სსიპ-ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

სასწავლო კურსის სილაბუსი

ფაკულტეტი იურიდიული
სწავლების საფეხური ბაკალავრიატი
პროგრამა სამართალი
სასწავლო კურსის კანონისმიერი ვალდებულებითი ურთიერთობები
სახელწოდება Legal obligations
სასწავლო კურსის კოდი LAWB4056
სასწავლო კურსის სავალდებულო
სტატუსი
სწავლების ენა ქართული
დაშვების წინაპირობები სასწავლო კურსი - ვალდებულებითი სამართლის ზოგადი ნაწილი

სახელი, გვარი სოფიო ჩაჩავა

სამეცნიერო ხარისხი სამართლის დოქტორი
თანამდებობა ასოცირებული პროფესორი
სასწავლო კურსის
განმახორციელებელი საკონტაქტო ტელ. 5(77) 254420
E-mail sopio.chachava@tsu.ge
კონსულტაციის დღე: ფაკულტეტის დეკანის მიერ დამტკიცებული გრაფიკის
შესაბამისად

კრედიტი (ECTS) 5
საათები (1 კრედიტი = 25 სთ) 125
საკონტაქტო საათები, მ.შ 47
სტუდენტის სასწავლო
დატვირთვა ლექცია 28 სთ.
სემინარი 14 სთ.
შუალედური და დასკვნითი გამოცდები 5 სთ
დამოუკიდებელი საათები 78

სასწავლო კურსის მიზანია სტუდენტს:

სტუდენტმა უნდა შეძლოს კანონისმიერი ვალდებულებითი სამართლებრივი ურთიერთობის

სასწავლო კურსის მიზანი გამიჯვნა სახელშეკრულებო, ასევე სანივთო-სამართლებრივი ურთიერთობებისაგან. მას უნდა
შეეძლოს კანონისმიერი სამართლებრივი ურთიერთობის შესაბამისი კვალიფიკაცია და
ცალკეულ მოთხოვნის დამფუძნებელ ნორმათა წინაპირობების სწორი გააზრება და წარმოჩენა.
 სწავლის შედეგები
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:
კანონისმიერი ვალდებულებითი სამართლის ცალკეული სამართლებრივი საფუძვლებისა და
ცოდნა და გაცნობიერება
მათი წინაპირობების ერთმანეთისაგან გამიჯვნას, თითოეულის ფუნქციის გააზრებას.

სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

ცოდნის პრაქტიკაში კანონისმიერი ვალდებულებით- სამართლებრივი მარტივი სირთულის შემთხვევის შესაბამისი

გამოყენების უნარი პრობლემის იდენტიფიცირებას, მისი სამართლებრივი კვალიფიკაციას და შესაბამისი
სამართლებრივი კონსულტაციის გაწევას.

სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

 კანონისმიერი ვალდებულებით-სამართლებრივი შემთხვევის სხვა ურთიერთობისაგან

გამიჯვნას
დასკვნის უნარი
 იგი შეიძენს უნარს, დამოუკიდებლად ამოიცნოს კანონისმიერ ვალდებულებით-
სამართლებრივ ურთიერთობასთან დაკავშირებული ცალკეული პრობლემა
 სტუდენტი შეძლებს საშუალო სირთულის კანონისმიერ ვალდებულებით-სამართლებრივი
პრაქტიკული პრობლემის იდენტიფიცირებას და მისი გადაჭრის გზების მოძიებას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

 კანონისმიერ ვალდებულებით-სამართლებრივ ცალკეულ პრობლემასთან დაკავშირებთ

კომუნიკაციის უნარი დისკუსიის წარმართვას, ცალკეულ საკითხებზე განსხვავებული მოსაზრებების და
შესაბამისი არგუმენტაციის წარდგენას და ადვოკატირებას, მარტივი სირთულის
კანონისმიერ ვალდებულებით-სამართლებრივ პრობლემასთან დაკავშირებული
სამართლებრივი ანალიზის შედგენას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:
ღირებულებები
 ხელი შეუწყოს კერძო სამართლის ფუნდამენტური ღირებულებების დამკვიდრებას.

ლექცია
სამუშაო ჯგუფში მუშაობა
სწავლება-სწავლის
პრაქტიკული მუშაობა
მეთოდები
სემინარი
ელექტრონული რესურსით სწავლება
ელექტრონული სწავლება
სხვა
შეფასების სისტემა: შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება წარმოებს 100-ქულიანი სისტემით. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის
შეფასება მოიცავს შუალედურ შეფასებას (70 ქულა) და დასკვნით შეფასებას (30 ქულა), რომელთა ჯამი წარმოადგენს საბოლოო შეფასებას
(100 ქულა).

