CHƯƠNG 2

GIÁ TRỊ, THÁI ĐỘ, CẢM

XÚC VÀ VĂN HÓA: CON
NGƯỜI TRONG QUẢN
TRỊ

©McGraw-Hill Education. All rights reserved. Authorized only for instructor use in the classroom.  No reproduction or further distribution permitted without the prior written consent of McGraw-Hill Education.
 Mục tiêu học tập
2-1. Mô tả những đặc điểm tính cách khác nhau ảnh hưởng tới
suy nghĩ, cảm nhận và hành động của nhà quản trị .
2-2. Giải thích giá trị là gì? Thái độ là gì? Phân tích tác động
của giá trị và thái độ tới hoạt động quản trị .
2-3. Đánh giá phương thức tâm trạng và cảm xúc ảnh hưởng
đến tất cả mọi thành viên của tổ chức
2-4. Mô tả bản chất của trí tuệ cảm xúc và vai trò của nó trong
quản trị .
2-5. Định nghĩa văn hóa tổ chức và giải thích phương thức các
nhà quản trị vừa xây dựng vừa chịu ảnh hưởng của văn
hóa tổ chức .

©McGraw-Hill Education.
 1. Các đặc điểm cố định: Đặc điểm tính cách
Đặc điểm tính cách
Các xu hướng cố định về cảm nhận, suy nghĩ và
hành động theo những cách khác nhau nhất định

Đặc điểm tính cách của nhà quản trị ảnh hưởng
đến hành vi và phong cách quản trị con người và
các nguồn lực khác.

©McGraw-Hill Education.
 Nhà quản trị và đặc điểm tính cách
Không có một đặc điểm riêng biệt nào là đúng hay
sai đối với một nhà quản trị hiệu quả.

Tính hiệu quả được quyết định nhờ sự tương tác

phức tạp giữa các đặc điểm của nhà quản trị với tính
chất công việc và tổ chức họ đang làm việc

©McGraw-Hill Education.
 Các chủ đề thảo luận (1 of 3)
Thảo luận vì sao các nhà quản trị có các loại tính
cách khác nhau có thể có hiệu quả và thành công
như nhau. [LO 2-1]

©McGraw-Hill Education.
 Năm đặc điểm nổi trội của tính cách (1 of 6)

Hình 2.1: The Big Five

personality traits
Tính cách của nhà
quản trị có thể được
mô tả bằng cách xác
định điểm nào trên
mỗi thang đo sau đây
mô tả chính xác nhất
nhà quản trị đang cần
nghiên cứu.

©McGraw-Hill Education.
 Năm đặc điểm nổi trội của tính cách (2 of 6)
Hướng ngoại Cao
Xu hướng trải • Dễ hòa đồng
nghiệm cảm xúc
và tâm trạng tích
• Trìu mến
cực và cảm thấy • Cởi mở
tốt về bản thân và
toàn thế giới • Thân thiện
Thấp
• Ít quan tâm tới tương tác
xã hội
• Có quan điểm kém tích
cực hơn
©McGraw-Hill Education.
 Năm đặc điểm nổi trội của tính cách (3 of 6)
Xúc động tiêu cực Cao
Xu hướng trải • Cảm thấy tức giận
nghiệm các cảm xúc • Không hài lòng
và tâm trạng tiêu cực,
cảm thấy đau buồn Thấp
và phê phán bản thân
• Ít bi quan
và người khác
• Ít phê phán bản thân

©McGraw-Hill Education.
 Năm đặc điểm nổi trội của tính cách (4 of 6)
Dễ hòa hợp
Xu hướng hòa hợp với
người khác
©McGraw-Hill Education.
Cao
• Dễ được yêu quý
• Có xu hướng tình cảm
• Quan tâm đến người
khác
Thấp
• Không tin tưởng
• Không thông cảm
• Không hợp tác
• Đối kháng
 Năm đặc điểm nổi trội của tính cách (5 of 6)
Tận tâm Cao
Xu hướng cẩn trọng, kỹ • Có khả năng tổ chức
lưỡng và kiên trì
• Kỹ luật tự giác

Thấp
• Thiếu định hướng và
thiếu tự giác

©McGraw-Hill Education.
 Năm đặc điểm nổi trội của tính cách (6 of 6)
Sẵn sàng học hỏi và Cao
trải nghiệm Sáng tạo trong việc ra
Xu hướng ưa thích quyết định
những thứ nguyên bản, Thấp
có những mối quan tâm
rộng rãi, cởi mở với một Ít có xu hướng chấp nhận
loạt các kích thích, táo rủi ro
bạo và chấp nhận rủi ro

©McGraw-Hill Education.
 Thước đo mức độ hướng
ngoại, dễ hòa hợp, tận tâm và
sẵn sàng học hỏi và trải
nghiệm

Hình 2.2

Jump to Appendix 1 for long description.

