QUY LUẬT MÂU THUẪN

1. Nội dung
- Mâu thuẫn biện chứng là khái niệm dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất, đấu
tranh và chuyển hoá giữa các mặt đối lập của sự vật, hiện tượng, đồng thời là
điều kiện, tiền đề của nhau
- Ví dụ:
+ Quá trình đồng hoá – dị hoá trong sinh học
+ Biến dị di truyền
+ Âm – dương
- Tính chất:
+ tính khách quan: mâu thuẫn là thuộc tính vốn có ở các sự vật, hiện
tượng
+ tính đa dạng, phong phú
+ tính phổ biến: trong sự vận động, tồn tại của sự vật hiện tượng
- Có nhiều mâu thuẫn khác nhau:
+ Mâu thuẫn bên trong – mâu thuẫn bên ngoài
+ Mâu thuẫn cơ bản – mâu thuẫn không cơ bản
+ Mâu thuẫn chủ yếu – mâu thuẫn không chủ yếu
+ Mâu thuẫn đối kháng
- Nội dung của quy luật:
+ Sự thống nhất: hai mặt đối lập cùng nằm trong một chỉnh thể, hai mặt
nương tựa, làm tiền đề cho nhau, không tách rời nhau, có mặt này
mới có mặt kia và ngược lại
Ví dụ: đồng hoá – dị hoá: là hai mặt trái ngược nhưng gắn bó, thống
nhất, không thể tách rời, tạo ra hoạt động sống cơ bản
Đồng hoá: tạo nguyên liệu cho dị hoá, tích luỹ năng lượng sống
Dị hoá: cung cấp năng lượng dưới dạng ATP cho quá trình đồng
hoá
+ Sự đấu tranh: đấu tranh của các mặt đối lập là sự tác động qua lại theo
xu hướng bài trừ và phủ định lẫn nhau giữa các mặt đó. Đấu tranh của
mặt đối lập là nguồn gốc, động lực của sự phát triển của sự vật
+ Sự chuyển hoá: các mặt đối lập chuyển hoá cho nhau, làm cho sự vật
cũ -> sv mới với những mặt đối lập
 Trong thống nhất có đấu tranh, đấu tranh trong tính thống nhất của
các mặt đối lập
- Vai trò:
+ Là “hạt nhân” của phép biện chứng
+ Là nguồn gốc, động lực của mọi quá trình vận động và phát triển
2. Ý nghĩa phương pháp luận

- Trong hoạt động nhận thức và thực tiễn, cần tôn trọng mâu thuẫn, phát hiện
mâu thuẫn, phân tích đầy đủ các mặt đối lập về sự thống nhất, đấu tranh,
chuyển hoá giữa chúng để có phương pháp giải quyết đúng đắn mâu thuẫn
- Có quan điểm lịch sử cụ thể khi xem xét, phân tích, xử lí mâu thuẫn (phân biệt
vai trò, vị trí của các mâu thuẫn trong từng điều kiện, hoàn cảnh, đặc điểm
của mâu thuẫn). Phải biết phân tích cụ thể 1 mâu thuẫn và đưa ra phương
hướng giải quyết
- Nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn bằng đấu tranh giữa các mặt đối
lập, không điều hoà mâu thuẫn cũng không nóng vội, bảo thủ