Iyyesuus addunyaa badaa ta'e kanarraa nu
fayyisuuf du‟e, awwaalame, du'a moo‟atee ka‟e
FAYYINA
BARBAADDAA?
Addunyaa tanarra yommuu jiraattu cubbuu fi
wanta xuraawaa dhiphina afuuraa irraa hojii
seexanaarraa. dhibee adda addaarraa akkasumas
Addunyaa boodaattis du‟a bara baraarraa fayyuu
ni barbaaddaa?
Kunoo Wanti Beekuu Fl
Raawwachuu Qabdu Akka
Armaan Gadii Ta'a
Du'a bara baraa, cubbuu, Dhiphina afuuraa fi
maddi dhibee hundaa seexana. Kan cubbuu
hojjatu kan seexanaati. Seexanni jalqabarraa
cubbuu ni hoijata. "Kanaafuu hoiii seexanaa
diiguuf llmi waaqayyoo mul‟ate” (1Yohaa. 3:8)
Lallabni guddaan wangeelaa gara namoota
hundumaatti dhufe. Kunooti cubbuu addunyaa fi
du'a bara baraa balleessuuf sagalee isaa foon
gochuun mul‟achuun (Yohaa., 1†14) Kiristoos
1 2
(Galaa. 1:4; 1Qoro. 15:3).
Afuura qulqulluu fi nageenya akkasumas jiruu
bara baraa sanyii nama hundaafuu kennuuf
lyyesuus Kiristoos gochaan isaa gaarii waan
ta'eef harka isaa diriirsee “lsin warri dadhaboon,
ba‟aan keessan kan isinitti ulfaate hundi gara
kiyya koottaa, ani isin boqachiisa, waanjoo kiyya
ofïrratti baadhaa, anarraas baradhaa ani gara
Iaafessa, abboomamaadhas lubbuu keessaniif
boqonnaa ni argattu, waanjoon koo lallaafaa
ba‟aan kootis salphaadha.” jechaa gara ofïitti nu
waama (Mat 11÷28-30; lsaa. 45:22-25; 53:1-
12;Yohaa 1:29). Abbaa bara baraa fi mootii
uumama hundaa kan ta‟e gooftaan lyyesuus
Kiristoos waaqa dhugaa fl qoricha waan ta'eef
(1Yohaa. 5:20; Isaa. 9:6). Sillee "gara kiyya
koottu" jedhee si waama. jecha isaa jiraataa
ifaadhaanis akka jiraattu “waanjoo kiyya baadhu”
jechuunis seera kootiin adeemi siin jedha.
jecha isaa qulqulluu osoo amantee ajajamtee
inni ifa jireenyaa fi karaa dhugaa siif ta'a.
Kiristoos kan amanan hundaaf karaa du‟aa„ fi
ibidda badiirraa deebisee daandii kireenyaa si
agarsiisuuf ifa addunyaaf qophaa‟edha (Yoha.
6:43;8:I2).
Gooftaan lyyesuus ofuma isaatti yoo dubbatu'
ani "karaa' fl dhugaa, jireenyas” (Yohaa. I4†8)
jedheera. '1Qoro. 15:45 gubbaatti akka barraa'etti
dhugaa kan ta‟e Kiristoos qaama foon diigamaa
du‟a abaarsaa baadhate irraa (Addaaam isa
duraaarraa) gara Addaam lammaffaa isa
qulqulluu ta„eetti jechuun garuma ofi isaatti, gara
isa hin tortorree fi hin diigamne, jiraataa fl
kabajamaan mul‟ateera. Gaafa du‟aa ka‟u foon
isaa kabajamaa akka fakkaatu foon keenya
tuffatamaa ni jijjiira (Fil. 3:2I).]echi waaqummaa
siif jedhame Kiristoositti amantee lamuu
dhalachuuf maqaa isaatiin yoo cuuphamte siifis ni
hojjata.
Lamuu Dhalachuun Maali?
Namni Addunyaa kana irra jiraachuudhaaf
Haadhaa fl Abbaa jechuun' sanyii Addaam isa
duraarraa akkuma dhalate addunyaa isa haaraa
jechuunis mootummaa waaqayyoo keessa bara
baraaf jiraachuuf adeemsa hojii Waaqayyoo
amanee bishaanii fi afuurarraa Iamuu dhalachuun
dirqama. Gooftaan lyyesuus Yohaa 3:3-5
gubbaatti waytii dubbatu “dhugaa dhugaan siin
jedha namni lamuu dhalatu malee mootummaa
waaqayyoo arguu hin danda‟u.” Erga jedhee
booda kunis maal jechuu akka ta‟e yoo ibsu
“dhugaa dhugaan siin jedha namni bishaanii fï
Afuurarraa dhalatu malee gara mootummaa
Waaqayyoo seenuu hin danda‟u.” jechuun lamuu
dhalachuu jechuun kanneen bishaanii fl Afuura
irraa hin dhalanne hundi mootummaa
Waaqayyootiin ala ta‟uu hubachiisee wanta gara
mootummaa waaqayyoo ittiin seenan agarsiiseera.
