TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA CÁC CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO ĐẶC BIỆT

LỚP CLC46E

BÀI THẢO LUẬN THỨ HAI

GIAO DỊCH DÂN SỰ

Giảng viên: PGS.TS. Lê Minh Hùng

Bộ môn: Những Quy Định Chung Về Luật Dân Sự, Tài sản và Thừa kế

Nhóm sinh viên thực hiện: Nhóm 3

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 18 tháng 05 năm 2021

 DANH SÁCH NHÓM SINH VIÊN THỰC HIỆN

NHÓM 3

STT Họ và tên MSSV Ghi chú

1 Phạm Hoàng Lan Anh 2153801012018

2 Bùi Thị Kim Chi 2153801012036

3 Nguyễn Thị Thu Hà 2153801015061

4 Phạm Đăng Việt Hưng 2153801015104

5 Dương Nguyễn Trà My 2153801015151

6 Nguyễn Hồng Ngọc 2153801015172

7 Nguyễn Kiều Như 2153801012165

 MỤC LỤC

BÀI TẬP 1. NĂNG LỰC PHÁP LUẬT DÂN SỰ CỦA CHỦ THỂ TRONG
XÁC LẬP GIAO DỊCH......................................................................................6
1.1. So với BLDS năm 2005, BLDS 2015 có gì khác về điều kiện có hiệu lực của
giao dịch dân sự? Suy nghĩ của anh/chị về sự thay đổi trên....................................6
1.2. Đoạn nào của bản án trên cho thấy ông T và bà H không có quyền sở hữu nhà
ở tại Việt Nam?........................................................................................................6
1.3. Đoạn nào của bản án trên cho thấy giao dịch của ông T và bà H với bà Đ đã
bị Tòa án tuyên bố vô hiệu?.....................................................................................6
1.4. Suy nghĩ của anh/chị (trong mối quan hệ với năng lực pháp luật của chủ thể)
về căn cứ để Tòa án tuyên bố giao dịch trên vô hiệu ?............................................6

BÀI TẬP 2. GIAO DỊCH XÁC LẬP BỞI NGƯỜI KHÔNG CÓ KHẢ
NĂNG NHẬN THỨC.........................................................................................6
2.1. Từ thời điểm nào ông Hội thực chất không còn khả năng nhận thức và từ thời
điểm nào ông Hội bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự?......................6
2.2. Giao dịch của ông Hội (với vợ là bà Hương) được xác lập trước hay sau khi
ông Hội bị tuyên mất năng lực hành vi dân sự?......................................................6
2.3. Theo Tòa án nhân dân tối cao, phần giao dịch của ông Hội có vô hiệu không?
Vì sao? Trên cơ sở quy định nào?...........................................................................7
2.4. Trong thực tiễn xét xử, có vụ việc nào giống hoàn cảnh của ông Hội không và
Tòa án đã giải quyết theo hướng nào? Cho biết tóm tắt vụ việc mà anh/chị biết.. . .7
2.5. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết của Tòa án nhân dân tối cao trong
vụ việc trên (liên quan đến giao dịch do ông Hội xác lập)? Nêu cơ sở pháp lý khi
đưa ra hướng xử lý..................................................................................................8
2.6. Nếu giao dịch có tranh chấp là giao dịch tặng cho ông Hội thì giao dịch đó có
bị vô hiệu không? Vì sao?........................................................................................9

BÀI TẬP 3. GIAO DỊCH XÁC LẬP DO CÓ LỪA DỐI..............................10

3.1. Điều kiện để tuyên bố một giao dịch dân sự vô hiệu do có lừa dối theo BLDS
2005 và BLDS 2015;..............................................................................................10
 3.2. Đoạn nào của Quyết định số 521 cho thấy thỏa thuận hoán nhượng đã bị
tuyên vô hiệu do có lừa dối?..................................................................................10
3.3. Hướng giải quyết trên đã có tiền lệ chưa? Nếu có tiền lệ, nêu vắn tắt tiền lệ
anh/chị biết............................................................................................................10
3.4. Hướng giải quyết trên có còn phù hợp với BLDS năm 2015 không? Vì sao?. 10
3.5. Trong Quyết định số 210, theo Tòa án, ai được yêu cầu và ai không được yêu
cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng có tranh chấp vô hiệu?.........................................10
3.6. Trong Quyết định số 210, theo Tòa án, thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp
đồng vô hiệu do lừa dối có còn không? Vì sao?....................................................10
3.7. Trong trường hợp hết thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu do
lừa dối, Tòa án có công nhận hợp đồng không? Vì sao?.......................................10
3.8. Câu trả lời cho các câu hỏi trên có khác không nếu áp dụng các quy định
tương ứng của BLDS 2015 vào tình tiết như trong Quyết định số 210?................11

