HỆ THỐNG PHÁP LUẬT

1. Khá i niệm hệ thố ng PL

- Là tổ ng thể cá c QPPL có mố i liên hệ nộ i tạ i thố ng nhấ t vớ i nhau, đc phâ n định thà nh cá c
chế định luậ t, cá c ngà nh luậ t

2. Cá c yếu tố hợ p thà nh hệ thố ng PL

2.1 QPPL
 Là đơn vị nhỏ nhấ t củ a HTPL
 Điều chỉnh 1 dạ ng quan hệ xh nhấ t định

2.2 Chế định PL

 Là 1 nhó m quy định PL có đặ c điểm chung, cù ng điều chỉnh 1 nhó m quan hệ xh
có cù ng tính chấ t
 Ví dụ : chế định hợ p đồ ng, thừ a kế trong luậ t dâ n sự ; chế định ly hô n, kết hô n
trong ngà nh luậ t HNGĐ

2.3 Ngà nh luậ t

 Khá i niệm: là hệ thố ng QPPL dù ng để điều chỉnh cá c quan hệ xh cù ng loạ i trong
1 lĩnh vự c nhấ t định củ a đờ i số ng xh. VD: ngà nh luậ t dâ n sự , hình sự ...
 Că n cứ phâ n định cá c ngà nh luậ t:
 Đố i tượ ng điều chỉnh:
 Là nhữ ng QHXH cù ng loạ i, thuộ c 1 lĩnh vự c củ a đờ i số ng xh cầ n có sự
điều chỉnh bằ ng PL
 Mỗ i ngà nh luậ t sẽ điều chỉnh 1 loạ i QHXH đặ c thù
 VD: ngà nh luậ t dâ n sự điều chỉnh loạ i quan hệ tà i sả n và quan hệ nhâ n
thâ n
 PP điều chỉnh
 Là cá ch thứ c tá c độ ng củ a PL và o quan hệ xh thuộ c phạ m vi điều chỉnh
củ a ngà nh luậ t đó
 Mỗ i ngà nh luậ t sẽ có pp điều chỉnh đặ c thù
 Có 2 pp điều chỉnh chủ yếu: pp bình đẳ ng thỏ a thuậ n, pp quyền uy
phụ c tù ng
PP bình đẳng thỏa thuận PP quyền uy phục tùng
- NN ko can thiệp trự c tiếp và o cá c quan hệ - Mộ t bên trong quan hệ PL là NN có quyền
PL mà chỉ định ra khuô n khổ ra mệnh lệnh, cò n bên kia phả i phụ c tù ng
- Cá c bên có thể thỏ a thuậ n vớ i nhau trong - Thích hợ p điều chỉnh cá c quan hệ xh có
khuô n khổ : về quyền và nghĩa vụ cá c bên, tính chấ t bấ t bình đẳ ng. VD: ngà nh luậ t
cá ch thứ c giả i quyết khi có tranh chấ p xả y hình sự , hà nh chính
ra,...
- Cá c bên bình đẳ ng vớ i nhau về quyền và
nghĩa vụ
- Thích hợ p điều chỉnh cá c quan hệ xh có
tính chấ t bình đẳ ng. VD: ngà nh luậ t dâ n sự ,
kinh tế

3. Hệ thố ng VBQPPL
3.1 Khá i niệm
 Là tổ ng thể cá c VBQPPL do NN ban hà nh có mố i liên hệ chặ t chẽ về nộ i dung và
hiệu lự c phá p lý
 Hiến phá p: luậ t tố i cao, có hiệu lự c phá p lý cao nhấ t
 Theo thứ bậ c từ cao đến thấ p: HP > Luậ t > Nghị định > Thô ng tư, nếu Nghị định
quy định khá c Luậ t, ưu tiên Luậ t.
 Mối liên hệ hiệu lực pháp lý: cá c VBQPPL tồ n tạ i theo mộ t trậ t tự thứ bậ c về
hiệu lự c phá p lý từ cao đến thấ p, trong đó HP có hiệu lự c phá p lý cao nhấ t
 Mối liên hệ về nội dung: cá c VBQPPL thố ng nhấ t nhau về nộ i dung ko mâ u
thuẫ n, chồ ng chéo.

3.2 VBQPPL
 Khá i niệm: là vă n bả n do CQNN ban hà nh theo thẩ m quyền, hình thứ c, thủ tụ c
luậ t định, trong đó có quy tắ c xử sự mang tính bắ t buộ c chung, đc NN bả o đả m
thự c hiện nhằ m điều chỉnh cá c quan hệ xh và đc á p dụ ng nhiều lầ n trong đờ i
số ng xh.
 Đặ c điểm:
 Luậ t định KHÁ C phá p luậ t quy định -> PL: rộ ng lớ n
 Do CQNN ban hà nh theo thẩ m quyền, hình thứ c và thủ tụ c do PL quy định
 Chứ a đự ng quy tắ c xử sự mang tính bắ t buộ c chung
 Đc NN bả o đả m thự c hiện
 Đc á p dụ ng nhiều lầ n trong đờ i số ng xh

3.3 Phâ n loạ i VBQPPL (Điều 4 Luậ t BHVBQPPL 2015)

 Tiêu chí khá c nhau -> nhiều loạ i VBQPPL khá c nhau
 Phổ biến -> dự a và o hiệu lự c PL
  Vă n bả n luậ t: do QH ban hà nh
 Vă n bả n dướ i luậ t: do cá c CQNN khá c ban hà nh

3.4 Hiệu lự c củ a VBQPPL

 Hiệu lực theo thời gian: là khoả ng thờ i gian VBQPPL bắ t đầ u phá t sinh hiệu
lự c đến khi chấ m dứ t hiệu lự c.
 Thờ i điểm phá t sinh hiệu lự c củ a vă n bả n:
 Cá ch 1: có điều khoả n xá c định rõ ngay trong vă n bả n đó (khoả n 1 điều
151 Luậ t ban hà nh VBQPPL 2015)
 Cá ch 2: Khô ng có điều khoả n xá c định đó (khoả n 2 điều 151 luậ t ban
hà nh VBQPPL 2015)
 Thờ i điểm chấ m dứ t hiệu lự c củ a vă n bả n
 Cá ch 1: có điều khoả n xá c định rõ (khô ng phổ biến, nếu có thì là để thí
điểm)
 Cá ch 2: ko có điều khoả n xá c định (Khoả n 2,3,4 điều 154)
 Hiệu lự c trở về trướ c:
 Hiệu lự c hồ i tố : Là việc CQNN có thẩ m quyền hoặ c nhà chứ c trá ch că n cứ
và o VBQPPL mớ i ban hà nh hoặ c mớ i phá t sinh hiệu lự c để giả i quyết
nhữ ng vụ việc cụ thể đã xả y ra trướ c đó .