©McGraw-Hill Education. Source: L. R. Goldberg, Oregon Research Institute, http://ipip.ori.org/ipip/. Reprinted with permission.
 Những đặc điểm tính cách khác (1 of 6)
Quỹ tích kiểm soát bên trong
• Xu hướng đặt trách nhiệm về vận mệnh của một
người vào bản thân người đó
• Hành động và hành vi của mình là yếu tố quyết
định chính và tiên quyết cho những kết quả công
việc

©McGraw-Hill Education.
 Những đặc điểm tính cách khác (2 of 6)
Quỹ tích kiểm soát bên ngoài
Xu hướng đặt trách nhiệm về vận mệnh của một
người vào các lực lượng bên ngoài và tin rằng hành
vi của một người có rất ít tác động tới kết quả

©McGraw-Hill Education.
 Những đặc điểm tính cách khác (3 of 6)
Tự trọng Cao
Mức độ mà cá nhân cảm Có năng lực và khả năng
thấy tốt về bản thân mình
và khả năng của mình
Thấp
Có ý kiến không tốt về bản
thân và năng lực

©McGraw-Hill Education.
 Những đặc điểm tính cách khác (4 of 6)
Nhu cầu thành tích

Mức độ một cá nhân có mong muốn mãnh liệt thực

hiện tốt những nhiệm vụ khó khăn và đáp ứng các
tiêu chuẩn cá nhân về sự xuất sắc

©McGraw-Hill Education.
 Những đặc điểm tính cách khác (5 of 6)
Nhu cầu liên kết
Mức độ một cá nhân quan tâm tới việc thiết lập và
duy trì các mối quan hệ liên nhân tốt đẹp, được yêu
thích và giúp những người xung quanh mình hòa hợp
với nhau

©McGraw-Hill Education.
 Những đặc điểm tính cách khác (6 of 6)
Nhu cầu quyền lực
Mức độ một cá nhân mong muốn kiểm soát hoặc ảnh
hưởng đến người khác

©McGraw-Hill Education.
 2. Giá trị, thái độ, tâm trạng và cảm xúc
Giá trị
Mô tả những gì các nhà quản trị đang cố gắng đạt được
thông qua công việc và cách họ nghĩ rằng họ nên cư xử
như thế nào
Thái độ
Suy nghĩ và cảm nhận của nhà quản trị về công việc và
tổ chức của họ
Tâm trạng và cảm xúc
Cách các nhà quản trị thực sự cảm thấy khi họ đang
quản lý
©McGraw-Hill Education.
 Giá trị (1 of 2)
Giá trị sau cùng Giá trị phương tiện

Mục tiêu trọn đời mà Hình thức ứng xử mà

một cá nhân cố gắng một cá nhân cố gắng
đạt được tuân thủ

©McGraw-Hill Education.
 Giá trị (2 of 2)
Chuẩn mực Hệ thống giá trị
Quy tắc ứng xử phi Các giá trị sau cùng và
chính thức và bất thành giá trị phương tiện điều
văn quy định cách thức khiển các nguyên tắc
mọi người cần thực trong cuộc đời của một
hiện trong những tình cá nhân
huống cụ thể và được
hầu hết các thành viên
của một nhóm hay một
tổ chức coi là quan
trọng.

©McGraw-Hill Education.
 Thái độ (1 of 3)
Thái độ
Tổng hợp của cảm nhận và niềm tin.
Sự hài lòng công việc
Tổng hợp cảm nhận và niềm tin mà các nhà quản trị
có về công việc hiện tại của mình
Các NQT có mức độ hài lòng với công việc cao
thường yêu thích công việc của mình, cảm thấy
mình được đối xử công bằng và tin rằng công việc
của họ có nhiều đặc điểm đáng mơ ước