BÀI TẬP 3. HẬU QUẢ CỦA GIAO DỊCH DÂN SỰ VÔ HIỆU.................11

4.1. Giao dịch dân sự vô hiệu có làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa các bên
không? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.....................................................................11
4.2. Trên cơ sở BLDS, khi xác định Hợp đồng dịch vụ vô hiệu thì Công ty Phú Mỹ
có phải thanh toán cho Công ty Orange phần giá trị tương ứng với khối lượng
công việc mà Công ty Orange đã thực hiện không? Vì sao?.................................11
4.3. Hướng giải quyết của Hội đồng thẩm phán về với khối lượng công việc mà
Công ty Orange đã thực hiện như thế nào?...........................................................11
4.4. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết trên của Hội đồng thẩm phán liên
quan tới khối lượng công việc mà Công ty Orange đã thực hiện khi xác định hợp
đồng vô hiệu..........................................................................................................11
4.5. Hướng xử lý của Hội đồng thẩm phán đối với khối lượng công việc mà Công
ty Orange đã thực hiện như thế nào khi xác định hợp đồng dịch vụ không vô hiệu?
Nội dung xử lý khác với trường hợp xác định hợp đồng dịch vụ vô hiệu như thế
nào? Suy nghĩ của anh/chị về chủ đề này như thế nào?........................................11
4.6. Trong Quyết định số 75, vì sao Tòa dân sự Tòa án nhân dân tối cao xác định
hợp đồng vô hiệu?.................................................................................................11
 4.7. Suy nghĩ của anh/chị về việc Tòa dân sự Tòa án nhân dân tối cao xác định
hợp đồng vô hiệu trong Quyết định trên................................................................11
4.8. Với thông tin trong Quyết định số 75 và pháp luật hiện hành, ông Sanh sẽ
được bồi thường thiệt hại bao nhiêu? Vì sao? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.........12
4.9. Trong Bản án số 133, Tòa án quyết định hủy giấy chứng nhận giấy chứng
nhận cấp cho anh Đậu và ghi nhận cho ông Văn, bà Tằm quyền liên hệ với cơ
quan có thẩm quyền để được cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có là hệ
quả của giao dịch dân sự vô hiệu không? Vì sao?.................................................12

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................12

 BÀI TẬP 1. NĂNG LỰC PHÁP LUẬT DÂN SỰ CỦA CHỦ THỂ
TRONG XÁC LẬP GIAO DỊCH

1.1. So với BLDS năm 2005, BLDS 2015 có gì khác về điều kiện có hiệu lực
của giao dịch dân sự? Suy nghĩ của anh/chị về sự thay đổi trên.

1.2. Đoạn nào của bản án trên cho thấy ông T và bà H không có quyền sở
hữu nhà ở tại Việt Nam?

1.3. Đoạn nào của bản án trên cho thấy giao dịch của ông T và bà H với bà
Đ đã bị Tòa án tuyên bố vô hiệu?

1.4. Suy nghĩ của anh/chị (trong mối quan hệ với năng lực pháp luật của
chủ thể) về căn cứ để Tòa án tuyên bố giao dịch trên vô hiệu ?

BÀI TẬP 2. GIAO DỊCH XÁC LẬP BỞI NGƯỜI KHÔNG CÓ KHẢ
NĂNG NHẬN THỨC

2.1. Từ thời điểm nào ông Hội thực chất không còn khả năng nhận thức và
từ thời điểm nào ông Hội bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự?
Quyết định số 329/2013/DS-GĐT ngày 25/7/2013 của Tòa dân sự Tòa án nhân
dân tối cao. Từ thời điểm năm 2007 ông Hội bị tai biến nằm liệt một chỗ và thực chất
ông đã không còn khả năng nhận thức và từ thời điểm ngày 7/5/2010 ông Hội bị Tòa
án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

2.2. Giao dịch của ông Hội (với vợ là bà Hương) được xác lập trước hay sau
khi ông Hội bị tuyên mất năng lực hành vi dân sự?

