Bài tập tháng thứ nhất

VẤN ĐỀ 2: tuyên bố cá nhân đã chết.

Câu 1: Những điểm giống và khác nhau giữa tuyên bố một người mất tích và
tuyên bố một người đã chết

Giống nhau:
+ Quyết định của Tòa án tuyên bố phải được gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã
nơi cư trú của người bị tuyên bố để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ
tịch.
+ Quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố phải được gửi cho Ủy
ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố để ghi chú theo quy định
của pháp luật về hộ tịch.

Khác nhau:
Tuyên bố mất tích Tuyên bố đã chết

Cơ sở pháp lý Điều 68, 69, 70 Bộ luật Điều 71,72,73 Bộ luật

Dân sự 2015 Dân sự 2015

Khái niệm Mất tích là sự thừa nhận Tuyên bố chết là sự thừa

của Tòa án về tình trạng nhận của Tòa án về cái
biệt tích của một cá chết đối với một cá
nhân. Dựa trên cơ sở có nhân. Khi cá nhân đó đã
đơn yêu cầu của người biệt tích trong thời hạn
có quyền và lợi ích liên theo luật định trên cơ sở
quan đơn yêu cầu của người
có quyền và lợi ích liên
quan
Điều kiện tuyên bố Căn cứ: Điều 68 Bộ luật Căn cứ: Điều 71 Bộ luật
Dân sự 2015 Dân sự 2015
– Theo yêu cầu của – Theo yêu cầu của
người có quyền, lợi ích người có quyền, lợi ích
liên quan; liên quan;
– Một người biệt tích 02 – Đáp ứng đủ điều kiện
năm liền trở lên; tại 1 trong 04 trường hợp
– đã áp dụng đầy đủ sau:
các biện pháp thông báo, + Sau 03 năm, kể từ
tìm kiếm theo quy định ngày quyết định tuyên
của pháp luật về tố tụng bố mất tích của Tòa án
dân sự nhưng vẫn không có hiệu lực pháp luật mà
có tin tức xác thực về vẫn không có tin tức xác
việc người đó còn sống thực là còn sống;
hay đã chết
 Lưu ý: Thời hạn 02 năm + Biệt tích trong chiến
được hiểu là: tranh sau 05 năm, kể từ
+ Ngày biết được tin tức ngày chiến tranh kết
cuối cùng về người đó; thúc mà vẫn không có
tin tức xác thực là còn
+ Không xác định được sống;
ngày thì thời hạn này
được tính từ ngày đầu + Bị tai nạn hoặc thảm
tiên của tháng tiếp theo họa, thiên tai mà sau 02
tháng có tin tức cuối năm, kể từ ngày tai nạn
cùng; hoặc thảm hoạ, thiên tai
đó chấm dứt vẫn không
+ Không xác định được có tin tức xác thực là còn
ngày, tháng thì thời hạn sống, trừ trường hợp
được tính từ ngày đầu pháp luật có quy định
tiên của năm tiếp theo khác;
năm có tin tức cuối
cùng. + Biệt tích 05 năm liền
trở lên và không có tin
tức xác thực là còn sống;
thời hạn này được tính
theo quy định tại khoản
1 Điều 58 của Bộ luật
này

Hậu quả pháp lý Tạm đình chỉ tư cách Chấm dứt tư cách chủ
chủ thể của người bị thể của người chết đối
tuyên bố mất tích (không với mọi quan hệ pháp
làm chấm dứt tư cách luật mà người đó tham
chủ thể của họ) gia với tư cách chủ thể
Tài sản người bị tuyên Tài sản của người tuyên
bố mất tích sẽ được bố chết được giải quyết
chuyển sang quản lý tài theo pháp luật về thừa kế
sản của người bị tuyên
bố mất tích (Điều 65, 66, (Điều 72 Bộ luật Dân sự
67 và 69 Bộ luật Dân sự 2015)
2015)
– Vợ/chồng của người bị
mất tích yêu cầu ly hôn
thì Tòa án cho phép họ
ly hôn (Khoản 2 Điều 8
Bộ luật Dân sự 2015)
Câu 2: Một người biệt tích và không có tin tức xác thực là còn sống trong thời
hạn bao lâu thì có thể bị Tòa án tuyên bố là đã chết?

Căn cứ khoản 1, 2 Điều 71 BLDS 2015 quy định :

“ 1. Người có quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định
tuyên bố một người là đã chết trong trường hợp sau đây:
a) Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực
pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
b) Biệt tích trong chiến tranh sau 05 năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà
vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
c) Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau 02 năm, kể từ ngày tai nạn hoặc
thảm hoạ, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ
trường hợp pháp luật có quy định khác;
d) Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời
hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật này.
2. Căn cứ vào các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, Tòa án xác định
ngày chết của người bị tuyên bố là đã chết.”
Vậy, một người biệt tích đáp ứng điều kiện 1 trong 4 trường hợp ở khoản 1
Điều 71 BLDS 2015 thì có thể bị Tòa án tuyên bố là đã chết.

Câu 3: Trong các vụ việc trên ( quyết định 2018 và 2019), cá nhân bị tuyên bố
chết biệt tích từ thời điểm nào? Vì sao?

Ở Quyết định 2018 và 2019, cá nhân bị tuyên bố chết biệt tích tại thời điểm :

+ Quyết định số 272/2018/QĐST-DS ngày 27/04/2018: do không xác định

được ngày, tháng có tin tức cuối cùng của ông C nên ngày chết của ông C được
tính là ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng. ( khoản 1
Điều 68 BLDS 2015). Như vậy, ngày chết của ông C là ngày 01/01/1986.

+ Quyết định số 04/2018/QĐST-DS ngày 19/11/2018: do không xác định được

ngày, tháng có tin tức cuối cùng của chị K, tuyên bố chị K - sinh 1969 đã chết
ngày 19//11/2018. Ngày 19/11/2018 làm ngày căn cứ phát sinh, thay đổi, chấm
dứt các quan hệ về nhân thân, về tài sản, về hôn nhân gia đình, về thừa kế của
chị K. ( điểm d khoản 1 Điều 71, Điều 72 BLDS 2015)

+ Quyết định số 94/2019/QĐST-VDS : do không xác định được ngày có tin

tức cuối cùng của cụ C nên ngày chết của cụ C được tính là ngày đầu tiên của
tháng tiếp theo có tin tức cuối cùng ( khoản 1 Điều 68 BLDS 2015), vậy cụ C
đã chết kể từ ngày 01/05/1997 do có cơ sở xác định tin tức cuối cùng về cụ C là
tháng 04/1997.