Foonii fl dhiiga amma uffattee jirtu kanaan
mootummaa Waaqayyoo dhaaluu gonkumaa hin
dandeessu. “Kan tortorus kan hin tortorre
dhaaluu hin danda'u." jedhamee barra‟eera
(1Qoro. 15:50). Mootummaa Waaqayyop
dhaaluudhaaf Kiristoos du‟a moo‟atee gara olii
kan deeme fakkaachuu qabda.
“Kiristoosin Fakkaachuu
Akkamittan Danda’a?” Jettee
Gaafachuu Dandeessa Ta'a
Foonirraa (Addaam isa duraarraa) kan dhalate
fooni, jechuun kan sanyii Addaam irraa dhalate
hundi Addaamicha (kan biyya Iafaati). Namni
hunduu Addaam (abbaa isaa) fakkaatee dhalatee
lafa kanarra kan jiraatu dhaloota isa duraarraa kan
ka‟eedha. Garuu sanyiin kun biyyeerraa waan
ta‟eef gara biyyee ni deebi'a (Uum. 3:l9; lyyo.
3 4
34:l5; Mak. 3:20) Du'a bara baraa jalaa bahanii
mootummaa Waaqayyoo keessa jiraachuuf
immoo afuura irraa jechuunis Addaam isa
Iammaffaarraa Kiristoos irraa dhalatanii,
Kiristoos uffatanii, Kiristoos fakkaatanii
jiraachuun barbaachisaa dha (1Qoro. 15:45).“
Qaama Foonii mul‟atuu, harka namaatiin osoo
hin ta'in Kiristoosin kittaanamuun isaan ta'uun
immoo kittaanamtaniirtu, cuuphaadhaanis isa
waliin awwaalamtan, cuuphaadhaanis immoo
hojii Waaqayyoo kan du'aa kaaseetti amanuu
keesaniin isa waliin kaataniirtu" (QoL 2:11-12).
Kun hojii namaa ykn hojii seeraa osoo hin taane
kan Kiristoos nama fakkeessisu du'aa ka‟uudhaan
kan nama gahu hojii Waaqayyoo ta'uusaa ibsa.
Kun karaa fayyinaa Kiristoos qopheessedha. .
“Eegaa Kiristoos ulifina Abbaatiin du‟aa akkuma
kaa‟etti akkasuma nutis jireenya haaraadhaan
akka deddeebinu, warroota du‟a isaa waliin tokko
ta'uuf cuuphaadhaan isa waliin awwaalamneera"
Waan jedhuuf (Rom. 6:4) akkuma barraa'etti
amanee cuuphaadhaan Kiristoos waliin qooda hin
fudhanne hundi tokkummaa hin qabu.
Kun Kiristoos hordofuun kan isa ittiin fakkaannu
hojii kakuu haaraa abbummaati. Akkuma inni siif
du‟e awwaalame isa waliin cuuphaan
awwaalamtee akkuma du‟a moo‟atee ka‟e ati
immoo cuuphamtee bishaan keessaa yoo baate
qafa (Rom. 6:4) “du‟a du'aa isaa fakkaatuun isa
waliin qooda yoo fudhanne du‟aa ka‟uu isaa
fakkaatu waliin immoo qooda ni fudhanna” jechi
jedhame siif ta‟a. Kiristoos amantee ajaja kana
yoo ajajamte Kiristoos si uffachiisa /si fakkeessa/
(1Yohaa 3:2; 2 Qor. 3:l8).
Foon Kiristoos Akkamittan
Uffadha Jettee Ni Gaafatta Ta'a
Jechi isaa qulqulluun Galaa 3:26-27 "...
Kiristoos' waliin akka tokko taatan warri
cuuphamatan hundi Kiristoos uffattaniirtu.”
Gooftaa lyyesuus amantee maqaa isaatiin yoo
cuuphamte qofa jechi kun jireenya keetiif ni ta‟a.