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების კომპონენტებია: ზეპირი გამოკითხვა, ინდივიდუალური საშინაო
დავალება, შუალედური წერითი გამოცდა. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების თითოეულ კომპონენტს
გააჩნია თავისი წილი შუალედური შეფასების 70 ქულის ფარგლებში. სტუდენტის შუალედური შეფასების მინიმალური კომპეტენციის
ზღვარის ხვედრითი წილი შეადგენს 26 ქულას.

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის დასკვნითი შეფასების კომპონენტია დასკვნითი წერითი გამოცდა. დასკვნითი წერითი გა-
მოცდა სავალდებულოა. დასკვნით წერით გამოცდაზე გასვლის უფლება ეძლევა სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით
დააგროვილი აქვს შუალედური შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი (26 ქულა).

დასკვნითი შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი შეადგენს 15 ქულას. დასკვნითი შეფასება ჩაბარებულად
ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ სტუდენტი დასკვნით წერით გამოცდაზე დააგროვებს მინიმუმ 15 ქულას.

სასწავლო კურსი ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ შუალედური შეფასებისა და დასკვნითი შეფასების მაქსიმალური ქულის (30

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ქულა) გათვალისწინებით სტუდენტი დააგროვებს მინიმუმ 51 ქულას. სტუდენტს კრედიტი ენიჭება კანონ მდებლობით გათვალისწინებული
ერთ-ერთი დადებითი შეფასების მიღების შემთხვევაში.
დადებითი შეფასება
A - ფრიადი შეფასების 91-100 ქულა
B - ძალიან კარგი მაქსიმალური შეფასების 81-90 ქულა
C - კარგი მაქსიმალური შეფასების 71-80 ქულა
D - დამაკმაყოფილებელი მაქსიმალური შეფასების 61-70 ქულა
E - საკმარისი მაქსიმალური შეფასების 51-60 ქულა
უარყოფითი შეფასება
მაქსიმალური შეფასების 41-50 ქულა (სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და
FX - ვერ ჩააბარა ეძლევა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ გასვლის უფლება. ამასთან,
დამატებითი გამოცდა შეიძლება დანიშნოს დასკვნითი გამოცდის შედეგების გამოცხადებიდან
არანაკლებ 5 კალენდარულ დღეში).
მაქსიმალური შეფასების 40 ქულა და ნაკლები (სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის
F - ჩაიჭრა
საკმარისი და მას საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი)

შეფასების ფორმები და კომპონენტები

შეფასების ფორმები და კომპონენტები რაოდენობა თითოეულის მაქსიმალური შეფასება მაქსიმალური ქულა

შუალედური შეფასება, მათ შორის: 60

ზეპირი გამოკითხვა (სასემინარო 3 5

15
მუშაობა)
ინდივიდუალური საშინაო დავალება 1 15
15
(სასემინარო მუშაობა)
შუალედური წერითი გამოცდა 1 30 30
დასკვნითი შეფასება 40
დასკვნითი წერითი გამოცდა 1 40 40
სულ 100
შუალედური და დასკვნითი შეფასების კომპონენტები და მეთოდები
ზეპირი გამოკითხვა
სტუდენტის ზეპირი გამოკითხვა ფასდება 3 ქულით. შუალედური შეფასების ფარგლებში, სემესტრის განმავლობაში, სტუდენტი ზეპირი
ფორმით გამოიკითხება ათჯერ. შესაბამისად, ზეპირ გამოკითხვებში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30 ქულა (10X3), რაც
საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის ტოლია.

ზეპირი გამოკითხვის შეფასების მეთოდებია: კითხვა-პასუხი, მოხსენებება, დისკუსიაში მონაწილეობა.

ქულა კითხვა-პასუხის, მოხსენებების, დისკუსიაში მონაწილეობის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტი კარგადაა მომზადებული, პასუხი მკაფიოდ და ადეკვატურადაა ფორმულირებული, მისი სამართლებრივი მსჯელობა
3
მაღალ დონეზეა. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი მომზადებულია, პასუხი მკაფიოდ და ადექვატურადაა ფორმულირებული, თუმცა შეკვეცილია. მისი სამართლებრივი
2
მსჯელობა კარგია. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი არ არის კარგად მომზადებული., პასუხი არასრულადაა ფორმულირებული, მისი სამართლებრივი მსჯელობა
1
ფრაგმენტულია, ხოლო იურიდიული ტერმინოლოგია ნაკლოვანია
სტუდენტი ფაქტიურად მოუმზადებელია, პასუხი ბუნდოვანი და არაადეკვატურია. მისი სამართლებრივი მსჯელობა არსებითად
0
მცდარია, იგი არ იყენებს იურიდიული ტერმინოლოგიას
ინდივიდუალური საშინაო დავალება
კურსის განმავლობაში სტუდენტი ამზადებს ინდივიდუალურ წერით საშინაო დავალებას (კვლევითი ხასიათის პროექტს) და მე-15 სასწავლო
კვირას ახდენს აუდიტორიის წინაშე მის საჯარო პრეზენტაციას. პრეზენტაცია სავალდებულოა ჩატარდეს Power Points გამოყენებით. საშინაო
დავალება და მისი საჯარო პრეზენტაცია ფასდება 10 ქულით, რაც საბოლოო შეფასების 10 პროცენტის ტოლია.

