სხეულის და კიდურების სახსრების დინამიკის მიმოხილვა:

ა)ხერხემლის სვეტის მოძრაობა;

ბ)ნეკნების მოძრაობა, გულმკერდის მოძრაობის
ამპლიტუდა;
გ)თავის მოძრაობა;
დ)ზედა კიდურის მოძრაობა; ე)ქვედა კიდურის მოძრაობა

ბათუმის შათა რუსთაველის სახელმწიფო

უნივერსიტეტი ნაზიბროლა ცივაძე
სახსრები
• სახსარი არის ნებისმიერი ადგილი, სადაც მიმდებარე
ძვლები ან ძვალი და ხრტილი ერთმანეთს უერთდება.
სახსრების კლასიფიკაცია
• სახსრები კლასიფიცირდებიან როგორც სტრუქტურულად
ისე ფუნქციურადაც. სახსრების სტრუქტურული
კლასიფიკაცია აღწერს თუ როგორააა დაკავშირებული
ერთმანეთთან მიმდებარე ძვლები, არის თუ არა მათ შორის
სასახსრე სითხე და სხვ. ხოლო ფუნქციური კლასიფიკაცია
აღწერს ძვლებს შორის მოძრაობის ხარისხს, როგორიცაა
სრული (უმოძრაო), არასრული (ნახვრადმოძრავი) და
თავისუფალი
სხეულის მოძრაობის სახეები
• მოძრავი სახსრები საშუალებას იძლევა სხეულის
მოძრაობას სხვადასხვა მიმართულებით. თითეული
მოძრაობა სრულდება სახსრბისა და კუნთების შეკუმშვა
მოდუნების შედეგად, რომელიც ძვალს ორივე მხარეს
აკრავს.
• მოძრაობის ტიპი განისაზღვრება ძვლის (სახსრის)
სტრუქტურული ტიპის მიხედვით, მიუხედავად იმისა, ძვლის
თავი და სასახსრე ფოსო იძლევა თავისუფალი მოძრაობის
ყველაზ დიდ სპექტრს, სხვადასხვა სახსრისათვის
ინდივიდუალურია, სხულის სხვადასხვა ნაწილბში.ამასთან
რამოდენიმე სახსარს შეუძლია ერთად იმუშაონ
კონკრეტული მოძრაობის შესასრულებლად.
• საერთო ჯამში, თითოეული ტიპის სახსრები მოძრაობის
ერთობლიობა აუცილებელია რათა უზრუნველყოს
სხეულის დიდი მოქნილობა და მობილობა.
• არსებობს მრავალი სახის მოძრაობა, რომელიც შეიძლება
შესრულდეს მოძრავ სახსრებში.
• მოძრაობის ტიპი ზოგადად არის დაწყვილებული, თუ ერთი
დაიწყება მეორე სრულდება მის საპირისპიროდ და ა. შ.
(მაგალითად თუ მოხდა მოხრა მას აუცილებლად გაშლა
მოყვება და პირიქით.)
• სხეულის მოძრაობები ყოველთვის აღწერილია სხეულის
ანატომიური მდგომარეობის მიმართ: სხეული
წარმოდგენილი გვაქვს ვერტიკალურ მდგომარეობაში
პირისახით წინ, ზედა კიდურები თავისუფლად
ჩამოშვებულია სხეულის პარალელურად, ხელისგულები
წინ, ქვედა კიდურები - გამართული, თერფები - ქუსლებით
ერთად, ერთმანთტან მდგარი, ცერები ერთმანთისაგან
დაშორებული
• მოძრავი სახსრები სხეულს აძლევს საშუალებას
იმოძრაოს სხვადასხვა სიბრტყეში. მოხრა-
გაშლითი მოძრაობები სრულდება საგიტალურ
სიბრტყეში (ანტერიორ&პოსტერიორ)
• ეს მოძრაობები სრულდება : მხრის, მენჯ-
ბარძაყის, იდაყვის, მუხლის, მაჯის,
პროქსიმალური, შუა და დისტალურ
ფალაგებშორის სახსრებში
• ხერხემლისა და თავის მოძრაობა შესაძლებელია საწყისი
მდგომარეობიდან ერთიდაიგივე ღერძის მიმართ ორი
საწინააღმდგო მიმართულბით მოძრაობა.
განზიდვა და მოზიდვა
