თავის ტვინის ნერვები

თავი ტვინის ნერვები:

• ყნოსვის ნერვი
• მხედველობის ნერვი
• თვალის მამოძრავებელი ნერვი- თვალის მოძრაობა
• ჭაღისებრი ნერვი- თვალის მოძრაობა
• გამზიდველი ნერვი- თვალის მოძრაობა
• დამატებითი ნერვი- მკერდლავიწდვრილისებრი,
ტრაპეციული კუნთის ინერვაცია,
თავის და სახის მიტრიალება მოპირდაპირე მხარეს,
მხრის აწევა,ბეჭების უკან გაწევა, ხელების აწევა
ჰორიზონტალური სიბრტყის ზემოთ.
 თავის ტვინის ნერვები
თავი ტვინის ნერვები:
• სამწვერა ნერვი : სახის არის , პირისა და ცხვირის ღრუს ლორწოვანის ,ენის,
თვალის კაკლის , ცხვირის დანამატი ღრუების მგრძნობელობა;საღეჭი კუნთების
ინერვაცია,
• სახის ნერვი:სახის მიმიური კუნთების ინერვაცია, ცრემლის გამოყოფა,გემოვნება
ენის წინა 2 /3-დანნერწყვის გამოყოფა ენისქვეშა და ყბისქვეშა ჯირკვლებიდან.
• სმენის ნერვი: სმენა და წონასწორობა, სმენის ცენტრი მოთავსებულია
საფეთქლის წილში
• ენა-ხახისა და ცთომილი ნერვები: გემოვნება ენის უკანა ერთი მესამედიდან,
მგრძნობელობა ხახის, ხორხის , ტრაქეის, , რბილი სასის, შუა ყურის,
მამოძრავებელი ფუნქცია-ხახის, ხორხის, რბილი სასის, ნაქის კუნთბის, ნერწყვის
გამოყოფა ყბაყურა ჯირკვლიდან.
• ენისქვეშა ნერვი:ენის მოძრაობა
 თავის ტვინის ნერვები
1.ყნოსვის ნერვი-n.olfactorii
 ცხვირის ლორწოვანის ზედა ნაწილში განლაგებული უჯრედები
 საყნოსავი ძაფები (შედიან ქალას ღრუში ცხავის ძვლის დაცხრილული ფირფიტის საშუალებით )
 საყნოსავი ბოლქვი
 საყნოსავი ტრაქტი (შუბლის წილის ფუძე)
 პირველადი საყნოსავი ცენტრები: საყნოსავი სამკუთხედი,წინა დაცხრილული ფირფიტა,გამჭირვალე
ძგიდე.
 ყნოსვის ქერქული ცენტრი:ჰიპოკამპის ხვეული.

• ფუნქციის მოშლა:
ჰიპოსმია
ჰიპეროსმია
ყნოსვითი ჰალუცინაცია
 თავის ტვინის ნერვები
2.მხედველობის ნერვი:
 კოლბები და ჩხირები
 განგლიოზური უჯრედები
 მხედველობის ნერვი (შედის ქალას ღრუში მხედველობის ხვრელით foramen optikum
 მხედველობის ჯვარედინი (ჯვარედინდება მხოლოდ ბადურის მედიალური
ნაწილიდან გამომავალი
ბოჭკოები, ლატერალური ნაწილიდან წამოსული ბოჭკოები ხიაზმას გაივლის
გადაჯვარედინების გარეშე)
 მხედველობის ტრაქტი (შეიცავს ბოჭკოებს მოპირდაპირე ბადურის მედიალური
ნაწილიდან და იმავე მხარის ბადურის ლატერალური ნაწილიდან, ანუ შეიცავს
ბოჭკოებს თვალების ბადურების ჰომოლატერალური ნაწილებიდან)
მარჯვენა მხედველობის ტრაქტი შეიცავს ბოჭკოებს მხედველობის ველის მარცხენა
ნახევრებიდან და პირიქით.
 თავის ტვინის ნერვები
2.მხედველობის ნერვი:

 მხედველობის პირველადი ცენტრები: ზედა ორგორაკი,გარეთა

დამუხლული სხეულები, და თალამუსის ბალიში
 გრაციოლეს ცენტრალური მხედველობის კონა

 შიგნითა კაფსულის უკანა ფეხი

 კეფის წილი
 თავის ტვინის ნერვები
2.მხედველობის ნერვი:
 თავის ტვინის ნერვები
2.მხედველობის ნერვი:
გუგის რეფლექსი სინათლეზე:
• აფერენტული -მხედველობის ნერვი
• შუა ტვინი- ზედა ორგორაკი ორმხრივ (იაკუბოვიჩ-ვესტფელ-ედინგერის
ბირთვები)
• ეფერენტული -თვალის მამოძრავებელი ნერვი
• წამწამოვანი კვანძი
• გუგის სპინქტერი
• გუგის შეკუმშვა
 თავის ტვინის ნერვები
2.მხედველობის ნერვის დაზიანება:
 მხედველობის სიმახვილის(visus) დაქვეითება:ამბლიოპია, ამავროზი.
 ფერების აღქმის დარღვევა:აქრომოტოფსია,დისქრომოტოფსია,
 მხედველობის ველების ამოვარდნა:
• სკოტომა
• ჰემიანოფსია:ჰეტერონიმული (სხვადასხვა დასახელების მხედველობის ველების
ამოვარდნა ) და ჰომონიმური (თანამოსახელე მხედველობის ველების ამოვარდნა )