საშინაო დავალების მოცულობა უნდა იყოს 8-10 გვერდის ფარგლებში (სილფაინი 12, ერთი ინტერვალით). სტუდენტი ვალდებულია წერითი
საშინაო დავალება წარუდგინოს ლექტორს პრეზენტაციამდე მინიმუმ ერთი კვირით ადრე. აღნიშნული ვადის დარღვევის შემთხვევაში
სტუდენტი პრეზენტაციაზე არ დაიშვება.

საშინაო დავალების შეფასების მეთოდებია: სტუდენტის ინდივიდუალური წერითი დავალების შინაარსობრივი მხარე, დავალების

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 3 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 პრეზენტაცია და დისკუსიაში მონაწილეობა. სტუდენტის ინდივიდუალური წერითი დავალების შინაარსობრივი მხარე ფასდება 6 ქულით,
ხოლო დავალების პრეზენტაცია და დისკუსიაში მონაწილეობა - 4 ქულით.
ინდივიდუალური წერითი დავალების შეფასების კრიტერიუმები
ქულა ა. შინაარსობრივი მხარე
სტუდენტი შესანიშნავად ავლენს ინფორმაციის/მონაცემების მოძიებისა და კრიტიკული ანალიზის უნარს, იყენებს უახლეს ინ-
ფორმაციას, მონაცემებს და ლიტერატურას, ბრწყინვალედ ახდენს პრობლემების კომპლექსურ შეფასებას და პრობლემური
6
საკითხების ანალიზითა და სინთეზით აყალიბებს საკუთარ ორიგინალურ სამართლებრივ დასკვნებს, სანიმუშოდ განსაზღვრავს
პრობლემის გადაწყვეტის ოპტიმალურ მიმართულებებს.
სტუდენტი ძალიან კარგად ავლენს ინფორმაციის/მონაცემების მოძიებისა და კრიტიკული ანალიზის უნარს, იყენებს უახლეს ინ-
ფორმაციას, მონაცემებს და ლიტერატურას, მაღალ დონეზე ახდენს პრობლემების კომპლექსურ შეფასებას და პრობლემური
5
საკითხების ანალიზითა და სინთეზით აყალიბებს საკუთარ სამართლებრივ დასკვნებს, ძალიან კარგად განსაზღვრავს პრობლემის
გადაწყვეტის ოპტიმალურ მიმართულებებს.
სტუდენტი კარგად ავლენს ინფორმაციის/მონაცემების მოძიებისა და კრიტიკული ანალიზის უნარს, იყენებს უახლეს ინ-
ფორმაციას, მონაცემებს და ლიტერატურას, ახდენს პრობლემების კომპლექსურ შეფასებას და პრობლემური საკითხების
4
ანალიზითა და სინთეზით აყალიბებს საკუთარ სამართლებრივ დასკვნებს, კარგად განსაზღვრავს პრობლემის გადაწყვეტის
ოპტიმალურ მიმართულებებს.
სტუდენტი დამაკმაყოფილებლად ავლენს ინფორმაციის/მონაცემების მოძიებისა და კრიტიკული ანალიზის უნარს, ნაკლებად
იყენებს უახლეს ინფორმაციას, მონაცემებს და ლიტერატურას, ახდენს პრობლემების შეფასებას და პრობლემური საკითხების
3
ანალიზითა და სინთეზით აყალიბებს საკუთარ სამართლებრივ დასკვნებს, დამაკმაყოფილებლად განსაზღვრავს პრობლემის
გადაწყვეტის ოპტიმალურ მიმართულებებს.
სტუდენტი სუსტად ავლენს ინფორმაციის/მონაცემების მოძიებისა და კრიტიკული ანალიზის უნარს, მწირად იყენებს უახლეს ინ-
ფორმაციას, მონაცემებს და ლიტერატურას, ახდენს პრობლემების შეფასებას, თუმცა პრობლემური საკითხების ანალიზითა და
2
სინთეზით ვერ აყალიბებს საკუთარ სამართლებრივ დასკვნებს და ვერ განსაზღვრავს პრობლემის გადაწყვეტის ოპტიმალურ
მიმართულებებს.
სტუდენტი ვერ ავლენს ინფორმაციის/მონაცემების მოძიებისა და კრიტიკული ანალიზის უნარს, არ იყენებს უახლეს ინ-
1 ფორმაციას, მონაცემებს და ლიტერატურას, ვერ ახდენს პრობლემების შეფასებას და ვერ აყალიბებს პრობლემების გადაჭრის
თაობაზე საკუთარ სამართლებრივ დასკვნებს.
0 სტუდენტმა საშინაო დავალება არ მოამზადა
ქულა ბ. საშინაო დავალების პრეზენტაციისა და დისკუსიაში მონაწილეობის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტი ძალიან კარგად ავლენს პრობლემის დასმისა და წარმოჩენის უნარს, საპრეზენტაციო თემასთან დაკავშირებულ
დისკუსიაში მონაწილეობისას ბრწყინვალედ მსჯელობს საკუთარი სამართლებრივი დასკვნებისა და არგუმენტების თაობაზე,
4
შესანიშნავად იცავს საკუთარ მოსაზრებებს. ძალიან კარგად ავლენს მიწოდების ტექნიკის, მათ შორის, საპრზენტაციო მასა-
ლების გაფორმების უნარებს.
სტუდენტი კარგად ავლენს პრობლემის დასმისა და წარმოჩენის უნარს, საპრეზენტაციო თემასთან დაკავშირებულ დისკუსიაში
3 მონაწილეობისას მსჯელობს საკუთარი სამართლებრივი დასკვნებისა და არგუმენტების თაობაზე, კარგად იცავს საკუთარ
მოსაზრებებს. კარგად ავლენს მიწოდების ტექნიკის, მათ შორის, საპრზენტაციო მასალების გაფორმების უნარებს.
სტუდენტი დამაკმაყოფილებლად ავლენს პრობლემის დასმისა და წარმოჩენის უნარს, საპრეზენტაციო თემასთან დაკავშირებულ
დისკუსიაში მონაწილეობისას მსჯელობს საკუთარი სამართლებრივი დასკვნებისა თაობაზე, თუმცა აკლია არგუმენტაცია. იცავს
2
საკუთარ მოსაზრებებს. დამაკმაყოფილებლად ავლენს მიწოდების ტექნიკის, მათ შორის, საპრზენტაციო მასალების გაფორმების
უნარებს.
სტუდენტი თითქმის ვერ ავლენს პრობლემის დასმისა და წარმოჩენის უნარს, საპრეზენტაციო თემასთან დაკავშირებულ
დისკუსიაში მონაწილეობისას უჭირს საკუთარი სამართლებრივი დასკვნებისა და არგუმენტების თაობაზე მსჯელობა და
1
საკუთარი მოსაზრებების დაცვა. დაბალ დონეზე ავლენს მიწოდების ტექნიკის, მათ შორის, საპრზენტაციო მასალების
გაფორმების უნარებს.
სტუდენტი ვერ ავლენს პრობლემის დასმისა და წარმოჩენის უნარს, საპრეზენტაციო თემასთან დაკავშირებულ დისკუსიაში მონა -
0 წილეობისას ვერ მსჯელობს საკუთარი სამართლებრივი დასკვნებისა და არგუმენტების თაობაზე, ვერ იცავს საკუთარ
მოსაზრებებს. ვერ ავლენს მიწოდების ტექნიკის, მათ შორის, საპრზენტაციო მასალების გაფორმების უნარებს.
შუალედური წერითი გამოცდა
შუალედური შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს შუალედურ წერით გამოცდას. შუალედური წერითი გამოცდა ტარდება მე-8-მე-9
სასწავლო კვირას. შუალედურ წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30 ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 30
პროცენტის ტოლია.