NHÓM 3 1
 Giao dịch của ông Hội (với vợ là bà Hương) được xác lập trước khi ông Hội bị
tuyên mất năng lực hành vi dân sự. Vì giao dịch đã được hoàn thành vào ngày
8/2/2010 mà ngày 10/8/2010 ông Hội mới bị tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân
sự.

2.3. Theo Tòa án nhân dân tối cao, phần giao dịch của ông Hội có vô hiệu
không? Vì sao? Trên cơ sở quy định nào?
Theo Tòa án nhân dân tối cao, phần giao dịch của ông Hội không bị vô hiệu vì:
Theo Quyết định số 329/2013/DS-GĐT ngày 25/7/2013 của Tòa dân sự Tòa án nhân
dân tối cao thì ông Hội lúc đó vẫn còn nhận thức được và chưa bị tòa án tuyên mất
năng lực hành vi dân sự và theo nội dung thể hiện là ông Hội hoàn toàn tự nguyện
điểm chỉ chứ không bị ai ép buộc.
Trên cơ sở: Khoản 1 Điều 117 Bộ luật dân sự 2015
Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với
giao dịch dân sự được xác lập;
b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;
c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của
luật, không trái đạo đức xã hội.

2.4. Trong thực tiễn xét xử, có vụ việc nào giống hoàn cảnh của ông Hội
không và Tòa án đã giải quyết theo hướng nào? Cho biết tóm tắt vụ việc mà
anh/chị biết.
_Trong thực tiễn xét xử, có vụ việc giống với với hoàn cảnh của ông Hội, tuy
nhiên vụ việc này đơn giản hơn vụ việc của ông Hội và đã được giải quyết nhanh
chóng. Đó là Bản án số 941/2006/DS-ST ngày 01/09/2006 của Tòa án nhân dân
Thành phố Hồ Chí Minh1.
_Hướng giải quyết của Tòa án đối với vụ việc này đó là: căn cứ theo bản án
dân sự sơ thẩm số 40/DS-ST ngày 17/11/2003, thì ông Tịch đã mất năng lực hành vi
dân sự, do đó lúc ông tham gia xác lập hợp đồng dân sự thì ông đã mất năng lực hành

1
Đỗ Văn Đại, Luật hợp đồng Việt Nam-Bản án và bình luận bản án, Nxb. Đại học quốc gia TP. Hồ Chí Minh
2020 (xuất bản lần thứ 8), Bản án số 58;

NHÓM 3 2
vi dân sự. Vì thế căn cứ theo Điều 133 Bộ Luật Dân sự năm 2005. Giao dịch dân sự
vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình:
“Người có năng lực hành vi dân sự nhưng đã xác lập giao dịch vào đúng thời điểm
không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình thì có quyền yêu cầu Toà án
tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu” thì tòa đã tuyên bố hợp đồng giao dịch tặng
cho giữa ông Tịch và bà Nga là vô hiệu.
_Tóm tắt bản án: Bản án số 941/2006/DS-ST ngày 01/09/2006 của Tòa án
nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh: Vào ngày 19/09/2003, ông Tịch đã đến Phòng
công chứng ký hợp đồng tặng cho một căn nhà cho bà Nga. Nhưng, tại bản án dân sự
sơ thẩm số 40/DS-ST ngày 17/11/2003, Tòa án nhân dân quận 3 Thành phố Hồ Chí
Minh, đã tuyên bố ông Tịch mất năng lực hành vi dân sự. Như vậy, có thể khẳng định
ông Tịch xác lập hợp đồng trước ngày Tòa án tuyên bố ông Tịch mất năng lực hành vi
dân sự. Tuy nhiên, trên cơ sở thẩm tra, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh nhận
định ông Tịch đã có một quá trình dài bị bệnh tâm thần phải điều trị liên tục từ năm
2000. Điều đó cũng có nghĩa là ông Tịch xác lập hợp đồng sau khi thực tế bị mất năng
lực hành vi dân sự. Trên cơ sở nhận định này, và dựa trên Điều 133 Bộ Luật Dân sự
năm 2005, Tòa án đã tuyên bố hợp đồng tặng cho giữa ông Tịch và bà Nga là vô hiệu.