Cuuphamtee bishaan keessaa yoo baatu
amantaan Kiristoos uffattee ni kaata. Namni hin
cu'uphamne ija fooniitiin uffata uffatee mul‟atus
lubbuu isaatiin garuu qullaadha (Mul‟ataa Yoh.
3:l8; Maat. 22:11-14). Kanaafuu Iamuu
dhalachuun qullummaa Iubbuu keessaa nama
baasa.
Lammata Dhalachuun Cuuphaa
Bishaanitiin Kenna Fudhachuu
Qabduudha
Dhiifama cubbuu argachuun kennaa guyyaa
gaafa ayyaana afuuraa sana ergamaa kan ta'e
Phee6xiroos humna afuura qulqulluutiin
guuttamee jecha waaqayyoo yoo lallabu ergaa
wangeelaatiin namoonni lapheen isaanii tuqame
(amanan) fayyuudhaaf maal gochuu akka qaban
yoo gaafatan Pheexiroosis deebisee:
“Yaada qalbii keessanii jijiiradhaa, cubbuun
keessanis akka isinirraa dhiqamu tokkoon tokko
keessan 'maqaa Iyyesuus Kiristoosin cuuphamaa,
kennaa afuura qulqulluutis ni fudhattu" jedheen,
guyyaa sana namoonni kuma sadi (3,000) gahan
maqaa lyyesuus Kiristoosin cuuphaman (Hojji
Erg. 2:38-42).
Haala jecha kanaatiin wangeela fayyinaa
dhageessee yoo amante tarkaanfiin isa duraa
godhuu qabdu yaada qalbii keetii jijjiirachuudha
Luk 13:3-5 "yaada qalbii keesanii yoo
jijjiirachuu baattan hundi keessan akkanumatti
baddu" jedhamee barraa'eera. yaada qalbii
jijjiirrachuu jechuun karaa cubbuu dura irra
deemaa turan sanarraa ykn yaada badaa
akkasumas fedha ofïi godhurraa deebi'anii karaa
Waaqaa fl akka fedha, isaatiin deemuudha (Mat,
7:21 -23; Galaa. 5: 19-21).
5 6
Yaada qalbii keetii erga jijjiiratee booda Hojii
Erg. 10:48“Maqaa lyyesuus Kiristoosinis akka
cuuphaman ajaja". Kan jedhame Hojii Erg. 22: 16
irratti immoo“Ammas maalif turta? Ka‟iitti
maqaa isaa waamaa cuuphami cubbuu keerr'aa
dhiqadhu”. Ergoonni jedhan si ilaala. Itti
amanuufïllee ta‟ee ittiin cuuphamuuf kan
barbaachisu maqaa lyyesuus qofaadha. jechisaa
qulqulluun Hojii Erg. 4: l 2 irratti ifaan ifatti
“Fayyinni kan biraatiin eenyuuniyyuu hin jiru
ittiin fayyuudhaf maqaan namootaaf kenname
samiidhaa gadditti maqaan biraa hin jiru.”
jechuudhaan ilmaan namaa hundaafuu qoricha
akka ta‟u maqaan qofaa isaa' kanname „maqaa
lyyesuus ta‟uu ni mirkanessa. Maqaan isaa
kabajamaan kun Fannoorra ennaa jiru dhiigni
kabajamaan cinaa isaarraa dhangalaa‟e fi bishaan
akkasumas affuurri isaa tokkummaadhaan maqaa
isaa waamaa bishaaniin yoo cuuphamtu ni hojjatu
(lYohaa 5:6-8 ilaali).
Namni Akkamitti Bishaaniraa
Dhalachuu Danda'a?
Sanyiin namaa (foon uffarcoonni) hunduu
abbaa kan ta'e Addaam ajaja waaqaa darbuu
isaatiin namoota hundaafuu kan hafu du'a bara
bar„aatiif kan murteessisu cubbuun dhufe. Atis
foon uffataa akkuma taatetti dhaala cubbuu
akka ofïrraa qabdu Rom 5:I2 yoo dubbatu:):
cubbuun nama tokkoon (Addaamiin) gara
addunyaa seene cubbuudhaanis du'uu fi
akkasumas hunduu cubbuu waan hojjataniif duuti
nama hundaafuu qaqqabe” jedha.