შუალედური წერითი გამოცდის შეფასების მეთოდებია: ღია კითხვა, თეორიული საკითხი, კაზუსი. შუალედური წერითი გამოცდა მოიცავს
1 თეორიულ საკითხს, 5 ღია კითხვას და 1 კაზუსს. შუალედური წერითი გამოცდასას თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით, კაზუსი - 10
ქულით, ხოლო თითოეული ღია კითხვა - 2 ქულით.
დასკვნითი წერითი გამოცდა
დასკვნითი შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს დასკვნით წერით გამოცდას. დასკვნითი წერითი გამოცდა ტარდება მე-16-მე-19
სასწავლო კვირას. დასკვნით წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30 ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის
ტოლია.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 4 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 დასკვნითი წერითი გამოცდის შეფასების მეთოდები: ღია კითხვა, თეორიული საკითხი, კაზუსი. შუალედური წერითი გამოცდა მოიცავს 1
თეორიულ საკითხს, 5 ღია კითხვას და 1 კაზუსს. შუალედური წერითი გამოცდასას თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით, კაზუსი - 10
ქულით, ხოლო თითოეული ღია კითხვა - 2 ქულით.
ქულა ღია კითხვის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. პასუხი არგუმენტირებულად დასაბუთებულია, სტუდენტი ზედმიწევნით
2
კარგად ფლობს თეორიული მასალას, სამართლებრივი მსჯელობა ძალიან კარგია.
სტუდენტს აღქმული აქვს შეკითხვის არსი. პასუხი დასაბუთებულია, სტუდენტი ფლობს თეორიული მასალას, სამართლებრივი
1
მსჯელობა დამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
ქულა თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები
პასუხი სრულია. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად, თანმიმდევრულად და
9-10 ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი
ანალიზი მაღალ დონეზეა.
პასუხი სრულია. სტუდენტი კარგად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად,
7-8 თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი
მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი ძალიან კარგია.
პასუხი სრულია. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას. საკითხი
5-6 ლოგიკურად და ადეკვატურად არის გადმოცემული, თუმცა არათანმიმდევრულია. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია.
სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი დამაკმაყოფილებელია.
პასუხი შეკვეცილია. სტუდენტი საკმარისად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, თუმცა აღინიშნება
3-4 ნაკლოვანებები. საკითხის გადმოცემულია ნაწილობრივ. იურიდიული ტერმინოლოგია ნაკლოვანია. სამართლებრივი
მსჯელობა და ანალიზი ფრაგმენტულია.
პასუხი ნაკლოვანია. სტუდენტი ვერ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, გადმოცემულია საკითხის
1-2 შესაბამისი მასალის მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტები. იურიდიული ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული.
სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
ქულა კაზუსის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზა შედგენილია სწორად,
მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს
9-10
თეორიულ მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს,
იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და ზედმიწევნით სწორეა.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზა შედგენილია სწორად, მსჯელობის
თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიულ მასალას, გააზრებული აქვს და
7-8
კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და
ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და სწორეა.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია სწორად, თუმცა
მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი არასრულყოფილი. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს
5-6
თეორიულ მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს,
იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა დამაკმაყოფილებელია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზა შედგენილია სწორად, თუმცა
მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი სუსტი. სტუდენტი საკმარისად ფლობს თეორიულ მასალას,
3-4
თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია
და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა შეკვეცილი და ფრაგმენტულია.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზა შედგენილია არასწორად, მსჯელობის
თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია. სტუდენტი ვერ ფლობს თეორიულ მასალას და
1-2
კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია არ არის
გამოყენებული, ხოლო ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა ნაკლოვანია.
0 პასუხი კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.