2.5. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết của Tòa án nhân dân tối cao
trong vụ việc trên (liên quan đến giao dịch do ông Hội xác lập)? Nêu cơ sở pháp lý
khi đưa ra hướng xử lý.
Hướng giải quyết của toàn án tối cao là hợp lý vì:
_Ngày 07/05/2010 ông Hội đã bị Tòa án nhân dân thành phố Tuy Hòa tuyên
bố mất năng lực hành vi dân sự, ngày 10/08/2010 chị Đinh Thị Kim Ánh được cử làm
người đại diện cho ông Hội và là người thừa kế quyền nghĩa vụ của ông Hội. Do đó,
chị Ánh được công nhận quyền khởi kiện trong giao dịch chuyển nhượng quyền sử
dụng đất của ông Hội, bà Hương cho ông Hùng, bà Trinh. Vì thế mà căn cứ theo quy
định tại Điều 130 Bộ Luật Dân sự 2005: “Khi giao dịch dân sự do người chưa thành
niên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người bị hạn chế năng lực hành vi dân
sự xác lập, thực hiện thì theo yêu cầu của người đại diện của người đó, Toà án tuyên
bố giao dịch đó vô hiệu nếu theo quy định của pháp luật giao dịch này phải do người
đại diện của họ xác lập, thực hiện” thì chị Ánh được quyền khởi kiện.
_Thêm vào đó, vào lúc xác lập giao dịch thì ông Hội có khả năng đã mất nhận
thức vì trong đơn khởi kiện ngày 07/03/2011 chị Ánh có nhắc đến việc ông Hội đã bị
NHÓM 3 3
tai biến nằm một chỗ không nhận thức được từ năm 2007. Vì thế có thể ông Hội đã bị
lừa dối hoặc đe dọa để thụ hiện giao dịch, mà theo Điều 132 Bộ Luật Dân sự năm
2005 thì: “Khi một bên tham gia giao dịch dân sự do bị lừa dối hoặc bị đe dọa thì có
quyền yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu. Lừa dối trong giao
dịch là hành vi cố ý của một bên hoặc của người thứ ba nhằm làm cho bên kia hiểu
sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của giao dịch dân sự nên
đã xác lập giao dịch đó. Đe dọa trong giao dịch là hành vi cố ý của một bên hoặc
người thứ ba làm cho bên kia buộc phải thực hiện giao dịch nhằm tránh thiệt hại về
tính mạng, sức khoẻ, danh dự, uy tín, nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của cha, mẹ,
vợ, chồng, con của mình”. Vậy nên chỉ cần xác minh được thời điểm đó ông Hội đã
không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình thì căn cứ vào Điều 133 Bộ Luật
Dân sự 2005: “Người có năng lực hành vi dân sự nhưng đã xác lập giao dịch vào
đúng thời điểm không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình thì có quyền yêu
cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu”, hợp đồng trên đã vô hiệu. Do đo,
việc tòa hủy bỏ bản án sơ thẩm và phúc thẩm để xét xử sơ thẩm lại là hoàn toàn hợp
lý.

2.6. Nếu giao dịch có tranh chấp là giao dịch tặng cho ông Hội thì giao dịch
đó có bị vô hiệu không? Vì sao?
Không bị vô hiệu bởi vì nếu giao dịch có tranh chấp là giao dịch tặng cho ông
Hội thì giao dịch đó ông Hội không những không bị ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp
pháp mà còn tăng thêm quyền và lợi ích hợp pháp. Bởi vì căn cứ theo điểm b, khoản
2, Điều 125 Bộ Luật Dân sự năm 2015 thì:
2. Giao dịch dân sự của người quy định tại khoản 1 Điều này không bị vô hiệu
trong trường hợp sau đây:
a) Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi, người mất năng lực hành vi
dân sự nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu hàng ngày của người đó;
b) Giao dịch dân sự chỉ làm phát sinh quyền hoặc chỉ miễn trừ nghĩa vụ cho
người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong
nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự với người đã
xác lập, thực hiện giao dịch với họ;
c) Giao dịch dân sự được người xác lập giao dịch thừa nhận hiệu lực sau khi đã
thành niên hoặc sau khi khôi phục năng lực hành vi dân sự.