Namni hojii isaa qulqulluudhaan balleessuu
kan kan hin dandeenye idaa abaarsa cubbuu
balleessuudhaaf kiristoos fannoo gubbaatti
dhiiga isaa dhangalaasee du'ee ka'e. Fannoorratti
fannifamee osoo jiruu eboodhaan yoo
waraanamu dhiignii fi bishaan dhangala'e humna
fayyinaa guddaa fl kabajamaa akka qabu
amanuun maqaa isaatiin . » bishaan gadi fagoo
 keessatti kan cuuphamu hundi dhiifama cubbuu
waan argatuuf bishaan irraa dhalate jechuudha
(Matq 16:16, Liq. 24:47; fl Hojii Erga. 2:38
hubadhu). Tiito 3:5 akka dhiifama isaatti dhaloota
haaraa kan ta'uun dhiqachuu fi afuura
qulqulluutiin haaromuun nufayyise malee hojii
qulqulluu nuti hojjanneenii miti."
Maqaa lyyesuusuin cuubamuun Addaam isa
boodaa jechuun waa'ee namoota Kiristoos
uffatanii phaawwuloos yoo barreessu "Kanaafuu
eenyuyyuu Kiristoosiin osoo ta'ee uumama
haaraadha wanti moofaan darbeera. kunuu
hundumtuu haaraa ta‟eera" jedheera (2 Qor. 5:17).
Atis yaada qalbii keetii jijjiiatee dhiifama cubbuu
keetiif maqaa yesuusin Karistoosin Iamuu Dhaka
child has bishaaniin yoo hin cuuphamne
boqonnaa lubbuu fl gammachuu gonkumaa
argachuu hin dandeessu. Kan sirakkisuu fi
sidhiphisu kan biraatii miti Kanuma amma sirra
jiru Addaam biyya lafaa hamma barbaadde osoo
miidhagsitee fi kunuunsitee gonkumaa kan hin
quufnee fi kan gahe kan hin jinne alagaa (diina
lubbuu kee) ta'uudhaan seexana waliin wal
tu‟uudhaan lubbuu kee waan rakkisuuf nageenya
argachuu hin dandeessu (Galaa. 5:16-24; 1Qor.
6:9-11). Kanarraa fayyuuf amma tana osoo
murteessitee amantaadhaan maqaa isaatiin
cuuphamtee Kiristoos (jireenya) uffattee
nageenyaan jiraachuu ni dandeessa (Galaa. 3:27).
Lammata Dhalachuun Guutammaa
Afuura Qulqulluutiin Kenna
Argamuudha
“Iyyesuus deebise, akkana jechuun:dhuguma
dhugumma siin jedha. namni bishaanii fi
afuurarraa dhalatu malee gara mootummaa
waaqayyoo seenu hin danda'u. Kan foon irraa
dhalate fooni, kan afuurarraa dhalate afuura.
Lammata dhalachuu isiin barbaachisa waan siin
jedheef hin dinqisiifatin" (Yohaa. 3:5-7)
7 8
Namni Uumaa duraa fagaachuun cubbuu fl
xuriidhaan faalamee ture afuura namaa
haaromsuu fi qulqulleessuun gammachuu,
nageenyaa fl boqonnaa Iubbuu kan kennu afuura
waaqayyoo fudhachuun kennaa guddaa
waaqummaa kan biraati.Afuura qulqulluu isaa
yoo guutamtu Iubbuu keetiin, ammaa
mootummaa waaqayyoo tahuu keetiif
mirkaneessaadha (Efee. 1:13-15).
Tiitoo 3:5-7 gubbaatti "...Afuura
qulqulluudhaan haaromuudhaan nu fayyise malee
hojii qulquulluu nuti hojjanneenii miti.Afuura
sana kennaa isaatiin qulqullofnee dhaaltoota abdii
jireenya bara baraa akka taanu Fayyisaa keenya
lyyesuus Kiristoosin nurratti irra dabarsee
dhangalaase.” Afuura koo foon uffataa
hundarratti nan dhangalaasa jedhee jecha
waaqayyoon dubbate amanudhaan dhaala abdii
jireenya bara baraa akka taatu kan si godhu
afuura qulqulluu isaa guutamtee qooqa
haaraadhaan dubbachuun sirraa eegama (Hojii
Erg. 2:1-4;'mar. l6÷l7).
Kunis jireenya bara baraatiif akka jiraattu
dhalattee chaappaa mootummaa waaqayyoo ittiin
qabattuudha (Efee, 1÷13-14). Isin garuu afuurri
Waaqayyoo sin keessa osoo jiraatee, afuuraan
jirtu malee fooniin miti. Kan afuura Kiristoos hin
qabne garuu gosa isaa miti. Kiristoos sin keessa
osoo ta‟ee qaamni keessan sababa cubbuutiin kan
du„eedha, afuurri keessan garuu sababii afuura
qulqulluutiin jiraataadha. Yaa ta‟u malee
“Iyyesuusiin kan du‟aa kaase afuurri isaa isiin
keessa osoo jiraatee... qaama keessan afuura
isaatiin du‟uuf immoo jireenya ni kennaaf (Rom.