ძირითადი ლიტერატურა
ჩაჩავა სოფიო, უკიდურესი აუცილებლობა პასუხისმგებლობის გამომრიცხავი გარემოება თუ
მოთხოვნის დამფუძნებელი სპეციალური შემადგენლობა, ბესარიონ ზოიძე 60 საიუბილეო
კრებული, გვ. 418-438, 2013;
გიორგი ბათლიძე, ბრალეული ქმედებით გამოწვეული პასუხისმგებლობა დელიქტურ
სამართალში, 15-37 გვ., ქართული ბიზნეს სამართალი, 2015 წლის IV გამოცემა;
ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 5 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 სამართალში, 2011;
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი, წიგნი I სამოქალაქო კოდექსის ზოგადი ნაწილი;
წიგნი III, ვალდებულებითი სამართალი (კერძო ნაწილი). ელ.ვერსია: http://www.gccc.ge/
კროპჰოლერი, გერმანიის სამოქალაქო კოდექსის სასწავლო კომენტარი ქართულად, 2014,
http://lawlibrary.info/ge/books/giz2014-ge-BGB-Komm-Translation.pdf
ძლიერიშვილი, თოდუა, ბერეკაშვილი, ჩაჩავა , კაზუსის ამოხსნის მეთოდიკა სამოქალაქო
სამართალში, 2014.
https://tsufacultyoflaw.files.wordpress.com/2016/08/e18395e18390e1839ae18393e18394e18391e183a3e1839
ae18394e18391e18398e18397e18398e183a1-e18399e18390e18396e183a3e183a1e18394e18391e18398.pdf
გ. რუსიაშვილი, დ. ეგნატაშვილი, კაზუსები კანონისმიერ ვალდებულებით სამართალში, თბ., 2016

ბიოლინგი, ჰაინი/ლუტრინგჰაუსი, პეტერი, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის ცალკეული

მოთხოვნის საფუძვლების სისტემური ანალიზი, ბრემენი – თბილისი, 2009.
ბიოლინგი, ჰაინ/ლუტრინგჰაუსი, პეტერ/შატბერაშვილი, ლია, საქართველოს სამოქალაქო
კოდექსის ცალკეული მოთხოვნის საფუძვლების სისტემური ანალიზი, 2005.
ბოელინგი, ჰაინ/ჭანტურია, ლადო, სამოქალაქო საქმეებზე სასამართლო გადაწყვეტილებათა
მიღების მეთოდიკა, მე-2 გამოცემა, 2004.
ჩაჩანიძე, სამოქალაქო კაზუსის ამოხსნის მაგალითები, 2012.
ჰენშელი, სამოქალაქო კაზუსების დამუშავების მეთოდიკა, 2009.
შატბერაშვილი, უსაფუძვლო გამდიდრება, სამართალი, 2000, N 6-7 - გვ. 33-44
სამოქალაქო კოდექსის კომენტარები, წიგნი მეოთხე, 2001.
გ. რუსიაშვილი, დავალების გარეშე „ასევე“ სხვისი საქმის შესრულება და მეპატრონის ნების
საწინააღმდეგოდ შესრულება, „შედარებითი სამართლის ჟურნალი“ №5, 49-58.