ჰეტერონიმული ჰემიანოფსია: ბიტემპორალური და ბინაზალური

 თავის ტვინის ნერვები
3.თვალის მამოძრავებელი ნერვი
 ბირთვები განლაგებულია შუა ტვინის, ზედა ორგორაკის დონეზე,
დაკავშირებულია ორივე ჰემისფეროსთან
 ბოჭკოები მიემართებიანი როგორც თავის, ასევე საპირისპირო მხარეს.
 გამოდიან ტვინის ფეხების შიგნითა ზედაპირთან , შუა ტვინისა და ხიდის
საზღვარზე
 თვალბუდეში შედის თვალბუდის
ზედა ნაპრალით
 თავის ტვინის ნერვები
3.თვალის მამოძრავებელი ნერვი
 ბირთვები:
• მსხვილუჯრედოვანი ბირთვები(წყვილი), აინერვირებს განივზოლიან კუნთებს:
1) ზედა ქუთუთოს ამწევი
2) ზედა სწორი (თვალს ატრიალებს ზევით და შიგნით)
3) მედიალური სწორი (თვალს ატრიალებს შიგნით)
4) ქვედა სწორი (ატრილებს თვალს ქვემოთ და შიგნით)
5) ქვედა ირიბი კუნთი (ატრიალებს თვალს ზევით და გარეთ)
• წვრილუჯრედოვანი ბირთვები (წყვილი) -იაკუბოვიჩ-ედინგერ-ვესტფელის -დამატებითი
-აინერვირებს გუგის სპინქტერს
• პერლიას ბირთვი (კენტი)-აინერვირებს წამწამოვან კუნთს , რომელიც ცვლის ბროლის
სიმრუდეს და უზრუნველყოფს აკომოდაციას
 თავის ტვინის ნერვები
3.თვალის მამოძრავებელი ნერვი
ფუნქცია:
• თვალის კაკლის მოტრიალება შიგნით და ზევით
• კონვერგენცია და აკომოდაცია
• ქუთუთოს აწვევა
დაზიანების სიმპტომები:
• ფტოზი
• გარეთა სიელმე (დივერგენციული სტრაბიზმი)
• ეგზოფტალმი
• გაორება-დიპლოპია
• მიდრიაზი
• ანიზოკორია
• კონვერგენციისა და აკომოდაციის დარღვევა
• სინათლეზე გუგის რეაქციის გაქრობა ან დაქვეითება
 თავის ტვინის ნერვები
4.ჭაღისებრი ნერვი
• ბირთვი მოთავსებულია შუა ტვინის, ქვედა ორგორაკის დონეზე, უკავშირდება ორივე
ჰემისფეროს
• შედის თვალბუდეში თვალბუდის ზედა ნაპრალით
• აინერვირებს ზედა ირიბ კუნთს, რომელიც თვალს ატრიალებს გარეთ და ქვემოთ .
• იზოლირებული დაზიანება იშვიათია, თუმცა შეიძლება გამოვლინდეს მსუბუქი შიგნითა სიელმე
• დიპლოპია ქვემოთ ყურებისას
 თავის ტვინის ნერვები
6.განმზიდველი ნერვი
• ბირთვი მოთავსებულია ხიდში ,უკავშირდება ორივე ჰემისფეროს
• გამოდის ხიდისა და მოგრძო ტვინის საზღვარზე, ნათხემ-ხიდის კუთხეში
• შედის თვალბუდეში თვალბუდის ზედა ნაპრალით
• აინერვირებს ლატერალურ სწორ კუნთს, რომელიც თვალს ატრიალებს გარეთ
• ვლინდება შიგნითა სიელმე (კონვერგენციული სტრაბიზმი)
• დიპლოპია ძლიერდება დაზიანების მხარეს გახედვისას
 თავის ტვინის ნერვები
• უკანა გასწვრივი კონა:
 თვალების მოტრიალება ხორციელდება ერთი თვალის გარეთა სწორი კუნთის (განმზიდველი
ნერვი)
და მეორე თვალის შიგნითა სწორი კუნთის (თვალის მამოძრავებელი ნერვი) დახმარებით .
 სხვადასხვა ნერვების დაკავშირება ხორციელდება უკანა გასწვრივი კონის მეშვეობით .(ღერო )

თვალების მოტრიალება საპირისპირო მხარეს:

 თვალებისა და თავის მოპირდაპირე მხარეს მოტრიალების ცენტრი შუბლში
 ბოჭკოები ჯვარედინდება და მიემართება მოპირდაპირე მხარის განმზიდველი ნერვის ბირთვთან
 ხიდში მოთავსებულია ცქერის ხიდის ცენტრი
 მარჯვენა ხიდის ცენტრი ინფორმაციას იღებს მარჯვენა ჰემისფეროდან და პირიქით ,
 უკანა გასწვრივი კონის დახმარებით ინფორმაცია ერთი მხარის განმზიდველ ნერვთან ერთად
გადაეცემა მეორე თვალის თვალის მამოძრავებელ ნერვს, და თვალები მიტრიალდება ,
 ამ სისტემის დაზიანების შემთხვევაში ვითარდება ცქერის პარეზი
 თავის ტვინის ნერვები
• უკანა გასწვრივი კონა:
 ამ სისტემის დაზიანების შემთხვევაში ვითარდება ცქერის პარეზი
 ქერქის დაზიანების დროს თვალები მიქცეულია კერის მხარეს
 ხიდის დაზიანების შემთხვევაში თვალები მიქცეულია კერის საპირისპირო მხარეს .

• უკანა გასწვრივი კონა ასევე დაკავშირებულია ნათხემის და ვესტიბულურ სისტემენთან .