ბოლო დამუშავება: 15 მარტი, 2016

მუხლი 814. სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის შეტყობინების ვალდებულება

1. სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის გაგებისთანავე დამზღვევი მოვალეა

აცნობოს ამის შესახებ მზღვეველს.
2. მზღვეველს შეუძლია სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის შემდეგ მოსთხოვოს
დამზღვევს ყოველგვარი ცნობა,რომელიც კი აუცილებელია სადაზღვევო
შემთხვევის ან მოვალეობის მოცულობის დასადგენად.
3. მზღვეველს არ შეუძლია დაეყრდნოს შეთანხმებას, რომლითაც იგი
თავისუფლდება თავისი მოვალეობისაგან, თუ დამზღვევი არ შეასრულებს
შეტყობინების მოვალეობას, მაგრამ ამით მზღვევლის ინტერესები არსებითად არ
დაირღვევა.
4. მზღვეველმა თავისი მოვალეობა უნდა შეასრულოს სადაზღვევო შემთხვევის
დადგენისა და საზღაურის ოდენობის განსაზღვრის შემდეგ.

I. ნორმის მიზანი
814 აწესებს სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის ეტაპზე ინფორმაციის მიწოდების 1
ვალდებულებას. კეთილსინდისიერების პრინციპი დამზღვევისაგან მზღვეველთან
თანამშრომლობას მოითხოვს სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის ეტაპზე.

II. ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის

ეტაპზე

814 I-ით დადგენილი ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულების შესრულების 2

უმთავრესი წინაპირობაა სადაზღვევო შემთხვევის დადგომა. ამასთან, კანონი
მკაცრად ადგენს, რომ ვალდებულება დამზღვევის მიერ უნდა შესრულდეს
სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის გაგებისთანავე. ასეთი მოწესრიგებით
კანონმდებელი დამზღვევს მეტი გულისხმიერებისა და სიფრთხილისაკენ
მოუწოდებს და მისგან დიდ ყურადღებას მოითხოვს სადაზღვევო შემთხვევის
დადგომის გამო. დამზღვევს უფრო მეტად მიუწვდება ხელი დაზღვევის
ობიექტზე, ვიდრე მზღვეველს. ის დაზღვევის ობიექტზე გავლენისა და
კონტროლის მეტი შესაძლებლობით სარგებლობს. ამიტომაც, 814 უნდა
განიმარტოს ფართოდ და მასში დამზღვევის დაზღვევის ობიექტის მიმართ
ზრუნვისა და მისი შენარჩუნების ვალდებულებაც უნდა გაერთიანდეს.

სადაზღვევო შემთხვევის დადგომისას მზღვეველი დაინტერესულია ზიანის 3

შემცირებითა და მისი ზუსტი ოდენობის დადგენით. მზღვეველი მის
ვალდებულებას ასრულებს სადაზღვევო შემთხვევის დადგენისა და საზღაურის
ოდენობის განსაზღვრის შემდეგ. ქართულ სასამართლო პრაქტიკაში 814 I-ით
დადგენილი ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულების დარღვევა მზღვეველის
ინტერესების დარღვევად არის შეფასებული. კერძოდ, სადაზღვევო შემთხვევის
დადგომის ეტაპზე მზღვეველისათვის ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულების
დარღვევით მზღვეველს ერთმევა შესაძლებლობა, მონაწილეობა მიიღოს

1
ქეთევან ირემაშვილი
 ბოლო დამუშავება: 15 მარტი, 2016

სადაზღვევო შემთხვევის მოცულობის განსაზღვრაში, რითაც ცალსახად ირღვევა

მისი ინტერესები.1

4 მზღვეველი უფლებამოსილია სადაზღვევო შემთხვევის დადგომის შემდეგ

დამზღვევისაგან მოითხოვოს დამატებითი ინფორმაცია სადაზღვევო შემთხვევის
ან მისი მოვალეობის მოცულობის დასადგენად.

III. დამზღვევის ინტერესის დაცვა

5 814 III ცალსახად დამზღვევის ინტერესებს იცავს და კანონსაწინააღმდეგოდ ცნობს

ხელშკრულებაში ისეთ დათქმას, რომლითაც ირღვევა დამზღვევის ინტერესები.
კერძოდ, ბათილია ისეთი შეთანხმება, რომლითაც მზღვეველი თავისუფლდება
ანაზღაურების ვალდებულებისაგან, თუკი 814 I-ით დადგენილი ინფორმაციის
მიწოდების ვალდებულების დარღვევას არსებითად არ შეულახავს მზღვეველის
ინტერესები.

6 თუ მზღვეველის ინტერესები არსებითად არ დაირღვევა, ის არ გათავისუფლდება

ზიანის ანაზღაურების ვალდებულებისაგან. ასეთი მოწესრიგება ემსგავსება 812-ში
გათვალისწინებულ წესს, რითაც კანონმდებელი დამზღვევის ინტერესს იცავს.

7 814 III-ის მოწესრიგებით კანონმდებელი იჭრება მხარეთა მიერ ნების ავტონომიის

სირცეში. მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ იმის შესახებ, რომ დამზღვევის მიერ
შეტყობინების ვალდებულების დარღვევის შემთხვევაში მზღვეველი
გათავისუფლდეს ანაზღაურების ვალდებულებისგან. მზღვეველის მიერ
აღნიშნული უფლების ბოროტად გამოყენების პრევენციის მიზნით, 814 III აწესებს
წინაპირობას მზღვეველის ინტერესების არსებითი დარღვევის სახით. არსებითი
დარღვევის განმარტებისას მნიშვნელოვანია causa proxima-ს გათვალისწინებაც.
მაგალითად, თუ დამზღვევის ვალდებულების დარღვევის შედეგად დაზღვეული
სახლის დაზიანების ხარისხი მნიშვნელოვნად გაიზარდა, ასეთ შემთხვევაში
დარღვევა არსებითია. ხანძრის შემთხვევაში დროის დაყოვნებას დიდი გავლენა
აქვს შედეგზე. მზღვეველი დაინტერესებულია ზიანის მაქსიმალური შემცირებით.
თუ მას ერთმევა უფლება, განახორციელოს ზიანის შესამცირებლად აუცილებელი
ღონისძიებები და ამის გამო თავად განიცდის ზიანს, დარღვევა არსებითად
ჩაითვლება. მზღვეველმა უნდა ამტკიცოს, რომ დარღვევა არსებითი იყო.
მზღვეველის ინტერესის არსებითი დარღვევის დადგენა საბოლოოდ
სასამართლოს კომპეტენციაა და მხარეთა მიერ წარმოდგენილი მტკიცების
საფუძველზე ხორციელდება.

1 საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2001 წლის 6 ივნისის N 3კ/450-01 განჩინება.

2
ქეთევან ირემაშვილი