NGUỒN GỐC CỦA NHÀ NƯỚC

I. Các học thuyết tiêu biểu về nguồn gốc nhà nước

1. Thuyế t thầ n quyề n
- Nhà nướ c có nguồ n gố c thầ n thá nh: Nhà nướ c do lự c lượ ng siê u nhiê n tạ o ra. VD: trờ i
- Ngườ i đứ ng đầ u nhà nướ c là sự hó a thâ n củ a thầ n thá nh hoặ c nhậ n quyề n lự c từ LLSN
- Ngườ i đứ ng đầ u nhà nướ c phả i đc tô n trọ ng và tuyệt đố i đc phụ c tù ng như thầ n thá nh.
- Bộ luậ t Manu (Ấ n Độ ): Vua đc tạ o ra từ nhữ ng phầ n củ a cá c vị thá nh tố i cao...Ngườ i là vị
thá nh tố i cao mang hình ngườ i. (trích)
-> Đá nh giá chung:
- Giả i thích nguồ n gố c nhà nướ c mang tính duy tâ m.
- Ko mang tính dâ n chủ , tiế n bộ .
- Nhà nướ c cai trị xh.
- Là cơ sở tư tưở ng cho cá c nhà quâ n chủ chuyê n chế.

2. Thuyế t khế ướ c xh (Jean-Jacques Rousseau, John Locke)

- Nhà nướ c ra đờ i từ 1 bả n khế ướ c giữ a cá c thà nh viê n trong xh (Hợ p đồ ng xh).
- Thừ a nhậ n quyề n bình đẳ ng tự nhiê n củ a mỗ i ngườ i.
- Con ngườ i phả i đổ i lấ y quyền tự do tự nhiê n để có quyề n tự do trong khuô n khổ PL, an ninh
và quyề n sở hữ u chính đá ng (cầ n có ngườ i bả o vệ , quả n lý).
Trạ ng thá i tự nhiê n Trạ ng thá i chính trị (có nhà nướ c)
- Quyền tự nhiê n: Quyề n tự do, quyền bình - Nhâ n dâ n ủ y quyền cho nhà nướ c để phụ c
đẳ ng, quyền sở hữ u vụ cho dâ n, nhâ n dâ n là m chủ (dâ n chủ ).
- Luậ t cô ng (Public law): dà nh cho nhà nướ c.
- Luậ t tư (Private law): cho dâ n.
- Kiể m soá t quyền lự c nhà nướ c: Kiểm soá t
bê n trong (Tam quyền phâ n lậ p) và kiểm
soá t bê n ngoà i (tổ chứ c xã hộ i dâ n sự ngoà i
nhà nướ c, phả n biệ n xh, bá o chí).
- Tư tưở ng chủ nghĩa lậ p hiến.
- Phá p quyề n (Rule of law): luậ t là trên hế t,
thượ ng tô n luậ t phá p.
-> Đá nh giá :
- Là cơ sở tư tưở ng cho cá c nhà nướ c cộ ng hò a dâ n chủ .
- Mang tính dâ n chủ , tiến bộ .

3. Quan điểm củ a chủ nghĩa Mac Lenin về nguồ n gố c nhà nướ c

- Nhà nướ c sinh ra từ xh và chỉ khi xh phá t triển đế n trình độ nhấ t định.
- Nhà nướ c là sả n phẩ m và biểu hiệ n củ a nhữ ng mâ u thuẫ n giai cấ p (vì có sở hữ u tư nhâ n) ko
thể điề u hò a đc.
- Nhà nướ c khô ng vĩnh cử u và bấ t biế n. Vd: nhà nướ c phong kiế n, chủ nô , tư sả n, XHCN thay
thế cho nhà nướ c Cô ng sả n nguyên thủ y.
- 1975-1986: thờ i kì kinh tế kế hoạ ch tậ p trung.
- Đổ i mớ i tư duy phá p lý củ a VN 1986-nay.