©McGraw-Hill Education.
 Hai thước đo Sự hài lòng với công việc
Từ hình 2.3 Trong công việc hiện tại của mình, đây là điều tôi
cảm thấy về …
Mục mẫu từ Bảng hỏi Mức độ hài 1. Có thể làm những việc không trái với lương tâm.
2. Phương thức công việc của tôi đóng góp cho việc
lòng Minnesota: Mọi người trả lời
làm ổn định.
mỗi mục trong thang đo bằng cách 3. Cơ hội làm những việc cho người khác.
4. Cơ hội làm gì đó tận dụng được khả năng của tôi.
lựa chọn họ:
5. Phương thức các chính sách của công ty được
thực thi.
• Rất không hài lòng,
6. Lương tôi nhận được và lượng công việc tôi làm.
7. Cơ hội thăng tiến trong công việc này.
• Không hài lòng, 8. Quyền tự do sử dụng đánh giá của riêng mình.
9. Các điều kiện làm việc.
• Không quyết định được có 10. Phương thức các đồng nghiệp của tôi hòa hợp
với nhau
hài lòng không, hay 11. Sự khen ngợi tôi nhận được khi làm tốt công
việc.
• Rất hài lòng. 12. Cảm giác về thành tựu tôi nhận được từ công
việc.
Source: D. J. Weiss et al., Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire.
Copyrighted by the Vocational Psychology Research, University of Minnesota;
copyright ©1975 by the American Psychological Association. Adapted by
permission of R.B. Dunham and J.B. Brett.

©McGraw-Hill Education.
 Thái độ (2 of 3)
Hành vi công dân tổ chức (OCBs)
Những hành vi không bắt buộc đối với các thành
viên tổ chức nhưng góp phần vào và cần thiết cho
tính hiệu quả, kết quả hoạt động và lợi thế cạnh tranh
của tổ chức

©McGraw-Hill Education.
 Thái độ (3 of 3)
Cam kết tổ chức
Tổng hợp cảm giác và niềm tin mà các nhà quản trị
có về tổ chức như một tổng thể

©McGraw-Hill Education.
 Các chủ đề thảo luận (2 of 3)
Các nhà quản trị có nên quá hài lòng với công việc
của mình không? Họ có thể quá cam kết với tổ chức
của mình không? Tại sao? [LO 2-2]

©McGraw-Hill Education.
 Tâm trạng và cảm xúc
Tâm trạng
Cảm giác hoặc trạng thái tinh thần

Cảm xúc
Những cảm giác sâu sắc, tương đối ngắn ngủi

©McGraw-Hill Education.
 Thước đo Tâm trạng tích cực và tiêu cực
Hình 2.4

Jump to Appendix 2 for long image description.

©McGraw-Hill Education.
 Các chủ đề thảo luận (3 of 3)
Giả sử bạn là nhà quản trị của một nhà hàng. Hãy
mô tả bạn sẽ làm việc như thế nào lúc bạn có tâm
trạng tiêu cực. [LO 1-3]

©McGraw-Hill Education.
 3. Trí tuệ cảm xúc
Trí tuệ cảm xúc
• Khả năng hiểu và kiềm chế tâm trạng và cảm
xúc của riêng mỗi người và tâm trạng,
cảm xúc của người khác.
• Giúp các nhà quản trị thực hiện vai trò liên
nhân của họ như người đại diện, nhà lãnh đạo
và người liên kết

©McGraw-Hill Education.
 4. Văn hóa tổ chức (1 of 2)
Văn hóa tổ chức
Tập hợp của niềm tin, kỳ vọng, giá trị, chuẩn mực và
thói quen làm việc được chia sẻ có ảnh hưởng tới
phương thức thành viên của tổ chức tương tác với
nhau và hợp tác để đạt được các mục tiêu của tổ
chức.

©McGraw-Hill Education.
 Văn hóa tổ chức (2 of 2)
Mô hình thu hút - tuyển chọn - đào thải (ASA)
Mô hình giải thích phương thức tính cách có thể ảnh
hưởng đến văn hóa tổ chức

Các nhà sáng lập có xu hướng tuyển chọn nhân viên

có tính cách giống với họ.