• განზიდვა და მოზიდვა ხორციელდბა: კიდურების, ხელის
თითების, ფეხის თითების (მდიალური და ლატერალური)
სიარულის მოძრაობა.
• მოხრა და გაშლა - არის მოძრაობები, რომლებიც
სრულდბა საგიტალურ სიბრტყეში და მოიცავს სხულის ან
კიდურების წინა და უკანა მოძრაობებს
• ხერხემლის სვეტისათვის მოხრა არის წინა მოხრა
კისრისა და სხულის, ხოლო გაშლა არის საწყის
მდგომარეობაში დაბრუნება, და უკანა მხარს
მოლხრა და საწყის მდგომარეობაში დაბრუნბა არის
გაშლა
• გვრდითი მოხრა გაშლა არის კისრისა და
სხულის მოძრაობა მარჯვენა და მარცხნა მხარს.
კიდურების მოძრაობა
• მოხრის დროს კუთხ მცირდება ძვლებს შორის ხოლო
გაშლის დროს პირიქით იზრდბა. ზდა კიდურის ყველა წინ
მოძრაობა არის მოხრა და ყვლა უკანა მოძრაობა არის
გაშლა. მოხრა-გაშლის მოძრაობბი სრულდბა: მკლავზე,
მხრის წინამხრის წინა ზდაპირზე, ხელით მაჯისაკენ,
თითბით შუა და წინა ფალანგებით და ცერა თითი გაშლა
ხდება ხელისგულიდან დაშორბით და პირიქით
• ბარძაყის მოხრა ზვით აწვააა, ხოლო ნებისმიერი უკანა
მოძრაობის დაწყება გაშლაა
• მუხლის სახსარი-მოხრა ხორციელდება ტერფის მითანით უკენა
მხარეს და პირიქით
 განზიდვა და მოზიდვა
• ხორციელდება სხეულის ფრონტალურ
სიბრტყზე და ასრულებს: კიდურები,
ხელისა და ფეხის თითები, ამ დროს
ხორციელდება მედიალური და
ლატერალური მოძრაობები.
• განზიდვა ხდება კიდურის მოშორებით
სხეულის პარალელურად ხოლო
მოზიდვა პირიქით სხეულითან კიდურის
მოახლოებით მის პარალელურად,
წრიული მოძრაობა
• ცირკუმდუქცია არის სხეულის ნაწილების წრიული
მოძრაობა, რომლის დროსაც სხეულის ერთი ნაწილი
გადადის შედარებით უმოძრაო მდგომარეობაში ხოლო
მეორე ბოლო ასრულებს წრეს, იგი მოიცავს ჟაჭვის
თანმიმდევრულ კომბინაციას: მოხრა, მოზიდვა, გაშლა და
განზიდვა
როტაცია
• როტაციას ადგილი აქვს ხერხემლის მოძრაობის დროს.
სხეულისა და კისრის მოძრაობა - ტალღური მოძრაობა -
არის პატარა როტაციული მოძრაობების ერთობლიობა
მომიჟნავე სხეულის ნაწილებს შორის. ნახევრადმოძრავი
სახსრები. ერთი ძვლის როტაცია დამოკიდებულია მეორე
ძვალზე, ეს არის ერთღერძა სახსარი. ამიტომ როტაცია
არის მხოლოდ ერთი მოძრაობა ნახევრადმოძრავი
სახსრის.
• მაგ: ატლასაქსისის სახსრის მოძრაობა
• პროქსიმალური ნახევრადმოძრავი სახსარი არის სხივ
იდაყვის სახსარი.
• როტაცია ასევე შეუძლია მხრის და ბარძაყის სახსრებსაც.
მხრისა და ბარძაყის როტაცია გრძელი ღერძის ირგვლივ,
რომელიც მოძრაობს მხრის ძვლის წინა ზედაპირზე ან
ბარძაყის ძვლის ფრონტალურ სიბრტყეზე სხეულიდან
დაშორებით
• მოძრაობას რომელსაც სხეულის შუა ნაწილამდე
მივყავართ მედიალური როტაცია ხოლო პირიქით
კიდური ბრნავს ისე რომ სხეულის წინა ზედაპირის შუა
ნაწილამდე მიდის დაშორება გარე როტაცია ქვია

• სუპინაცია და პრონაცია არის წინამხეის მოძრაობა.