NHÓM 3 4
 Do đó giao dịch tranh chấp trên là giao dịch tặng cho ông Hội thì không bị vô
hiệu, vẫn tiếp tục có hiệu lực dù cho ông Hội có bị mất nhận thức và không điều khiển
được hành vi của mình thì vẫn không bị vô hiệu giao dịch đó.
=> Từ khoản 2 Điều 125 Bộ Luật Dân sự năm 2015 ta thấy nó mang tính
nhân văn hơn so với Điều 130 Bộ Luật Dân sự năm 2005. Bởi vì nó đã them được
những trường hợp không bị vô hiệu giao dịch dân sự, điều này mang lại nhiều quyền
và lợi ích hợp pháp hơn đối với người bị mất năng lực hành vi dân sự, đồng thời cũng
bảo vệ quyền lợi của những “thấp cổ bé họng” trong xã hội. Từ đó, tạo ra một xã hội
dân chủ, công bằng, văn minh hơn.

BÀI TẬP 3. GIAO DỊCH XÁC LẬP DO CÓ LỪA DỐI

3.1. Điều kiện để tuyên bố một giao dịch dân sự vô hiệu do có lừa dối theo
BLDS 2005 và BLDS 2015;

3.2. Đoạn nào của Quyết định số 521 cho thấy thỏa thuận hoán nhượng đã
bị tuyên vô hiệu do có lừa dối?

3.3. Hướng giải quyết trên đã có tiền lệ chưa? Nếu có tiền lệ, nêu vắn tắt tiền
lệ anh/chị biết.

3.4. Hướng giải quyết trên có còn phù hợp với BLDS năm 2015 không? Vì
sao?

3.5. Trong Quyết định số 210, theo Tòa án, ai được yêu cầu và ai không
được yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng có tranh chấp vô hiệu?

3.6. Trong Quyết định số 210, theo Tòa án, thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên
bố hợp đồng vô hiệu do lừa dối có còn không? Vì sao?

NHÓM 3 5
 3.7. Trong trường hợp hết thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô
hiệu do lừa dối, Tòa án có công nhận hợp đồng không? Vì sao?

3.8. Câu trả lời cho các câu hỏi trên có khác không nếu áp dụng các quy
định tương ứng của BLDS 2015 vào tình tiết như trong Quyết định số 210?

BÀI TẬP 3. HẬU QUẢ CỦA GIAO DỊCH DÂN SỰ VÔ HIỆU

4.1. Giao dịch dân sự vô hiệu có làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa các
bên không? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.

4.2. Trên cơ sở BLDS, khi xác định Hợp đồng dịch vụ vô hiệu thì Công ty
Phú Mỹ có phải thanh toán cho Công ty Orange phần giá trị tương ứng với khối
lượng công việc mà Công ty Orange đã thực hiện không? Vì sao?

4.3. Hướng giải quyết của Hội đồng thẩm phán về với khối lượng công việc
mà Công ty Orange đã thực hiện như thế nào?

4.4. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết trên của Hội đồng thẩm phán
liên quan tới khối lượng công việc mà Công ty Orange đã thực hiện khi xác định
hợp đồng vô hiệu.

4.5. Hướng xử lý của Hội đồng thẩm phán đối với khối lượng công việc mà
Công ty Orange đã thực hiện như thế nào khi xác định hợp đồng dịch vụ không vô
hiệu? Nội dung xử lý khác với trường hợp xác định hợp đồng dịch vụ vô hiệu như
thế nào? Suy nghĩ của anh/chị về chủ đề này như thế nào?

4.6. Trong Quyết định số 75, vì sao Tòa dân sự Tòa án nhân dân tối cao xác
định hợp đồng vô hiệu?

NHÓM 3 6
 4.7. Suy nghĩ của anh/chị về việc Tòa dân sự Tòa án nhân dân tối cao xác
định hợp đồng vô hiệu trong Quyết định trên.

4.8. Với thông tin trong Quyết định số 75 và pháp luật hiện hành, ông Sanh
sẽ được bồi thường thiệt hại bao nhiêu? Vì sao? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.

4.9. Trong Bản án số 133, Tòa án quyết định hủy giấy chứng nhận giấy
chứng nhận cấp cho anh Đậu và ghi nhận cho ông Văn, bà Tằm quyền liên hệ với
cơ quan có thẩm quyền để được cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có là
hệ quả của giao dịch dân sự vô hiệu không? Vì sao?

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

NHÓM 3 7