10/9/2021 GDCD 10 Bài 4: Nguồn gốc vận động & phát triển của sự vật và hiện tượng

1.1. Thế nào là mâu thuẫn?

Khái niệm mâu thuẫn: Mâu thuẫn là một chỉnh thể, trong đó hai mặt đối lập vừa thống nhất với nhau, vừa đấu
tranh với nhau.
Ví dụ 1: Trong xã hội phong kiến có hai giai cấp: Địa chủ và Nông dân. Luôn xảy ra mâu thuẫn đấu tranh
với nhau.
Ví dụ 2: Mỗi xã hội luôn tồn tại hai mặt: mặt tiến bộ và lạc hậu. Mâu thuẫn với nhau
a. Mặt đối lập của mâu thuẫn
Mặt đối lập của mâu thuẫn là những khuynh hướng, tính chất, đặc điểm... mà trong quá trình vận động, phát
triển của sự vật và hiện tượng, chúng phát triển theo những chiều hướng trái ngược nhau.
b. Sự thống nhất giữa các mặt đối lập
Trong mỗi mâu thuẫn, hai mặt đối lập liên hệ gắn bó với nhau, làm tiền đề tồn tại cho nhau. Trong Triết học,
đó là sự thống nhất giữa các mặt đối lập.
c. Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập
Hai đối lập luôn tác động, bài trừ, gạt bỏ nhau. Triết học gọi đó là sự đấu tranh giữa các mặt đối lập.
Trong mỗi mâu thuẫn, sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập không tách rời nhau.
Sự vật, hiện tượng nào cũng có mâu thuẫn. Mâu thuẫn là một chỉnh thể trong đó có sự thống nhất, đấu tranh
giữa các mặt đối lập không thể tách rời nhau. Thống nhất và đấu tranh cũng chính là hai trạng thái, hai mặt
đối lập hợp thành mâu thuẫn.
1.2. Mâu thuẫn là nguồn gốc vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng
a. Giải quyết mâu thuẫn:
Giải quyết mâu thuẫn là kết quả của sự đấu tranh giữa các mặt đối lập, là mâu thuẫn cũ mất đi, mâu thuẫn
mới được hình thành, sự vật hiện tượng cũ được thay thế bằng sự vật hiện tượng mới. Quá trình này tạo nên
sự vận động và phát triển vô tận của thế giới khách quan.
Do đó, sự đấu tranh giữa các mặt đối lập là nguồn gốc vận động và phát triển của các sự vật, hiện tượng.
b. Mâu thuẫn chỉ được giải quyết bằng đấu tranh
Mâu thuẫn chỉ được giải quyết bằng sự đấu tranh giữa các mặt đối lập không phải bằng con đường điều hòa
mâu thuẫn
Ví dụ: Trong lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (12/12/1946) Hồ Chí Minh đã viết: “Chúng ta muốn hoà
bình, chúng ta phải nhân nhượng nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới. Không!
Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”.
1.3. Rút ra bài học
Để giải quyết mâu thuẫn phải có phương pháp đúng, phải phân tích mâu thuẫn cụ thể trong tình hình cụ thể.
Phân tích điểm mạnh, điểm yếu của từng mặt đối lập. Phân tích mối quan hệ giữa các mặt đối lập
Phải biết phân biệt đúng sai, tiến bộ, lạc hậu
Nâng cao nhận thức xã hội, phát triển nhân cách
Đấu tranh phê và tự phê
Tránh tư tưởng “dĩ hòa vi quý”.

https://hoc247.net/gdcd-10/bai-4-nguon-goc-van-dong-phat-trien-cua-su-vat-va-hien-tuong-l3698.html 1/1