ნორმატიული აქტები -საქართველოს სამოქალაქო კოდქსი

სასამართლოს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებები: http://library.court.ge/index.php?
გადაწყვეტილებები cat=30&law_id=1

 2009 წლის 17 მარტის № 2ბ/75-09 გადაწყვეტილება.

 2010 წლის 1 მაისის № 2ბ/2465-09 გადაწყვეტილება.
 2011 წლის 22 მარტის № 2ბ/84-1 გადაწყვეტილება.
 2011 წლის 5 ივლისის № 2ბ/3481-10 გადაწყვეტილება.
 2012 წლის 29 ივნისის # 2ბ/771-12 გადაწყვეტილება.
 2012 წლის 7 ოქტომბრის № 2ბ/679-12 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 10 თებერვლის # 2ბ/3778-13 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 2 ოქტომბრის № 2ბ/3778-13 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 26 ივნისის # 2ბ/164-13 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 7 ივლისის № 2ბ/2237-13 გადაწყვეტილება.
 2014 წლის 6 მარტის № 2ბ/3167-13 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 10 ივნისის # 2ბ/6052-15 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 11 ივლისის № 2ბ/5318-15 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 13 ივლისის # 2ბ/2994-16 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 16 ნოემბრის № 2ბ/4016-15 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 23 მარტის # 2ბ/2771-15 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 25 მარტის # 2ბ/3111-15 გადაწყვეტილება.

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებები:

http://prg.supremecourt.ge/default.aspx

 2007 წლის 20 ივნისის № ას-24-379-07 გადაწყვეტილება.

 2007 წლის 25 სექტემბრის №ას-296-624-2007 გადაწყვეტილება.
 2008 წლის 17 სექტემბრის № ას-232-493-08 გადაწყვეტილება.
 2010 წლის 15 ივლისის № ას-39-38-10 გადაწყვეტილება.
 2011 წლის 10 აპრილის № ას-649-610-2011 გადაწყვეტილება.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 6 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
  2011 წლის 11 ივლისის № ას-188-177-11 გადაწყვეტილება.
 2011 წლის 18 აპრილის № ას-81-71-2011 გადაწყვეტილება.
 2011 წლის 4 ოქტომბრის №ას-649-610-2011 გადაწყვეტილება.
 2012 წლის 12 დეკემბრის №ას-1320-1246-2012 გადაწყვეტილება.
 2012 წლის 31 იანვრის №ას-1245-1265-2011 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 10 ოქტომბრის №ას-1657-1554-2012 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 22 მაისის № ას-497-470-2012 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 25 ივლისის №ბს/494-488(2კ-12) გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 30 იანვრის № ას-507-481-2011 გადაწყვეტილება.
 2013 წლის 7 მარტის № ას-1235-1164-2012 გადაწყვეტილება.
 2014 წლის 17 სექტემბრის № 2ბ/3628-13 გადაწყვეტილება.
 2014 წლის 5 ივნისის № ას-1307-1245-2014 გადაწყვეტილება.
 2015 წლის 11 აპრილის №ას-528-501-2015 გადაწყვეტილება.
 2015 წლის 29 ივნისის № ას-465-443-2015 განჩინება.
 2016 წლის 21 ოქტომბტის №ას-341-326-2016 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 4 აპრილის № ას-344-329-2016 გადაწყვეტილება.
 2016 წლის 7 აგვისტოს № ას-463-445-2016 გადაწყვეტილება.
 2017 წლის 1 ივნისის № 2ბ-7243 გადაწყვეტილება.

