagagawa ang mag-aaral ng malinaw 15.1. Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa
na posisyon tungkol sa isang isyu sa kawalan kawalan ng paggalang sa dignidad at
ng paggalang sa dignidad at sekswalidad. sekswalidad
Malinaw na posisyon tungkol sa isyu ng 15.2 Nasusuri ang mga isyung kaugnay sa
kawalan ng paggalang sa dignidad at kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad. sekswalidad
15.3. Napangangatwiran ang pagkakaroon
ng posisyon tungkol sa kahalagahan ng
paggalang sa pagkatao ng tao at sa tunay na
layunin nito sa mga isyung may kinalaman sa
kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad ng tao
15.4. Nakagagawa ng malinaw na posisyon
tungkol sa isang isyu na kawalan ng
23
 new media can be a source of unwanted paggalang sa dignidad at sekswalidad
sexual attention. (EsP10PI-IVe-15.1)

CSE
K6A2. Describe potential impacts of power
differences-eg, age, gender, wealth on
personal safety.

K6A5. Identify key elements of keeping

oneself safe from harm.

S6A2. Advocate for safe environment that

encourage safety and respect

Prepared by:

SHEILA C. BULAWAN, MATVE NASZER C. YCO, MAEd NORA D. DALAPNAS, Ed.D. ALFONSO C. DORIANO, MAEd
Education Program Supervisor Principal II-Malinao NHS Head Teacher VI-Baguio City NHS Principal I-Eastearn La Trinidad NHS
CLMD, Region V Pampanga Division, R-III Baguio City Division, CAR Benguet Division, CAR

GENEROSA C. GENOSA, Ph.D. AIMEE AMOR C. PORTO, MAEd NIDA C. TAGALAG, Ed.D.
Education Program Supervisor Head Teacher III/SIC-Matti NHS Education Program Supervisor
CLMD, Region VIII Digos City Division, R-XI Sta. Rosa Division, R-IV A

24