Các đặc điểm cá nhân của nhà quản trị giúp định
hình VHTC
o Tính hai mặt

©McGraw-Hill Education.
 Vai trò của giá trị và chuẩn mực (1 of 3)

Giá trị sau cùng

Giá trị sau cùng biểu thị những gì một tổ chức và
nhân viên đang cố gắng thực hiện
Giá trị phương tiện
Hướng dẫn cho các tổ chức và các thành viên cách
thức để đạt được mục tiêu của tổ chức

Các nhà quản trị xác định và định hình văn hóa tổ
chức thông qua các loại giá trị và chuẩn mực mà họ
thúc đẩy trong một tổ chức

©McGraw-Hill Education.
Các yếu tố duy trì và dẫn truyền văn hóa tổ chức

Hình 2.6
Giá trị
của Nghi lễ
người và nghi
sáng lập thức

Văn hóa tổ chức

Câu
chuyện
Hội nhập
và ngôn
ngữ

©McGraw-Hill Education.
 Vai trò của giá trị và chuẩn mực (2 of 3)
Hội nhập vào tổ chức
Quá trình trong đó những người mới gia nhập học
hỏi về giá trị và chuẩn mực của tổ chức và đạt được
các hành vi làm việc cần thiết để thực hiện công việc
một cách hiệu quả

©McGraw-Hill Education.
 Vai trò của giá trị và chuẩn mực (3 of 3)
Nghi lễ và nghi thức
Các sự kiện chính thức ghi nhận những sự việc có
tầm quan trọng đối với toàn bộ tổ chức và với những
nhân viên cụ thể

©McGraw-Hill Education.
 Nghi lễ và nghi thức (1 of 3)
Nghi lễ chuyển đổi
Xác định phương thức các cá nhân gia nhập, thăng
tiến nội bộ hoặc rời khỏi tổ chức

Nghi lễ hội nhập

Xây dựng và củng cố mối liên hệ chung giữa các
thành viên trong tổ chức

©McGraw-Hill Education.
 Nghi lễ và nghi thức (2 of 3)
Nghi lễ khích lệ
• Giúp tổ chức công khai ghi nhận và khen thưởng
cống hiến của nhân viên và nhờ vậy tăng cường sự
cam kết của họ với các giá trị của tổ chức

• Bữa tối trao thưởng, phát hành báo và thăng tiến

cho nhân viên

©McGraw-Hill Education.
 Vai trò của giá trị và chuẩn mực
Câu chuyện và ngôn ngữ
• Truyền đạt giá trị của tổ chức
• Tiết lộ các loại hành vi được tổ chức đánh giá cao
• Bao gồm cách mọi người ăn mặc, văn phòng họ
ngồi làm việc, những chiếc xe họ lái và mức độ
trang trọng họ sử dụng khi họ giao tiếp với nhau

©McGraw-Hill Education.
 Văn hóa và hành động quản trị (1 of 4)
Hoạch định
• Tổ chức có văn hóa đổi mới
o Các nhà quản trị cấp cao sử dụng các phương pháp
linh hoạt và khuyến khích sự tham gia của cấp
dưới.
• Tổ chức có văn hóa bảo thủ
o Nhấn mạnh vào sự quản trị từ trên xuống

©McGraw-Hill Education.
 Văn hóa và hành động quản trị (2 of 4)
Tổ chức
• Tổ chức có văn hóa đổi mới
o Các nhà quản trị tạo ra một cấu trúc hữu cơ – một
cấu trúc phẳng và phi tập trung hóa
• Tổ chức có văn hóa bảo thủ
o Các nhà quản trị tạo ra một thang bậc quyền hạn
được xác định rõ và thiết lập mối quan hệ báo cáo
rõ ràng

©McGraw-Hill Education.
 Văn hóa và hành động quản trị (3 of 4)
Lãnh đạo
• Tổ chức có văn hóa đổi mới
o Các nhà lãnh đạo khuyến khích nhân viên chấp
nhận rủi ro và thử nghiệm. Họ luôn hỗ trợ bất kể
nhân viên thành công hay thất bại
• Tổ chức có văn hóa bảo thủ
o Các nhà quản trị sử dụng quản lý theo mục tiêu và
liên tục giám sát tiến trình tiến tới mục tiêu

©McGraw-Hill Education.
 Văn hóa và hành động quản trị (4 of 4)
Kiểm soát
• Tổ chức có văn hóa đổi mới
o Các nhà quản trị nhận ra rằng có nhiều con đường
tiềm năng dẫn đến thành công và thất bại phải được
chấp nhận để sáng tạo phát triển
• Tổ chức có văn hóa bảo thủ
o Các nhà quản trị nhấn mạnh sự thận trọng và duy trì
hiện trạng

©McGraw-Hill Education.
 Làm nhà quản trị
Bạn sẽ làm gì để vừa giữ chân những nhân viên
được đánh giá cao, vừa giảm bớt sự xung đột quá
mức và cảm giác tiêu cực trong các bộ phận này?
[LOs 2-1, 2-2, 2-3, 2-4, 2-5]

©McGraw-Hill Education.