ნ. კვანტალიანი, მიზეზობრივი კავშირის დადგენის პრობლემები სამედიცინო მუშაკის

მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასა და პაციენტისათვის მიყენებულ ზიანს შორის,
„მართლმსაჯულება და კანონი“, 2(33)/2012, გვ. 5-16.
Gsell, deliktsrechtlicher Eigentumsschutz bei weiterfressendem Mangel, NJW, 2004; Mansel Jauring,
BGB Kommentar, 13. Aufl, 2009.
Staudinger Kommentar zum BGB, 2005. Beck’scher Online-Kommentar BGB
Muenchener Kommentar zum BGB; Prütting, Wegen, Weinreich BGB Kommentar, 2006;
Weber, Produkthaftung im belgischen Recht, 1998; Liszt, Franz von: Die Deliktsobligationen im System
დამატებითი des Bürgerlichen Gesetzbuchs , Berlin 1898.
ლიტერატურა Savigny, Friedrich Carl von: Das Obligationenrecht als Theil des heutigen römischen Rechts Band 1,
Berlin 1851 S. 293 ff.
Gierke, Otto von: Deutsches Privatrecht Band 3, Leipzig [u.a.] 1917 B. 3,; Liszt, Franz von: Die
Deliktsobligationen im System des Bürgerlichen Gesetzbuchs, Berlin 1898;
Schollmeyer, Friedrich: Das Recht der einzelnen Schuldverhältnisse im Bürgerlichen Gesetzbuche, 2.,
Aufl., Berlin 1904 VII Kap.
კერესელიძე დავით, უსაფუძვლო გამდიდრების ნორმების გამოყენება, ქართული სამართლის
მიმოხილვა, 2003, 600 და შემდგომნი
კერესელიძე დავით, კერძო სამართლის უზოგადესი სისტემური ცნებები, 2009.

სასწავლო კურსის შინაარსი

კვირის N ლექციის/სემინარის/პრაქტიკუმის და ა.შ. თემა

1 ვალდებულების წარმოშობის საფუძვლები. ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის
სახელშეკრულებო, წინასახელშეკრულებო და კანონისმიერ საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
ვალდებულებათა გამიჯვნა, ზოგადი მიმოხილვა სამართალში, 2011, გვ. 133 და შემდგომნი.

2 საზიარო უფლებების დაკავშირება სანივთო სამართალთან სსკ-ის კომენტარი, 953-968-ე მუხლები

და მათი გამიჯვნა კანონისმიერი ვალდებულებითი
ურთიერთობებისგან

3 დელიქტის ცნება, შემადგენლობა და წინაპირობები: ჩაჩავა სოფიო, უკიდურესი აუცილებლობა

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 7 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ზოგადი დახასიათება პასუხისმგებლობის გამომრიცხავი გარემოება
თუ მოთხოვნის დამფუძნებელი სპეციალური
შემადგენლობა, ბესარიონ ზოიძე 60 საიუბილეო
კრებული, გვ. 418-438, 2013;
გიორგი ბათლიძე, ბრალეული ქმედებით
გამოწვეული პასუხისმგებლობა დელიქტურ
სამართალში, 15-37 გვ., ქართული ბიზნეს
სამართალი, 2015 წლის IV გამოცემა;

ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის

საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011 გვ. 133 და შემდგომნი, ასევე
გვ. 141 და შემდგომნი.

სსკ-ის კომენტარი, 992-ე მუხლი

4 გამიჯვნა სახელშეკრულებო ზიანის ანაზღაურების

მოთხოვნისაგან ჩაჩავა სოფიო, უკიდურესი აუცილებლობა
შემადგენლობის წინაპირობები და მართლწინააღმდეგობის პასუხისმგებლობის გამომრიცხავი გარემოება
გამომრიცხავი გარემოებები თუ მოთხოვნის დამფუძნებელი სპეციალური
შემადგენლობა, ბესარიონ ზოიძე 60 საიუბილეო
კრებული, გვ. 418-438, 2013;
გიორგი ბათლიძე, ბრალეული ქმედებით
გამოწვეული პასუხისმგებლობა დელიქტურ
სამართალში, 15-37 გვ., ქართული ბიზნეს
სამართალი, 2015 წლის IV გამოცემა;
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის
კომენტარი, წიგნი I სამოქალაქო კოდექსის
ზოგადი ნაწილი, მუხლები 115-120; ელ.ვერსია:
http://www.gccc.ge/
ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის
საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011, გვ. 145 და შემდგომნი.

5 ბრალის გარეშე ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება და კროპჰოლერი, გერმანიის სამოქალაქო

დელიქტის სხვა სპეციალური შემადგენლობათა კოდექსის სასწავლო კომენტარი ქართულად,
თავისებურებანი 2014, §§ 823-853
სსკ-ის კომენტარი, 993-1008-ე მუხლები

6 ცალკეული სპეციალური შემადგენლობის ანალიზი საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის

პრაქტიკული მაგალითების საფუძველზე კომენტარი, წიგნი III ვალდებულებითი
სამართალი, კერძო ნაწილი, ელ.ვერსია:
http://www.gccc.ge/
ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის
საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011, გვ. 145 და შემდგომნი.

კროპჰოლერი, გერმანიის სამოქალაქო

კოდექსის სასწავლო კომენტარი ქართულად,
2014, §§ 823-853

სსკ-ის კომენტარი, 993-1008-ე მუხლები

ას-762-818-2011 4 ივლისი, 2011 წელი,
ას-254-239-2010 20 ივლისი, 2010წ.