• ფეხის უკან გადახრა და წინ გაშლა არის ტერფის
მოძრაობები
• გადაბრუნება და გადმობრუნება. წარმოადგენს
კომპლექსურ მოძრაობას რომელიც მოიცავს მრავა
ბრტყელ სახსრებს, სხვათაშორის წინატერფის ძვალს და
უკანატერფს. გადატრიალება არის შემობრუნება ფეხის
მედიალური ხაზის ქვედა კუთხეზე ხოლო გადმობრუნება
არის მედიალური ხაზის შუაში დაშორებით. ფეხს უფრო
მეტად გადაბრუნება ახასიათებს ვიდრე მობრუნება
• გაწელვა და შეკუმშვა ახასიათებს მხრის სახსარს,
ქვედაყბის სახსარს
• ექსპრესია და დეპრესია ქვედაყბის სახსარს
• მობილობა
• ზედა და ქვედა როტაცია - ბეწის ძვალს
დასკვნა
• სხვადასხვა ტიპის მოძრავი სახსრების სხვადასხვა სახის
მოძრაობები საშუალებას იძლევა სხეულის მოძრაობის
ფართო სპექტრის და უზარმაზარი მობილობის.
• ეს მოძრაობები საშუალებას იძლევა მოვხაროთ ან
გავშალოთ სხეული ან კიდურები, ასევე მედიალური
როტაციისა.
• მოხარეთ თქვენი ხელები იდაყვის სახსარში და დაიწყეთ
მკერდზე. ან აწიეთ ხელები თავს ზემოთ, მოატრიალეთ და
გააქნიეთ თავი, მოიხარეთ და შეეხეთ ფეხის თითებს. და
სხვ.
• თითოეული სხვადასხვა სტრუქტურული ტიპის სახსრები
საშუალებას იძლევა სპეციფიკური მოძრაობებისა. მაგ;
ატლასაქსონური ნახევრადმოძრავი სახსარი
უზრუნველყოფს თავის სხვადასხვა მხარეს მიბრუნებისა.
ხოლო პროქსიმალური სხივ იდაყვის სახსარი საშუალებას
იძლევა სხივის ძვლის როტაციისა და სუპინაციისას
წინამხრისა.
• ბლოკისებური სახსარი როგორიცაა მაგალითად მუხლის,
იდაყვის საშუალებას იძლევა მხოლოდ მოხრისა და
გაშლისა, ანალოგიურად ბლოკისებური სახსრისა კოჭ-
წვივის სახსარი ასრულებს მხოლოდ ორ მოძრაობას
ფლექსია და დორსოფლექსიას. ტერფისა
• კონდულუსისმაგვარი და უნაგირისებური სახსრები
(ორღერძიანი სახსრებია) და საშუალებას იძლევა მოხრისა
და გაშლის აგრეთვე განზიდვისა და მოზიდვის.
თანმიმდევრული კონბინაციით მოხრა, მოზიდვა, გაშლა,
განზიდვა ქმნის წრიულ მოძრაობას
• მრავალრერძიანი სახსრები ასრულებენ მხოლოდ მცირე
მოძრაობებს, მაგრამ როგორც უკვე აღვნიშნეთ
ერთმანეთს დაემატოს რამდენიმე მიმდებარე სახსრების
მოძრაობები და წარმოიქმნას სხეულის მოძრაობა
გადაადგილებისათვის. როგორიცაა ტერფის
გადმობრუნება სხეულის გადაადგილებისათვის და სხვ,
გმადლობთ ყურადღებისათვის
• ბრტყელი სახსრები იძლევა ხერხემლის სხვეტის
მოქნილობას, მოხრის, გვერითი მხრისა და გაშლის
მოძრაობას, მრავალრერძიანი ბურთისებური და
ფოსოსებური სახსრები ასრულებენ მოხრა გაშლას,
მოზიდვა განზიდვას და წრიულ მოძრაობებს ასევე
მედიალურ და ლატერალურ როტაციას. ასეთ სახსრებს
აქვთ უზარმაზარი სპექტრი მოძრაობისა.
გმადლობთ ყურადღებისათვის