8:9-11, 26) akkanumma immoo afuurri dadhabina
keenya ni gargaara” “Waaqayyoon afuura kan
isaaf sagadanillee dhugaa fï afuuraan sagaduuf
isaan barbaachisa” (Yohaa. 4:24) kan jedhu
qalbeeffadhu.
 Waaqayyoon afuura isaa foon uffattoota Amanuu Fl Hordofuu Kan Qabdu
hundaaf osoo wal hin dabarsin akka kennu
Kana Yoo Ta’e Raawwachuu
kitaabni qulqulluun ifaan ifatti dubbateera
(Iyyoo'eel 2:28; Hojii Erga. 2:1-4; Yohaa. 7:37- Kan Qabdu Hoo Yoomi?
39).Jechi isaa akkana jedha “Guyyaa ayyaana
“Kunoo, guyyaan jaalatame amma. Kunoo
50ffaa kan iedhame (guyyaan pheenxeqosxee)
guyyaan fayyinaa amma” (2Qor. 6:2). Jechuun
gaafa gahe hundumtuu onnee tokkoon ta'anii
guyyaan lammata dhalachuu amma. Guyyaa
osoo waliin jiranuu tasa akka bonboleettii nama
tokkoon booda ykn sa'aatti tokkoon boodas miti.
fudhatuutti samiiraa sagaleen dhufe mana keessa
Jechi waaqayyoo kabajamaa ta'e “Ammas maalif
taa'a turan hundaa guute.Akka labooba ibiddaatti
turta? Ka‟ii maqaa isaa waamaa cuuphami
sagaleen qoqqoodamaan itti mul„ate, tokkoon
cubbuu keerraa dhiqadhu" Siin jedha (Hoiii Erga.
tokko isaani irra taa‟an. Hunduma isaanittu
22:16).
afuurra qulqulluun guutaman, afuurillee akka
dubbatan akkuma kenneef qooqa biraatinis Dadhabina keerraa kan si dhiphisurraa jireenya
dubbachuu jalqaban" jedha. Afuura qulqulluun Addaamicha hin gammanne kanarraa nageenyaa
guutamuun qooqa biraatiin dubbachuun siifïllee fi jireenya bara baraa gara argattutti gara Addaam
kan eeyyamameedha. (Hojii Erga. 2:17-2l; Maar. isa lammataatti gara Kiristoos koottu, Kiristoos
16:17). fakkaachuun lubbuun jiraadhu.
Maat. 3:21 gubbaatti akka ibsametti afuura Akka mooticha Daawit “Waa‟ee karaalee.
qulqulluudhaan kan cuuphu lyyesuus waan ta‟eef keetii yaade, miila kootille gara ragoota keetitti
fuula ilaalee kan wal hin dabarsine waaqa laphee deebise. Ajaja kee eeguuf obse hin turres." onne
waan ta‟eef qulqulloota dursan hundaaf akkuma jedhu Gooftaa lyyesuus Kiristoos siif haa kennu
kenne siifis har‟a akka baay'ina kennaa isaatiin (Faar. 119:59-60).Ameen.
afuura isaa siif kenna. Kanaafuu jecha isaa
amantee osoo kadhatte afuura qulqulluutiin ni
guutamta. jireenyi keetis ni haaroma. Kanas
lbsa Dabalataatiif:-
ajajamuu keetiin Yohaa. 1:12-13 “Kan fudhatan Lakk.S.P. 4442 Finfinnee
hundaaf garuu maqaa isaattin kan amananiif
Yookiin Lakk.S.P. ___________Gaafadhaa
isaaniif ijjoollee Waaqayyéo akka ta‟an aangoo
kenneef. lsaanis Waaqayyoorraa dhalatan malee
dhiigarraa ykn fedha foonirraa ykn fedha Printed By Rela P.P. 011 850 3232
dhiirarraa hin dhalanne." Jechi jedhu jiruu kee
keessattis ni raawwatama.

Dhaloonni kee biyya lafaa abbaa fi haadha

keerraa dhalachuun keellee lamaan irraa jechuun
bishaanii fi afuurarraa ta‟uu akka qabu gonkumaa
dagachuu hin qabdu.

9 10