7 უხარისხო პროდექტით მიყენებული ზიანი სსკ-ის კომენტარი, 1008-1016-ე მუხლები

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 8 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 მოთხოვნებისა და მოთხოვნის საფუძვლების
კონკურენცია სამოქალაქო სამართალში, ჩაჩავა
სოფიო, 2011, გვ. 141 და შემდგომნი.

8 პასუხისმგებლობის წინასწარ გამორიცხვის თავისებურებები ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის

საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011, გვ. 148 და შემდგომნი.

9 დელიქტური მოთხოვნების ხანდაზმულობა ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის

საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011, გვ. 179 და შემდგომნი.
10 დავალების გარეშე სხვისი საქმეების შესრულების ცნება და ძლიერიშვილი, თოდუა, ბერეკაშვილი, ჩაჩავა ,
წინაპირობები კაზუსის ამოხსნის მეთოდიკა სამოქალაქო
სამართალში, 2014. კაზუსი N 15
გ. რუსიაშვილი, დავალების გარეშე „ასევე“
სხვისი საქმის შესრულება და მეპატრონის
ნების საწინააღმდეგოდ შესრულება,
„შედარებითი სამართლის ჟურნალი“ №5, 49-58.

სსკ-ის კომენტარი, 969-975-ე მუხლები

11 სანივთო მოთხოვნებისა და უსაფუძვლო გამდიდრების ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის

მოთხოვნების ურთიერთმიმართება
საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011, გვ. 90 და შემდგომნი, ასევე
გვ. 163 და შემდგომნი.
გ. რუსიაშვილი, დ. ეგნატაშვილი, კაზუსები
კანონისმიერ ვალდებულებით სამართალში,
თბ., 2016.
გ. რუსიაშვილი, უსაფუძვლო გამდიდრების
სამართალი I: შესრულების კონდიქცია, თბ.,
2017.
გ. რუსიაშილი, უსაფუძვლო გამდიდრების
სამართლის სარეფორმო წინადადება, 2020.

12 აბსტრაქციის პრინციპის ზემოქმედება უსაფუძვლო შატბერაშვილი, უსაფუძვლო გამდიდრება,

გამდიდრების მოწესრიგებაზე (შედარება გერმანულ სამართალი, 2000, N 6-7 - გვ. 33-44
სამართალთან)
შესრულების კონდიქცია, მისი გამიჯვნა ხელყოფისა კერესელიძე დავით, უსაფუძვლო გამდიდრების
დანახარჯების კონდიქციასთან; მესამე პირები უსაფუძვლო ნორმების გამოყენება, ქართული სამართლის
გამდიდრების ურთიერთობაში; მიმოხილვა, 2003, 606 და შემდგომნი

ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის

საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011, გვ. 164 და შემდგომნი.

13 ცალკეული შემთხვების განხილვა უსაფუძვლო ძლიერიშვილი, თოდუა, ბერეკაშვილი, ჩაჩავა ,

გამდიდრებისა და დავალების გარეშე სხვისი საქმეების კაზუსის ამოხსნის მეთოდიკა სამოქალაქო
შესრულების ზღვარზე სამართალში, 2014. კაზუსი N 15

სუს ას-1150-1079-2012, 07.03.2013; ას-1320-1246-

2012, 12.12.2012;
ას-392-708-09, 15.06.2009

14 დელიქტის, უსაფუძვლო გამდიდრებისა და დავალების ჩაჩავა სოფიო, უკიდურესი აუცილებლობა

გარეშე სხვისი საქმეების შესრულების ურთიერთმიმართება პასუხისმგებლობის გამომრიცხავი გარემოება
- მოთხოვნებისა და მოთხოვნის საფუძვლების კონკურენცია, თუ მოთხოვნის დამფუძნებელი სპეციალური
მიმართება სხვა სახის მოთხოვნებთან შემადგენლობა, ბესარიონ ზოიძე 60 საიუბილეო

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 9 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 კრებული, გვ. 418-438, 2013;

ჩაჩავა სოფიო, მოთხოვნებისა და მოთხოვნის

საფუძვლების კონკურენცია სამოქალაქო
სამართალში, 2011, გვ. 164 და შემდგომნი.
15 შეჯამება - კაზუსის განხილვის მეთოდის თავისებურებები სპეციალური ანოტაცია
კანონისმიერ ვალდებულებით ურთიერთობებთან
დაკავშირებული შემთხვევის განხილვისას

შინაარსი/შეფასების კომპონენტი/მაქსიმალური შეფასებაშინაარსი/შეფასების კომპონენტი/მაქსიმალური შეფასება

არსი/შეფასების კომპონენტი/მაქსიმალური შეფასება

სილაბუსის ავტორი სოფიო ჩაჩავა

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 10 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი